BUDA'S RUINEN ZETELT
HONGARIJE'S PRIMAAT
VIJF-JAREN-PLAN VOOR
SURINAME
De triomf van het Amer
dames-spel
Katholiek 'n
eeuw
Het komend Toneelseizoen
strijd voor vrijheid
godsdienst
eerbericht
vindt algemene instemming
Doris Hart slaat Louise Brough
RUIT NIEUWTJES
Tour de France
GODSDIENSTIGE
BELEVING
VRIJDAG 4 JULI 1947
PAGINA I
OUDERWETSE ZEGE VAN
ARIE VAN VLIET
Om de Grand Prix van
Amsterdam
RELIGIEUSE GROEI p
VERDRUKKING IN
OVERZICHT TWEEDE KAMER
Later iets meer
bewolking
TENNISTOURNOOI TE WIMBLEDON
VAKBEKWAAMHEID EN
RIJVAARDIGHEID
VLIEGTUIG-ONGELUKKEN
DE DRIE K.M. ZWEM
WEDSTRIJD
in ere hersteld
Enthousiasme over een
„boekje''
Plannen van het Amster
dams Toneelgezelschap
<J> Op uitnodiging van de Europese
interparlementaire, unie wordt op
4 en 5 Juli te Gstaad (Berner
Oberland) een Europese parle
mentaire conferentie gehouden
ter bespreking van de internatio
nale situatie en voor het treffen
van voorbereidingen voor de op
richting van een „voorlopig
Europees parlement".
De British Travel Association
deelt mede, dat toeristen in En
geland, indien zij niet langer dan
vier weken in het land vertoe
ven en in een hotel hun intrek
genomen hebben, niet meer een
bonnenkaart nodig hebben - Dit
geldt niet voor toeristen, die bi)
verwanten of kennissen ónderdak
gevonden hebben.
<j> In de omgeving van New Delhi
is een pokkenepidemie uitgebro
ken, die dagelijks veertig slacht
offers eist, voornamelijk kinde
ren
<J> De voormalige commandant van
de S.S, en opzichter van het
concentratiekamp Buohenwald,
Emest Schmidt, is te Leipzig ter
dood veroordeeld.
O George Marshall, de Amerikaanse
minister van buit. zaken, heeft
op een persconferentie verklaard,
dat de jongste verkoop van Ame
rikaanse munitie aan de Chi
nese centrale regering niet in.
houdt, dat de regering der V, S.
steun verleent aan de regering
van China in de burgeroorlog
tegen de communisten.
De voorlichtingsdienst van het
Vaticaan heeft bekend gemaakt
dat Z. H. de Paus op 4 Juu een
radio-toespraak zal houden tot
het landelijke Eucharistische Con
gres. te Nantes.
<0 Tegen een 19-jarige mijnwerker
uit Ravensbosch, die in een drift,
bui een 8-jarig jongetje bij Gro
ningen worgde, is 10 jaar gev..
straf geëist voor de Gron. recht
bank
De lijn AmsterdamManchester-
Dublin zal ing. 14 Juli viermaal
per week worden bevlogen, twee
maal door de K.L.M. en twee.
maal door de Ierse luchtvaartmij.
Aer Lingus.
tenland zullen wij het Hongaarse
volk kunnen redden. Het buiten
land zal moeten inzien, dat het
zijn interesse is, Hongarije te
steunen. Hongarije is de laatste
twijg der Westelijke civilisatie
naar het Oosten en hier zal niet
alleen de strijd tussen het Wes
ten en het Oosten worden uitge
vochten, maar hier zal ook de
beslissing vallen. Het valt slechts
te hopen, dat de grote mogend
heden dit zullen inzien.
Hoe is vroegen wij ten
slotte Zijne Eminentie de stand
van het godsdienstig leven onder
de katholieken?
U kent wellicht de Latijnse
spreuk: Palma sub pondere cres-
cit, was het antwoord van de
kardinaal. Zo is het hier ook, de
palm gnoeit tegen de verdrukking
in. Er valt na de oorlog een grote
opleving van het religieuze leven
waar te nemen. In de Maria
maand waren de kerken, ook des
avonds, overvol. Het aantal hei
lige communies is geweldig toe
genomen en de priesters doen wat
zij kunnen, om de jeugd bijeen te
houden en te bewaren. Op 15
Augustus zullen wij een Maria-
jaar beginnen, waarin bedevaar
ten zullen worden gehouden in
alle steden en dorpen en bijeen
komsten voor mannen, vrouwen
en voor de jeugd. Er zal een
groot Mariaal Congres worden
gehouden, alles zuiver religieus,
en in dat jaar zullen wij Maria
smeken om hulp voor ons land.
En tenslotte zeide de kardinaal
nog: men is hier de Hollandse be
volking nog steeds dankbaar voor
de hulp, die ze ons eens in zware
'den schonk. Wij verkeren nu
wegr in moeilijkheden, maar
vragen nu vooral Uw geestelijke
steun en Uw gebed, opdat ons
land gelouterd uit deze grote be
proevingen te voorschijn moge
treden in een betere wereld.
Opvallende prestatie van
Matena bij de stayers
Arie van Vliet heeft gisteren
in het Amsterdams Olympisch
Stadion getoond, dat hij op alt
ogenblik zeker de finale in een
wereldkampioenschap zou kunnen
bereiken. Zijn serie tegen Van
Looveren (België) won hij zoais
hü wilde, de tweede demi-finale
tegen de Belg Gosselin eveneens,
en in de finale waarin hij de dei de
Belg, zijn aloude tegenstander
Scherens ontmoette, toonde hij
zich weer de meester. Van Vliet
nam direct de kop en bij het in
gaan van de laatste 200 meter lag
Scherens aan zijn wieltje. Een
paar rukken van de Nederlander
en hij lag een meter voor. Even
dreigde Scherens bij het ingaan
van het laatste rechte eind nog
naast de Nederlander te komen,
doch toen liet Van Vliet zien,
waartoe hij in staat is. Met ruim
een lengte won hij deze rit en
de Grand Prix.
Voor een grote verrassing zorg
de de Hagenaar Matena een
B-stayer die in de proefwed-
strijd voor de mindere goden on
der de stayers voor het kampioen
schap van Nederland een buiten
gewone prestatie leverde door de
100 km af te leggen in de snelle
tijd van 1 uur 19 min. en 32.2 sec.
Deze tijd is slechts 2 minuten bo
ven het baanrecord van Cor Ble-
kemolen, dat op 1 uur 17 min 0.5
sec. staat en dat ver voor de oor
log gevestigd werd.
Als Matena, die uitstekend ge-
coached werd door gangmaker
Van der Bossche, tijdens de natio
nale kampioenschappen kans ziet
eenzelfde tempo als vanavond te
rijden, dan is de mogelijkheid
groot, dat Ben van der Voort zijn
kampioenstrui aan deze B-stayer,
die zich met één klap onder de
allergrootsten heeft geschaard,
ziet overgaan.
BOEDAPEST, Juni 1947
Van onze S-redacteur
Enige maanden na de belegering van Buda, welke bijna
twee maanden duurde nog vertellen de mensen van de
hopeloze angst en de strijd om het leven in die tijd over
leed, mede tengevolge van de tijdens die belegering door
stane ontberingen, Kardinaal Serédi, de vorst-primaat van
Esztergom, hoofd van het Hongaarse Episcopaat.
Hij had, zoals duizenden anderen, weken lang in een bun
ker geleefd, terwijl granaten over en in de huizen vlogen.
Er was geen water, weinig voedsel en velen stierven van hon
ger en ellende. Ook kardinaal Serédi herstelde niet van de
doorstane ontberingen en hij overleed enige maanden later.
In het grote consistorie, waarin de Paus het kardinalen
college aanvulde, werd als zijn opvolger benoemd kardinaal
Mindszenti, toen bisschop van Veszprém. Hij was voordien
pastoor geweest van Zalaegerszeg en klom op tot de hoog
ste waardigheid in de Hongaarse kerkelijke hiërarchie, de
waardigheid van vorst-primaat van Hongarije.
Ofschoon zijn residentie Eszter- w
gom was, nam hij dadelijk zijn
intrek temidden der ruinen van 4
Buda, omdat in deze allermoei-
lijkste tijd zijn werkzaamheid A
meer lag in de hoofdstad van het lll|f||£ir^
land dan in het stille stadje Esz- JpPR JaHB|
tergom aan de Noordgrens van
Hongarije. Van zijn huis aldaar
waren nog slechts twee kamers
intact, de rest van het oude huis
was, zoals een groot deel van
Buda, ruinen en puin. Maar dit
verhinderde de kardinaal nietj,
daar eenzaam zijn grote arbeid te
beginnen en daar was het ook,
dat hij ons ontving in zijn een
voudige kamer, waar zijn secre
taris Dr. Zakar Andrés ons bin
nenleidde.
Men had ons reeds over het
werk en de opvattingen van kar
dinaal Mindszenti een en ander
medegedeeld. Men had ons ver
teld, dat hij al predikend door het
land ging en dat het zijn vaste
gewoonte was, tegenover de nieu
we politieke leer de fundamentele
waarheden van het geloof te stel
len. Overal waar hij sprak kwa
men duizenden naar hem luiste
ren. Vast en zeker ging hij tot nu
toe zijn weg te midden van de
verwarring van deze tijd.
Als vanzelf kwam het gesprek
onmiddellijk op de brandende
kwestie, de verhouding tussen
Kerk en Staat en op het verschil
van opvatting inzake de huidige
politiek van samenwerking of
niet, welke het meest tot uiting
komt in Polen en Tsjechoslowa-
kije, in Polen, waar de katholie
ken afkerig zijn van samenwer
king met het huidige bewind en
in Tsj echo Slowakije, waar 'n sa
menwerking tussen katholieken
en communisten wordt beproefd.
En bij ons aldus de kardi
naal zijn er ook, die een poli
tiek van samenwerking voorstaan,
maar er komen ogenblikken in
ons leven, waarin men moet kie
zen tussen Christus en Belial.
Wij moeten, ook tegen de
sterkste druk in, de vrijheid van
godsdienst blijven verdedigen en
deze vrijheid van godsdienst is er
niet als de zaken zó staan, dat
wij voor ons katholieke volk geen
eigen katholiek dagblad mogen
uitgeven, als ons voldoende pa
pier voor onze twee katholieke
weekbladen wordt onthouden en
deze, om een voor de regering
onwelgevallig fragment, voor
enige tijd worden verboden. Deze
vrijheid yan godsdienst bestaat
vooral niet als, wat reeds twee
maal is geschied, herderlijke
brieven van het Hongaarse epis
copaat bij de drukkerij in beslag
worden genomen, als religieuze
werken als de Dogmatiek-leer
van Prof. Schütz verboden wor
den, als onze katholieke vereni
gingen worden ontbonden, als wij
geen eigen katholieke partij mo
gen oprichten. Neen, vervolgde de
kardinaal, ik vrees, dat degenen,
die samenwerking voorstaan met
de huidige politici, zullen worden
ontgoocheld. Als wij bijvoorbeeld
het godsdienstonderricht op de
scholen verdedigen dan verdedi
gen wij de rechten der ouders.
Hoe staat het Eminentie met
de inkomsten der Kerk nu haar
grondbezit onteigend is?
Natuurlijk verkeren wij
daardoor in grote moeilijkheden.
Uit de inkomsten hiervan werden
immers alle ondernemingen zo
als bijv. de Katholieke Ac
tie bekostigd en natuurlijk ook tal
van andere dingen. Nu weten wij
niet, boe deze onkosten te dek
ken en wij leven van de ene dag
in de andere. Wij hebben nu onze
priesters gevraagd, van Iedere ge
lovige niet meer dan 20 filler te
vragen om ons werk te kunnen
voortzetten. Gaat U maar eens
kijken naar de volkskeuken van
de Paters Dominicanen in de Tö-
Cameilini heeft niet alleen de
grote Alpen-ètappe Grenoble-
Briangon gewonnen, maar is ook
het eerst op de toppen van de
drie hoge bergpassen van deze
étappe gearriveerd. Het Italiaan-
tje heeft een overweldigende klas
se getoond door vrijwel van het
begin af aan het initiatief te ne
men en tot het einde toe te be
houden. Wij zagen hem zeer mon
ter en fris als eerste over de pas
van de „Croix de Fer" gaan, ter
wijl hij ook als eerste tegen de
ontzaggelijke Galibier optornde,
waarna de afdaling naar Brian-
gon in weergaloos hoog tempo
geschiedde. Hij is de man van de
dag geweest en hij heeft met zijn
prestatie definitief een candida-
tuur gesteld voor de eerste plaats
van de hele Tour. De étappe Gre
nobleBriangon van 185 K.M.
kan wat de verschillen van hoog
en laag betreft vergeleken wor
den met die van Woensdag (Lyon-
Grenoble, 172 km.) Alleen moet
dan alles op sterk vergrootte
schaal gezien worden. De bergen
zijn tweemaal zo hoog en de af
dalingen zeker tweemaal zo diep,
want dit is de étappe van de
Croix de Fer (3080 meter), de
Col du Telegraphe (1555 meter)
en de fameuze Galibier.
Verloop van de strijd
De strijd is Donderdag ont
brand in de buurt van Lurivier op
55 km van de start. Daar was de
positie als volgt: Aan de kop lag
de rustig en zeker rijdende Kla
binsky. Hij werd gevolgd door
Camellini en Lazarides. Verderop
reden Ronconi, Brambilla, Goas
mat en Vietto. Maar deze volg
orde bleef niet gehandhaafd en
wat later gingen Joly, Camellini,
Bazaridc*, Ronconi, Goasmat en
Vietto samen in een klein peloton
aan de kop. Met meer of minder
grote tussenpozen kwamen tien
tallen andere coureurs van het
over grote afstanden uitgerekte
peloton. Op de top van de Croix
de Fer ging als eerste de glun
derende Camellini over het lint,
een halve lengte voor Klabinsky.
Het duurde 3 min. 25 sec. voor
dat nummer drie, de Fransman
Lazaride3 passeerde, gevolgd
door Brambilla, ook een fameus
klimmer. Nummer vjjf werd Ron
coni, de drager van de gele trui,
op 4 min. 55 sec.; op vijf min. 10
sec. volgden vijf renners onder
wie Breuer, Cottur, Goasmat, op
6 min. 50 sec. Vietto. Joly lag op
7 min. 20 sec. en Jansen, die uit
stekend in vorm bleek, met drie
anderen op 10 min. 55 sec.
Camellini maakte zich los van
Klabinsky, die een inzinking
kreeg en na de afdaling naar St.
Jean de Maurienne bij de bestij
ging van de Telegraphe en de
Galibier ver terugviel. De Itali
aan vergrootte zijn voorsprong
geleidelijk tot 10 min. op Bram
billa en Lazarides, liep zelfs nog
verder uit tot om en nabij de 15
minuten. Toen kreeg hij op z(jn
beurt een kleine inzinking, waar
door deze voorsprong sterk ver
minderde, maar ten 'otte storm
de h(j in zo'n Ijltempo de windin
gen van de Galibier af naar
Bri igon ,dat hij daar bijna 10
min. eerder arriveerde dan Bram
billa en Lazarides.
Camellini staat thans nog slechts
3 min. 10 sec. achter bij de gele
trui van Ronconi en de Neder
lands-buitenlandse ploeg is door
zijn prestatie vooral in het landen-
klassement drie plaatsen gestegen.
Twee Ned. uitvallers.
Schellingerhoudt mocht, zoals
we reeds zeiden, niet vertrekken
en ondanks het verzoek van d°
leiding onzer ploeg, werd van deze
beslissing niet afgeweken. Ook ae
Zwitsers Amberg en Kübler, win
naar van twee étappes, behoorden
tot de slachtoffers van deze be
paling.
Seijen was, gelijk gisteren ge-
Z.H. Em. Kardin. Mindszenti,
primaat van Hongarije
köly-ut. Ik ben er juist vanmid
dag nog geweest. Er heerst veel
nood in Boedapest, er zijn nog
vele ondervoede kinderen. De
Katholieke Actie voedt dagelijks
in 71 keukens 8.470 personen.
Het gemeentebestuur zelf doet
dat natuurlijk ook en ook het
Deense en Zweedse Rode Kruis
bieden daarbij de helpende hand.
Maar dan bedenk ik, vervolgde
de kardinaal, dat de oorzaak van
veel ellende ook is het ontslag
van tal van ambtenaren, die de
nieuwe politiek nu eenmaal niet
voorstaan en zonder vorm van
proces en zonder pensioen op
straat zijn gezet. Die mensen kun
nen nu verhongeren. Wij dulden
en wij klagen niet, maar het is
droevig te zien wat er nu ge
schiedt met het Hongaarse volk.
Wij zouden hen zo graag onder
steunen evenals de oorlogsver
minkten, maar wij kunnen het nu
niet. Alleen met hulp van het bui-
J
Weerverwachting medegedeeld
door het K.N.M.I. te De Bilt
geldig tot Zaterdagavond:
In de vooravond in het Zuid-
oosten van 't land enkele ver-
^P,r? buien, overigens vrij
heldere nacht met weinig S
wind. Morgen overdag aan-
vankelflk wederom zonnig
j doog weer en snelle stijging
j van temperatuur; later op de
dag komt een wat koelere t
Westelijke luchtstroom door
waarbij de bewolking tijdelijk
toeneemt, zonder dat dit aan-
S leiding geeft tot vorming van
meer dan enkele verspreide
buien in hét Oosten van het
land.
5 Juli: Zon op 4.26 uur,
onder 21.02 uur; maan op
j 22.51 uur, onder 5.50 uur.
Onder auspiciën van
Goederenvervoer
Heden, Vrijdag, vonden onder
grote belangstelling in Utrecht op
het Veemarktterrein op uitge
breide schaal vakbekwaamheids-
en rijvaardigheidsproeven plaats
voor transportondernemers en
chauffeurs. Deze proeven, die
werden georganiseerd door de
Vakgroep Goederenvervoer langs
de Weg ter gelegenheid van haar
Beroepsvervoercongres 1947, dat
vandaag en morgen in Utrecht
plaats vindt, hadden ten doei, de
opvoering van de vakbekwaam
heid in de vervoerbedrijven te sti
muleren.
Bij deze proeven, die de gehele
dag duurden, werden de wagens
gekeurd op doelmatigheid, uiter
lijk en uitrusting, terwijl de deel
nemers proeven moesten afleggen
in technische bekwaamheid, ver-
keerskennis en rijvaardigheid, als
mede vakkennis.
De proeven waren niet gemak
kelijk en gaven een goed beeld,
welke hoge eisen tegenwoordig
aan de transportondernemers en
hun personeel worden gesteld.
Een Belgisch militair eenmoto-
rig vliegtuig, dat in de richting
van het vliegveld Brustum vloog,
is gistermiddag door een motor
defect in een haverveld te St.-
Truiden neergestort. Het vlieg
tuig vloog onmiddellijk in brand
en toegesnelde landbouwers kon
den geen hulp meer bieden. De In
zittenden, majoor Colonval en ka
pitein Kaisin, kwamen beiden om.
Een Frans postvliegtuig met 10
personen aan boord, is Dinsdag
j.l. in Frans equatoriaal Afrika
neergestort. Het wrak werd gis
teren gevonden. Alle inzittenden
waren gedood.
Op 11 Juli a.s. zal het hon
derd jaar zijn geleden, dat
Joachim Georg Le Sage ten
Broek te Grave overleed, een
katholiek voorvechter eerste
klas. Het dunkte ons goedin
een vijftal artikeltjes van de
hand van een onzer medewer
kers het leven en het werk van
deze wakkere en scherpzinnige
strijder te doen belichten. Vele
dingen zijn nu doodgewoon,
doch juist daarom is het goed
nog eens het verleden aan te
boren. In het verleden het he
den, in het heden de toekomst.
(i.)
*Met de val van Napoleon was
er een eind gekomen aan de
Franse Revolutie. De oude legi
tieme vorsten keerden terug en
in Frankrijk werd het wettig ko
ningschap der Bourbons hersteld.
Was dus practisch de Franse Re
volutie bezworen, de revolution-
naire geest echter bleef leven.
Doch deze vond in bijna alle lan
den van Europa krachtige bestrij
ders, in Frankrijk, Italië, Enge
land en Zwitserland. Van hun ge
schriften ging een grote invloed
uit op het godsdienstig leven,
dat door de ideeën van de Franse
Revolutie zwaar had geleden.
Niet alleen onder de Katholie-
Tijdens het volgende seizoen
zal de Amsterdamse Stadsschouw
burg vast bespeeld worden door
het Amsterdams Toneelgezel
schap, een thans nog in oprich
ting zijnde stichting. Artistieke
leiders van het nieuwe gezel
schap zijn A. v. Dalsum en A.
Defresne, de zakelijke leiding is
in handen van Jo Sternheifn. Er
zij. zestien dames aan het gezel
schap verbonden, waaronder
Elise Hocmans, Jenny van Maer-
lant, Loudi Nijhoff, Liane Saai-
bom. Onder de vijf en twmtig
geëngageerde heren bevinden
zich Frits van Dijk, Louis van
Gasteren, Paul Huf, Louis Saal-
born, Johan Schmitz, Jaques
Snoek.
Wat het repertoire betreft,
Driekoningenavond, Paulus onder
de Joden, Van ander ras en Het
huis aan het moeras blijft men
ook in het komende seizoen spe
len. Ter opvoering komen be
schikbaar De geborduurde bal,
een Chinees blijspel van Hsieng,
onder regie van A. Defresne, De
school der dapperen van Laurents,
onder regie van Van Dalsum,
