OOK DIT JAAR NOG
een moeizame worsteling
Gevecht met de welvaart
DINSDAG 31 DECEMBER 1946
PAGINA
ZUIVERING EN GEDETI
NEERDEN
Er waren de zuiveringsdeibatten in d#
Tweede Kamer, waarin op het verschil
van beoordeeling werd gewezen inzak#
de secretarissen generaal en de politic
voor welke laatste categorie eer milde*
beoordeeling moest gelden, omdat, zij
gedurende de bezetting zulk een bui*
tengewoon moeilijke taak had gehad»
Alsof dit met de eerste niet het geval was
geweest.
Daar was en is nog de kwestie
der gedetineerden, waarover zelfs de bis
schoppen hun herderlijk woord heten
hooren. Met het gevolg, dat de minister
van justitie het proces van vrijlating ver
snelde en duizenden na vele maanden
in kampen te hebben doorgebracht d#
vrijheid herkregen, al waren daarmee
alle moeilijkheden allerminst opgelost»
In vele gevallen immers waren deze men-
schen, die dikwijls reeds meer dan ge
noeg waren gestraft van have en goed
beroofd, dikwijls hadden zij geen dak
meer boven het hoofd en waren zij aan»»
gewezen op hulp van bloedverwanten en
vrienden, zoo zij deze tenminste nog be
zaten.
Hun leiders, Mussert en Blokzijl
betaalden hun vaderlandvij andige
houding met hun leven, dat zij ein
digden voor het vuurpeloton. Zij ble
ven in een vaderland, dat zij in ver
dwazing, onwetendheid of zwakheid
hadden miskend, als eenzamen ach
ter. En het woord der bisschoppen
was noodig om wraakzucht te doen
veranderen in naastenliefde.
SOCIALE VERNIEUWING
In sociaal opzicht, was er al direct n#
den oorlog van vernieuwing sprake, toen
de werknemers en werkgevers elkandef
vonden in de Stichting van den Arbeidt
Dit bracht een gezonden vorm van sa
menwerking in de topleiding. De katho
lieke arbeidersorganisaties zelve en ools
andere katholieke organisaties hernamen
intusschen de plaats, welke zij vroeger
in het sociale en cultureele leven hadden
ingenomen. Een andere bisschoppelijke
brief sprak van trouw aan de eigen or
ganisaties en bevestigde nog eens de on
aanvaardbaarheid van een grauwe neu
traliteit.
De katholieke bonden, die tijdens
de bezetting principieel waren ge
weest in tegenstelling met het N-V.V-
dienden, aldus mgr. Mutsaerts, het
beleid in eigen hand te houden en
hoopvol stemt het feit van de erken
ning van het medezeggenschap niet
alleen op sociaal maar ook op econo
misch gebied door de arbeiders in 1
bedrijf, zooals op een bijeenkomst van
R. K. werkgevers de nieuwe sociale
orde werd gesteld.
En wij denken aan het befaamde
woord van Remain Rolland, die tijdens
den oorlog schreef: „Wanneer deze oor
log niet als eerste vrucht een sociale
vernieuwing van alle volken brengt
die slechts door de politiek- actieve bur.
gers wordt gedragen danja»
dantot ziens Europa, koningin de<
gedachten, leidster der menschelijkheld.
Je bent den weg kwijtgeraakt en op een
kerkhof terecht gekomen. Daar is dan j«
plaats Europa! Ga liggen, neem plaats
naast de dooden! En anderen mogen
komen en over de wereld heerschen!"
DE MENSCH
Maar een sociale ord" schept men nleS
uit niets. Men schept deze slechts uit een
economische orde. En een jaar als dit,
dat in zekere mate een economischen
neergang toonde, heeft ons duidelijker
Ingeprent, dat voor deze economische or
de verantwoordelijk zijn de harde arbeid
der burgers en een strakke politieke let»
ding. Zij heeft ons nog eens duidelijk in
gescherpt, dat Staatkunde niet mag wor*
den bedreven om de Staatkunde zeil,
waardoor de politiek zich zelf zou sterill»
seeren en misschien in tijden als deze
met nog erger gevolgen-
De eigenlijke inhoud van alle polV
tieke bedrijvigheid moet zijn en blij
ven: de mensch.
Het geluk herken je niet als het bij Je
Is- Of positief: het geluk herken je eerst
als het verdwenen is.
Voor ons is verdwenen onze vroeger®
welvaart. Alleen met onze eigen han*>
den en met onzen eigen verbeten wü
zullen wij deze kunnen herwinnen
gewesten niet vriendelijker werden ge
stemd tegenover de Haagsche bureaucra
tie-
Natuurlijk maakten problemen als de
terugkeer van de duizenden repatrieeren-
den uit Indië de eigen moeilijkheden
vele malen grooter, de stakingen in de
haven door het optreden van de E.V.C.
verergerden nog dit probleem, maar aan
den anderen kant staat het feit, dat zijn
wij goed ingelicht, het consumentencre-
diet, dat in het leven werd geroepen,
maar zeer weinig belangstelling ont
moette-
En dan kunnen wij ons beter maar
niet teveel laten paaien door de lof
uitingen van het buitenland, dat Neder
land zich zoo snel zou hebben hersteld.
Want alles bijeen doen wij beter duidelijk
in te zien, dat dit maar een sprookje is.
Ondanks het prachtige werk, dat hier en
daar onze technici hebben gedaan. En
sprookjes kunnen zeer gevaarlijk zijn-
POLITIEKE DOORBRAAK
De volgende vraag rijst naar den po-
litieken stand van zaken in ons goede
vaderland. De zaken loopen eenigszins
parallel. De moeizame worsteling van vijf
lange jaren bracht ons politiek eerst in
den toestand van niet welomschreven,
zwevende idealen, waaruit wij dit jaar
ter aarde nederdaalden. Drie verkiezin
gen schreven ons drie dagen een kort
verblijf in onze vaste woonplaats voor
en de eerste van deze drie geviel het een
streep te halen door veler politieke be
rekeningen en een duidelijker grondplan
te schetsen voor het politiek herstel-
De „doorbraak" en de „verbeeldings
kracht" van professor Schermerhorn
brachten eerst een verbond tot stand van
N.V.B., S-D.AP., C.D.U-, VJ>. en een ge
deelte van de Chrlstofoorgroep in de
Partij van den Arbeid, maar zelfs de aan
was van kiesgerechtigden tot de jonge
lieden en jongedochteren van 23-jarigen
leeftijd vermocht de politieke constella
tie geen ander aanzien te geven dan een
vermindering van partijen. Verder werd
de zaak op den ouden Voet voortgezet-
Er was en bleef voorloopig nog de con-
troverse legaliteit-illegaliteit, waarbij de
laatste eigen naam en waardeering in
belangrijke mate in discrediet bracht,
waarmee niet gezegd wil zijn, dat aan de
legaliteit alle lof en waardeering zou
moeten toevallen. Te velen zagen echter
nog steeds niet in, dat moed en trouw
en vastberadenheid en zelfs heldendom
nu eenmaal andere dingen zijn dan ken
nis, beleid en politiek inzicht, welke de
tijden na den oorlog vroegen.
Kloeg vóór de verkiezingen de
Tweede Kamer dat er te weinig con
tact was tusschen regeering en parle
ment, dit bezwaar werd daarna, toen
deze een samengaan brachten van
de K-V.P. met de Partij van den Ar
beid, in een regelmatigen parlemen
tairen arbeid opgeheven. Het politiek
debat geraakte weer in vollen gang-
Wij herinneren hieruit al was dit
nog uit de eerste politieke periode
aan de debatten over het voorontwerp
Vos betreffende de bedrijfsorganisatie,
waarin in plaats van een almachtigen
regeeringscommissaris' op democrati
scher vorm werd aangedrongen.
1 HET HUISHOUDBOEKJE
VAN DEN WERKMAN
Dat wil niet zeggen, dat wij met
het niveau, waarop wij nu leven allen
zonder uitzondering nu maar genoe
gen zouden moeten nemen. Als het
huishoudboekje van een werkman,
die acht kinderen heeft en gelukkig
zijn er nog van dezulken en f35
yerdient - en dezulken vindt men
De machtige manifestatie der Ka jotters in het Amsterdamsche stadion.
EEN VRIEND KWAM OP
BEZOEK
Ik kreeg dezer dagen bezoek van een
Vriend uit onzen illegalen tijd. Hij stu
deerde toen en wist, ondanks het feit, dat
hij door de Duitschers werd opgejaagd,
Kijn studie te bekronen met den mees
tertitel. Kort na den oorlog trouwde hij
en kreeg de positie van secretaris aan
een of ander groot bureau- Op zijn voor
een jong jurist zeer behoorlijk salaris van
14500 betrok hij in Den Haag drie ka
mers in èen flat. Hij deed wat somber,
Het kwam er op neer, dat hij eigenlijk
niet wist hoe rond te komen met dit
salaris voor toch maar twee menschen.
Je kunt natuurlijk zeggen, mopper
de hij, dat wij in den aanvang zuiniger
hadden moeten zijn- Maar ik kreeg een
ouderwetsch slaapkamerameublement
cadeau van thuis en bracht dit naar een
timmerman om het te laten modernisee-
ren. Kosten f 400. Daar had je vroeger
twee splinternieuwe voor. Je moest den
tuin toch laten opknappen. Kosten f 120-
Zoo ging het met alles. En wij hebben
®ns toch heel bescheiden ingericht. Goed,
wij hebben alle luxe afgeschaft, maar ik
weiger toch het rooken eraan te geven
en al moet ik mij er voor in de goot wen
telen, ik wil toch een of tweemaal per
jaar wel eens met mijn vrouw in de stad
gaan eten- Maar juist de laatste maan
den ben ik tot de conclusie gekomen, dat
het mis loopt met de financiën. Dat gaat
zoo niet-
Deze stand van zaken is geen uitzonde
ring. Deze jonge jurist en met hem vele
anderen, zitten nog te hevig vast aan
den levensstandaard, welken zij tot zelfs
In den oorlog kenden, zij kunnen nog
geen afstand doen van het vele goede,
dat toen voor matigen prijs het leven
aangenaam maakte. Zij aanvaarden het
feit niet, dat onze levensstandaard aan
merkelijk is gezakt- En dat zal toch moe
ten. En zij zullen zelfs dit feit opgewekt
cn enthousiast dienen te aanvaarden,
Indien zij willen meehelpen aan de taak
en ook dat zal moeten Nederland
terug te brengen op de wereldmarkt met
kwaliteitsproducten en zelf sober te le
ven omwille van den export. Minister
Huysmans heeft het gezegd: exporteeren
en harder werken. En al het gejammer
om de dure auto's in Den Haag zal niets
Veranderen aan het feit, dat wij ons op
dit levensniveau hebben in te stellen, wil
er in de toekomst weer iets behoorlijks
Uit groeien.
jammer genoeg óók een bedrag
aanwijst van f69.48 voor het levens
middelenpakket alléén over twee
weken, zooals dit jaar het geval was,
past zelfs in dezen tijd op zulk een
gezin deze procedure niet.
Wij zouden hierbij moeten aansluiten
de salarissen der onderwijzers, welke zoo
dringend verhooging behoeven, dat
straks het tekort aan deze leerkrachten
wel eens catastrophaal zou kunnen wor
den- Juist aan het einde van het jaar
heeft minister Gielen nog belangrijke
maatregelen en herzieningen in deze
materie aangekondigd.
De hausse in huwelijken moge een
gunstig voorteeken en een in het alge
meen welkome impuls zijn voor den her
opbouw van het maatschappelijk leven,
men vraagt zich toch af hoe al die jonge
paren met hun door de distributie be
schikbaar gestelde vijftien punten voor
textiel en vijf en dertig voor serviesgoed
zich met de prijzen van dit jaar een in
ventaris hebben kunnen aanschaffen-
Dat de loongrens voor de sociale wetten
werd gewijzigd en omhooggeschroefd van
f 3000 tot f 3750 was een verbetering
evenals de kinderbijslag, welke aanmer
kelijk werd verhoogd. Daarnaast ston
den echter vele andere dingen, welke
onze bezorgdheid deden toenemen.
DE NOOD IN HET ZUIDEN
Daar was vooreerst de nood in de ge
troffen gebieden en wel vooral in Bra
bant en Limburg, waaraan zóó weinig
aandacht werd geschonken, dat een ern
stig woord van Roermond's bisschop noo
dig was om de aandacht ook van de re
geering op dezen nood te vestigen- De
meer dan droevige woningtoestanden, de
voortwoekerende t.b.c. maakten, dat deze
Den teruggang reaKseeren, waarin wij in de maanden van dit vctgane jaar
gevallen zijn, doet men wellicht het best door een budgetaire zelfontleding
Want er is een teruggangonweersprekelijkondanks prijsbeheersching,
gedwongen prijsverlaging en de zeer beperkte luxe, welke een gelukkige
belemmering vormt van onze uitgaven en dus een gedwongen bezuiniging
beteekent. Een besparing dus op het budget van onze huishoudelijke begrootings
welke, indien wij niet oppassen, dezelfde hiaten gaat vertoonen als dié van
Vader Staat.
Het kabinet-Beel voor het eerst in vergadering bijeen
