Meer licht opAmerika sprotest
DE ORANJES TE DIEST
Isbrandtsen Reederij openlijk
door Y.S. gedesavoueerd
£l£-
FM FM
wereld
PAGINA 4
VRIJDAG 7 MAART 1947
TOESLAG VOOR AARD-
APPELEN-AANVOER
De visscherij op de
Noordzee
Hollywood gaat
bezuinigen
PAIS EN VREE OP DE
BOISSEVAIN
NAUW VERGROEID MET
DE STAD
Naar oude gewoonte worden bij
alle feestelijkheden te Diest
prins Filips en zijn gade op een
praalwagen afgebeeld. Hier
boven de wagen uit den stoet,
bij gelegenheid van de St.
Berchmans-jubiléf eesten.
Said werd gezonden om de zaak
te onderzoeken is gisteren uit
Indië in ons land teruggekeerd.
Naar hij va-telde, was de zaak, toen
hef schip in de Oost aankwam,
allang weer in orde en kon de sfeer
toen uitstekend worden genoemd.
De toeslag, welke de legeeriwg
geeft als tegemoetkoming in de
extra-kosten, verbonden aan den
aanvoer van aardappelen naar de
comsump: ie.centfa onder de hui
dige weersomstandigheden wordt
voor de week van 9 t/m 15 Maart
verhoogd van 2 op 3-50 pier
100 kg. De handelaar mag voor
de aardappelen, die in genoemde
week door den teler wou dien ai-
gelevard, ten hoogste 1 meer be
talen dan de geldende richtprijs,
vermeerderd met de voor die week
vastgestelde bewaar vergoeding.
Ook berusten daar zijn zegel, zijn
handteekeningen en het gebor
duurd wapenschild, dat op het
baarkleed van den prins was aan
gebracht.
Het feit, dat na drie eeuwen nu
nog, bij elke groote gebeurtenis in
het stadje Diest deze prins van
Oranje en zijn gemalin, Eleonora
Charlotte van Bourbon, prinses
van Condé, op praalwagens wor
den gefigureerd, bevestigt hoe in
tens het Huis van Oranje met deze
plaats was vergroeid-
Het Hof van Nassau bevond zich
op de Graanmarkt- Filips vertoef
de er steeds. René van Chalons
werd er geboren- Zijn moeder,
Claudia, overleed er; haar hart
werd bijgezet in de thans tot puin
vervallen St. Janskerk van Diest.
Telkens wanneer Albert en
Isabelle, met wie Filips Willem
zeer bevriend was, op bedevaart
naar Scherpenheuvel gingen, wa
ren zij bij den prins te gast op
de Graanmarkt. Met deze aarts
hertogen ijverde de prins voor
den vrede. Hij werd plechtig als
Baanderheer of baron van Die9t
ingehuldigd in 1602. Een groote
steen met zijn wapen en dit jaar
tal, die in het stadhuis wordt be
waard, herinnert aan deze ge
beurtenis- Ter gelegenheid van
deze Blijde Intrede, bevestigde hij
de Stadskeuren. Hij verleende
daarvan een keure. met zegel en
handteekening, die in het stads
archief berust.
Filips Willem was de weldoener
der verwoeste kloosters. Tal van
kerken verrijkte hij met kunst
werken en gebrandschilderde ra
men. Hij was bovendien een groot
beschermer van het onderwijs en
een zeer verdraagzaam kattioliek.
Zachtaardig van karakter, was hij
tevens praallievend en ging door
voor een der rijkste edelen van
het Zuiden.
Door zijn, kinderloos gebleven,
huwelijk werden de bezittingen
van Filips Willem aanzienlijk ver
groot. Het prinsdom van Oranje
kwam volledig onder zijn gezag.
Niet alleen was hij een der mach
tigste graven van Nassau, maar
bovendien bezat hij nog 5 andere
graafschappen. Hij was Baander
heer of baron van zeven steden en
stond aan het hoofd van vijf Heer
lijkheden. Verder voerde hij den
titel van burggraaf van Antwer
pen en van Besaneon en was
ridder van het Gulden Vlies.
Van het kasteel der Nassau's te
Diest, is tot heden ongeveer één
derde der gebouwen overgebleven.
Diest bewaart van dezen prins
niet alleen het aandenken aan een.
groot en nobel seigneur, maar ook
dat van een vurig christen. Wel
zéér intens heeft hij zich gehouden
aan den raad van zijn vader, den
Zwijger, die hem, zooals wij in
de Varia Historica van Dr. J.
Witlox lezen, bij het afscheid een
memorieslag" op de wang gaf
met de woorden; „Adieu, mijn
zoon, en wat gij ook van anderen
hoort, houdt u altijd aan het H-
Katholiek roomsch geloof!"
Het s.s. Martin Behrmandat waarschijnlijk als een proef
konijn dienst doet bij het uitlokken van het hangende conflict
Wij ontvingen een uitvoeriger tekst van de gisteren in ons
blad gepubliceerde mededeeling van den woordvoerder van
het Amerikaansche ministerie van buitenlandsche zaken met
betrekking tot het in beslag nemen van de lading van de
„Martin Belirman" te Tandjong Priok. In deze mededeeling
wordt bevestigddat de Amerikaansche regeering de
Ishrandtsen Reederij, in dienst waarvan het schip vaart, er
van jn kennis gesteld beeft, dat zij de Ned.-Indische regeering
als souverein over het geheele gebied van Ned.-Indië erkent
en dat de transactie der Reederij niet de goedkeuring der
Vereenigde Staten wegdroeg. Wij laten den uitvoerigen tekst
der mededeeling hier volgen:
Door de pers waren bij het
Amerikaansche ministerie van
buitenlandsche zaken inlichtingen
gevraagd inzake de kwestie van
de „Martin Behrman". Het schip
kwam op 7 Fébruari aan in Che-
ribon, een in Indonesische handen
zijnde haven in Nederlandsch
Indië. Het was zoo goed als ge
heel geladen met rubber, suiker
en andere goederen.
De Nedèrlandsch Indische auto
riteiten weigerden -zulks over
eenkomstig het besluit van de
Nederlandsch Indische regeering
van 29 Januari den uitvoer van
deze goederen toe te laten.
Dit besluit heeft een feitelijk
embargo gelegd op zekere pro
ducten, die door de Indonesiërs
ten verkoop zijn aangeboden, op
grond van het feit, dat deze pro
ducten het eigendom zouden kun-
De ontdekking tijdenis den
schoonmaak van een" Jan Steen op
een zolderkamertje aan het Oude
Delft te Delft, gevoegd bij het
filmjournaal, dat het schoonmaken
van Remibrandts Nachtwacht in
beeld brengt, heeft de schoon
maakwoede onder de Nederland-
sche huisvrouwen onverwacht
vroeg in het jaar doen losbarsten,
koude en sneeuw ten spijt.
Een deskundige, wiens oordeel
werd gevraagd omtrent een schil
derij, dat w,a-s ontdekt in de ge.
lagkamer van ,,Be Zweetende
Stier" in Zevenhuizen, en dat voor
een Frans Hals werd gehouden,
gaf als zijn eerlijke overtuiging te
kennen, dat het een tamelijk groe
zelige reclameplaat voor spuitwa
ter was.
Een schilderij van een klein
meisje, dat een klein poesje een
kusje geeft en dat door Hierony-
mus Bosch was gesigneerd, bleek te
zijn vervaardigd door een zekere
mevroiuw Snep.
nen zijn van niet-Indonesische
onderdanen.
Het Amerikaansche ministerie
van buitenlandsche zaken heeft
officieel medegedeeld, dat het
schip op 2 Maart te Tandjong
Priok is aangekomen.
Ondertusschen had de kapitein
van het schip de Isbrandtsen Ree
derij medegedeeld, dat hij onder
dwang van Cheribon naar Tand
jong Priok voer met 10 Neder-
landsche matrozen aan boord en
begeleid door een „Nederland-
schen torpedojager, welke hij de
aankomst van de „Martin Behr
man" de lading in beslag nam en
bevel tot lossen gaf, zulks op last
van Nederlandsch Indische auto
riteiten.
Een officieele bevestiging van
de mededeelingen van den kapi
tein is nog niet door het Ame
rikaansche ministerie van bui
tenlandsche zaken ontvangen.
Met betrekking tot deze aange
legenheid heeft het Amerikaan
sche ministerie van buitenland
sche zaken op 3 Maart aan de
ambassade te 's-Gravenhage in
structies doen toekomen, om bij
de Nederlandsche regeering een
mondeling protest in te dienen te
gen de maatregelen tot beperking
van den handel met Nederlandsch
Indië, en voorts om er op aan te
dringen, de kwestie van de „Mar
tin Behrman" in der minne te
regelen.
De ambassade heeft voorts op
dracht gekregen, de Nederland
sche regeering mede te deelen,
dat de Vereenigde Staten zich alle
rechten voorbehouden ten aanzien
van alle mogelijke benadeeling,
welke het schip of zijn bemanning
ten gevolge van de uitvoering van
maatregelen van de Nederlandsch-
Indische regeering zouden onder
vinden.
Het schip had Manilla verlaten,
na van de Nederlandsche ambas
sade te Washington de verzeke
ring te hebben gekregen, dat de
beoogde transactie niet in strijd
was met de Nederlandsch-Indi-
sche wetten.
Thuns niet zonder gevaar
Uit officieele bekendmakingen aan
de reeders en opvarenden van de
Ned. visschersvloot blijkt, dat het
visschen op de Noordzee nog
steeds niet van alle gevaren ont
bloot is. Tengevolge van den win
ter hebben zich in de Noordzee
groote ijsvelden gevormd, die «liet
alleen een belemmering voor de
scheepvaart en de vis .sche rij vormen,
doch die ook verscheidene route
boeien uit haar positie hebben ge
bracht of wel geheel hebben doen
verdwijnen
Bij de bepaling van hun positie
dienen de visschers hiermede reke
ning te houden. Ten Westen van
Texel en Vlieland zijn uitgestrekte
bsko,rsten van ca. 1 voet dikte
gesignaleerd en ten Oosten van
4 gr O L. zijn ijsvelden van vier
mijl lengte en mijl breedte
waargenomen. Voorts bevindt zich
voor de monding va«i de Humber
een ijsveld van ongeveer een vier
kante mijl.
Behalve het ijs vormen vele
onbekende wrakken in vrije viseh-
gebieden een obstakel voor de vis-
soherij; zij kunnen groote schade
aan of verlies van vischtuig ver
oorzaken. Voorts bestaat het risico,
dat door vliegtuigen afgeworpen
mijnen en bommen in de netten
worden opgepikt. Het is ten
strengste verboden te visschen
buiten de voor de visscherij vrij
gegeven gebieden.
Voor het scheepvaartverkeer zijn
een aantal vaargeulen geveegd. Het
is verboden in deze vaargeulen
te visschen, behalve in geulen en
gebieden, die als vrij van mijnen
worden beschouwd.
Het is voor de visschers van het
grootste belang, dat zj) hun vis-
scherij-kaarten regelmatig laten bij
werken.
De Isbrandtsen Reederij had
het Amerikaansche ministerie ge
vraagd, of er eenig bezwaar tegen
de door haar voorgenomen trans
actie bestond. Het ministerie deel
de de reederij mede, dat er voor
haar geen bezwaren bestonden,
om met de transactie op eigen
risico en verantwoording door te
gaan, zulks overeenkomstig de
verzekeringen, die de Nederland
sche ambassade te Washington
aan de reederij gegeven had, dat
de zaak in orde en niet in strijd
met de wetten was, mits de ver
schuldigde invoerrechten betaald
werden.
Zonder de Nederlandsche am
bassade te Washington van te
voren in te lichten en terwijl de
„Martin Behrman" van Manilla
onderweg was, heeft de Neder-
landsch-Indische regeering op 29
Januari nieuwe regelingen voor
den handel getroffen, waardoor
de voorgenomen transactie on
wettig werd.
Zoodra het bericht van de
nieuwe maatregelen van de
Nederlandsch-Indische regee
ring door het Amerikaansche
ministerie van buitenlandsche
zaken werd ontvangen, heb
ben dit ministerie en ook de
Nederlandsche ambassade te
Washington de reederij hier
omtrent ingelicht en haar
ervan in kennis gesteld, dat
deze maatregelen op haar
transactie betrekking zouden
hebben.
net Amerikaansche minis
terie heeft aan- de reederij
medegedeeld, dat haar trans
actie niet de goedkeuring van
de Vereenigde Staten weg
droeg en dat de Nederlandsch-
Indische regeering door de
Vereenigde Staten als de
souverein van het geheele
grondgebied van Ned.-Indië
wordt erkend, aldus besloot de
woordvoerder van het Ameri
kaansche ministerie van bui
tenlandsche zaken.
Lading Empire Mayrover"
in beslag genomen
Aneta meldt uit Batavia dat
thans bij besluit van den directeur
van het departement van econo
mische zaken ook beslag gelegd
is op de lading rubber van het
Britsche schip „Empire May
rover".
In Hollywood heerscht op het
oogenblik een ongekende bezuini-
gingawoede, waarvan personeel,
salarissen en prodiucüe het slacht
offer worden. Zelfs Louis B. Mayer,
bet hoofd van Metro Goldwyn
Mayer, die jaren lang het hoogste
salaris in Amerika heeft verdiend,
is aan het bezuinigen geslagen. Hij
heeft 60 van zijn renpaarden' ge
veild voor 385,750 guiden. De film
sterren, die ook lijden aan de be
zuinigingsziekte, deden geen enkel
bod- De recortóprijzen werden be
taald door personen, d'e van het
houden van renpaarden hun be
roep maken.
Eind voriig jaar zijn er even
moeilijkheden geweest met de
militairen, die aan boord van de
Boissevdin óp weg waren naar
I-ndaë. De manschappen waren
niet tevtedlen over de ontspanning,
die hun kon worden .geboden en
zoo onts' ond er wrijving op het
schip, dat bovendien enkele hon.
derden burger-passagiers vervoerde
Luit. kol J. de Bruijn, die toen
van regeeringslwege naar- Port
Overgebleven deel van het verblijf van de Oranjes te Dicst,}
lvaar prins Filips steeds verbleef. Het restant vormt ongeveer
een derde van het oorspronkelijke gebouw.
(Van onzen Brusselschen
correspondent).
Naar aanleiding van het bezoek
te Diest van den Opperceremonie-
meester en den privé-secretaris
van H. M. Koningin Wilhelmina,
in verband met de grafsteden in
de aloude St. Sulpiciuskerk al
daar van leden van het Huis van
Oranje, wordt ons uit het Bra-
bantsche stadje medegedeeld, dat
de heer Gilbert van der Linden,
stads-archivaris en kerkmeester
van St. Sulpicius, van den secre
taris van H. M. opdracht heeft
gekregen een prijsraming op te
maker voor herstel van de looden
lijkkist van prins Filips Willem,
oudsten zoon van den Zwijger, die
in 1618 in deze kerk werd bijge
zet. Voor eventueele vergrooting
en het voorzien van den grafkelder
van een beteren toegangstrap.
wordt de beslissing van H. M. af
gewacht.
Het zelfde geldt vöor bet stoffe
lijk overschot van een ander lid
van het Huis van Oranje: de
hertogin Anna van Lorreinen,
Vrouwe van Diest, die in dezelfde
kerk vlak voor het H. Sacraments
torentje ligt begraven, en wier
laatste rustplaats door geen enke
len grafsteen wordt aangeduid.
Anna van Lorreinen, was de
gemalin van René van Chalons,
graaf van Nassau. Deze hertogin,
die in 1568 het tijdelijke met het
eeuwige verwisselde, werd met
groote plechtigheid in de St.
Sulpicius-hoofdkerk begraven, na
dat haar graf in de kerk der
Minderbroeders door de beeldstor-
mers was geschonden. De graf
steen is reeds sedert jaren ver
dwenen. Een oud schilderij op
hout, voorstellende het portret van
Anna van Lorreinen met een
bloem in de hand, wordt in het
stadhuis van Diest bewaard.
In dat zelfde stadhuis, in de
Trouwzaal, bevindt zich ook een
zeer merkwaardig schilderij, den
overleden prins Filips Willem
voorstellende op zijn praalbed,
tusscfoen brandende kaarsen, hoog
waardigheidsbekleders en bid
dende monniken. Het stoffelijk
overschot is gehuld in het roode
uniform van de Orde van het Gul
den Vlies. Een nogal uitvoerige
tekst, in den vorm van een graf
schrift, vertelt zijn levensloop.
In de schatkamer van St. Sulpi
cius bewaart men o.m. een geschil
derd portret van Filips Willem
die een treffende gelijkenis met
zijn vader, den Zwijger vertoont.
Anna van Lorreinen, gemalin
van René v. Chalons, graaf van
Nassau, later prins van. Oranje
