Een lichtstraal
De Vrijheid der Indonesiërs
c
op den weg der diplomatie
Bevin over het VREDESWERK!
DE STRIJD IN INDO-CHINA
4*
Waarschuiving van
een missionaris
MAANDAG 23 DECEMBER 1943
PAGINA S
[Engeland vindt waardee
ring te Moskou
De Prawdategen de
Roode vloot"
PHILIPS BEREIKT VOOR-
OORLOGSCHE PRODUCTIE
VORSTPERIODE NOG
NIET TEN EINDE
GEHEIMZINNIGE
WELDOENER
NATIES
De verschoven gelijk
making
TOESTAND STEEDS
MEER GESPANNEN
Slachtoffer van persoon»»
verwisseling?
De groote, internationale poli
tiek gaat vaak ■duistere en geheim
zinnige wegen; dan «en
gebeurtenis van soms betrekkelijk
ondergeschikte beteekenis plotse
ling een lichtstraal in die duisternis
werpen; even iets doen zien van
wat zich, hoewel we in het tijdperk
van die openbare diplomatie leven,
in het diepste mysterie afspeelt,
terwijl straks wellicht millioenen,
zonder te weten waarom, hun leven
moeten offeren, als de onbloedige
oorlog van de diplomatie is zelfs
deze altijd zoo onbloedig, als het
den schijn kan hebben? met de
wapenen in de hand, misschien
met atoombommen, moet worden
uitgevochten en beslist.
Op de Britsch-Russische betrek
kingen is. geheel onverwacht, zoo'n
merkwaardig, bijna een zonderling
lichtstraaltje gevallen.
In October j.L had de „Roode
Vloot'' een voor Engeland allesbe
halve vriendelijk, zelfs vernieti
gend artikel geschreven over het
Britsohe systeem van oorlogscon-
vooien, waarbij speciaal het be
roemde convooi van Juli 19*2 naar
Archangel onder het zwaarste
Journalistieke vuur werd gelegd.
De reactie in Engeland op dit
geschrijf was geweldig. De zaak
kwam dezer dagen zelfs voor het
lagerhuis, waarbij natuurlijk de
volle nadruk op de onder vele
omstandigheden voor Engeland
bijna ondragelijke, en toch steeds
offervaardig gebrachte hulp aan
Rusland werd gelegd.
Tot voor enkele weken zou een
artikel als in de „Roode Vloot" is
verschenen, zelfs als het volop
onjuist en ondankbaar was, in
Rusland onmiddellijk tegen Enge
land zijn uitgespeeld. Ditmaal
echter liepen de zaken anders.
De „Prawda". het centrale or
gaan van de communistische partij,
nam het in hoogsteigen persoon
voor Engeland op. Het Moskousche
blad karakteriseerde het artikel,
dat uit de pen van den „kapitein
van den tweeden rang" Andreëf
blijkt te komen, als „armzalig
geschrijf", dat op lichtzinnige wijze
„de hoogst belangrijke kwestie van
net aandeel, dat door de convooien
Is gepresteerd bij de levering van
militaire voorraden uit de gealli
eerde landen aan de Sovjet-Unie
behandelt. De beteekenis van de
vlootoperaties en het belangrijke
aandeel van de Engelsche en de
Amerikaansche oorlogsschepen bij
bedoelde levering is algemeen be
kend. De Sovjetregeering en het
sovjetpubliek waardeeren ten volle
zoowel de bekwame operaties van
de geallieerde vloten als d'en moed
van de Britsche en Amerikaansche
zeelieden. Deze waardeering heeft
haar tastbare uiting in de onder
scheiding van talrijke Britsche en
Amerikaansche zeelieden met sov
jet-orden en med'aljes gevonden".
In het geheele artikel van de
..Prawda" wordt warme hulde
gebracht aan de geallieerde hulp
en scherpe critiek op Andreëf ge
oefend. De eenige steek aan Enge
land is de vraag, of achter de zeer
late publicatie van het „Roode
Vloof'-artikel wellicht minder
■oirbare politieke bedoelingen schuil
Baan. Wat van Engelsche zijde
onmiddellijk ten krachtigste is
geloochend: het artikel is in Enge
land gepubliceerd, op denzelfden
dat men daar kennis er van
had genomen.
Men moet deze perspolemiek,
welke van beide zijden een offi
cieus karakter draagt, wel in ver
band brengen met dé aanmerkelijke
ontspanning, welke momenteel
tusschen de twee kolossen, de V S.
en Rusland, wordt geconstateerd,
rf" '1 het, n°? "'et eens over de
kwestie, of dit vreemde en ver
bijsterende verschijnsel reeël is
dan wel slechts een pauze tusschen
twee crisissen, of zelfs een grocrt-
scheepsche camouflage, waarachter
verdachte bewegingen schuil gaan.
Men moet echter den oogenblik-
kelijken toestand erkennen, en ook
dat andere feit, dat de militaire
relaties tusschen Londen en Was
hington séeds nauwer worden, zóó
zelfs, dat Attlee in het lagerhuis
moest ontkennen, dat er tusschen
beide landen een alliantie, een
militair bondgenootschap bestaat.
Wil Moskou derhalve de betere
betrekkingen met Washington be
stendigen en verdiepen, dan is het
wel gedwongen ook Londen in
deze ontwikkeling te betrekken.
Velen zijn zelfs van meening. dat
de weg van Oost naar West alleen
over Londen kan loopen; en dat
„de rebellen" in de Britsohe la-
bourpartij, geen van allen com
munisten, in dit proces een stille,
maar belangrijke rol vervullen.
Daarom zou Bevin zoo optimistisch
zijn: „Ik ben hoopvoller dan ik
ooit was. Ons werk te New-York
rechtvaardigt hoogé verwachtin
gen". Maar, voegde hij er aan toe,
„de groote proef komt in Maart
*e Moskou". Als het Duitsche pro
bleem aan de orde komt.
In een speciaal belegde bijeen
komst van het Philips' personeel
heeft ir. F. J. Philips, vice-voor»
zitter van den raad van bestuur der
N. V. Philips Gloeilampenfabrieken
te' Eindhoven, mededeeling gedaan
van het feit, dat het bedrijf vlak
voor de Kerstdagen de vooroorlog-
sche productie heeft bereikt.
Hoewel nu 6.000 arbeidskrachten
•meer noodig waren dan in 1939 om
een gelijk resultaat te bereiken,
bleek de heer Philips optimistisch
te zijn voor wat de naaste toekomst
betreft, aangezien hij vertrouwt,
dat de moeilijkheden met grond
stoffen en machinerieën, het beter
ingewerkt zijn van het nieuwe per_
soneel ene. de productie minder
zullen remmen, dan in het afge-
loopen jaar het geval was.
Weerverwachting medegedeeld
door het K. N- M. I. te De Bilt
geldig tot Dinsdagavond:
Half tot zwaar bewolkt met
wolkenvelden, voornamelijk ,n
hoogere lagen, geen regen van
beteekenis, des nachts matige tot
lichte vorst, overdag lichte vorst
tot temperatuur om het vries
punt, meest matige wind tus
schen Zuid en Zuid-Oost,
21 Dec.: Zon op 8,46 uur, on
der 16 32 uur; maan óp 9,51 uur,
onder 17.03 uur.
Een Nederlander, op het oog een
zakenman, kwam Vrijdag fe Lon
den gejaagd het kantoer van den
'bond van familieleden van gesneu
velde soldaten, matrozen en vlie
gers binnenrennen, en zei, een
beetje buiten adem:
,.Ik zoek een kind in Brixton (een
middenstandswijk in Londen) welks
vader in den oorlog In of boven
Nederland gesneuveld is, en voor
dat kind heb ik vijftig pond sterking
bij me. Het kind moet in Brixton
wonen en ik heb maar een uur den
tijd".
De bond slaagde erin een derge
lijk kind te vinden, een driejarig
meisje, welks vader in Nederland
gesneuveld en welks ouderlijk huis
plat gebombardeerd was. Zij werd
binnen het uur gevonden.
Het geld ging in andere handen
over en de man uit Nederland, die
nog steeds haast had, verliet het
kantoor zonder eenigen verderen
uitleg en zonder zelfs zijn naam te
noemien.
Or. H. M. Hirtchfeld heeft in de Rolzaal alt secretaris-gen. van heft
dep. v. ec. zaken afscheid genomen van ambtenaren en vrienden,
V. L n. r.t Dr. v. d. Kooy, direconomischen voorlichtingsdienst^
de heer V. d. Straaten, dr. Hirtchfeld, jhr. mr. Snouck Hurgronféa
secr.-gen. van buitenlandsche zaken en de heer Wemmert,
directeur rijkskolenbureau.
DE TAAK DER VEREEN. stadia' toen hartstocht*®
De Britsche minister van bui
tenlandsche zaken, Ernest Bevin,
heeft Zondagavond, na zijn
terugkeer van de algemeene ver
gadering der vereenigde naties
te New-York, een radiorede ge
houden over het ter conferentie
verrichte werk.
Als een van de onmiddellijk te
volbrengen taken noemde Bevin
het opstellen van de vredesvqrf
dragen. Aan de bespreking van
deze verdragen zijn 98 bijeenkom
sten gewijd. In den loop van de
laatste drie weken maakten wij
vooruitgang, aldus Bevin, en dat
was zeer welkom na de vroegere
Als we een twintigtal jaren te
ruggaan, dan herinneren we ons
een visionnaire blik op het Indo
nesische vraagstuk in de toenmaals
verschenen brochure van den stich
ter der Java-missie, mijn hoog-
vereerden vriend en raadsman
Pastoor van Lith z g. Een man van
diep inzicht, groote liefde voor het
Javaansche volk en uitstekend ken
ner van zijn vermogens, psyche en
aspiraties. Om zijn groote toewij
ding aan hun belangen hij werd
als echte missionaris a.h.w. een
der hunnen werd hij in wijden
kring: Ramah, Vader, genoemd.
Zijn brochure was een appèl aan
de Katholieke Staatspartij om met
haar invloed stelling te nemen te
gen den z.i. funesten geest vam den
kolonialen Nederlander.
Hij bezigde verre van malsche
uitingen en beschouwingen in dit
geschrift, zoo onverbloemd, dat
zelfs een Nederlandsche vertegen
woordiger bij het Vaticaan een
gang ondernam naar Kardinaal Van
Rossum, den leider der Propagan
da fide-
Uit due brochure staat mij
één beschouwing nog duidelijk
voor den geest. Deze betrof een
parade-oefening van jonge Javaan
sche padvinders, kinderen n°8. En
de schrijver legde er den nadruk
op, dat deze kinderen eens man
nen zouden worden, en op zekeren
dag, als die koloniale geest met
grondig verdween, strijders voor
hun nationale idealen zouden zijn,
die den Nederlander in zee zouden
drijven. En, voegde de schrijver er
meer openhartig dan bedachtzaam
aan toe: Bij dien komenden strijd
zullen wij, Missionarissen staan aan
den kant der Inlanders. Want daar
zag hij het recht. Deze uitlating
vooral werd aanleiding voor bo
venvermelde démarche.
We zijn thans ruim 20 jaren ver
der en we staan aan de kust
van Java maar ook niet meer.
En dit nog, laat men het bij
alle, ook gerechtvaardigde, critiek
op het Engelsche optreden niet
vergeten door de hulp der Ge
allieerden.
De koloniale geest.
Die koloniale geest, maar
die was reeds lang dood en begra
ven, zegt men in vele toonaarden.
Wettelijk ja, maar naast en onder
de wet leeft en werkt een maat
schappij, vaak zoo verschillend van
het wettelijk bepaalde. En in het
staatkundig en ambtelijk leven iets
minder, in het financiëel-economi-
sche bestel van Indië echter bijna
uitsluitend, leefde de koloniale
geest nog dapper voort. Als tegen
pool in deze verhoudingen heeft
de nationalistische geest, onderdeel
van de Aziatische ontwaking, zich
sinds de verschijning der brochure-
Van Lith krachtig ontwikkeld en
verbreid. En thans staan wij, Ne
derlanders, opgeschrikt als zelden
in onze geschiedenis, voor een
muur van nationalistische strevin
gen en eischen; een door ons zelf
aangekweekte bovenlaag van intel-
lectueelem, gestut door de breede
massa van minder ontwikkelden
de profeet wordt in dit land blijk
baar wèl geëerd! zidh sterk voe
lend mede door een militaire
macht, bewapend en getramd,
waarbij zelfs boevenbenden, een
oud zeer in de Indische maatschap
pij, dat de veldpolitie nooit geheel
er onder kon krijgen een zekere
ondersteunende rol spelen Ze zijn
allen overtuigd, dat hun aspiraties
gerechtvaardigd zijn, hooren in
alle Nederlandsche kringen dat
zelfs verkondigen, ze zijn niet on
kundig van den anti.kolonialen
geest voor zoover die van staat
kundigen aard is althans van
Amerika, al werd dan het beroep
van Soekamo (nog) niet beant
woord door Truman, en, hoewel
in breede kringen nog afkeerig
van den Russisohen moloch, (hoe
lang?) kennen zij toch diens be
reidheid om hen in hun streven te
steunen.
Domhouden of ontwikkelen.
In één mijner gesprekken met
den „Vader der Javanen" zeide mij
deze: Met een kolonie kan men
slechts op twee wijzen in vrede
blijven leven. De eene is: houd ze
dom en ze zullen, bij een behoor
lijke behandeling, rueUg blijven,
voor U werken en U dienen. De
tweede is: Ontwikkel ze, maar
op een zekeren dag moet men hen
dan ook volkomen aan zich gelijk
maken. (Maken, niet enkel ver.
klaren)
Het eerste is niet geschied en
zou ook een christelijke natie als
Nederland onwaardig zijn geweest.
We hebben den tweeden weg inge
slagen, maar het oogenblik der vol
ledige gelijkmaking werd geregeld
uitgesteld en verschoven. Dat
raakte natuurlijk onze beproefde
Nederlandsche positie in Indië en
alleen de barre feiten kunnen, zul
len uiteindelijk ons dwingen. Tenzij
we nog op het moment van
het befaamde vijf voor twaalven
ons zelf weten te herzien, breed
en ruim en uit hoogere motieven.
A, B. TEN BERGE,
Oud-lid van den Volksraad ^en
het College van Gedelegeerden
nog fel d«d«n gelden en er veel
verkeerd begrip heerschte.
Bevin wees op het belang val»
Triest, waar de Latijnsche en Slab
vische cultuur elkander ontmo<>
ten. Wij hebben thans zoo weinig
mogelijk Italianen onder Slavisch
bestuur en zoo weinig mogelijk
Slaven onder Italiaansch bestuur
gelaten, zeide hij.
Italië, zoo zeide hij, getroffen
als het is door den oorlog, kak
rekenen op onze hulp.
Over de Duitsche kwestie zeid®
Bevin: Er zijn groote moeilijk*
heden gerezen, doch wij hebber»
een practisch begin gemaakt mej
de oplossing ervan door vereend*
ging van de Brioche en Ameri*
kaansche zones- Wij zullen voor*
waarden scheppen, welke de Duit*
schers in staat zullen stellen huft
zelfrespect te herwinnen, doch is
waarschuw het land, dat dit tijd
zal vragen.
Amerika heeft aangeboden to®
te treden tot een verdrag voor
veertig jaren, ter verzekering va®
de ontwapening van Duitschland
en Japan.
Na den oorlog is het overwicht
gebleven bij twee groote mogend»
heden, de Ver. Sta en van Amö»
rika en sovjet-Rusland.
Zou iemand kunnen meenen, da®
er nog oorlog mogelijk is, wanneéy
de vijf groote mogendheden i®
eensgezindheid leven en worde®
bijgestaan door de kleinere möp
gendheden. die hun energie e®
vertrouwen bijdragen?
Sovjet-Rusland, zeide Bevin ten»,
slot ie, dat thans herstellende m
van de oorlogswonden, zal ziel®
meen ik. te New-York ten vol®!
gerealiseerd hebben, dat er eeifll
groot verlangen maar algeheel bq*
grip bestond en dat er over d» g<è>
heele wereld een bereidheid b®»
staat tot samenwerking met d®
sovjet-unie en om haar op haar
eigen manier haar eigen systeem
»t ontwikkeling te laten brengen»
onder de erkenning, dat de ander®
gelijkelijk het recht hebben op hu®
eigen manier van leven.
Bevin besloot met te zeggeel
.,Wij moeten langzaamaan bouwen»
strevend naar volmaaktheid. Wan®
bedenkt wel: de vredemakers bon»
wen niet slechts voor d«ze gene
ratie, doch ook voor de nog
komende generaties".
De Fransche generale staf te Sai.
gon heeft medegedeeld, dat Fran
sche troepen gestadig voortgang
maken bij het opruimen van Viet-
namneesche versterkingen in Tonkin
en de Annamietische provincies in
Fransch Indo-China
De Fransche minister van kolo
niën Moutet die naar Nanking gaat,
verklaarde dat Vietnam de Fransche
-Vietnameesche overeenkomst
April van dit jaar had geschon 'en.
Bij deze overeenkomst was de Vie -
nameesche regeeriing gemachtigd
10.000 man onder de wapenen te
houden onder het gerag van den
Franschen generalen staf
Moutot is voornemens te Nan
king een bezoek te brengen aan
id een persoonlijk vriend van hem
De voortgezette behandeling voor
het gerechtshof te Amsterdam van
de zaak tegen den 40-jarigen ex»
i rochei cheur der Ams* erdam*cii®
j politie A. H„ die door de jswkst*
kort van Bone in de omgeving van bank tot 3 jaar is veroordeojn om*
Tunis naar Indo-China vertrekken dat J®" ,194t e€a
Uit Nanking wordit gemeld, dat van 142.000 mark te efS«n ba
twee vertesenwnnrdiffei-o der Phi m besiag zou hebben genomen,
„Tn r>,^„ 8 T heeft weinig licht gebracht in dez®
meesche inwoners van Indo-Chma nffajre
naar Nanking zijn vertrokken om
een beroep te doen op de Chinee-
De verdachte 'bleef hardnekkig
volhouden, da»t hij het slachtoffer
Een opname tijdens de eerste officieele vlucht van den nieuwen
bommenwerper van de Amerikaan''- luchtmachtde 139-tores
Consolidated Vul tee B-36. Het vliegtuig heeft een bereik van
.16.000 KM.
sche regeering onmiddellijk stappen cen perS0onsverwisseling wa®
te ondernemen voor hun bescher. gew0rden De kroongetuige, Snij»
mm8. |ders uit Den Haag, bevestigde op-
Door alle Parijsche bladen wordt1 nieuw, dat bet de verdachte i« ge-
de nadruk gelegd op den ernst van weest, die hem de marken op stras#
den toestand in Fransch Indo-had afgenomen.
China, door het opnieuw uitbreken De procureur generaal heelst*®
'e een strijd tusschen Vietnameesche tenslotte meer waarde aan de per«
n en Fransche troepen. Met uitzonde- tinente verklaringen van S. en
ring van de uiterst linksohe pers achtte verdachte schuldig. Hij
eischen alle bladen een doortasten) wenschte de 10 maanden, die -
ontoredien dachte in het kamp te Amersfoort
De recht sche Enooue" besehriift heeft doorgebracht, in aanmerk mg
De rechtsche .Epoque beschrijft ltg nemen en stelde deze gelijk aan
de". Vtotnainee#hen president, Ho 2 -T Nederlandsche gevangenis-
Tsji Mmh, als communist en be- stra^ zoodat hij met een eisch van
roeps-oppruier en als voormalig af-N jaar (met aftrek van den tijd,
gevaardigde van de derde in'erna- '(jen H thans opnieuw in Amstef
tionale te Moskou. Het blad meldt ;n voorarrest heeft doorge-
i is. Men meen>t te weien, dat zij ach. verder, datgeneraal De Lattre de bracht) het. vonnis van de recht-
wil verzekeren van de Chineesciiej Tassigny het Fransche expedi ie-(bank tegelijk bevestigde en vet»
neutraliteit met betrekking tot de, leger in Indo-China onder het com- zaehtte.
huidige gevechten tusschen ie'mmdo van den hoogen commissa- Een verzoek van den verdedigen
Annamie'.ische nationalisten en de, ris admiraal Thierry d'Argenlieu. verdachte onmiddellijk in vrijhei®
as! laten. d'Argenlieu is, zooals be- te stollen wees het college opnieuw
Fransche «trijdkraehten
Parachutisten va» de
luchtlandingsdivisie zulle® binnen-j trokken.
28ste'kend inmiddels naar Saigon ver-j van de hand. Op 9 Januari a s. wall
»de uitspraak.
