Uit de Sportwereld
Openlegging van W.-Brabant
Economische banden met Indië
D/E RARE
wereld
nieuwe plannen
DAMR UBRIEK
VRTJDAG 10 JANUARI 1947
PAGINA
Achtergrond en geschiedenis
HET HOOGOVENTORNOOf
Het toimiooi te Hastings
SCHAAKRUBRIEK
KAMPIOENSCHAP lste KL.
GROOT BILJART 45'2
ilÉL,V-V»,
Breuk in Italië's Soc.
Partij
Onze voorschotten,
beleggingen en
prestaties
Hvw
RN^rd6(i2Ö2. 1. De2b2 (tempo) 1,
Tc2 Tc3, Tc4, Tel anders, TfZ,
Tg2 (Th8), Th6. Tb2 anders 2. f4,
Dc3; bc4, c5tt, Dr2/; Db8, Dd4»
f4 enz. Na 1 f4 volgt eenvoudig
He» Noordbrabanisch» provln-
BrfteV d.d. 8-11/46 dezer dagen
Se kweelie aanhangig Tan een
behoorlijken havenaanleg te Ber
gen op Zoom. Ui gezaghebbenden
kring vernemen wij, dal er boven
dien een verbinding van Roozen-
daal mei hel Hollandseh Diep zal
komen en een méér rechizlreek-
zche verbinding van Breda mei
hel Hollandseh Diep dan lol heden
bel geval was.
Van dil alles verwacht men een
opvoering der induslrialisaliemo-
gelijkheden in Wesl-Brabanl.
Terwijl de enüffraüegedaehle
voor Oost- en Midden-Brabant
eerst in den laats ten tijd als mo
gelijkheid tot oplossing yan het
bevolkingsprobleem ^est Brabant
wogen, zien wij m west rsraDant
al vanaf 188° e€n daadwerke-
liik» emigratie plaats hebben. De
dan opkomende Amenkaansche
concurrentie voor landbouw- en
zuivelproducten en het invoeren
van landbouwmachines, die hun
terugslag hadden in geheel Europa,
maak'en menigen Westbrabant-
schen landarbeider werkeloos. Ter
wijl in Midden- en O.-Brabant het
daar ontstane overschot werd opge
nomen door de industrieën, die er
reeds traditioneel waren, zijn velen
van de W.-Brabanders naar elders
vertrokken.
Zij gingen voor Brabant, en
vaak ook voor het katholicisme
verloren Hoevelen zijn toen niet,
bij den uitleg der Rotterdamscbe
havenwerken, daarheen gegaan
en ontkerstend. Zooveel, dat het
voor den schrijver van Merijntje
Gijzen als typeering gold.
Arbeidskrachten waren er en
zijn er nog genoeg m west-
Brabant, maar een der belang
rijkste andere factoren voor in
dustrialisatie ontbrak, namelijk de
vervoersmogelijkheid. Er was m
Brabant niet één behoorlijke haven
en er waren geen goede water
wegen, die het achterland met
zoo'n haven verbonden.. Zoo bleet
dit gebied, ondanks z n tuinbouw-
ontwikkeling, een gesloten land,
een arm land, dat bovendien z n
Wateroverlast niet kwijt kon.
Een kans na 1930
Door internationale verwikke
lingen kreeg West-Brabant rt 1930
een kans om z'n moeilijkheden op
te lossen. Na den vorigen oorlog
kreeg Antwerpen een directe ver
binding met den Rijn in een ka
baal, dat door West-Brabant loo-
pend. zou uitmonden bij Moerdijk.
Daardoor dreigde West-Brabant
echter afgetrokken te worden van
z'n natuurlijk achterland, Zeeland,
en bovendien protesteerde Rotter
dam, dat zware concurrentie van
Antwerpen op den Rijn ver
wachtte. Nu werk* e Brabant een
eigen plan uit, dat een stelsel van
Westbrabantsche waterwegen be
helsde. uitkomend in een haven
aan de Schelde bij Bergen op
Zoom. Bovendien zou dan de
Kreekrakdam worden doorbroken
en voor Antwerpen een natuur
lijke verbinding worden geopend
met den Rijn onder den Brabant-
schen wal, uitkomend bij Dintel-
sas. En dit, voor Antwerpen
gematigde en voor West-Brabant
voordeelige plan vond algemeene
goedkeuring in den lande.
Met name ging Rotterdam ach'er
db plan staan. Het had daarvoor
zijn goede reden. Letterlijk zei de
heer Schilthuis, lid der Rotter.
damsche K. v. K. op een bijeen
komst t® Maastricht, d.d. 28 Oct.
1632: „Men is ook te Rotterdam
doordrongen van de groo'e natio
nale beteekenis van hef Nooirdbra-
bantsche bedrijfsleven en begrijpt,
dat die provincie zich de moge
lijkheid van een open uitgang naar
de Westerschei de en de zee wenscfet
te verschaffen Vermindering van
zijn eigen goederenverkeer ver
wacht Rotterdam daar nauwelijks
van, omdat immers verdere ont
wikkeling van het Brabantsche
bedrijfsleven op verschillend ge
bied zal leiden tot vermeerdering
van verkeer, waarvan dan °ok
Rotterdam zijn deel zal krijgen
In deze woorden doet Rotterdam
zich als belanghebbende kennen.
Hoe is immers de verhouding van
Rotterdam tot Brabant?
Voordeel der dubbele keus
Irï dezelfde toespraak spreekt
de heer S. over het „voordeel der
dubbele keus", dat Limburg ge
niet bij zijn vervoer, namelijk de
keus tusschen Rotterdam en Ant
werpen. Ditzelfde geldt voor Bra
bant. Door de mogelijkheid der
keus zullen de twee havens con-
curreeren, tot voordeel van den
klant. Zaak is alleen, aldus de
heer S., dat één van beide met
van 2en en 3en rang wordt, want
dan krijgt de andere een mono
polie tot nadeel van den klant.
Rotterdam nu is de zwakste van
beide. Meer dan 80% van zijn
havenbeweging was bestemd voor
den Rijn, terwijl het Rijnverkeer
voor Antwerpen slechts 22%
uitmaakte. Daarnaast had Antwer
pen nog zijn natuurlijk achterland,
Noord-Frankrijk en het zware
industriegebied van België zelf.
Als Limburg (en Brabant) nu ook
nog uit Rotterdam wegblijven, nu
Duitschland zijn grenzen voor het
Rctterdamsche verkeer practisch
heeft gesloten (de Nazi's hadden
dat toen juist gedaan), dan zal
Rotterdam aftakelen; de lijnbooten
zullen Antwerpen kiezen; de klant
zal op Antwerpen aangewezen
raken en deze haven verwerft zoo
het monopolie. Hetzelfde kan niet
van Antwerpen worden gezegd.
Blijven Brabant en Limburg daar
weg, dan behoudt deze haven nog
z'n eerste klas hoedanigheid, door
zijn stevige basis: het Belgische
zware industriegebied en Noord-
Frankrijk. De heer S. concludeerde:
Kom uit eigen belang dus naar
Rotterdam. Gij behoudt dan ten
volle het „voordeel der dubbele
keus" Hiermee gelooven wij den
band tusschen Rotterdam en Bra
bant te hebben geschetst, zooals
deze in de dertiger jaren bestond.
In dezen tijd kwam dan ook de
sterke orienteering van Brabant
oo Rotterdam tot stand. Zoo werd
1925 nog slechts 20% der hui
den, voor Brabant bestemd, over
Rotterdam geïmporteerdde rest
over Antwerpen. In 1935 was dit
reeds meer dan 70% over Ro der-
dam. In dezen tijd ging ook de
wol voor Braban' in groote trek
ken langs Rotterdam. Zoo is het
te begrijpen, dat Rotterdam de
Westbrabantsche kanaal- en
havenplannen in de dertiger jaren
steunde.
De vijfde ronde bracht de vol
gende uitslagen: Henneberkedr.
De Groot 01; KottnauerMar-
witz 10; BuntO'Kelly 10;
CortleverVan der Tol afgebro
ken in gewonnen stelling voer
Cortlever; Pruyt—Van Scheltinga
01.
De stand is thans: Van Schel
tinga 5, Kottnauer 4Vi, Cortlever 3
plus 1 afgebr. partij. Marwitz en
dr. De Groot 2%. Van der Tol 2
plus 1 afgebr. partij, Pruyt en
O'Kelly 2, Bunt 1 en Henne
berke
In de tweede Kroep zijn de uit
slagen: 'tHartGrapperhaus %-%,
CrooneMulder van Leens Dijk
stra 1414, BouwmeesterSmak
10, mr, Van EijkerenVan
Vlooten 1—0, Van Tuinen—Ver
•donck 01.
De stand is hier: Mulder van
Leens Dijkstra 314, Hart 3, Ver.
donck en Croone 214 plus 1 afg.
partij. Grapperhaus en Van Tuinen
2 plus 1 afgebr. partij, Bouw
meester, mr. Van Eijkeren en
Van Vlooten 2, Smak 14 plus 1
afgebr. partij,
In de zesde romde waren tde uit
slagen:
Dr. de GrootKottnauer 1414
O'KellyCortlever 1414: Pruyt
Henneberke 10MarwitzBunt
01; Van Scheltingav d. Tol
afg. in iets gunstiger stelling voor
Ven Scheltinga.
De stand luidt thans: Van Schel-
tiniga 5 plus 1 afg. partij; Cortle
ver 4%; Kottnauer 4; De Groot en
Pruyt 3; O'Kelly en Marwitz 214;
v. d Tol 2 plus 1 afg- partij; Bunt
2 en Henneberke 14.
In de tweede groep bracht
Bouwmeester een verrassing door
van Mulder van Deens Difkstra te
winnen. Hiermede kwam de 17-
jarige Haarlemmer aan den kop.
De uitslagen luiden: Mulder van
Leeins Dijkstra-Bouwmeester 01;
GrapperhausCroone 01; Van
Tuinen'i Hart 10; Smakmr.
Van Eijkeren 10; Verdonck
Van Vlooten 01.
De stand is hier na de zesde
ronde; Bouwmeester 4; Croone
314 plus 1 afg. partij; Mulder van
Leens Dijkstra 314; Van Tuinen 3
plus 1 afg. partij; Van Vlooten en
't Hart 3; Verdonck 214; Grapper
haus 2 plus1 afg. partij; Van
Eijkeren 2; Smak 114 en 1 afg.
partij.
(Bergen op Zoom), A. J. J, Lubach
(Den Haag) en L, G. j. Te egelaar
(Den Haag)
De uitslagen waren: Kobue 400
Eichelsheim 329, Teegelaar 400
Hoogland 394, Lubach 400Kruithof
183, Kruithof 400Eichelsheim 321,
Kobus 400—Lubach 238 Van Loon
40O—Hoogland 343.
Het klassement na den eersten
dag luidt:
Kobus
Lubach
Van Loon
Kruithof
Teegelaar
Eichelshetn
Hoogland
Gew.
Alg.
put.
h. s.
gem.
800
148
20.51
638
103
18.23
400
107
14.81
583
133
12.67
400
67
11.76
650
64
13.—
737
66
12.08
Aangezien Prins door een zeer
vernuftig kasteel-offer zijn laatste
partij tegen Wood (wit) wrtn
eindigde hij gelijk met Wrtoa.
De uitslagen van de negende
en laatste ronde waren: Gudmuns-
son wint van Golombek, Aitken
wint van Raizmann, Tartakower
wint van Alexander, Wood ver.
liest van Prins en Yanofski
Abrahams remise.
De eindstand was: Alexander
714, Tartakower 614. Gudmunsson
6; Yanofski 514; Abrahams 414;
Golombek 4, Aitken en Raizmann
elk 3; Prins en Wood elk 214.
(Schaakredacteur: P. A. KoetshekL
Noorderhavenkade 16a. Rotterdam*
De laarwisseling was by ver«
schillende lezers aanleiding, onq
hun gelukwenschen aan te Dieden^
Hiervoor danken wij hen hartelijk.
De beste wenschen voor 1947 aanj
al onze lezers.
De intrede van een jaar leent
zich bij uitstek tot overpeinzingen-
waarbij, vanzelf, de gedachten oolg
gaan naar de schaakrubriek AaR
belangstelling hadden we het af*
geloopen jaar niet te klagen; onge
veer een honderdtal Eerste Plaat*
singen is een getal dat spreekt.
Onder deze inzendingen kwamen
vele verdienstelijke opgaven voor.
Ais de rubriek dit Jaar diezelfde
belangstelling geniet, zijn we be»C
tevreden. Wij vertrouwen op den)
steun van onze medewerkers.
No. 6209.
A. ELLERMAN.
„Skakbladet" December 1946
Mat in 2 zetten.
Alle Zaterdagmiddagwedstrij
den van den KNVB zijn afgelast.
(Alle correspondentie te richten
aan H. J. V. d. BROEK, Nieuwe
Binnenweg 46, Rotterdam C.)
No. 636, 8 Januari 1947.
PROBLEEM No. 3000.
B. KRAMER, Maastricht.
Ie plaatsing.
Zwart.
No. 6210.
M. HOVEL.
„Skakbladet" December 1946
Mat in 3 zetten.
Te 's-Gravenhage zijn Donder
dag de wedstrijden begonnen om
het nationaal kampioenschap le
klasse groot biljart 45/2, waaraan
wordt deelgenomen door de beeren
J. A. Eichelsheim (Rotterdam),
H. J. Hooglandt (Alkmaar), F A.
Kobus (Haarlem) P. Kruithof
(Barendrecht), A. A, J. van Loon
wit.
Stand: Zw.i 6 8, 9, 11/3, 17, 21,
25/6, 36'.
Wit: 22/4, 28/30, 33/4, 38, 41.
PROBLEEM No. 2001.
RENé ORTIGé, Tonnay Charente.
Opgedragen aan den redacteur,
le plaatsing.
Zwart.
De verwachte splitsing in de Ha.
liansche socialistische partij 1S
thans werkelijkheid geworden nu
er Donderdag te Rome twee socia.
listische congressen zijn geopend.
Het voornaamste, het 25ste par
tijcongres. wordt door de meerder,
heid der afgevaardigden bijge.
woond. Deze zijn aanhangers van
Pietro Nenni's politiek van nauwe
samenwerking met de communis,
ten-
Het andere wordt geleid door
Giuseppe Saragat, president der
const:'ueererjiie vergadering
Het eerstgenoemde heeft adhae.
Siebetuigingen van de socialistische
partijen in Roemenië, Oostenrijk
en Duitschland ontvangen.
Een hoofdbestuurslid van de Pa.
lisansche socialistische partij, <->■
Terracini, bracht een groet vsr}
*ijn partij over en verdedigde net
standpunt, dat „eenheid van het
Proletariaat een volslagen nood.
zaak is om de reactie te kunnen
Verslaan".
In zijn rede voor het partijeon.
£fes der Italiaansche „meerder.
heidssociaKsten" verklaarde Pietro
Nenni: ,,Wij zullen de bepalingen
van het vredesverdrag uitvoeren,
maar wfj zullen nimmer haar wet,
tigheid erkennen".
Dr Ir- P- Honig, onderdirecteur
van het N I. Dep- van Econ. Zaken
is onlangs' te Batavia teruggekeerd.
Na zijn aankomst heeft hij een
beschouwing gegeven over de eco
nomische banden tussöhen Neder
landen en Indië.
Dr. Honig verdeelde deze in
twee'categorieën: De eerste bes aat
Uit leeningen en voorschotten,
welke den laatsten tijd aan Jndie
verstrekt worden en voorscno en
voor pensioenen.
Volgens een onlangs versche
nen officieele publicatie bedra
gen deze tezamen f 2-900 mil-
lioen. Dit bedrag loopt steeds
verder op, aangezien Nederland
aan Indië blijft voorschieten.
Dit is vooral zoo belangrijk, om
dat een groot deel dezer leeningen
zijn ondergebracht bij levensverze
keringsmaatschappijen, zoodat de
Nederlandsche spaarders hierbij in
direct betrokken zijn Hierbij, al
dus dr. Honig, komt het vraagstuk
van de rentebetaling en aflossing
naiar voren, dat in den loop van dit
jaar meer gedetailleerd onder de
oogen moet worden gezien.
D'c N ederlandsche
beleggingen.
De tweede categorie betreft de
beleggingen in ondernemingen en
bedrijven, welke een internationaal
karakter dragen- Ook hierbij zijn
honderden millioenen gemoeid. Zoo
is bijv. alleen al in de rubberonder
nemingen nominaal f 600 millioen
belegd. Hiermede betreden wij het
terrein van de „ijskoude calcula
ties". Men is bereid geld in onder
nemingen en bedrijven te steken,
indien er rechtszekerheid' bestaat
en indien er een redelijke kans is
op rentabiliteit van het geïnvesteer
de kapitaal. In het algemeen kan
men zeggen, dat de beleggers zich
in de toekomst evenals in het ver
leden zullen tevreden stellen met
een matige rentabiliteit, indien
daaromtrent echter zekerheid be
staat door een gevestigde rechts
orde van welken vorm of gestalte
zij ook moge rijn.
Sjahrir heeft eenige malen be
toogd. aldus dr. Honig, dat in de
toekomst zoodanige financieele
maatregelen zullen moeten worden
geprojecteerd, dat een grooter deei
van de winsten aan het Indone
sische volk ten goede zal komen.
Men dient echter in de repu
bliek te bedenken, dat het kapi
taal eerst dan naar Indië zal
vloeien, wanneer de mogelijk,
heid van een redelijken interest
en zekerheid omtrent de terug
betaling bestaat.
Nederlandsche prestaties
Dr. Honig wees vervolgens op
de groote verdiensten van de Ne
derlanders, die de exploitatie van
de natuurlijke rijkdommen in Indië
hebben georganiseerd, al beeft het
buitenlandseh kapitaal hier en daar
een behoorlijk aandeel gehad in de
beleggingen (in de thee-cultures
bijv 50 pet.) toch was zeker 95
pet." van het technisch en econo
misch personeel van cultuuronder
nemingen, technische bedrijven,
mijnbouw, transportbedrijven en
openbare nutsbedrijven Neder-
landsch.
Het buitenland heeft primair
belangstelling voor het verkrijgen
van producten. Indië heeft in den
loop van tientallen jaren naast
boom-perioden" de ernstigste cri
sis doorgemaakt, welke veel sociale
ellende veroorzaakte. Het is on
juist en onrechtvaardig bij de be
schouwing van de rentabiliteit van
het in Indië geïnvesteerde kapitaal
uitsluitend te kijken naar de bloei
perioden. In het algemeen kan men
zeggen, dat rentabiliteit van het
kapitaal in Indië gedurende de
laatste tien jaren voor den oorlog
gemiddeld lager was dan die der
gewone Nederlandsche staatspa
pieren. Vele maatschappijen ver
bruikten hun bedrijfskapitaal.
Tenslotte verklaarde Dr. Honig
op een desbetreffende vraag, dat
hij zich geheel kon vereenigen
met den inhoud van het een
dezer dagen gepubliceerd artikel
(zie ons blad van 3 Jan. J.1-) van
Associated Press, waarin weer
legd werd, dat de Ver. Staten
een zoo groote belangstelling in
Indië zouden hebben, dat hier
uit meer dan normale zakelijke
aspiraties zouden zijn af te leiden.
Wit.
Stand: Zwart 1, 8, 6/8, 15, 17/8, 20,
dammen op 12 en 26.
Wit: 19, 21, 24, 27/30, 32,
38/40, 44, 47/8, 50.
Oplossingen worden binnen 14
dagen Ingewacht.
OPLOSSINGEN.
No. 1996. (M. FABRE, Parijs.)
Stand: Zwart 2, 3 6, 7, 10, 12/4,
18/21, 24, 30|
Wit: 28/9 82/3, 37/9, 41, 43/5
47/8, 60.
Wit28—23, 33 22, 41—37,
37 19, 45 5.
No. 1997. (G DE WOLF, Purmerend)
Stand: Zwart 8, 10, 17/23. *25, 31.
Wit: 29, 30, 32/4, 40, 42, 44,
46/7.
Wit: 32—27, 42—87, 47 27,
33—28, 29—24, 34 3. 3 :5
(zw. 45—50), 5—37 en 46 37.
OPLOSSERS.
Van de problemen Nos. 1996 en
1997 zonden goede oplossingen In
H. T. Zuijderwijk, Monster; mej.
M. Houben en J B. Bouvrie, beiden
Maastricht; A. 'Marquering, Nijme.
gen; M. Vermeulen, Schipluiden;
Jan Vermeulen, LeidenA. van
Beek, Sdhiebroek; W. Overster,
C v d Linden, Jac. v. d. Stap,
f' a". Rila, J. J Kleijo, J. A. van
Driol, B S. Witte, C. v. d. Weide,
Cor Hesper en J J. J. Vos, (alleen
no, 1997), allen te Rotterdam.
CORRESPONDENTIE
A v. B. te S. Probleem no. 1996
was ontleend aan een partij, vandaar
het groot aantal „overbodige"
schijven.
Aan alle lezers dezer rubriek,
vooral aan onze problemisten en
oplossers een Zalig Nieuwjaar toe-
gewenscht door den redacteur.
Oplossingen over drie
Deze worden bij ons ingewacht tol
Woensdag 22 Januari.
PROBLEEMOPLOSSIN GEN
No. 6201. 1. e6e7 enz. I. Pc2 e»
Pb5 'wordt weerlegd door 1
1 Te2/ en na 1. De3, Tf2/i
speelt wit nu 2. Df2/ dan 2
KNÓ 6208 is overgenomen uit
„Savbvski Vjesnik 1946".
goede oplossingen.
No 6201 en 6202: Armand Helmen,
Raalte; G. v. Lin, Boekei, id.; ChJt,
J Oomen, Teteringen, id.; H e,
Verheij, Breda; J. B. v Zanten.
Rotterdam; H W v. Soest, Vrees*
W'no 6202: P. Andriesma Heerlen j
N. L. Coene Den Haag, id.C v,
d Kroft, Honselersdvjk idCJ«
Lutz, Rotterdam, id.C H Nd*
kamp, Almelo, id.; G. G. Smit,
BNoe620il;eIir' V Blom, Maastricht!
w H Haring Schipluiden, id.; HL
G.'Werneke, Breda, id.; Th v Hoe*
sel. Grave, idem.
Goede oplossingen die we niet
tiidig konden plaatsen:
P B Blanken, Den Haag, na.
6198. no' 6199 en no 6200C v. A.
Kroft, Honselersdijk, id.C. H,
Nijkamp, Almelo, id.H. Vermen*
len. Rotterdam, idem -1oa
p Andriesma Heerlen, no 6199
en no 6200: G. G. Smit, Berkel,
ld.; H. V. Verheij. Breda M., J»
B v. Zanten Rotterdam, i(/ro'
Ghr J Oomen, Teteringen, HA.
mé. j" Lutz, ^Rotterdamno 6196 eR
n°ir61V. Blom, Maastricht no,
6198; W. H. Haring, Schipluiden, la.
Volgens den Amerikaanscher»
film-regisseur William Wyler m«e|
een goed acteur de volgende eigen*
schappen bezitten, het hoofd van
Clark Gable, den mond van (^a^
Cooper, de handen van Leali9
Howard, de oogen van Charlet
Boyer, den neus van R/aldA.C™,
man de Stem van Herbert Mars*
hall de persoonlijkheid van Robert
Taylor en het doorzettingsvermo*
sen van Joel McCrea.
De bekende Nederlandsche mnu
producent, R. Olprent. die doon.
zijn plannen tot vervaardmg van?
een groote Nederlandsche Bach*
film wereldberoemd is geworden*
voegt hieraan toe, dat een Koedf
acteur bovendien nog moet bes
schikken ever de beenen van!
Charlie Chaplin, de ooren van.'
Joe E. Brown en den hoed van
StDe redac'k van „Die rare we
reld" is e- niet achter kunnen
komen, of een g°ed filmacteur ooK
nog hersens ncodig heeft en
J ja, van wien.
