Onderscheidingen in Oost
en West
Herstel van recht en orde
Maatregelen in bezet Indië
1
Nieuw peil Duitse
Wereldnood en bevolkings
aanwas
Industrie
G
DE BOS- EN HEIDEBRAND
IN BRABANT
verjaardag van
fin
Spelevaart met weerprofeten
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Ter gelegenheid van Koninginnedag
Tegen malaria
Machines en staal
ONGSLAGEN
Het transito-verkeer
15 TON GOUD
met 5 vliegtuigen
uit Engeland
69ste JAARGANG
ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1947
No- 20404
BERICHT
Een nieuw bestrijdings
middel
REPUBLIKEINS GEZAG
MAG NIET GEHOOR
ZAAMD WORDEN
VUUR BIJ OISTERWIJK
BAART NOG ZORGEN.
Hulpactie ontvangt steun
VAN MOOK'S REIS
OPTREKKENDE NEVELS
via Rotterdam
MGR. UKMAR ONDER
ARREST
AAN BOORD VAN DE
„CIRRUS" ONS EERSTE
WEERSCHIP
DE KANTOREN van de Redactie en de Admi
nistratie van de „Nieuwe Schiedamsche Courant"
zijn gevestigd te Rotterdam, Kortenaerstraat 1,
TeL 25270; te Schiedam. Broersvest 8, Tel. 68804.
De abonnementsprijs bedraagt f 3.45 per Kwar
taal, f 1.15 Per maand» f 0.30 per week.
Directeur: J. KUIJPERS.
Hoofdredacteur: Mgr. Dr. J. WITLOX.
Algemeen Redacteur: H. A. PAALVAST.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
DE ADVERTENTIE-PRIJS op gewone kolom
breedte bedraagt 15 ets. per millimeter hoogte.
Ingezonden Mededelingen op redactionele
kolombreedte 3u ets. per millimeter hoogte.
Contract-tarieven tegen gereducei ie prijs op
aanvrage bij de administratie verkrijgbaar.
KAMPIOENEN IA 20 woorden i.—Ieder
woord meer 5 ets. Maximum -50 woorden. Uit
sluitend bij vooruitbetaling.
Bij gelegenheid
van de 67e ver
verjaardag van
H. M. Koningin
Wilhelmina re
produceren wij
een foto, door
een persoon
lijkheid. die
krachtens zijn
functie het le
ven van Id. M.
in de laatste
jaren van zeer
nabij kon vol
gen, het beste
portret ge
noemd sedert
de bevrijding
van Haar ge
nomen
Het meest ka
rakteristieke
portret onge
twijfeld. Want
het brengt op zeer sprekende wijze een van de schoolste en
sterkste eigenschappen van de hoge Landsvrouwe tot uiting:
Haar onverwoestbare levensmoed en Haar alles overwinnend
optimisme.
Bij het klimmen van de jaren krijgt gewoonlijk een
verjaringsfeest in toenemende mate een floers van stille
weemoed. Dat is zo echt menselijk en zo begrijpelijk.
Niet zo bij deze sterke Vrouwe, die morgen Haar 67e
verjaardag viert. Het is omdat Haar leven, gewijd aan het
grote landsbelang en het welzijn van het volk, gedragen
wordt en bezield door de hoogste en meest nobele beginselen
Beginselen, die volle eeuwigheidswaarde hebben, en niet
door het stijgen der jaren worden beroerd noch uitgeput
door spanning en de zware zorg, die de bewogen tijd in
verleden en heden eiste en nog eist.
Daarom» ondanks zwarte oorlogsherinneringen en zware
verantwoordelijkheden van het ogenblik, een gulle lach.
die diepe zedelijke moed manifesteert en hecht geestelijk
vertrouwen.
Wanneer morgen in onze kerken de bede: „Domine Salvam
fac"weerklinken zal, dat wij ons dan meer dan anders
met die bede verenigen en er een persoonlijk gebéd aan
toevoegen uit dankbaarheid voor hetgeen H. M. in zo
moeilijke omstandigheden voor land en volk deed en om
Gods zegen over Haar af te smeken voor het komende jaar,
dat met de noodzaak van ernstige beslissingen inzet.
G
Zoals bekend, zullen dit jaar
ter gelegenheid van de verjaar
dag van H. M. de Koningin niet
de gebruikelijke onderscheidingen
van Nederlanders, die zich op een
of andere wijze, hebben ver
dienstelijk gemaakt, worden ver
leend.
Een uitzondering hierop vormen
de Overzeese Gebiedsdelen. Daar
is aan ee.n groot aantal personen
een onderscheiding toegekend.
Aan de lange lijst ontlenen we
de volgende:
Bevorderd tot groot-officier in
de Orde van Oranje-Nassau:
Tjohorde Gde Rake Soekawati,
president van Oost-Indonesië.
Benoemd tot commandeur in de
Orde van Oranje-Nassau: W. Ch.
de la Try Ellis, onder-voorzitter
van de raad van bestuur in Suri
name.
Tot ridder in de Orde van de
Ned. Leeuw zijn o.m. benoemd:
mgr. J. P. M. Pessers, apost.
vicaris van Timor; mgr. J. H. van
Valenberg, apost. vicaris van
Pontianak; dr. P. A. Kasteel,
gouverneur van Curagao; dr P.
J. Koets, directeur van het kabi-
net van de-hut. G.-G. van Ned.-
Indie; W. Versteegh, directeur
K.N.I.L.M.; generaal-majoor
der
D. Buurman van Vreeden, chef
generale staf K.N.I.L.; J. van
Waveren, president der Javase
Bank.
Officier in de Orde van Oranje-
Nassau werden o.a.: de zeereerw.
heren B. F. J. Reynen, pastoor,
aalmoezenier te Pontianak en J.
Bouma, missionaris te Noana-
Endeh (Flores). Voorts vele
hoofdambtenaren en hoofdofficie
ren en uit 't particuliere bedrijfs
leven o.m. C. H. den Hertog,
directeur „Internatio" in Ned.-
Indië; R. Pronk, directeur K.P.M.
in Ned.-Indië; Jhr. mr. W. de
Jonge, voorz. fed. van verenigin
gen van Ned.-Ind. bergcultuur-
otv' "mingen H. J. Veraart,
dir ur machinefabriek „Braat"
in ad.-Indië; ir. e. Romling,
Op dringend advies van de
Vereniging MDe Nederlandsche
Dagbladpers 1945" zal onze cou
rant op de nationale feestdag,
'Maandag 1 September a.s., niet
i verschijnen. Het eerstvolgende
nummer verschijnt derhalve Dins
dag 2 September.
DE DIRECTIE.
hoofdadministrateur Billiton Mij.;
H. Hilling, hoofdagent B.P.M.j Th.
Ruys, directeur Rott. Lloyd in
Ned.-Indië.
Van de benoemden tot ridder in
de Orde van Oranje-Nassau noe
men wij: mej. A. Sterkman, di
rectrice van het hospitaal m
Medan; mej. A. Engelberts, direc
trice van het Kon. Emma-zieken-
huis te Batavia; Zr. Hermenegil
dis (mej. E. v. d. Hulst), hoofd
verpleegster aan de Missie-lepro
zerie „Averno" te Singkawang;
Br. Emmanuel (B. Compiet),
Overste Broeders van Huybergen
te Pontianak; moeder Angelina
(W. van Zeyl), Overste Zusters
O. L. Vr. van het H. Hart te
Elat (Groot Kei): E. Waller, lid
der Staten van Suriname; frater
M. Theofridus (C. v. Staveren),
administrateur Kath. bijz. onder
wijs Curagao.
Tot broeder in de Orde van de
Ned. Leeuw werd benoemd Br.
H. van Haren van de Congregatie
van het H. Hart (Tilburg) te
Langgoer, KI. Kei-eilanden.
Dr. J. L. Simonsen, de direc
teur van de afdeling onderzoek
van Britse koloniale producten,
heeft op een wetenschappelijke
bijeenkomst te Dundee gezegd,
dat paloedrine, het door Engel
sen ontdekte bestrijdingsmiddel
tegen malaria, van revolution-
naire betekenis zal zijn voor het
leven in de tropen.
Dr. Simonsen wees er op, dat
het synthetische bestrijdingsmid
del van malaria qua structuur
niet lijkt op kinine. Hij dacht,
dat kinine niet meer als het beste
middel tegen malaria beschouwd
zal worden.
Een suggestief tafereel uit het Stadionspel: „De Waterweg heroverd waarvan
première ging: een razzia in bezettingstijd gehouden.
hedenmiddag de
Gisteren is een bekendma
king van de landvoogd van
Ned. O.-I. gepubliceerd, waarin
de exacte begrenzing van de ge
bieden wordt opgesomd, welke
op 4 Augustus door de Neder
landers waren bezet. Verder
wordt een aantal maatregelen
uiteengezet, welke genomen
2Ün voor het herstel van een
ordelijk bestuur.
De republikeinse regering heeft
o stakeP van het vuren door
en intimidatie de repu
blikeinse ambtenaren verboden
functies in het bezette gebied uit
if °effneP» weshalve de Neder-
paald: lsohe regering heeft be-
d® bezette gebieden wordt
mei langer het republikeins ge
zag erkend. 8e
b. Alle ingezetenen dezer ge
bieden wordt verboden de beve
len van dit gezag op te volgen,
c. De republikeinse ambtenaren
kunnen hun vroegere functies
voortzetten, behoudens onge
schiktheid of laakbaar gedrag
d. Onwillige ambtenaren wor
den ontslagen en kunnen naar 't
republikeins gebied worden ge
zonden.
e. Maatregelen zullen genomen
worden voor de duurzame veilig
heid van de ingezetenen der be-
zette gebieden tegen terreur en
intimidatie.
Nederlands-indische rege
ring stelt zich verder ten doel
herstel van het onderwijs ver
keerswezen en de arbeidsgelegen
heid, waarbij rechtsherstel loor
allen, die uit hun beroep be
dreigd worden of die daaruit ver
dreven zijn, zal plaats vinden.
Door systematische verzorging
van arbeidsgelegenheid zal voor
ieder passend werk gevonden
worden, waarbij door sociale
maatregelen gewaarborgd wordt,
dat de belangen van de werkge-
2hriS t? werknemers in harmonie
bpleiri?1 toekomstige regerings-
Sodsdien°tU<it; ook in vrijheid van
beleid
van systematische opbouw
in samenv,, ?es'sche middenstand
en maatschap g met de P°litieke
welker begir^pneliike organisaties,
ken. en hiermede stro-
Voorts spoedio
monetaire en fierste1 van de
stand, door uiL°£om!sche
werking op iede?6^ .Ml
derlands-ïndische regering beoogt
tenslotte spoedige f^werkmg
in alle delen van Indonesië, waar
orde heerst, m het kader van
de opbouw der Verenigde Staten
van Indonesië.
In de bekendmaking van de R-
G. G. wordt een gedetailleerde
omschrijving gegeven van de be
grenzing van het bij de beëindi
ging van de politiële actie op
,aVa en Sumatra vastgestelde ge-
vl«d, waarbinnen door de Indische
■^kering rechtstreeks de verant
woordelijkheid voor recht en orde
Voergenomen,
Volgens A. P. heeft de Indone
sische republiek op Java nu nog
de controle over 20.000.000 zielen,
die voor het grootste deel in cen
traal Java zijn geconcentreerd,
een der dichtst bevolkte gebieden
van de wereld.
De omvang van het bezette
gebied
In grote trekken samengevat
bevonden zich op 4 Augustus j.l.
de volgende delen van het gehied
der republiek wederom onder Ne
derlands gezag:
Het deel van West- en midden-
Java, dat in het Westen begrensd
wordt door de lijn, lopend van
Kramat, ongeveer 30 K.M. N.W.
van Batavia, zuidwaarts naar de
Wijnkoopsbaai aan de Zuidkust
(de prov. Bantam staat dus nog
onder republikeins gezag) en in
het Oosten door een lijn, lopend
van Pekalongan aan de Noord
kust naar het district Keboemen,
70 k.m. N.O. van Tjilatjap.
Op midden-Java in het regent
schap Semarang de districten Sa-
latiga, Ambarawa en Demak, N.
O van Semarang.
Oost-Java tussen Straat Bali
en de lijn MalangDjombang—
Gris'see.
Op Madoera zijn de gehele
Zuid- en Westkust onder controle
On Noord-Sumatra een gebied
met een straal van 150 k.m.
rondom Medan, op midden-Suma-
tra de vlakte van Pahang en op
Zuid-Sumatra 'n J^d dat zich
250 k.m. N.W. en Z.W. van Palem-
bang uitstrekt.
van alle kanten
Terwijl men gisterochtend het
vuur meester was, is later op
twee plaatsen een nieuwe haard
ontstaan. Bij Oirschot begon op
nieuw een .veenachtig stuk grond
te smeulen en bij Oisterwijk ging
een bosterrcin opnieuw branden.
Gisteravond 10 uur was de situa
tie als volgt: de brand bij Oir
schot heeft men wel onder con
trole, maar de brand bij Oister
wijk baart zorgen. Daar bleven
dan ook de gehele nacht twee
compagnieën militairen hun dien
sten verrichten.
Wat de schade aan het natuur
schoon betreft, deze valt mee.
De kern van het Campina-reser-
vaat, de prachtige grote bossen
te midden waarvan zich de bos
wachtershut bevindt, blijkt be
houden te zijn gebleven. De aan
leg van deze bossen was in de
eerste Wereldoorlog begonnen en
wel op wetenschappelijke wijze
zo, dat voor elke soort grond de
beste boomsoort, die er op paste,
werd uitgezocht. Aanvankelijk
was deze aanplant in handen van
Het nieuwe EngelsAmerikaanse plan voor het peil der
Duitse industrie, stelt een verhoging voor met 25 tot 30 pet.
tot het cijfer van 1936. Dit jaar werd gekozen, omdat de
bedrijvigheid noch buitengewoon groot, noch buitengewoon
klein was. Het plan voorziet in een verhoging van de staal-
productie tot 10.7 millioen ton per jaar.
herziene plan beoogt ze te bren
gen op een productie van gemid
deld 5 tot 10 pCt. beneden de
norm van 1936, d.i. 55 tot 60 pCt.
minder dan wat door deze indus
trieën tijdens de oorlog werd ge
produceerd.
Een belangrijke factor bij de
herziening is de kwestie der be
volking. De gemeenschappelijke
zóne heeft reeds een bevolking
van minstens 6 millioen meer dan
in 1936 en tegen 1952 worden er
nog 2 tot 4 millioen meer ver
wacht. De bevolking zou dan over
5 jaar 40 tot 44 millioen zielen
tellen. Om „self-supporting" te
kunnen zijn, moet de gemeen
schappelijke zóne, wat zij tekort
komt, verkrijgen door invoer uit
het buitenland of door handel met
de rest van Duitsland. Als andere
reden voor de verhoging van het
productiepeil der industrie wordt
genoemd de wijziging der wereld-
prezen voor voedsel en grond
stoffen met betrekking tot die der
fabrikaten. Daar laatstgenoemde
langzamer in prijs gestegen zijn
dan de eerste, moet de zóne ook
meer industriële producten uit
wisselen voor dezelfde hoeveel
heid voedsel en grondstoffen.
Volgens de preambule kunnen
noch het gebied der Engelse en
Amerikaanse zóne, noch geheel
Duitsland in het kader van het
plan van 1946 economisch gezond
worden, daar dit plan gebaseerd
Was op bepaalde veronderstellin
gen, die niet verwezenlijkt zijn.
Volgens de leiders der gemeen
schappelijke zóne is het vrijwel
onmogelijk een „self-sustaining"
economie in de beide zónes tot
stand te brengen, zonder het peil
der herstelbetalings-industrieën
aanmerkelijk te verhogen. Het
de Vereenig-ing tot bodemcul
tuur", een spaarvereniging; later
ging 'het terrein over in handen
van de Ver- tot behoud van na
tuurmonumenten. Er lopen bui
tengewoon mooie lanen door dit
gébwu.
Gisteravond bleek er nu enig
gevaar te bestaan, dat de brand
van uit de Oisterwijkse haard
zou doorvreten naar deze kern
van het natuurreservaat.
De schade is vooral aangericht
onder de heigronden en onder de
daarop staande losse dennen-
groepen.
Vooral de territoriale troepen
van de Margriet-kazerne te
's Hertogenbosch, onder leiding
v. Overste Lohmann, hebben zich
prachtig geweerd bij het blussen
en inperkingswerk en zij verdie
nen daarvoor lof.
Tn welingelichte kringen in
Batavia, aldus A.P., wordt ge
zegd, dat tijdens het verblijf van
Van Mook in Den Haag een be
slissing genomen zal worden over
een eventuele voortzetting van de
Nederlandse militaire operaties
met als doel de bezetting van
Djokjakarta.
itf
mmtm
ALS OP DE HONGAARSE POESTA. Tot slot van het inter nationaal politic-sporttournooi te Leiden iverd door leden van
het Amsterdamse politie-corps met het nodige élan de Hongaarse Post op uitnemende wijze uitgevoerd.
Staal-industrie.
Volgens het plan van Maart '46
werd de staalcapaciteit voor ge
heel Duitsland beperkt tot 7,5 mil
lioen ton ingotstaal en mocht de
werkelijke productie in enig jaar
niet hoger zijn dan 5,8 millioen
ton. De jaarlijkse staalproductie
moet om het herziene peil van de
industrie in de Engels-Ameri
kaanse zóne te steunen en deze
zóne in staat te stellen self-sup
porting te worden, bepaald wor
den op 10,7 millioen ton.
Machine-industrie.
Er dient voldoende capaciteit
gehandhaafd te worden in de zwa
re machine-industrie voor een
productie van 500 millioen RM of
ongeveer 80 pCt. van de voor
oorlogse productie. De capaciteit
van de lichte machine-industrie in
het gebied der gemeenschappelijke
zóne wordt geraamd op ongeveer
1185 millioen RM. Er zal een ca
paciteit gehandhaafd worden voor
een productie van 916 millioen
RM of -veer 119 pCt. der voor
oorlogse productie. Tezamen ge
nomen komt het herziene peil
der zware, en lichte machine-in
dustrie neer op 105 pCt. der voor
oorlogse productie.
Geen dezei fabrieken van de
Precisie-machinerieën en optische
industrie komt beschikbaar voor
herstelbetaling en de capaciteit
wordt gehandhaafd voor de in
terne behoeften en de mogelijk
heid van export uit de gemeen
schappelijke zóne. gelijk aan die
in 1936.
Machine-werktuigen.
Volgens het nieuwe plan moet
een capaciteit gehandhaafd wor
den, voldoende voor de productie
van 170 millioen RM, tot steun
van het herziene industriepeil.
Daardoor blijft ongeveer 35 pCt.
der huidige capaciteit over voor
herstelbetalingen. Decapaciteit
voor landbouw- en andere trac
tors van 16.500 was onvoldoende
om in de op 1950 geraamde be
hoefte te voorzien. Óp dit gebied
zullen dus geen herstelbetalingen
komen.
De capaciteit der auto-industrie
zal gehandhaafd worden voor een
p-pductie van 160.000 personen
auto's en 61.500 vrachtauto's te
genover 40.000 personenauto's en
38.000 vrachtauto's, die het oude
plan toestond.
Chemische industrie.
De capaciteit der chemische in
dustrie zal Gehandhaafd worden
op ongeveer het peR van 1036,
hetgeen 42 pCt. hoger 's dan het
peil, dat in het oude plan was
vastgesteld. Circa 45 pCt. van de
totale huidige capaciteit der che
mische industrie zal deels in .et
kader der herstelbeta'ingen wor
den weggevoerd, deels worden
vernietigd. Dit is o.m. van toepas
sing op de fabrieken van explo
sieve stoffen voor oorlogsdoelein
den. Ongeveer 25 pCt. van de be
staande capaciteit der plastic-in
dustrie zal voor dt herstelbetalin
gen worden bestemd. Het reste
rende gedeelte dezer industrie zal
een capaciteit bezitten, welke iets
groter is dan voor de oorlog. De
productie van kleurstoffen zal ge
handhaafd worden op 34.000 ton
per jaar. hetgeen iet.< minder is
dan de vooroorlogse productie. De
productie-capaciteit van de phar-
maceutische industrie zal 87 pCt.
van de vooroorlogse capaciteit be
dragen. De product: e-capaciteit
van de cementindustrie zal ten
volle worden gehandhaafd.
Er worden <êcn wijzigingen
voorgesteld in de be: taande rege
lingen met betrekking tot de n-
dustrie van kogellagers, syntheti
sche ammonia, synthetische rub
ber en synthetische olie en ben-
Elk tijdvak kent zijn energieke
werkers en nietsnuttërs. De hui
dige omstandigheden zijn door
allerlei factoren geestelijk en ma
terieel - fnuikend voor de ener
gie, zodat alleen de allersterksten
het zullen volhouden.
Merkwaardig is evenwel, dat er
alle tijd wordt gevonden voor
kankeren en vitten. Behoudens
voor ontspanning, zijn bij de mas
sa weinig belangstelling voor en
verdieping in de problemen van
de tijd te constateren.
En toch juist nu is het zaak
om met volle kracht zich op her
vormingen te werpen en daaraan
moeite, tijd, studie en geld ten
koste te leggen.
De ouden van dagen zijn over
enkele weken aan een uitkering
toe, die hun levensavond althans
voorlopig wat zal doen oplichten.
Doch dit stukje „spreiding van
bezit" moet worden gevolgd door
»sn verdeling van het inkomen
redelijker over de gehele bevol
king. Men weet, dat onlangs naar
aanleiding van prof. mr. Rom-
me's vraag de mededeling is ge
daan, dat een commissie zal wor
den ingesteld, die het vraagstuk
der bezitsspreiding gaat bekijken
en be-rapporteren.
De idee der bezitsspreiding
moet echter levendig blijven,
waarbij voorstellen, mogelijkhe
den en wensen via vergaderingen
en onderlinge besprekingen ook
uit de georganiseerde gewone la
gen der bevolking naar voren
dienen te komen. De oplossing
van een vraagstuk van dusdanige
belangrijkheid moet mede gedra
gen worden door de resultaten
van warme sympathie en ernstige
studie van direct-belanghebben-
den.
Dezelfde opmerkingen moeten
worden gemaakt ten aanzien van
de publiekrechtelijke bedrijfsorga
nisatie. Ook te dien aanzien blijft
waakzaamheid geboden. Juist die
kracht ook der sociale organisa
ties van voor de oorlog waarover
o.a. dr. Cassianus Hentzen vlak
na de bevrijding z'o'n schitterend
pleidooi hield, moet behouden en
gevoed worden.
Als de tijd rijp is voor her
vorming, zo verklaarde toen deze
Franciscaan, dan zijn het onze
katholieke sociale organisaties
geweest, die hpt grote voorberei
dend werk in het verleden hebben
gedaan. Ook thans moet die re
putatie worden gehandhaafd,
zodat het alleszins noodzakelijk is,
dat we op politiek en sociaal ter
rein interesse kweken en bij ons
zelf èn bij anderen.
Katholieken dienen voorlopers
en hardlopers te zijn overeenkom
stig de roeping van hun geloof.
De nevels in de nieuwe maat
schappelijke morgen zijn optrek
kend. Laat dat optrekken geschie
den niet ondanks ons, maar dank
zij ons. Daarom energie bijpom-
pen.
HENK VAN DER MAZE
De president van de Ameri
kaans-Duitse Kamer van Koop
handel Daniël P. Mc.Donald, die
op verzoek van de Amerikaanse
militaire autoriteiten naar Duits
land is vertrokken om een
onderzoek in te stellen naar
de mogelijkheden van de han
del tussen Amerika en Duits
land, zeide, dat het mogelijk is
dat de transito-verschepingen via
Rotterdam in de nabije toekomst
zullen toenemen. McDonald, die
via Amsterdam naar Duitsland
zal reizen, verklaarde, dat de mo
gelijkheden van de handei tus
sen Amerika en Duitsland uitste
kend zijn. „In dit verband be
schouw ik Nederland als zeer be
langrijk". „Ik zie geen reden
waarom een groot deel van deze
handel niet via Rotterdam zal
gaan", aldus McDonald.
Het officiële Joego-Slavisehe
persbureau Tanjug maakt be
kend, dat mgr. Ukmar, die Zon
dag j.l. bij een aanslag in La-
nische werd gewond en sedert
dien wordt verpleegd in Fimtte,
tezamen met zijn aanvallers,
onder arrest is geplaatst en
voor een rechtbank zal moeten
verschijnen
Van het Londense vliegveld
Croydon zjjn gisteren vijftien
ton goud, in 267 kratten ver
pakt, in vijf Nederlandse vlieg
tuigen naar Amsterdam ver
stuurd.
Het goud vertegenwoordigt een
waarde van ongeveer 42.500.000
Het betreft een gedeelte van de
goudreserves, welke kort na de
Duitse invasie in Nederland door
de toenmalige Nederlandse rege
ring zijn overgebracht naar
Groot-Britannië.
De vijf K.L.M.-vliegtuigen, die
het goud uit Engeland naar Ne
derland overbrachten, landden gis
termiddag om vijf uur op een
speciaal afgebakende hoek van
het platform van Schiphol. Direct
werd een politie-cordon rond de
machines getrokken om nieuws
gierigen op een afstand te hou
den. Onopgemerkt verliet even
later een vrachtauto van de
K.L.M., die de 267 kratten ver
voerde, het terrein op weg naar
de Nederlandsche Bank te Am
sterdam, waar het goud in de
kluis is opgeborgen.
Had men ons gister op de
man af gevraagd: „Wat is een
weerschip?", dan hadden we
beschaamd op deze vraag het
antwoord schuldig moeten blij
ven. Denkt u dus onze schaam
te in nu we, na een zonnige
proefvaart aan boord van Ne-
derland's eerste weerschip
me^ een meteorologische term
„Cirrus" (schapenwolk), ge
doopt nóg niet in staat zijn
die vraag volledig te beant
woorden.
En toch, heus, we deden ons
best. Nauwelijks aan boord heb
ben we, zoals het een man van
de pers betaamt, ijverig gespeurd
naar iets dat ons wgerschipachtig
voorkwam. Echter vergeefs. Dit
weerschip is dan ook geen écht
weerschip. Het is een provisorisch
voor meteorologische waarnemin
gen toegerust schip. afkomstig
van de U. S. Navy. Een z.g. fre
gat, dat op het laatst van d®. oor*
log dienst heeft gedaan bij het
beveiligen van convooien.
Alleen op het achterdek van
deze 90 M. lange, strak grijs ge
verfde oorlogsbodem ontdekten
we iets vreemds. Enkele geheim
zinnige instrumenten en 'n aan
tal cylinders, gevuld met water
stofgas. Daarmee gaat men de z.g.
loodsballons vullen, die straks
tweemaal daags met een inge
nieus apparaatje aan hun staart
bengelend, de lucht in zullen
gaan.
Straks, dat is half September,
zal de „Cirrus" voor de eerste
maal uitvaren om voor een
periode van drie weken de wacht
te betrekken op het hem toege
wezen punt op de Atlantische
Oceaan, ergens ter hoogte van
Ouessant, in de golf van Biscaye
Dertien van dergelijke drijven
de waarnemingsstations worden
door de I.C.A.O., de intern, bur
gerlijke luchtvaartorganisatie op
de Atl. Oceaan onderhouden en
een van deze 13 zal vanaf half
September door België en Neder
land gezamenlijk worden ver
zorgd.
Het kan op het N. deel van de
Atl. Oceaan geducht spoken en
van ouds is dit een gebied waai
de meteorologen voor verrassin
gen komen te staan. Wanneer men
bedenkt dat een kleine 100 ge
regelde vliegdiensten per week
de Oceaan passeren, dan is het
duidelijk dat een betrouwbare
weerverwachting, juist hier, goud
waard is.
Niet alleen omdat het vliegen
erdoor wordt beveiligd, maar ook
omdat de vluchtduur nauwkeuri
ger kan worden bepaald met als
nuttig effect: minder reserve-ben
zine en groter nuttige lading
..Rekenmeesters", aldus een der
vriendelijke autoriteiten die ons
te woord stonden, „hebben uit
gerekend, dat de zeer hoge kos
ten van deze dienst ruimschoots
worden goedgemaakt door 't pro
fijt dat de luchtvaart uit een
nauwkeuriger weervoorspelling
trekt".
Intussen is de snelle soepelva-
rende „Cirrus" Hoek van Holland
genaderd. Eenmaal buitengaats,
verzamelen de aanwezigen, w.o.
minister Vos en prof. Venxngh
Meinesz, zich op het achterdek,
waar de witte, manshoge loods-
ballon met het windmeet-appa-
raat op sleeptouw zal worden op
gelaten. Snel schiet de lichte bal
lon op de krachtige wind omhoog
en na enkele minuten is zij uit
het gezicht verdwenen.
Door met behulp van radar de
ze loodsballons te volgen en ook
door radiosondes, kunnen uitge
breide waarnemingen v in de ho
gere luchtlagen worden gedaan.
Daarnaast worden natuurlijk ook
waarnemingen op zee-niveau ver
richt. De resultaten worden dan
onmiddellijk naar Schiphol ge
seind en vandaar per telex over
alle vliegvelden ter wereld ver
spreid.
Zo zal Nederland ook een
steentje bijdragen- tot de beveili
ging van de burgerluchtvaart op
de Oceaan en wanneer straks het
zusterschip van de „Cirrus", de
„Cumulus", klaar zal zijn (dat
volledig als weerschip gebouwd
wordt), zullen Cirrus en Cumulus
in afwisseling met een Belgisch
weerschip beurtelings drie weken
in de Golf van Biscaye liggen.
En daar zal de zee wel eens min
der rustig zijn dan op deze
stralende laatzomerse ochtend bij
Hoek van Holland!
