Vijf en veertig dagen Indië
RIJKSEENHEID
DE POLITIEKE STUDIEREIS
VAN PROF. ROMME
r%
Oostenwind zal aanwakkeren
Katholieken van Nederland
PAGINA 4
DINSDAG 4 MAART 1947
Het tooverwoord kan
JUnggadjati'
zijn
Handhaving van de daadwerkelijke Rijkseenheid
VREEMDE ARBEIDERS
IN ZWEDEN
Onlusten op Formosa
eischen 4000 slachtoffers
Vooruitzichten zijn onzeker
VERJAARDAGEN VAN
HET KON. HUIS
NIEUWE AANVAL OP
DE VORST
KAPPERS ONTEVREDEN
Over de nieuwe tarieven
SPAARBANK DER K.A.B.
JUBILEERT
GEEN REIZEN ZONDER
VISUM
CHUR-CFTLL PLEIT MET
VUIST OP TAFEL
Met luide stem en met de vuist
op tafel slaande heeft Churchill,
de leider der oppositie, aan den
minister van koloniën, Creech
Jones, gevraagd hoelang die „ge-
meene oorlog" in Palestina nog
moet duren, voordat er een beslis
sing wordt genomen.
De chauffeur reed door.
Vanmorgen, 25 Februari 1947, enkele minuten voor aeht,
beklom professor Romme, iets minder „Hollandsch", iets meer
gebruind, maar zonder overigens de rozigheid" van den
Noordooster vrieswind geheel te hebben verloren, hetzelfde
Skymastertrapje, waarlangs hij 45 dagen tevoren voor het eerst
Java had betreden. Vijf en veertig dagen Indië.... Anderhalve
maand tropenervaring.
Maar wij moeten zeer nadruk
kelijk „nee" schudden, wanneer U
sneerend achter zijn naam het
epitheton „Skymaster-Indiëspe-
eialist" wilt plaatsen. Vooral oud-
Indischgasten, momenteel vaak
zeer terecht verontwaardigd over
zooveel onverstandige en ondes
kundige dagdroomerij in Overzee-
sche kwesties, plegen als een soort
reactie maar al te snel met dit
etiket klaar te staan, Wanneer be
paalde figuren van een politieke
studiereis door de Oost terugkee-
ren.
Wij zouden hun gelijk geven,
Wanneer dit bezoek inderdaad
hoofdzakelijk beperkt gebleven
was tot een aantal conferenties
binnenskamers.
Hoe vreemd het op het eerste
gehoor ook klinken mag: het is
inderdaad voor iedereen en zeker
voor politici zeer belangrijk om
enkele malen de djongos van het
hotel, een zoon van het land, ijve
rig „Saja toean" te hooren zeg
gen, „Ja meneer", terwijl hij be
slist „Nee meneer" bedoelt, en
even belangrijk is het- zoo nu en
dan een dag de ongenadige tro-
penhitte te ondergaan, en dan
tani te zien ploeteren op zijn
sawah, en den pikoldrager in een
sukkeldrafje voorbij te zien ko
men, en 's avonds den kreet te
hooren van een koopman, die zijn
katjang goreng-winkeltje of zijn
geitenvleesch roosterijtje met
zich meedraagt want één uur
op een willekeurig punt, van een
roezemoezende, groezelig heete
stad als Batavia naar het leven
op straat te Jtijken èn een kleine
tocht naar buiten leeren U meer
van de structuur dér bevolking,
zijn in bepaalde opzichten in
structiever dan tien confe
renties achter de witte koele zui
len van het Paleis op Rijswijk, om
van de afdingsport, het spel van
loven en bieden tegenover een
steeds overvragenden inheem-
schen zakenman, maar niet te
spreken. (Deze laatste opmerking
wordt bovendien te hachelijk, om
dat de Republiek momenteel be
weert, dat prof. Romme van de
motie-Romme dit „tawarren" hier
heusch niet hoefde te komen lee
ren
Om eerlijk te zijn: toen wij den
elfden Januari prof. Romme uit
den Skymaster zagen klimmen
waren wij eenigszins sceptisch ten
aanzien van de resultaten van dit
bezoek: wij waren bang, dat hij
van de eene conferentie naar de
andere zou jakkeren en op die
korte tochten van autoriteit naar
autoriteit binnen in den luxen
wagen zoo verdiept zou zijn in
aanteekeningen en zeer belang
wekkende papieren gegevens, dat
alleen een uurtje banden-
pech hem de auto zou hebben uit
gedreven, al klinkt het gek
de straat op
Ofscha" 4». laatste niet noodig
bleek, daar nr>, zooals iemand me
zeer verheugd toefluisterde, „z'n
©ogen heusch niet in z'n zak had
dié bandenpech heeft hij ge
had en het scheelde maar weinig,
©f hij had op dit moment nog er-
*'%ns In de binnenlanden van Flo
fes ron.jjjVdwaald, omdat onze
ehauffeur toen wij panne hadden,
beweerde dat 't nog maar een
paar honderd meter loopen was
„steeds maar rechtuit, toean".
Klopte niets van, maar de chauf-
feur vermoedde, dat de toean het
»oo wel het liefste zou hebben
De djongos, de chauffeur,
maar vooral het gewone volk, en
hun rol in de Nederlandsch-Indo-
nesische politiek Onze ge
schiedenisboekjes zouden meik-
waardig' pj\ri diepte en aantrekKe-
ïjkheid winnen, wanneer men den
gang der historie ook eens van
dezen gezichtshoek uit bekeek.
Misschien zal ook nu hun rol groo
ter zijn dan de glimlach eener
herinnering, die het opstellen
eener politieke motie mogelijk
vergezelt Het kan slechts de
werkelijke waarde dezer moties
ten goede komen.
Abstracties, het onmiddellijk
grijpen naar den kern met voor'
bijgaan van allerlei de zaak ver
troebelende bijkomstigheden, ple
gen in een politieke beschouwing,
In een politiek debat juist die ver
gezichten open te schuiven en die
punten aan den horizon te mar
Keeren, waarop men veilig den
kompaskoers kan uitzetten. Zoo
dra men echter den djongos en
den chauffeur, den pikoldrager en
den tani, zoodra men breeder ge
zegd de ziel van de onderhavige
politieke wederpartij, de ziel van
het Oosten, in de reeks van bij
komstigheden gaat betrekken,
wordt de belangrijkste pijler, de
pijler der realiteit onder den poli-
tieken aanbouw uitgetrokken en
verschuift men in deze politiek
het steeds aanwezige risico-ele
ment naar de hachelijke onzeker
heid der Westersch theoretische
speculatie.
Men zou vanzelfsprekend aan
de belangrijkheid van prof. Rom-
me's reis onrecht doen door uit
het bovenstaande te concludeeren,
dat het zwaartepunt ervan
,op straat" lag. Integendeel. De
conferenties en besprekingen wa
ren legio. Hij neemt ongetwijfeld
een schat van nieuwe ervaringen
en impressies mee naar Nederland,
maar wat hij theoretisch hoorde
bij bezoeken aan tientallen op al
lerlei gebied terzake kundigen,
kreeg het zoozeer noodzakelijke
relief van de tropische omge
ving.
Bovendien was de keerzijde van
deze reis zeker haast even be
langrijk. Voor ons, zoo zeer ver
stoken van de onontbeerlijke
juiste voorlichting over den (par
lementairen) gang van zaken in
Nederland en zoozeer erbij betrok
ken ook, was het bezoek en voor
al de voorlichting van den man,
die bij de debatten over het Indo
nesische vraagstuk den doorslag
gaf, van niet te onderschatten be
lang. Het duurde niet minder dan
twaalf dagen, als wij ons goed
herinneren, voor het publiek hier
wist wat eigenlijk de motie-Rom-
me behelsde. Tevoren heette het:
Romme heeft Linggadjati er
door gekregen".
Er was hier, naast het toen
nog niet weggenomen „fantoom
Linggadjati" reeds een „fantoom
Romme" ontstaan, maar de dui
zenden hier, die den levenden, ge
sproken tekst deze motie hebben
hooren klinken, die de stem van
Romme hebben gehoord, zijn be
toog volgden, glashelder, maar
vastgebeten in de Rijkseenheids
gedachte, in de idee van het duur
zaam samengaan onder de Kroon,
die meer is dan een symbool
voor hen werd de naam Romme
een naam, die klinkt als een klok;
niet alleen waren de „bekeerin
gen" talrijk, in enkele steden gin
gen zelfs stemmen op, dat men
hem maar het algemeen Indisch
beleid te Batavia in handen geven
moest.
Ik had het voorrecht hem ver
scheidene malen op zijn toumées
te mogen vergezellen en zijn
spreekbeurten bij te wonen.
Hoe men hem ook politiek
waardeert, alleen de onvermoei
baarheid, waarmee hij telkens
weer voor militairen en burgers
in soms zelfs voor tropen-vetera
nen zeer zware omstandigheden,
bereid was zijn standpunt uiteen
te zetten, verdient reeds een on
verdeelde en dankbare bewonde
ring, die dan ook zeer ruim zijn
deel werd. Vijf en veertig dagen
nauwelijks een uur tijd gun
de hij zich om te rusten, zelfs het
korte middagslaapje, dat voor de
veel jongere soldaten van de 7-
Decemberdivisie verplicht was ter
acclimatiseering, gunde hij zich
niet.
Ik zie hem nog staan in de snik-
heete cantine van 14 R.I. in Se-
marang: mager, vermoeid na een
langen ochtendtocht, verbrand, in
short, voor een forum van honder
den aandachtig luisterende solda
ten. Na eiken zin viel een druppel
zweet van zijn elleboog, zijn zil
verwitte haren de wanhoop
van eiken fotograaf onder het
felle licht hier in een jongens-
achtigen kuif recht overeind.
Woord voor woord hakte in het
bolster van onverschilligheid, dat
deze jongens had gemaakt tot
niets begrijpende, patrouille loo-
pende, vechtende en zwoegende
soldaten: een felle kemphaan voor
de zaak van een haast bovenmen-
schelijk ideaal, welker verwezen
lijking meer nog den inzet van
alle maatschappelijke krachten
eischen zal dan de toewijding der
politici en terwijl hij den ru
wen kristalklomp, die Linggadjati
heet, wendde en keerde was het
voor de meest bevoorrechten
reeds mogelijk in het verhelderen
de licht van zijn betoog plotseling
dwars door dezen ruwen ongesle
pen kristalklomp heen te zien, on
danks de krassen en verontreini
gingen van verkeerde interpreta
ties, kortzichtigheid en slechte
voorlichting.
In dat licht ontdekten zij reeds
de potentieele koninklijke schoon
heid van de nieuwe structuur en
werden allen geïnspireerd door
zijn magistraal bezielend slot.
Toen de Skymaster wegdraaide
boven Batavia, zal hij waarschijn
lijk nog voor het laatst naar de
straten en gebouwen hebben ge
keken, diep beneden hem: een
laatste beeld van straten met
menschen, gebouwen met men
schen en daarachter het groenflu-
weele landschap van de sawahs
ook met menschen Het Wes
ten het Oosten, het Westen sé.-
men met het Oosten;;
Inderdaadhet tooverwoord
kan „Linggadjati" zijn.
De duizenden dankbaren hier,
die hem in gedachten goede reis
wenschten, kunnen aangroeien tot
millioenen.
J. W. HOFWIJK.
Het VOORLOOPIG KATHOLIEK COMITÉ VAN ACTIE" roept U
allen op adhaesie te betuigen met het streven van genoemd comité:
Het „Voorloopig Katholiek Comité van Actie" zal met
alle wettige middelen trachten dit doel te bereiken,
met inachtneming van het 'verband der K.V.P. Het Comité
zal niet rusten voor bovengenoemd doei is bereikt.
Zendt Uw hand teek ening met d-uidelijken naam en volledig adres
aan het Secretariaat, Daal en Bergschelaan 76, 's-Gravenhage, TeQef.
33.93.15 met vermeljding of Gij bereid zijt Uw daadwerkelijke mede
werking aan het comité te verleenen en op welke wijze.
Tenslotte het verzoek onze actie ook geldelijk te steunen.
Bankrekening: Bankierskantoor Truffino Co., Veenkade 47,
's-Gravenhage.
Postgirorekening: 2 5 6 7 Truffino Co., 's-Gravenhage.
Mocht U een postwisseltje willen zenden, dan gaarne aan Mejuffrouw
J. E. van Ravesteijn, Daal en Bergschelaan 76, 's-Gravenhage.
Het „Voorloopig Katholiek Comité van Actie"
Voorzitter- CH. J. I. M. WELTER, Oud-Minister van Koloniën.
Vice-VoorzitterM. L. F. BAJETTO, Luit.-Generaal K.N.I.L. b-d.
Secretaresse: J. E* VAN RAVESTEIJN.
DRAAGT DE KLEUREN ORANJEGROEN!
Reuter meldt uit ÉV'-ockholmk
i-dat de 63.000 buitenlandscfoe ar
beiders in Zweiden het gebreik aai»
werkkrachten aldaar te niet doei»
zonider de Iconen te drukken of den
vak vereent gingen schade te doen.
De werkgevers vinden hen plooi
baar vlijtig en inschikkelijk. De
grootste groep is idde van de Batten
anet een getal van 18.650. Dan ko
men ide Denen met 13.800. Nore>?
met 9,100 en Finnen met 6 000.
Te TaKhoku, de hoofdstad van
het eiland Formosa, zijn tengevo>
ge van ongeregeldheden 4000 per
sonen gedood en gewond, aldus he*
Chinaescibe persbureau „Central
News".
De onde is thans hersteld en de
staat van beleg opgeheven.
De troebelen werden veroor
zaakt door de ontevredenheid der
bevolking over bet bestuur van de
Chinee-ehe centrale regeering, da*
sedert de capitulatie van Japan op
het eiland is ingesteld. Volgens
buiten laifsche waarnemers zou het
meerendeel der inwoners, hoewel
van Zuid-Chineescihen oorsprong,
op het oogenbli'k weinig enthou
siasme toonen voor aanhechting
aan China, 'hetgeen bij het vredes
verdrag met Japan definitief zou
geschieden.
De
meene
veranderingen in de alge-
luohtdrukverdeeling vol
trekken zioh maar uiterst lung"
zaam. De ruig van hoogen, lucht
druk, die gistermorgen over het
Zuiden van ons land lag, bevond
zich hedenmorgen over het Noor
den van het land. Bij een wind
stillen onbewolkten naoht met
mistveldën traden wederom zeer
lage minimum temperaturen op.
Den Helder registreerde in den
afgeloopen nacht 13-9 graden.
Ook in N.-Engeland, Schotland en
Duitschand kwamen zeer lage
temperaturen voor; in Engeland
tot 15 graden, in Duitsehland
tot20 graden.
De Oceaamdepressie bij de Azo-
ren breidt haar invloed langzaam
uit orver West-Europa. In Z--Frank
rijk passeerde gisteren een sto
ringsfront, waarna de tempera
tuur op sommige plaat en opliep
tot meer dan 20 graden C. In
Midden- en Noord-Frankrijk bleef
de koude echter aanhouden en
viel bij een temperatuur van on
geveer 0 graden sneeuw of regen.
Een tweede nadert nu over de
Golf van Bdscaye, waardoor de
luchtdruk aldaar en over Zuid-
Frankrijk opnieuw sterk daalt. De
wind zal dan ook aanvankelijk
in ons land weer uit Oostelijke
richtingen gaan aanwakkeren. Dit
heeft echter tot gevolg, dat de
nachtelijke minium temperaturen
minder laag zullen worden, daar
bovendien de bewolking geleide-
lijik verder zal gaan toenemen.
Tengevolge van sterke magnetische
storingen is het radio-verkeer op
lange afstanden verstoord en ont
breken op de laatste weerkaarten
bijna alle gegevens ivan den- Atlan-
tischen Oceaan, zoodat op dit mo
ment geen vooruitzichten op lan
ger termijn gegeven kunnen wor
den.
De minimum-temperaturen van
den afgelfj|peh nacht wiaren: De
Bilt 10 gr. C.; Den Helder 14
gr. ;C-; Vlissingen 5 gr. C.
Vliegveld Twènte 9 gr. C.;
Vliegveld Eelde 12 gr. C.; Vlieg
veld Beek 12 gr. C.
IJsbrekers in actie
In de afgeloopen dagen hebben
twee ijsbrekers het ijs in den IJs-
sel tusschen het Katerveer en de
Bailey-brug. d e de vernielde IJs-
selbrug vervangt, gebroken. Men
hoopt op deze wijze te ^voorkomen,
dat de brug zal worden vernield,
als het ijs gaat kruien. Het ijs was
minstens 40 c.M. dik.
Ook is een aanvang gemaakt
met het breken van het ijs op het
Merwedekanaal. Men verwachte,
dat het kanaal heden weer bevaar
baar zou zijn voor schepen met
niet al te zwak machinevermogen.
De Rijnbrug bij Arnhem
In samenwerking met ponton
niers en torpedisten is de Rijkswa
terstaat thans de Baileybrug over
den Rijn te Arnhem aan het ver
sterken.
Gelijk reeds voer den oorlog ge
bruikelijk was, heeft de minister
raad het volgende besloten: In
dien de verjaardag van H. M. de
Koningin op een Zondag valt zal
den daarop volgenden Maandag
den geheelen dag vrij van dienst
worden verleend. Indien de ver
jaardag van H. K. H. Prinses
Juliana of van Z. K. H. Prins
Bernhard op een Zondag valt, zal
den daarop volgenden Maandag
na den ochtenddienst vrijaf wor
den verleend.
Weerver wachting medegedeeld
door het K N M I te De Bilt
geldig tot Woensdagavond;
Verder toenemende bewol
(king met tijdelijk sneeuw of rie-
gen; afnemende vorst en later
plaatselijk lichte dooi; aanvan-
kelijlk aanwakkerende wind, la*
ter veranderlijke wind.
5 Maart; Zon op 7.20 uur, on
der 18,25 uur: Maan op 16,06
uur, onder 7,09 uur,
Naar ons van de zijde der vak.
groep kapper.sbedrij ven" wordt
medegedeeld, zijn de kappers niet
tevreden over de hun toegestane
tarieven, welke niet n overeen
stemming zouden zijn met de aan
zienlijk gestegen bedrijfskosten, in
het bijzonder door het vastleggen
van de loonen der bedienden op
een veelal belangrijk hooger peil
zouden vooral de kleine patroons
in de klem komen te zitten.
Alle hoop was dan ook geves.
tigd op de besprekingen, welke
de vakgroep ,.kappersbedrijven",
in overleg met de patroons en be
diendenorganisaties, den laatsten
tijd met het directoraat-generaal
van de prijzen, over verbetering
van het tarief heeft gevoerd.
Blijkens dezer dagen afgekond g-
de herziening van de prijzenk*e_
schikking kapperstarieven 1946 zou
op een aantal belangrijke punten
geen overeenstemming worden be
reikt Bovendien worden door het
vervallen van de bevoegdheid tot
handhaving van de tarieven op 9
Mei 1940 heel wat kappers genood
zaakt hun prijzen te verlagen.
Volgens de bovengenoemde vak
groep is dit een onmogelijkheid.
Zij deelt verder mede, dat er onte
vredenheid heerscht over de h. i.
veelal ongunstige indeel ng van de
zaken in tariefklassen en de trage
behandeling van het daartegen in
gestelde beroep, waardoor betrok
kenen nor maandenlang in onze
kerheid blijven verkeeren en han
gende het beroep genoodzaakt
zouden ziitn reeds lagere pr!;zen te
berekenen.
De vakgroen ..kappersbedrijven"
heeft een audiëntie bij den minis
ter van economische zaken aange
vraagd. teneinde met dezen den
thans on.tstanen toestand te kunnen
bespreken.
Op 14 en 15 Juni houllt de Cen
trale Volksbank te Utrecht een
landelijk congres ter herdenking
van haar 25-jarig bestaan. Niet
minder dan 80 plaatselijke kassiers
vieren dan gelijktijdig hun zilveren
feest De Centrale Volksbank ver
vult in de K. A. B, een hoogst
nuttige taak. Momenteel staan
rond 110-000 spaarders ingeschre
ven en zij is in bijna iedere plaats
van Nederland gevestigd-.
,,De Auto", het orgaan van de
KNAC maakt melding vam het
hardnekkige gerucht, dat op aan
dringen van minister Lieftinck
de regeerinig het instellen van een
uitreisvisum in zeer ernstige over.
weging heeft genomen.
Men zou op deze wijze paal en
perk willen stellen aan het reizen
naar het buitenland zonder dat
daarvoor deviezen zijn verstrekt.
Door deze reizen immers zou. naar
wordt beweert, b.v. 200 millioen
giulden per jaar naar België ver
dwijnen en voor den Ned. devie
zenpot verloren gaan.
Het blad meent, dat desondanks
een dergelijke belemmering voor
h,et vrije reizen moet worden af
gekeurd.
De minister antwoordde, dat de
regeering zich ten volle van den
ernstigen toestand bewust is en
dat alles zal worden gedaan om
daaraan een einde te maken.
Churchill was met dit antwoord
niet tevreden en herhaalde zijn
vraag onder de toejuichingen der
conservatieven. „Is er niet een
middel", aldus Churchill, „om de
behandeling van de kwestie door
de V.N. te bespoedigen?"
Creech Jones antwoordde, dat
de regeering geenszins stilzit en
alles doet om de afhandeling der
aangelegenheid te bespoedigen,
waarop van conservatieve zijde
een spottend gelach weerklonk.
Een tot nu onbekend gebleven
autobestuurder reed Maandag
avond in de Hasseltstraat te Til
burg het trottoir op met het ge
volg, dat twee daar loopende per
sonen op slag werden gedood- Een
der slachtoffers is zekere v. d. H.
uit Tilburg, de andere was gister
avond nog niet geïdentificeerd.
De chauffeur reed door zonder
zich om zijn slachtoffers te be
kommeren en is nog niet opge
spoord.
