Levensvoorwaarden l C11 bctCI'
Oorlogsmonument
na kasteel naar
BOERDERIJ
1947 nog een moeilijk jaar
VOOR DE vrouw;
Naar Iiooger
geestelijk peil
DONDERDAG 2 JANUARI 1947
'AGINA
-
Nieuwjaarsrede van Min.~
president Beel.
M. Monnikendam krijgt
regeeringsopdracht
TIJDELIJKE I
OPKLARINGEN
DE UITBREIDING DER
COMM.-GENERAAL
PRIJSVRAAG VOLKSZANG
Waar Nederlanders tot
Fransche boeren worden
opgeleid.
t 1
De minister-president, dr. L. J.
M. Beel, heeft gisteren een
Nieuwjaarsrede uitgesproken
voor de radio, waarin hij er op
wees, dat in den loop van 1946
4e teekenen van herstel, die een
jaar geleden reeds vielen te
onderkennen, zich hebben be
vestigd, vcfrsterkt en vermeer
derd. Het leven is economisch
beter geworden in Nederland.
De menseh leeft echter niet van
brood, van economisch welzijn al
leen. Te allen tijde en alom ter
wereld wegen de dingen des gees-
tes zwaarder dan .stoffelijke rijk
dom Ook wij hebben dat onder
vonden. Wij hebben tijden gekend
waarin wij rijker waren dan nu.
doch minder gelukkig, omdat wij
ons niet zeker in ons bestaan en
ons in geestelijk opzicht beknot
wisten. Ook op deze beide punten
heeft tiet jaar 1946 vooruitgang
gebracht. Schrede na schrede zet
de regeering verder op den weg
dien zij in tear program heelt
uitgestippeld, dien weg naar sociale
zekerheid en redhtvaardigheid.
Daartoe is bet noodig, dat de over
heid zich niet te snel terugtrekt
van haar bemoeienis op veteriei
terrein. Dit beteekent geen wille
keur, want in den democratischen
staat leeft de overheid onder de
contröle van de vertegenwoordi
ging des volks- Juist op dit punt
hebben wij in 1946 een zeer belang
rijken staip voorwaarts gezet-
Een bijzonder hoofdstuk in de
geschiedenis van oorlogsliquidatie
en welvaartsherstel biedt de ont
wikkeling van onze verhoudingen
tot onze overzeesche gebiedsdee-
len Verleden jaar werden onze
betrekkingen tot bepaalde geddfel-
ten van het rijk over zee nog bp-
heerscht door een geest wan
trouwen en vijandschap; Nederland
heeft thans daden gesteld, offers
eebracftit, die deze sfeer moeten
doen wijken voor een sfeor van
onderling vertrouwen en samen
werking Nederland heeft zijn
goeden wil bewezen. Daardoor staat
het sterker dan verleden jaar ook
in den kring der volken Met
cneer recht nog dan verleden jaar
mag Nederland thans van de vol
ken overzee eten gelijke eerlijke
bereidheid vragen ooi samen te
bouiwen aan het nieuwe
band, waarin het voor allen ook
voor onze gebiedsdeelen ml^t
Amerikaansche werelddeel, goea
zal zijn te leven.
Al met al zie ik derhalve in
verschillende opzichten een tang
zamen maar zekeren opgang m
1946 naar het doel dat de reg
ring zich heeft gbsteld enjk
voel mij gedrongen al diegene
die daartoe meeiwerkten, den hart
grondilen dank der regeering te
betuigen.
haten wil ons niet wWn
dat de moeilijkheden in 1947
niet geringer zullen zijndan ta
het voorbijgegane jaar. D
jongeren moeten aan bod komen
die idealen, die vorder reiken
dan de materieele welvaart- Meer
nog zullen wij de hulp der ker
ken, der maatschappelijke organi
saties, met naime der jeugd-orga-
nisaties, behoeven om, met inzet
van aille krachten, ons volk in
1947 op een hoogeir geestelijk en
zedelijk levensniveau te brengen.
Dat is tot een inniger waardee
ring van bet huisgezin, als den
grondslag en de kern van iedere
gezonde samenleving, ook van de
onze. Dat is ook tot een grooter
besef van een/heid en tot een ster-
kar streven naar een goed staats
bestel. Nederland bezinne zich in
1947 op deze dingen, Nederland
bezinne zich ook op zijn plaats
tusschen de volken Wanneer wij
willen, ligt een mooie toekomst
voor ons open. Dit is niet de eer
ste maal, dat wij uit een oorlog
zijn gekomen die ons veel kostte.
Tachtig jaren hefbben wij ooit ge-
j vochten voor onze vrijneid. Zij
'hebben een gouden eeutw ingeleid
voor ons geestesleven. De vrij
heid heeft onze dichters, de wel
vaart van ons land onze schilders
en bouwmeesters geinspireerd- Wij
hebben d<en goeden strijd om de
vrijheid gestreden: onze strijd om
welvaart en sociale gerechtigheid,
arbeid zal ons echter gemakke- om de verwezenlijking onzer lief
lijker vallen, omdat het leven lelijke idealen gaat voort het
draaglijker is geworden. Wij
moeten nu den blik hooger rich
ten, wij moeten het oog weer
openen voor de dingen des gees-
tes. Wij moeten ernst gaan ma
ken met de bestrijding van den
geestelijken nood, waarin ons
volk verkeert.
Met name de idealen van de
nieuwe jaar 1947 in. Een gulden
jaar moge dit worden voor ons
land voor ons Vorstenhuis, voor
ons 'volk. Een jaar, waarin wij
dichter bij onze idealen Komen,
dat is tenslotte dfchter bij Hem,
Die allen waren idealen Zijn leven
ingiet en die het jaar 1947 tot een
zegenrijk nieuwjaar voor u allen
moge maken..
Naar wij vernemen, is aan den
componist Marius Monnikendam te
's-Graveinhage ten belangrijke re-
igeeringsopdracht verstrekt om, in
samenwerking met den K.R.O., een
groot werk voor koor en orkest te
schrijven. Bij onze schaarsche li
teratuur en hedendaagsche werken
voor koor en orkest overweegt de
componist de mogelijkheid van een
oratorium of een passie in oor-
spronkelijken vorm. Het ministerie
van onderwijs, kunsten en weten
schappen heeft voor eenige weken
een commissie benoemd, welke ter
verrijking van den nationalen mu-
ziekschat Nederlandsche compo
nisten uitnoodigt een bijdrage te
leveren. Als zoodanig moet ook de
opdracht aan den heer Monniken
dam beschouwd worden. Het werk
zal waarschijnlijk eind 1947 gereed
komen.
Weerverwachting medege-
deeld door toet K„ N. M I. te g
De Bilt, geldig tot Vrijdag- S
avond:
O
Zwaar bewolkt met enkele
tijdelijke opklaringen, plaatse
lijk eenige neerslag, aanvanke
lijk afnemende, later weer toe
nemende wind, voornamelijk
tusscfien Zuidwest en Zuidoost,
Waarschuwing voor het var-
keer: In den nacht van Donder-
dag op Vrijdag, vooral in het
Noordoosten van het land, op
vele plaatsen gladde wegen.
3 Jan.: zon op 8.08 uur, onder g
16.00 uur; maan op 13.01 uur,
onder 3.22 uur.
Reeds is door ons blad, zij het
min of meer terloops, de aan
dacht gevraagd voor dit film
beeld dat in onze waardeschat
ting al het overige, wat de groo-
te Amerikaansche filmtrust ons
|n de komende maanden bieden
gaat in Limburg is men be
reids met° de vertooning van wal
gestoken in de schaduw «telt.
Nader vernemen wij, dat voor de
aanvulling -van de Commissie-Ge
neraal roet deskundigen op staats
rechtelijk en op financieel-econo-
misch terrein needs een paar man
nen onofficieel gepolst zijn. maar
dat deze te kennen gaven, de func
tie niet te zullen aanvaarden, zoo
eij him werd aangeboden. Dit was
echter vóór tde behandeling van
Linggadjati In de Tweede Kamer.
Het is niet uitgesloten, dat de
behandeling in de Kamer, met na
me de aanneming van. de groote
motie-Romme, in de waardeering
van Lingaidjati eenige wijziging
heeft gebracht, getuige b.v de ken
tering bij prof. Gerretson. Maar
wat zal de republiek doen?
Het vertrek van prof. Schermer-
horn c.s naar Indië is intusschen
bepaald op 5 Januari a.s.
Bij gelegenheid van het 40-jarig
bestaan van de af deeling Rotter
dam van de Nederlandsche Veree-
miging voor den Volkszang heeft 't
bestuur een prijs van 400 be
schikbaar gesteld voor .de beste
compositie van een éénstemmig
coupletlied in volkstoon op Nedier-
landsCtoen tekst, bestemd om te
worden gezongen door muzikaal
miet-geschoolden met piano-begielei-
ding.
Inzendingen moeten voor 1 Maart
1947 vrachtvrij worden ingestuurd
®an den voorzitter van de afdee-
ling p. a. Firma Hudig en Veder,
Wilkmskade 23 te Rotterdam onder
vermeldinp ..Prijsvraag" De wer
ken moeten onder motto worden
Ingezonden en met inüit zijn gie-
Bchreven, onder bijsluiting van een
gesloten omslag, buitenop vermel
dend hst motto en naam en adres
van den c-mponist, alsmede een
bewijs vaa Nederlandschap.
Het chdteau de Méridon, waar een landbouwschool is ingericht
voor Nederlandsche emigranten
Reeds voor den oorlog trokken
heel wat Nederlandsche boeren
naar Frankrijk. Doch er keerden
er ook heel wat berooid terug.
En er waren vele gevallen, die
beter verdiend hadden.
In het Noorden van Frankrijk
liggen de beste gronden, maar
die zijn voor onze landgenooten
moeilijk te bezetten: er vestigen
zich daar veel boeren uit Bre-
tanje (waar ook overbevolking
is) en uit België, die het voor
deel hebben van de taal en ken
nis van die gronden.
Voor de Nederlander bleven >(en
blijven) dan nog over de gronden
van midden en Zuid-Frankrijk.
Zuid-Frankrijk heeft meestal der
gelijk slechten grond, dat om,ze
landgenoot er nauwelijks loonend
kan werken
In midden Frankrijk liggen goede
en slechte gronden im zulk een bon.
te mengeling dooreen, dat pas na
een lang verblijf in de betreffende
streken een goed oordeel kan wor
den geveld. Behoorlijke kaarten
van de grondsoorten bestaan er
niet. Het is zelfs dikwijls zoo, dat
men op één perceel verschillende
kuilen moet graven, om zekerheid
te hebben. Een droog en een nat
jaar geven enorme verschillen.
Geem wonder dus, dat de makelaars
in boerderijen, die het niet te nauw
nemen, veel slachtoffers maken
onder de immigranten.
Kansen liggen er echter zeer ze
ker in het wijde Fransche land,
maar ze moeten ioor dea boer des
kundig worden onderzocht en ter
hand genomen
Men zal inzien, dat een oplei
ding in deze streken zelf de mees
te kans biedt, om voor de toekomst
verdere tragische mislukkingen te
voorkomen.
En daarom huurde de N-V.U. 't
Chateau de Méridon, een verlaten
kasteel, ongeveer 35 km ten Zui
den van Parijs en richtte het in tot
landbouwschool voor emigranten.
Het ligt op de hoogvlakte, die het
„Bassin de Paris'' afsluit van de
provincie Het kasteel is nog alleen
van buiten imposant.
De Nederlanders hebben van dit
groote gebouw slechts enkele zalen
in gebruik: de rest is in vrij deso-
laten toestand# In de les- en recre
atiezaal is het echter warm en ge
zellig. De groote en prachtige open
haard is ook den nieuwe bewoners
uitstekend bevallen.
Er zijn thans een veertigtal leer
lingen, wier leeftijden tusschen de
22 en 30 jaar varieeren. Zij leven
in een kasteel maar zij leven er
sober De Fransche distributie-wet
kent nl. geen toeslag voor zwaren
arbeid' voor boefen, daar landbou-
wers geacht worden voor zichzelf te het 2ai deze
slechts ovef wat grond voor een
moestuin. Hun brood wordt dan ook
praktisch zonder boter gegeten; als
belegsel dienen ramenas, toma
ten, bieten enz. Ze blijven echter
opgewekt en goed gezand en heb
ben het graag over am hun doel
een boerderij te bereiken Er
worden drie-maandelijksche cur
sussen gegeven.
De eene week werken de „stu
denten'' bij boeren in den omtrek,
de andere week hebben zij theorie
op hun Chateau. Behalve de 200 frs.
per dag 5die zij verdienen,
hebben zij bij den boer vrij eten,
hetgeen zeer goed doch ook zeer
slecht kan zijn.
Gedurende den oogsttijd wordt
geen theorie gegeven: de jongens
helpen allen mee en krijgen zoo
wat extra francs en een degelijke
ervaring, want, als men weet, dat
er in Frankrijk 300 verschillende
landbouwgebieden zijn dan begrijpt
men dat het goed is, dat de immi
granten eens degelijk met enkele
soorten grond vooral onder het
oogsten op de hoogte komen
Het wordt hun trouwens na hun
cursus op Méridon steeds aangera
den nog eenigen tijd als knecht te
gaan werken, alvorens een eigen
bedrijf op te zetten. Van de francs
maken zij apart of gezamenlijk een
trip naar Parijs, om ook de Fran
sche grootstad, het veilingwezen
etc. te leèren kennen
Vlak bij dit kasteel ligt nog een
ander: waar Marie-Antoinette en
haar gemaal dikwijls vertoefden.
Dat is nog door een adelijke fahii-
üe bewoond en men vindt er een
zeer mooie en historisch museum.
Er zijn o.m de tuingereedschappen
te bezichtigen van Marie Antoinet
te: een zilveren harkje een kunstig
schopje etc. Wiemaakt bij het zien
niet onwillekeurig een vergelijking
tusschen de zware schoppen van
de jonge Nederlandsche boeren,
waarmee zij hun toekomst hopen
op te bouwen en deze teere dames-
accessoires uit den verleden tijd.
Chateau de Méridon is pas Sinds
Maart landbouwschool. Reeds 75
leerlingen zijn klaar. Het zal voor
al straks over een schat van ge
gevens en ervaring beschikken en
kunnen doorgeven
zorgen. De Nederlamders van de aan den Nedérlandschen boer,
Méridon zijn wel boeren (naar de wiens einder eng is geworden in
letter der wet) maar beschikken j zjjn eigen land. C. V.
De groote charme van deze filni
ligt juist in den eenvoud, die haas?
kenmerkt, het doodgewone VooS
zoover in oorlogstijd daar dan va»
gesproken kan worden.
Hier geen spoor van de ziekelij.,
ke zielkundige problemen of wat
daarvoor moet doorgaan, die de®
laats ten tijd ons publiek werdefl
voorgezet; de gezonde realiteit van
het leven legt beslag op ons maag
niet zonder dat toch diep psychoid
gisch inzicht den toon aangeeft
En men zou zich kunnen verba
zen dat een zoo gave en serene
film uit Hollywoods studio's té
voorschijn kon treden, ware het
niet dat wij in dit internationale
centrum steeds nieuwe talenten
aan bod zien komen. De hier nog
onbekende William Wyler is er één
van
Onder zijn leiding is dit sim
pele film-verhaal geworden tofl
'n heldendicht van onverschrok
kenheid, vaderlandsliefde en
Godsvertrouwen, dat in al zijn
eenvoud tegelijk imponeert «n
ontroert
In de beste oorlogsfilm, welke
wij tot nu toe te zien kregen en
men late zich vooral er n'et door
afschrikken dat het alweer een
oorlogsfilm is! w°rdt hier het
dagelijiksche leven geheeld eener
Engelsche familie, ergens in da
buurt van Londen met als cen
trale figuur de moeder des huizes,
mrs. Minjver Zij onderschMt zich
in niets van haar sexeg'eno ten uit
alle beschaafde kringen over heel
de wereld, is geoharmee d op een
flatteus hoedje en gevoelig voor de
schoonheid van een bloem
Het blijken beuzelingen al«
daar plotseling de storm utt het
Oosten opsteekt over het gemoede
lijke milde leventje dat zij met
haar echtgenoot en kindaren leidt
en de alle waarden omkee renduf
Voor de Rotterdamsche Diergaarde zijn een paar jonge
seeleeiiivtjes aangekocht.
oorlog haar bij tooverslag veran
dert in een heldin diie niettemin in
alle zelfbeheersching den weg
blijft gaa- van haar gewonen
plicht als eega en moeder, ma»
wier figuur in de vaak beklemmen,
de, moedig gedragen zorg om d«
haren een gestalte aanneemt om,
hoog rijzend als een gedenkteeke#
voor de ontelbare onbekende vrou.
wen, die in haar stil. verbeten
verdriet en schier bovehmensche»
lijke inspanning hebben gehandeld
als zij.
Het Is alles in zoo zuivere film
taal verwerkt, dat men van het ba,
gin tot 't einde wordt geboeid ei»
telkens weer verrast door het «enrë
détail na het andere
Van zeldzaam suggestieve kracht
is de beelding dier concentratie va®
alle beschikbare zeewaardige mo
torbooten voor den terugtocht uif
Duinkerken gerequireer jniet
minder imponeert de weerslag IQ
de vredige buitengemeente van helt
angstige geweld rond den slag om
Londen.
Greer Garson geeft een pracht,
creatie van de titelrol, door haaS
aantrekkelijke verschijning effl
even attractief spel en waardig
symbool van de plichtgetrouw#
echtgenoote en moeder in oorlogs
tijd Verdienstelijk wordt zij ter
zijde gestaan door Walter Ft'dgeoJS
(den echtvriend van mrs. Miniver)'
en de andere met zorg gekozell
krachten der overigens kleine be
zetting.
Van harte gaarne zij dit O
zeldzaamheid' opbouwend^
hoogstaande filmbeeld onzen l«-
1 zer^Vring sanbevolen Om de vefw
I schrit-kingen van d--n bommenre
gen Inkt her intusschen voor al
jeugdige personen minder ge
schikt. L, H
O Het college van rijksbemidde
laar,? vestigt er de aandacht op„
dat uitbetalingen in den vorm
van fietseelden. rt?isvergoedin=,
gen, pensicnvergoedingen. e.a,j
die uitgaan boven hetgeen 18
VaKtverteld in loonregctWgen oi
C A.O.'S. jrgeoarloefH zijn era
tot prooes-verbtwJ aanleiding
kunnen geven.
