Tussen opbouw en chaos
Posities worden ingenomen
De H. Vader aan zijn legaat
te Ottawa
Een kerstboom als ruggegraat
Het loon der
landarbeiders
ANJERDAG 1947
RUIM DRIE TON MUNITIE
OPGEVIST
Gongslagen
Nog
Geheimen van een onderzeeboot
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Propaganda voor
eigen
doel
Hoofdthema van het congres: de
vrijheideen gave des hemels
steeds wordt
terug gevonden
Een ijsje
Pensioenfonds in
voorbereiding
De Nieola
69ste JAARGANG
WOENSDAG 18 JUNI 1947
No. 20342
100 JARIGE VLOOG NAAR
HAAR ZOON
„Je bent zo jong als je je voelt",
zei mevrouw Adelheid Koldby
uit Kopenhagen, die kortgeleden
haar honderdste verjaardag vier
de en ze boekte bij de Scandina
vische luchlvaartmij. een passage
naar New York, om haar 76-jarige
zoon op te zoeken.
tegen ijselijke prijs
VRIJHEID EN ROTTE
EIEREN
OPA'S OUDE HORLOGE
Een Hollands geesteskind
WIL AFTREDEN
ONZE INVOER IN MEI
Vaderlandse geschiedenis
In vijf jaren oorlog
VOOR DE GEESTELIJKE
WEERBAARHEID VAN
ONS VOLK
ITALIE'S PRESIDENT
DE KANTOREN van de Redactie en de Admi
nistratie van de „Nieuwe Schiedamsche Courant"
zijn gevestigd te Rotterdam, Kortenaerstraat 1,
TeL 25270; te Schiedam, Broersvest 8, Tel. 68804.
De abonnementsprijs bedraagt t 3,25 per Kwar
taal, 1,10 per maand, f 0,26 per week.
Directeur: J. KTJIJPERS.
Hoofdredacteur: Mgr. Dr. J. WXTLOX.
Algemeen Redacteur: H. A. PAALVAST.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
DE ADVERTENTIE-PRIJS op gewone kolom
breedte bedraagt 15 ets. per millimeter hoogte.
Ingezonden Mededelingen op redactionele
kolombreedte 30 ets. per millimeter hoogte.
Contract-tarieven tegen gereduceerden prijs cp
aanvrage bij de Administratie verkrijgbaar.
KAMPIOENEN tot 20 woorden 1,—. Ieder
woord meer 5 ets. Maximum 50 woorden. Uit
sluitend bij vooruitbetaling.
De menselijke geest zoekt steeds
de diepere motieven en achter
gronden van hetgeen zich in de
wereld afspeelt, heel bijzonder als
hij daarbij in zijn eigen persoon
lijkheid wordt getroffen, te achter
halen en te doorgronden. De in
ternationale politiek nu, d.w.z. de
strijd om vrede en welvaart, of
oorlog met zijn gehele gevolg van
dood en verwoesting en zijn na
sleep van onbeschrijfelijke ellende
raakt ieder in zijn diepste wezen
en in alles wat hem dierbaar is.
Twee wereldoorlogen liggen
achter ons, spookbeelden van alle
miserie, welke de volken kan tref
fen. Zullen we nog een derde
wereldoorlog zien ontketenen,
waarvan waarschijnlijk slechts
weinigen het einde zullen bele
ven? Dat is de grote, voor velen
de enige vraag, welke hun nog be
lang inboezemt; dat is de nacht
merrie, welke 's mensen leven
versombert: Dat is ook het pro
bleem, dat politici, diplomaten en
militairen dag en nacht bezig
houdt. En zelfs als men zo'n oor
log niet in een nabije toekomst
ziet, klemt die andere vraag: zal
het vrede worden, de echte, wa
re, werkelijke vrede, welke de
mensheid in staat zal stellen aan
iets anders te denken dan aan
vernietiging, n.l. aan wederop
bouw, aan orde en rust, aan her
stel van de bijna geheel vernie
tigde welvaart? Het probleem is
en blijft benauwend.
Er zijn jaren geweest, dat West
en Oost samenwerkten aan één
groot doel: het verslaan van de
gemeenschappelijke vijand, Duits
land. Onthullingen, welke sinds
de oorlog werden gedaan, hebben
wel bewezen, dat die samenwer
king lang niet altijd van harte
ging: dat zij vaak door een diep
ingeworteld wantrouwen, vooral
van Russische zijde, werd be
heerst; dat er zelfs momenten
schijnen te zijn geweest, waarop
_- gelijk overigens ook bij de as-
genoten het geval was bond
genoten met afval dreigden. Wat
toen reeds ondergronds broeide,
kwam helaas bijna op de dag zelf,
dat de grootste overwinning uit
de wereldgeschiedenis was be
haald, tot volle openbaring: net
conflict West-Oost.
Nu twee jaar later, is de toe
stand niets gunstiger geworden:
de tegenstellingen zijn veeleer
verscherpt en. ten uiterste toege
spitst Niet militair, want een der
partijen is momenteel niet in
staat, en zal het voorlopig
niet zijn, om met enige kans op
succes het oorlogsrisico op zich te
nemen; maar politiek en diploma
tiek op het terrein dus, waar ook
Sovjet-Rusland het overigens niet
geheel ongevaarlijke spel kan spe
len; en door de omstandigheid,
dat het een centrum van Europa
en Azië vormt, zetten kan doen,
welke Amerika nauwelijks of in
het geheel niet met een evenwaar
dige tegenzet kan beantwoorden.
De diplomatieke activiteit heeft
momenteel een hoogtepunt be
reikt. Wat allerminst te verwon
deren valt. Want na de misluk
king van de Moskouse vredescon
ferentie worden nu de posities
veroverd en ingenomen voor de
beslissende conferentie, welke de
ministers van buitenlandse zaken
van de Grote Vier in November
in Londen zullen houden. De zich
gewoonlijk niet aan buitensporige
woorden te buiten gaande Bevin.
neert, in zijn lagerhuisrede van 15
li. rï*0 November-bijeenieomst
.wellicht de belangrijkste bespre
king van staatslieden in de hele
wereldgeschiedenis" genoemd. De
ze verklaring moge een ietwat
propagandistisch tintje hebben,
zeker is, dat alle betrokkenen
en daaronder moeten ook Duits
land en Oostenrijk worden gere
kend in de hoogste spanning
het resultaat: slagen of fiasco van
de November-conferentie, af
wachten.
Mede in het licht van deze bij
eenkomst moet zowel de activiteit
van Rusland in de door de Rus
sen bezette staten, als de felle ac
tie rond de Truman- en Mars
hall-leer worden gezien. Beid'
partijen ordenen reeds in haar in
vloedssfeer, wat er op zou kunnen
wijzen, dat zij in elk geval een
mislukking niet uitgesloten ach
ten.
Terwijl anderzijds toch ook een
zeker optimisme valt waar te ne
men. Een diplomatieke activiteit,
zoals op het ogenblik wordt ont
plooid, komt steeds betrekkelijk
snel over het hoogtepunt heen,
vooral als ook de geografische
grenzen ervan scherp afgebakend
zijn. Wel dient men voortdurend
het oog te houden op de over die
grenzen steeds mogelijke sociale
activiteit, welke door de vijfde
colonnes kan gestimuleerd wor
den. Zij is bedoeld als een effec
tief middel om door stakingen 'n
sociale onrust te verwekken en te
handhaven, welke het de rege
ring mogelijk maakt de zo nodige
aandacht aan internationale vraag
stukken te wijden. Zo wordt het
allerminst onwaarschijnlijk ge
acht, dat de stakingsgolf in Frank
rijk door de „buitenlands-nationa
listische partij" wordt opgejaagd,
om de BritsFranse samenwer
king, welke op het zomerprogram
van Bevin staat, zo veel mogelijk
te doorkruisen; want een eensge
zind West-Europa is een hecht
bolwerk tegen de Russische ex
pansie-drift.
Daarom ook zet Bevin spoed
achter het Europese deel van het
Marshall-plan .Het is als 't ware
een wedloop tussen West en Oost,
een wedloop tussen heropbouw en
chaotisering.
Nimmer heeft de Canadese
hoofdstad, Ottawa, een volks
menigte bfjeen gezien, als thans,
nu binnen haar muren heel de
wereld vandaag Maria gaat
eren. Twee honderd duizend
congressisten zijn van heinde
en ver de stad binnengestroomd,
of nog onderweg naar de stad,
zodat een speciale ordedienst
moest worden ingesteld tot re
geling van het verkeer en het
verschaffen van huisvesting.
Twee kardinalen, o.w. Z, H.
Eminentie de kardinaal-legaat
Mac Guigan, aartsbisschop van
Toronto, twee honderd aarts
bisschoppen en bisschoppen zijn
in de stad aangekomen, waar
duizenden priesters zich reeds
onder de mensenmassa bewe
gen Alles duidt erop, dat inder
daad zoals de kardinaal-legaat
zeide, Ottawa de grootste gods
dienstige manifestatie zal bele
ven, welke er ooit werd aan
schouwd.
Zeer vele katholieken stelden
hun woningen ter beschikking
van de van verre gekomen bezoe
kers. Heel Ottawa staat in het te
ken der hulpvaardigheid. Cen-
De hulpverleningsdienst te
Venlo heeft Zondag de Zuid-
Willemsvaart van munitie gezui
verd. Speciaal tussen Heeswijk en
's Hertogenbosch lag een grote
hoeveelheid op de bodem van het
kanaal, die er door de Duitsers
bij hun overijlde vlucht is inge
worpen. In de nacht van Zaterdag
op Zondag, toen de scheepvaart
stil lag, is het betreffende kanaal
gedeelte afgetapt, waarna de
mannen der Venlose afdeling Zon
dagmorgen vroeg aan het werk
zijn gegaan. Voorzien van gummi
waterkleding, hebben ze het ge
hele droog-gelopen kanaalgedeel
te afgezocht met als resultaat,
dat ruim drie ton munitie kon
worden verzameld. Deze bestond
voornamelijk uit geweer- en mi
trailleurpatronen.
In de tuin van een woning aan
de Spoorstraat te Blerick, een
veel gebruikt speelterrein voor de
jeugd, zijn drie nog niet ontplofte
bommen gevonden.
Dezer dagen ontdekten arbei
ders, werkzaam nabij de spoor
lijn Venlo-Eindhoven onder Grub-
benvorst, dat er in de nabijheid
van de spoorlijn een hoeveelheid
oorlogstuig, bestaande uit grana
ten en andere projectielen lag. De
nodige voorzorgmaatregelen wer
den terstond getroffen, de uit
beide richtingen naderende trei
nen werden gealarmeerd en de
opruimingsdienst werd gewaar
schuwd, die het tuig, dat nog nim
mer was opgemerkt, verwijderde.
De beambte, die haar kaartje in
orde maakte, vroeg terloops of ze
wel durfde.
„Hoe durft u", was het veront
waardigde antwoord
trum der plechtigheden zal Lands-
downe Park zijn, het grootste ter
rein, dat de stad bezit. Het con
gres 7al besloten worden met een
reusachtig vuurwerk .waarvan de
voornaamste stukken godsdiensti-
stige onderwerpen in beeld zullen
breng-n. Het Maria-congres. dat
heden een aanvang nam, zal tot
Zondag duren.
In een boodschap, welke de H.
Vader, aan de vooravond dezer
Maria-hulde, tot de kardinaal-le
gaat richtte, wordt de vrijheid de
deelnemers voorgehouden als het
hoofdthema van het congres en de
Paus legt er de nadruk op, dat er
niets noodzakelijker is en niets
wenselijker, dan het goede gebruik
dezer vrijheid ter ere Gods en ter
verspreiding van de ware gods
dienst.
„Zij is een van de voornaam
ste gaven des hemels, want door
haar wordt de mens de bewer
ker van zijn eigen geluk en de
bewaker en redder van het al
gemeen welzijn Bij St. Johannes
staat er over geschreven: Indien
Gij in mijn woord blijft, zijt Gij
waarlijk mijn leerlingen en zult
de waarheid verstaan en de
waarheid zal u vrijmaken. De
waarheid, zo vervolgt de H.
Vader, „is de moeder der vrij
heid. Zij is ook het licht, het
voertuig en de roem der vrij
heid".
Vervolgens wijst de Paus op
de vrijheid zoals ze ons geschon
ken werd door Christus, Die
Zelf aan de wereld werd ge
schonken door Maria, van alle
deugden de leermeesteresse. Zij
leert, haar kinderen, hoe zij zich
vrij moeten maken van het
kwaad en de dwaling".
De Paus besluit Zijn schrijven
met de beste wensen voor het wel
slagen van het congres en mach
te de Kardinaal-legaat in Zijn
naam aan alle deelnemers de apos
tolische zegen te schenken.
De H. Vader zal Donderdag een
radio-rede tot de congressisten
houden.
De prijs van consumptie-ijs is
teeds het vorig jaar bepaald op 10
cent voor een hoeveelheid van
40 gram. Nu het verbruik aanzien
lijk is toegenomen, hebben veel
verkopers zich niet ontzien, hun
prijzen onredelijk op te drijven.
Talrijke klachten zijn reeds bij de
prijscontrole binnengekomen over
buitensporig hoge prijzen, die in
gelegenheden in Scheveningen en
andere ontspanningsoorden wor
den gevraagd.
Het is. te verwachten dat krach
tig zal worden ingegrepen. Hier
en daar zijn bij de controle, die
zich ook tot andere consumptie-ar
tikelen uitstrekt, reeds strenge
maatregelen toegepast.
Vit de Merwehavcn te Rotterdam vertrok niet de „Waterman'' een groot aantal boeren met
hun gezinnen naar Canada. Tevens gingen 100 bruidjes op weg naar haar echtgenoten.
Men ziet, er zijn heel wat knoppen, handles, wielen, klokken e.d., welke bediend moeten worden. Rechts zitten de roer
gangers aan de duik- en stuurroeren en links wordt er voor gezorgd, dat de bemanning luchttoevoer krijgt uit de tanks.
Er kwamen weer enkele be
richten af, die ontzettende trage
diën insluiten, maar tegelijk nog
eens in vlammende letters de
tegenwoordige vrijheid voor
draaien.
Zo is volgens buitenlandse za
ken het aantal vermiste Neder
landers nog op 135.000 te schat
ten. Onder hen bevinden zich
dan bijna 100.000 joden. Van hen
moet wel worden aangenomen
dat ze zijn omgekomen. Omtrent
de andere tienduizenden verkeert
imen nog altijd in onzekerheid.
Naweeën van een barre oorlogs
tijd.
Het tweede bericht meldt de
veroordeling tot de doodstraf van
Abraham Puls uit Amsterdam,
leen zal dus dit jubileum en
feestelijke gebeurtenis zijn, doch
ook deze 213 kostbare offers zul
len worden herdacht.
En nu we aan de oorlogsepisode
van onze onderzeebootdienst zijn
gekomen, mag wel met grote
voldoening worden vastgesteld,
dat zijn personeel glorieuze feiten
heeft verricht, welke de toets ier
critiek met die van andere landen
ruimschoots kunnen weerstaan.
Langs de Noorse kust, in de Mid
dellandse, Zuid-Chinese en Java-
zee hebben onze mannen de vij
andelijke scheepvaart geteisterd
en met zekerheid hebben 7.ij
250.000 ton scheepsruimte op hun
rekening staan. Deze hoeveelheid
mag klein lijken, maar in verhou
ding met h.et aantal boten van an
dere landen is het zeer aanzien
lijk.
En nu zit U natuurlijk te sprin
gen om een sterk verhaal, wel we
zullen even opnieuw in onze O 21
duiken en al babbelend, bij onze
gids wat bijzonderheden loswur-
men. Het kenmerk van mensen,
die veel beleefd hebben, is ech
ter, dat ze weinig willen vertel
len en onze man maakt daarop
geen uitzondering. Nou ja, hij
heeft natuurlijk wel eens in zijn
rats gezeten, maar dat valt toch
best mee, Het meeste plezier heeft
hij wel gehad, toen ze een Duitse
duikboot te grazen hadden geno
men, dat was nog eens een spel
van volwaardige tegenstanders,
het was of zij of wij.
Hoe zeer het ons spijt, daarmede
moesten we het doen. Of neen, bij
het verlaten van de boot wees hij
op de voorkant van het schip.
„Kijk eens, daar hadden we op de
punt een soort zaag zitten om
duikbootnetten mee door te snij
den. Een keer kwamen we in de
MMiddellandse Zee een Italiaanse
schoener tegen en toen hebben we
hem ermee geramd, dat was wel
zo gemakkelijk". „Zo. was hij dan
niet gewapend?" „Ach meneer, als
je een schot over een Italiaanse
boot loste, vield de ene helft
flauw en de andere helft in het
water. Nou ja, je haalde die sloe
bers er dan maar uit en gaf ze een
sigaret en een kom koffie. Ze de
den het tenslotte ook niet voor
hun plezier".
die als verhuizer op grote schaal
meubilair uit joodse huizen naar
„elders" deed verhuizen. Boven
dien leverde hij een aantal joden
aan de S.D. uit. Zo 'n schobbejak.
Bezetting, razzia, onderduiken,
roven, plunderen, honger, bom
bardementen dat alles is voor
ons nu historie.
Maar geen geschiedenis om te
vergeten. Men vergete nooit, dat
we na al de onvrijheid en haar
rampzalige gevolgen de vrijheid
herkregen.
Natuurlijk er zijn nog beper
kingen, particulier en in het be
drijfsleven, er zijn nog karre-
vrachten moeilijkheden, doch de
zware druk van het slavenjuk,
dat men ons wilde opleggen, is
van ons afgenomen.
Dat juk wensen we onder geen
beding terug. Ten behoeve van
die levensvoorwaarde dienen we
echter de gevaren der slavernij
goed in de gaten te houden. Men
zie maar weer naar Oost-Europa
en vooral gedurende de laatste
week naar Hongarije, dat ook al
in de Russische klem is geraakt.
Het gaat daar fel toe. „Vrijheids"-
vergaderingen worden met rotte
eieren bewerkt. Doch zulks is
nog maar een uiting van drift.
Hoofdzaak is de poging om een
land in ijzeren ketenen te krijgen
Er bestaan ook geuden ketens,
die niet zo pijnlijk lijken, doch
o p de duur ook de vrijheid ver
stikken. Ook het „vergulde" ge
vaar dienen we te bezweren.
We zijn ons zelf en we moeten
ons zelf blijven. Daarvoor is
echter een pantser van sterkte
nodig, terwijl het gewaad der
matheid, dat nog al eens wordt
gedragen moet worden afgelegd.
Een radicaal middel voor dit
alles: steeds voor ogen te houden
wat we al weer hebben en niet
zaniken over wat we nog te kort
komen.
Maar boven alles die heerlijke
onvolprezen vrijheid. Vrijheid!
HENK VAN DER MAZE
Erg veel ruimte is er natuurlijk nietmaar met een beetje
passen en meten kan nog altijd ruimte worden gemaakt voor
de „diner''-tafel. Achter ziet men de deksels van de torpedo-
lanceerbuizen en boven de rails, waarlangs de torpedo's in de
buizen worden gebracht.
Wat er alzo te zien valt in de
gewelven van een duikboot, kun
nen wij uiteraard niet allemaal
beschrijven. Wij zullen ons dan
beperken tot wat bijzonderheden.
De O 21, waarin wij ons neder lie
ten, heeft echter genoeg indruk
wekkende snufjes aan boord om
er een bescheiden kolommetje mee
te vullen. Dat iedere onderzeeboot
permanent een Kerstboom mee
voert, weet natuurlijk niemand.
Het is dan ook geen echte Kerst
boom met lampjes, slingers en
fondantkransjes, zoals wij die ken
nen, maar een doodgewone buis.
Om die buis heen gewikkeld zit
echter de meest ingewikkelde
hutspot van instrumenten, welke
wij ooit hebben aanschouwd. Van
onderen begint het heel breed
met stevige kabels en knapen van
knoppen, om dan tapsgewijs toe
te lopen in pietepeuterige instru
mentjes, zonder welke een onder
zeeboot zeer beslist geen boot
zou zijn. Heeft men zijn ogen van
dit heerlijke beeld afgewend
(weet u nog, dat oude horloge
van Opa, dat zo lekker uit elkaar
kon) dan wordt men opnieuw
verbijsterd door de aanblik van
alle instrumenten, welke de ze
nuwen van een onderzeeboot vor
men.
De 76 meterlange boot, welke
in oorlogstijd naast duizenden ap
paraten e. d. ook nog 56 man mee
trrst. is verdeeld in een aantal
afdelingen, teneinde het eventuele
water maken plaatselijk te kun
nen beperken. De openingen zijn
rond. om daardoor de weerstand op
te voeren, zodat de waterdruk
kan worden opgevangen. In het
voorste compartiment, waar vier
torpedolanceerbuizen zitten (ach
ter zijn er nog twee), is een ver
nuftig apparaatje in de bodem
verwerkt, hetwelk tijdens het
varen uit de kiel kan worden ge
stoken. Door middel daarvan
worden dan signalen uitgezonden
welke zich onder water voortbc
wegen, eventueel op een zich in
zee bevindend schip terugstuiten
en dan weer keurig netjes naar
de baas terugkomen.
Het is natuurlijk wel de groot
ste zorg van de bemanning, dat
er zich in de buurt van de boot,
die onder water is, geen ander
schip bevindt, dat eventueel een
warme ontvangst in petto heeft. In
de hut van de radio-telegrafist
bevindt zich dan ook een inge
nieus apparaat, dat door middel
van radar tot op 30 mijl afstand
een dergelijke onvriendelijke gast
heer signaleert. Hiermede kunnen
tevens convooien worden opge
spoord. Voorop bevinden zich bo
vendien microfoons, welke onder
water als het ware de oren van
de duikboot vormen.
Een andere moderne installatie
is verder het „moeder"kompas, dat
electrisch kan worden verbonden
met zoveel „kinder"kompasjes,
als men maar wil. Overal aan
boord kan men dan terstond de
juiste koers aflezen en deze in
stallatie heeft dan ook tijdens de
afgelopen jaren uitstekende dien
sten bewezen. Maar.... over de
ijskast zijn de mensen ook best Le
spreken. Vroeger was het drie
dagen vers en verder blikwaren.
maar nu kan men de blikwaren
tenminste als zuivere aanvulling
beschouwen.
Natuurlijk is ons bezoek aan de
O 21 niet het gevolg geweest van
een plotselinge opwelling. De
aanleiding was het 40-jarig be
staan van de Onderzeebootdienst
en daarom zullen wij ook over 't
verleden van deze dienst even
ons licht laten schijnen. Wanneer
wij onze stroom daarvoor dan be
ginnen te putten uit W. P. de
Vries, „De duikboot en haar rol
in de Europese oorlog", kunnen
we er vol trots op wijzen, dat
Cornelis Drebbel uit Alkmaar in
1624 op de Theems al proeven
nam met een onder water varend
roeivaartuig.
In 1863 werd een gewijzigd
exemplaar met succes gebruikt
in de Amerikaanse burgeroorlog
Waar Amerika de meeste belang
stelling voor dit nieuwe wapen
toonde, moest een Amerikaan van
Hollandse afstamming. John P
Holland, aan het eind van de 19e
In verband met in het Noorden
des lands voorgekomen protest
stakingen van landarbeiders,
waarbij gesproken werd van ver
laging van het uurloon, deelt de
minister van landbouw mede, dat
zulks niet juist is. Het uurloon is
gehandhaafd op 't ten vorigen ja-
re vastgestelde peil. Daarnaast
heeft de regering voorstellen van
de stichting voor de landbouw, om
te komen tot oprichting van een
bedrijfspensioenfonds voor de
landbouw, in beginsel aanvaard.
Hen wetsontwerp, dat het moge-
'ijk maakt dit bedrijfspensioen
fonds bindend op te leggen a3n
alle bedrijfsgenoten, wordt met
spoed voorbereid. In afwachting
van de beslissing der Staten-Ge- J
neraal ter zake wordt in het
landbouw-crisisfonds van 1 Mei
j.l. af een bedrag gereserveerd,
overeenkomende met het bedrag
dat door werkgevers en werkne
mers zou zijn gestort, indien het
fonds op die datum in werking
getreden ware. Te zijner tijd kan
het bedrijfspensioenfonds, indien
het wetsontwerp door de Staten-
Generaal wordt aanvaard, met
terugwerkende kracht tót 1 Mei
1947 gaan werken. Na de Tot
standkoming der wettelijke rege
ling zal het uurloon in de land
bouw met drie cent worden ver
hoogd, welk bedrag dan van
werknemerszijde als premie in
het pensioenfonds zal worden ge
stort. Van werkgeverszijde zal
eveneens drie cent per uur wor
den gestort.
Al is dus het uurloon gehand
haafd, in feite is een belangrijke
verbetering in de positie der land
arbeiders tot stand gebracht.
De Italiaanse president, de
Nieola, heeft gisteren het defi
nitieve voornemen te kennen
gegeven, af te treden.
Hij deelde de premier, Alcide
de Gasperi, mede, te willen aftre
den na een decreet te hebben ge
tekend, waarbij de constituërende
vergadering in zitting blijft tot 31
December. Er wordt thans grote
druk uitgeoefend op de president,
om hem te bewegen, in functie te
blijven. Als een der argumenten
wordt gebruikt het feit. dat er
geen parlementaire machinerie
aanwezig is, om in de benoeming
van een tweede voorlopige pre
sident te voorzien.
Wederom toegenomen
Volgens de door het Centraal
Bureau voor de Statistiek samen
gestelde voorlopige cijfers be
droeg de invoer in Nederland over
Mei 1947 1.285.656 ton (v.m.
1.353.079) met een waarde van
356,7 millioen (v.m. 339 4
millioen).
Die goeie, ouwe v. Dale! Hij omschrijft een onderzeeboot als
„een boot, die onder de oppervlakte van het water kan varen',
maar we zijn ervan overtuigd, dat hij nog nooit in zo n boot
is geweest. Anders zou zijn omschrijving vast luiden ..een
verwarrende hoeveelheid k-anen. knoppen, krukken, klokken
en wijzers, droog gehouden door een metalen romp, welke
beurtelings onder en boven het wateroppervlakte kan varen".
Wie lust heeft, om onze definitie te testenlate zijn buikje
maar eens thuis en wringe zich met ons door het nauwe mangat
naa- beneden.
eeuw de grote stoot tot ontwikke
ling van de duikboot geven.
In 1906 begonNederland deel
te nemen aan de strijd en op 21
Dec. sukkelde bij de „Schelde"
te Vlissingen de „Luctor et Emer-
go", ambtelijk de D 1 genaamd,
in haar element. In dit 20 meter
lange visje konden 8 Jonassen
vol spanning de gebeurtenissen
afwachten. Het schip had „al" 1
torpedolanceerbuis, welke wel erg
afsteekt tegen de 6 a 8 van thans
inclusief de huidige bewapening
van een 8.8 cm. kanon en 2 40 mm.
mitrailleurs.
Tot 1914 bleef de zeer beperkte
vloot duikboten toegevoegd aan
de torpedodienst, doch in het be
gin van de eerste wereldoorlog
kwam het kind op eigen benen te
staan. Langzaam aan werd er aan
de uitbreiding van de vloot be
gonnen, waarbij men twee types
bouwde. Er waren de O-boten
(onderzeeboten) en K-boten (on
derzeeboten koloniën). Uiteraard
moest hier enig verschil worden
gemaakt, daar het in een duikboot
normaal al enigszins warm pleegt
te zijn en dit in de koloniën op
zich zelf al het geval is. Boven
dien had men toen nog niet de
vernuftige >'koelinstallaties waar
bij de warme lucht langs ijsge-
koelde buizen wordt gezogen en
daarna heerlijk fris weer in cir
culatie komt.
Op een bepaald ogenblik had
men de monstrueuze cijfers van
16 O-boten en 18 K-boten bereikt,
waarbij echter een niet onaan
zienlijk aantal als verouderd en
dus gevaarlijk moest worden be
schouwd. Daarna is het onder
scheid komen te vervallen en
heeft men iedere nieuwe boot een
O-boot genoemd. In de oorlog zijn
bovendien in Engelarl enige bo
ten gebouwd, welke een naam
kregen. Men herinnert zich in dit
verband wel de namen Zwaard
vis, Tijgerhaai en Dolfijn.
De boten, welke in Indië dienst
gingen doen hadden voor die da
gen een hele reis voor de boeg.
Onderzeeboten waren bovendien
niet erg goedkoop en dus werd de
eerste, de K 1, heel voorzichtig
naar Soerabaja gesleept. Toen dit
goed afliep, konden de overige
op eigen gelegenheid gaan! In 1921
kreeg Indië een eigen onderzee
dienst, terwijl in Soerabaja ook
reparaties e.d. werden uitgevoerd.
Zo bewoog de onderzeedienst zich
door de weinig emotievolle jaren
heen. tot aan de grote wereld
brand.
Wij zeiden weinig emotievol,
doch moeten dan toch even in
herinnering de glorievolle wereld
reis van de K 18 in het geheugen
van onze lezers terug roepen. Op
deze reis heeft prof. Vening Mei-
nisz zijn bekende zwaartekracht
waarnemingen gedaan, evenals dit
tevoren in kleiner bestek reeds op
de K 13 was geschied. Is dit de
glorieuze bladzijde, ook de som
bere bladzijde moet worden ver
meld. Deze werd in den Helder
geschreven, waar de O 11 buiten
gaats zonk en niet meer boven
kon komen. Dit is een van de in
verhouding weinige gevallen,
waarbij mensenlevens te betreu
ren vielen.
Maar wij gaan weer naar het
begin van de oorlog, toen de on
derzeebootdienst in totaal over
15 boten beschikte. Daarvan was
een groot aantal echter verou
derd, zodat een deel daarvan tot
zinken werd gebracht, terwijl een
ander gedeelte tijdens oorlogs
handelingen door bommen of gra-
naatvuur werd vernield. Op het
ogenblik telt de gehele dienst nog
slechts 7 schepen en nog ernstiger
dan dit verlies aan materiaal,
moet het verlies van 213 mensen
levens worden betreurd. Niet al-
In 1940 werd in Londen het
Prins Bernhardfonds gesticht met
het doel de Ned. oorlogvoering
op iedere mogelijke wijze te steu
nen. Tijdens de oorlogsjaren werd
uit vrijwillige bijdragen ruim
21 millioen bijeengebracht en
besteed voor de aanschaffing van
oorlogsmateriaal.
Na de bevrijding werd het fonds
het symbool van de geestelijke
weerbaarheid en de culturele we
deropbouw van ons volk. Het
wordt bestuurd door een comité
dat samengesteld is uit vertegen
woordigers van alle rangen en
richtingen, die zich groeperen in
vaste commissies voor wetenschap,
kunst, volksopvoeding Overzeese
gebieden en buitenland.
Anjerdag is de dag, waarop
ieaereen bewust en vrijwillig een
offer brengt voor de Ned. cultuui.
Dan worden door het gehele land
de witte bloemen verkocht ten
bate van het Prins Bernhard
fonds, dat zich ten doel stelt de
zelfwerkzaamheid van het Ned.
volk op het gebied van weten
schap, kunst en cultuur te bevor
deren en de Ned. cultuur in de
Overzeese gebieden en in het bui
tenland uit te dragen. Het fonds
verleent daartoe financiële steun
aan die personen en instellingen,
die dat behoeven, zonder daarbij
de zelfstandigheid van de gesteun-
den aan te tasten en zonder zelf
deel te nemen aan de arbeid van de
gesteunden.
Het vorig jaar bracht de An
jerdag ongeveer vier ton op, voor
waar een fraai resultaat, maar er
is nog veel meer geld nodig.
Het gaat om de geestelijke weei-
baarheid van ons volk, dat door de
oorlog juist ook in de culturele
goederen zozeer getroffen werd.
Daar Z. K. H. Prins Bernhard
dit jaar op een Zondag verjaart,
zal Anjerdag op Maandag 30 Juni
worden gehouden. Overal in 'iet
land zullen bijzondere demonstra
ties plaats hebben: de radio geeft
een luisterwedstrijd, alles om de
aandacht te vestigen op het Prins
Bernhardfonds, het fonds van de
witte anjer, dat werkt onder het
motto: Tua Res Agitur, Het gaat
om Uw zaak.
