„Wij kunnen weer werken
Westers rationalisme contra het
irrationele Oosten
Duitslands geestelijke problemen
Voedselvoorzieningenbuitenlanders
Weerbericht
D\E
wereld
m m m
INDONESIE-DEBAT IN V.-RAAD
Eerste steenlegging Technische School
te Leusden
SSSÏÏ
Uit de sportwereld
Sportvaria
I ESI
De Oosthoek
Belangrijke besprekingen ook over
de grens
„We kunnen geen vreemdelingen ontvangen
als wij hun niet te eten kunnen geven"
Hoteliers zitten in
moeilijkheden
Een non possuniiis99 van Van Klef fens
De liefde bouwt op
Sf 3e Irberi Ute'r Bort°'
WÊMÊÊ
sL éwft-lém,
wm mm
DONDERDAG 2~3 OCTOBER 1947
PAGINA 2
SUIKER EN POLITIEK
sTecrvooSVftLn^^
Plaatselijk mist
LT. PHILIP MOUNTBATTEN
LICHT GEWOND
BIJENKORF IN HOGER BEROEP
MGR. DR. POELS
Eredoctor van Tilburg
ALGEMENE SECRETARIS
DER K. A.
BRANDSTOFFEN VOOR
KANTOREN.
ElERpRIJS NIET OPNIEUW
VERHOOGD
J0L
LUXEMBURGS ELFTAL.
GARE GRADUS LAAT ZICH NIET OVERTROEVEN
SCHAAKRUBRIEK
di.
M
i 1
1
9?
Ii'a r«nfwnind moil VOOH C OOM /indoC
Djatiroto is een klein dorp.
Wanneer men van Probolinggo aan de Noordkust dwars oversteekt,
Klakah gepasseerd is en dan naar het Zuid-Oosten afbuigt, ziet men
langs een zeer breed irrigatiekanaal rijdend, in de bocht van de weg
boven het groen van klapperpalmen en bamboe een hoge toren
met een waterbassin en daarnaast een witgekalkte vrij plompe
schoorsteen.
Van de Porrongdelta tot diep in Java's oosthoek ziet men overal
deze witgekalkte schoorstenen in het landschap: suikerfabrieken.
Twaalf suikerfabrieken in de oosthoek zijn intact, zij hebben een
productiecapaciteit van 250.000 ton per jaar, maar waarschijnlijk
zah het wel 1949 worden voor men de eerste min of meer normale
suikeroogst zal kunnen verwerken en aan drie kwart millioen ton is
men voorlopig niet toe.
1 Djatiroto was een moerassig door
malaria geteisterd, woest gebied, toen de
H.V.A. er een erfpachtconcessie voor 99
jaar kreeg.
Omstreeks 1907 begon men er het oer
bos te kappen, ontgon men de moerassige
grond, groef een eigen irrigatiesysteem
met een kanalenstelsel, dat voor de
waterbouwkundige prestaties in Neder
land niet onder hoefde te doen, constru
eerde een stuwdam, bouwde de fabriek
en een hele straat van employé-wonin
gen, een ziekenhuis, enkele m°delkam-
pongs en in 1911 grepen voor het eerst
de stalen grijpers boven het smalspoor-
emplacement tn één geweldige hap de
inhoud van een lorrie leeg: 50 quintalen
suikerriet; 5000 kilo suikerriet dreunden
neer op de transportband en schokten
langzaam naar de molens toe.
„Djatiroto-I", middelpunt van 5000 H.A
was op dat moment de grootste suiker
fabriek ter wereld.
In 1923 werd ernaast „Djatiroto II"
gebouwd, maar na de suikercrisis bleef
alleen de oude fabriek malen, Voor de
oorlog vermaalde deze per dag in één
campagne (die 5 maanden continue door
ging) niet minder dan 35.000 quintalen
per dag, „Djatiroto II" verwerkte 17.000
quintalen suikerriet, op het los-emplace-
roent arriveerden dus niet minder dan
1000 lorries suikerriet per dag. Alleen op
de 5000 H.A. rondom de fabriek lag niet
minder dan 375 k.m. spoorrails.
Een onderneming ongeveer zo groot als
de provincie Utrecht.
De Japanners bouwden een van de
fabrieken om voor het produceren van
butanol (vliegtuigbenzine), maar de be
langrijkste installatie in dit omgescha
kelde technische apparaat schijnt een
dikke afvoerpijp te zijn geweest, die het
mislukte product afvoerde naar de kali.
Dezelfde installatie kwam de republiek
uitstekend van pas. Zij begon weer met
ruiker, maar de campagnes waren uiter
mate slecht: die van 1946 duurde slechts
van 14 Juni tot 16 Juli, terwijl men
alechts 446 quintalen per dag haalde met
een totale productie van minder dan
25 pet. der vooroorlogse capaciteit.
Een irrigatie-mantri van de fabriek
fungeerde als leider van het enorme
complex, hij beschikte over een staf, die
vier- tot vijfmaal zo groot was als voor
de oorlog, maar zowel organisatie als
administratie liepen volkomen in het
honderd. Tijdens de campagne 1946, had
men, om maar iets te noemen, alle vuren
in elkaar gestookt; en afval en vuilnis
over het hele terrein groeiden de arbei
ders bij wijze van spreken tot over de
oren.
In geen viif jaar was er iets opge
ruimd, wat ergens neergesmeten was,
bleef liggen, reserve-onderdelen, die men
na eeq reparatie niet meer nodig had,
werden ter plaatse achtergelaten, er
waren gaten in de vloer.... het was één
grote vuilnisbelt, een vuilnisbelt van vijf
jaren.
De huidige administrateur, de heer M.
Vertregt uit Dordrecht, 50 jaar oud, voor
de oorlog reeds over verschillende perio
des op Djatiroto werkzaam, na zijn inter
nering in Juni 1946 gerepatrieerd, Mei
1947 terug om de wacht bij de demar
catielijn te betrekken (H.V.A. had bij het
begin der actie 40 employé's ter beschik
king), politieke interesse miniem, alleen
maar blij weer aan hét werk te kunnen.
deze administrateur trof bij zijn
terugkomst geen sterveling aan op de
hele onderneming. Het hoofdpersoneel
bleek te zijn gevlucht, alleen de mantri
was gebleven en droeg hem enigszins
beschaamd de technische en administra
tieve chaos annex vuilnisbelt over.
Hij erkende dat hij 't misschien toch
niet helemaal alleen had gekund, maar
bewees daarna dat hij voor andere func
ties veel beter geschikt was en werd
assistent wedono. Hij bleek een uit
nemend pacificator te zijn en uit zijn
gebied bracht de kampongbevolking
eigener beweging twee laskars, keurig in
optocht, de beide vrijheidsstrijders met
een touw om de nek.
Er vond in de fabriek onmiddellijk een
inventarisatie plaats en de voorraad sui
ker (oud en nieuw product) viel niet
tegen: 33.000 ton suiker, weliswaar voor
een gedeelte republikeins product van
zeer slechte kwaliteit („dit zouden wij
nooit hebben durven afleveren"), maar
het suikertekort is zo nijpend, dat men
tie getraind, men had reeds een onder,
nemingstoko (winkei) geopend die een
omzet van 15.000 per maand had, 25.000
yard textiel waren gedistribueerd, zij
het ook dat de prijs van ƒ2.— per yard
ver boven de draagkracht van de bevol
king lag.
De lonen werden betaald volgens de
richtlijnen, vastgesteld door de assistent
resident van Loemadjang. Verdienden
koelies voor de oorlog 27,5 cent per dag,
thans is dit 50 cent. Ook dit is niet zeer
ruim. maar men bedenke, dat voor de
oorlog de levensstandaard hier voor Wes
terse begrippen zeer laag lag en dat een
loonsverhoging tot 50 cent relatief on
geveer gelijk staat met de Nederlandse
na-oorlogse loonsverhoging.
Ik heb met de heer Vertregt het hele
complex bezichtigd. Er heerste in de
enorme hallen en op het emplacement
een drukte als in de bietencampagne-tijd
De hele fabriek lag uit elkaar, werd
gereviseerd, schoon gemaakt, onderdelen
werden vernieuwd en overal was het een
gehamer en geklop van honderden „toe
kans" (inheemse bankwerkers uit de
fabriekskampongs rondom het emplace
ment, wier vaders meestal ook reeds in
deze fabriek werkten).
Eigenlijk was het geheel van kampong
huizen nog het best te vergelijken met
een fabrieksdorp in Europa: de twee
grote kampongs hadden brede straten,
elk huisje profiteerde van de waterlei
ding, er was straatverlichting, en de
hogere employé's hadden electriciteit in
huis. Bovendien toppunt van weelde
en geen enkele kampong zou daar zonder
Westerse richtlijnen ooit toe gekomen
zijn was er achter elk huis een.W.C.
Het H.V.A.-zlekenhuis, grotendeels be
stemd voor de inheemse werkers en hun
gezinnen, kon gemakkelijk concurreren
met elk modern ziekenhuis. Het was
en
letten.
De oude besarran (het huis van de
administrateur^ bleek gepromoveerd tot
TRI-kazerne annex munitie-opslagplaats,
maar reeds vóór de actie had de TRI
zich daar niet erg meer op haar gemak
gevoeld, daar een enorme waringgin
achter het huis (de heilige boom der
Javanen) met een storm enige weken
tevoren omwaaide en dit als een zeer
slecht voorteken werd beschouwd.
Inderdaad was hun rijk uit, zij bliezen
de munitie-opslagplaats op, probeerden
het schakelbord in de fabriek te vernie
len en verdwenen.
Van de 48 locomotieven waren er nog
24 aanwezig: de rest was reeds gesigna
leerd over heel Java en zelfs in Palem-
bang werden er enkele teruggevonden.
Drie bleken nog „rijwaardig", zij het
volkomen verwaarloosd.
Men begon met het opruimingswerk,
een goede maand later werkten er reeds
1500 koelies op de fabriek, er werd poli-
werd reeds tijdens de oorlog practisch
geheel geleid door een Chinese.. aP°-
thekers-assistent. De dokter, zeer fel anti-
Nederlands vluchtte bij de komst der
blanda's, kwam later echter weer terug
en hield de eerste avond reeds een mas
sabetoging tegen de koloniale uitbuiters.
In twee dagen durfde de vroedvrouw,
die bleef werken, reeds niet meer naar
buiten, bang voor wraak en ook de
andere verpleegsters werden schuwer en
onzekerder.
Deze verpolitiekte medicus, die midden
in dit grote prachtig geoutilleerde zie
kenhuis met een capaciteit van 200 pa
tiënten, op ons koloniale wanbeleid
schold, werd na enkele dagen op straat
gezet. Hij bleek bovendien medisch on
voldoende bevoegd.
Het was in vrij korte tijd het vierde
geval, dat ik meemaakte en drie van de
vier „subversieve" doktoren bleken een
of andere Japanse spoedopleiding te
hebben gehad. Hun vijandige h°uding
spruit mijns inziens minstens evenzeer
voort uit de vrees, dat hun beunhazerij
nu ten einde it en zij voor volledig be
voegde krachten het veld zullen moeten
ruimen, alg uit politieke motiveringen.
Andermaal botst Indonesische incom
petentie en zelfoverschatting met Wes
ters efficiente rationele opvattingen. Had
den wij minder ziekenhuizen en model
kampongs moeten bouwen en meer
scholen?
„Wij kijken alleen naar capaciteiten",
zei de heer Vertregt, „niet naar ras. U
kunt erbij zetten, dat ik een van de eer
ste leerlingen van de M.T.S. in Dordrecht
was, dat was in 1913 en toen ik in 1933
op wachtgeld moest, ben ik als eerzaam
huisvader opnieuw om les gegaan en heb
me electroteehnisch bekwaamd..".
Ik vroeg hem andermaal of hU opti
mistisch was en hoe hij de politieke ont
wikkeling zag.
„We kunnen weer werken", zei hij me
opnieuw; „we kunnen weer werken en
dat is voor mij voorlopig het voornaam
ste.."
Dat de tijd was teruggekeerd waarin
de blanda (dit weet bijna niemand in
Nederland) acht uur op acht uur, weken
achtereen zwoegde, scheen voor hem
helemaal geen bezwaar..
Hij woont thans in een der employé's-
huizen in Djatiroto, een huls op „palen",
nog uit de tijd, toen de hele streek oer
bos was en moeras en de bevolking ge
teisterd werd door malaria en andere
ziekten en geen hospitaal had en geen
straatverlichting en geen zuiver drink
water.
De Indonesische dokter bezocht toen
een door de Nederlanders gestichte
school kreeg een Nederlandse opleiding
van Nederlandse bevoegde krachten; in
1947 stond deze zelfde dokter ln een door
Nederlanders opgericht modern zieken
huis te schelden op dezelfde Nederlan
ders.
Maar nogmaals, men komt er niet met
hem zonder meer op straat te zetten en
voor de maalbatterijen weer zullen zin
deren door Djatiroto en het suikerriet zal
neerploffen op de transportband en voor
men met de bevolking de campagne
slamatan zal kunnen vieren, zullen er
nog ontzaglijke moeilijkheden uit de weg
moeten worden geruimd.
In 1907 waren zij van technisch mate.
riële aard, men kapte oerbossen en legde
moerassen droog.
Veertig jaar later liggen de problemen
anders: men moet tot een opl°ss'n®
komen met de eerste generatie, die pro
fiteren mocht van alle technisch mate
riële resultaten, inderdaad, die pres
teren mocht van de zegeningen van ons
koloniaal beleid, maar nog steeds een
generatie onder de invloedssfeer van
twee vtrschillende werelden: Westers
rationalisme tegen het irrationele Oost
ten.
Dit alles kan men bedenken op het
emplacement van een suikerfabriek en
voor degenen die Djatiroto kennen: dé
soos was bij onze aankomst nog versierd
met de rode papieren Kerstklokken en
guirlandes van 1942....
J. W. HOFWIJK
een
De laatste tijd heeft de C.C.D
inval gedaan in een aantal grote hotels
en restaurants ln de hoofdstad, waarbij
aan het licht kwam, dat voor grote
bedragen „zwart" was ingekocht.
Uiteraard is deze actie in Horeca-krin-
gen met misnoegen ontvangen omdat
het niet prettig is voor zwarthandelaar
te worden gehouden, terwijl men wit
verkoopt.
Enige weken geleden schreven we
reeds over het enorme vreemdelingen-
bezoek dit jaar aan Amsterdam ge
bracht. Maanden lang reeds zijn de ho
tels geheel bezet met Amerikanen en
andere buitenlanders. Het aantal Neder
landers dat onderdak kan vinden, is
zeker niet groter dan 25 Nu ontvan
gen de Horeca-bedrijven toewijzingen
op basis van 1939, een zeer slecht jaar.
Voor het grote vreemdelingenbezoek
zijn deze toewijzingen volkomen ontoe
reikend. Jarenlang reeds voert de Ho
reca een actiè om tot herziening van de
toewijzingen te komen, maar meer dan
toezeggingen heeft men nog niet ge
kregen.
Eenvoudig Is de kwestie intussen niet.
Een druk vreemdelingenbezoek is een
belangrijke zaak. Het brengt deviezen
in en het helpt de goodwill van ons land
De "Veiligheidsraad heeft gistermorgen 10.30 New York-tijd (16.30
Ned. tijd) het debat over de Indonesische kwestie hervat. De voorzitter
Cadogan opende het debat met de mededeling, dat het complete
consulaire rapport Dinsdagavond uit Batavia was ontvangen. Het
rapport is zo omvangrijk, dat de vermenigvuldiging
voor algemene
verdeling vier dagen in Jbeslag zou nemen. Ten gebruike van de
afgevaardigden in de raad zijn enige copieën vervaardigd.
Vervolgens bracht de Fhilipptjnse af
gevaardigde Romulo zijn voorstel naar
voren, inhoudend dat de militaire staf
commissie der V. N. de commissie van
drie terzijde zal staan teneinde een be
slissing mogelijk te maken, die uit tech-
nisch-militair oogpunt verantwoord is
en overeenstemt met artikel 47 eerste
paragraaf van het handvest.
Voorts meende Romulo, dat het con
sulaire rapport, misschien onbedoeld,
„meer welwillendheid voor het Neder
landse standpunt in het conflict toont,
dan de onpartijdigheid vereist had".
Hiervan gaf hij voorbeelden.
Generaal Romulo verzette zich ten
slotte tegen de mening van Gromyko,
dat de Fhilippijnen en China de Indo
nesiërs in hun vrijheidsstrijd niet vol
doende gesteund hadden.
Mr. Van Kleffens, aldus meldt
Reuter, verzocht de veiligheidsraad
geen „inflatie" in instructies te schap
pen door eep derde bestandsbevel uit
te geven. Nederland kon de nieuwe
Amerikaanse resolutie, welke er b(j
beide partijen op aandringt het reeds
gegeven bestandsbevel uit te voeren,
ten dele niet aanvaarden. Het gaat
echter accoord met het voorgestelde
verzoek aan de commissie van drie
om de partijen behulpzaam te zjjn bjj
het bereiken van overeenstemming
«ver de nakoming van het beveL
In antwoord op de critiek, dat Ne
derland het bestandsbevel had gene-
geerd, zeide Van Kleffens, dat de eigen
lijke vraag was, waarom van dit be
vel was afgeweken. „Wij hebben zo
veel mogelijk gevolg gegeven aan de
uitnodiging om het vuren te staken,
doch niet blindelings, niet, "i<Ren een
te letterlijk gehoor geven aan het beroep
dóód, gevaar of ellende zou hebben be-
tekend voor grote bevolkingsgroepen.
Daarom hebben wij ons genoodzaakt
gezien zuiveririgsoperaties uit te voeren
Wij hebben gehandeld, zoals de mees
te landen hier in gelijke omstandigheden
hadden gedaan".
Van Kleffens legde er nogmaals de
nadruk op, dat Nederland voornemens
was „werkelijke en geen zogenaam
de vrijheid" in Indonesië te brengen.
Aneta seint verder, dat de Australi
sche afgevaardigde een amendement op
zijn eigen resolutie van 11 October heeft
ingediend.
Zoals bekend, wordt in deze resolutie
verzocht de strijdkrachten der beide
partijen terug te trekken op ten minste
vijf K.M. achter de stellingen, welke op
1 Augustus werden ingenomen.
Volgens het nieuwe amendement
moeten de militaire adviseurs van
de consulaire commissie zich naar de
frontlijnen begeven om deze terug
trekking onder hun toezicht te doen
geschieden.
De veiligheidsraad heeft de behande-
I ling van de Indonesische kwestie ver-
Jdaagd tot Maandag 16 uur Ned. tijd.
versterken. De buitenlanders zijn graag
in ons land. omdat het hier rustig is,
goed en goedkoop. Op het ministerie van
landbouw redeneert mén echter anders.
Men heeft daar wel 'oog voor het belang
van het vreemdelingenverkeer doch men
acht het sociaal niet verantwoord dat in
de restaurants alles te krijgen is, terwijl
het publiek moet leven van karige rant
soenen.
De hoteliers zijn niet doof voor deze
redenering, zij zien er de redelijkheid
volkomen van in. Zij zeggen echter: het
eer of het ander, wij kunnen geen
vreemdelingen ontvangen als wij hun
niet te eten kunnen geven. Men ging er
dus noodgedwongen toe over „zwart"
levensmiddelen te kopen, niet echter om
daar ontoelaatbare winsten mee te ma
ken, maar uitsluitend om de gasten die
service te bieden, welke men van een
bona fide Nederlandse zaak gewend is.
Men kocht dus wel levensmiddelen
zwart in, doch berekende voor de daar
uit bereide ma?., r.ijclen de normale prijs.
Nu de C.C.D. zich daarmee is gaan be
moeien, heeft men dit stopgezet. Een
aantal hotels is er als gevolg daarvan
echter toe moeten overgaan gasten te
weigeren. Van een staking van de
hoteliers is geen sprake, men denkt daar
eenvoudig niet over, maar wel beperkt
men zijn b 'irijt tot degenen, die men
bedienen kan.
Een oplossing zal hier niet gemak
kelijk te vinden zijn. Er is gesproken
over een extra-toewijzing aan die be
drijven, die veel buitenlanders te gast
hebben. Dat zijn in de hoofdstad dan
alle hotels. Maar de gasten eten niet
allen in hup hotel, zij gaan de stad in
en doen een keuze uit de vele eethui
zen. Deze zouden dan ook voor een
extra-toewjjzing in aanmerking moeten
komen, maar dan heeft men weer dc
strijdvraag, waarom wel de restaurants
en niet de burger. De beslissing in dezen
is niet alleen een principiële kwestie,
er zit zeer veel aan vast.
Sommige overheidsinstanties brenger
naai voren, dat veeKvan de door toe
risten binnengebrachte deviezen in de
zwarte handel verdwijnen. Een Ameri
kaan, die op Schiphol aankomt en op
zijn inreisbiljet laat aftekenen dat hij
1000 dollar bij zich heeft, kan niet ge
dwongen worden deze dollars bij een
bank om te wisselen; bovendien kan
hij nog enige duizenden dollars in zijn
zak hebben. Beperkende maatregelen
zouden hier funest zijn, omdat dan de
goeden met de kwaden zouden lijden.
De meeste Amerikanen betalen geluk
kig in witte deviezen door middel van
traveller-cheques, die op de zwarte
markt geen waarde hebben. Het is bo
vendien op het ogenblik vrijwel onmo
gelijk op eigen houtje op reis te gaan-
de meesten worden dan ook bemiddeld
,Urea,UX die Prompt in goede
deviezen worden betaald. Veel steek
houdt dit argument dan ook niet.
Tenslotte is er nog de Nederlandse
economische zijde. De hotels kunnen
thans bij volle bezetting nog enige winst
maken, ondanks het feit, dat de kosten
enorm gestegen zijn en de pryzen slechts
weinig. Mocht echter de omzet doot
het niet vergroten van de toewijzin
gen teruglopen, dan is verlies onher
roepelijk het gevolg. Verschillende grote
Amsterdamse bedrijven zjjn er nu reeds
toe over moeten gaan personeel te
ontslaan omdat zij te weinig kunnen
omzetten om een grote staf personeel
in dienst te houden.
Het volgend jaar wordt een nog
groter toeloop van vreemdelingen ver
wacht. De Amsterdamse hotels zijn bij
voorbaat voor 50 pet. voor de Ameri
kanen gereserveerd. De hoteliers wach
ten nu met spanning de komende din
gen af, met kracht van argumenten
trachtende Den Haag tot een voor hen
gunstig inzicht te brengen.
Twee Kardinalen, Z.H. Em. kan),
de Jong en de aartbisschop van Keu
len, kardinaal Frings, hebben, gelijk
reeds gemeld, de geestelijke situatie
van Duitsland, in het bijzonder de toe
stand der Katholieke Kerk aldaar be
sproken.
De problemen en moeilijkheden zijn
overtalrijk en ieder kan zich, mede
uit de brokstukken der berichtgeving,
daarvan wel enig beeld vormen, maar
Kardinaal de Jong .achtte de tijd ge
komen in een persoonlijk contact met
zjjn hoge ambtgenoot zich het totale
beeld van de situatie te laten schet
sen.
I
Kardinaal Frings bevindt zich, zete
lend in een grote stad van cultuur en
industrie, welke de ramp van de oorlog
uit de lucht en te land ten volle heeft
ondergaan en gelegen is in het hart van
het katholieke Rijnland en in de onmid
dellijke omgeving van het Roerdal, mid
den in al die problemen van voedsel-,
kleding-, woning- en andere materiële
noden, maar midden ook in de vraag
stukken van meer geestelijke aard, welke
voortkomen hetzij uit die - stoffelijke
moeilijkheden, hetzij uit de ontredde
ring, welke op rekening van het natio-
naal-socialistische regime, van da de
moralisering en de ontgoocheling moet
worden gesteld.
Hoezeer de problematiek van het
huidige Duitsland Kardinaal Frings
bezig houdt, werd zeer onlangs publiek,
toen een klein boekje het licht zag,
waarin de Kardinaal een uiteenzetting
geeft van die Katholieke beginselen,
welke en in zoverre ze juist voor de
huidige noden der Duitse samenleving
van beslissende betekenis zijn. Die uit
eenzetting was het resultaat van een
aantal besprekingen, door de Kardinaal
in zjjn bisschoppelijk paleis en onder
Zijn persoonlijke leiding belegd tussen
verscheidene vooraanstaande figuren
uit de katholieke kringen van het. be
drijfsleven, zowel uit werkgevers- als
uit arbeidersorganisaties, en enkele
bekende theologen, die hun sporen op
het gebied der sociale wetenschappen
hebben verdiend als pater Von Nell
Breuning S.J. en pater E. Welty O.P.
Het was verheugend, dat Kardinaal
Frings veel belangstelling toonde voor
het onder het beschermheerschap van
Kardinaal de Jong juist voor West-
„Zusje" Gielen druk aan de arbeid, bij
de eerste steenlegging te Leusden.
Parmantig trippelde de kleine
Johanna Gielen, met een grote witte
strik in het blonde haar, aan de hand
van haar zusje Kitty, onder het
vaderlijk oog van minister Gielen,
naar voren om, gewapend met een
levensgrote troffel, vijf, zes scheppen
specie op een stukje muur te smeren
waarna de eerste steen kon neerge
laten worden. Ze had er kennelijk
plezier in en de omstanders niet
minder om eens „officieel" met
kalk te mogen klodderen en ze had
nog best een kwartiertje willen door
gaan
Zo werd dan officieel deze plechtig
heid verricht voor de bouw van voor
lopig twee paviljoens, die aan de tech
nische school zullen worden toegevoegd,
die de Paters Salesianen te Leusden iri
een prachtige bosrijke omgeving ondei
de rook van Amersfoort, leiden.
Op het ogenblik zijn een tachtig jon
gens gehuisvest in de statige villa, maar
grote plannen zijn er in vergevorderde
staat van voorbereiding. Niet minder
dan tien paviljoens zullen er om deze
villa worden gebouwd, waardoor de
technische school van de Paters Salesia.
nen zal uitgroeien tot een machtig
complex, waar veile Jongens met liefde
een vak zal geleerd worden, jongens die
later coadjuteurs, medewerkers van de
paters zullen worden, maar ook jon
gens, die na hun opleiding het volle
leven zullen ingaan.
Veel belangstelling
Vele autoriteiten en belangstellenden
waren gekomen om van hun medeleven
met dit heuglijk feit blijk te geven. We
noemden reeds Z. Exc.-dr. Jos. Gielen.
minister van Onderwijs, Kunsten eI?
Wetenschappen, die met een viertal
spruiten van zijn tiental naar de PleCgj
tigheid was gekomen; verder waren e
de heer H. Hermans, secretaris vari g
minister-president en mevr. Hermnro_'
de Hoogeerw. pater H. Bortoluzzb
vinciaal van de Salesianen in ^s(jen
land, burgemeester Kwint van De
de directeuren van de verschilled *na_
zen van de Salesianen, onder
tuurlijk ook pater dr. Ch. Dury en nog
vele anderen. leef Jen ge-
De jongens van de schoot g m één
weldiig mee met deze ge-beui praciitige
luzzi zegende de e^er^e steen en de oor-
konde werd door Vele P g
steen, die gisteren Plefh"g w"d gelegd.
Inderdaad wordt er Paters
Salesianen mooi vverkverricht ook
wederopbouwwerk dat voorrang ver
dient. Mogen hun werk en de plannen,
die zij nog koester,en het belang van
Nederland's jeugd, op voorspraak van
de H. Don Bosco in overvloedige mate
gezegend worden.
De heer A. Flesman, directeur van
de K. D. M„ is Dinsdagavond te
Buenos Aires aangekomen. De maat-
schappij.hcett onderhandeld over
landingsrechten in Argentinië (A.P.)
Duitsland werkzame „Kath. Genoot
schap voor geestelijke vernieuwing".
Een onderhoud van bijna twee uren
met de beide Prinsen der Kerk stelde
een delegatie van het bestuur in de ge
legenheid hun plannen aan Kardinaal
Frings en diens vicaris-generaal te ont
vouwen en diens zienswijze daaromtrent
te vernemen.
Het was wel duidelijk, daj; Neder
lands Katholieken, ook ais zij in de
stoffelijke noden niet zullen kunnen
voorzien, hier voor een taak van ge
wicht staan. Met name was de
Kardinaal geïnteresseerd voor de
reeds aangevangen boeken-actie
welke vooral aan wetenschappelijke
werken op theologisch gebied en aan
missalen en andere kerkboeken gun
stige resultaten belooft, voor de plan
nen tot het zende. van Nederlandse
sprekers op cultureel en organisato
risch terrein, voor de toezegging van
hoogleraren om enkele gast-colleges
aan Duitse universiteiten te komen
geven, voor de mogelijkheid om te
geraken tot een onderlinge uitwisse
ling van studenten.
De publicatie-mogelijkheid noemde
Kardinaal Frings wel bijzonder gering.
Weliswaar beschikt ieder diocees over
een eigen kerkelijk blad, maar dit be
strijkt dan ook niet meer dan het zuiver
geestelijke en kerkelijke terrein. Daar
naast zijn er alleen enkele katholieke
tijdschriften van breder werkdomein,
maar de grote en zo belangrijke midden
moot van een katholieke week- en nog
liever .dagbladpers, ontbreekt geheel.
Waar de Nederlandse geloofsgenoten
de geestelijke wederopbouw van Katho
liek Duitsland kunnen bevorderen, zul
len zij geen verstek mogen laten gaan;
dat is een taak, welke Europa in beider
nabuurschap moet zien, maar welke
alleen in christelijke broederliefde ver-
richt kan worden en een blijvende waar.
borg kan vinden. Het voorbeeld en initia
tief van Nederlands hoogste kerkelijke
autoriteit mogen ook 'hier vruchtbaar
blijken.
Weerverwachting medegedeeld door
K-N,M.I. te De Bilt geldig tot
Vrijdagavond:
In de avond en nacht op vele
plaatsen vorming van nevel of mist;
overigens wisselend bewolkt met
voornamelijk in het Zuidwesten van
het land hier en daar nog een enkel
buitje, zwakke tot matige wind tus
sen Oost en Zuid; weinig verande
ring van temperatuur.
24 October: Zon op 7.18 uur,
onder 17.29 uur; maan op 16.14 uur,
onder 0.40 uur.
me!5t Denden: Luitenant
Philip Mountbatten, dc verloofde van
prinses Elisabeth van Engeland werf
Woensdagavond licht gewond doordat
zijn sport-twoseater bij Cirencester
(Gloucestershire) van de weg afslipte.
Luitenant Mountbatten, die zich alleen
in de wagen bevond, liep lichte kneu
zingen op en verrekte zijn knie. De
auto werd tamelijk zwaar beschadigd.
De verwondingen zijn van lichte aard,
zodat Mountbatten zijn gewone werk
kan blijven verrichten.
Pe directie van de N.V. Magazijn De
Bpenkorf te Amsterdam heeft hoger
beroep aangetekend van het op 14 Oct.
tegen haar gewezen vonnis van de
tuchtrechter.
De senaat van de Kath. Economische
Hogeschool te Tilburg heeft besloten bil
gelegenheid van het vierde lustrum der
hogeschool het doctoraat in de econo
mische wetenschappen honoris causa te
verlenen aan mgr. dr. H. A. Poels, oud
hoofdaalmoezenier van de arbeid, we
gens zijn verdiensten op practiscn en
wetenschappelijk sociaal-economisch ge-
^"dc ere-promotie, waarbij prof. ma
gister dr. F. A. Weve O.P., hoogleraar
in de sociologie, als promotor zal op
treden, zal plaats hebben in aansluiting
op de lustrumviering, en wel op Zater
dag 22 November a.s.
De auteur Herman Divendal te Heem
stede, hoofd van de artikelendienst van
Sursum Corda, is benoemd tot algem.
secretaris van de K. A., in het bisdom
Haarlem.
De bonnen „Een eenheid 7e P^iode;;
tot en met „Een eenheid 12e periode
van de brandstoffenkaarten 707
zijn elk geldig verklaard voor het kopen
van één eenheid, vast?,i1fbeenhpdp„ -7
Voorts zijn de bonnen eenheden 7e
neriodp" t m Vijf eenheden 12e pe
riode" van^de 'hrandstoffenkaarten WB
707 elk geldfg verklaard voor het ko
pen van vijf eenheden vaste brandstof
fen De aandacht wordt er gevesti d
dat de brandstoffenKaarten, gemerkt
WA en WB, WW uitgereikt aan niet-
particuliere huisbrandverbruiikers, die
daarvoor in aanmerking komen (kanto
ren, werkplaatsen e.d.).
Op 21 September j.l. is een verhoogde
prijs van Kippeneieren ingegaan. In
leringen van pluimveehouders blijkt de
mening te heersen, dat in afwijking van
hetgeen Pp de bekendmaking van de
nieuwe prijzen ia medegedeeld (name-
nik, dat deze prijzen tot 3 Januari 48
van kracht zijn)' er binnenkort een
nieuwe eierprijs, geldend voor de pro
ductie-periode 1947-1948, bekend zal
worden gemaakt. De regelmatige aan
voer van eieren wordt zelfs tengevolge
van deze mening nadelig beinvloed.
Volgens een mededeling van het minis
terie van Landbouw ligt echter een wij
ziging van de prijs vóór de aanvang
van het nieuwe productiejaar niet in
de bedoeling.
Leonard Morris van Camberwell, in
het Zuid-Oosten van Londen, 25 jaar oud
en weleer in de R.A.F., wil gaan trouwen
en dies plaatste hij onder de rubriek
„Woning gezocht" ,de volgende adver
tentie: „Touw gezocht. Plaatser dezer
is voornemens zich op Maandag 20 Oc
tober te verhangen, indien hem
woning (twee of drie kamers) in huur
wordt afgestaan. Hij zal bij alle
eigenaren komen spoken
Tot heden heeft hij twee pakketjes
met een stukje touw ontvangen en een
brief van een dame ,die aanbood „zijn
riel te redden", maar een woning is hem
niet aangeboden.
©00 J
Voor dc wedstrijd Zuid-Nederland-^
Luxemburg, die Zondag te Eindhoven
zal worden gespeeld, werd het Luxem
burgs elftal als volgt samengesteld:
Doel: Michaux (Stade); achter: Pauly
(D-S-S? ^7 U£r (R R midden: Wag
ner (Stade), V. Feller (Stade) en Guth
(Union); voor: P. Feller (Stade), Schuh-
macher (The National), Cettal (Stade).
Schammel (Union) en Braas (Nieder-
corn).
Reserves: Krecke (R.R.), Feyder (Nie-
dereorn), Wagner (Fola) en Paulus (Gre-
venmacher).
Te Belfast won Woensdag het elftal
van de Engelse league met 43 van
de Ierse league.
Door een k.o.-zege in de vijfde ron
de op Norman Lewis heroverde
Jackie Paterson de bantam-titel van
h«t Britse Empire.
(Schaakredacteur: P. A. Koetsheid,
Noorderhavenkade 16a, Rotterdam.)
No. 6309.
B. BLIKENG.
Ie prijs „Szachista Polski" 1947.
Mat In 2 zetten.
Przepiórka mem. toernooi.
No. 6310.
LARS LARSEN Espe.
Ie prijs Magasinet 1946.
Mat in 2 zetten.
No 6311.
KNUT ARNSTAM, Zweden.
Ie prijs Magasinet 1946.
Mat in 3 zetten
VERBETERINGEN.
Ter vermijding van 1. Re3 in no. 6304
is bijplaatsing van een zwarte pion op
d4 nodig. In no. 6305 is als nevenoplos
sing mogelijk 1. Da3. Op eenvoudige
wijze voorkomt men dit door op a3 een
witte pion te zetten.
PROBLEEMOPLOSSINGEN.
No. 6301 1; Pd4 e2 met dubbele drei
ging, n.l 1. Dc4 en De4tt. Op 1, Te4:
volgt 2. Df5: en op 1. Re4:t, Ke0.
No. 6302, 1. Rd5—hl dreigt 2 Db3—e6
enz.
1Tfl, Tgl, Thl:, Tel anders
2. Df7, Dg!S, Dd5,- Tdlt enz. Deze drie-
zet maakte onder de oplossers nogal
wat slachtoffers. Na. l-.Da4 of Dc4 volgt
b4b3; 1. Te3 of Rf3 Tgl. Na
1. Td4 bijv. 1. cd5:, Tel kan een
aanval met de dame met succes afslaan.
CORRESPONDENTIE.
J de N. te G. Ofschoon uw twee
zetje zeer eenvoudig is, zijn we toch
plaatsen"6118 gelegenheid te
W. B. te S. In no. 6302 is de zwarte
pionnenstelling mogelijk zelfs zonder
dat daarbij het middel van de promo
tie is gebezigd. De zwarte pionnen moe
ten achtmaal geslagen hebben en dit is
als volgt te verkrijgen. Van zwart ont
breken drie officieren, twee hiervan
heeft de witte pion genomen en ver
huisde zo naar de d-lijn. De witte a-pion
sloeg de derde officier en plaatste ziel»
zo op de b-lijn- Nu kan zwart de slach
ting beginnen; zes witte pionnen en de
twee ontbrekende officieren van wit ge
ven hem gelegenheid achtmaal te slaan
en dat is juist voldoende.
GOEDE OPLOSSINGEN.
No. 6301 en no. 6302: A. Bergsitein, Ge
leen; A. C. Hoyng, Veghel; H. Poels,
Zoeterwoude; F. Pijls, Maasbracht; H.
W. v. Soest, Vreeswijk; H. F. Verheij.
Breda; F Versluys, Rotterdam.
No. 6301: D. F. v. Enthoven, Hilver
sum; W. H. Haring, Schipluiden; D. de
Jong, Breda; G. v. Lin, Boekei; C. J-
Lutz, Rotterdam; C .v. Rooyen, Heem
stede; F. L. Verheij Rotterdam.
NEDERL. BOND VAN PROBLEEM
VRIENDEN.
De N. B. v. Pr. organiseert begin
December een alg. oploswedstrijd. Ieder
belangstellende kan meedoen zonder
kosten. Begin December wordt een zes
tal tweezetten met de bepalingen voor
het oplossen rondgezonden. Prijzen zijn
boekwerken (één op de tien deelnemers)
Die zich interesseren, moeten vóór 25
November een enveloppe met naam en
adres opsturen aan L. C. Schade van
Westrum, Joh. Verhulststraat 124,
Amsterdam.
