DE TRAGEDIE-DE GEER
REGERINGSBELEID EN
STRAFRECHT
Anti-papisme schaadt het
gemeenschapsbelang
Samenwerking met de republiek
m
Rekest van Ambon, Menado
en Timor
Verwerking van melk en afzet
van melkproducten
Schermerhom ontkent crisis
De cultuur-taak der katholieken
m
Ruit- nieuwtjes
Standpunt van katholiek en protestant
Indonesiërs gaan
door met afwijzen
So v j et-republiek
MAANDAG 12 MEI 1947
PAGINA 5
De eis
WARM VOORJAARS-
WEER
STAATSLOTERIJ
ZEILERS ROND DE
WERELD
HET BRENGEN VAN
GOED TONEEL
DE „REIS" 4000 M.
ONDER ZEE
mm
definitie.
.-ar.-#« -m*-
ZIJ RICHTEN ZICH TOT
DE KONINGIN
in Oost-Du itsland
Het begeleidend echröven van
8 Mei eindigt met de verklaring:
„Duidelijk zü hiermee de wil van
Ambon, Menado en Timor uitge
drukt, om met Nederland vast
verbonden te blüven en hun on
wrikbaar besluit onder geen en
kele omstandigheid zich te voegen
in een staatkundige organisatie,
welke hen direct of indirect ver
bindt met de republiek of enige
andere aan de republiek onderge-
ordende staatkundige formatie."
„Edelachtbare heren, het komt niet vaak voor, dat zulk
een bejaarde verdachte berecht moet worden. Jhr De Geer
heeft on» land vele goede diensten bewezen en «w hof moge
jegens hem alle barmhartigheid betrachten, die het nodig
mocht oordelen. Wij mogen hem echter de straf niet hei
sparen. Ik heb de eer te requireren een voorwaardelijke
gevangenisstraf voor de tijd van één jaar, gecombineerd
met een .onvoorwaardelijke geldboete van 4000.» of 4
maanden hechtenis. Voorts ontzetting van het recht open
bare amhten te bekleden en het- recht van verkiezing of ver
kiesbaarheid voor de tijd van 5 jaar
Met deze woorden besloot mr Bakhoven Zaterdagmiddag
zijn requisitoir tegen de oud-minister-president.
Het vonnis zal vallen Vrijdag 23 Mei s morgens om half 10.
Hof, althans zijdelings, in zijn be-
oordeling betrok daden van re
geringsbeleid, die zolang de
kwade trouw daarvan niet in twij
fel is te enenmale buiten 's
Hofs competentie vallen,
Zo werden De Geer min of
meer verwijten gemaakt ik
Zaterdag" gerekt werd. Het mag I kon bet niet anders opvatten
waar zijn, dat het vertoeven zowel door de advocaat-fiscaal als
in de broeierige atmosfeer der door de president, over wat zijn
stijlloze, vèel te kleine en voor een in Londen gehouden radiorede
proces 'als dit totaal-ongeschikte niet bevatte, maar had moeten
zittingszaal van het Amsterdamse bevatten aan verzetswil, over zijn
door MR. A. J. M. VAN DAL.
Amsterdam, 10 Mei 1947.
Ik kan niet zeggen, dat het ver
loop van het proces-Pe G mij
ten volle bevredigd heelt.
Niet omdat het tot laat m de
avond van deze warme zomer-
gyzondere Hof op zich zelf geen
pretje was daar stond tegenover,
dat de behandelde materie voort
durend bleef boeien en dat noch
tijdens het requisitoir, noch tijdens
het pleidooi, die elk drie uur in
beslag namen, de aandacht der
toehoorders verslapte.
Maar er waren verschillende
episodes ln het proces, waarin het
onbevredigend karakter, dat zo
vele politieke processen van na
ture aankleeft, aan het licht trad
en er waren episodes, waarip de
onbevredigende houding, die or
ganen der politieke rechtspleging
ten onzent nu en dan aan de dag
leggen, om de hoek kwam kijken.
Overtuiging tegen
overtuiging
In het politieke proces wordt
natuurlijk, zoals in ieder straf
proces, een oordeel geveld over
daden, niet over gedachten of
meningen, maar, anders dan bij
het normale strafproces, zijn deze
strafbare daden hier vaak uit
vloeisel van een overtuiging, die
weliswaar onjuist, maar niette
min eerlijk was.
Wekt het reeds dikwijls een ge
voel van leedwezen iemand om
•en oprechte en consequent-be-
leden, zij het ook verkeerde over
tuiging ten gronde te zien gaan,
het leedwezen verkeert ln geeste
lijke weerstand wanneer meer de
overtuiging dan de daad tot toets
ateen van het rechterlijk oordeel
wordt gemaakt.
Het zij verre van mfl te zeggen,
dat dit ln het proces-De Geer ge
beurd ls of dat er aanwijzingen
dat dit gebeuren zal, het
nuchtere en objectieve requisitoir
van de advocaat-fiscaal, mr. Bak
hoven, heeft iedere vrees te dien
aanzien weggenomen.
Maar te duidelijk kwam nu en
dan tijdens de procesvoering naar
voren, dat hier overtuiging tegen
overtuiging stond, te zeer werd
aan De Geer nu en dan het recht
op een overtuiging betwist, die
zü moge dan later door de feiten
weerlegd zijn in de tijd, dat zij
koesterd werd, verdedigbaar was.
Ik doel op het door De Geer
gevoerde regeringsbeleid, dat aan
zijn uittreden uit het te Londen
vertoevende Nederlandse kabinet
is voorafgegaan en dat in ZHn
proces in den brede besproken is
Ik mag thans wel algemeen
bekend veronderstellen, dat De
Geer ln 1940 tot een compromis
met Duitsland neigde. Hij stond
daarin niet alleen: het grootste
deel van het Nederlandse kabinet
koesterde ideeën in deze richting
en ook in de Engelse regering
waren er stemmen, die hiervoor
pleitten.
j '3 ket achteraf gebleken
l,„,een Sr°ve misvatting was'
het blqk van een politiek falen'
maar daarom kan men degenën
nor» politlek voorstonden!
nog met van onvaderlandslievend-
heid betichten en zeker hen voor
hun inzicht niet Strafrechteliik
verantwoordelijk stellen.
Daartoe is in het proces ook
geen poging gedaan: uitdrukke
lijk heeft de advocaat-fi8e™t
zegd, dat slechts een politieke
verantwoording hier 0p haar
plaats zou zijn. Maar de politieke
houding van de heer De Geer is
in het proces betrokken, omdat
zü terwille van een volledige be
oordeling van de persoon van de
verdachte en van de omstandig
heden waaronder hij de hem ten
laste gelegde feiten beging, noo-
dig heette.
Gezien de wjjze, waarop het
Plaats vond, meen ik dit laatste
te moeten betwijfelen.
Het mpmornndum-Gerbrandy
als leidraad
houding in de ministerraad, over
zijn falen btj een bezoek aan
Churchill en zulke feiten meer.
In politiek verband had ik mq
deze verwijten kunnen begrijpen,
in 'n rechtzaal, waar overtuiging
gen niet aan overtuigingen geme
ten moeten worden, nauwelijks.
Het zal goed zün, als onze poli
tieke rechtspleging binnen hare
perken blüft.
Incidenten
In mijn beschouwing over de
eerste procesdag heb ik reeds
doen uitkomen, dat het ontbreken
van een raadsman, die de beschul
digde terzüde stond, het proces
een karakter van eenzijdigheid
gaf-
Bij het verhoor, dat Jhr. De
Geer zelf op de tweede procesdag
van de zijde van het Hof onder
ging, deed het nadeel van dit ont
breken zich nog sterker voelen.
Weliswaar zeide de President,
dat juist wijl da verdachte
rechtskundige bijstand ontbeerde
- het Hof zich geroepen voelde
alle omstandigheden, die voor de
beoordeling van zijn persoon kon
den inspelen, naar voren te doen
brengen en gaf hij De Geer door
een reeks van vragen gelegenheid
van zijn langdurige staat van
dienst ten opzichte der openbare
zaak een overzicht te geven, maar
daarna' ging het verhoor weer
spoedig over in een reeks van vra
gen, die men eerder van het Open
baar Ministerie verwacht zou heb
ben dan van de geblinddoekte
rechter.
Daarbij deden zich enkele inci
denten voor, wanneer de pfesi-
dent de verdachte in het uitspre
ken van een waarderingsoordeel
over zün eigen daden trachtte te
manoeuvreren, waartegen deze te
recht bezwaren maakte.
„Vond u het gepast of onge
past" vroeg prof. Van Hamel aan
De Geer, ,dat U tegen de uitdruk
kelijke wens der regering naar
Nederland ging?"
„Ik wil deze kwestie liever bij
mqn pleidboi behandelen", ant
woordde De Geer.
Dit is een concrete vraag en ik
wens daarop reeds thans een con
creet antwoord", instigeerde de
president.
,Ik vond mijn heengaan niet on
gepast", ontweek, na enig tegen
stribbelen, de verdachte diploma
tiek de moeilijke situatie, waarin
hij gebracht werd.
Want deze vraag was veel min
der concreet dan zij leek. Zij eiste
een waardering van de door De
Geer gestelde daden en de ver
dachte had er m.i. het volste recht
°P deze vraag met een langere
uiteenzetting te beantwoorden.
Nog sterker sprak dit, toen hem
gevraagd werd of hij het „moreel"
vond, dat hij in zijn brochure een
vergelijk met het immorele Hitler-
dom bepleit had.
„Even moreel als alle overeen
komsten, die tussen 1933 en 1939
met Hitier waren aangegaan en als
de vredespoging, die in 1939 door
H.M. de Koningin en de Koning
van België gedaan was", zei De
Geer.
,Maar wij waren in oorlog. U
misleidde de volksmorele gevoe
lens. Alle morele krachten waren
op de overwinning van een im
morele tegenstander gericht, daar
om was uw voorstelling van Duits
land als gelijkwaardige oorlogs
partij met de morele eisen in te
genspraak", repliceerde de presi
dent in een betoog, dat mij meer
door politieke inzichten dan door
wijsgerige bezinning gedragen
In zulke incidenten, die soms tot
!®n,„„mefklSre spanning leidden,
en waarin De Geer een waardiger
houding dan de president had, zou
het ingrijpen van een verdediger
ongetwijfeld zowel verzoenend als
verhelderend hebben kunnen wer
ken.
interessant debat leidden wei
nig nieuwe argumenten in deze
strijd, die in het Memorandum-
Gerbrandy en de daarop gevolgde
„verantwoording" van De Geer
reeds op publiek terrein is ge.
voerd.
Met betrekking tot het probleem
van De Geer's schuld hebben deze
uitgebreide redevoeringen mij dan
ook geen andere gezichtspunten
opgeleverd dan ik ln mijn beido
vorige beschouwingen reeds deed
uitkomen. Ten onrechte misschien,
want, zoals ik ook reeds enkele
malen heb gezegd, zou een verde
digingstactiek, die zich niet tot
een argumentatie bij pleidooi be
perkt, maar tevens op het terrein
der bewijsvoering hare tegenzet
ten beraamd had, de processuele
aspecten misschien nog hebben
kunnen beïnvloeden.
Debat over de strafbaarheid
Op één punt echter traden de
debatten in een nieuw stadium:
dat was begrijpelijkerwijze op hei
punt der bepaling van De GeerV
strafbaarheid.
Dat de Staat en diens oorlog
voering in ideëel opzicht door zijn
daden benadeeld zijn, heeft De
Geer, ondanks zijn pogingen om
deze nadelen te verkleinen, nau
welijks kunnen ontzenuwen.
Art. 102 W. v. S., waarop de
advocaat-fiscaal de strafbaarheid
van de verdachte baseerde, eist
echter, dat de benadeling van de
staat tegenover de vijand in oor.
logstijd „opzettelijk" moet geschie
den. Nu is het voor ieder, die deza
zaak onbevangen wil bezien, dui
delijk, dat De Geer nimmer een
benadeling van het vaderland ex-
presselijk gewild heeft. Hij was
een wankelmoedig man. zijn goedt
trouw is echter onverdacht.
Het strafrecht begrüpt echtei
onder wat men „opzettelijk" doet
of gedaan heeft, niet slechts, dat
gene wat men gewild heeft, waar
op de wil was gericht, maar ook,
datgene, wat men bij de uitvoering
van een voornemen als een neven
gevolg, als een op zich zelf niet
verlangd, maar wel geduld uit
vloeisel van zijn daad aanvaardt.
Het noemt dit „voorwaardelijke
opzet". In het geval De Geer be
tekent dit: dat hü van „opzet" be
gehuldigd kan worden, als hij ge
weten heeft, dat zijn daad bena
deling van het land meebracht en
desondanks die daad niet naliet.
De Gear ontkende deze weten
schap: als ik had ingezien, dat
mijn daad het land zou schaden,
zou ik zeker die daad niet hebben
gesteld, zeide hü- Ik ben misschien
naief geweest of wereldvreemd,
een individualist of een eigenge
reid man, maar ik wilde niet on
trouw zijn.
Hoe kunt gij, wierp de advocaat-
fiscaal hiertegen op, beweren, dat
gij de gevolgen van uw daad niet
geweten hebt, als gij daartegen
van allerlei zijden, niet het minst
van de zijde der regering, gewaar
schuwd zijt? Gij moet het gewe
ten hebben, het kan niet anders,
want allen met wie gij in aanra
king kwaamt, hebben het u ge
zegd en voorspeld.
Inderdaad, allen hebben het
hem gezegd, maar De Geer- in
dividualist en gewend alleen op
eigen oordeel af te gaan heeft
hen niet geloofd, misschien niet
willen geloven.
Hij heeft zqn persoonlijk verlan
gen boven het belang van de Staat
gesteld, zei mr. Bakhoven, en dit
persoonlijk verlangen met drogre
denen en sofismen omgeven.
Ia dit zelfbedrog onder het
„voorwaardelijk opzet" van hei
strafrecht begrepen?
Twee en vijftig jaren geleden
promoveerde Jhr. D. J. de Geer,
een idealistische jongeman van
vijf en twintig, cum laude over
het probleem der „Grenslijn tus-
schen voorwaardelijk opzet en
grove schuld".
Wel is het een tragische en dra
matische speling van het leven, dat
laat in zijn ouderdom dit proef
schrift de sleutel moet leveren tot
de vraag of de smaad der straf
baarheid over hem zal komen.
Eén jaar voorwaardelijke ge
vangenisstraf, vierduizend gulden
boete en ontzetting uit beide kies
rechten en het recht om ambten
te bekleeden voor den tijd van vfjf
jaren, was de eis die mr. Bakhoven
tegen de grijze minister van Staat
requireerde, erbij voegend, dat de
formulering van deze eis het moei
lijkste deel zijner taak had uitge
maakt.
Daar zullen er zijn in den lande,
wie deze eis licht voorkomt, om
dat hij lichamelijk geen leed toe
brengt, daar zullen er meer zijn,
die de zwaarte van de eis beseffen,
omdat zü zich kunnen inleven in
het geestelijk leed, dat hij moet
veroorzaken aan een grüsaard
wiens leven steeds onkreukbaar
was en die onder invloed van een
verwarrende oorlog tot ontsporing
Kwam.
Als de tragiek dier ontsporing
de tragiek van een karakterfout is,
die al te dikwqls in een langdu
rige carrière als 'n karakterkracht
is toegejuicht, dan mogen wij ho
pen, dat deze tragiek beperkt
wordt tot het strikt noodzakelijke.
Weerverwachting medege-
deeld door het K. N. M. I. te De
J Bilt geldig tot Dinsdagavond: l
Aanhoudend warm voor
jaarsweer met overdag tijde-
lijk zonneschijn, maar met
voornamelqk in de namiddag J
avond en nacht enkele ver
spreide buien met kans op on-
t weer; des nachts weinig wind J
met hier en daar nevel of
J mistvorming, overdag mees.t
matige wind uit Oostelijke j
Ik h r*
denken,<,erder kunnen in-
verdedigw *en breed-opgez
sfeer, waaruit P°litieke atmo-
leefde, tot een oti hfer De Geer
betoog had gern-Y uf d van haar
schien licht hebben 13 zou mis"
Cri„0Pe,nn1.S^™S'.
van onze redering teaL^^ deel
van onze diplomatieke vertes-en" in gedachten als in de wijze, waar-
„-„nrdie-ing in het buitenland °P bet werd voorgedragen. Een
S? Se oorlogsjaar braaf en degelijk stuk werk dat
j daaruit voor de heer De niettemin boeide door de heldere
den en o" v,tende omstandighe- wijze, waarop de gehele inhoud
Geer vp.rzacnwut Va„ v... dn-ccier
Requisitoir en pleidooi
Het requisitoir van mr. Bakho
ven was nuchter en zakelijk, van
een brede objectiviteit, die voor
al na de heftigheid, waartoe de
president zich soms had laten ver-
leiden, aangenaam aandeed, het
was koel en gedegen, doch zonder
grote allure en even onbewogen
Geer verzac
den putten.
Zo is het echter niet ge
Het memorandwn-G
dat een felle politiek,
dan een juridische stellmgname
tegen de heer De Geer i™0™?;
is uitgangspunt van het onderzo
geweest en bleef ook ter terecht
zitting leidraad der ondervra»
ging.
Daardoor werd de indruk ge
wekt of deze indruk juist is,
zal eerst uit het arrest van het
Hof kunnen blijken, ik hoop, dat
hij wordt weggenomen dat zijn
politieke houding en zijn rege
ringsbeleid bij de beoordeling va,,n
de figuur-De Geer ten zünen na
dele inspelen.
Daardoor werd bovendien een
andere indruk gewekt; dat dit
van het uiterst-lijvige dossier
daarin was samengevat en ver
werkt.
pv^fYi pleidooi van De Geer, da
advocaat ff* ?e<3uisitoir van de
bcslio 1 drie volle uren 111
soonlfjkermsteWeaES T
punten tot
™awgmc! 6en enkela maal over
m het afleggen van een politiek
getuigenis m het geloof aan de
wereldvrede, maar dwaalde daar
door nog wel eens af van de kern
der zaak, die in wezen immers een
strafzaak was.
Hoe breed van opzet en uitwer
king beide vertogen óok waren, in
wezen brachten zij buiten de
strikt-juridische gezichtspunten,
die voor De Geer's al dan me
strafrechtelijke verantwoorde! fjk
heid beslissend zijn en tot een
Het bedrijfschap voor zuivel
heeft aan de producenten van en
handelaren in zuivel- en melkpro
ducten een uiteenzetting gegeven,
hoe het in het nieuwe seizoen de
verwerking van melk tot zuivel-
en melkproducten en de afzet van
deze producten denkt te doen
verlopen Daarbij is aangenomen,
dat het melkverbruik voor directe
consumptie tot de huidige om
vang beperkt blijft en dat ook het
gebruik van karnemelk aan ban
den blijft gelegd.
Aan dit schema is het volgende
ontleend:
De te produceren boter zal vrij
wel uitsluitend voor de binnen
landse behoefte moeten dienen. De
mogelijkheid bestaat, dat in het
totale vetrantsoen (margarine en
boter) van tijd tot tijd een groter
deel in boter beschikbaar zal wor
den gesteld dan tot nu toe ge
schiedde.
De kaasproductie zal na de ge
ringe omvang in de afgelopen win
termaanden snel toenemen. Bij
handhaving van het kaasrantsoen
op de tegenwoordige grootte zal
er naar schatting 13.000 ton voor
export overblijven. De producen
ten van gecondenseerde melk is
toestemming verleend te beginnen
met de vervaardiging van een
klein gedeelte (5.000 ton) van het
voor export bestemde kwantum
(35.000 ton). Wanneer meer zeker
heid is verkregen van de hoeveel
heden, waarvan op grond van
handels-overeenkomsten export zal
plaats hebben, zal de productie op
ruimer schaal worden vrijgege
ven.
Alle fabrieken, die over een
verstuivingsinstallatie beschikken,
konden op 7 April j.l. beginnen
met de vervaardiging van magere
melkpoeder. Van Mei af zal de
volledige capaciteit gebruikt moe
ten worden, waarvoor het bedrijf
schap zo nodig melk zal leveren.
In de zomer zullen de bedrijven,
die daarvoor het meest in aanmer
king komen, volle melkpoeder
moeten vervaardigen. Deze pro
ductie zal tot eind October voort
gaan en dq poeder zal in hoofd
zaak bestemd worden voor bin
nenlandse consumptie in de win-
richtingen.
Algemene vooruitzichten: het
is te verwachten, dat het voor
de tijd van het jaar zeer war-
me weer nog tenminste enke-
ie dagen zal aanhouden, waar-
bü de kans op losse onweers
buien echter blüft bestaan.
13 Mei: Zon op 4.51 uur, on
der 20.22 uur; maan op 2,44
uur, onder 11.24 uur.
Trekking van 12 Mei. Prijs van
5000 no. 20504; f 1500 no. 19153,
1000 nos. 1585 en 19589.
Een aantal clandestiene slachters
te Deventer ls tot 3 a6 maanden
gevangenisstraf veroordeeld. Een
der verdedigers zeide, dat 60 pct_
van de Deventerse slagers bij
deze clandestiene slachtingen
betrakken was.
Onze samenleving heeft er
behoefte aan, dat de mensen
elkaar verstaan. Er zal geen
eenheid kunnen komen, maar
wel is eendracht gewenst, De
verschillende volksgroepen zul
len door principes van elkaar
gescheiden blijven, doch in
vele opzichten kunnen zij
samengaan, wat in het belang
van de gemeenschap is.
Met deze enkele woorden,
die wij ontlenen aan de ope
ningsrede van de heer P. van
Stam uit Bussum op het con
gres van de Nederlandse Volks
beweging, gewijd aan 't vraag
stuk van het Anti-papisme,
Zaterdag in Utrecht gehouden,
is de bedoeling van deze hij-
eenkomst, waarop zovele men
sen van verschillende richtin
gen aanwezig waren, geschetst.
Sprekers waren prof. dr A. G.
van Melsen uit Nijmegen en prof.
dr. W. Banning uit Leiden, die
een geheel verschillende visie op
het probleem gaven, de een als
katholiek, de ander als protestant,
maar beiden stemden toch hierin
overeen, dat het anti-papisme een
groot kwaad is, ,dat schade doet
aan h.et gemeenschapsbelang.
Prof. Van Melsen trachtte zich
in zijn betoog zoveel mogelijk op
het standpunt van de niet-katho-
liek te stellen en ontwikkelde
dan de gedachte, dat de oorzaak
van het anti-papisme samenhangt
met het wezen van de Kath. Kerk.
Hq maakte onderscheid tussen de
godsdienstige en maatschappelijke
kant. Uit godsdienstig oogpunt be
treuren de katholieken het anti
papisme natuurlük heel erg. Wat
de maatschappelijke kant betreft,
waarbij een houding van anti
papisme al evenzeer mishaagt,
dient men te bedenken, dat de
katholieken het aardse wel zien
als een pelgrimage naar de hemel,
doch dit betekent nog niet, dat
zij het maatschappelijke leven niet
zijn eigen plaats geven
De fundamentele levensplicht
ligt in de aardse gemeenschap- Wij
moeten de levende gemeenschap
maken tot een huis, dat voor alle
mensen bewoonbaar is. Wq heb
ben primair tot plicht te zor
gen, dat onze» gemeenschap zo
goed mogelijk funetionneert. In t
anti-papisme zien de katholieken
nu een belemmering van deze
taak- Er is mogelijkheid om
samen met anderen onze gemeen-
termaanden. Het plan is om 3.000
ton volwalsen- en/of verstuivings
poeder voor de uitvoer te bestem
men.
In Maart is in enkele fabrieken
een begin gemaakt met de pro
ductie van caseïne uit melk, die
deels niet voor andere doeleinden
geschikt is of niet aan andere pro
ducten ten goede kan komen. De
productie kan ongeveer tot de
herfst voortduren. Export van ca
seïne is niet in het schema opge
nomen. De bij de kaas- en ca-
seïne-productie vrijkomende wei
dient zoveel mogelijk aan de vee
houders te worden teruggeleverd.
In een te Batavia verschenen
officieel communiqué van de re
geringsvoorlichtingsdienst wordt
verklaard, dat o.m. de. instelling
van een centrale controle op de
ln- en uitvoer, onder leiding van
een gecombineerd controle-
lichaam, benevens de stichting
van een gemeenschappelijk de-
viezenfonds ter financiering van
de import voor geheel Indonesië
door de Indonesische delegatie
is verworpen.
De Indonesische delegatie ver
klaarde zich niet bij machte deze
schikking voor geheel Indonesië
te aanvaarden. Een voorlopige
regeling, waarbij ondernemings
producten zo spoedig mogelijk
ter beschikking zouden komen,
zonder voorafgaande oplossing
van de daaraan verbonden juridi
sche problemen, was eveneens on
aanvaardbaar voor de republi
keinen.
De republikeinse tegenvoorstel
len negeerden de onvoorwaarde
lijke erkenning van de artikelen
14 en 15 van de overeenkomst v«n
Linggadjati.
De republikeinse houding heeft,
volgens genoemd communiqué, in
Nederlandse kringen grote onge
rustheid en teleurstelling gewekt.
Het Ned. jacht ,,Alk" met zijn
bemanning van drie wakkere Rot
terdammers is op zqn wereldreis
Vrijdag in Pagb-Pago (Samoa-
eilanden) aangekomen-
De Katholiek Culturele Fede
ratie hield het afgelopen week
end op „Drakenburgh" te Baarn
haar jaarlükse bijeenkomst onder
leiding van Bernard Verhoeven,
die van wnd. voorzitter tot voor
zitter is gepromoveerd. Met een
hartelük woord huldigde hij de af
tredende secretaris, de heer J. W.
M. Pasdeloup, die tevens de 60-
jarige leeftijd heeft bereikt.
In zqn plaats werd als secreta
ris gekozen drs. C. A. de Jong
van de Kath. Culturele Dienst te
Tilburg, waarmee de K.C.F. thans
tot overeenstemming is gekomen.
Namens het Kath. Vrouwencen
trum was als gast aahwezig mevr.
van Nispen tot Sevenaer.
Onze culturele organisaties wa
ren trouwens toch in niet geringe
mate door de dames ditmaal ver
tegenwoordigd. N'en déplaise het
bestaan van een Kath. Kring in
Eindhoven, die uitsluitend manne
lijke leden telt. Overigens kon
Eindhoven een program laten
zien, dat klonk als een klok.
De Zaterdagavond werji op ge
noeglijke en artistieke wijze ver
zorgd door het Poppentheater „De
lachende spinnekop", dat een uit
stekende opvoering gaf van „Weg
met de poppenkast".
Na het gezamenlijk bijwonen
van de H. Mis in de kapel in het
naastgelegen kamp, waaronder de
geestelijk adviseur, pater drs. C.
H. ter Haar O.E.S.A. een predi
katie hield, kwamen de dames
en heren de volgende dag uijeen
tot het bespreken van enkele be
langrijke punten die het vaststel
len van de programma's betrof
fen en de richting van de te vol
gen cultuurpolitiek. De grote
kwestie blijft nog steeds de vraag,
op welke wijze aan de katholie
ken, ook op de meer afgelegen
plaatsen, goed toneel gebracht kon
worden en Bernard Verhoeven
bracht naar voren, dat hoofdzaak
zal zijn het uitoefenen van invloed
bij de grote beroepsgezelschap
pen op het Toneelrepertoire. Po
gingen om een eigen toneelensem
ble te vormen, dat zijn pièce de
résistance in het Zuiden zou moe
ten hebben, zijn tot heden mis
lukt.
Men vroeg zich af, waarom een
dergelük gezelschap nu juist in
het Zuiden zou moeten zijn, waar
tegenover de voorzitter opmerkte,
dat bedoeld is een gezelschap van
het gehele land, dat echter zijn
geestelijk klimaat in het Zuiden
vindt.
Een andere interessante vraag
was of men een gezelschap van
beroepsspelers moest hebben of
van krachten uit dilettanten ge-
recruteerd.
Ih dit gezelschap was büzon-
der op haar plaats de voordracht,
die dr. Knipping O.F.M., voorzit
ter van het Katholiek Centrum
voor Ned. Cultuur hield over
„Onze cultuurtaak", een goed ge
fundeerd en fijn philosophisch be
toog, waarin hij tot de conclusie
kwam, dat wij met alle middelen,
ons door de christelijke overtui-
ging gegeven, tot een doordrin
ging van de cultuur met christe
lijke waarden moeten komen. Bui
tengewoon dringend en voornaam
noemde hq deze taak.
Er wordt echter getracht een an
dere oplossing te vinden.
Tijdens een interview met
Aneta te Pontianak heeft prof. ir.
W. Schermerhorn op een vraag
betreffende het communiqué van
de regeringsvoorlichtingsdienst
over de economische besprekingen
verklaard, dat hierin geen sprake
is van een crisis in de huidige
situatie, doch alleen van een me
dedeling, welke beoogt de ver
schillende punten, waarop het be
reiken van een oplossing door de
gang van de besprekingen tot nu
toe niet verwezenlijkt kon worden
weer te geven.
Deze punten zijn te beschou
wen als van vitaal belang voor
de organisatie van een vrucht
bare samenwerking en een
practische uitwerking van het
accoord van Linggadjati.
Prof. Schermerhorn sprak de
hoop uit, dat terstond na de terug
keer der autoriteiten te Batavia
de besprekingen in hoogste in
stantie voortgang zouden kunnen
vinden. Uit andere welingelichte
bron verneemt Aneta nog, dat het
informele overleg op bepaalde
punten Zondag te Batavia werd
voortgezet.
Het Franse persbureau A. F. p.
meldt, dat volgens een commen
taar va nde Nederlandsch-Indische
voorlichtingsdienst, waarin op ge
matigde wijze de geprikkelde
stemming in Europese kringen in
Indië tot uiting wordt gebracht,
optimisme over de huidige fase in
de Nederlands-Indonesische be
trekkingen nauwelijks geoorloofd
is. Al zijn dan aldus dit com
mentaar de militaire acties over
het algemeen gestaakt, toch is bij
de onderhandelingen, die het ver
werkelijken van de overeenkomst
beogen, geen vooruitgang gemaakt
Te Djokja schijnt men nog
steeds een weg te bewandelen die
men na het accoord van Linggad
jati had moeten verlaten en men
overlaadt ons met verwijten en
insinuaties wanneer wij handelen
in de geest van Linggadjati. Een
vijftien dagen na de onderteke
ning van het accoord, zo zegt het
commentaar, begon de republi
keinse pers opnieuw met een anti-
Nederlandse campagne „alsof er
geen accoord bestond".
Van de andere kant schrijft het
republikeinse „Nieuwsblad": „De
Nederlanders zullen ondervinden,
dat onze houding in volle ernst
tot het einde toe gehandhaafd zal
bhjven. Indien de Nederlanders er
niet aan denken de blokkade op
te heffen, is het niet onmogelijk,
dat wij tot een contrablokkade
zullen overgaan. De Nederlanders
twee mogelijkheden: de oorlog of
Naar het zich laat aanzien, zal
de afdaling van de professoren
Piccard en Cosyns tot 4000 meter
onder de zeespiegel, die oorsprón-
kebjk begin Juni in de Golf van
Nieuw-Guinea zou plaats vinden,
niet eerder geschieden dan eind
Juli of begin Augusuts.
De „Scaldis", het schip waarvan
de kogel te water zal worden ge
laten, bevindt zich op het ogen
blik op de Thames, waar het spe
ciaal voor de tropen wordt inge
richt. De experimenten in de
Golf van Nieuw-Guinea zullen
meer dan drie maanden in beslag
nemen. Behalve de beide profes
soren, zullen ook biologen en
oceanographen naar de diepten
der zeeën afdalen.
zullen dan moeten kiezen tussen
een onvoordelige regeling. Zelfs
indien de vreemdeling (d. w. z.
Amerika) de Nederlanders bij een
eventuele agressie zou steunen,
zullen de Nederlandse militaire
leiders onze stellige bedoeling om
de taktiek van de verschroeide
aarde toe te passen op het eerste
teken van de algemene aanval,
niet kunnen negeren".
Hiertegenover dient ook mel
ding gemaakt te worden van het
geen het te Batavia verschijnend
(niet republik.) „Dagblad" o. m.
schrijft. „Van welingelichte zijde
deelde men ons mede", aldus het
blad, „dat de onderhandelingen
tussen de commissie-generaal en
de Indonesische delegatie totdus-
verre uiterst povere, om niet te
zeggen geen resultaten hebben
opgeleverd. Men is eigenlijk in 'n
impasse geraakt. Vrijwel elk voor
stel lokt langdurige discussie uit,
met als slot, dat de zaak op de
lange baan geschoven wordt,
doordat Djokja weer ingeschakeld
moet worden.
Vorderingen zijn er sedert de
ondertekening van Linggadjati zo
goed als niet gemaakt en de stem
ming aan Nederlandse zqde is dan
ook niet bepaald opgewekt. Men
begint zo langzamerhand zijn ge
duld te verliezen".
sohap op te bouwen. In beginselen
mogen wij natuurlijk niet transi
geren en eerst na heel veel over
leg zal samenwerking mogelijk
zijn-
Altqd zullen katholieken bloot
sttaan aan wat men in bepaalde
kring „papisme" noemt. Spr. zou
onder „papisme" dan willen ver
staan het onder het mom van de
zaak Gods eigen doeleinden na
streven. De katholieken züd zich
bewust, dat zij voortdurend te
kort schieten op het punt van heel
hun leven in dienst te stellen van
God en niét van zich zelf.
De weg om het anti-papisme te
doorbreken is niet gemakkelqk.
Veel kunnen wij bereiken door
een zo goed mogelijk begrip over
en weer van eikaars fundamentele
inzichten, een ruiterlqkq erken
ning, dat aan beide zijden van de
sdheidslün mensen „van goeden
wille" wonen en tenslotte door
in ons gedrag tegenover elkaar
volstrekt eerlijk te zqn- Er blijven
altijd veel verschillen over, maar
men gaat de visies in een ander
licht zien.
Prof. Banning geeft een
Prof. Banning week in de
definitie van het anti-papisme en
het aangeven van de diagnose
uiteraard af van de opvattingen
van prof. van Melsen en maakte
allereerst essentieel verschil tus
sen anti-papisme en het afwijzen
van de R. K- Kerk als de enige
ware kerk.
Onder anti-papisme is dan te
verstaan een door ressentiment
bepaalde geesteshouding en daar
uit volgende practqk, die de
Roomse Kerk ziet als het machts
instrument ter bereiking van
economische, politieke, sociale en
culturele overheersing door het
R. K. volksdeel met bedre ging
hetzij van het protestants karak
ter van ons volk, hetzij van geeste
lijke vrijheid en democratie, hefzü
van beide. Spr neemt het de
protestant hoogst kwalijk als hij
in die zin anti-papist is-
De geschiedenis-beschouwing
dat ons volkskarakter protestants
is, noemt spr. onhoudbaar. Het :s
onjuist, dat het Net}, volk zijn
karakter en structuur te danken
heeft aan het calvinisme.
De isolementspolitiek der R. K.
zou noodwendig wrok en ressen
timent oproepen aan de andere
kant. Verder zag spr. als oorzaak
van het anti-papisme zekere
exclusiveringsmefhoden der R K.,
waarvan hij voorbeelden noemde,
die door prof. van Melsen, indien
zq juist zouden zijn. werden afge
keurd.
Juist, over dit punt werd ook in
het debat gediscussieerd, waarbij
prof. van Melsen terecht naar
voren bracht, dat men vooral de
juiste verhoudingen in het oog
moet houden.
Vervolgens noemde prof. Ban
ning het ultramontanisme, dat in
wezen berust op een miskenning
van de aard der R. K. Kerk.
Het anti-papisme is een kwaad
uit nationaal, Europees en christe-
Rjik standpunt. Effectieve bestrij
ding zag spr. alleen» ln het weg
nemen van de door hem genoem
de verschijnselen.
EEN DER GROOTSTE VLIEGTUIGENFABRIEKEN TER WERELD, de Consolidated Vultee in Texas, heeft een serie
de aUergroQtne bommenwerpers, de B-36, „op siupol staan. Nog steeds blijkt te gelden: als men de vrede wil.,
Op 8 Mei hebben de heren P. J.
de Fretes, D. J- Kaihatu en A. R.
Wua namens de voornaamste Am-
bonnese. Menadonese en Timorese
organisaties aan H. M. de Konin
gin 't rekest aangeboden van het
comité Gemeenebest Groote Oost,
gedateerd op 10 April 1947. In dit
rekest wordt gezegd, dat zij wen
sen vrijheid en zelfbestuur „in het
staatsverband van het Koninkrijk,
onder de vlag, waaronder zij
eeuwen gevochten hebben, onder
Uwen scepter"„Door en in
dat bondgenootschap, zo gaat het
rekest verder, hebben wij den
Christelijken godsdienst ontvan
gen en in overgroote puYrderheid
aangenomen, die ons op een die
per en inniger wijze met de Ne
derlanders vereenigd heeft, zoodat
wij de Nederlanders en de Neder
landers ons zijn gaan beschouwen
als broeders en zonen van het
zelfde huis. Wij hebben dit bond
genootschap bezegeld met het
bloed, dat ons volk in een eeuwen
lange wapenbroederschap heeft
vergoten voor de vestiging en
handhaving van het zegenrijk ge
zag van Uwer Majesteits Huis
over dezen Archipel.... Helaas
is aan het Ambonneesche, Mena-
doneesche en Tlmoreesche volk de
gelegenheid, om dat recht onbe
lemmerd uit te oefenen door de
Indische Regeering tot dusver
onthouden Noch bij den Lt.
Gouverneur Generaal, noch bij de
Commissie-Generaal vonden zij
de nodige medewerking. Zij wen
sen op de duur niet overheerst te
worden door de „vreemde en vij
andige" Javanen.
Prof. Eomme heeft de uitoefe
ning van hun recht op een bijzon
deren status gebonden aan de
voorwaarde, dat de wil daartoe
van den aanvang af, moet worden
te kennen gegeven. Daarom wen
den zq zich reeds thans tot de Ko-
ninging met den wens aan de Mo-
lukken, de Minahassa en Timor
hun eigen status te geven, binnen
net Destaande Koninkrijk der Ne
derlanden. met een eigen voiks-
vertegenwoordiging met door de
Koningin aangewezen eigenbe
stuurders en dat zij aldus direct
aan Nederland verbonden blijven
en dat aan de bewoners dezer ge
bieden het Nederlanderschap zal
worden verleend, hetgeen voor
hen een grote eer zou zijn en hun
grootste voldoening zou geven.
Het Franse conservatieve blad
„Le Figaro" heeft gemeld, dat de
stichting van een sovjet-republiek
in Oost-Duitsland op handen is".
In een bericht van zijn correspon
dent te Bazel wordt gezegd, dat
de Russen zowel in economisch als
administratief opzicht klaar zijn
met hun plan en dat de bekend
making door Moskou elke dag te
verwachten was. Het blad beweert
dan verder, dat de mislukking van
de conferentie van Moskou een
der voornaamste redenen van deze
beslissing van Rusland is ge
weest en het voegt er aan toe:
„Het schijnt dat de westelijke
bondgenoten met deze bedreiging
voor ogen bereid zqn hun bezet-
tingspolitiek te herzien en om te
gooien".
brand Zaterdagmiddag vier boer.
derijmi en een woning in de as
gelógh 30 Personen werden dak
loos, drie hunner liepen boven
dien ernstige brandwonden op.
Meit een deel der inboedels ver
brandden 10 varkens, 2 kalve
ren en oen aantal kippen.
<J> Tussen Holten en Markelo ïs
Zaterdag ca. 400 H.A. bos en
heide afgebrand. Militairen en
burgers blusten het vuur tenslotte
T>e Johan Maurit.s. van Nassau is
Zaterdag in Montevideo aange
komen.
Te Winterswqk heeft een felle
brand gewoed in de textielfabriek
D« Pol. De aandraaïery, keurderq
en inspoelerü zijn verwoest en een
groote voorraad garens en veel
machines gingen verloren. De
weverij kreeg slechts lichte schade
doch niettemin moest het gehele
bedrijf, waar 150 man werkten,
voorlopig worden stopgezet.
Duitse krijgsgevangenen .in
Engeland, over wier verleden een
bevredigend rapport is uitge
bracht, zullen de gelegenheid
krügen om als landarbeiderg in
Engeland te Wijven inplaats van
te repatriëren
In de haven van Stockholm lig
gen talrijke schepen stil door een
staking van kapiteins op de grote
vaart, die een vergoeding voor
de hogere kosten voor levens
onderhoud vragen. Deze staking
bedreigt de Zweedse voedselvoor
ziening en de gehele buitenlandse
handel^
De werklieden, dïe de liften be.
dienen van de kolenmijnen te
Durham, hebben besloten de
staking, die Maandag 5 dezer
was begonnen, te eindigen Naar
men schat heeft deze staking een
dagelqks productieverlies van
26.000 ton betekend.
Naar het Italiaanse perbureau
Ansa meldt, heeft zieh in Zuid-
Italië en Sicilië een hevige aard
beving voorgedaan., waarbij slacht
offers vielen en ernstige materiële
schade wer<j aangebracht_
In de V S beleeft men de koudste
Mei-maand sinds 24 jaar. In de
staten N_ York, Pennsylvania en
ïn het Noorden van Nieuw-
Engeland ls sneeuw gevallen. In
sommige delen van het midden
westen is de temperatuur 10 gr.
Celsius onder nul
Aan boord van het Italiaanse
koopvaardijschip „Eugenlo Costa"
dat op weg is van Dakar naar
Blo de Janeiro, heeft een operatie
plaats gehad, die per radio van
-Rome uit geleid werd. De kapi
tein van het schip heeft volgens
de per radio verstrekte aan
wijzingen van een chirurg van de
universiteit te Rome een Md zijner
bemanning geopereerd. De opera
tie i» geslaagd
