Beschuldigingen tegen baron van
Harinxma juridisch bezien
ERVARINGEN TE PARUS
D
E
wereld
Het wereldwonder „Schiphol"
Wat is de waarheid omtrent deze
dubbele aanklacht?
FILM OP HET TONEEL
Klaarheid kan niet worden verkregen
Ambtenaren
Uit de sportwereld
ïï'zïï 'N.r.®s wè
Rapport Cleveringa gepubliceerd
Een mislukte Pelgrimstocht
Rechtsomkeer te Bordeaux
RUIT-NIEUWTJES
ned. waterpolo-ploeg
Priesterjubilea in 1948
DINSDAG 16 DECEMBER 1947
PAGINA 2
EN KATHOLIEKE VORMING
KATH. MILITAIRE TEHUIS
IN DE HARSKAMP
ALS DE DAGEN RUSTIGER
ZIJN....
Wisselende bewolking
FANTASTISCHE PLANNEN
WORDEN WERKELIJKHEID
DE 100.000 GEVALLEN
GELDIGHEIDSVERKLARING
KUNSTMESTBONNEN
OFFICIËLE PUBLICATIE
■Inlevering scheerzeepbonnen
NIEUWE TOESTELLEN
IK HERINNER MIJ MOEDER"
'in het Bisdom I'narlem
DAT „NAM' DIE KOE NIET,
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft thans vergunning gegeven
over te gaan tot publicatie van het eerste rapport der „Commissie tot
onderzoek naar de houding van Nederlandse diplomatieke en consulaire
ambtenaren tegenover Nederlandse uitgewekenen (commissie
Cleveringa). Dit' eerste rapport raakt de huidige ambassadeur te
Brussl, mr. B. Th. baron van Harinxma thoe Slooten.
De commissie komt tot het volgende eind-oordeel- V an gegronde
redenen voor ernstige klachten is de commissie niets gebleken De
heer van Harinxma heeft in uiterst moeilijke omstandigheden stellig
werk verricht, dat gewaardeerd verdient te worden. Dat hij hier of
daar een steek heeft laten- vallen is mogelijk, doch er is haar niets
gebleken van enige aanleiding de staf over zijn werk te breken. Wel
licht is het mogelijk, dat hij op twee, mogelijk samenhangende punten
van bijkomstige, doch in de gegeven omstandigheden van belangrijke
aard te kort is geschoten, doch er kyn achteraf hieromtrent te weinig
tastbaars worden vastgesteld om een afkeuring gerechtvaardigd
te doen zijn.
Deze twee punten zijn: bejegening
van uitgewekenen te Lissabon, waar
in wellicht een toon van wat meer
geduldige vriendelijkheid, wat meer
hartelijkheid en menselijke belang
stelling door had kunnen klinken; en
zijn gebrek aan goede samenwerking
met andere te Lissabon gestation-
neerde ambtenaren.
De commissie is onaangenaam ge
troffen door de kennelflk nijdige en
kribbige sfeer, die er te Lissabon
heerste en die af en toe de indruk
van kleinzieligheid maakt. Meer dan
ooit mocht in jaren als de besprokene
worden verlangd, dat een ieder zyn
persoonlijk gevoeligheden op de
achtergrond hield. Het moet een
ellendige indruk gemjWkt kebben fen
het maakt nog een eilendige i^ruk),
dat, terwijl land en volk betrok ten
waren In een worsteling om het e-
staan, die het uiterste vergde aan
eensgezindheid, enige leiders op, een
belangrijke post zodanig klbbe.den,
dat er van een samenwerking geen
sprake meer was. Deze bedorven,
soms kinderachtige sfeer heeft stellig
kwaad gedaan. Deze zaak af te doen
met een enkel „waar twee kijven,
hebben .belden schuld", zou a1 te
simplistisch zijn. De commissie acht
zich hiertoe niet gerechtigd. Zij heeft
niet kunnen vaststellen, waar de
hoofdoorzaak heeft gelegen- zij moet
op dit punt met een „non Heet"
b'ijven volstaan en zij moet het laten
bij het uitspreken van haar innige
teleurstelling
Aan het rapport der commissie ont
lenen w(j de volgende bijzonderheden:
Uit 'n rapport van de heer van Harinx
ma van d'e regering blijkt, dat door zijn
zorgen tussen Sept. 1940 en einde 1942
1596 personen uit Frankrijk naar buiten
zijn geholpen.
Daarna geeft het rapport de voornaam
ste aanklacht ni. zoals deze te vinden is
in een „rapport over het heleid van enige
Nederlandse diplomatieke en consulaire
ambtenaren tijdens de oorlog op grond
van een onderzoek ingesteld vanwege het
dagblad „Trouw".
De beschuldigingen
Deze klachten zijn als volgt geformu
leerd:
a. Het zenden van pakketjes aan
N.S.B.-ers.
b. Instructies, om Engelandvaarders
niet te helpen.
c. Het ontvangen van geregelde re
mises uit bezet Nederland en, wel
licht In verband daarmede, ver
dachte manipulaties met deviezen.
d. Onbevredigend beleid inzake de
verzorging van Engelandvaarders in
het kamp Praia das Ma?aes.
e. Ontoelaatbaar optreden In een
spionnagezaak, waarin zijn secreta
ris de hoofdfiguur was.
f. Het persoonlijk weigeren van hulp
aan Engelandvaarders.
Deze beschuldigingen worden uitvoe
rig toegelicht, waarna 't rapport treedt
in 'n beschouwing over de herkomst en
de vertolkingswaarde ervan.
Mr, Maas Geesteranus
In feite komt dit hierop neer, dat de
herkomst van dat rapport van „Trouw"
tot de „kroon-getuige" in deze zaak
mr. Maas Geesteranus wordt terugge
voerd, terwijl de vertolkingswaarde
der verklaringen van mr. Maas de
commissie-Cleveringa tot de conclusie
leidt zich voorzichtigheidshalve op
enige afstand van mr. Maas Geestera
nus te moeten stellen. Bijna een derde
gedeelte van dit uitgebreide rapport is
aan de verklaringen van de heer Maas
Geesteranus gewijd, waarbij de con
troverse tussen deze en de heer Ha
rinxma op de voorgrond treedt.
Zo wordt op pag. 14 gezegd:
„Ervaringen als onder 9 medegedeeld
hebben gemaakt, dat de Commissie iet
wat huiverig is geworden al te snel te
koersen op het kompas van de heer Maas
Geesteranus. Wat zij verder ervoer om
trent zijn persoonlijkheid van anderen
en uit eigen waarneming sterkte haar in
het besef, dat zij goed deed te dezen
met enig voorbehoud te werk te gaan.
Zij stelt voorop, dat zij ervan overtuigd
is geraakt, dat de heer Maas Geesteranus
in zijn Lissabonse diensttijd van geest
drift voor de zaak van zijn volk vervuld
is geweest en zich hieraan heeft gewijd
met een ijver, die hem in dank verdient
te worden afgenomen."
Na de verklaringen van deze twee ge
tuigen te hebben uiteengerafeld en met
juridische nauwkeurigheid te hebben
getoetst aan verklaringen van anderen,
komt het rapport dan tot een beoorde
ling der geformuleerde klachten.
Pakketten aan N.S.B.-'ers
Volgens getuigen verklaringen zou de
aanklacht onder punt a neerkomen op
het zenden van 2 13 pakketjes aan ver
keerde adressen.
De Engelandvaarders
Uitvoerig gaat het rapport in op de
aanklacht dat Van Harinxma instructies
zou hebben gegeven om Engelandvaar
ders niet te helpen. Hiervan zegt het
rapport het volgende:
Bij de bespreking hiervan moet goed
in het oog gehouden worden, dat de
heer Van Harinxma belast was met de
legale evacuatie. Wanneer hem wordt
verweten, dat hij zelf de illegale eva
cuatie niet ter hand heeft genomen,
moet men deze omstandigheid wel in
dachtig zijn; het is hierdoor niet uit
gesloten, dat hem terzake iets kan
worden nagehouden, doch, als gezegd,
dan toch alleen op grond hiervan, dac
de vraag zich aan hem moest g|an op
dringen of hij uit eigen beweging iets
moest ondernemen over de grens van
zijn opdracht heen; en dus: niet zo
heel licht.
Intussen strekt zich de klacht nog
verder uit dan dat hij zelf niet de
band aan de ploeg der Illegale eva
cuatie zou hebben geslagen; hij zou
anderen tegen alle redelijkheid in
hebben belet het hunnerzijds te doen.
ners, die opdracht had tezamen met de
heer Maas de Illegale evacuatie te re
gelen. Op dat tijdstip was ik er even
wel reeds in geslaagd bijna alle jon
gelieden, die zich nog in Frankrijk be
vonden, op Spaanse schepen vanaf
Bilbao te evacueren".
Conclusie
De Commissie leidt hieruit af, dat
de lieer van Harinxma, belast met
legale evacuatie, zich beijverd heeft
zo lang mogelijk legale wegen te blij
ven bewandelen en dit heeft bevor
derd; h(j heeft eerst moeizaam toe
gestaan tot illegale middelen zijn
toevlucht te nemen en heeft dit zelf
ook slechts schoorvoetend gedaan.
Tot een afkeuring van het beleid van
de heer van Harinxma zou aanleiding
z(jn, als htj, getoond had volkomen on
toegankelijk te zijn gebleven voor de
Illegale eisen van de tijd: doch dat dit
niet het geval is geweest, bewijst zijn
mederwerking van verschillende door
hemzelf reeds genoemde en van elders
bevestigde illegale stappen en bewijst
ook de mededeling van de oud-minis
ter van Boeyen: „Ik weet uit ervaring,
dat Baron van Harinxma niet ge
schroomd heeft illegale wegen te be
wandelen om gelden naar Frankrijk
over te brengen voor de pensioenge
rechtigden aldaar". En verder nog:
„Ik heb niet vast kunnen stellen, dat
van Harinxma enige blaam treft, in
tegendeel. Hij heeft alle krachten in
gespannen in Lissabon en in Londen,
maar hij heeft resultaten bereikt, die
teleurstellend zijn geweest. De moei
lijkheden in Portugal waren uitermate
groot om mensen binnen te krijgen".
Van redenen om te spreken van een
„ergerlijk gemis aan hulp aan Enge
landvaarders" is niet gebleken. Dat
het „de gebruikelijke praktijk was" om
geen enkele Engelandvader te helpen,
kan van de heer van Harinxma niet
worden gezegd.
Hier staat tegenover, dat, al moet
dan worden aangenomen, dat de heer
Van Harinxma de illegale evacuatie
niet heeft tegengewerkt (dan alleen dat
hij voor de legale zover mogelijk de
voorrang heeft opgeëist; en dat hij de
grens van dit mogelijke misschien iets
verder heeft gelegd dan anderen, kan
zijn zonder dat echter van zulk een
houding is gebleken, dat deze als ken
nelijk onredelijk en dus onbehoorlijk
zou moeten worden gebrandmerkt) en
tenslotte zelfs als reserve heeft bepleit,
hij klaarblijkelijk voor haar geen warme
belangstelling heeft gehad.
Nu de gedachte aan ambtelijke vor
ming zidh hoe langer hoe meer baan
breekt, heeft het hoofdbestuur van de
A.R.K.A. gemeend dit terrein niet uit
sluitend te mogen overlaten aan de
overheid en neutrale instanties, althans
voor zover deze vorming niet de vak
kundige bekwaamheid beteft, doch een
ethische kant heeft en derhalve prin
cipiële aspecten vertoont.
Als Inleiding voor een ambtelijke
vorming op katholieke grondslag heeft
het hoofdbestuur van A.R.K.A, in sa
menwerking met het Katholieke Volks-
hogeschoolwerk een week-end georga
niseerd, dat voor alle kajtholieke amb
tenaren, dus ook voor niet-leden van
A.R.K.A., toegankelijk zal zijn, op 23,
24 en 25 Januari a.s. op het landgoed
„Drakenburgh" te Hilversum (Baarn).
Prof. mr. J. J. v. d. Ven, hoogleraar
in het arbeidsrecht aan de universiteit
te Nijmegen, zal spreken over de rechts
positie var. de ambtenaar en het ar
beidsrecht, prof. mr. A. L. de Block,
hoogleraar in het administratief recht
aan de economische hogeschool te Til
burg, zal het onderwerp „AVnibtenaar
en politiek" behandelen; een nader be
kend te maken spreker zal .de verhou
ding van de ambtenaar tot de gemeen
schap uiteenzetten, terwijl tot slot de
zeereerw. heer J. Th. Kraakman, direc
teur van de K. A. in het blsdic n Haar
lem, een inleiding zal houden over de
taak van de katholieke ambtenaar.
Voor decerning aan dit week-end
moet men zich vóór 1 Januari opgeven
aan het A.R.K.A.-bureau, Jan van Nas-
saustraat 46, Den Haag.
In tegenwoordigheid van vele militaire
en burgerlijke autoriteiten is Maandag
in de garnizoensplaats Harskamp de eer
ste steen gèlegd voor het aldaar op te
richten Kath. militaire tehuis.
De hoofdaalmoezenier, mgr. H. J. J.
M. van Straelen, verrichtte de wyding,
waarna mevr. E. M. F. AupingVroom
de eerste steen legde.
„Zijn pauzes waren nog welspre
kender dan zijn spel"- Muziek-
critiek.
„Als ik die musicus was geweest" aldus
schrijft de heer S. N.(erp), hoofdredacteur
van het cultureel-muzikale tijdschrift
„Mausoleum" en muzikale medewerker
van „Die rare wereld", „zou ik voortaan
het spel weglaten en het publiek uitslui
tend pauzes geven zoals de 103-jarige
violist Gigli V. Also, die in slaap viel,
tqen hij een Tibetaans Wiegelied zou
gaan spelen. Zijn auditorium boog zich
gespannen voorover om de onhoorbare
klanken op te vangen en een muziekcri
ticus schreef later: „Zo zacht speelde de
meester, dat men slechts de stilte hoorde".
In een wazige mist ontrolde zich
het wazige landschap voor onze ogen
en een serene rust stelde ons voor de
vraag: is dit nu het woelige Frankrijk
waarvan de dagbladen gewagen? Ein
deloze suikerbietenvelden (waar blijft
die suiker toch) rekken zich- naar de
horizon, gestoffeerd met vele land
bouwmachines. Doch geen nijvere
landman valt er te bespeuren.
Wanneer we na enkele uren door de
Porte de la Vilette Parijs binnenkomen,
ontvouwt zich het oude vertrouwde Pa-
rijse stadsbeeld, aaneengerijde openlucht
uitstallingen met druk-gebarende en
schreeuwende kooplieden, de achter-
overhangende, hotsende autobussen, on
telbare oude gammele taxi's en alle mo
gelijke voorhistorische automobielen,
waarbij onze wagen nog een super-de-
luxe lijkt. Parijs 1947 heeft veel weg van
een rijdend autokerkhof en heel veel
vrachtwagens zijn hier nog uitgerust met
een hout-generator, waaraan wij uit de
oorlog zulke aangename herinneringen
bewaren. Ziet men een nieuwe Ameri
kaan, dan kan men er van op aan, dat
het een C. D. wagen is of een bultenlan
der.
Hoe weinig vertrouwen Frankrijk nog
heeft in het buitenland bleek ons bij een
onderhoud met een van de leidende men
sen van een Amerikaanse autofirma, die
vertelde, dat alleen nog wagens worden
geleverd aan buitenlanders, mits deze in
dollars betalen, rechtstreeks aan New-
York. Van de ruim tweeduizend man
personeel zijn thans nog slechts een klei
ne 200 man in dienst. Voor een Frans
man is dan ook de aankoop van een bui
tenlandse wagen absoluut onmogelijk en
de eigen productie is zo laag, dat eerst
In 1970 het niveau van 1939 zal zijn be
reikt.
Het Franse volk is beu van de sociale
onrust en politieke stakingen, hetgeen
duidelijk bleek bij een rel, waar wij op
Zondagmorgen tussen raakten, en waar
bij een groepje collecterende commu
nisten in het nauw werd gedreven. Een
roodharige hartstochtelijke vent met de
verboden editie der „Humanité", welke
slechts weinig aftrek vindt. Snedige op
merkingen doorklieven de lucht. Volgens
de oude beproefde methode zamelt men
geen gelden in voor de stakers, doch zo
genaamd voor de „travailleurs francais".
Terecht klinkt het uit de menigte waar
die dan wel zijn.
„Waar blijven onze kolen, ons brood,
de melk voor onze babies (volwassenen
krijgen allang geen melk meer) etc
Dan breken plots spreekkoren los en
huilt het door de straat: „allez en russie,
allez en Russie, au poteau vous sales
communistes", en in een minimum van
tijd ontstaat een handgemeen, waar
aan ijlings toegeschoten flics met vak
kundige hand een hardhandig einde ma-
Het is Zaterdagavond en in de kamer
der volksvertegenwoordiging wordt een
verbeten strijd gevoerd tussen de rege
ringspartijen en de saboterende com
munisten.
Eindelijk keren we Parijs de rug toe en
trekken voort naar het Zuiden, maar
eerst beveiligen we onze banden tegen
de door saboteurs Uitgestrooide banden
vernielers, speciaal voor dit doel ver
vaardigde driepotige haakjes, die bij het
inrijden de band absoluut ruineren. We
hebben gelukkig oorlogservaring, want
ook in 1944 hebben we met dit probleem
te maken gehad en dra zijn twee origi
nele Franse bezems voor de wagen ge
monteerd, die onze baan schoon vegen,
en zo verlaten we Parijs op weg naar het
nog roeriger Zuiden.
De grotere plaatsen passeren we meest
des nachts, zodat we weinig beleven, al
leen te Limoges ondervinden we enig
oponthoud, omdat er juist een betoging
werd gehouden. Bordeaux vertoonde on
geveer hetzelfde beeld als Parijs, alleen
nog iets onrustiger en ruiger.
Een bevriende familie verleende ons
gastvrij onderdak en adviseerde ons de
wagen in de inrijpoort te. stallen, wijl een
garage niet vertrouwd was. Benzine en
banden, ja zelfs hele auto's verdwijnen
en depolitie staat machteloos. Hier
heerst thans ongeveer dezelfde toestand
als tijdens de bezetting bij ons. Ook hier
zijn het de vreemdelingen, die de situ
atie beheersen en regelmatig worden
landingen van parachutisten en het af
werpen van wapens gesignaleerd.
Van uitstekend geïnformeerde zfjde
werd ons dringend aangeraden de tocht
niet voort te zetten. Immers zo deelde
men ons mede, het gevaar is met denk
beeldig, dat de z.g. partisanen van
Italië uit zullen trachten Frankrijk in
twee delen te splitsen, z°dat,o„„:
Frankrijk volkomen van het Noorden zal
zijn afgesneden. Bevindt men z
Spanje of Portugal als zo i«ts "m ge
beuren, dan zou terugkeer over iand vol
komen versperd zijn. Dit risico mocht men
niet nemen en ondanks de S^ote te-
leursteiling om zo dicht bij het eerste
doel te moeten versagen, besloten we
toch de steven te wenden en de lage lan
den weer op te zoeken.
Als de tijden hier wat rustiger zijn en
het alternatief niet meer behoeft ge
steld, zullen wij opnieuw starten om dan
naar wij hopen' de bijna 7000 kilometer
met succes te verslinden en de vrome
beden van Neerlands katholieken en
vooral de duizenden simpele vrome kin
derwensen, in houterig handschrift öp
papier gezet met de groeten van de ka
tholieke Hollandse jeugd aan 4e voeten
van de H. Maagd van Fatima neer te
leggen. Laten de kleinen daarvoor bid
den, dat deze mogelijkheid geboden
wordt.
w eerberichtj
Weerverwachting medegedeeld door
S het K.N.M.I. te De Bilt .geldig tot
Woensdagavond:
Wisselende bewolking met hier en
daar een enkel licht bultje; zwakke
j tot matige wind uit Noordelijke rich-
tingen; enige daling van tempera-
j tuur met voornamelijk in het Ooste-
lijk gedeelte van het land In de
nacht plaatselijk lichte vorst en en-
kele nevel- of mistbanken.
17 December: Zon op 8.43 uur,
onder 16.29 uur; maan op 12.24
uur, onder 21.04 uur.
De heer Van Harinxma zelf heeft te
dezer zake op-12 November 1946 het
volgende verklaard: „Ik was belast
met de legale evacuatie. Ik heb ge
tracht verder toch nog te doen wat ik
kon langs een semi-illegalen weg. Daar
bij ben ik verder gegaan met officiële
convoolen, waar ik zoveel mogelijk jon-
crelui instopte. Er bleek mtj boven-
dien, dat de Spaanse regering clan
destien bereid bleekdoorreisvisaU
verlenen aan Ned. jongelieden van
dienstplichtigen Jeeftyd, voor wie m
Bilbao passagebiljetten op Spaanse
boten in Amerikaanse dol1»"
betaald. Van deze gelegenheid heb ik
toen terstond gebruik gemaakt .Hu
ontkende, dat hij gezegd zou hebben
nooit iets illegaals te dpen; het beste
bewijs achtte hij daarvoor, dat de
heer Sevenster meehielp om Jongens
in de convooien te helpen. Hij had ai-
leen 'gezegd: „Wees voorzichtig niet
os illegale evacuatie, dat daardoor dc
legale evacuatie niet in de war wordt
gestuurd".
„Was er inderdaad een grote be
hoefte aan een illegale weg In het
laatst wel, doch aanvankelijk toen do
-convoolen het lind op legale wijze
konden verlaten en de Franse rege
ring oogluikend toeliet, dat uit Ne
derland ontsnapte dienstplichtigen'daar
in werden opgenomen, veel minder. In
den beginne werd dan ook noch uit Ne
derland noch van de andere zijde ooit
met ons contact gezocht om de ille
gale weg voor te bereiden. Later werd
dit anders en in 1943, toen het met dc
convooien dreigde vast te lopen, werd
de heei Kolkman, wiens standplaats
Perpignan op korte afstand van de
Spaanse grens lag, aangezocht dit werk
op zich le nemen. Hoewel wij van dc
Regeringscommissaris te Lissabon, die
na de om .etting van de consulaten in
„Offices Néerlandais", welke reeds in
November 1940 had plaats gehad, als
tussenschakel tussen de Ned. Regering
te Londen en mij was aangewezen, by
he-haling de opdracht hadden ontvan
gen ons met de illegale werkzaamheden
niet bezig te houden, heb ik onmid
deliyk de heer Kolkman gemachtigd
aan het Jot hem gerichte verzoek te
voldoen onder de mededeling, dat deze
Perspectief-tekening van het in aanbouw zijnde stationsgebouw Buitenland op Schiphol. Het gebouw is 220 m.
lang en 45 m. diep. Over de gehele lengte is een wandel terras, ook bóven 't restaurant op de le etage is 'n terras
zaak myne volledige instemming had.
Ik stelde hem de instructies ter hand
en overhandigde em de aanzienlijke
geldbedragen, welke voor dit doel wa
ren aangekomen. Ik heb voorts zorg
gedragen, dat de personen welke daar
voor In aanmerking kwamen, naar Per
pignan werden gezonden en daar, in
afwachting van hun reis door de Py
reneeën, in ons vluchtelingenlehuis wer
den opgenomen".
De getuige Van der Woude heeft ver
klaard: „Van Harinxma gevoelde het
meest voor legale evacuatie; van ille
gale evacuatie heb ik niets gezien; die
was in mijn tijd nog niet aan de orde.
Maas Geesteranus heeft haar na mijn
vertrek ter hand genomen".
De heer Van Harinxma heeft hier
over in een brief van 4 Februari
1947 nog nader verklaard: „De bewe
ring van Baron van Pallandt dat ik
tegen illegale evacuatie- zou zjjn ge
weest, en deze tegen zou hebben ge
houden, is in hare algemeenheid on
juist. Integendeel, herhaaldelijk werd
door mij (gelijk door Baron van Pal
landt toegegeven) bij de Ned. Rege
ring te Londen aangedrongen op het
scheppen van een Illegale weg tot eva
cuatie door een speciale daartoe com
petente organisatie.
Iets anders is, dat ik er inderdaad
op tegen was, dat door de heer Maas
Geesteranus zou worden gebruik ge
maakt van onze in Frankryk achter
gebleven consulaire ambtenaren, aan
gezien ik in de werkwijze van de heei
Maas niet het minste vertrouwen had
en ik vreesde, dat hierdoor de positie
en zelfs het leven rnzer vertegenwoor
digers en onzer jongelieden in onbezet
Frankrijk in gevaar zouden kunnen
worden gebracht. In verband hiermede
maakte ik inderdaad een afspraak
met Baron van Pallandt, dat de heer
Maas zich niet met de zaken in
Frankryk zou bemoeien.
Klaarblijkelijk was onze regering in
Londen, welke ik voortdurend door mijn
rapporten op de hoogte hield, het hier
mede eens, daar ik anders toch zeker
order zou hebben gekregen om de heer
Maas te laten begaan.
Eerst in Augustus 1942 zond de Ned.
regering naar Lissabon de heer War-
Is er wel een ander object van weder
opbouw, dat zo zeer wordt geleid door
taaie energie en vérziende ondernemings
lust als de wereldluchthaven Schiphol?
Het is een gemeenplaats geworden te
spreken over de ruïneuze toestand, zoals
die in Mei 1945 werd aangetroffen, maar
wat men er nu aantreft, is niet zo gemak
kelijk onder woorden te brengen. Er
heerst een koortsachtige activiteit op het
Vliegveld, in de werkplaatsen, in de han
gars, bij de bouwwerken. Al de vijf en
zestig honderd mannen en vrouwen, die
hier een bestaan vinden schijnen er door
aangestoken.
startbanen die tot 1800 meter verlengd
en tot 60 meter verbreed werden komen
in April klaar. Als men er met de auto
over rijdt, lijken het enorme racebanen,
men zou er met 30 auto's naast elkaar
over kunnen rijden, maar deze banen
kosten dan ook ruim een millioen gulden
per kilometer,
NIEUW STATIONSGEBOUW
Ondanks de geweldige oppervlakte van
't platform lijkt het soms net of de vlieg
tuigen op hoopjes bij elkaar staan. Het
gehele terrein, waarop nu de z.g. Vrij
heidsstraat staat, wordt er echter bij
getrokken, wat een winst van 40.000 m2
betekent. Dat zal echter pas kunnen ge
beuren, wanneer het stationsgebouw
gereed is: men hoopt in Mei. Dit stations
gebouw is echter nu reeds te klein,, een
gebouw hinnenland is reeds ontworpen
en zal zo spoedig mogelijk gebouwd
worden.
Er ontstaat een hele stad daar in de
polder, er werken nu reeds 4500 man van
de K. L. M. en 1500 man van de gemeente
Amsterdam. En toch alles wat nu ge
bouwd wordt is niet bedoeld te blijven.
Er wordt gewerkt aan het plan van het
definitieve Schiphol dat zo groot word-
dat wij het nu niet zouden willen ge-loven-
Maar men kan er bijv. wel zeker va
O Hr. Ms. torpedobojtjager „Evertsen
heeft de haven van Tandjong Priok
verlaten voor de thuisvaart. Onderweg
zal het schip voor vlagvertoon een
aantal havens aandoen.
O Benoemd tot officier Oranje-Nassau
met de zwaarden, tijd. hoofdoff
marinestoomv. 2de kl. B. W. Vinke
tijd. hoofdoff. vlieger 2de klasse jlir
P. J Elias, hoofdoff. marinestoomv
lste kl. H. L. ten Cate en de tijd
kap.-luit. t. z. K.M.R. L. N. H
Jungschl'ager; benoemd tot ridder
Oranje-Nassau, met de zwaarden,
off.-vlieger 2de kl. L. van der Burg
benoemd tot ridder. Nederl. Leeuw
schout-bU-nacht marinestoomv. NI. de
Overwogen wordt aan bovengrondse
miinwprkers wier loon niet toerei-
kend is voor het noodzakelijk levens-
onderhoud, .een extra-uitkenng te
O Ilachtvergunningen voor geiten wor
den in het veryolg ^ts verleend
aan he», die bij de registratie van
vee in bezit waren van een of meer
geiten.
De trekking van de Staatsloterij op
16 December luidt: 100.000: no.
13765; 25.000: no. 18932; 1000: nos.
5906 en 6527; 400: nos. 2836, 11307,
14016, 18425; 200: nos. 3128, 3971,
8397 14101, 15821, 17105, 20231; 100:
nos. 4263, 6368, 6924, 11028, 12809,
14365, 16140 en 16830.
Met ingang van 15 December 1947
worden de stikstofbonnen, voorzien van
opdruk 2, en de kalibonnen, voorzien
van opdruk 3, geldig verklaard. Deze
bonnen behouden hun geldigheid tot
nader order.
De gemeenteraad van Vlissingen ver
klaarde zich accoord met het stand
punt van ,B. en W„ die van oordeel
zijn dat de grenswijzigingskwestie
door Ged. Staten te klein bekeken is
Het C. D. K. deelt medé, dat detaillis
ten de bonnen „Res. 5 tabak", welke zijn
aangewezen voor scheerzeep, uiterlijk op
22* Dec. a.s. geplakt op opplakvellen in
het bezit moeten stellen van een grossier
of fabrikant. Grossiers moeten deze bon
nen eveneens op opplakvellèn geplakt
uiterlijk op 31 Dec. a.s. aan een fabri
kant opzenden. Fabrikanten moeten de
bonnen tenslotte in de week van 4 t.m.
10 Jan. a.s. bij de distributiedienst inle
veren ter verkrijging van een ontvangst
bewijs.
VERHOGING INSCHRIJFGELD
RIJVAARDIGHEIDSEXAMEN.
Met ingang van 1 Jan. 1948 zal het voor
het rli-examen verschuldigde inschrijf
geld worden verhoogd van 4.50 tot ƒ5
Voor het aanvragen van de z.g. „rij
proef" zal dus in het nieuwe jaar een
bedrag van 5.per postwissel of per
giro (no. 124149) aan het centraal-
bureau voor de afgifte van bewijsstukken
van rijvaardigheid te 's Gravenhage moeten
worden overgemaakt.
De waterpolocommissie van de K.N.
Z.B. heeft een voorlopige olympische
ploeg samengesteld, bestaande uit 16
spelertf, dié in den vervolge elk week
einde te Amsterdam zal oefenen in
verband met de komende interlandwecU
strijden en meer speciaal ter voorbe
reiding van de deelneming aan het
Olympisch waterpolotournooi te Lon
den. De ploeg bestaat uit de volgende
spelers: Rohner (Robben), Braasem
(Zlan), Keetelaar (Robben), van Fegge-
len (Meeuwen), Smol (Zian), Van Halm
(A.Z. 1870), Smael (S.V.H.), Korevaer
(Merwede), Mosterd (Amersfoortse
Z.P.C.), Cabout (Goudsche Z.C.), Vis
(Goudsche Z.C.), Van Rootselaar (IJ),
Roozenkrans (Watertrappers), Smits-
huyzën (AZ 187Ó), Salomons (H.Z. en
P.C.) en Kniest (Neptunus).
Te ztjnertyd zal een selectie plaate
vinden, zodat het aantal candidaten tot
ongeveer tien zal worden teruggebracht.
zijn dat de
autoweg van Amsterdam naa£
den Haag dan onder het vliegveld
zal dan ook met
zal gaan. En men
electrische trein van Amsterdam
Schiphol gebracht worden.
naar
Het klinkt als een grapje, maar het Is
werkelijk zo. dat men niet langer dan een
week van Schiphol weg moet blijven of
men weet er de weg niet meer. Mensen,
die dagelijks op de luchthaven werken en
die eens een keer in een andere uithoek
moeten zijn, zoeken radeloos tussen de
weer nieuw opgetrokken gebouwtjes. In
het begin leek het wel of iedereen hier
met de lust bezield was ergens een keetje
of een optrekje neer te zetten. Terecht
werd Schiphol toen vergeleken met een
goudgravers-dorp, men sprak van het
Klondijke waar men het geld uit de lucht
delft. Maar nu ziet men dat er een groot
plan achter dit alles zat Geweldige
gebouwen rijzen op, werkplaatsen gelijk
aan grote fabrieken staan vol met moto
ren. In do enorme hangars, die aan de
zijde van het vliegveld worden afgesloten
door 42 deuren welke een ton per stuk
wegen, staan de nieuwe blinkende toe
stellen van de K. L. M. en van de 15
buitenlandse maatschappijen die Schiphol
aandoen.
Er begint nu tekening te komen in alles
wat eerst op papier stond en fantastisch
leek. Verleden week kwam er weer een
niouwe motorenwerkplaats gereed, waar
300 monteurs de Ingewikkelde moderne
motoren uit elkaar halen, schoonmaken
of repareren. Er zijn nu tien boxen
waarin zo'n motor gereviseerd kan
worden. Deze K. L. M,-werkplaats ont
vangt ook veel opdrachten uit het buiten
land, zij is prachtig geoutilleerd met het
nieuwste, wat op dit gebied te krijgen is.
MaaT men is op Schiphol nooit klaar.
Deze werkplaats is er en nu tekent men
alweer aan een volgende, die een opper
vlakte van 1600 m2 zal krijgen.
Iedere week arriveert er een nieuwe
Constellatibn op Schiphol, zo van de
fabriek in Californië naar de Ned. afne
mer gevlogen. De K. L. M. bezit nu 13
van deze fraaie toestellen, die opvallen
door hun slanke lijn en drie staartroeren.
Er komen er nu nog vier en dan begint
de aflevering van de enorme Douglas
DC-6 toestellen, waarvan er zeven in be
stelling zijn en van de twaalf hyper
moderne Convairs die op de Europese
lijnen de Dakota's gaan vervangen.
De accommodatie van 't vliegveld kan
dit alle* echter verwerken. Twee grote
Op het ogenblik komt het weinig
meer vóór, maar tot voor korte tijd kon
men in films hét verschijnsel van gefo
tografeerd toneel waarnemen. Terecht
werd daar steeds scherpe critiek op
uitgeoefend, want de ene kunstuiting
heeft weinig of niets met de andere
gemeen.
Maar wat moet men nu denken van
de richting die het toneel aan het in
slaan is. We merkten het reeds vaker
op, maar in dat nieuwe stuk van John
van Druten: „Ik herinner ml) moeder",
is het zeer duideiyk: het toneel gaat
beïnvloed worden door de film. Niet al
leen lijkt het stukt zelf op egn scena
rio, maar de wyzc waarop het ten to
nele gebracht wordt herinnert nog meer
aan de film. Op zichzelf is het natuur
lijk zeer goed wanneer twee verschil
lende kunstuitingen elkaar beïnvloeden,
ten goede althans. Maar de wyze waar
op dat hier geschiedt kan volgens ons
geen winst betekenen. Hen toneelspel
als dit bestaat uit een serie op zich al
dan niet aantrekkelijke scènetjes, aan
elkaar gelijmd door de monoloog van
degene die het verhaal eigeniyk vertelt.
Een zelfde figuur trof men ook wel aan
in het dichterlijke en pure „Glazen
speelgoed" maar de betekenis was hier
geheel anders.
John van Druten, een Nederlander
die ln Amerika zeer gevierd ls, kan
toneel schrijven, het staat onomstote-
ïyk vast. Ook dit spel getuigt van de
vakman, er komen prachtige fragmen
ten ln voor. Maar toch heeft hy niet
helemaal raad geweten met deze op
zich zo aardige, aantrekkelijke stof. De
inzet is goed, prachtig is het gezin
Hanson getekend, maar later wil hij
teveel van dit gezin vertellen, terwijl
er te weinig gebeurt. En dat met al die
kleine sc-mes en al die decorwisselingen:
het werd op de duur vervelend.
Jammer, erg jammer, want op zich
zelf was er zoveel te waarderenjn^dit
stuk en vooral ook in deze i verhaal
Het is eindelijk weer eens venaal
van gewone, en wat
goede, vriendelijke mensem^.jj.
beurtenissen misschien s
rijk, ze zijn wel ontroerend. De opvoe,
Louis Saalborn ons vaak ^nieten, zijn
typering van de J«« meesterinirprach"
tige oom Chris was meesterlijk. Zijn
dochter Liane hee" 7®®1 gegeven
door haar vertolking van Katrien.
Hetty Beck was als d_ moeder inder
daad het middelpunt vani alle gebeur
tenissen en SeV°ele"n0 f het decor
niet door zo'n knappe ontwerper als
Wim Vesseur was gemaakt had men
dit stuk niet kunnen spelen of het was
een eindeloos geharrewar geweest.
V. Sp.
19 A,ügjL 65 Jaar priester: J. H. M.
peepetkorn oud-pastoor te Limmën,
thans verblijvend te Alkmaar (H. Augus-
tinus)
15 Aug; 50 jaar priester. h; J. C.
£*awfiq\Putoor te Rotterdam (H. Lam-
,b«fc ht 'J- de Kok, rector te NaaM-
Martinusgesticht)Th. Kwak-
man pastoor te Rijpwetenng; H- I.
hnnt tldt' rustend pastoor van Voor-
hout, thans verblijvend© Huize St. Li*
dulna te Killegersberg.
Aug.; 40 laar priester: N. Appelman,
rector te Monster (Pensionaat); H. N.
Tn* Berkhout, em.-rector te Amsterdam
(Maagdenhuis), thans verblijvend te
Laren (St. Jans Ziekenhuis); W. P. J.
•lanug pastoor te Bodegraven; P. A.
UIeiJhtjes, rustend pastoor van Hein-
Keriszand, thans verblijvend te Wasse-
P„aar (St. Willibrordusstichting)J. P. J.
Kok, deken'en pastoor te Delft (H. Hip-
Politus)- A P. C. Konijn, pastoor te Rot-
terdam (H. Hildegardis)W, H. Kooy,
Pastoor te Amsterdam (H. Hart van
Jesus)J. van Muljen, pastoor te Heiloo;
J. Röben pastoor te Duivendrecht; A
Slijkerman, te Wassenaar, als rector van
Huize St. Willibrordus: K. A. H. van
Veen, pastoor te Den Helder- (O. L. Vr.
Onb. Ontvangen); J. M. Vermeulen,
pastoor te Assendelft.
19 Dec.: 40 jaar priester: J. G. Verhoeff,
pastoor te Breezand.
26 Mei: 25 jaar priester: G. P. Bakker,
pastoor te Koog a d. Zaan; A Boekei,
pastoor te Bovenkarspel; P. N. Bora-
boom, pastoor te Zmdermeer P. C. Bot
telier, pastoor te Grootebroek, L.J
Bresser pastoor te Zierikzee: H. J. van
Deursen, president Theologicum te War-
mond- J. A. S. Groen, pastoor te Edam,
A H.' Harst deken en pastoor te Dtm
Helder (H.H. Petrus en Paulus), J. P
van Houten, pastoor te Wormerveer; A
J. Raaffels, pastoor te Schiedam (H
Hart van Jesus); M G. van Run. pastoor
te Bergschenhoek; P. A. A. Verhoeckx.
pastoor te Scheveningen JO L Vr. van
TrmrHes)- F P- M. van de Vliet vloot-
aalmoezenier te Soerabaja.
22 Dec.: 25 jaar priester: W. J. V.
Hessing, pastoor te Zwijndrecht; C. M.
M. Hijgemann, pastoor te Schermerhorn;
H. J. Kuyper, deken en pastoor te Wog.
num; J. F. M. Zegers, oud-pastoor t«
Hansweert, thans verblijvend te Am
sterdam; J. P. van Zon, pastoor te Bad
hoevedorp.
6 Dep.: 1214 Jaar priester: G. A. Beek,
kapelaan te Haarlem (H. Joh. de Doo-
per); J. J. Betjes kap. te Rotterdam
(H.H. Mart, van Gorcum); A. F. J. L-
v d Boog, prof. Philosophicum War
mond; J. Breedveld, kap. te Rotterdam
(H. Barbara); F. A. van der Burg, kap.
te Haarlem (O. L. Vr. 7 Smarten en H.
Bavo); A. W. A. Danckaarts, kap. te
Dordrecht (H. Ant. van Padua); Th. O.
Drogt, kap. te Amsterdam (O. L. Vr. v.
Alt. Bijstand); B. A. Emmelkamp, kap.
te 's-Gravenhage (H. Familie): C. J.
Graaf, kap. te 's-Gravenhage (H. Jozef);
F. Grent, godsdienstleraar te 's-Graven
hage (R.K. Lyceum- voor Meisjes); H.
H Groeneveld, kap. te Dordrecht (II.
Bonifacius); J. A. M. ten Hengel, kap.
te Rotterdam (H. Antonius Abt); J. J.
Hetem, kap. te Rotterdam (H. Franc. v.
Ass.); G. J. Hoogervorst kap. te Bode
graven; G. Jongkind, kap. te Dordrecht
(H. Bonifacius)H. J. Kooyman, kap.
te Rotterdam (H. Lambertus); P. J.
Kraakman, kap. te Loosduinen: W. J. F,
de Lange, kap. te 's-Gravenhage <H.
Jozef); J. G. Louter, prof. Theologicum
te Warmond; P. J. M. Matthijsen, kap.
te Voorburg (O. L. Vr. Hem.Opnemmg)
W. J. J. M. van Niekerk. kap., te Rotter
dam (H. Barbara); J. de Nijs, kap. te
Leidschendam, thans verblijvend te
Groesbeek, Dekkerswald; G. van dei-
Poel leraar „Hageveld. te Heemstede;
J. J. M. A. M. van Rek, leraar „Hage
veld" te Heemstede; A. A. A. Rikkeis,
kap. te Rotterdam (H. Nicölaas); H. J.
A. Roosen, kap. te Schiedam (H. Hart
van Jesus), thans verblijvend te Tilburg
(„De Klokkenberg")- Th. J. M. Ruiter,
kap. te Heemstede (O. L. Vr. Hemel Op
neming); A. A. M. Sanders, rector te
Wassenaar (St. Jac. Stichting); J. A. M.
Schmidt kapelaan te Amsterdam (O. L.
Vr. v. Alt. Bijstand); C. Stet. kap. te
Rotterdam (H. Familie): S. M. M. Steur,
kap. te Gouda (O. L. Vr. Hemel Opne
ming); N. Tromp. kap. te 's-Gravenhage
(H. Jeroen): W. G. Vet, kap. te Rotter
dam (H Jozef): M. J. Wenners. prof.
Philosophicum te Warmond; A. A. M.
Wentholt, kap. te Overveen; C. P. de
Wit kap. te Amsterdam (H. Hart van
Jesus): M J. M. Wuyster, kap. te Dei ft
(H. Hippolytus).
