Nieuws uit STAD en OMTREK
nis rss v s&sr*»»
Geheugen-
Van anti-papisme is geen sprake
De griezel als divertissement
LAATSTE BERICHTEN
Rechercheurs chauffeerden
A.T.O.-wagens
Demobilisanten terug in het
bedrijfsleven
Komeet
..Mars"
R
De Spoorweg
150 METER ONDER DE GROND
PER TRAP
Hulp
BIM
I™ war™ Sé™» Ottob" 8M
Millioenenzivendel met Amer, sigaretten
Prins Bernhard bezoekt Werkspoor en AKU
op de
ADIO
programma
JACK bechdolt
Prinsesjes hebben
mazelen
VRIJDAG 13 FEBRUARI 1948
PAGINA 3
DE SLAVEN STERVEN ALS
RATTEN
Mit Musik (lurch's Leben
Vrouwen in de mijn
Zorg voor de zieken
Terug naar huis
OUD-UITVOERDER
ANTWOORDT
de
m?TRÏBUTIEK ANTOOR
STEDENWËDtSTRIJD DELFT—
SCHIEDAM
UITSPRAKEN BIJZONDER
GERECHTSHOF
AFD. ROTTERDAM K.N.V.B.
BURGERLIJKE STAND
GASLICHT VOOR DE
KUNSTKRING
OVERVAL OP D.P.-KAMP
AMERIKAANSE KRUISER
OP BEZOEK
VLAARDINGEN
LOURDES-BEDEVAART VOOR
VOLKEREN. VERZOENING
VIESTLANDERS VOOR HET
BIJZ. GERECHTSHOF
NEDERL VRACRTKNMARKT
In de eindeloze vlakten van Midden-
Azië wordt sinds lange tijd erts gevon
den. De rijkdom van de aarde moet aan
de oppervlakte worden gebracht, maar
het is de moeite niet waard, om daarv
machines voor te installeren.. Mensen
kunnen het werk evengoed doen. Zij
kosten bovendien minder, want als er
weer honderden van honger en overwerk
zijn omgekomen, kan men putten uit een
reserve van millioenen slaven, die zon
der morren de plaats zullen innemen
van de anderen. Nee, veel kost dit werk
niet. Tweeduizend mensenlevens per jaar
per mijndistrict is toch niet .noemens
waard voor Stalinistische begrippen.
Toen onze Schiedammer in het Lager
bij de mijnen van Karaganda aankwam,
was dit leeg. Er was plaats voor 1500
man. De kampplaats was omheind en
vanuit vier torens hielden de Russische
bewakers met automatische geweren de
wacht. Na de plechtigheid aan de Pools-
Russische grens kon de tweede ontlui-
zing beginnen. Daarna werd de werk
kleding uitgereikt. Als werkschoenen
werden een paar gympjes afgegeven.
Alle arbeiders' werden kaalgeschoren.
Er was een veertienurige werkdag.
Zondagen of vrije dagen kende men niet.
Het menu bestond uit droog brood met
foep en 1 lepel suiker. Zo af en toe
kwam er als delicatesse een augurk bij.
Het was 's morgens vroeg dag. De
mars naar de mijn duurde niet te lang,
maar de afstand van het daglicht tot de
tunnels waar gewerkt werd, was meer
dan 150 M- Alleen voor de kolenwagens
waren liften in gebruik. De arbeiders
moesten langs de uitgehouwen trappen
naar beneden. Hoeveel dit er waren, valt
niet moeilijk uit te rekenen. Minstens
600 treden struikelend naar beneden. Dat
was nog niet zo erg. Veel moeilijker was
het om na een werkdag van 14 uur de
uitgesleten trappen weer op te komen.
Het gebeurde wel, dat een arbeider van
vermoeidheid naar beneden rolde. Dan
was er een ellendig rauwe kreet en ver
der weer het zwoegen van de mijngroep
om naar boven te komen.
Onder in de mijn werkten ook vrou
wen. Zij waren vaklui in het aanbren
gen van de dynamietladingen. Nadat
door de arbeiders 6 gaten van 1.75 m.
diep geboord waren, brachten de dyna-
mieteuses de charges aan. De ontploffin
gen waren niet zonder gevaar want
daardoor kwam veel mijngas vrij. De
mijnlampen waren in de loop der jaren
•geheel kapotgegaan, zodat het gas vrij
bij de vlam kon komen. Gasontploffin
gen en instortingen konden niet uitblij
ven. Onze stadgenoot heeft bij zo'n ont
ploffing urenlang vastgezeten door de
instorting van een gang.
Onder in de mijn was het ijskoud.
stpeds een deel van het garnizoen, dat
bestond uit 2 officieren en 8 soldaten op
wacht Deze wacht had niet veel te doen,
want de eigenlijke oppassers waren Rus
sische gevangenen, bandieten en moor
denaars die voor de goede gang van
zaken moesten zorgen. Zij woonden in
huizen bij het kamp en kregen extra
rantsoenen.
Deze Russen probeerden voortdurend
handel te drijven met "het weinige dat
de gevangenen bezaten. Zo werden uien
aangeboden voor de toch al slechts schoe
nen Deze bewakers waren het meest in
hun schik, als zij konden schelden, slaan
te krijgen, moesten de
hSders na hun werktijd voor hun
efaen brandstof zorgen Zij gingen daar-
„„hoomstammen hakken op ongeveer
i°KM loDem van het Lager. Hygiëne
kwam nooit ter sprake. Er was een halve
ïwlr water per man per daS. waarvan
1 „„pst drinken en waarmee men zich
men moes Van wassen kwam zelden
moest was leding wag ZQ 2war(.
lets: D® °nerd nooit verschoond.
roet en naar het werk moesten de
Op wegWat moesten ze zin-
arbeiders soidatenüedeten van het
gen? Duit. jjgrt uns Deutschland
genre: «Htm» Welt". De Russen
und morgen een Duitse offi
cier lie P v oor de tr o e p om „Zwei, vier'
te roepen.
tv was ook een klein hospitaal. Wie
dafr X ging* kon alle hoop wel laten
varen Tal van gevangenen stierven aan
watervergiftiging, anderen aan dan
catarrh of een droge lever. De man, die
ons 2ijn wederwaardigheden vertelt, was
vroeger boks-enthousiast. Hij kon dus
tegen een stootje en woog in de goede
tijd 80 kg., Wat voor zijn bescheiden
lengte een heel gewicht was. Hij bereikte
jn het kamp de 30 kg.; meer "dan de helft
was hij aan gewicht verloren. Duitsers,
z0 mager als een skelet, werden krank
zinnig van dorst. Toch mochten zij niet
drinken, want dat bracht hun leven on
middellijk in Sevaar. Zij konden het
echter zonder water niet stellen en dron
gen daarom ult d®hakken, waarin de
vpmlegers kun handen wasten. In plaats
fop strozakken sliepen de zieken op
vtüfcn kribben. Hun lichamen waren
houten iiii7en torren door-. »-*/-«
bedekt met om deze -p"
ging werd geaaa dg verplegers
.Tenminste niet O" kregen de „0n-
In de ziekenbarak Kregen de patien
ten 1 snee wittebrood, een kroes thee
boter en Sedroogc practisch aL
fe^overbleel Dan aten de Russisch,
vrouwen ket maar op^ mjdden Juni ge_
in leven Meer dan 70Ct waren er in vier
maanden gestorven. Er werd nooit ge
zien, waar de gestorvenen begraven
werden.
Eindelijk tegen half October kwam er
opwinding onder de kampleiding. Het
bleek, dat er veranderingen op til wa
ren. Het gehele kamp zou ontruimd
worden en de gevangenen zouden plaats
maken voor Japanse krijgsgevangenen.
Alle overlevenden gingen terug op trans
port. Fransen, Hollanders, Hongaren en
Duitsers werden van elkaar gescheiden
en in aparte wagons gezet. Er was b5-
tere gelegenheid tot slapen dan op de
heenreis, maar de luizen bleven niet
weg, evenmin als de dood.
De wagondeuren werden niet geslo
ten: telling werd. niet meer gehouden,
want niemand liep weg, omdat men voel
de, dat de tocht naar huis ging. Het
werd een dodenrit. In het pikkedonker
bemerkte je snel of je buurman even
tueel bezweken was, want onmiddellijk
trokken de luizen zich van het lijk terug
en kwamen je eigen lichaam overbe-
volken. Er ging geen dag voorbij of er
waren doden te melden. De lijken wer-
deft onmiddellijk van, hun kleren ontdaan
en het goed versjacherd aan de Russi
sche burgers langs de spoorwegroute.
Tijdens de rustpozen kon men nu con
tact met de bevolking krijgen. De reis
terug werd bij 20 graden vorst afgelegd.
De stemming was erbarmelijk en ruzies
kwamen vaak voor. Het was tijdens een
van déze, dat een Duitse officier, de
Wagenführer, zich het ranteoen van een
ander toe-eigende. Een Hevig gevecht
op het randje van de openstaande deur
ontstond, waarbij uit lijfsbehoud, onze
Schiedammer gedwongen was de Duit
sers uit de snel rijdende trein te stoten.
„Je was geen mens meer, maar een
dier", zegt Mij, als hij aan die ellende
terugdenkt. Met Kerstmis arriveerde hij
in Nederland, waar WJ in het kamp
Vught werd opgesloten. Hij heeft ook
daar en elders een ellendige tijd gehad,
onschuldig vastgezet, geen contact met
thuis, maar de nachtmerrie van Stalin's
slavenkamp staat hem nog vaak voor
de geest.
Als hij uitverteld is, herinneren we
ons Victor Kravchenko's verslagen van
de werkkampen, die al in 1930 een
verschrikkelijke naam hadden. Vijftien
jaar later, waren zij nog niéts verbeterd.
Wie zal zeggen, hoeveel slachtoffers van
de Stalinistische terrtur op dit- ogenblik
kreperen in Karaganda, de plaats, die
op huidige Amerikaanse kaarten staat
aangegeven, als een „modern" mijn-cen
trum. Wat kan de wereld willens en
wetens blind zijn.
Naar aanleiding van het artikel „Anti
papisme en Historie" in Uw blad van 9
dezer, zie ik gaarne het onderstaande op
genomen.
Zou ik van de schrijver van bovenge
noemd artikel mogen vernemen, wat be
doeld wordt met „dit Jeruzalem van kon-
kelarijen"? Wordt hiermee bedoeld, de
personen die met de restauratie van de
oude St. Janskerk alhier, direct of indi
rect te maken hebben. In dit geval kan ik
verklaren, dat ik van 23 Juli 1945 tot 31
Augustus 1947, als opzichter bij genoemde
restauratie, in dat Jeruzalem heb ver
keerd, doch nimmer van konkelarijen of
antipapisme iets heb gemerkt.
Of de opgravingen waarover schrijver
het heeft, deskundig of niet deskundi'g,
wel of niet in overleg met Oudheidkundig
bodemonderzoek zijn verricht, heeft met
de kern van schrijvers betoog n.l. anti
papisme, niets te maken. Dit is een kwes
tie tussen architect en opzichter enerzijds,
en Oudheidkundig bodemonderzoek an
derzijds, maar kerkeraad of kerkbestuur
der Ned. Eerv. Gemeente stahn hier vol
komen buiten.
Dat de plaatselijke autoriteiten van de
gedane vondst niet in kennis zijn gesteld
is helemaal geen bijzonderheid, daar ar
chitect en opzichter bij restauratiewerken
alleen verantwoording schuldig zijn aan
het Rijksbureau voor de Monumenten
zorg, en de opdrachtgeefster, in dit geval
het College van Kerkmeesters der Ned.
Herv. Gemeente te Schiedam.
Heeft geachte schrijver bewijzen dat de
„verkapte zwijgdwang welke door in
vloedrijke personen uit de kerkeraad is
opgelegd" inderdaad door zulke personen
is opgelegd, of bestaat de verkapte zwijg
dwang alleen in de fantasie van de schrij
ver. Ik heb gedurende de twee jaren dat
ik bij de restauratie werkte iets derge-
li#ts nooit gehoord en het komt mij
hoogst onwaarschijnlijk voor, dat mijn op
volger wel zulk een opdracht heeft ge
had, temeer daar de kerkeraad z-ch ge
heel niet met-de restauratié-uitvoering be
moeit, maar alléén het College van Kerk
meesters.
Het is schrijver waarschijnlijk niet be
kend; dat vele Katholieke geestelijken
meerdere malen het werk hebben bezich
tigd; dat ik met verschillende groepen
katholieken een excursie in en om de
kerk heb gehouden en bij elke gelegen
heid, alle vondsten die er te dien tijde
waren gedaan, heb vertoond of ervan heb
verteld (o.a. koperen wierookvat uit de
15e eeuw, brokstukken van bij de beel
denstorm vernielde altaren etc.). Hier
tegen is van de zijde van het College van
Kerkmeesters noch van die van de Ker
keraad ooit enig bezwaar gemaakt, doch.
steeds kreeg ik toestemming dergelijke
excursies te houden.
Voorts wil ik nog memoreren, dat van
de pl.m. 60 werklieden er ongeveer de
helft katholiek was, evenals de onderbaas,
de uitvoerder en ik, ondergetekende. Ook
dit was voor niemand een geheim, maar
ook nooit is er enige aanmerking op ge-
maakt. Er werd en wordt niet gevraagd
,je, Protestant- Mohammedaan of
Katholiek maar wel: „Doe je je werk
goed".
Wat schrijvers bewering betreft dat de
halve meter grond" vroeger door'de Pro
testanten is aangebracht om de nog zeer
levendige devotie voor St. Lidu.na de kop
in te drukken, deze is eenvoudig belache
lijk. Schrijver zal toch niet willen bewe
ren dat de bouwers van de huidige gt.
Pieter te Rome, waaronder de laatste
jaren zovele oudheidkundige vondsten
zijn gedaan antipapisten waren en dat
ze de huidige kerk op de overblijfselen
van de vroegere hebben gebouwd om de
herinnering daaraan te doen verdwijnen.
Over ophpgingen van kerkvloeren kan
de schrijver meer gewaar worden m b.v.
het werk van Br. Firmin „De Romaanse
Kerkbouw in Vlaanderen" en dat van
Prof. R. Lemaire „La Restauration des
Monuments anciens".
Verlangt schrijver van Protestanten,
dat zij, die "geen Heiligen erkennen, zo
al; wij dat doen, reclame zullen gaan
maken voor de H. Liduina? De Protes
tant die dat zou doen, zou even inconse
quent handelen als de Katholiek die bijv.
Luther of Calvijn zou propageren.
Wat het verdoezelen van Katholieke
historie in de onderhavige kerk betreft,
is het schrijver bekend dat:
Ie. Zowel in 't midden- als het noor
der-koor een overblijfsel uit de Katho
lieke tijd is gevonden (de z.g. piscine)
en dat die beide in hun oorspronkelijke
vorm zijn hersteld.
2e. De vorm van de nu gevonden Li-
duina-kapel in de vloer van de kerk zal
worden aangegevtn, waardooi iedere
bezoeker de plaats en de vorm der kapel
kan terugvinden.
3e. Er 2 wijwaterbakjes zijn weiaan
gedeeltelijk vernield), n.l. een bij de
hoofdingang onder de torgn en een mj
een voormaligeingang in de Westgevel
van het Zuiderschib, en dat ook deze
wijwaterbakjes op de plaats, waar ze ge
vonden zijn, in de muur zichtbaar
len blijven.
Met bovenstaande meen ik scivrij
beweringen over anti-papisme voldoende
te hebben weerlegd.
Ik heb gemeend, dat, waar, zoals bij
de restauratie van- de St' JanA- °P ••en
derseliike buitengewoon prettige wijze,
door Katholiek en Protestant is samen
gewerkt, dit een kleine bijdrage zou
kunnen levered tot een beter begrijpen
en waarderen van elkanders zienswijze.
Het door u gepubliceerde stuk doet ech
ter het anti-papisme aanwakkeren, voor
al door de vele onjuistheden en insinua
ties, die daarin worden verkondigd.
Zulk een -publicatie in een katholiek
blad is een blamage voor ons, katholie
ken en zeker niet op zijn plaats.
Als de schrijver, zoals hij in de aanhef
van zijn artikel meedeelt, zich bewust is
van de consequenties van zijn geschrift,
dan wordt de zaak nog erger.
Met dank voor de verleende plaats
ruimte,
L. J. ENSING.
Naschrift redactie:
De persoon ,die hier aan het woord is,
kan meepraten uit ervaring. Hoewel on
ze informaties anders luidden in ver
band met de restauratie en hoewel wij
persoonlijk ervaren hebben, dat 't moei
lijk is, om iets los te krijgen, nemen we
aan, dat dit met de zwijgdwang niets te
maken heeft. Desalniettemin blijft het
vreemd, dat burgemeester -noch wethou
ders gewaarschuwd zijn, terwijl wij door
een toeval in staat waren het graf te
►zien, waardoor een ooggetuige-verslag
voor de historie opgemaakt kon worden.
Al deze geheimzinnigheid, verbonden
met een zich meermalen jn verband met
de Liduina-verering uitende zeer eng
hartige geest, met bovendien de officiële
publicatie van de Rijksdienst, hebben ons
doen combineren tot het artikel Anti
papisme en Historie. Van de innerlijke
verhoudingen in de Ned. Herv. Kerk
wisten wij niets en het 'is ons gebleken,
dat het niet uitde Kerkeraad voor
kwam. Ook al blijven wij volhouden, da-
het anti-papisme bij enkele vooraan-;
staande personen in Schiedam leeft, da
ziin we gehouden in dit verband o.nz<
excuses te maken. Bij voorbaat hadden
we grote groepen van ons oordeel uitge
sloten.
Vrijdag 13 Februari
Bioscopen: Passage: Greep naar
macht (18 jaar) 2, 7 en 9.30 uur; Mono
pole: fiproer in de gevangenis (lo jatuy
2, 7 'en 9 uur.
Musis Sacrum (bovenzaal): Pieter v. a.
Meer de Walcheren spreekt voor IC.C.G
over de Kartuizers, 8 uur.
Zaterdrg 14 Februari
Bioscopen: Passage: Greep naar de
macht (18 jaar) 1 45, 4.15, 7 en 9.30 uur;
Monopole: Oproer in de gevangenis (18
jaar) 2, 5. 7 cn 9 uur.
RK Volksbond: Weekend te geven
door Paters Jesuieten over de opbouw
van de maatschappij in Christelijke zin;
7 en 8.30 uur.
Uitreiking levensmiddelen- en texüel-
kaarten op T.D. plus inwisselingsbon 902.
Schoenenbonnen voor diegenen wier T.D
n'-mmer eindigt op 0 of het cijfer 54, 64,
74. 84 of 94. Medebrengen T.D. met bij
behorend inlegvel. Aan de beurt zijn:
Mot t.m. Niz van 9—12 uur.
De laatste ontmoeting in de stedenwed-
strijd biljarten tussen Delft en Scffiedam
vindt Zaterdagmiddag te 'Delft plaats en
wel om 4 uur in ,De Kroon", Houttuinen,
Belangstellenden dienen er rekening
mede te houden, dat de deuren tijdens
de wedstrijden gesloten blijven; men ge-,
lieve derhalve op het begintijdstip aan
wezig te zijn. Na drie ontmoetingen leidt
Delft thans met 20 tegen 16 matchpun-
ten. Zaterdag worden de volgende par
tijen verwerkt:
Cadre 352:
H. Kersbergen—N. van Huet Sr. 275
caramboles, J. C. DijkhuisW. Barvoets
250 car.; J. van Renssen—Ruggenberg
225 car.
Libre: W. Barnhoorn—F. v. d. Velde
175 car.; J. v. LeijenVoorburg 100 car.;
A. v. d. PlasW. de Jong 75 car.
In deze opgave zijn de Delftse spelers
het qerst genoemd.
Het bijzonder gerechtshof te 's-Gra-
venhage veroordeelde de huisschilder A.
Ottevanger uit Zwijndrecht tot 6 jaar
gevangenisstraf met aftrek van voorarrest
wegens het als landwachter deelnemen
aan arrestaties en huiszoekingen. De pro
cureur fiscaal eiste 8 jaar met aftrek van
voorarrest en ontzetting uit de kiesrech
ten. -
Tegen de metselaar J. p Nowee uit Wa
ter ingeneis te de procureur-fiscaal 12 jaar
mét aftrek van voorarrest. Het hof ver
oordeelde hem thans wegens dienstneming
bij de „Grüne Polizei" tot 10 jaar gevan
genisstraf met aftrek van voorarrest.
De kunstschilder J. p jj Aussems uit
Vlaardingen trad in 1941 toe tot de Waf-
fen SS, voor welk feit de procureur-fis
caal 7 jaar met aftrek eiste. De uitspraak
luidde thans vier jaar gevangensstraf met
aftrek van voorarrest.
G. R- Roos uit Schiedam werd veroor
deeld tot 3 jaar jeugdgevangenis met af
trek van voorarrest. R. trad in 1943 te
Rotterdam toe tot de Kriegsmarine, voor
welk feit de procureur-fiscaal 3 jaar
jeugdgevangenis met aftrek van voorar
rest eiste.
Ie klas A: Eureka—-Groen Witten; AVO
Nestoro, Schied. Boys—Dirksland; Bel
vedere— Activitas; B: Germinal—GVR;
Vios R, SVDP—Rood Groen, GLZ
SVDPW, HBB—DOK, C: Telefoon—Ab-
benbroek, Nado VDOH, Crooswijk
DCB, RMI—RKWIK; 3e klas A: NRC
Fios, West EndGBR, HageroVIR; B:
HurricanesRWB, ZuidersterDNB,
Don BoscoBlijdorp; C: SportifiaASB,
Babberspolder—DOZ; D: Grometa
Sportvogels, VGLSC—OTW, iGroene
DuivelsVarkenoord.
GEHUWD: H. Brugman 30 j. en I. L. M.
Neve 28 j.; C. J. Leduc 27 j. en K. P.
Swaneveld 25 j.; H. van Rijn 45 j. en
M. H. Pappers 43 j.; B. K. Brons 24 j. en
S. Barzilaij 21 j.; L. Soeters 25 j: en J.
v. d. Blom 24 j.; D. v. d. Meer 25 j. en
P. van Hartingsveldft 25 j.; C. van Buuren
19 j. en A. M. van Son 20 j.; A. V. J.
Grandazzi 39 j. en H. C. C. Kamoen 37
j.; G. H. J. Schrijver 27 j. en J. J.
Heijnsbroek 29 j.; A. Viveen 52 j. en
M. C. Agterberg 51 j.; A. Stuij 25 j. en
A. M. Th. Droogh 22 j.; J. H. van Twisk
20 j. en H. Vermeulen 25 j.
ONDERTROUWD: O. Baerveldt 31 j.
en F. J. Hettich 23 j.; C. van Buuren 21
j, en C. den Hertog 19 Th. W. Groe-
nendaal 29 j. en M. A. Scholte 27 j.; A.
Hardenbol 24 j. en A. Lodder 20 j.; L.
Hordijk 38 j. en J. Collewijn 30 j.; D.
Kok 29 J. en K. van Duijn 21 j.; M.
Kooij 32 j. en T. E. E. van Dijk 26 j.;
J. W. Naterop 33 j. en H. Hersbach 29 j.;
G. Oosterom 23 j. en W. Hatenboer 27
j.; C. J. Post 21 j. en A. van Bruggen
21 W. P. van Rijswijk 31 j. en J. v. d.
Spoel 26 j.; J Ph. Spruijt 27 j. en K.
van Laarschot 22 j.
GEBOREN: Levenl. kind van J. Hoegee
en D. M. Fortuin, Oosterstraat 87; Hyro-
nimus H., van H. van Dijke en A.-H.
Saas, Fabriplein 34; Wilhelmus J., z. van
A. Crama en W. J. Venderbos, Schie 62;
Jan, z. van L. Lips en B. Loenjers, Boer-
havelaan 1; Nico A., z. van K. Levering
en A. J. Smit, Mariastraat 12; Maria E.,
d. van W. van Kampen en C. Verboom,
Ampèrestraat 15; Adriaan G. J., z. van
L. Onnekink en K. M. Krab, Rhoonsestr.
1; Albert, z. van P. R. Haringsma en
M. E. van Prooijen, Tuinlaan 70; Johanna
W. M., d. van B. Over de Vest en C. M.
Franken, Dwarsstraat 41; Marianne, d.
van H. de Roo en E. Friesen, Boerhave-
laan 1; Huibrecht, z. van H. Zandwijk en
I. A. Osterholt, Dr. Noletstraat 1; Sita
H. A., d. van T. M. Diender en H. J.
Blom, Tuinlaan 70.
RadioRoga, Zwart Wit—Nieuwenhoorn, 0" De alleenwonende 60-jarige G. B. te
Noorderkwartier—Wico; C: Ons Huis— Bergen op Zoom, die op een stoel bij
HWD, Demos—Puttershoek, DESV—Roe-
kanje, Soag—HWS; 2de klas A: SVO—
ODI, SingelkwartjerLMO, Postef—He-
kelingep, Tediro—Voorwaarts; B: TOGB
de kachel in slaap was gevallen, ge
raakte in brand en is aan de gevol
gen daarvan overleden,
Een dezer dagen vergeleken wij een
goed gespeeld blijspel lïlet een geklopt
eitje. Wat wij van de „thriller" in menu
termen moeten zeggen, is niet zo moei
lijk: „piccalUiy" bijvoorbeeld. Het heeft
geen voedingswaarde, maar v,et prikkelt.
Het is een passieve vergelijking voor de
opvoering van „Gaslicht", die het Rotter
dams toneel gisterenavond gaf Artistieke
voedingswaarde was er niet, alleen maar
de vlucht uit de werkelijkheid door het
griezelen. In dit opzicht kan men aan
een blijspei-niemendalietje nog meer
waarde hechten, dan aan dit „enge" ge
geven, omdat het de m .sen tenminste
een zekere mate van optimisme in zijn
kijk op het even meê'geeft. Wij hoorden
in verband met de -pvoering van dit
stuk over dramatisch" spreken, maar dat
is nu juist het woord dat er met bij past.
Dit stuk schijnt maar één doel te heb
ben: *een geladen sfeer van onbehagen,
angst en naderende krankzinnigheid op
de toeschouwers over te brengen. Hoe
meer men hierin slaagt, hoe meer succes
men aan het spel kan toekénnen. Hoe
kouder de rillingen over de rug, hoe
krampachtiger het vastklemmen aan de
leuning der 'fauteuils, des te machtiger
de indruk van dit „drama," des te over
weldigender de staande ovatie gebracht
aan het eind. Omdat deze ovatie gebracht
werd, kunnen we er dus vrij zeker van
zijn, dat de leden van de Kunstkring
zich met deze „piccalilly" bijzonder ge-
tracteerd gevoeld hebben.
Voor de man, die film en toneel gezien
heeft, dringt zich echter onvermijdelijk
de superioriteit van Hitchcocks schepping
op. D:t heeft alles te maken met de vraag,
of film en toneel zelfstandige kunstui-
ingen zijn. Met de aan de fiim eigen mid
delen heeft Hitchcock n zelfstandige
ohologische aard. De beklemmng ont
staat caar door dé vraag, of funnmgham
in staat zal zijn zijn rouw gek te krij
gen. Het grootste deel van de film houdt
zich bezig met dit duivels proces van
drijven naar geestesziekte. In het toneel
wordt de spanning op de eerste plaats
gewekt door de steeds met climax op
gevoerde vraag van Je toeschouwer: „Wat
zal die engerd met haar .gaan doen?"
Zal hij thuis komen, terwijl de inspec
teur in zijn bureau aan het snuffelen is?"
„Zal hij bij het ruilen van zijn das ont
dekken, dat de inspecteur in zijn kleer
kast verborgen zit?" Dit medium voor
het verkrijgen van spanning is inferieur
aan het gevecht van misdadige en gezon
de'psyche in de film. Dit wat betreft een
vergelijking van de resultaten door de
filnr volgens eigen normen en door het
toneel volgens eigen standaard bereikt.
Het spe. maak' van de mogelijkheden,
wat er van -on gemaakt worden. Willy
Haak, had een moeilijke rol, exvra moei
lijk, omdat z« een jonge vrouw moest
uitbeelden, die naar krankzinnigheid werd
gedreven. Zij speelde uit al haar actrice-
bekwaamheid, maar of zij deernis met
haar lot heeft kunnen opwekken, een toe
stand, die de psychologische verantwoor
ding van het stuk meer in overeenstem
ming zou hebben gebracht met het be,
grip drama" durven wij betwijfelen.
Ko'"van Dijk had pantserachtige zacht
heid in het benaderen van zijn prooi, af
gewisseld met de wreede speellust, als
hij die te pakken had ,die het karakter
van Munningham moeten hebben uitge
maakt.
Van Ko Arnoldi moet gezegd, dat hij
Ko Arnoldi speelde, in dit geval in de
rol van politie-inspecteur Roygh. Hij is
geen man, die zichzelf aan de rol on
dergeschikt maakt, hij weet de rol te
overmeesteren.
Een niet geheel overtuigend frivool
tweede meisie, Nancy, ven Georgette
De criminele politie van het Amerikaan
se leger in Duitsland is er in geslaagd een
internationale smokkelbende te ontmas
keren, welke een der voornaamste leve
ranciers moet zijn geweest van de zwarte
sigarettenmarkt in de Amerikaanse zone.
De handel van de betrokken heren moet
in de millioenen hebben gelopen.
Al vijf maanden liep deze zaak en de
speurtocht leidde door Duitsland, Neder
land, België, Tsjechoslowakije en Oosten
rijk, thans is zij in een kamp voor Joodse
vluchtelingen in Lechfeld tot haar ont
knoping gekomen.
Het begon in September toen als ge
volg van een tip der Belgische autoritei
ten de Amerikanen in Frankfort een Bel
gische auto aanhielden, die was volge
stouwd met Amerikaanse sigaretten, die
voor Tsjechoslowkaije bestemd heetten
Enkele weken later werd in Regensburg
opnieuw een zending van 3 millioen stuks
aangehouden.
Tenslotte, kreeg men enig Inzicht in de
De Amerikaanse luchtverdedigingskrui-
ser„Spokane" zal Zaterdag een operati
oneel bezoek brengen aan Rotterdam. De
bedoeling van dit bezoek is, het personeel
der Amerikaanse marine, dat in de Euro
pese wateren dient en Plymouth als basis
heeft, van tijd tot tijd gelegenheid te
geven een haven op het vaste land te
bezoeken.
De „Spokane" ondet- commando van
Captain W. M. Cole, is een luehtverde-
digingskruiser van de z.g. „San Diego"-
„Oakland"-klasse, die U eenheden telde,
waarvan er twee in de tweede wereld
oorlog tot zinken zijn gebracht, n.l. de
„Atlanta" en Juneau" tijdens de zeeslag
bij Guadalcanal en tijdens de zeeslag bij
de Santa Cruz eilanden. De „Spokanè"
bezit een waterverplaatsing van 6.000 ton
standaard en van 7.500 ton beladen. De
lengte bedraagt 164. 89 meter en de breed
te 16,08 meter. De bewapening wordt ge
vormd door 12 kanonnen van 12,7cm. op
gesteld in 6 dubbeltorens, 32 40mm.-mitrail-
leurs opgesteld in vierling- en dubbelop-
stelling, 16 luchtafweer-snelvuurkanon-
nen van 20 mm. en twee vierlinglanceer-
buizen.
Op de dag van aankomst leggen de
oudste aaifwezende zeeofficier te Rot
terdam en de burgemeester van Rotter
dam officiële bezoeken af aan boord
van de „Spokane"* waarna de comman
dant een tegenbezoek brengt.
AANBESTEDING.
Het maken van riolerings- en bestra-
tingswerken in de Grot? Vettenoordse
polder alhier (verlenging Parellelweg) is
door Burg. en Wethouders opgedragen
"aan de firma B. en P. Both, alhier, voor
222.222.
werkmethoden van de heren en het ge
volg daarvan was. dat in overleg met de
New. rijksrecherche onlangs op een van
de bekende A.T.O.-wagens de chauffeurs
werden vervangen door „speciale men
sen", rechercheurs natuurlijk.
Deze kregen verleden week opdracht
een lading goederen van Brussel naar
Wenen te brengen, zoals ook de begelei
dende papieren luidden. Echter een
deel daarvan moesten ze onderweg af
laden in het kamp van Lechfeld. Dat wa
ren een millioen sigaretten en dat stond
niet in de papieren maar was een mon
delinge order van de opdrachtgever.
De Amerikaanse politie kreeg van de
„chauffeurs" een seintje en trok er met
jeeps en tommy-guns op uit om een be
zetting te leggen rond het kamp, waar de
auto Zaterdagmorgen om zes uur arri
veerde. De detectives' lieten het meege
kregen wachtwoord „Rosenbaum" horen,
dat terstond de poort deed openvliegen en
de wagen kon veilig een hangar binnen
rijden.
Hier kwam terstond gretig helpende
handen te hulp om de vracht te lossen,
maar toen meft goed en* wel aan de gang
was, klonk aan de poort een nieuw
„wachtwoord" en zwermde de M.P. het
kamp binnen.
Drie D.P.'s en een Duitser waren de
levende buit, die hier werd gemaakt, ter
wijl nadien nog twee D.P.'s, een in Miin-
chen en een in Kassei, werden gevangen
genomen.
De hoofdpersoon echter, de man In
Brussel, die met „luitenant" werd aange
duid en van geboorte een Letlander is,
is vooralsnog niet te vinden. Dit heer
schap was nog slechts kortgeleden uit een
Belgische gevangenis ontslagen, waar hij
had gezeten wegens het in zijn bezit heb
ben van een vals paspoort uit Honduras.
De zaak tegen hem is nu overgedragen
aan de Belgische politie. In Nederland
Wil men hem echter ook nog graag spre
ken, want hier vindt men het niet goed,
dat hij onder valse voorwendsels A.T.O.-
wagens illegaal werk laat doen.
Hoeveel sigaretten het complot naar
Duitsland heeft gesmokkeld is niet bij be
nadering te schatten, maar als men weet,
dat in drie mislukte expedities in totaal
7 millioen stuks (Duitse zwarte waarde
2414 millioen mark!) in beslag zijn geno
men, dan kan men aannemen, dat het er
een zeer behoorlijk aantal zijn geweest.
Het schijnt, dat de heren in Duitsland
contact aanknoopten met de chauffeurs
van het internationaal goederenvervoer
van Nederland en België naar Tsjechoslo
wakije en Oostenrijk, die ze een zoet
winstje in 't vooruitzicht stelden. Gingen
ze daarop in, dan volgden de instructies
van de baas zelf. Volgens deze instruc
ties moesten de' chauffeurs een deel van
de lading, welke volgens de papieren in
haar geheel voor doorvber was bestemd,
in Duitsland lossen. Hierna werden dan
de op dit gedeelte betrekking hebbende
papier vernietigd en de wagen vervolgde
zijn weg met de rest van zijn vracht naar
de eindbestemming.
De zegels, waarmee de wagen bij zijn
vertrek uit Brussel door de douane werd
afgesloten, werden in Lechfeld handig
verwijderd en na het lossen weer even
handig aangebracht, zodat het aan de
Oostenrijkse of Tsjechische grens leek of
de wagen onderweg niet open was ge
weest.
va^eden™°.rgen hebben de vijftien leden
v v tt k Dem°hilisatieraad. waarvan
H' Prlns Bernhard voorzitter is,
een bezoek gebracht aan Werkspoor te
Amsterdam teneinde kennis te nemen
van wat het bedrijfsleven kan en wil doen
ten behoeve van de demobilisanten en
jkunstuiting geschapen, die gegeven het- j ReVevski volbracht haar taak met een
zelfde onderwerp, tot groter recultaat n 0.m. te plattelands-achtige charme,
leidde dan hét toneel met de aan hem :i- Een bezorgde Elisabeth van Lize Servaes
gen middelen" boekte. Het conflict en de
spanning op de film is er een van psy-
completeerde het geheel.
Men was uiterst voldaan.
52. Bim vertelde de oude man, die buiten d,e stad, op een
Steen gezeten, op hem wachtte, van zijn belevenissen bij
Basil. „Wilt U mü helpen", vroeg hij plotseling, „om het
hart van Basli weer aan de detective terug te geven?" „Dat
kan alleen wanneer je je vermomt als prof. Mivala, de uit
vinder van de onthartingsmachine", zei de oude. „Je bent
ongeveer even groot als de Marsianen." Zo gebeurde het
Bim was spoedig nauwelijks te onderscheiden van een Mar-
siaanse geleerde. Hier komt hij aan bij de hoofdstedelijke
universiteit, samen met de oude.
,Jk zal de echte Mivala wel voor mijn rekening nemen",
beloofde de oude man. „Gelukkig beschikken die Mars
mensen niét over veel lichaamskracht. Als' ik Mivala kan
verrassen, is hij weerloos."
ZATERDAG 14 FEBRUARI.
HILVERSUM I (301 M.) K.R.O. 7.00
Nieuws, gymn. en gram.; 11.00 De Zon-
"®„'oemT: H.45 Zangplaten; 12.00 Piano,
Weerpr.; 12.33 Klaas van Beeck,
,I ,'2 Ned" Strijdkr.); 13.50 Filmpr.;
14.10 Gram.; 14.20 Eng les; 14.40 Omroep-
™s'i15.15 Concert; 15.45 KRO-kiosk;
16.00 Zang; 16.15 .Ned jeugdgemeen
schap; 16.3ü Greg, caus.; 17.00 De Wig-
Wütn; 18.00 Cantus Populorum; 18.15
journ. overz.; 18.30 Ned. Strijdkr.; 19.00
Nieuws; 1,9.15 R.V.D.; 19.30 Septet; 19.50
Klankbeeld; 20.00 De gewone man; 20.12
Gram.; 20.30 Lichtbaken; 21.00 Radio-
Potpourri; 21.40 Wegenwacht; 22.00 Or-
iest zonder naam; 22.30 Actual.; 22.45
Avondgebed; 23.00 Nieuws; 23.25 Stabat
Mater.
HILVERSUM II (415 en 245 M.) VARA
7.00 Nieuws,, gymn. en gram. 10.00 Mor
genwijding; 1100 V. d. Contlnu-arb.;
12.00 Gram.; 12.30 Weerpr.; 12.33 Carlo
Carcassola; 13.00 Nieuws; 13.20 Malando;
14.00 A.J.C.; 14.15 Marine-kapel; 15.00
Lezing: 15.15 Ramblers; 16.00 PvOtterdam;
16.15 Kleinkunst progT.; 16.45 Artistieke
staalkaart; 17.05 Caus.; 17.15 Volkscon
cert; 18.00 Nieuws: 18.15 Sportpr.; 18.30
V. d. jongeren: 19.00 Piano; 19.30 VPRO-
20 00 Actual.; 20.15 Bonte avond; 21.15'
Caus.; 21.30 Orkest; 22.00 „De aarde
dreunt"; 22.30 Jan Corduwener; 23 00
Nieuws; 23.15 Puzzlen; 23.30 Gram.
door
6.
"£tDmegmet' Meredith: Ze
Miss Reeder! Pistool gedwongen.
Bess Reeder keek uiterst „„„u
het halfduister zag ze een keurigHonee11
man en bemerkte aan zijn steme dat i-i
e'en vreemdeling van grote beschaving
moest zijn. En haar zuster hield haar
'n'stool op hem gericht, hoewel hij dat
niet erg zwaar scheen op te vatten.
Maar Mary, wat is 1 - in vredesnaam
toch gebeurd?, riep ze uit.
Marv vertelde haar terwijl ze verder
reden alles en ze fluisterden ernstig met
elkaar.
Ie bent geloof ik. gek geworden
verklaarde Bess: Hij is een echte heer
En de leider van die werken. We kunnen
hem toch zo maar met «evanSen
Zeg hem dat niet! Hij beschouwt zich
nu eenmaal als gevangene.
We krijgen er bes\ist heel veel las
mee
Oom Les meft me zijn orders geg
'ven
Kom, Mary, stol'je nu niet zo be
lachelijk aan. Je doet als een idioot,
Vind je?, vroeg
elk geval ga ik zo door, totdat oom Les
terug is.
Bess Reeder wist heel goed, hoe onver
zettelijk haar jongste zuster was en dus
gaf ze het op en dreef haar pony naast
het paard van Meredith naar voren.
Toe, U moet ons heus niet als halve
wilden beschouwen, zei ze verontschul
digend: Oom iswoest over die spoor
weg en Mary
O, ik begrijp het volkomen. Om de
waarheid te zeggen, uw zuster is heel
flink. Ik weet zeker, dat ik genieten zal
van mijn verblijf hier.
We zullen in elk geval ons best doen,
het U zo prettig mogelijk te maken, ver
zekerde Bess hem hart'elijk.
Ze bleef naast Meredith rijden en liet
haar zuster in de achterhoede. Mary kreeg
op die manier geen kans om zich in het
gesprek te mengen. Die hpuding van Bess
maakte het geval min of meer dwaas en
onverantwoordelijk. Bess had er slag van
bezorgen" gevoel van onervarenheid te
0„T~ dan ook, oom heeft mij de ver-
.antwoordelnkheid opgedragen, dacht Mary
hi? is "ren strÜd, geen theevisite
Hij vroeg me, de zaak hier voor nem op
te knappen en dat zal ik dan ook doen
Ze bereikten de hoeve, waar Sarah hen
met het avondeten in een gezellig ver-
lichte kamér opwachtte": in dat licht be
keek Mary haar gevangene nog eens wat
beter En Ben Meredith zag Bess toen
voor het eerst goed Hij keek echt ver
wonderd en tegelijk bewonderend. En on
tegenzeglijk was Bess, toen ze haar
blonde haren viel, een stralende schoon
heid.
De diepliggende ogen van Sarah Cabinal
glinsterden, toen ze het verhaal van Mary
over de gevangenneming van Meredith
hoorde.
Sarah was mager en lang 6n had dun
grijs haar. Ze hinkte vrij erg, maar ze
bezat nog echt de vurige geest der oude
voortrekkers. In haar jeugd had ze schou
der aan schouder met haar man gestaan
en de aanval vanplunderende indianen
met het geweer in de hand afgeslagen.
Mary heeft uitstekend gehandeld,
verklaarde ze beslist.
Maar tante Sarah daartoe geqft
de wet ons toch geen recht?, zei Bess.
We verdedigen ons eigen land, ant
woordde de oude vrouw: Mary kon niets
beters doen. Nu komt er ten minste geen
.bloedvergieten van.
Bess wist al van te voren, hoe haar
tante erover denken zou, maar daarom
was ze heft nog niet met haar eens Ze
haalde geërgerd haar schouders op.
Ze ergerde zich trouwens de laatste
tijd aan meer dingen. Ze was jarenlang
onbestreden hét mooiste meisje van de
hele streek geweest.
Maar Ze wist ook. dat haar schoonheid
vergankelijk was.' In de brandende zon
of de gure winterstorm kon haar tere
schoonheid spoedig genoeg verwelkt zijn
Er waren zoveel vrouwen in de'vallei
die door hard werk vroeg oud ware»
geworden Dat kon ook haar lot worden
als ze hei geluk niet spoedig - ond En
ls een laiooi. 1 Bess was daa"- in het geheim heel fcnng
Mary bedaard: ln hoed afgooide en het licht op haar goud- ivoor. En ze was ontevreden geworden
met het leven, zoals ze dat lelden moest
Vitterig tegenover allen, die haar lief'
hadden. Ze verlangde hoe langer hoe
meer naar een mildere beschaving naar
een omgeving waarin haar schoonheid
langer in stand kon blijven
De gevangenneming van Ben Meredith
door Mary was echt een staaltje van
de zeden en gewoonten van de Verborgen
Vallei, die Bess zo verafschuwde. Die
man was een echte heer en nu gedroegen
ze zich als wilden tegenover heml'En met
het vaste voornemen, hem te tonen, dat
er moer diewilden dan toch één was
die beschaafder vormen kende, wijdde
ze gedurenae het maai al haar aandacht
aan Ben Meredith.
Het kostte haar niet veel moeite, hem
te boeien; ze zag zijn bewonderende blik
ken en genoot van haar nieuwe triomf.
Na de maaltijd ging ze voor de piano
zitten en Ben kwam naast haar staan en
sloeg de muziek voor haar om. Bess zong
heel aardig en met de zekerheid, die he'
gevolg is van veel toejuichingen Die hac
ze echter niet zozeer aan haar stem, als
wel aan aaar schoonheid te danken. Ze
speelde slordig maar met veel gevoel de
nieuwste muziek, die per post op dc
hoeve bezorgd was en Ben zong onder
haar begeleiding mee. Mary zat in de
schaduw gn glimlachte bemoedigend. Ze
had graag wat meer met Ben gebabbeld
maar ze was al blij. dat hij met zijn ge
vangenneming verzoend scheen te raken
Ze wilde hem. graag een paar prettig
dagen berzorgen.
Kom. Miss Mary, zingt u toch met
ons mee. We hebben hulp nodig, drong
b ij glimlachend aan.
Iedereen loopt weg, als ik begin t«
zingen, zei Mary lachend: Ik kras als
een kraai.
Dat is niet waar en dat weet je ze'f
heel goed, bromde Sarah, die nog seen
woord gezegd had en in haar hoekjü de
drie jongelui aandachtig in het oog hield
Ze maakte Uch eigenlijk een beetje on'
gerust over Bess. Die had al zoveel be
wonderaars gehad en voor geen hunnei
voorkeur getoond. En nu deed ze alwee.
haar best, deze nieuweling voor zich te
veroveren, dat ging haar eigenlijk té
gemakkelijk af. Ze was te verwend En
dan, Mary was er toch ook nog Van
avond was Mary heel anders dan vroe
ger, Sarah vond het jammer, dat Man-
niet zo knap als haar zuster was Ze kon
niets 'naps aan Mary ontdekken en da*
vond ze jammer, omdat Mary toch een
degelijk en openhartig meisje was.
Bess is geboren om harten te bre
ken,: maar Mary is van het soort, wie,
hart gebroken wordt, dacht Sarah
Plotseling werd het concert onderbro
ken omdat ei iemand binnen kwam Zo-
dra Bess de bezoeker herkende werd
haar aanslag onzeker en keek ze verle
gen voor zich. Het was Allan Bowdeu
een harer vurigste aanbidders. Zijn komst
gaf haar een schok, omdat ze slechts en
kele uren geleden verbitterd van elkaar
wareó gegaan. Allan had toen gezworen
dat hij nooit meer terugkwam.
Bess mompelde een excuus, ging naai
MIan toe en bleef bij de deur met hen.
staan praten, zodat de anderen hen nie'
tonden verstaan.
(Wordt vervolgd!
zich tevens een indruk te vormen van de
opleiding, welke de teruggekeerde mili.
tairen genieten.
Prins Bernhard liet zich met zün ge
zelschap rondleiden door ir. M H Dam
me, de pres-directeur van Werkspoor en
door de heer C. J. de Wijn, het hoofd der
bedrijfsschool van Werkspoor-
Tijdens deze rondleiding onderhield de
Prms zich verscheidene malen met de
toekomstige lassers, revolverdraaiers en
plaatwerkers. Daarna gaven de pres-di
recteur en het hoofd van de bedrijfsschool
een uiteenzetting, op welke wijze Werk-
spoor bijdraagt tot liet opleiden van de
mobilisanten in de metaal- en electro-
technische industrie.
Na de bezichtiging der fabriek begaf
de Prins zich naar Ede, waar hij heden
middag met de andere leden van de Nat
Demobilisatieraad de A. K. U. fabrieken
zou bezichtigen en zich eveneens daar
op de hoogte zou stellen van de mogelijk
heid, welke deze industrie biedt aan de
naar het vaderland terugkerende mili
tairen.
Sedert verleden week hebben de
prinsesjes Beatrix en Irene mazelen.
Naar wij vernamen, heeft de ziekte een
volkomen normaal verloop en zijn de
beide patiëntjes, wat men noemt spring
levend. Ze zijn reeds weer aan de beter
hand en zullen waarschijnlijk spoedig het
bed mogen verlaten.
Of de prinsessen Margriet en Marijke
aan de besmetting zullen ontkomen? Tot
nu toe zijn zij gelukkig nog volkomen
gezond.
De „Pax Cliristi-beweging. die onder
patronaat van kardinakl Saliège, aarts
bisschop van Toulouse, strijdt voor de
verzoening der volkeren, zal van 24 tot
31 Juli a.s. een internationale bijeenkomst
houden te Lourdes.
Blijkens bericht uit Düsseldorf zal daar
ook Duitsland vertegenwoordigd zijn. Met
toestemming van de Franse regering zal
alsdan" een pelgrimstrein uit Duitsland
met 800 deelnemers uit alle lagen der be
volking naar Marias genade-oc*d komen.
Dinsdag, a.s. zullen zich voor het Haagse
Bijzondere Gerechtshof hebben te vei' -
antwoorden: de boekhouder A. Verbeeie,
de tuinder P. van der Hout, de koopman
A. van Daalen. de tuinder M. M. Poort
man, de tuinder P. J. A. van Haaster allen
uit Naaldwijk en C. van der Weiden, ex-
controleur te. 's-Gravenzanae.
600 ton dwarsliggers Dordrecht; 310 ton
grondnoten liggen/varen; 2 jc 700 ton cel
lulose Arnhem; TL20 ton balken Apeldoorn:
300 ton id. Tilburg; 70 ton id. Nieuwershtis;
214 en 136 ton ijzer Amsterdam: 150 ton ijzer
Emmeloord: 53 ton id. Krimnen a. d. iOsei;
50 ton cement Leiderdorp; 165 ton kunstmest
Breskens; 220 ton id. Leeuwarden; 00 ton
id. Enkhuizen; 250 ton stukgoed Groningen;
150 ton id. Amsterdam; 251 ton thee Am
sterdam; 150 ton fosfaat Broekerhaven; 50
ton kolen Haarlem: 335 ton gerst ligg-n'-
varen; 125 ton id. Leeuwarden; i x 43 .on
hout Den Haag. Alles volgens tarief.
