Prikkebeen
Overpeinzing op Oudejaar
P. N. I. stelt voorwaarden
EEN GEWESTELIJKE RAAD!
de honderdjarige vlindervanger
voor socialecultureels
en economische zaken
PAGINA 2
DINSDAG 31 DECEMBER 1946
'Zijn schepper Rodolphe
Toepffer
BRABANTSCHE WENSCHEN
Franschen weren Duit-
schers uit Saar,gebied
De nieuwe provinciale
organen moeten kun-
leven.
nen
VOOR AANVAARDING
LINGGADJATI
ring van het vormen van een teeh'
nische faculteit aan de R.K. Ecö-
imm,era eigen Zuidelijke en Ka
tholieke ingenieurs zijn in de
nieuwe ontwikkeling naast eigen
economisten broodnoodig.
Oorlogsmisdaden tegen
Nederlanders
„Onsterfelijkheid" is in de
literatuur een rekbaar en wel
eens misbruikt begrip. Er bestaat
een in bibliotheken begraven
onsterfelijkheid, die een eeuw
feest behoeft om, door kranten
artikelen terdege afgestoft, weer
in vollen luister te verschijnen;
er bestaat ook een onsterfelijk,
beid die na honderd jaar nog
even springlevend is, en met
evenveel smaak genoten werdt
als bij het eerste verschijnen.
Een voorbeeld van een boek dat
een eeuw van onafgebroken popu
lariteit heeft gekend, is de zo<tt«
geschiedenis van Mijnheer Prikke
been. In 1845 voor het eerst gepu
bliceerd als serieverhaal in L'Il.
lustration onder den titel „l'His-
toire de Monsieur Cryptogame''
werd dit wonderlijk vertelsel in
prentjes binnen enkele jaren over
heel Europa beroemd..
De naam van den zonderlingen
vlindervanger werd een toover-
w.'ord, In Londen luidde het
tooverwoord Mr. Bachelor Butter
fly, in Berlijn Herr Steekelbein, in
Kopenhagen Herr Stankelben, in
Stockholm Herr Spindelben, ter
wijl in ons land de kinderdichter
J. J. A. Goeverneur de wat steke-
ligen Duitschen naam een meer
speelsch cachet gaf in zijn be
roemde „Reizen en avonturen van
Mijnheer Prikkebeen''.
Met den schepper van het ver
haal. den Zwitser Rodolphe Toepf
fer, is het eenigszins anders
gesteld. Toepffer was een beschei
den figuur in de letterkunde,
wiens prent,hi^t\Ties weliswaar de
bewondering, Van niémand minder
dan Goethe opwekten (}n 1832),
en over wiens novellen Sainte-
Beuve eénïge vriendelijke Opstellen
séhreef, maar die toch bij lange
na niet de vermaardheid van zijn
eigen schepping, Mr. Cryptogahie,
«Venaarde. Had Toepffer eenige
eeuwen vroeger geleefd, wellicht
was dan zijn persoon evenzeer in
duisternis gehuld gebleven als die
vanShakespeare of Homerus
(om hem bij zijn eeuwfeest maar
eens in een zeer eerbiedwaardig
gezelschap t« plaatsen).
Over de 19de eeuw echter vloeien
de geschiedbronnen rijker en we
kunnen ons zijn persoonlijkheid
vrij goed voorstellen. Zoo zien we
hem in zijn jeugd met zijn vader
een vrij bekend schilder, erop uit
trekken. oog en hand oefenend in
zijn schetsboek. Want Toepffer
wilde evenals zijn vader schilder
worden. Een oogkwaal echter
maakte aan deze illusie een eind
en hij werd leeraar. En wel een
zeer bemind leeraar, die op va-
cantietochten door de Alpen, zijn
pupillen vcrarging en zelf geïllus
treerde reisverhalen schreef.
,,Bon sang ne peut mentir",
Toepffer kon het teekenen niet
laten en zelfs wanneer hij later,
als bestuurder van een Geneefsche
kostschool in de studiezaal op den
katheder zit. zien we hem bezig
met iets dat hij in zijn scholieren
ten zeerste laken moest: poppetjes
teekenen.
Uit deze willekeurig neerge-
scheiste figuurtjes groeiden de
histoires-en-estampes, toentertijd
een geheel nieuwe vinding, waar
mee de grondslag werd gelegd
voor de .strip" het geteekende
.inderverhaal, zonder hetwelk nu
honderd jaar later, geen moderne
krant meer denkbaar is.
Ongetwijfeld heeft Toepffer hier
bij onder invloed gestaan van de
Engelsche caricaturisten Hogarth
en Rowlandson, maar terwijl bij
deze Britten de prent hoofdzaak
was, vond Toepffer het zuivere
evenwicht tusschen illustratie en
tekst.
De Cryptogame-Jiistorie is een
van TVepffer's eerste producten
van dezen aard, en het is zeker dat
dit verhaal onder de door Goethe
bewonderde manuscripten was. De
definitieve vorm kreeg het echter
pas toen de uitgever van l'Illus-
tration" in 1844 bij Toepffer aan
klopte om copie. Toen werkte
Toepffer het oorspronkelijk manus
cript om, waarbij hij zijn nut deed
met enkele andere prerathistories
die hij tusschen 1830 en 1840
maakte, zooals Mr. Jabot, Mr. Crè-
pin, Mr. Vieux Bois. Mr Pencil en
dr. Festus. Zoo kon het gebeuren
dat de Prikkebeen-gesehiedenis de
gaafste, verrassendste en meest
fantasievolle van deze verhalen
werd.
In Juni 1946 herdachten we den
honderdsten sterfdag van Toepffer
en dit feit werd voor de Uitgeverij
Ad. Donker aanleiding to't het uit
geven van een drietal boekjes, een
biografie van Toepffer, een her
druk van de oorspronkelijke plaat,
jes met den Franschen tekst uit
de Illustration, en een herdruk
van onzen onvolprezen Goeverneur.
Wie zich weer eens ver.
meien wil in de allervreemdste
avonturen van Cryptogame, zijn
wanhopige pogingen om aan zijn
bruid Elvire door Goeverneur
in de zorgzame zuster Ursula ver
anderd te ontsnappen, zijn bele
venissen met 'den Sancho Panza-
achtigen docteur in de walvisch
of bij de Turken, kunnen we met
het volste vertrouwen een her
nieuwde kennismaking met de
geestige prentjes van dien even
fantastischen als pretentieloozen
Toepffer aanraden.
coC*D
ao
Naast 't streven naar den In
vloed, dien men voor het dage-
lijksch-economische in de be
drijfschappen aan het gewest
wil toegekend zien. bestaat In
Brabant nog een streven om te
komen tot het vormen van een
centraal orgaan, dat het sociaal-
charitatieve, 't cultureele en 't
specifiek economische leven van
het gewest tot uiting brengt. In
den sociaal-chairitatieven sector
denken wij hier aan Brabantsch
Volksherstel, voortkomende uit
een samenspraak van de gewes
telijke charitatieve en maat.
schappelijke vereenigingen, zoo
wel Katholieke als Protestant,
sche, In Brabant is algemeen
bekend, welk uitstekend werk
door dit orgaan is verricht
In den cultureelen sector denken
wij aan den Cultureelen Raad, een
combinatie van de gewest. R.K.
standsorganisaties, K. A., Braban-
tia Nostra, Kath. Jeugdvereeni-
gingen en federatief daarmee wel
licht verbonden Protestantsche
vereenigingen. Er zijn op dit ge
bied, ter ontwikkeling van de
Brabantsche persoonlijkheid wel
overwogen plannen: volksspelen,
volksdansen, landjuweel, landda
gen, Brabantsch orkest, Brabantsch
tooneel.
Dan hebben we nog een gewest,
economischen Sector voor oogera.
En hier wordt alles beheerscht
door de komende industrieele ont
wikkeling van Brabant.
De Kamers van Koophandel zijn
stads den Duitschen tijd provin
ciaal gericht. Het ministerie van
economische zaken ziet het nut
van dezen toestand in, want het
berichtte aan de Kamers per pro
vincie, dat ze in gemeen overleg
de komende industrialisatie moes
ten bezien uit het oogpunt van het
gewestelijk belang.
Nemen de Kamers van Koop
handel initiatieven tot stimuleering
van het bedrijfsleven, het Econo
misch Technologisch Instituut in
een bepaalde provincie '(E.T.I.)
verricht research-werk en geeft
advies in economische zaken. Zij
zoeken de beste vestigingsplaatsen
uit voor de industrieën. Een ruim
telijke taak heeft de gewestelijke
planologische dienst. Deze projec-
ZORGEN OM EEN NOG m°een eT\ ™oeten verheugen, dan
is het wel hierover, dat de Groote
ONZEKERE TOEKOMST
De vrees voor oorlog
moet verdwijnen
Was 1945, zooals wij op den vo-
rigen Oudejaarsavond Schreven, .het
jaar van de vreugde om de triom
fantelijk behaalde zegepraal, ge
temperd door zware zorgen om
een nog onzekere toekomst, het
jaar, dat straks sterven gaat, is
geheel en al door die zorgen be
heerscht.
De tijd van overwinningen en
capitulaties is voorbij; de volle be
langstelling moet nu gaan naar
herstel en opbouw, naar een
nieuwe wereld, waarin vrede en
welvaart kunnen opbloeien.
Hebben de staatslieden in 1946
in dit opzicht iets bereikt? Kun
nen wij heden eerlijk zeggen, dat
we er op den laatsten dag van het
Vier, of juister wellicht, de Groot
ste Twee, nog steeds bijeen zijn,
en dat noch de Vereenigde Staten,
noch Rusland van de conferentie
tafel is weggeloopen. De beteeke-
nis van dit feit valt nauwelijks te
overschatten.
Zoolang toch de groote mogend
heden haar van nature bestaande
belangentegenstellingen en de
daaruit voortvloeiende geschillen
kunnen bespreken en dit ge
schiedt in de moderne, openbare
diplomatie zeer openhartig, en
vaak met harde, rpwe woorden
zoolang zij derhalve tot compromis
sen bereid zijn, is de vrede nog
niet daadwerkelijk in gevaar. Dat
zij daarbij langdurig en soms on
wankelbaar aan essentieels punten
vasthouden, kan verontrustend
schijnen, geeft echter in volle wer.
kelijkheid klare, duidelijke stand
punten. Dat is een der groote ver
jaar beter voorstaan dan op den
eersten?
Het is een gewichtige
vraag, en zelfs de aarzeling, welke
men gevoelt om een rondborstig
ja uit te spreken, bewijst, dat- die
zekerheid niet bestaat.
Ongetwijfeld, de maand December
is niet alleen verrassend geweest
door het plotselinge invallen van
een abnormaal zware vorst, zij
heeft ook de wellicht nog grootere
Naar Reuter uit Saarbruecken verrassing gebracht van een onge-
seint, hebben de Fransche autori
teiten nieuwe maatregelen getrof
fen ter isoleering van het Saar-
gebied van de rest van Duitsoh-
land.
Saarlanders zutlen het mdjnge-
bied niet mogen verlaten voor
langer dan 72 uur. Duitschers mo
gen slechts het Saargebied binnen
komen, wanneer zij er vcwanten
of vrienden hebben. Bovendien
moeten zij aan strenge eischen
voldoen. Den twaalfhonderd gen.
darmes en douanen, die toezicht
houden op de grens tusschen Saar
gebied en Duitschland, zouden,
naar verluidt, order gekregen heb.
ben, te vuren op personen, die
trachten de grens clandestien te
overschrijden. Een reden voor het
weren van Duitschers zou zijn te
voorkomen, dat men marken zou
binnenbrengen met het oog op
eventueele voordeelige inwisseling
voor francs wanneer het Saarge
bied Fransch zou worden. Uitvoe
ren van steenkool, voedsel, klee.
ding en andere goederen uit het
Baqrgebied wordt verboden, niet
•eiwer invoer uit Duitschland.
woon soepele houding der gemeen
lijk politiek zeer stugge Russen,
zoowel in de V- N., als in den Vei
ligheidsraad, alsook op de New
Yorksche conferentie der Groote
Vier voor het vaststellen der vre
desverdragen met de gewezen as
satellieten. De diplomatieke en
politieke barometer heeft zich een
maand lang naar mooi weer be
wogen, en daardoor is een alge-
meene verheugende ontspanning in
de politieke wereld ingetreden
Deze Russische zwepking is ech
ter voorloopig nog in duistere
raadselen gehuld. Is zij van eenige
duurzaamheid of louter tactiek?
Men kan het aantal vragen over
deze jongste ontwikkeling bijna
tot m het oneindige vermenigvuldi
gen, niemand, misschien zelfs de
Rus niet, kan een antwoord ge
ven. Hoofdzaak is nu, dat men
van het mooie weer profiteert, m
de hoop, dat het zal voortduren,
als in 1947 het hoofdprobleem van
den na-oorlogschen tijd: het nieuwe
statuut van Duitschland aan de
orde komt.
Als we ons heden over één ding
toen Hitier alle politieke lijnen
liet verdoezelen, zoodat de tegen
partij nooit precies weten kon,
waar zij aan toe was. Nu spreken
Washington en Moskou een onom
wonden taal, en het lijkt ons. beter
zoo. v
Als erfenis van het oude jaar
krijgt het nieuwe, dan in politiek
opzicht gezien, vooral twee pro
blemen te verwerken: Duitschland
en de ontwapening. Over beide is
reeds heel wat gesprokén, zonder
dat reeds afgebakende richtlijnen
gevonden zijn. Het eerste probleem
wordt zeker wat laat, het laatste is
waarschijnlijk wat vroeg aange
pakt. In elk ge.al zijn we nog met
zoover, dat, zooals Bevin zich in
een uiteenzetting over de alge-
meene vergadering van de V.N-
uitliet, ,,de bewapening volkomen
onnoodig wordt én hef geheele
wetenschappelijke onderzoek zich
.uitsluitend aan vredelievende doel
einden dienstig maakt".
Het is echter goed, dat het ideaal
zoo hoog en zoo zuiver wordt ge
steld, want de werkelijke harmo
nische rust kan eerst komen, als
de mensch van alle vrees voor oor
log wordt bevrijd- Bij den ingang
van het nieuwe jaar kunnen wij
dan ook, naast onze wenschen van
een Zalig Nieuwjaar, die naar ieder
persoonlijk gaan, niets vuriger
hopen, dan dat eindelijk onder
Gods zege de weg wordt inge
slagen, welke ten slotte op den
eenig waren vrede, den vrede van
Christus in het Rijk van Christus
uitkomt.
Zooals we in een deel der vorige
editie reeds hebben gemeld, heeft
de Partai Nasional Indonesia met
groote meerderheid de ontwerp
overeenkomst van Linggadjati ver
worpen. Nader blijkt, dat h"t
partijcongres de volgende wijzi-
alsmede eerbiediging van de bui-
tenlandsche eigendommen op basis
van het politieke manifest van 1
Nov. 1945; 7. Het zoo spoedig mo.
gelijk terugtrekken van die Ned.
strijdkrachten uit republikeinsch
gebied.
Verhoudingen in het
K.N.I.P.
Door deze beslissing van de
gingen in het ontwerp zon willen 'P.N.I. is de oppositie in het voor
zien aangebracht:
1. De erkenning de jure en de
facto van de republiek over Java,
Sumatra en Madoera; 2. Een staat
kundige structuur van Indonesië
volgens het unitarisehe beginsel;
3. Een band met Nederland in den
vorm van een bondgenootschap
tusschen twee souvereine staten; 4
Afwisselende bekleeding van de
functie van „symbolisch hoofd"
dezer unie; 5 De vestiging van
diplomatieke vertegenwoordigin
gen van beide staten bij eikaars
regeeringen; 6. De erkenning van
die rechten van hen, die niet tot
het Indonesische volk behooren,
loopig republikeinsch parlement,
dat binnenkort het ontwerp-accoord
in behandeling zal nemen, aan.
merkelijk versterkt. In dit lichaam
dat thans 205 leden telt, bezet de
P N.I. 46 zetels en de Masjoemi 37.
De partijen, welke zich tot nu
toe voor de ontwerpóvereenkorost
hebben verklaard, bezetten in
totaal 41 zetels, en wel: de Socia
listische partij 34 zetels, de com
munistische partij 1, de Katholieke
partij, de socialistische Pemoeda-
partij en het „Lasjkar Ra'jat" ieder
2. De overige 11 partijen en een
aantal partijloozen hebben hun
standpunt nog niet bekend ge
maakt
teert kanalen, wegen, havens. Tot
heden werken deze 2 diensten
naast elkaar, wat hoog noodig moet
veranderen. Het is al te dwaas,
idat men wegen zou krijgen, waar
geen industrieën gevestigd worden.
Verder zijn de z.g. gewestelijke
arbeidsbureaux heeïemaal niet ge
westelijk, maar slechts regionaal.
Er is groote behoefte aan een pro
vinciaal arbeidsbureau, dat vraag
en aanbod van en naar arbeids
krachten voor het geheele gewest
kan overzien. Daarnaast ig zeker
nog noodig een gewestelijke land
bouworganisatie, die problemen
als de emigratie era den overgang
van jonge landbouwers naar de
industrie, indien dit noodig ia,
kan behandelen.
Dit alles dient nog aangevuld te
worden met het provinciale kan
toor van de Herstelbank. Als men
deze instellingen nu samenbrengt
in 'n economischen sector, dan kan
deze den economischen uitbouw
vara het gewest zeker overzien.
Wenschelijk is het dat de directeu
ren der instellingen, die dezen
sector zullen formeeren, rijksamb
tenaar zijn, dat deze benoemd
zullen worden op voordracht vain
den commissaris der koningin in
de provincie, zoodat het geweste
lijke gegarandeerd is. Nog beter
wellicht is het, om er direct pro
vinciale ambtenaren van te maken.
Dit economische orgaan ver
krijgt adviseerende stem voor be
slissingen. die in Den Haag wor
den genomen en het recht van
uitvoering en nadere regeling.
De samenwerking in een Cen
trale,n Raad van de sociaal-chari
tatieve, cultureele en economische
sectoren achten wij noodzakelijk.
Immers: op het terrein van alle
drie ligt het probleem der aan
passing van de bevolking aan de
moderne ontwikkeling: zoo de be
vordering van den uitbouw der
eigen nu nog kleinere Zuidelijke
indusrieër* tot grootere; "bevorde-
Aan het hoofd van dezen Cen.
tralen. Raad denkt menzich véél-
al den commissaris der koningin
niet als staatsrechtelijke figuur,
maar als eersten burger der pro
vincie. Hij geve de adviezen door
ncmische Hoogeschool te Tilburg,
'aan Den. Haag, hij beraadslage mét
de gouverneurs der andere pro
vincies hoe zij de belangen dér
verschillende geiyesten in harmo
nie met elkaar kuinnen brengen 'en
hoe zij. gezamenlijk plannen aah
Den Haag voor kunnen leggen. Wij
achten het b-v. heel goed moge
lijk, dat Gelderland, Limburg,
Brabant eh Zeeland eén gezamen-
'lijk plan tot heropbouw- voorstel
len.
Deze nieuwe provinciale orga
nen, de 3 sectoren'en huin samen
stellende deelen moeten intusschen
kunnen leven
Als men de milliardenmota ziet
van het rijk en de schamele be
grooting van enkele millioenen
voor de provincie, dan is dat ook
een schrille tegenstelling. De gel
den, uitgetrokken voor het over
weldigend rijksambtelijke apparaat
konden voor een groot deel al
thans, beter dienst doen tot het
creëeren van gewestelijke func
ties, indien het om zuiver provin
ciale belangen gaat.
En ook algemeene fondsen kun
nen en moeten hun diensten aan
de gewestelijke ontwikkeling gaan
bewijzen, zoo het Prins Bernhand-
fonds. dat m et dienen voor de cul
tureele ontwikkeling van het Ne-
derlandsche volk. Bevordert men
immers het gewestelijk-cultureele
door gelden af te staan voor de ac
ties van dein cultuurraad in Bra
bant, dan maakt men tenslotte de
geheele Nederlandsche cultuur
rijker en voller.
Getuigen hebben Maandag voor
het gerechtshof voor oorlogsmis
daden te Tokio verklaard dat Ne.
derlandsche kinderen van 10 jaar
oud in een in terneer ingskamp her.
haaldelijk door de Japansche be
wakers werden afgeranseld. De
getuigen somden verder een lange
lijst van wreedheden op, die tegen
Nederlanders waren bedreven
Wann-er de openbare aanklager
gereed is ge'-omen met het voor.
draden v:n de z-ak, wat mogelijk
15 J nu -i het geval zal zjjn zal
het hof 15 dagen op reces gaan-
