G*ESPREK met S. H. DE ROOS
V
jeugdige lezerskring
DE GOUDEN RIDDER
?p v I
JN-inder-
bezoek!
zit dat?
Weerbericht!
Het ARK A-congres te Amsterdam
R
maal geklopt
KRIS-KRAS OVER DE JAARBEURS
oor onze
hoe
firn Tuimel
en
het Spook
Begenadigd kunstenaar in een edel ambacht
Het kijkgrage publiek
I ANG
ADIO
programma
werd
£2 óR» B*™J uit z*?-
ZATERDAG 13 SEPTEMBER 1947
PAGINA 2
Bij zijn 10ste
verjaardag
T.B.C.-SPELD JESD AG
Uit dankbaarheid jegens de
spoorwegmannen
OOOOOOQOOOOOOOOOOOOOOOOOO©
o o
'OOOO0O9QOOOOOOOOOOOOOOQOOO.
L zullen ze leven
MOPPENTROMMEL
MILITAIRE bedevaart
KOELER I
CONCERTGEBOUWORKEST
GAF FEESTCONCERT
NOODVOORZIENING VOOR
DE GEMEENTEFINANCIEN
door J. P. Seabrooke
„Ja, dat is wel weer een tijdje geleden"
zegt de nestor onzer letterontwerpers, de
heer S. H. de Roos, terwijl hij ons een repro
ductie toont van een tekening uit 1892 en
er komt een glimlach op het ernstige gelaat, V
„Ik heb er zelf geen idee van dat ik 70 jaar
word". Inderdaad, men ziet het de kleine, voortvarende, met energie
geladen figuur, grijs maar geen grijsaard, helemaal niet aan. Zoals men
ook moeite heeft zich te realiseren dat deze vriendelijke mens in al
zijn bescheidenheid een yereldreputatie geniet. Geen spoor van arrivis
me of trots. Als was het de gewoonste zaak van de wereld, zo vertelt
hij van zijn populariteit in Amerika en Engeland of van een Australiër
die hem uit pure bewondering een prent zond van een Hollandse
klompenboer, geheel gevormd uit door hem ontworpen letters.
Zo zou hij ook over zijn populariteit
in Nederland gesproken hebbenin
dien deze bestond. Want het grote pu
bliek kent deze belangrijke kunstenaar,
die onze typografie een eigen karakter
en een wereldnaam bezorgde, veel te
weinig. Wel de vakmensen natuurlijk.
„Die zagen wel dat er wellicht iets
in mij stak, toen ik als jong lithograaf
uit liefhebberij me met de uiterlijke
verzorging van het boek ging be
moeien".
Natuurlijk informeerden we naar
het ontstaan van die liefhebberij. „Kijk
eens", antwoordde 'onze gastheer, „op de
eerste plaats hield ik veel van boeken,
en bovendien werd ik in die dagen ge
wonnen voor het ideaal van de kunst
voor de gemeenschap. Ons stijlloos en
aan de leiband van buitenlandse ont
werpers lopend drukwerk een schonere
en meer persoonllike vorm te geven,
vond ik een prachtige manier om dit
ideaal te dienen".
„Hebt u een speciale scholing in uw
vak gehad?"
„Neen. Die bestond trouwens niet en
bestaat nog niet. Wel volgde ik de ge
wone cursus op de Academie, en door
zelfstudie had ik het zover gebracht,
dat ik wist waar het in de typografie
ohi ging, maar in de practijk was ik
toen vrijwel een leek .Het is dan pok
vechten voor me geweest om erkenning,
en dat niet alleen ip. het begin, maar
ook later nog."
En dan horen we ,hoe hij in 1903 zijn
eerste typografisch succes boekte: met
de uitgave van William Morris „Kunst
en Maatschappij". Hoe de door hem ont
worpen initialen voor het Drukkersjaar
boek van 1907 aanleiding werden tot
zijn benoeming als artistiek medewer
ker bij de lettergieterij „Amsterdam
Op deze post bleef hij tot 1942. werk
zaam. Daar ontstonden m rustige re
gelmaat de nieuwe lettertypes „maar
ieder type moest een eigen idee verte
genwoordigen; werken met kleine nuan
ceverschillen zoals die Amerikaan, die
120 nieuwe soorten ontwierp, ligt mij
niet" daar ontwierp hi] in 1912 zijn
over de hele wereldbekende „Hollandse
Mediaeval" gevolgd door de „Erasmus-
Mediaeval"; de „Grotius Mediaeval", de
„Egmont", de „Meidoorn", enz.
Wanneer de heer de Roos over zijn
Mediaeval gaat spreken, dan worden
onze hedendaagse kranten te klein....
Eén kenmerkend feit is wellicht vol
doende om de enorme verspreiding van
deze lettersoort te illustreren. „In de
bezettingstijd" de rustige stem spreekt
iets zachter, alsof het nog steeds oppas
sen is „werd het meeste illegale druk
werk in de Mediaeval gezet. Waarom
Omdat practised alle drukkerijen dit
lettertype hadden aangekocht, zodat de
S. D. onmogelijk kon nazoeken van wel
ke pers het geschrift afkomstig was
Zo had dus het werk van de heer de
Roos ook zijn verdienste voor de ilie-
galiteit!
Intussen laat onze gastheer ons het
eerste ontwerp zien voor zijn „Mei-
doorn"-letter, een willekeurige tekst van
5 regels, die een stuk papier ter grootte
van een briefkaart vullen. Rafijn ge
tekende letters» sierlijk en zuiver in
het gelid. „Dit is het eerste ontwerp;
het eigen rhythme van de letters
is hier al waar te nemen. Deze
„Meidoorn" is geïnspireerd op de schrijf
letter. Het fijn geen lijnen, maar pen-
nestreken". De nog werkwaardig vaste
vaardige hand maakt de beweging van
het schrijven.
Van dit ontwerp worden enkele ver-
kleine reproducties gemaakt, die onder
elkaar worden geplakt. Kijk, zo, en dan
begint het beeld van de letter in groter
verband al aardig duidelijk te worden
Hoe interessant dit praatje over het
vak ook is wederom moeten we ons
beroepen op plaatsgebrek. Om kort te
gaan, naar het oorspronkelijk ontwerp
wórdt van het hele alfabet plus cijfers
en tekens een grotere werktekening ge
maakt, die dan op zeer ingenieuze wijze,
grotendeels mechanisch gegraveerd
wordt op een z.g. patrijs, een uiterst ge
voelig werkje. Van deze patrijs wordt
dan de afslag, de matrijs gemaakt die
een oneindig aantal afgietsels kan ople
veren.
Midden in deze technische uiteenzet
tingen valt ons oog op een. strak inge
lijste, tot in de fijnste details doorge
werkte landschaptekening. „Dat doe ik
in mijn vrije tijd", zegt de heer De
Roos. „die me sinds 1942 gelukkig wa^
ruimer is toegemeten. Helaas kan ik u
er slechts weinig laten zien; het meren
deel is reeds verhuisd naar het Frans
Halsmuseum (de heer De Roos woont in
Haarlem) voor de tentoonstelling".
Maar de weinige litho's en tekenin
gen die aanwezig zijn laten zien dat onze
gastheer ook als vrijscheppend kunste
naar een figuur van betekenis is. Het
zijn zeer gevoelig getekende landschap
pen op bescheiden formaat, uit de aard
van de kunstenaar met een sterke voor
keur voor het lineaire. Een bijzonder
fraaie tekening is erbij van een bos-
partij nabij Bloemendaal. waar het zon-
S. H. de Roos
licht grillige lichtplekken werpt tussen
de bomen.
Wellicht is er gelegenheid nog eens
op een en ander terug te komen, naar
aanleiding van de tentoonstelling die te
zijner ere gehouden wordt van 20 Sept.
tot 1 October in het Frans Halsmuseum,
waar op 20 Sept. om 2.30 u. de jubilaris
recipieert. Men zal er het werk van S.
H. de Roos in heel zijn veelzijdigheid
zien zijn letterontwerpen, zijn boekom
slagen, titelbladen en banden, vig
netten, portretten en landschappen.
Nederland krijgt de kans om deze te
weinig bekende kunstenaar te eren door
hem de waardering te schenken die hij
in het buitenland reeds lang geniet.
Vlak voor ons afscheid vertelt de ju
bilaris ons nog dat op 14 September, de
eigenlijke feestdag, een boekje zal ver
schijnen met een hem dierbare tekst,
voor het eerst gezet in een onlangs door
hem ontworpen letter, de „De Roos".
Als we deze jeugdige zeventiger goed
begrepen hebben, geloven we niet dat
deze nieuwste letter zijn laatste zal zijn!
We wensen hem nog vele vruchtbare
jaren. W. P.
IN TE LÉVEREN BONNEN
Door detaillisten
CACAO: L-02 Div. L-12 Div.
rts.) Hts. b E-15 1^. G-15 A ris.)
Afloas. week 13—19 Juk 1947. Ie ver
atrekiketn no. coup. C
BROOD: L-01 brood (8 rts.), L-02
brood (4 rts.) L-03 re-s. (16 rta.) L 06
res., L-ll brood, L-13 res., L-21brood
(8 rts.) Rts. b E-21, G-21 (^p ™"4trek
pure X 150 uw. bonnen. Teversltrek
ken no. coup. Patentbloem
bloem D 034. Roggemeel D IMO-
BOTER: L-01 boter rts.' Ti-
boter (1 rts.) L-21 boter (1 rts.) Rts
b. E-31, G-31 rts.) Af toss- week
23 Aug. 1947. Te verstrekken no.
coup. C 444.
MARGARINE/VET: L-02 boter A
rts.) L-03 boter (1 rts.) L'l2 ^^r A
rts.) L-22 boter (1 rts.) Rts. b, E en
G 32 rts.) Af loss. week 17—23 AUig.
1947 Te verstrekken no. poup. C445, 44b,
KAAS: L-01 Div., L-04 Res. (2 rts-)
L-ll Div. (1 rts.) L-21 kaas (2 rts.)
Rts. b. E en G 36 (1 rts.) Af loss. week
17—23 Aug. '47. Te verstrekken no,
coup. C 447, 448.
VLEES: L-01 vlees (1 rts.), L-02
vlees (3 rts.) L-03 vlees (2 rts.) L-06
Div. L-ll vlees, L-12 vlees (1 rts.) L-21
vlees (3 rts.) L-22 vlees (1 rts.) Rts.
b. E 51 en G 51 (1 rts.) Coup. X 136,
X 161, C 449, C 450.
VLEESWAREN; L-01 vlees (1 rts.)
L-02 vlees (3 rts.) L-03 vlees (2 rts.)
L-06 Div., L-ll vlees, L-12 vlees (1
rts.), L-21 vl (3 rts.) L-22 vlees (1
rts.) Rts. b. E en G 51 (1 rts.) Af loss.
week 17—23 Aug. 47. Te verstrekken
no. coup. C 449, 450.
TABAK (grossier) Ooiip. C 428
429, X 137, X 162. Afloss. week 17—23
Aug. '47. Te verstrekken no. coup. G
131.
Voor de oouipures X 136 en X 137 is
het niu de laatste gelegenheid om in te
leveren.
TEXTIEL: Detaillisten en grossiers.
Toew. text.igoederen (oud) uitsluitend
deze week. Zie hiervoor publicatie van
10 September 1947.
Detaillisten. Toewijzingen Distex MD
85 101 t/m. 140 VA, VC, VD, VE 605
4- B, C, D. E. F. (5 pnit.) 101 t/m. 200
VF 605 A B C en D VA 705 (1 pnt.)
ABC en D VA 705 (5 pnt.) B en C 82
1 en 10 ptn.
Confectionneurs en confectiebedrijven
Handelscoupures (nieuw).
Voor hen waarvoor deze week is aan
gewezen.
BRANDSTOFFEN en INDUSTRIE
KOLEN: Nieuwe coupures B C D E
vervr. Geen vervangingstoewijzingen.
BRANDSTOFFEN: TA 707; 74 BV,
75 BV (3 rts.) TB 707; 74 BV (3 rts.)
WA 707 1 t/m. 6 per. (1 rts.) WB 707
1 t/m. 6e per. (5 rts.) Rts. b. 1 eenhedd
1947/1948 (1 rts.)
Het stralende weer trekt uiteraaiu
ook veel kijk-graag publiek naar de
Jaarbeurs, dat niet zo zeer uit is om
zaken te doen. Men herkent deze men
sen aan hun bewegingen, het langza
me tempo in hun lopen en de nieuws
gierigheid, waarmee zij elke stand in
blikken om te speuren of er wat nieu vs
is. Tot zij op het botte bordje „niet
voor particulieren", dat de ingang van
sommige stands verspert, stuiten.
Wij begrijpen natuurlijk, dat het een
rustig zaken-doen zou belemmeren, in
dien de toeloop van louter belangstel
lenden er groot is, en daarom achten
wij de instelling van twee speciale ex
port-dagen een verstandige maatregel
doch kijkers kunnen kopers worden en
tenslotte moet, wat men het publiek
pleegt te noemen, de meeste artikelen
gebruiken. Wat zou een fabrikant of
handelaar rnoeten beginnen als het pu
bliek zijn waren niet wil?
Attractief is voor de bezoekers al
wat levendig is en vandaar steens
groepjes mensen om een weefgetouw,
dat in werking is op de vierde ver
dieping, waar zich de textiel-afdeling
bevindt. Wij zien hier de laatste Parijse
modellen shawls, kraagjes en vesten
en een keur van wol. „Geen show, all?
artikelen verkrijgbaar", luidt het be
moedigend opschrift in een stand.
Het zo in zwang zijnde plastic zien
wij op de textielafdeling bij vele arti
kelen in toepassing. Elders viel ons oog
op mooie lampen, waarbij dit mate
riaal gebruikt is, wat het grote vooi-
deel heeft, dat het afneembaar is.
Het is maar goed, dat kinderen geen
toegang op de Jaarbeurs hebben, want
zij zouden zich verdringen voor een
lopende pop, die dank zij een wonder
lijk mechaftiek menselijke stappen na
tuurlijk nabootst.
Met een enkel woord wezen wij reeds
in een van onze vorige beschouwingen
op het grote nut van voorlichtings
diensten ter beurze. Speciaal verdient
nog vermelding de afdeling op de be
gane grond in het hoofdgebouw van de
Vakgroep „Makelaars in assurantiën en
assurantie-bezorgers'', met de bedoeling
een „steen" bij te dragen tot verhef
fing van deze stahd. Iedereen kent de
beunhazerij in dit vak. Naast een aan
tal van ongeveer 12.000 beroeps-as
surantie-tussenpersonen, lopen in Ne
derland naar schatting een 200.000 per
sonen rond, die „in verzekering doen"
Dat de bona-fide verzekeraars hieraan
paal en perk willen stellen, laat zich
begrijpen.
Tenslotte nog iets over de veiligheid
Daarom gaan wij even met de bus van
het Vreeburg naar de Croeselaan, ten
einde fraaie 12 voudig gebogen brand
kasten te bewonderen, die vanwege een
vulling met vuil diamant niet te door
boren of te snijden zijn. Soortgelijk
zijn tabernakelkasten uitgevoerd.
17 September 1944 begon de spoor
wegstaking en daarom is de 17e Sep
tember voor het spoorwegpersoneel een„
bijzondere gedenkdag.
De inzet „mede te werken aan de be
vrijding van ons land" werd met suc
ces bekroond. De staking bracht vel pi
levens in gevaar en eiste vele slacht
offers. Na de staking moest het per
soneel nieuwe offers brengen, doch nu
voor een heel ander doel, n.l. de weder
opbouw van de Spoorwegen.
In bAde gevallen heeft het spoor
wegpersoneel zich van zijn beste kant
doen kennen en heeft het van alle zij
den ook officiële lof geoogst.
De Spoorwegtuberculosevereniging,
welke vereniging het personeel en zijn
gezinnen steunt bij tuberculose en wel
ker taak door de grote uitbreiding de
zer ziekte gedurende de oorlog zo zeer
verzwaard is, meende deze gedenkdag
te moeten bestemmen voor het houden
van een collecte ten bate van haar pa-
tienten en besloot die dag aan de reizi
gers en het spoorwegpersoneel een
speldje te koop aan te bieden vóóf
en op de stations.
Zij is overtuigd, dat velen met genoe
gen zullen tonen, dat zij het werk van
het spoorwegpersoneel waarderen en
daarom de lijders onder hen en hun ge
zinnen willen steunen.
De burgers van het stadje dromden
voor de poorten van het grote kasteel
tezamen. Opgewonden stonden ze met
elkaar te praten, daarbij telkens heel
zenuwachtig achter zich kijkend, want
ze voelden zich helemaal niet op hun
gemak. Midden in de nacht hadden de
slapende burgers zich nl. verstoord om
gedraaid, omdat er een ruiter door het
stadje was gedaverd. Schijnbaar doelloos
had hij een tijdje heen en weer gereden,
tot iedereen bevend van angst recht
overeind in bed was gaan zitten. Een
krijsend gelacht steeg nl. tegen de hui
zen op en de meest dappere, die-stille
tjes naar buiten had gegluurd, bezwoer,
dat de ruiter helemaal in het zwart was
en er rare vlammetjes uit zijn ogen
sprongen.
En nu wilde de burgerij dan, dat hun
heer er zich eens mee bemoeide. Waar
om ook niet? Hij wist ze heus wel te
vinden, wanneer zijn schatkist leeg was,
(wat vrij dikwijls voorkwam) en de
plicht van edelman bestaat tenslotte
toch ook in het beschermen van zijn
onderdanen Toen de kasteelheer door
het geroezemoes wakker was geworden
en naar buiten kwam, zagen de mensen
al, dat de barometer op slecht weer
stond. De dapperste uit de menigte trad
naar voren en deed heel omstandig het
verhaal, waarbij hij besloot met te vra
gen of de edele heer een onderzoek kop
instellen
„Een onderzoek?" snauwde de kas
teelheer; „Waarom? Net of het mij iets
kan schelen, wat er met jullie gebeurt.
Voor mijn part is het de duivel ^zelf, die
jullie zwarte zielen komt halen". Ai, de
duivel zelf! Om eerlijk te zijn, dat had
den de meesten ook al gedacht, alleen
dat van die zwarte zielen, daar hadden
ze nog niet bij stil gestaan! „Ja maar',
mompelde de bierbrouwer, die het
woord had gedaan „wat kunnen wij te
gen de duivel doen. Wij betalen belas
ting aan U, zodat U nu op uw beurt iets
voor ons moet doen". „Moet, moet
blafte de kasteelheer, terwijl hij een
paar stappen dichterbij kwam „lelijke
bierpummel, als je je hoofd niet dicht
houdt, zal ik je een pak slaag geven.
En nu, verdwijn, vlug een beetje, want
mijn geduld is op. Zie zelf maar, hoe je
er uit komt' en grijnzend liet hij de
poort voor hun neus dicht smijten.
Toen viel opnieuw de nacht. Amper
had de zon een laatste straaltje licht over
de daken van de huizen gegooid, of
iedereen repte zich naar binnen. De
deuren werden stevig gegrendeld en
achter de meeste deuren hoorde je een
geluid, alsof er zware tafels en kisten
tegenaan werden gezet. Slechts weinigen
sliepen er die nacht en dezen schrokken
prompt weer wakker, toen in het holst
van de nacht opnieuw paardehoeven
over de keien kletterden. Nu scheen de
zwarte ruiter een doel te hebben. De
mensen hoorden hem ergens stilhouden,
een vervaarlijk gekraak klonk boven het
bonzen van al die angstige harten uit en
een vreselijke gil, gevolgd door het
zelfde lachje van de vorige nacht, deed
een paar oudjes van schrik in' elkaar
zakken.
's Morgens, toen het gouden zonlicht
weer breeduit over straat en veld gutste,
slopen de dapperste mannen aarzelend
naar buiten. Glurend om ieder hoekje,
speurden zij heel voorzichtig rond, maar
nergens was iets bijzonders te zien. Tot
datde voorste man ineens bleef
staan. Met zijn mond wijd open van
schrik en verbazing, wees hij naar de
herberg. De anderen keken nu ook en
zageq daar de bierbrouwer liggen, dood.
De bierbrouwer, juist de bierbrouwer,
die gisteren tegen de kasteelheer zijn
mond had open gedaan.
En natuurlijk deden zij nu pas, nu
midden in de moeilijkheden, wat ieder
mens altijd moet doen, ze gingen bidden.
Het kapelletje was te klein om al die
angstige mensen te bevatten en iedereen
smeekte om het hardst om toch vooral
maar bevrijd te worden van de duivel,
want daaraan twijfelde nu niemand
meer. Zo hard bacjen zij, dat ze niet eens
bemerkten, dat er buiten opnieuw hoef
slagen weerklonken Pas door het roepen
van de mensen, die binnen geen plaats
hadden kunnen krijgen, kregen ze het
in de gaten en toen vlogen ze naar bui
ten, doodsbenauwd, dat de zwarte ruiter
nu al was terug gekomen.
Gelukkig bleek het niet zo te zijn. In.
tegendeel, er stond buiten een sneeuw
wit paard, waarop een ridder,- die van
onder tot boven in een wijde witte man
tel was gehuld. „Vanwaar die drukte en
die angst, burgers?" vroeg hij en aan
alle kanten werd hem het afschuwelijke
verhaal gedaan. Hoe hun kasteelheer
denkelijk door de duivel in was
genomen, kortom, alle ellende van de
laatste nachten vertelde men hem: „Ach,
ach", zei de ridder fijntjes glimlachend,
„en niemand weet de oplossing? Laat
dat dan maar aan mij over". Nu dat was
een kolfje naar de hand van de burgerij.
Dolgraag wilden ze dat er iets gebeurd^,
maar zelf doen, ho maar!
De derde nacht, waarin dit alles zich
heeft afgespeeld, viel in. Opnieuw slo
ten de burgers zich op, maar nu luister
den zij gespannen naar het rustige stap
pen van de vreemde ridder. Nog steeds
gehuld in zijn lange mantel liep hij heen
en weer door de straten, in afwachting
van zijn zwarte tegenstander.
Daar klonken in de verte weer de
hoefslagen en gierend schoot de zwarte
ruiter om de hoek. Zijn gloeiende ogen
fonkelden van woede, toen hij midden
op straat zijn tegenstander zag staan en
net wilde hij zijn gitzwart paard de spo
ren geven om over hem heen te rijden,
toen de ruiter zijn mantel afwierp. Het
paard van de duivel (want deze was het
Inderdaad) schrok bij het zien van de
ridder. Op het schitterende goud van
Het valt me bar tegen, dat de animo
om me te schrijven nog steeds niet veel
groter is geworden. Is de school nog te
veel een nieuwtje? Het weer nog te
mooi? Wacht maar. als jullie van de
winter weer vrij krijgen, omdat er weer
geen kolen zijn (wat een optimist ben
ik, he?) zullen jullie weer om me hul
len.
Enfin ik zal maar weer eens zien.
Als ik mijn hersens weer gepijnigd heb
op 'n puzzle, ja, dan kan iederen me
vinden! Vinden jullie dat feitelijk zelf nu
wel eerlijk?
Nee, dan m'n trouwe klanten, daar
neem ik mijn hoed voor af.
Zoals bijv-, SANNIE H. (11 j.). Ik ben
blij ,dat je weer gemeld hebt na de
vacantie en ik hoop dat de vacantie je
goed bevallen is. Nou, Sannie, ik zal dat
blad niet kennen! Ik lees het zelf veel
te graag: Nu je best maar weer doen °P
school, want ik reken op een mooi
Kerstrapport.
Dames eerst, dus RIA VAN W. (12
ook weer welkom. Ja hoor, je kaart heb
ki gekregen. Ik vond het reuze. En zie
je er na de vacantie ult als Hollands
welvaren? Aardig van je, om tegelijk al;
weer te beginnen met een mop en een
paar raadsels, zo moet het ook, vind
je niet?
Dan de heer RUDI VAN W. (6 j.). Nou
joh, dat was nu eens 'n knap briefje.
Het zal best niet meevallen, als je nog
zo jong bent en daarom ben ik je extra
dankbaar. Het was fijn, ook van jou
een vacantiegroet te krijgen. Nu op
school maar weer je beste beentje voor
zetten, Rudi.
JOHAN D (9 j.), dat was weer een
formidabele brief, en dan nog 'n raad
sel en een mop ,het was prachtig. Tja,
het is toch wel fijn om op school te
zijn .alleen niet iedereen snapt dat. Dat
is erg, zeg, van die leraar, wat had hij
eigenlijk? Nou Johan, tot de volgende
keer!
En tot slot GERDA F. (11 j.). die ook
langzamerhand erg trouw wordt. Reuze
leuk, zeg, dat je je best voor me zult
doen, ik ben benieuwd, Ep ook al zo'n
plezier op school, sjonge, ik ben be
nieuwd of je over een poosje niet an
ders piept. Natuurlijk de groeten terug
voor allemaal, van
OOM LUUK.
zijn harnas fonkelde nl. in het maan
licht -een groot kruis van diamanten,
die op hun beurt het licht terugwierpen
over het paard van de duivel..
Deze sloeg zijn handen voor de ogen
en gilde alsof hij zich gebrand had. „Ga
weg, ga weg" stootte hij uit. „Kun je
dan nooit dat \ruis vermijden". „Satan",
sprak de ridder, „je spel is uit. Verdwijn
naar de plaats iyaar je hoort". Hij deed
een stap dichterbij, maar voor hij iets
kon doen, stootte de duivel een vrese
lijke gil uit en..,, hij was verdwenen,
met paard en al!
De volgende morgen zocht de burgerij
naar haar bevrijder, doch hij was ver
dwenen, even stil als hij was gekomen.
Ook de kasteelheer was verdwenen, zo
als de bedienden van het kasteel* opge
wonden kwamen vertellen. Ze wisten
erbij te zeggen, dat hij een dag of drie
van te voren een rare bezoeker had ge
had met gloeiende ogen, en dat ze toen
in de kamer het gerinkel van geld had
den gehoord. Toen wisten de burgers
het zeker, de kasteelheer had zich ver
kocht aan de duivel en deze was ver
slagen door de gouden ridder, dié nie
mand anders kon zijn geweest dan een
engel uit de Hemel
Ziezo, degene, die verleden week alle
antwoorden wist, is beslist een bolle
boos. Kijk maar na: 1. Matrozen; 2.
een zwarte kip legt witte eieren, maar
een witte kip geen'zwarte; 3. een inkt
vis, dan zijn er geen inktpotten nodig;
4. bal, pop, auto, springtouw.
Probeer nu je krachten hier eens op:
1. Je gooit het recht omhoog en het
komt kruiselings op de grond.
2.
3.
4.
5.
Twee jarigen krijgen deze keer weer
een papieren visite. De eerste is Sjaki
V., die Dinsdag 9 jaar wordt. Natuur
lijk zal er bij hem thuis flink gefeest
worden. Veel plezier, Joh.! Donderdag
is Fons W. aan de beurt. Hij wordt 12
jaar en ik kan me vergissen, maar het
lijkt me net een prachtige leeftijd, om
nu weer eens zo'n gezellige brief te
pennen.
Gooi iets wits tegen de muur en
het wordt geel.
Gooi iets roods in het water en je
haalt het er zwart uit.
Als de Moerdijkjurg weg was, hoe
kwam je dan aan de1 overkant
(niet varen, zwemmen, vliegen enz.)
Welke koningen hebben geen land
en onderdanen?
Advocaat tot de dief: „Tja, mijn
waarde, je zaak staat en slecht voor.
Ik weet werkelijk niet hoe ik je vrjj
moet krijgen".
Dief hoopvol: „Zou meneer de advo-
caat niet eenvoudig kunnen Zeggen dat
hij het gedaan heeft?"
De wereldreiziger komt met zijn auto
in het negerdorp. Nieuwsgierig drom-
men de zwartjes om de wagen.
„Ja, zo'n toet-toet-wagentje hebben
jullie nog nooit gezien, hè?"
„Wat? Ach man, doe niet zo raar",
zegt het opperhoofd", dacht je, dat we
niet zagen, dat dit een zespersoons Ca-
dillac*8-cylinder, model '37 met 4-wiels-
remmen is?
Henk; „Zeg, kun je me ook een
beetje geld lenen?"
Kees: „Natuurlijk. Altijd. Hoe weinig
heb je nodig?
Een richtingaanwijzer is géén toover-
stafhij vertelt alleen, wat graag
wilt doen op den weg hij geeft u geen
bijzonderen voorrang! Ook als u,.het pijltje"
hebt uitgestoken; moet u blijven opletten,
gij uw richtingverandering wel veilig
kunt volvoeren(fenlaat het ding
daarna niet noodeloos uitstaan dat is
onuitAaanbaar en geviarlijk
Op Zondag 21 September a.s. wordt
onder leiding van de kardinaal-aarts
bisschop van Toulouse, mgr. Saliege,
een militaire bedevaart naar Lourdes
gehouden. Deze dag zal tevens door
geheel Frankrijk als nationale gebeds
dag voor het leger gelden.
Weerverwachting medegedeeld door
het K.N.M.I. te De Bilt geldig tot j
Zondagavond.
t Matige tijdelijk krachtige wind
tussen Zuid en West; aanvankelijk
vrij veel bewolking met plaatselijk j
j enige regen, later weer opklarend;
S koeler.
14 Sept.: Zon op 6.11 uur, onder
j 19.00 uur; maan op 5.13 uur, onder
19.21 uur.
15 Sept.: Zon op 6.12 uur, onder:
18.58 uur; maan op 6.40 uur, onder j
19.36 uur.
De feestelijkheden van het dertig
jarig bestaan van de A.R.K.A., waarbij
tevens hét zesde lustrum van de afde
ling Amsterdam wordt gevie'rd, begon
jen Donderdagavond met een concert in
het Concertgebouw. Het Concertgebouw
orkest voerde onder leiding van Henk
Jordan een programma uit van werken
van Wagenaar, terwijl de violist Jan
Keessen het vioolconcert van Beetho
ven voordroeg. Het buitengewoon grote
gehoor beluisterde een en ander met
grote dankbaarheid. De deken van Am
sterdam, mgr. G. P. J. v. d. Burg woon
de het concert bij.
Gistermorgen is in de Vondelkerk
een plechtige H. Mis van dankbaarheid
opgedragen door de geestelijke advi
seur, directeur J. Th. M. Kraakman.
De kerk was zeer fraai versierd en
de belangstelling buitengewoon groot-
Vrijwel alle aanwezigen naderden ter
H. Tafel. De geestelijke adviseur de
afdeling Amsterdam, pater Corve
25. Mislukt plan.
Met een geweldige knal vloog het
pakje uit elkaar! Dat was nu Tim's
plannetje: inplaats van geld, had hij
vuurpijlen in het pakje gedaan! En het
was zo gemaakt dat, wanneer iemand
het touwtje los zou maken, deze af
zouden gaan. Ze behoefden dan nog al
leen maar in de rich ^oest 1fuur-
pijlen te lopen; d Uvinden i tr boos"
wicht zich immers bevHet was
nu alleen jammer, dat de beide briga
diers weggelopen w
S.C.J. hield een prachtige predikatie
over Christus Koning, tiet zangkoor
Laus Deo onder leiding va" de heer
Tolhuys, voerde een Mis'tah G:ruber uit.
Na een feestelijk ontbijt werd de huis
houdelijke vergadering v gezet.
Evenals Donderdag werd de gehele
betreffende fe P°Sitie van d„
ambtenaren. s voerden het
woord en hamer en er op, dat de levens
omstandigheden van de dienaren der
overheid onhoudbaar zijn. Vooral legde
men de nadruK op de ongunstige ver
houding tas.Spn de lonen in het parti
culiere hedrijt en die door de overheid
worden uitbetaald.
pe voorzitter, de heer B. J- M. van
Elk is v.°°r geruisloze onderhandelin
gen en met het grote woord naar binnen
en naar buiten, waarvan velen in de
vergadering voorstander bleken te zijn.
De standpunten konden moeilijk tot
elkaar worden gebracht en de voorzit
ter maakte tenslotte van het geheel een
portefeuillekwestie. Aanvaarding van
een der moties zou zijn aftreden bete
kenen. Hjj stelde het gehele probleem
ln vijf punten samen.
le- De ambtenaren worden momen
teel onevenredig zwaar belast. 2e Voor-
loPig is uitsluitend heil te verwach
ten van een streng doorgevoerde prijs
politiek, daar verdere loonsverhoging
slechts het inflatiegevaar zou vérsrrc-""
ten. 3e. Er moet door ieder een offer
worden gebracht. 4e. Het lang uitblij
ven van een oplossing is een reden to
meer om met kracht de onderhandelin
gen voort te zetten. 5e. De samenwer
king met andere organisaties legt ons
morele verplichtingen op.
Ook in tweede instantie werden veel
bezwaren naar voren gebracht.
De regering wenst zo spoedig moge*
lijk in staat te zijn zich een zo goed
mogelijk oorcjeel te vormen omtrent do
resultaten, welke de door de commissie-
Oud voorgestelde noodvoorziening voor
de gemeentefinanciën voor de Indivi
duele gemeenten zal opleveren. Zij is
daarom thans bezig de in dit opzicht
mee3t recente gegevens te verzamelen.
Aan het verzamelen vap deze gegevens
mag echter vooralsnog niet de betekenis
worden gehecht, dat de regering reeds
zou hebben besloten, het voorstel der
commissie-Oud over te nemen en het bjj
dat voorstel gevoegde ontwerp van wet
bij de Tweede Kamer in te dienen.
Radio Nederland Wereldomroep geeft
Zondag a.s, een overzicht van de repor
tages, diè ter gelegenheid van het Ma-
ria-congrès te Maastricht zijn gemaakt.
De tijden der uitzendingen zijn 's mid
dags 16.07 uur, golflengte 16.88 M., 19.71
M. en 49.79 M. en des avonds om 21.07
uur over 25.57, 31.28 en 49.79 meter.
ZONDAG 14 SEPTEMBER.
HILVERSUM I (301 M.) 8.00 N.C.R.V.,
9.30 K.R.O., 17.00 (N.C.R.V.). 19.45 KRO
8 00 Nieuws, 8.30 Prot. morgenwijding,
10.00 Hoogmis, 12.00 Gram, 12.15 Boek-
bespr., 12.30 Me.tropole-ork (13-00
Nieuws) 13-40 Apomg^ 4.00ooHorster
mannenkoor, 14.50 R-ö. i Vaudeville-
orkC,61611 Granu 16-20 Thuisfront, 16.30
'4
34)
Laten we toch maar even gaan kij-
k0Hollingsworth haalde de schouders op.
U bent erg eigenwijs, vond hij: Dat
is ook een kwade trek. .Ik heb iemand
gekend, dat zo eigenwijs was, dm. hij,
om niet kaal te worden, een ontharmgs-
middel gebruikte. Maar we zul'e"
doen, wat u hebt voorgesteld. Ik heb
niets te verbergen.
Ze gingen de trap af. De oude heer
met zijn flauwe grapjes en knipneren-
de ogen was een raadsel voor Ciyae.
Hoewel zijn stem wat schril en krakerig
v/as, sprak hij toch met zoveel eenvoud,
dat Clyde zich gedrongen voelde, zijn
waarheidsliefde te vertrouwen. Toch
was hij lang niet bevredigd. Holhngs-
worth was net 'n beetje te mooi in zijn
praten. Het kon toch geen louter toe
val zijn, dat die telefoongids juist open
lag op de bladzijde, waarop zijn eigen
naam stond? En het was ook opvallend
geweest, dat de oude man een weinig
aarzelde, toen Clyde voorstelde .naar het
sonsterrain te gaan kijken.
Het onderzoek was, dat zag de speur
der al snoedig. niet veelbelovend. Hij
kwam in een grote, vierkante ruimte,
begrensd door vier muffe stenen muren.
Het v/aa er benauwd en de smoezelige
ramen lieten slechts weinig licht door.
Op de vuile vloer lag allerlei rommel
en er stonden twee versleten koffers.
Zelfs de dikke stoflaag .dij hij overal
vond liggen. scheen te spotten met
Clyde's verdenking.
Bent u nu tevreden, vroeg Hol-
lingsworth met zekere gekrenktheid.
Clyde zei niets, doe', zijn verstand
vocht nog tegen wat zijn ogen zagen. Hij
was ervan overtuigd, dat juffrouw
Marsh hem uit dit huis opgebeld had.
Er was zeker niet meer dan een half
uur verlopen tussen het ogenblik waar
op ze met hem sprak en dat, waarop hij
in het huis van Hollingsworth aange
komen was. Het kwam hem onmogelijk
voor, dat men haar midden op de dag
met geweld uit dat huis ontvoerd zou
hebben, omdat het daarvoor op straat
veel te druk was.
Plotseling keek Clyde van de vloer
op en ontmoette de kalmpjes rondturen-
de ogen van Hollinssworth.
- Wanneer hebt U Eltinge voor het
laatst gezien? vroeg hij.
De .onverwachte en zo beslist ge
stelde vraag scheen de oude heer een
ogenblik van zijn stuk te brengen. Hij
richtte ziin gebogen schouders wat op.
Zijn ogeff knipperden niet meer. doch
keken de detective strak aan. Heel even
trilden zijn mondhoeken. Doch het vol
gend ogenblik had hij zichzelf weer vol
komen in bedwang.
Eltinge? mompelde hij voor zich
heen: Eltinge? Ik geloof niet. dat ik die
naam ooit gehoord heb. Waarom vraagt
u me dat?
heer had hem genoeg gezegd en hij
was al reeds met zijn gedachten aan iets
anders bezig. Zijn ogen waren nu beter
aan het halfduister gewend en nu zag
hij iets, dat tot dan toe aan zijn aandacht
was ontsnapt.
De vloer lag dik onder het stof, behal
ve een vierkante plek middenin. Dia
stofvrije plek was ongeveer vier en een
halve voet lang en drie Breed. Het
maakte de indruk, dat daar tot voor
kort een of ander voorwerp gestaan had,
dat nu was vveggenomen.
Al dadelijk keek Clyde naar een der
koffers tegen de muur en schatte zijn af
metingen in het ruwe weg. Die zag er
net groot genoeg uit om op die stofvrije
plek in he tmidden te passen. Hij keek
tersluiks naar Hollingsworth, die gedul
dig scheen te wachten, tot Clyde me
zijn onderzoek klaar was.
Wat zit er in die koffer? vroeg de
detective.
De oude heer trok de wenkbrauwen
omhoog. Een oogwenk kwam er een tei
le flikkering in zijn ogen.
U bent nieuwsgierig, net zo nieuws
gierig als die vriend van me, die altijd
alles uit elkaar haalde. Die koffer is
leeg Mocht u me niet geloven, kijkt
u zelf dan maar gerust.
Hij tilde het deksel op. Clyde fronste
verbiisterd de wenkbrauwen, toen hij
zag, dat Hollingsworth de jvaarheid had
gesproken. En weer vestigde hij zijn
Slik nn dp stofvrije plek van de vloer
Heeft dit huis nog een kelder? vroeg
hij. De oude heer schudde het hoofd en
stak tegelijkertijd ziip hand in zitn jas-
Clyde gaf daarop geen antwoord. De i zak. Het leek 'n heel gewone beweging,
onmiskenbare verwarring van de oude1 doch de detective had r«©ds gezien, dat
die jaszak verdacht uitpuilde.
AU er een was, zou ik u hem me-t
genoegen laten zien, verklaarde de oude
man: fk heb niets te verbergen. Zullen
we nu maar, ais u ten mmste genoeg
rondgekeken hebtnaar boven gaan? Ik
Mijnbeer Hctlhigswoirth, vroeg hij
waaromn is die koffer daar kort ge
leden verplaatst?
X>e oude smoorde een kreet en tege
lijkertijd gaf Clyde een trajp tegen de
Koffer, fcodat hy opzij schoof. Van ter
zijde hield hij Holimgsworth in het oog
en keek tevens naar een klein luik in
de vloer, da!t zich onder de verschoven
koffer bevond.
Benf u er nog zo zeker van, dat
u niets te verbergen hebt, mijnheer
Hollingsworth
De oude heer nog steeds goed in het
oog -houdend, bukte -Clyde zich snel,
greep de ijzeren ring v-an het luik en
rukte het open. Voor zijn voeten be
vond zich een steile en smalle trap, die
omlaag voerde in een donker gat.
Uw hand uit uw zak mijnheer
Bollimgiswortth, beval hij bruusk.
De oude heer gehoorzaamde niet,
doch de bult in zijn zak werd spitser.
Zijn gezicht vertrok zenuwachtig, zijn
lippen krulden aan de hoeken en een
lelijk grijnslachje liet zijn bruine tan
den zien! H\j bewoog zijn hand in zijn
zak en de uitpuilende punt werd recht
op de detective gericht.
XirSworth stiet een gesmoorde
^fvan woede uit, toen zijn revolver
Sierend tegen de vloer Viel. In het
ttSt SM asgrauw.
Rl Voor iemand, dlie niets te verber-
„en heeft, is uw gedrag wei hoogst
ei^enaardii'g, zei Clyde, het pistool op-
rapend en ontladend. De oude heer
stond naast hem op zijn benen te tril
len. Olyde haalde een zaklantaarn ta
voorschijn en liet het licht in de don
ke-re opening vallen. Hij zag piëta
anders dan een ruwe, lemen vloer.
We gaan najr beneden, HolUngs
worth, zei hij: en u gaat voorop.
De oude man haalde de schouders op.
Zoals u wilt, maar u zult er niets
vinden, dan wat lege flessen, die ik
daar opgeborgen heb. Dat is de reden,
waarom ik niets van de kelder wilde
zeggen, 'n Oud man als Sik heeft nu en
dan wél iets verwarmende nodig, maar
ik laat die flessen liever'niet in huis
rondslingeren. Ik heb een kennis ge
had, die
(Wordt vervolgd)
Ziekenlof, 17.00 Prot. kerkdienst, 18.30
V. d. Ned. Strijdkrachten, 19.00 Gram.,
19.15 Bijbel, 19.30 Nieuws, 19.45 Voetbal,
19.55 Actual., 20.05 Toespraak prins
Bernhard, 20.17 De gewone man
20.25 De Zilvervloot, 21.00 Vioolmuz.,
21.15 Slag om Arnhem, 21.40 Gram 22.00
Orgel, 22.15 Avondgebed, 22.30 Nieuws,
2m? VERSUM II (415 en 218 M.) VARA
10 00 V.P R O.. 12.00 A.V.R.O., 17.30
V.A.R A, 2000 AVRO. 8.00 Nieuws, 10.00
Zondagshalfuur, 10.30 Prot kerkdienst,
11.45 Toespraak, 12,00 Harmohiemuziek,
12.30 Zondagsclub, 12.40 Zang, 13.00
Nieuws, 13.15 Septet, 13.50 N.S., 14.00
Boekbespr., 14.30 Radio-orkest, 16.00
Filmpr., 16.15 Skymasters, 16.40 Reporta
ges, 17.00 VPRO, 17.30 Ome Keesje, 17.45
Zang, 18.00 Nieuws, 18.15 Europ. zwem-
kamp 18.30 Muziek, 19.00 Reddingwe
zen 19.30 Mandoline. 20.00 (Zie Hilver
sum I), 20.17 Gram., 20.45 Hmrspel, 21.15
De-Speeldoos, 21.35 Omroeporkest, 22.40,
„Nocturne", 23.00 Nieuws, 23.15 Gram.
MAANDAG 15 SEPTEMBER
HILVERSUM I (301 M.) N.C.R.V,
7 00 Nieuws, gymn. en gram. 10.30 Mor
genwijding. 1100 Gram. 11.15 Boekbespr.
11.35 Metropole-ork. 12.20 Orgel. 13 00
Nieuws. 13.15 Sextet. 14.00 Voor jonge
moeders. 1A!IQ Gram. 14.30 Röntgen-
concert. 16.00 Bijbel. 16.45 Piano. 17.1-5
Koor. 17.45 Caus. 18.00 Sport. 18-15
Fotograferen. 18.30 Voor de Ned. strijd,
krachten, 19.00 Nieuws. 19.15 Boekbespr.
19.30 Actual. 19.45 Gram. 20.00 Van alles
wat. 20.15 Radio-orkest. 21.15 Over mun
ten. 21.35 Muziek. 22.00 Fluit. 2230
Nieuws. 22.45 Avondwijding. 23.00 Gram.
HILVERSUM II (415 en 218 M.) A.V.
R.O. 7.00 Nieuws, gymn. en gram. 11.00
Leerdam glas. 11.15 Gram. 12.30 Weer-
praatje. 12.33 Zangplaten. 13-00 Nieuws.
13.15 De Pajfavers. 13.50 Orgel. 14-20
Caus. 14.35 Kwartet. 15-00 Gevar. prog.
16 30 Opera. 17.15 Viool. 17-30 Voor de
verkenners. 17.45 Gram. 18-00 Nieuws.
18.15 Romancers. 18.45 Piano. 19 00 Caus.
B. Person. 19.15 Muz. caus. 19.30 Trio.
20.00 Actual. 20.20 Orkest. 20 45 Weet
dat? 21.00 Piano. 21.15 Telo test. 21.35
Zang. 21.50 Hoorspel. 22.30 Mexicaan»
prog. 23.00 Nieuws. 23.15 Skymasters.
23.45 Gram.
