PRO EN CONTRA
van het Indisch debat
Sterke groei
Tweede dag
der BEVOLKING
Heden conferentie Den Pasar
GOLDEN KERST-
Donderdag antwoordt de regeering
Sterftestatistiek
HET FRANSCHE
KABINET
PAGINA 4
WOENSDAG 18 DECEMBER 1946
Het beeld, dat de Tweede Kamer op den tweeden dag. der
Linggadjati-debatten bood, verschilde weinig van Maandag.
Opnieuw kwamen voor- en tegenstanders aan het woord
de heer Schouten alleen had voor zijn bestrijding van het
ontwerp-accoord de helft van de zitting noodig critiek
werd geoefend, vragen gesteld, doch nieuwe" geluiden
klonken niet op. Of het moest zijn van de communisten, die
bang blijken, dat de overeenkomst wordt geïnterpreteerd aan
de hand van toelichting en notulen.
met gunstig beeld
BELGIE VERRE OVER
VLEUGELD
Begroeting van dr. Van Mook
EEN SYMBOOL
PUZZLE
Bio Vacanitieoord
De nieuwe Fransche minister-president Leon Blum houdt zijn
eerste conferentie met de journalisten en correspondenten
Parijs.
VERTROUWEN IN
BLUM UITGESPROKEN
Ditmaal opende de heer SCHOU
TEN (A R.) de rij der sprekers.
Hij merkt op. dat de Kamer geen
besluit ter zake kan nemen De
vraag is of de regeering gerech
tigd is een besluit te nemen. Wat
wenscht de regeering van de
Kamer? Wenscht zij een uitspraak
èn zoo ja, waarover? Vraagt zij
in feite, dat de Kamer zich zal
uitspreken over den inhoud en dat
terwijl de Kamer geen uitspraak
mag geven?
Welk karakter heeft de concept-
o-ereenkomst? De commissie is
er niet in geslaagd duidelijk te
maken, dat de overeenkomst uit
sluitend een politiek document is.
Zijn de notulen geheim en zoo
Ja, waarom? Wtfarom zijn ze niet
gepubliceerd en waarom zijn ze
althans niet overgelegd Er wordt
gesproken over het karakter der
notulen; is er een bindend en een
niet-bindend deel der notulen? Is
dat juist, dan rijst de vraag, welk
deer een bindend karakter draagt
en welk deel niet.
Men kan. volstaan met de mede-
deeling, dat de C. G. vertrouwen
verdient, maar de zaak is veel te
belangrijk om hier niet tot het
uiterste aan te dringen op het ver
schaffen van inlinching en van ze-
keiheid. Heeft de regeering zelf
kennis genomen van de notulen?
Als dat zoo is, waarom verklaart ze
dan zelf niet hoe het ter zake
staat De regeering dient hier zelf
te spreken.
Spreker's vragen met fc trekking
tot de notulen acht ihij van veel be
lang voor het beoordeelen der over
eenkomst.
Er schijnt neiging te zijn aan re-
publikeinsche zijde om alles wat
met interpretatie te maken heeft
als een zaak van Nederlandseh bin-
nenlandsch belang te beschouwen.
Spr dringt er op aan, dat de re
geering de Kamer ter zake niet in
het onzekere zal laten.
De C. G. is niet gebleven binnen
de grenzen gesteld door wet en in
structie Dit acht spr. een zeer ern.
stig feit. De regeering heeft zioh
niét aan de wet gehouden, zij er
kent dat zelf door te verklaren, dat
van haar instructie is getreden
Wat de regeering daarover zegt. is
voor geen tweeërlei uitleg vatbaar.
Ze geeft er mee te kennen, dat de
regeering buiten de wet is getre
den.
Dit is een hoogst ernstig feit.
De regeering heeft tenslotte aan
de C. G. de opdracht gegeven na
te gaan wat maximaal bereikbaar
was. Het schijnt te zijn, dat de re
geering gebogen heeft voor den op
haar uitgeoefenden drang, doordat
de lt. gouverneur-generaal met
ontslag dreigde. Voor die pressie
had de regeering niet uit den weg
mogen gaan. Dan had zij een wets-
wijzligiiiig aanhangig moeten ma
ken. Het is niet te disculpeeren of
te vergoelijken, dat de regeering
buiten de wet is gegaan. Zij had
de C. G. moeten terugroepen. Er
moet naar twee zijden worden op
getreden: tegen degenen, die ille
gale middelen willen toepassen en
ook tegen de regeering, den luite
nant-gouverneur-generaal en de
Commissie Generaal, die er aanlei
ding toe hebben gegeven.
Van bepaalde zijde wenscht men
scherpe maatregelen tegen bet
Franco-regime, en van dezelfde
zijde verontschuldigt men wat nog
erger is. dan het verkeerde van het
Franco-regime, in het Indië-com-
plex.
Spr. geeft te kennen, dat de
overeenkomst voor hem miet accep
tabel is: aanvulling of verdere ver
duidelijking der interpretatie zal
haar ook niet acceptabel maken.
Nadat de heer SCHOUTEN (A
R.) heeft verklaard, dat de over
eenkomst met de' Republiek Indo
nesia voor hem niet acceptabel is,
komt hij aan 'n nadere bespreking
van de artikelen. Z.i. hebben deze
aanvulling noodig.
In dit verband geeft hij o.m, te
kennen dat der regeering van de
republiek de macht ontbreekt om
zich te laten gelden.
Spr. betoogt voorts, dat gezorgd
moet worden voor inl en voorlich
ting van Indië en van het buiten
land ,met name van Engeland en
Amerika.
Amerika en Engeland worden
herhaaldelijk opgeroepen als een
boeman, tegenover leder, die zich
niet adhter het regeeringsbeleid
plaatst. Is dat In overeenstemming
met de roeping van ons land? Als
men anders had willen handelen,
dan hadden zij de verantwoorde
lijkheid gehad.
De heer TEULINGS: En wij blij
ven met de stukken zitten.
De heer SCHOUTEN; En blijven
we nu dan niet met de stukken zit
ten?
Vervolgens merkt spr. o.a. op,
dat het volstrekt onwaar is," dat
zijn partij teruS zou willen naar
de koloniale verhoudingen in In
dië. Herhaaldelijk wordt de voor.
stelling gewekt, aldus spr., .dat
wij maar één alternatief zien:
dat is oorlog. Ook dat is onjuist.
Spr.'s standpunt is, dat orde en
rust fundamenteel noodzakelijk
zijn om het maatschappelijk le
ven op gang te brengen. Met het
gezag moet. worden samenge
werkt opdat rust en orde worden
hersteld,
Het is in confesso. dat het ex
tremisme in Indië rrioet overwon
nen worden. Als men zich nu ver
zet? Dan zal het met wapengeweld
moeten worden gebroken; daar is
geen ontkomen aan. De heer Loge.
mann staat daar ook voor.
Samenvattend verklaart spreker
zich tegen de overeenkomst van
Linggadjati, doch hij is bereid me
de te werken aan een waarachtig
nationale oplossing dezer zaak..
Een bijzondere prestatie
De heer GOEDHART (P.v.d.A.)
releveert o.a. de opkomst der na
tionalistische beweging en geeft
als zijn oordeel te kennen, dat de
C.-G. een bijzondere prestatie heeft
geleverd door op zoo korten ter
mijn deze ontwerp-overeenfkomst
te bereiken. Deze overeenkomst
overtreft de verwachtingen.
Blijkens de dezer dagen door het
Centraal Bureau voor de Statistiek
de commissie buiten de grenzen,
opfrpHAn gepubliceerde cijfers van den loop
der bevolking over de maand Oc
tober 1946 blijft de daling van het
geboortecijfer na den zeer hoogen
top in Mei 1946 met 28-116 levend
geborenen (35,4 per 1000 inwo
ners) onveranderd aanhouden. In
October 1946 bedroeg het aantal
levend geborenen 22,317 (27,7 per
1000). Dit cijfer is echter nog zeer
aanzienlijk hooger dan het gemid
delde van d'e maand October in
de jaren 19361939 (14.058 le
vend geborenen, 19.1 per 1000).
Het totaal aantal levend gebore
nen in JanuariOctober 1946 be
draagt 241.308 (30,9 per 1000), te
genover 147.135 (20.5 per 1000)
Dinsdagmorgen arriveerde Dr
Van Mook op een militair vlieg
veld op Zuid-Bali, waar een mi
litaire eerewacht stond aangetre
den.
Dr. Van Mook was vergezeld van
prof mr. K. L, J. Enthoven, bui
tengewoon adviseur in algemeenen
dienst, Thio Thiam Tjong, adviseur
kl algen-eenen dienst prof. dr. E.
baron van Boetzeïaar, waarne
mend eerste gouvernementssecreta-
fis, C. J. H. R. de Waal, plaatsver-
Vangend algemeen regeeringscom-
missaris. voor Borneo en de Groote
Oost eri mr. K. F. J. Verboeket,
hoofd van den regeeringsvoorlieh-
tingsdienst
Dr. Van Mook werd o.a, verwel
komd door jhir. mr, C. H. W, de
Villeneuve, buitengewoon adviseur
in algemeenen dienst, dr. W. Ho
ven algemeen regeeringscommis-
saris voor Borneo en de Groote
Oost, tevens fungeerend direct:ur
B. B„ den dewa agoeng (vorst)
vu Kloengkoeng en de anak
egoeng (prins) van Karang Asem.
Gis'e: avond had een besloten
vergadering van de regeeringsau'o.
riteiten en de afgevaardigden on
der voorzitterschap van dr. van
Mook plaats.
Hedenochtend om 9 uur zou de
conferentie te Den Pasar officieel
geopend worden.
Onderzoekingscommissie
naar Madoera
Aangekondigd werd, dat heden
Woensdag, een Ned.-Indon. com
missie naa,r Madoera zou vertrek
ken, om den toestand aldaar te on
derzoeken en na te gaan hoe de
evacuatie van de geïnterneerden
volgens de overeenkomst te Cheri-
toon zal georganiseerd kunnen wor
den. Dr. A. K. Gani zou tegelijker
tijd vertrekken, om de situatie op
te nemen. Hij is echter geen lid
van de commisne.
Burgemeester gearresteerd
Uit republikeinsche b ond wordt
vernomen, dat de republikeinsche
burgemeester van Buitenzorg, zijn
secretaris en twee assistenten op
lest van Ned. militaire autoriteiten
■zijn gearres éerd. Een gecombineer
de Ned.-Indon. commissie is ter
onde zoek naar Buitenzorg ver
trokken. Leden van de comrrissie
zijn van Ned. zijde Dr. P. J Koets
en van Indon. zijde Moeb'ammad
Roem. Ook hooge officieren van
beide zijden zullen aan het onder
zoek en de d arop volgende dis
cussies deelnemen.
gemiddeld in de overeenkomstige
periode in 1936/39- Een verdere
daling van het geboortecijfer
wordt verwacih.t, ondanks de zeer
hooge huwelijksfrequentie in de
eerste 10 maanden van 1946. In
totaal werden 92.347 huwelijken
gesloten (11.8 per 100 inwoners)
tegenover gemiddeld 59.041 (8,2
per 1000) in de overeenkomstige
maanden van 1936/1939.
De cijfers van de sterfte blijven
gunstig. Het aantal overledenen
in Januari-October 1946 bedroeg
65.643 (8,4 per 1000 inwoners) te
genover 61.759 (8,6 per 1000 in
woners) in de overeenkomstige
maanden 1936-1939- Het sterfte
cijfer over 1946 is echter geflat.
teerd door de niet onbelangrijke
daling van het aantal overledenen
van 60 jaar en ouder, welke een
gevolg is van de zeer hooige sterfte
in deze leeftijdsklassen in de laat
ste maanden voor de bevrijding.
In de maanden JanuariOctober
1946 overleden 35.763 personen
van 60 jaar en ouder, tegenover
gemiddeld 37.640 in dezelfde
maanden van 1936/1939. Indien de
voortijdige sterfte in deze leeftijds
klassen in de eerste maanden van
1945 niet was ingetreden, zou naar
schatting het sterftecijfer in 1946
niet 8,4 per 1000, maar ongeveer
9,0 per 1000 hebben bedragen.
De zuigelingensterfte en de
sterfte aan tuberculose der adem
halingsorganen in de maanden Ja
nuari-October 1946 bewegen zich
op het niveau van de overeenkom
stige maanden van 1936/1939, de
zuigelingensterfte bedroeg 37,9 per
1000 levend geborenen (in 1936/
1937 37,3) de sterfte aan tubercu
lose der ademhalingsorganen was
3,3 per 1000 inwoners (in 1936/
1939 eveneens 3,3).
Als gevolg van de hooge geboor
tecijfers en de lage sterftecijfers
stijgt de bevolking van Nederland
snel. Op 1 Januari 1940 telde Ne
derland 8.834-000 inwoners, op 1
Januari 1946 9.295.000 en op 1
October 9.479.000. In den loop van
November is het inwonertal boven
de 9.500.000 gestegen- In 1946 zal
dus de bevolking toenemen met
meer dan 200.000 zielen.
Nederland staat hier in groote
tegenstelling met België,
welks bevolking op 1 Januari
1940 8.396.000 bedroeg en op
1 Januari 1946 8.345.000- Op 31
December 1930 ter gelegen
heid van de laatste volkstel
ling was de bevolking van
België nog 156.000 grooter dan
die van Nederland <9.092.000
inwoners ln België en
7.936 000 Inwoners van Neder.
land).
De geïnterneerden
Wat het vrijlaten der geïnter
neerden aangaat, wijst spreker op
de moeilijkheid om deze onder te
brengen in de steden waar geen
woonruimte beschikbaar is Z i
ware het beste, dat de betrokke
nen gelegenheid kregen in de repu
bliek aan het werk te gaan; er zou
dan door middel van voedselpak
ketten e.d. voor hen gezorgd kun
nen worden
Voorts vraagt spreker, wat er
met generaal Roëll zal gebeuren; is
het niet goed. vraagt spreker, hier
een voorbeeld te stellen. Eenige
controle op den legervoorlichtings-
dienst lijkt ham mede gewenscht.
De heer DE GROOT (C.P.N.)
verklaart vervolgens de ontwerp
overeenkomst te zullen beschou
wen op haar principieele beteeke-
nis en op haar practische waarde
voor den bevrijdingsstrijd voor de
menschheid. Spr is van oordeel,
dat het noodzakelijk is dat er over
de overeenkomst een uitspraak van
het parlement komt en wel een
positieve uitspraak.
Spre&ers fractie maakt haar
stem afhankelijk van het ongewij
zigd blijven van art. der over
eenkomst.
De overeenkomst moet worden
aanvaard, zooals ze daar ligt dan
zal zij de noodzakelijke rust bren
gen.
Onuitvoerbaar
De heer BIEREMA (P v. d. V.)
verklaart tegenstander te zijn van
de overeenkomst.
De heer HOOGCARSPEL (C. p.
N.) betoogt, dat de grondwettelijke
(bezwaren, welke hier tegen de
overeenkomst zijn naar voren ge
bracht, formeele bezwaren zijn.
Men kan dit niet afwijzen zonder
er tegenover te stellen, wat men
dan wel wil.
De VOORZITTER schorst te 6.20
uur de vergadering tot des avonds
half negen,
Een andere koers
In de avondvergadering ontwik
kelde de heer ZANDT (S.G.) als
eerste spreker bezwaren tegen het
revoluiionnair sentiment in Indië.
Spr. betoogt dat de principes van
de Koninklijke rede zijn prijs gege
ven. Het huidige kabinet heeft z.i.
een tweeslachtige houding aange
nomen. De regeering heeft het pad
geeffend, opdat de republiek van
Soekarno erkend kon warden. Spr.
betwijfelt of de leden der Commis
sie-Generaal wel de aangewezenen
waren voor de door deze commissie
te vervullen taak.
De heer JOEKES (P.v.d.A,)
merkt op, dat drie feiten voor
oogen moeten worden gehouden
om te komen tot een juiste beoor
deeling van de gedragslijn, welke
gevolgd is door de C.-G. en de re
geering, om te komen tot een con
clusie op de vraag, wat de Kamer
moet doen. Als het eerste van die
feiten noemt spreker, het in geheel
Azië optredende algeheele nationa
listische reveil, dat sterk Is aan-
De „New York World Tele-
gram" ziet een symbool van het
moderne Amerika in de geschie.
denis van een klein meisje, dat,
na in een warenhuis van Santa
Claus, het Kerstmannetje, een
appel te hebben gekregen, de
vrucht teruggaf met het verzoek
„Schil 'm eens voor me",
Het blad merkt naar aanlei-
ding hiervan op: „De meesten
onzer hebben de regeering reeds
al te lang beschouwd als een S
soort Santa Claus. Wellicht moe-1
ten we er eindelijk eens achter
t zien te komen, dat we tenminste S
een paar van onze eigen appels
zelf kunnen schillen".
gezet doox de omstandigheden ln
en na den oorlog.
De tweede omstandigheid, welke
in het oog dient te worden gehou.
den, is de rol in het Verre Oosten
gespeeld door Japan. Japan heef*
in Indonesië ongetwijfeld een groow
ten invloed gehad.
De derde omstandigheid, waarop
spreker wijst is de toestand zooala
die in Indonesië werd aangetroffen
na den oorlog.
Er is weinig aanleiding voor een
deel deir bestrijding, die de regee
ring is te beurt gevallen. Met de
uitzending der C. G. is een nieuw®
fase ingetreden, welke twee "be
langrijke resultaten heeft opgele
verd. Op de eerste plaats het be
stand. Het gemis aan ten uitvoert-
legging van het bestand is onbe
vredigend. Als het komt tot onder-
teekening der overeenkomst, dan
móet een toepassing van het be
stand onmiddellijk in de bespre
kingen worden betrokken.
Het tweede heuglijke feit noemt
spr.. de basis-overeenkomst, welke
thans aan de Kamer wordt voor
gelegd. Teredht is dat geschied niet
in den vorm van een wetsontwerp.
De heer Joekes betoogt verder
o.a. dat de overeenkomst gezien
moet worden als één èn ondeel
baar. Als wij de overeenkomst
aanvaarden met den oprechten
wensch tot samenwerking met alle
groepen in Indonesië, dan is spr.
ervan overtuigd, dat we een faze
ingaan, die stellig moeilijkheden,
en teleurstellingen zal brengen,
maar dat we een toekomst ingaan
met een goed perspectief.
Daarna komt de Minister van
Overzeesche gebiedsdeelen, de heer
JONKMAN aan het woord. Met
hie,t oog op de vraag naar een
grondige beantwoording verzoekt
hij zijn rede op een later tijdstip'
te mogen vervolgen.
De VOORZITTER zal den mi
nister daartoe gelegenheid geven
in dë vergadering van a s. Don
derdag des voormiddags te il uur.
Dan komt tevens aan de orde be
handeling van de hoofdstukken
XIII (overzeesche gebiedsdeelen)
van de rijksbegrootingen voor 1946
en 1947.
door KATHOLIEK THUISFRONT
Overal verkrijgbaar.
Vele en groote prijzen.
Teneinde misverstand te voor»
koenen, verzoekt de sltichting ,3io
Vacantie-oord" ons mede te deelen,
dat de opbrengst van de collecten,
die binnenkort weer in alle bio
scopen zullen worden igiehotuden,
bestemd Is voor de uitzending van
alle schoolgaande kinderen van
minder kapitaalkrachtige ouders
of verzorgers naar vacanltie-oorden
of soortgelijke plaatsen.
Léon Blum heeft gisteren zijn za-
kenécJbinet aan de Fransche natio
nale vergadering voorgesteld. Hij
verklaarde o.m., dat offers ge
bracht moeten worden. De regee
ring zou trachten die voorraden te
verkrijgen waar het land recht op
heeft, in het bijzonder kolen. De
Duitsche oorlogsindustrie, speciaal
die van Rhur en Rijnland, mag
niet (herrijizen. De onderhandelin
gen inzake economische eenheid
van het Saar-gebied en Frankrijk
worden voortgezet.
De nieuwe regeering zal boven
dien streven naar verhooging van
de productie, normale verspreiding
van de goederen voor dagelijksch
gebruik, stabilisatie der prijzen,
monetaire stabiliteit, herziening
der belastingen, waarbij de bezlte
ters meer de geéilarieerden min
der zullan' hebben te betalen, her
vorming van het arbeidsproces.
Een mo tie van vertrouwen in de
nieuwe regeering werd met 680 te
gen 16 stammen aangenomen, D*
tegenstemmers waren „onafhanke
lijke rechtschen".
