Kerstcontact, dat
Koningin en bevelhebbers
strijdkrachten
stil maakte
tot
de
PATER BORROMAEUS
Ned. ministers vieren Kerstmis
aan het Java-front
Bezuiniging die niet doorging
Gong
Wat doen we met oude kranten?
NOORS SCHIP ONTPLOFTE IN DE
KERSTNACHT
GOUWEDUK IN KLEI GEZAKT
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Troubadour van Gods Woordplotseling
overleden
Scheepsramp voor
de Ned. kust.
LAGEN
69ste JAARGANG
ZATERDAG 27 DECEMBER 1947
No. 20102
- „JUIST XJW TAAK IS HET
BRENGEN VAN VREDE
EN VEILIGHEID"
HET „STAAKT VUREN"
Derde voorstel U-N.O.-Comm,
REPUBLIEK WENST ONDER
ZOEK I;Z. KRAWANG-ACTIE
NED. VERLIEZEN IN INDIE
GEWONDEN EN ZIEKEN
HUISTOE
BREUK TUSSEN MOSKOU
EN IRAN?
Sovjet-ambassadepersoneel naar
New Dehli vertrokken
„Deze man was mij een uitverkoren werktuig
om Mijn Naam te verkondigen". Hand. IX. 15.
IN GODSDIENSTIGE SFEER
EN STILLE VREUGDE
MET DE „JONGENS"
Verwanten van Jndïè'Strijders
VOORSCHOT VOOR
MOBILISATIE-SLACHTOFFERS
ZEEPOST VOOR OOST EN WEST
MARINE-BEGROTING
MOET IN REVISIE
GEVAAR VOOR OVER
STROMING BEZWOREN
TOCH EXTRA VLEES
ZUID-AFRIKA HELPT OORLOGS
SLACHTOFFERS
BIOSCOPEN OP OUDEJAARS
AVOND GESLOTEN
ZES EN TWINTIG NOREN
OMGEKOMEN
ER ZIJN MAAR TWEE
PROBLEMEN
GEZANT OP KERSTDAG
VERMOORD
Daad van een krankzinnige
JAPI HEEFT VEEL
CONCURRENTEN
DE KANTOREN van de Redactie en de Admi
nistratie van de „Nieuwe Schiedamsche Courant"
zijn gevestigd te Rotterdam, Kortenaerstraat 1,
Tel. 25270; te Schiedam, Broersvest 8, Tel. 68804.
De abonnementsprijs bedraagt 3.45 per kwar
taal, 1.15 per maand, 0.30 per week.
Directeur: J. KUIJPERS.
Hoofdredacteur: Mgr. Dr. J. WITLOX.
Algemeen Redacteur: H. A PAALVAST.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
DE ADVERTENTIE-PRIJS op gewone kolom
breedte bedraagt 15 ets. per millimeter hoogte.
Ingezonden Mededelingen op redactionele
kolombreedte 30 ets. per millimeter hoogte.
Contract-tarieven tegen gereduceerde, prijs op
aanvrage bij de Administratie verkrijgbaar.
KAMPIOENEN tot 20 woorden 1.Ieder
woord meer 5 ets. Maximum 50 woorden. Uit
sluitend bij vooruitbetaling.
H.M. de Koningin heeft in een bood
schap tot de troepen in Indonesië
Haar beste wensen voor een gelukkig
Kerstfeest en een voorspoedig Nieuw
jaar uitgesproken en de verwachting
-geuit, dat zij ook het nieuwe jaar hun
taak op dezelfde voortreffelijke wijze
zullen volbrengen, als in bet afgelopen
jaar.
In het programma van de Ned. strijd
krachten van Kerstavond richtte een sol
daat van 3-VIII Tt.I. zich van Indonesië
uit tot H.M. de Koningin naar aanleiding
van de bovenvermelde boodschap, spre
kende namens alle Ned. soldaten in In
donesië. Hij dankte de Koningin voor
Haar wensen en wenste Haar en de leden
van het Prinselijk gezin een gelukkig
Kerstfeest en een voorspoedig Nieuwjaar.
„Majesteit", zo besloot hij, „wij zullen uw
verwachtingen niet beschamen. U zult
ook in het komende jaar op ons kunnen
rekenen".
H.M. de Koningin heeft voorts een bood
schap van gelijke strekking als de boven-
vermelde gericht aan allen, die deel uit-
maken van de strijdkrachten ter zee, te
land en in de lucht, zowel hier te lande
als in Suriname en Curasao.
De chef van de generale staf, luit.-gen.
mr H. J. Kruis, heeft gistermiddag via
de PC J.-zender een Kerstboodschap tot
de troepen in Indië gericht. Over dezelfde
zender heeft luit.-adm. C. E. L. Helfrich,
de bevelhebber der zeestrijdkrachten, een
Kerst- en Nieuwjaarsboodschap uitge
sproken tot het marine-personeel in Indië.
Anderzijds heeft van Indië uit in het
programma voor de Ned. strijdkrachten
pp de avond van tweede Kerstdag de
legercommandant luit-gen. S. H. Spoor
gesproken tot de families van de soldaten
in Indonesië en tot de soldaten zelf.
In de Kerstboodschap van gen. Kruis
luidt het o.a.: „Laat dit Kerstfeest u de
kracht geven, met opgewektheid de toe
komst tegemoet te gaan, hoe moeilijk die
soms ook mag lijken, met liefde en ver
trouwen te denken aan uw thuis, aan
allen, die u daar wachten".
Voorts wijst de generaal er op, dat het
soldaat-zijn voor de Ned. soldaten in
Indië geen tegenstelling vormt met het-
Vredesfeest: „Juist uw taak is het bren
gen van vrede en veiligheid aan uw
medemensen in de Archipel'De Kerst
gedachte zal u steunen en schragen, want
orde en rust, vrede en liefde, toewijding
en offers vin-den. elkander op het Kerst-
''n, de gevallen kameraden te hebben
herdacht, wijst de generaal op het komen
de Nieuwjaar, de soldaten aansporend
door zelfvertrouwen en initiatief voorko
mende moeilijkheden te ..overwinnen
Admiraal Helfrich wijst in zijn bood-
enigd. Zij deelden dezelfde omstandig
heden, maar vooral waren zij één, gelijk
der sprekers, pater L. Verhagen, het
treffend zei: door de band van Gods
liefde.
Het waren treffende ogenblikken in
het majestueuse kerkgebouw, waar de in
vallende schemering de sfeer nog ver
hoogde.
Ds. Willemse sprak een kort woord ter
verwelkoming en Roos Boelsma en een
kinderkoor o.l.v. mevrouw Aleida Peith
Goettsch hebben vervolgens door rang en
Roosje Driessen met een prachtige voor.
dracht van twee gedichten van W. Brandt
„Kerstavond op wacht" en „Een soldaat
neemt afscheid van Sumatra" de aan
wezigen geboeid en ontroerd. Stoffel Vie-
gen gaf indrukwekkend orgelspel.
Een deel van het programma werd uit
gezonden naar Indië en werd ingeleid
door kapt. K. Nort. Mevr. Baay bracht
namens allen een groet aan de dierbaren
overzee.
Het „Stille Nacht", dat beurtelings door
Roos Boelsma, het kinderkoor en allen te
zamen werd gezongen, zo ver heengedra
gen en opgevangen in de harten van een
vader, man, broer of verloofde, zal men
zelden sohoner gehoord hebben.
De commissie van goede diensten
van de U.N.O. heeft aan de Neder
landers en republikeinen haar derde
voorstel om de order staakt het vuren
doeltreffend te maken, overhandigd..
Dit werd gisteren van betrouwbare
zijde gemeld, aldus A.P.
Het nieuwste voorstel omvat zekere
voorstellen die door beide partijen gedaan
werden.
In de laatste mededeling van de com
missie van de U.N.O. werd ook aange
drongen op een doeltreffende beslissing
inzake de order staakt het vuren voor
31 December, evenals op een onmiddel
lijk entameren van de politieke kwesties,
die er mee verbonden zijn.
Vertrouwelijk werd medegedeeld, dat
een copie van het voorstel gisteren naar
Djokjakarta gezonden is. Deze copie
wordt overgebracht door dr. J. Leimena,
voorzitter van de republikeinse commis
sie voor de tenuitvoerlegging van de
order staakt het vuren en zal dienen om
bestudeerd te worden door Soekarno,
president van de republiek, dr. Amir Sja-
rifoeddin, eerste minister en andere
republikeinse leiders.
De republikeinse regering heeft de
commissie van goede diensten schrifte
lijk verzocht, een onderzoek in ti stellen
naar de Ned. actie in het Krawangse, ten
Z.O. van Batavia, waarbij volgens de
republikeinen 300 burgers werden gedood
en 200 gewond. Deze slachtoffers zouden
tussen 9 en 14 December gevallen zijn.
Volgens het Ned. legercommuniqué
zouden er slechts 150 bendeleden on
schadelijk zijn gemaakt, oals men weet.
Officieel wordt gemeld, dat op 23
DecemberNde Ned. verliezen bedroegen
1 gesneuvelde en 3 gewonden. In West
en midden-Java kwamen botsingen voor.
Voorts hadden in Java en Sumatra de
„gebruikelijke beschietingen" van Ned.
patrouilles en posten plaats.
Dinsdagochtend Is het hospitaalschip
„Groote Beer" met gedemobiliseerde ma
riniers en ongeveer 400 afgekeurde mi
litairen van de Kon. landmacht uit Priok
naar Nederland vertrokken. -
Naar U. P. te Teheran uit welinge
lichte bron verneemt, is Ivan Sadchl-
Koc, Sovjet-ambassadeur aldaar, met
het grootste gedeelte van lijn gevolg
per speciaal vliegtuig naar New Delhi
vertrokken. Verwacht wordt, dat de
Sovjet-Unie de diplomatieke betrek
kingen met Iran zal verbreken.
Naar verluidt, zullen de Russische
vliegtuigen van New Delhi terugkeren
om de rest van de staf van de Russi
sche ambasjaeie naar Moskou te vliegen.
Waarom Sadchikow naar New Delhi
vertrokken is in plaats van naar Moskou,
is te Teheran niet bekend.
De betrekkingen tussen de Sovjet-
Unie en Iran, die gespannen waren
sedert het Iraanse parlement de olie
overeenkomst van Ghavam-Sadchikov
verworpen had, kregen een nieuwe schok
door de benoeming van Ibrahim Hakimi
tot premier van Iran
De Sovjet-pers liet zich de laatste da
gen op onvriendelijke wijze uit over de
Iraanse premier, die door de „Pravda"
een welbekende vijand van de Sovjet ge
noemd werd, die nauwe relaties onder
houdt met anglo-Amerikaanse krfingen.
Op de vredige middag van de eerste
Kerstdag is in het St. Franciscusgasthuis
te Rotterdam nog onverwacht, maar zacht
en zonder lijden overleden de alom be
kende Franciscaan en gevierde redenaar
pater Borromaeus de Greeve.
Nog onverwacht. Maar wij, die hem de
laatste maanden bijna iedere morgen
mochten ontmoeten, constateerden met
spijt, dat de eens zo sterke krachten in
deze forse figuur snel tot een inzinking
kwamen.
In de heilige vastentijd van verleden
jaar hebben wij het orgelend geluid van
de oude boeteprediker nog bijna onver
zwakt uit de parochiekerk van Naald
wijk door de radio kunnen horen, tot aan
het slot een even bewogen stem de mo
gelijkheid opperde, dat dit wellicht zijn
laatste lijdensmeditatie zou kunnen zijn.
Deze zomer bij het blijde eeuwfeest van
zijn Franciscaanse ordesgenoten te Ven-
schat) /o a. op de teleurstellingen, in het
afgelopen ja'ar door vele ma^en der
Koninklijke marme door het u^bli
van tastbaar resultaat ondervonden. Deze
teleurstelling mag echter geen reden z I
moed en geestkracht te verliezen,
aij die Kerstdagen u troost scnen-
ken", aldus gaat adm. Helfrich verder, „bij
de herinnering aan Hem, Die alles gaf en
niets vroeg om het mensdom te helpen".
„Laat het Kerstfeest u de kracht geven
om plichtsgetrouw, welgemoed en met
volharding door te gaan met de arbeid,
welke u is opgelegd".
Generaal Spoor bracht in zijn toespraak
in herinnering, dat de strijd, die de Ned.
soldaten in Indonesië hebben gevoerd en
nog moeten voeren, gevoerd is op Chris
telijke grondslag. Hij is en wordt gevoerd
om normale toestanden te hert tellen, om
de bevolking veiligheid te geven tegen
daden van terreur, mensenroof en moord.
Het is de betekenis van het „licht om
de kribbe, waarom wij in onze taak
moeten volharden, totdat wij kunnen zeg
gen' „onze taak is volbracht".
De legercommandant verzocht de luis
teraars aan het slot van zijn toespraak
een ogenblik de handen te vouwen voor
hen, die ons ontvielen en voor hen die
gewond of ziek op hun herstel wachten.
Luitenant-generaal Spoor besloot met
Allen een „Zalig Kerstfeest te wensen.
Het was een goede gedachte, in het
kader van het radioprogramma voor ae
Nederl. strijdkrachten aan de vooravond
van Kerstmis in de wijdingsvolle om
geving van de Domkerk te Utrecht,
bovendien in het hart van Nederland, een
bijeenkomst te beleggen voor de verwan
ten van onze jongens in Indië. Hun ge
dachten waren zodoende op wel zeer bij
zondere wijze bij de soldaten, die in pijn
lijke eenzaamheid Kerstmis beleefden en
allen voelden zich door één band ver-
De Ned. ministers Beel en Neher en
dr. Beel's secretaris, de heer H. Her
mans, hebben Kerstmis niet te Batavia
doorgebracht, doch bij de troepen aan
het front, hetgeen door de Ned. soldaten
ten zeerste is gewaardeerd.
Dr. Beel verscheen voor de troepen Re-
heel onverwacht met zijn gezelschap in
de streek van Salatiga. Het was de wens
van dr. Beel geweest, als particulier
Kerstmis te vieren bij enkele groepen sol
daten, die moeilijke en afgelegen posten
bezetten.
Het gezelschap was met een speciaal
V+°m deze gelegenheid beschikbaar ge
stelde bommenwerper naar Semarang
gevlogen. Op het vliegveld aldaar was
generaal De Waal ter begroeting aanwe
zig. Per jeep begaf het gezelschap zich
daarna naar Salatiga, waar in de officiers
mess de lunch werd gebruikt, waarop de
ministers zich naar de cantine begaven,
waar ds. Teding van Berkhout voor de
Protestantse militairen een „avond
wijding" hield. Ook een Nachtmis werd
te Salatiga bijgewoond.
Minister Neher sprak na de beëindiging
van de dienst een gevoelig woord tot de
soldaten en plaatste op verzoek van de
manschappen handtekeningen in de Kerst-
programma's die door de Welfare, de
algemene burgerzorg en het Rode Kruis
aan de soldaten waren aangeboden.
Het was in de grote zaal van een par
ticulier huis. dat de Nachtmis werd bijge
woond, waarna minister Boel de enkele
honderden aanwezige soldaten toesprak,
wijzend op de gezamenlijke plicht van
de militairen en hemzelf als minister-pre
sident.
Te Salatiga had het bezoek van de
ministers, die zich ongedwongen met de
onderhielden en zich op de
noogte stelden van de onder de man
schappen levende vraagstukken, grote
indruk gemaakt. Toen de ministers echter
om drie uur 's nachts voor het Kerst-
ontbijt in de cantine te Getasan versche-
™Jr wa® de verrassing zo mogelijk nog
De reis daarheen werd in een
!rauto. afgelegd. Te Getasan heerste
TT^ii=«amrïins' zoals we die op een echt
Hollands Kerstfeest aantreffen. Nlht al
leen was de zaal van de cantine met echt
dennegroen uit de bossen in de omgeving
versierd, doch ook was een kolenvuurtje
aangelegd, daar Getasan zich op 1100 M.
hoogte bevindt.
Weer later in de nacht werd in het
voormalige vacantieoord van Semarang,
Kopeng, in een zo goed en zo kwaad als
net ging tot kapel ingericht eenvoudig
zaaltje de Nachtmis voor de 30 soldaten,
die deze post vormen, door de ministers
bijgewoond. Een bordpapieren stalletje
en een versiering van dennetakken waren
hier de enige uiterlijke attributen voor
een Kerstsfeer.
De terugreis naar Batavia ging weer
via Semarang, waar nog kransen gelegd
werden op het ereveld, waar 166 gesneu
velden van een divisie begraven liggen.
Ook de ministers Drees en Jonkman
hebben met Kerstmis een bezoek aan de
troepen gebracht. Op eerste Kerstdag
verschenen de beide ministers bij de mi
litairen van de 7 December-divisie in het
Buitenzorgse. Zij bezochten verschillende
troepenonderdelen en onderhielden zich
met de manschappen. Op tweede Kerst
dag waren de vier ministers aanwezig op
de kennismakingsreceptie van de K.I.S. in
het voorm. volksraadsgebouw te Batavia.
Deze receptie werd eveneens bezocht
door Paul Van Zeeland, generaal Spoor,
vice-admiraal Pinke, minister Beel's se
cretaris H. Hermans en mevrouw Van
Mook (haar echtgenoot was verhinderd)
prof. Hoessein Djajadiningrat, voor
zitter van de K.I.S. voerde aan de rijstta
fel het woord, waarna minister Jonkman
namens zijn ambtgenoten voor de ont
vangst bedankte en de hoop uitsprak, dat
het nieuwe staatsbestel zeer binnenkort
zijn vorm moge vinden.
De piloot van het bij Vlissingen ge
strande Engelse taxivliegtuig en zijn
passagiere, het bruidje uit Keulen, zijn
via Ostende per schip naar Engeland
doorgereisd. Het vliegtuig zal bij Fok'
ker worden gerepareerd.
Zoals we onlangs meldden, is aan vóór
1945 gepensionneerden een extra uitke
ring over 1947 verstrekt bij wijze van
voorschot op een nieuwf regeling van
de pensioenen. Naar wij vernemen, ligt
het in de bedoeling over 1947 ook een
voorschot te verstrekken aan hen, die
een uitkering ontvangen als mobilisatie
slachtoffer 1914—1918 krachtens de wet
van 3 Dec. 1931 dan wel als niet-pen-
sioengerechtigde weduwe of als gepas-
porteerde militair.
De betaalbaarstelling van dit voor
schot zal in de tweede helft van Januari
1948 geschieden.
Met de „Oranje", welke 3 Januari naar
Indonesië vertrekt, kan zeepost worden
verzonden. Daartoe dient men uiterlijk
31 Dec|mber te posten.
Wil men de opvarenden onderweg cor
respondentie doen toekomen, dan poste
men voor Port-Said uiterlijk 4 Jan., voor
Singapore 14 en voor Batavia 15 Jan.
Deze stukken worden als luchtpost ver
zonden, zodat ze als luchtpostcorrespon
dentie gefrankeerd behoren te worden.
De „Hydra" en de „Van Ostade" ver
trekken 6 Januari naar de West. Beide
schepen nemen eveneens zeepost mede.
1
Op de achterzijde van de foto had
de pater 't volgende geschreven:
„Ziehier mijn laatst portret
Gedenk in Uw gebed
De arme menschenziel
Die in deez' beeld'nis viel"
Toen de heer Schagen van Leeuwen,
destijds minister van marine, de begro
ting voor zijn departement indiende
bleek, dat voor 1948 ruim 144 millioen
minder werd aangevraagd dan voor 1947,
een vermindering van meer dan 38 pet.
De regering was van mening, dat ver
wacht mocht worden, dat op de basis
van de overeenkomst van Linggadjati,
aan het einde van het jaar een zodanige
situatie zou zijn geschapen, dat de zui
vere politietaak, welke noodgedwongen
door de Kon. Marine in de Indische wa
teren moest worden vervuld, geleidelijk
weder in handen zou kunnen worden
gegeven van de organen der Ned. Indi
sche regering. Bij de opstelling der be
groting ging men dus uit "an een be
langrijke verbetering in de toestand, nog
in 1947. De regering was o.m. van plan
dc mariniers-brigade omstreeks 1 Jan.
1948 uit Java terug te trekken en op te
heffen, waardoor het corps mariniers
tot kléinere afmetingen zou kunnen
worden teruggebracht.
V°n^; dit alles heeft minister Schagen
van Leeuwen echter uitdrukkelijk een
voorbehoud gemaakt. Indien onverhoopt
de omstandigheden in Indonesië de re
gering zouden noodzaken, ook na 1 Jan
1948 de uitoefening van de politietaak
ter zee onverkort aan de Kon. Marine
op te dragen, zouden deze maatregelen
geen doorgang kunnen vinden.
Het wil ons voorkomen, aldus schrijft
een politieke medewerker van het A. N.
P., dat deze noodzaak thans, althans
voorlopig, aanwezig en de begroting
daarmede irreëel wordt geacht. Dus is
het waarschijnlijk, dat minister Fiévez,
alvorens er mee voor het parlement te
treden, de begroting zal willen wijzigen,
maar ook, dat deze aangelegenheid in de
ministerraad zal worden gebracht. De
wnd. minister-president zal daarmede
echter wel willen wachten tot enige kop
stukken uit het kabinet, die thans in
Indië vertoeven, zullen zijn terugge
keerd, waarbij men de begroting in hel
licht van de nieuwste gegevens zal kun
nen bezien.
Wellicht zal de marine-begroting de
laatste zijn, die in de Tweede Kamer in
behandeling zal komen en zal dat wel
Februari worden.
In de morgen van de Tweede Kerstdag
ontdekte een arbeider van de prov. wa
terstaat in Gouda, dat een ernstige ver
zakking had plaats gehad in de dijk aan
de Oostzijde van de Gouwe. Bij nader
onderzoek bleek, dat op 500 meter ten N.
van de Julianasluis, waar het kanaal het
dichtst de lager gelegen stad Gouda
nadert, een gedeelte van de buitendijk
volkomen in de klei was weggezakt. Ten
gevolge daarvan liepen de straten en
kelders van Gouda gevaar door het
water overstroomd te worden.
Met man en macht togen daarop vijftig
arbeiders van de Waterstaat aan het
werk, teneinde met behulp van zakken
zand en stenen een dijkdoorbraak te voor
komen. Zoals men weet, vormt de Gouwe
'n verbinding tussen de Hollandsche IJssel
en de Oude Rijn, daarom werd de keer
sluis te Gouwsluis onmiddellijk gesloten,
zodat het water van de Oude Rijn niet
in de Gouwe kon stromen, alsook de
Julianasluis ter wering van het water van
de Hollandsche IJssel. Tenslotte begon 'n
gemaal, dat dicht bij deze laatste siuis
staat, het water uit de Gouwe in de IJsse1
te pompen. Bovendien werd het niet ver
zakte gedeelte van de dijk zodanig gestut,
dat het niet tot een overstroming zon
komen.
Nadat in de loop van de avond zoveel
Water in de Hollandsche IJssel gepompt
Was, dat het peil in de Gouwe 60 cm
t«kt« en de arbeiders de verzakte dijk
zodanig hadden gestut, dat gevaar voor
doorbraak uitgesloten kon worden ge
acht, werden de werkzaamheden tot
hedenmorgen gestaakt. Het gemaal blijft
voorlopig nog pompen.
De scheepvaart tussen Amsterdam en
Rotterdam via Gouwsluis is tot nader
órder gestremd.
Voor het tijdvak 24 December4 Jan.
1948 zijn de bonnen 060 Algemeen en 581
Algemeen aangewezen voor het kopen
van 50 gram vlees.
De gezamenlijke fondsen in Zuid-
Afrika voor hulpverlening aan Nederland
hebben via de Ned. gezant in Zuid-Afrika
een bedrag van niet minder dan 50.000
doen toekomen aan het Ned. Rode Kruis.
De gezant heeft voorgesteld deze gift te
gebruiken voor de bouw van een vleugel
van het orthopaedisch-chirurgisch cen
trum voor oorlogsslachoffert te Leersum.
Het hoofdbestuur van de Ned. Bio
scoopbond heeft aan de ondernemingen
in het film- en bioscoopbedrijf geadvi
seerd op Oudejaarsavond na afloop
van de laatste middagvoorstelling te
sluiten, opdat het personeel deze avond
in de familiekring kan doorbrengen.
De enige overlevende van de ramp van het Noorse s-v. Skoghaugde
24rjarige stoker Arnt Rökker met de beide mannen die hem uit het
water haalden: de 16-jarige J. Edwaard en rechts de heer Breed.
In de Kerstnacht is tussen IJmuiden
en Camperduin voor de kust 't Noor
se ss. „Skoghaug" tengevolge van een
ontploffing vergaan. Vermoedelijk is 't
schip, dat Woensdagmiddag om 4 uur
de Nieuwe Waterweg was uitgevaren,
op een mijn gelopen. Van de 27 opva
renden is slechts één man gered.
Donderdagmiddag omstreeks 2 uur za
gen enkele wandelaars op het strand bij
Camperduin, hoe bij het uiteinde van
een strekdam van de Hondsbosse Zee
wering een sloep omsloeg en een man
daaruit werd geslingerd. Terstond be- j
gaf een tiental mannen zich te water en
door een levende ketting te vormen,
waarbij de voorste tot aan de hals in
zee waadde, slaagden zij erin de dren
keling te bereiken en aan land te
brengen.
De man, die totaal uitgeput was, werd
terstond naar de woning gebracht van
de familie E., achter de zeedijk, waar
een geneesheer hulp verleende.
De geredde, de 24-jarige stoker Arnt
Rökker, verklaarde, dat de ontploffing
om 2 uur des nachts had plaats gehad,
doch in verband met de sterke Zuid-
Westen-wind en 's mans overige ver
klaringen menen deskundigen, dat het
ongeluk al in de avonduren, ter hoogte
van IJmuiden moet zijn gebeurd.
Uit het ietwat verwarde relaas, dat
de uitgeputte schipbreukeling over zijn
wederwaardigheden in zijn eigen 'aal,
aangevuld met gebrekkig Duits en En
gels. heeft afgeleg 1, heeft men begre
pen, dat hij zich op de stookplaat be
vond en onmiddellijk na de hevige ont
ploffing naar het dek klom. Daar heerste
een onbeschrijflijke chaos, temidden
waarvan de kapitein bevel gaf de twee
goed geoutilleerde reddingboten te laten
zakken. Verschillende leden der 27 kop
pen tellende bemarjning waren door het
geweld der ontploffing te water geslin
gerd, anderen gedood. Of de radio-instal
latie onklaar was geraakt, dan wel de
marconist gewond of gedood, of dat
deze in de verwarring geen kans meer
heeft gezien tijdig noodseinen uit te
zenden, is niet bekend. Zeker is, dat
geen enkel schip of kuststation der
gelijke seinen heeft opgevangen.
Nauwelijks waren de twee reddingbo
ten te water, of het schip verdween in
de golven. Op dat moment bevond zich
slechts een vijftal schipbreukelingen aan
boord van de sloepen. Met Rökker za
ten twee gewonde opvarenden aan boord
van de ene sloep, en wat de anderen
aangaat, met zekerheid kan slechts wor
den-gemeld dat twee
plaats hadden genomen.
Noren daarin
Deze laatste sloep is n.l. in de nacht
van Donderdag op Vrijdag aan land ge
dreven, doch de beide opvarenden, die
erin werden aangetroffen, waren be
zweken.
Over de tocht van de andere sloep
heeft men van de stoker het volgende
begrepen: Zijn beide lotgenoten in de
sloep waren gewond en met zijn eigen
ondergoed heeft hij getracht hen te ver
binden.
De sloep was van een goed-fungeren-
de motor voorzien, maar helaas slaagde
Rökker er niet in deze op gang te bren
gen. Zelfs bevond zich een uitstekende
radio-apparatuur aan boord, waarvan
evenmin gebruik is gemaakt.
Ruim 12 uur lang dobberde de sloep
stuurloos langs de kust, voortgedreven
door de storm. Een der gewonden be
zweek al spoedig en werd aan de zee
prijs gegeven. De ander bleef langer in
leven, maar bezweek eveneens door de
koude en ontbering. De stoker was toen
reeds dermate uitgeput, dat dit niet
meer tot hem doordrong.
Gisterenmorgen is de man naar net
Centraal Ziekenhuis te Alkmaar ver
voerd ,waar tot dusverre niemand bij
hem wordt toegelaten. Het stoffelijk
overschot van zijn makker, dat 3 kwar
tier na Rökker aansnoelde, is naar het
liikenhuisie overgebracht.
In de loop van de dag zijn langs de
kust benoorden S"hoorl talloze reddings
boeien van de „Skoghaug" aangespoeld.
Ook meent men wrakhout van het ver
gane sohin te hebben aangetroffen.
De ..Skoghaug" was 1956 bruto en
1124 netto reg ton g>*oot en werd in
iawt «ehnuwd. Het sohin behoorde aan
de rederij Alf Lindö te Haugesund. Van
het wrak ii nog geen spoor ontdekt.
ray scheen 't alsof hij nog eens alle re
gisters van zijn machtig geluid voor een
jubelend Te Deum had kunnen openzet
ten, maar bij zijn thuiskomst klaagde hij
moe: „ik kan niet meer!" Hij erkende
zelf, dat de oude krachten hem gingen
ontglippen. Hij ontveinsde 't zich niet, al
hoopte hij, dat het einde nog niet zo
dreigend nabij zou zijn. Hij was het leven
zo dankbaar, hij had het werk zo lief,
dat hij 't moeilijk kon opgeven.
Toch was hij zijn geestelijk testament
aan het voorbereiden. Daar zijn verstrek
kende hand de pen nog maar moeilijk
kon handteren, dicteerde hij als met een
echo van zijn vroeger zo stralend geluid
nog enkele uren per dag zijn laatste me
ditatieve gedachten, welke hij als een
herinnering aan zijn eens zo ongemene
welsprekendheid aan het nageslacht wilde
nalaten. Hij heeft dit werk niet meer
kunnen voltooien. God, Wiens glorie en
eeuwige barmhartigheid hij meer dan
veertig lange jaren op zulk een virtuoos-
welsprekende wijze heeft bezongen, heelt
hem op het hoogfeest van Kerstmis, de
genade geschonken van een gelukkige
dood, nog vóór hij, wat hij zo vreesde,
aan de hulpeloosheid van het lijden kon
vallen.
En nu, bijna 72 jaar oud. is pater Bor
romaeus gestorven, moe en afgewerkt,
zijn sprankelende geest is gebroken, zijn
dagen zijn geblust, zijn machtig geluid
is verklonken, zijn stem verstomd, zijn
stem die over ons land en ver daarbui
ten over de grenzen, in Vlaanderen, over
de Indische eilanden en over het Heilige
Land, is gegaan als een klaroen, een klok
ke Roeland.
Wij zullen hem niet meer horen op
kansel en spreekgestoelte, bij festijnen en
congressen, op vergaderingen en open
luchtmeetings, bij manifestaties en mis
sies, vaderlandse gedenkdagen en jubilea.
Wat eens dr. Abraham Kuyper getuig
de bij Schaepman's dood kunnen wij ook
thans bij Borromaeus' heengaan herhalen:
„Quis non fleret? Wie zou niet om hem
rouwen?" Hoe zullen wij hem missen!
Schaepman. 't Was 19Ó3, het jaar van
Schaepmans dood, dat pater Borromaeus
naar voren trad om de bazuin aan zijn
mond te zetten, die aan Schaepmans hand
was ontzonken. Vijf en veertig jaar lang
heeft Borromaeus haar bezielend omhoog
gestoken, bijna een halve eeuw heeft Ne
derland dankbaar geluisterd en opgeke
ken naar zijn fascinerend geluid en ge
baar.
In ons land, aan een hemel van zo wei
nig gevierde en gewaardeerde eloquentie,
is pater Borromaeus een zeldzaam feno
meen geweest, een meteoor, die niet snel
verschoot maar een lange lichtende baan
heeft gehouden, de laatste jaren misschien
alleen overstraald door zijn naaste bloed
verwant. die de naam van de welspreken
de De Greeve's tot een schitterende tra
ditie maakt. Maar ook dit was een glo
rie, die de oude Borromaeus met eigen
afnemende kracht weldadig verzoende.
Zo lang Henri de Greeve nog tot ons
spreken blijft, zullen wij steeds dankbaar
in éen adem zijn grote oom Borromaeus
gedenken, die hem zulk een bezielend
voortrekker is geweest. Boeteprediker en
feestredenaar, bezieler en voorlichter op
velerlei en verscheiden gebied, was Bor
romaeus zelf 't liefst lijdensmetitant.
Bij herhaling hebben wij, de jaren door,
hem persoonlijk steeds horen getuigen,
dat zijn voorkeur en liefde vóór alles uit
ging naar de jaarlijkse lijdensmeditatie,
waarvoor hij de gewijde inspiratie zo
gaarne ging zoeken aan de zuivere bron
nen van hqt Heilige Land zelf.
En laten wij ten slotte ook niet verge
ten de grote liefdadigheidspredikant. Wat
een niet te schatten vermogen moet hij
de 45 jaren van zijn predikambt niet
bij elkaar hebben gesproken voor alle
charitatieve doeleinden. Geen vereniging
m het land. welke niet ooit een beroep
heeft gedaan op zijn overtuigende wel
sprekendheid.
Moge God de renten van dit reusachtig
kapitaal op Borromaeus' geestelijk crediet
hebben geboekt.
Op de avond van zijn sterfdag onder
het feestelijk Kerstlof heeft de pastoor
van de St. Albertuskerk op Blijdorp
waar de gelovigen de laatste maanden
des ochtends pater Borromaeus vaak zo
moeizaam de H. Mis hebben zien lezen,
in een enkel ontroerend woord de grote
afgestorvene herdacht en de aanwezigen
verzocht het gezamenlijke rozenhoedje
te bidden voor de zielerust van hem, naar
wiens welsprekend woord zij zo dikwijls
hadden geluisterd. Een kórt requiem voor
het in volle Kersttooi met een weelde van
heerlijke bloemen versierd altaar.
't Was als een symbool van het rijk-
gezegende en al-verdienstelijk leven van
de priester-prediker, die deze dag van ons
was heengegaan.
P. HYACINTH HERMANS.
Feestdagen in het kerkelijk en burger
lijk leven worden vaak aangevend om
eigen hoogtijdag feller herinnering en
meer cachet bij te zetten. En zo gewerd
me nu de mededeling, dat met Kerstmis
de dochter van een mijner kennissen zich
officieel ging verloven.
Natuurlijk ben ik op bezoek geweest
om een glimp van het gelqk der jonge
mensen in de omgeving van familie en
bloemen en geschenken op te vangen.
Een stuk geluk en een stuk opbouw
van liefde, waarvoor ik reeds zo menig
maal in deze hoek een pleidooi hield.
Op weg naar huis overdacht ik het
vraagstuk, waar dit jonge paar over enige
tijd zich moet huisvesten.
Voor duizenden jonge paren is het wo
ningvraagstuk immers een kwelling ge
worden, die elke dag opnieuw hun den
ken en handelen overspoelt, hun levens
kracht aantast en moreel wegvreet
In deze Kerstdagen hebben we ook
ruim uitzendingen van en naar Indonesië
kunnen beluisteren.
Verheugende, ontroerende momenten
zijn ons daarbij in woord en lied geschon
ken. Doch alles bij elkaar, de reportage
van collega Hofwijk inbegrepen, deed ons
toch niet aan de benauwenis ontkomen,
dat Indonesië honderdduizenden in het
land der tropen en hier bijna bovenmen
selijke taken, plichten en lasten oplegt.
Hoé offervaardig deze, onze mannen ook
zijn, op hen rust nu en nog voor de toe
komst een druk van veel onzekerheid.
Als buitenstaander kan men gemakke
lijk oreren èn over het woningvraagstuk
èn over Indonesië.
Maar bij alle kwesties die ons volk
individueel en collectief heeft op te
lossen zijn de problemen van wonen en
Indonesië de vraagstukken, die geen
onzer, die iets kan helpen, ook maar
dag of uur mogen loslaten.
Deze twee problemen moeten het
zwaarst wegen, hun oplossing vraagt da
aandacht en de medewerking van alia
groepen van alle partijen.
Want het wordt steeds duidelijker, dat
wanneer het woningvraagstuk en Indone
sië niet spoedig tot radicale verbeterin
gen geraken, ons volk en vooral ons jonge
volk moreel klappen krijgt, die het be
zwaarlijk te boven zal kunnen komen.
Een jas meer, een broek minder, wat
meer brood of vlees is van grote bete
kenis in deze schaarste-tijd, doch voor
het geestelijk elan, de volksweerbaarheid
en het behoud van spankracht is nodig
denken, handelen en doen achter elkaar
en onafgebroken voor meer huizen en de
vrede in het gebied van overzee.
Moge het Licht van Kerstmis aller
verstand verlichten, aller gemoed be
roeren.
HENK VAN DER MAZE.
Pater Borromaeus, Gerard, Willem, Ma'
rie de Greeve, werd 24 Februari 1875 te-
Amsterdam geboren. Hij studeerde aan
het gymnasium der Paters Franciscanen
te Megen, trad in 1895 in de orde der Min
derbroeders en maakte zijn theologische
studiën te Wychen, Maastricht en Weert
In 1902 ontving hij de H. Priesterwijding.
Maandagavond wordt het stoffelijk:
overschot naar Delft overgebracht en op
gebaard in de kerk van de H.H. Nicolaas
en Gezellen, waar om 8 uur de Metten
worden gezongen.
Dinsdag om 9.30 vangen de Lauden aan,
waarna om 10 uur de plechtige H. Mis
van Requiem wordt opgedragen door de
Delegaat-Provinciaal de hoogeerw. pater
Prudentius van Leusden bij afwezigheid
van de Provinciaal, die op visitatie-reis is
naar de missie. De lijkrede zal worden
uitgesproken door de zeereerw. pater dr.
Cassianus Hentzen, pastoor van de St
Jozefkerk te Delft.
Iia,.de Plechtige uitvaart wordt het
stoffelijk overschot overgebracht naar het
kerkhof der Paters Minderbroeders te
Alverna-Wychen, waar omstreeks 2 uur
ae beaardmg zal plaats vinden.
De Italiaanse gezant in Zweden, de 55
u,. Ricci, 4 jn ziju woning
te Stockholm door een landgenoot ver
moord. Ricci zat aan de Kerstlunch en
werd van tafel geroepen om de moorde
naar, Giuseppe Capocci, te woord te
staan. Zeggend, dat hij een belangrijke
uitvinding wilde demonstreren, haalde
Capocci een grote schaar en een schroe
vendraaier te voorschijn. Ricci trachtte
de man, die de indruk wekte krankzin
nig te zijn, de deur uit te krijgen, maar
hier aangekomen, keerde Capocci zich
plotseling om en stak de gezant enkele
malen met zijn schaar in de borst. De
gezant, die hevig bloedde, stierf spoedig
na aankomst in een ziekenhuis. Intussen
had men de moordenaar kunnen over
meesteren, waarna hij aan de politie werd
overgeleverd.
De moordenaar was sinds 1940 in een
krankzinnigengesticht buiten Stockholm
opgenomen. Voor Kerstmis mocht hij naar
huis op voorwaarde, dat zijn vrouw hem
zou halen en brengen. Hij ontsnapte ech
ter en ging naar de legatie', wellicht den
kend, dat de Italiaanse gezant met zijn
opsluiting te maken heeft gehad. In ieder
geval heeft deze moord geen politieke
achtergrond.
Het Ned. Instituut voor de Publieke
Opinie heeft enige weken na het begin
van de papier-inzamelings-actie door de
schooljeugd, bekend onder de naam
J.A.P.I., onderzocht in welke gezinnen
men wel of niet oud-papier over houdt,
waarvoor het alzo gebruikt wordt enz.
De eerste vraag, die het N.I.P.O. daar
toe aan een nauwkeurige steekproef uit
het gehele volk gesteld heeft, luidt:
„Houdt U (Uw vrouw) in Uw huis
houding geregeld oud papier, oude kran
ten e.d. over of wordt al het oude papier
door U zelf (Uw gezin) opgebruikt?"
35 houdt geregeld papier over,
60 niet,
5 weet het eigenlijk niet.
Niet bij elk huis zal schooljongen of
-meisje, die om oud papier komt vragen,
dus geregeld succes hunnen hebben.
Maar 35 /an de volwassen bevolking
betekent toch altijd nog 800.000 900.000
gezinnen waar men wél kan aankloppen.
Waarvoor de mensen hun oude kranten
en ander oud papier gebruiken, blijkt uit
de antwoorden op N.I.P.O.'s vraag:
Waarvoor worden bij U in de huishou
ding oude kranten e.d. gebruikt?"
72 van het publiek gebruikt oude
kranten e.d. om de kachel aan te maken;
35 als pakpapier (voor boodschap
pen. boterhammen, enz.j:
20 als closetpapier;
11 legt het op kastplanken, kelder -
planken enz,;
5 om er iets mee schoon te maken
(petroleumstellen, kachels, pannen enz.);
4 om er huisvuil in te pakken,
vuilnisemmers mee te „voeren" e.d.;
2 om aardappels, fruit e.d. af te
dekken;
T om eten mee af te dekken, pan
nen warm te houden e.d.;
16 noemt nog een grote verscheiden
heid van andere toepassingen.
Tenslotte informeerden de Gallup-
enquéteurs:
„Geeft U wel eens oude kranten en
oud papier aan anderen, zoals voddeman,
met de vuilnisman mee, aan de slager of
groenteboer voor verpakking e.d.? Van
wie
Groentenboer, voddeman en vuilnisman
blijken de ernstigste concurrenten voor
de J.A.P.Ï.-ophalers te zijn, want de ant
woorden luiden:
(7 aan de groentenman,
(4 aan de voddeman,
19 (3 vuilnisman,
2 visboer,
3 aan andere leveranciers,
414% aan de papierinz. (in het
algemeen),
3 aan liefdadige instellingen,
10 114% aan de schooljeugd.
(1 noemt „J.A.P.I.",
3 diverse anderen
3 geen antwoord
35 (die papier over houdt).
