Terwijl Moskou opdringt naar
het Westen
Onderlinge machtsstrijd van
Duitse politici
Keres verliest van Reshevsky
PHILIPS' GLOEILAMPEN
EMITTEERT
7
eerbericht!
„Naar de uiteinden der aarde"
Sr
Nieuws van de Boekenmarkt
RUIT-NIEUWTJES
Ge tv. aand. 52.220,250 ft 200 pet. en 6 pet
cum.pr. winstd. aand, f18.477.000 H120 pet,
Een boeiende geschiedenis van de Pooltochten
DINSDAG 9 MAART 1948
PAGINA 2
Izast van zenuwen!
Dringende waarschuwing uit
christelijk kamp
f 75.000.000 3/2 pet, obligatiën
h 101 pet.
SMYSLOV—BOTWINNIK
AFGEBROKEN
'n f
GARE GRADUS LUCHT ZIJN VERONTWAARDIGING
rv).
Telefonisch van onze Berlijnse correspondent).
Jacob Kaiser, de Christelijke politicus, die mede de grondslag heeft
gelegd voor de eenheidsvakbeweging in Duitsland, heeft het offensief
tegen de rode overheersing der Duitse vakbonden ingezet. Hij heeft
erkend, dat hij in zijn verwachtingen van de samenwerking van alle
politieke richtingen in de vakorganisatie bedrogen is door de com
munistische tactiek, die er, onder bescherming van hamer en sikkel, in
geslaagd is, de machtigste organisatie van Duitsland volkomen onder
rode vlag te brengen.
•„Na de gebeurtenissen in Praag kunnen de voormalige Christelijke
vakbonden nooit meer behoren tot een Duitse eenheidsvakbeweging* die
door haar leiding aan communistische doeleinden kan worden dienst
baar gemaakt'', heeft Jacob Kaiser onder stormachtige toejuichingen
van 2500 Berlijnse arbeiders verklaard.
„Voor het gros van het Duitse volk", zo ging hij voort, „luidt thans
het parool: weg van het orthodoxe Marxisme en weg van alle politiek
dogmatisme. De vakbonden moeten thans in ernst het bewijs leveren,
of beide grote groepen van tegengestelde wereldbeschouwing zonder
dogmatisme kunnen samenwerken. Komt het niet tot een dragelijke
samenwerking, dan valt de vakbeweging opnieuw uiteen en ik moet
zeggen, dat ik mij in dat geval slechts voor de scheiding zal kunnen
uitspreken. Wij hebben geen eenheidsvakbeweging gesticht, om de
propagering van het revolutionnaire marxisme te dienen
partijen, die op het ogenblik van het
diepste verval van het hele West-Duitse
leven in vruchteloos gekrakeel zijn vast
gelopen.
Frankfort, dat door de Westerse ge
allieerden bestemd werd als het centrum
van de economische reconstructie, op de
duur het enige solide wapen tegen de
bolsjewisering, is in de laatste drie maan
den door de Duitse politieke partijen ge
maakt tot een toneel van politieke bek-
vechterijen, die spotten met de rode drei
ging, die weinige kilometers verder reeds
bittere en vooreerst onherstelbare werke
lijkheid is geworden.
De S.P.D., de tweede partij der Bizöne,
heeft gewe'gerd mede de verantwoorde
lijkheid voor het bestuur van Frankfort
op zich te nemen. Zij spint zich in in
vruchteloos isolement, omdat de zwakheid
van haar leiders heden oorzaak is gewor
den van de politieke duisternis in het
Oosten.
De C.D.U., de eerste partij, lijdt aan
een zodanige inwendige verdeeldheid, dat
zij nauwelijks in staat is geweest, het in
eigen boezem eens te worden over haar
candidaat voor de hoogste plaats in de
Bizöne.
Terwijl het roöe symbool schielijk wordt
uitgestrooid over alle landen, die de be
scherming van een democratische macht
missen, weten de „bevrijde" Duitse
politici niet anders te doen dan zich utt
te putten in onderlinge machtsstrijd en
klein gefit op de machten, die detenige
zijn, die hen kunnen redden van de meest
gevreesde en meest actuele gevaren:
de honger en de Russen.
Het is kenmerkend voor de politieke
kruideniersgeest, die in West-Duitsland
overheerst, dat de misdragen vrucht van
het brein van de heer Johannes Semmler
(de door de Duitsers gesteunde maar
door de Amerikanen afgezette regionale
minister van economische zaken) vele
weken lang het triomfantelijk gesprek
van de betweters der biertafels kon blij
ven op het ogenblik, waarop de rode haan
kraait langs duizenden kilometers grens,
van Lübeck tot Passau.
macht van de Economische Raad, om
to( ichtig wesk te komen. Van Britse
•zijde is reeds te kennen gegeven, dat
men het betwijfelt, of de Frankfurter
organen in staat zijn geweest, Duitsland
in te spelen in de rol, die het in het
Marshall-plan is toebedeeld.
Kaiser's Berlijnse rede is echter een
bewijs, dat er ook nog Duitse politici
zijn, die het geheel der dingen beter
doorzien". De geleerde van de straat,
de ondernemer, de vakbonden, de poli
ticus en de hulsvrouw, zij allen staan
voor de beslissing, of de mensenrechten
of de aanmatiging van een anonyme
staatsmacht het uiterlijk van het toe
komstige Duitsland zal bepalen", zo
zeide Kaiser en men kan aannemen,
dat hij die woorden niet alleen voor
zijn Berlijnse toehoorders, doch even
zeer voor de politieke querulanten van
het Westen heeft bedoeld.
Mijnhardt's Zenuwtabletten
helpen U er overheen.
gem. Vierlingsbeek, herdenkt 8
rig bestaan. Ter gele^
hiervan zullen grote folkloristische
iet 600-jarii
Juni
id
De bijz. raad van cassatie heeft de
straf van de Bredase persfotograaf L.
Spuls, die door het Bossche B. G. we
gens verraad tot 15 jaar was veroor
deeld, verlaagd tot tien jaar met af
trek.
Met behulp van een koevoet hebben
inbrekers kans gezien een stalen kast
open te breken in het kantoor _der
coöp. melkinrichting „Ons Belang te
Deventer. Vermist worden distributie
bonnen voor 40.000 liter melk, een
aantal boterbonnen en een bedrag van
1600.
Q. Uit de Langewegse Vliet onder Zeven
bergen is het lijk opgehaald van de
boerenarbeider K. uit die gemeen
Zijn fiets werd langs de dijk gevonden-
Het O.L. Vrouwe-gilde te Holthees,
bestaan. Ter gelegenhe
.1 grote folkloristiscl
feesten gehouden worden, waaraan 40
gilden en schutterijen zullen deel
nemen.
■0> De adv.-fiscaal bij het B.G. te Amster
dam heeft acht jaar geëist tegen de
48-jarige J. Brouwer, ex-burgemees
ter van Hoogezand en Weesp. die man
nelijke inwoners van Hoogezand naar
Duitsland had gestuurd en in Weesp
inwoners aan de S.D. heeft overgele
verd.
Het 3-jarig dochtertje der familie van
D. uit de Fellenoordstraat te Breda is
in brand geraakt bij een petroleum
stel en aan de wonden overleden.
Het 3-jarig zoontje der familie S. uit
de Vestingstraat te Breda is in de
Aa of Weerijn geraakt en verdronken.
Uit Brits-Columbia zal een voorraad
van 700.000 kisten haring, voldoende
om 3 millioen mensen aan een portie
vis te helpen, naar Griekenland, Ita
lië en Oostenrijk worden gestuurd.
Drie vrachtvaarders zullen de haring
vervoeren.
0
Kaiser heeft zijn strijd tegen de com
munistische overwoekering der vakbon
den aangebonden op het moment, waarop
Jn de Berlijnse organisatie over de toe
komstige leiding beslist wordt. Sedert
Verleden week zijn de lang voorbereide
verkiezingen in de vakbonden aan de
gang en heeft de anti-communistische op
positie de Berlijnse arbeiders opgeroepen,
af te rekenen met het rode regime.
Terwijl bij de laatste verkiezingen In
de stad Berlijn de rode eenheidspartij
zie "hts het vijfde deel van alle stemmen
op zich kon verenigen, waren tot nu toe
vrijwel alle leidende posten in de „Freie
Deutsche Gewirtschaftsbund" in handen
dezer partij. De vakbond is in de Sovjet-
zóne geworden tot een instrument der
communistische politiek en tegelijk tot
een school voor marxistische vorming
Zij is o.m. ingeschakeld in de op bevel
van Moskou gestarte volkscongresbewe
ging. die op 18 Maart a s. bij de gratie
van de sovietbezetting zal worden bijeen
geroepen als een soort van Duits parle
ment: de Duitse Volksraad.
De communistische leiding heeft het
Uiterste gedaan, om. ondanks het vier
voudig geallieerde toezicht, een ver-
kiez'ngsschema door te zetten, dat de
continuering van de rode lijn bij voor
baat verzekeren zal. Het heeft evenwel
door de waakzaamheid der Westerse ver
tegenwoordigers in de Commandantura
water in zijn rode wijn moeten doen,
weliswaar niet voldoende om een vol
komen democratische verkiezing te garan
deren, doch in elk geval genoeg, om de
Uitslag der stemmingen afhankelijk te
maken van de mate van activiteit, die de
r'et-communistische arbeiders zich ge
troosten.
Daar de verkiezing over eer. aantal
weken Is uitgesmeerd, ls het op het ogen
bl'k nog niet mogelijk een overzicht te
krijgen. Vooreerst kraaien zowel de com
munisten als de oppositie broederlijk
victorie. Dë eersten pochen, dat tot nog
toe het front der eenheidsstrijders niet
doorbrQken is. De oppositie meldt uit ver-
sch'llende bedrijven een vernietigende
nederlaag der communisten. Men zal voor
lop'g moeten afwachten, aan welke zijde
het gelijk is.
In elk geval Is men er hier van over
tuigd, dat deze verkiezingen zullen be
slissen over de handhaving van de een
heldsbeginselen, niet alleen In Berlijn
doch evenzeer In de andere delen van
Duitsland. Weliswaar liggen de ver
houdingen bij de organisatie in West-
Dultsland geheel anders, daar hier
geen oppermachtige toporganisatle ge
vormd ls. Doch ook daar heerst, voor
namelijk onder de Christelijke arbei
ders, een groeiende tegenzin tegen een
verdere samenwerking met de comma
nisten, dlo ook In het Roergebied een
veel grotere invloed weten nit te oefe
nen, dan waarop zU op grond van hun
numerieke sterkte recht zouden hebben
De basis van de rode invloed in het
Westen is de koortsachtige activiteit van
de communistische kernen in de bedrij
ven. Zij heeft gemakkelijk spel tegen het
werkloze gestuntel der andere politieke
De N.V. Gemeenschappelijk Bezit
van Aandeelen Philips' Gloeilampen
fabrieken te Eindhoven gaat over tot
de uitgifte van 52.230.350 gewone
aandelen aan toonder tot de koers van
200 pet. en van 1S.477.000 6 pet. cum.
pref. wlnstdelende aandelen aan toon
der tot de koers van 120 pet., ten
volle delende ln de resultaten van 1
Januari 1948 af, uitsluitend voor hou
ders van gew. aandelen resp. 8 net.
cum. pref. winstd. aandelen, zowel in
de N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken
niet ln het bezit der vennootschap
zlinde als ln de N.V. Gemeensehap-
peetijk Bezit van Aandeelen Philips'
verdeeld ln aandelen van nominaal
750 en onderaandelen van nominaal
75.
De inschrijving op bovengenoemde
uitgifte is opengesteld op Dinsdag 23
Maart bij de Rotterdamache Bank, Am-
sterdamsche Bank, Ned. Handel Mij. en
Pierson Co.
De N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken
gaat eveneens over tot uitgifte van
75.000 000 3% pet., 25-jarige obligatiën,
in stukken van nominaal 1.000 aan
toonder tot de koers van 101 pet.
De inschrijving op deze uitgifte is
opengesteld op Dinsdag 16 Maart.
In de toelichting tot het prospectus de
len de Raad van Bestuur der Philips'
Gloeilampenfabriek en de Raad van Be
heer der N.V. Gemeenschappelijk Bezit
van Aandelen Philips' Gloeilampenfabrie
ken o.a. het volgende mede:
Hoewel van voldoende bekendheid,
merken wij nog op, dat de totale activi
teit van ons concern naast ons bedrijf in
Nederland belangrijke commerciële, fa
bricage- en ontwikkelingsvestigingen in
het buitenland orrjvat.
Nu de toekomstige ontwikkeling van
onze activiteit in de gehele wereld vol
doende kan worden overzien, achten wij
het moment gekomen een beroep te doen
op de kapitaalmarkt, teneinde onze kapi
talisatie .aan de situatie aan te passen.
Gebasseerd op ons inzicht in de interne
en externe economische verhoudingen
brengen wij aandelen en obligatiën tot
de bedragen zoals hierboven genoemd,
aan de markt.
Affossing van overbruggings-
credieten
ring wegens vergoeding van oorlogsschade
opgenomen.'*
Over 1947 hogere dividendbasis
Zowel de Britse als de Amerikaanse
bezetting heeft niet nagelaten, de Duit
sers haar bittere ontstemming te doen
horen over hun gebrek aan medewer
king aan de herbouw en over de on-
De middelen, die wij door deze uit
giften te onzer beschikking krijgen,
zullen eensdeels worden aangewend tot
aflossing van de overbruggingscredie-
ten, welke op dit ogenblik rond
130.000.000 bedragen, anderdeels ter
financiering van belangrijke uitbreidin
gen. Deze laatste hebben zowel betrek
king op de vergroting van onze om
zetten in bestaande markten en artise-
lengroepen, als op de inschakeling van
nieuwe gebieden en artikelen.
Sommige van deze nieuwe artikelen dragen
reeds in belangrijke mate tot onze °™ze}~
vergroting bij, andere bevinden zmn m
een vergevorderd stadium van ontwikke
ling, in enkele gevallen nog in het labo-
ratoriumstSdium.
Het geplaatste kapitaal der N.V. Phi
lips' Gloeilampenfabrieken bestond per
31 Decffnber 1946 uit 52.220.250 gewoon
aandelenkapitaal en 18.447.000 Cum.
Pref. Winstd. aandelenkapitaal. Aan vrije
reserves toonde de balans per 31 Decem
ber 1946 een bedrag van in totaal rond
ƒ29.000.000, n.l. de beide statutaire reser
ves, de algemene reserve en de reserve
voor uitbreiding.
Bij de beoordeling van deze kapitaal-
en reservepositie moet in aanmerking
worden genomen de uitermate conserva
tieve wijze waarop de balansen in ons
concern steeds worden opgemaakt. Zo zijn
alle investeringen in fabrieksgebouwen,
machines, enz. steeds op 1 .afgeschreven
met uitzondering van die van de laatste
verslagperiode (1 Mei 194531 December
1946); ook op deze laatste is echter zeer
aanzienlijk afgeschreven. Hierdoor zijn
in de loop der jaren zeer belangrijke stille
reserves gevormd, zonder nog rekening
te houden met de huidige vervangings
waarde. De immateriële activa (octrooien,
merken, enz.) zijn voor 1 opgenomen
De voorraden zijn zeer voorzichtig ge
waardeerd-: voor een hoeveelheid, die
overeenkomt met het volume dat reeds
op 30 April 1945 aanwezig was, is het
vooroorlogse prijsniveau y aangehouden,
terwijl de meerdere voorraden niet boven
kostprijs zijn gewaardeerd.
De bovengenoemde afschrijving van
fabrieksgebouwen, machines, enz., en im
materiële activa op ƒ1 en de voorzich
tige waardering der voorraden gelden
ook voor de deelnemingen. Voorraden,
voortspruitende uit onderlinge leveringen
van maatschappijên tot ons concern be
horende, worden steeds opgenomen op
basis van de kostprijs van de leverende
maatschappij.
De verliezen in Midden- en Oost-Europa
als gevolg van de oorlog waren reeds in
de balans per 30 April 1945 van de Deel
nemingen afgeboekt. Tegenover de oor
logsschade in Nederland, die in de balans
geactiveerd is, staat een belangrijke
reserve tegen mogelijke .verliezen op
deze post. A conto van de vergoeding
van de oorlogsschade werd in 1947 een
bedrag ontvangen van 45.000.000, terwijl
op dit ogenblik een verdere a conto-be
taling van 10.000.000 is ontvangen. Be
halve onder het hoofd „Oorlogsschade Ne
derland" is in de balans generlei vorrie-
Xn de vermogenspositie, zoals deze uit
de balans per 31 December 1946 .blijkt,
zijn de vermogens van de beide Trustt
niet opgenomen. Wij brengen hierbij in
herinnering dat, zoals in het laatste jaar
verslag vermeld, het vermogen in de
Engelse en Amerikaanse Trusts per ge
noemde datum ongeveer bedroeg
f4.000.000 resp. $15.400.000, berekend
onder volledige toepassing van de bij ons
geldende balansprincipes. Zoals in onze
na de bevrijding verschenen jaarversla
gen uitvoerig is toegelicht, behoren de in
de beide Trusts ingebrachte vermogens
niet tot het vermogen der Vennootschap,
doch worden onder de uitsluitende vcr-
antwoordelijkheid van de respectievelijke
Trustees ten behoeve van de aandeelhou
ders onzer vennootschap beheerd en ge
ëxploiteerd, waarbij in wezen dezelfde
richtlijnen worden aangehouden als bij
onze vennootschap gebruikelijk zijn. Het
behoeft geen betoog, dat in deze de po
sitie van houders van de thans uit te
geven aandelen geheel gelijk zal zijn aan
die van de houders der reeds uitgegeven
aandelen.
De balans der N.V. Philips' Gloeilam
penfabrieken per 31 December 1947 is
uiteraard nog niet gereed. Op grond van
de ons ter beschikking staande cijfers
kan echter worden medegedeeld, dat de
resultaten aanmerkelijk gunstiger zijn dan
die van de vorige verslagperiode, toen
over een tijdvak van 20 maanden een
dividend betaald kon worden van 10 pet.,
hetgeen neerkwam op 6 pet. per jaar.
In de derde ronde van het tournooi
om het wereldkampioenschap schaken
heeft Keres (zwart) na de 41e zet van
Reshevsky (wit) opgegeven. De partij
Smyslov—Botwinnik is na 40 zetten af
gebroken. Ze wordt Woensdag voortge
zet.
De stand luidt thans: 1. Keres 2 pnt
uit 3 partijen: 2. Reshevsky 1% pnt- uit
2 partijen: 3. Botwinnik 1 pnt. en 1 al-
gebroken partij (uit 2); 4. Smyslov
pnt. en 1 afgebroken partij (uit 3);
5. Euwe 0 pnt. uit 2 partijen.
Hoe Reshevsky ivon
De partij tussen Reshevsky en Keres
had het volgende verloop:
West-Indisch. Wit: Reshevsky. Zwart:
Keres. 1. Pgl—f3, Pg8—f6; 2. c2—c4,
b7b6; 3. d2—d3. Om e4 te kunnen la
ten volgen; 3g7g6. Zwart
maakt er een dubbele fianchetto van.
4. e2e4, d7—d6; 5. Pblc3, Lf8g7; 6.
d3d4.
Nu is het plotseling een Indisch drie-
pionnenspel geworden. 6.
0—0: 7. Lfle2, Lc8b7; 8. Ddl—c2,
e7e5; 9. d4Xe5, d6xe5; 10. Lel—e3.
Weliswaar staat pion e5 ongedekt,
maar na 10 Pe5: zou zwart met Pe4 de
pion terugwinnen.
10Tf8e8; XX. 0—0 Pb8—
d7; 12. Tfl—dl, c7—c6.
Zwart wil Pd5 niet toelaten, maar zijn
pionnenstelling wordt aan deze zijde
zwak en Reshevsky trekt dan ook dade
lijk ten aanval. 13. b2—b4, Dd8e7; 14.
Tal—bl, Pd7—f8; 15. a2—a4, De7—c7;
16. b4b5, Te8—d8; 17. Tdlxd8, TaSX
d8; 18. a4—a5. De witte stelling ver
dient thans de voorkeur. 18
f6—g4; 19. a5Xb6, a7xb6; *20. Le3—g5,
f7—f6.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
b5xc6
Lg5—d2
Ld2g5
h2h3
Pc3xe4
Dc2xe4
Dc4e3
Dc3—b3
Lb7xc6
f6—f5
Td8e8
f5xe4
Lb7xe4
Pg4—f6
Pf8d7
Te8b8
Beide spelers verkeren in hevige tijd
nood en het is bewonderenswaardig hoe
Reshevsky thans een mataanval schept.
29. Lg5e3
Alles wordt op de zwakke b-pion ge
richt.
29.
Pd7c5
30.
Db3—c2
Tb 8a8
31.
Pf3—g5
Ta8e8
32.
h3h4
e5e4
33.
Pg5h3
Te8d8
34.
Ph3—f4
Td8d6
35.
h4h5
g6g5
36.
Pf4d5
Pf6xd5
37.
c4xd5
h7h6
SPONSEN - KWASTEN BORSTELS
W. DE WITHSTR. 46 - TEL. 27513 «'DAM
Wij «uilen in staat «Ijn over 1947 op
een hogere dividendbasis te komen en
vertrouwen, onverwachte omstandig-
heden voorbehouden, ook in de toe
komst over het verhoogde kapitaal een
behoorlijk dividend te kunnen betalen.
De dienst der lening wordt door het
wegvallen van de rente op de overbrug
gingscredieten en door de positie onzer
vennootschap ruim gewaarborgd.
Aanhoudend zacht
Weerverwachting medegedeeld door
5 het K.N.M.I. te De Bilt geldig tot
Woensdagavond: m
Zwaar bewolkt en vennacht nog
hier en daar nevelig, later verspreide
J opklaringen; overwegend droog weer j
j met zwakke tot matige wind tussen
Zuidwest en West; weinig verandering
I in temperatuur.
10 Maart: Zon op 7.07 uur, onder j
18.35 uur; maan op 7.30 uur, onder j
j 18.06 uur.
•(■■«••«HmiMiHHinuniHHHUnHiHnH,
Het is duidelijk, dat zwart pion d5 niet
mag nemen, wegens Lc4.
38. Le3xc5 b6xc5
39. Dc2xe4 Lg7—d4
40. Del—e3t Kg8—g7
41. Tbl—b8 Zwart geeft op.
Uit een West-Indisch verdedigde d4-
opening, overgaande in een Indisch drie-
pionnenspel, ontstond een gecompliceer
de stelling, waarin wit het initiatief had.
Met een aanval op de koninginnevleugel
zette hij de zwarte stelling onder druk
en mgt een fraaie slotaanval in hevige
tijdnood! besliste hij de partij te zij
nen gunste. Een levendige bijval viel
Reshevsky ten deel.
SmyslovBotwinnik
De partij SmyslovBotwinnik was een
Gruenfeld-ïndische, waarbij de platge
treden paden spoedig werden verlaten.
Smyslov speelde als een leeuw en zijn
tegenstander moest alle zeilen bijzetten
om niet in het nadeel te komen. Bij de
35ste zet zag Smyslov eindelijk het loon
voor zijn harde werken ln de vorm van
een pion: De partij werd onderbroken ln
een moeilijk te beoordelen stelling.
Het verloop was als volgt:
n
7=ZZZZ
Li
Terwijl vorige week een onverwacht
felle koude ons plaagde, lazen wü aan
het haardvuur ln de geielllg ingerichte
kamer een boek, dat de geschiedenis
van de pooltochten in de loop der
tijden behandelt en bij alle behaaglijk
heid om ons heen, was het soms, alsof
wij omringd waren door sneeuw en
ijs zo suggestief weet -de auteur van
„Naar de uiteinden der aarde"*), een
zekere F. M. Gescher de avonturen van
beroemde ontdekkingsreizigers weer te
geven.
Door het lezen van tal van studies over
de poolreizen is hij zelf in de ban ge
komen van deze wonderlijke wereld, zo
vol gevaren en ontberingen, maar met
een sterke prikkel, omdat het er om
ging, nieuwe onbekende gebieden te
ontdekken, die op de landkaart eenvou
dig als witte vlakten stonden aange
geven, daar hier tot heden nog geen
mensen waren doorgedrongen.
De mens gaat echter door het leven
met een onbevredigd verlangen, omdat
hij nimmer op aarde iets vindt, wat hem
volkomen tot rust en vrede stemt, en
in de loop der geschiedenis zijn er
steeds mannen geweest, die alles op alles
gezet hebben om te bereiken wat schier
niet te benaderen scheen en tenslotte zijn
zij de pioniers geweest van wegen,
waarop een latere generatie dank zij
hun moed en doorzettingsvermogen zich
gemakkelijk beweegt.
De schrijver van dit uitstekend bijge
werkte overzicht is van hun heldenmoed
onder de bekoring geraakt en dank zij
eigen verbeeldingskracht, wist hij met
behulp van markante uitlatingen der
dappere onderzoekers, een beschrijving
te geven van hun reizen, die zo levendig
werd dat de lezer in fantasie zelf alle
gevaren en angsten van moeilijke tochten
en overwinteringen doorstaat.
Er zijn gedeelten, geladen van span
ning, zoals over de expeditie van Nobile,
een onderneming, die velen nog goed in
hét geheugen ligt, waar het groepje
mensen op een ijsschots het geronk van
vliegtuigen hoort ,die hen willen redden,
zonder dat zij zelf opgemerkt worden.
Men voelt de ontroering bij het naderen
van de „Krassin" die hen tenslotte in
veiligheid brengt en eerbiedige bewon
dering voelt men voor een figuur als
Scott, die gelaten en in grote offerzin het
offer van zijn leven brengt.
Zo komen tal van figuren, die wij
slechts van naam kennen, ons nader te
staan en het doet het Nederlandse hart
goed öók iets te vernemen ov^r het
doortastend optreden van een Sjef van
Dongen, die er met zijn hondensleden op
uit trok om Nobile te redden, toen ver
blijvend in Spitsbergen en thans al even
voortvarend als burgemeester van Aar
denburg in Zeeuws-Vlaanderen.
Het is een uitstekend verzorgde uit
gave, verlucht met tal van foto's, die zich
zeker spoedig in een grote populariteit
zal verheugen- Te meer waar de Zuid
pool opnieuw in het brandpunt van de
belangstelling staat maar niet vanwege
ontdekkingsreizen, dMh door een militair
conflict om de Falkrandseilanden. Een
gebied, dat 50 jaar geleden nauwelijks
bekend is, geeft nu reeds aanleiding tot
verschil van mening omtrent het recht
matig bezit.
Het is jammer, dat de auteur erg slor
dig met de taal is omgegaan en bij de
correctie vele zetfouten over het hoofd
werden gezien.
I. A.
•)„Naar de uiteinden der aarde" per
slede en door de lucht. Een halve eeu
Pobl-ontdekkingen door F. M. Ge
Uitgave Dekker v. d. Vegt v-
Utrecht—Nijmegen.
Smyslov,
zwart: Botwinnik
1.
d2—d4
Pg8f6
2.
c2c4
g7-g6
3.
Pbl—c3
d7—d5
4.
Pgl—f3
Lf8g7
5.
Ddl—b3
c7—c8
6.
c4Xd5
Pf6Xd5
7.
e2e4
Pd5b6
8.
Lel—eS
Lc8e6
9.
Db3c2
Le8—c4
10.
Lfl—e2
Pb 8a6
11.
0—0
0—0
12.
Tfl—dl
Dd8d6
13.
b2b3
Lc4xe2
14.
Pc3Xe2
Ta8c8
15.
Le3—f4
Dd6—e6
16.
Lf4—e5
f7—f6
17.
Le5g3
De6—f7
18.
Pe2—f4
Lg7h6
Hiermede jaagt zwart het paard naar
het veld waar het heen wil.
19. Pf4d3 f6-tS
20. Pd3c5 f5Xe4
21. Dc2xe4
Hier werd de tussenzet Pe5 verwacht,
waarna de Koningin moet spelen en 22
Pab, ba6, 23. Pc6 (Dc6) had kunnen vol
gen en zwart heeft zeer slechte pionnen-
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
d4 X c5
Tdl—el
Lig3e5
Le5b2
Dê4c4
Tel—e4
Pa6 X c5
Pb6d5
Tc8eS
Dbd—f4
Df7-f5
e7—e5
Wit verhindert e5—e4 wat minder aan
genaam zou zijn.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
Tal—el
Dc4Xf7t
Te4e2
b2b4
a2—a3
a3 X b4
g2—g3
Pf3 X e5
Df5—f7
Pd5—f6
Tf8xf7
Pf6-d7
a7a5
a5 x b4
Tf7—e7
Lf4h6
Lh6g7
Botwinnik verkeerde ln tijdnood, maar
maakt geen fout.
36. f2—f4 Pd5—f8
37. Kgl—f2
Wit moet rekening houden met de bin
ding van Pe5; hü manoeuvreert nu op
fijne wijze.
37Pf6d5
38. Te2e4 Pd5f6
39. Te4e3 Pf6—d5
40. Te3—b3 g6—g5
Hier werd de partij onderbroken in de
volgende stelling:
Wit (Smyslov): Kf2, Tb3 en el. Lb2,
Pe5, pionnen b4 c5, f4, g3 en h2,
zwart (Botwinnik) Kg8, Te7 e„ e8. Lg7.
Pd5, pionnen b7, c6, g5 en n<.
De data voor Moskou
Het tweede gedeelte van het tournooi
om het wereldkampioenschap schaken zal
10 April te Moskou beginnen en tot en
met 18 Mei duren. Alle deelnemers ver
trekken gezamenlijk met officials per
trein van Nederland naar Rusland op 28
of 29 Maart.
Albrink, L. B. -apitein Willem Bakel-1 waarin echter Nederland's prestaties
mans wonderlijke wereldreis le deel: doodgezwegen worden. (V)
Westelijk Halfrond. Uitg. Wijt, Rotter
dam 1947. Boeiend en onopgesmukt re
laas van een reis naar het Westelijk
halfrond (Eskimo's en Indianen) IV V.
Brichin, Nigel: Mijn eigen rechter. Uitg.
v. Ditmar, A'dam 1947. Psychoanalyti
sche roman, die helaas weinig opbou-
wends heeft. Verwrongen huwelijks
moraal (III).
De Bom, Emmanuel: Tussen licht en
donker. Uitg. Wereldbibliotheek, Am
sterdam 1947. Verzameling van 19
schetsen. Er zijn ware juweeltjes on
der. Jammer, dat het „Avontuur" voor
behoud vraagt.
Bcsboom-Toussaint. A. I*. G.: Een kroon
voor Karei de Stoute. Uitg. A. A. M.
Stol*. Den Haag. Nieuwe uitgave van
een der levendigste werken van de
schrijfster. Het verhaal zit vol drama
t's-he spanning. Warm aanbevolen
(IV).
Brand. Max: De bekentenis vat} Al Pa
radde; id Sombrero: ld- De. va'le' d,®r
revolvers. Uitg. Het goede
sum.'Drie romans voor lefhebbers van
revo!ver-rom*mtiek en Wild-West -
avonturen. fïV).
B-ek, H. .T. v. d. Hier Radio Oranje Vijf
jaar radio in oorlogstüd. met voorwoord
van Jan Moedwil. Uitg. „Vrij Neder
land" 1947. Interessant brok rad;oge
sch!eden;s van de hand van „de Rotter
dammer" IV—V,
B oekmeyer, M. W. J M. Vliegers, Lucht
oorlog 1940—1945. Uitg. Nijgh en van
Ditmar R'dam 1947 Het aandeel van
onze vliegers in de geallieerde oorlog
voering Onopgesmukt, documenterend
relaas, met goede foto's. (V).
Wurbridge, William F. Van luchtballon
tot bommenwerper. Een complete ge
achiedenls van de luchtvaart. (Ver
taald). Uitg. Andr. Blitz 1947. Een
Interessant boek met veel foto's
Buitenweg. Hein Zwerftochten door
Java. Uitg van Goor Zonen Haag
'47: Politiekloze, lyrisch,, reisbeschrij
ving met prachtige foto's (IV—V.)
Caesar, Nel. Het deftige dorp in de thee.
Uitg. Strengholt A'dam 1947. De bele
venissen van Iefje Moensma als onder
wijzeres op een particuliere school, in
een kleingeestige gemeenschap van
Nederlandse planters in Indië. Vlot
verhaal (IV.)
Claes, Ernest, Jeroom en Benzamien.
Uitg. Wereldbibliotheek A'dam 1948.
Twee weduwnaars in een pension bo
ven hun stand worden verliefd op één
weduwe. Kostelijk getekende figuren
maar voorbehouden. (III).
Id De oude Klok. Uitg. Wereldbi
bliotheek, A'dam 1947. Meesterlijk ver
telde jeugdherinneringen van de popu
laire auteur. Enkele uren van gezonde
en opvoedende ontspanning (IV).
Cronin A. J. De sleutels van het Ko
ninkrijk. Uitg. A. W. Sijthoff, Leiden.
Een prachtig boek, waarin onY®U
bloemd gesproken wordt over het hei
lige maar ook over het menselijke 'n
de Kerk en Zijn bedienaren.
Crozier. W. P. Andere goden, eendere
mensen Uitg Nijgh en v. Ditmar
R'dam Haag 1947 Het verhaal speelt
in de tijd rond Christus' dood Rijke
fantasie. Inzake de evangelische ge
beurtenissen vele historische onjuist
heden. Goed vertaald (111).
Curie, Eve. Mijn wereldreis in oorlogs
tijd Uitg. v. Ditmar. De reis van
Marie Curie's dochter vanuit de V S
door Afrika. Rusland en China Ont
moetingen met grote figuren. Veel over
sociale toestanden. Belangrijk. (IV)
Darrow K. K. Van barnsteen naar
Moderne natuurkunie
physica. Voor leken bedoeld en als zo
danig zeer geslaagd (IVV.)
Dekker, Maunts. De knopenman. Uitg.
Born, Assen. 1947. Drie novellen, ver
halen uit een kleine en sombere we
reld. De sfeer is treffend getekend.
(IV.).
Depauw, Valère, Niet versagen Mathlas,
(in voorbereiding). Uitg. Manteau,
Den Haag. Tweede deel van M. Wie-
ringer-trilogie waarvan het eerste
„Lied van de oude getouwen" veel
succes had. Mooie Sociale roman uit
de textielindustrie (IV).
Dinsmore, P. J. Paardendokter. (Ver
taald). Z. Hollandse Uitg. Mij., Den
Haag 1947. Een vee-arts vertelt zijn le
ven in anecdoten. Zeer leesbaar en hu
moristisch (IV.)
Dreiser, Theodore. Het bolwerk. (Ver
taald.) Albert de Lange 1947. Een
Quaker komt in conflict met het ma
terialisme van zijn tijd en omgeving,
waardoor zijn verstard geloof zich ver
diept. Interessant werk. (III).
Dyke, J. van: Chinees avontuur. Uitg.
Ned. Boekenclub, Den Haag. Het avon
tuur van een Wit-Russin. mej. O'Shea,
in China, dat op een huwelijk uit
loopt. Onschuldig amusement. (IV).
Edquist, Dagmar. Het hart zoekt een
noodhaven Uit het Zweeds Uitg Er
ven J. Bijleveld Utrecht '47. Hellen
Block neemt gevluchte Polen liefde
rijk op. Ungeoorloofde liefde t. o. v
Jasja leidt tot een huwelijkseonflict
met haar man Knut. Boeiend maar
voorbehouden (III).
Fabricius. Jan. Jeugdherinneringen van
een Asser schooljongen. Uitg. v. Gor-
cum en Co. Assen 1946. Jeugdherinne
ringen vafl deze in Engeland woon
achtige toneelschrijver. Prettige lec
tuur (IV).
Földes, Jolan. De gouden oorringen
(Vertaald). Uitg. H Leopold, Den
Haag. 1947. Een ontvluchte kolonel
komt bij een zigeunerin terecht en
leeft in dat milieu. Romantisch
(III—IV)
Gevers, Maria Verzoening Uitg. Ne-
Kernchemie. A'dam lissen, A'dam 1947. Een boerenroman
•47°rP0pulair-weteIschappelijke'atoom-'over een familievete, die tot verzoe
ning komt door liefdesbetrekking. Veel
bijgeloof; mooie natuurbeschrijvingen
(III—IV).
Gorris, Gabriel Palabroca de witte uil
van Hato. Uitg. Ned. Boekhuis Til
burg 1947. Prachtig verhaal vol van
de weelderige exotische sfeer van
Curagao. De witte uil is een magisch
beeld van het verleden geworden. Ty
pografisch goed verzorgd. (IV)
Hageland, Han van, De Wuust. Uitg.
De Koepel, Nijmegen 1947. De ruige
Wuust en de trotse Ardina vinden
elkaar. Suggestieve boerenroman, niot
zonder letterkundige waarde (III—
Helman, Albert. Kleine Kosmoiogie
A.B.C.-Uitg. A'dam. Lyrische medita
ties van een geestelijk dwaallicht. Vir
tuoos taalkunstenaar maar onevenwich
tig. (II).
Hemingway, Paupers en prinsen.
Uitg. Elmar, A'dam 1947. Sensatiever
naai van laag allooi. Moreel volkomen
onaanvaardbaar (I)«
Hemingway, Ernest. De laatste etappe.
Uitg Ned. Keurboekerij 1947. Oorlogs
roman van het Italiaanse front in de
eerste wereldoorlog. Realistisch, ruw
a-moreel. Ontraden (II).
Koestier, Arthur Dieven in de nacht.
Kroniek van een experiment. (Ver
taald). Uitg. De Bezige Bij A'dam
1947. Sociaal politieke roman over
een Joodse commune in Galilea, in de
jaren 1937-'39. Gebeurtenissen histo
risch, personen gefingeerd. Boeiend
en zeer actueel. (UI)
Kompas der Nederlandse letterkunde
Uitg De Bezige Bü. Adam 1947.
(IIIII.)
Kravchenko, Victor. Ik verkoos de
vrijheid. (Vertaald) Uitg. H. Nelis-
sen, A'dam 1947. Een sensationeel
en 'verbijsterend boek dat ieder lezen
moet die het wel meent met Europa
en de democratie. (III)
„Wegens uitnemende verdiensten".
Uitg. Em. Querido, A'dam 1947.
De toespraken bij de Amsterdamse
erepromotie van H. Roland Holst, K.
Huysmans, P. N. van Eyck en Her
man Teirlinck. (IV)
Loggem, Manuel van. Mozes A. B. C.-MiJ.
A'dam 1947. Dichterlijk epos, in 4 boe
ken, van de grote leider der Hebreeen
plm. 1350 vóór Chr. Alleen voor erm-
sche lezers. (III).
Loggem, M. van, Mozès. Uitg. A^amse
Boek- en Courantmij. 1947. Ontra
den. (I.)
Moorehead, Alan. Afrika-trllo,
fe^hn GS l'dam Benghazi. Rom-
SobertboXgtk?onj£varde^beken
de oorlogscorrespondent. Boe (IVl
tt n Op Zuidervaart. Uitg.
HTn Brink, Meppel 1947. Voortreffe-
ltik boek over het walvissenbednjf en
verblijf op „Little America". Uitstekend
geschreven (IV).
Orchard, W. E. Rev, Verdediging van
O. L. Vr. (Vertaald.) Uitg. De Koepel,
Nijmegen 1947. Kundige weerlegging
van de voornaamste protestantse be
zwaren tegen de Mariaverering. Kost
baar verzorgd uitgegeven. (IV).
P'oe Soeng Ling. De wonderlijke verha
len van een Chinees, vert. F. Langen.
Uitg. De Bezige Bij, A'dam. Twee en
twintig grote-mensen-sprookjes in
exotische enscenering. (IV.)
Praag .Siegfried van: Een vrouw van
tact. Uitg. Joachimsthal. A'd m 1947
De tact van Germaine vermijdt liefdes-
complicaties niet Simon Regensburg.
Het tragische en mislukte leven van
Simon wordt scherp getekend. (III).
kingswijze vaak vulgair, overigens
n g^d fteSMrreAen' Villa CasCBM. Uitg.
°Bruna Utrecht 1947. Romar in dag
boekvorm over een mislukt huwelijk.
Een slecht boek: anti-clericaal, vol bom
bast, grofheden en pikanterieën.
Sayers. Dorothy. Een moordenaar ad
verteert. Uitg. Republiek der letteren,
A'dam 1947. Spannena detectivever
haal over ontmaskering van een
smokkelbende. Huwelijksontrouw en
„eervolle" zelfmoord vragen voorbe
houd. (III).
Schmitz, Marie. De vriendschap van Ri-
kus en Anja. Roman voor jonge men'
sen. Uitg. Querido A'dam. Rikus, zoon
van de koster en Anja. dochter van
een dokter. Ontluikende liefde onder
H. B. S.'ers (IV-V).
Slauerhoff, J. Proza Ille deel. Roman.
„Het leven op aarde". Uitg. Nijgh en
v. Ditmar Rotterdam. (II—III).
Smith, Lilian, De vreemde vrucht. Uitg
De bezige bij A'dam 1947. Noord
ariterikaanse neger-emancipatieroman
Realistisch, doch christelijk humaan
pleidooi voor het negerdom. Zeer goed
werk met aannemelijke psychologie
(III)
Sonneur, Paardenpraat en hondenhym
nen (Geïllustreerd), Z.-Holl. Uitg- M J„
Den Haag. Ruitersport en jacht achter
de meute, belevenissen uit b'nqen- en
buitenland. Boeiend boek, dat insiders
niet zullen willen missen. (IV-V).
Thomas, Adrienne. Het venster aan de
Eastriver. Uitg. Allert de Lange. Am
sterdam 1947. In de roman van de Tsje
chische Anna Martinek wordt een beeld
gegeven van Amerikaanse opvattingen
en gebruiken. Boeiend. (III)
""awlings Marjorie Kinnan. Gouden Toergenjew. Iwan: Hamlet en Don Qui
I Pf TT 11 TTii-. TTli KJaiiI rt V-» ln A MM V Tt
Oogst (vertaald). Uitg. Z. Holl. Uitg
Mij. Den Haag. Een jong Engelsman
wordt door wangedrag van zijn vrouw
uit zijn erfrecht ontzet en uitgewezen
Een triest leven, dat psychologisch
goed gescb-even is. (III).
ve Simon van het De avonden. Uitg
De Bezige Bij, A'dam. Nachtmerrie
van ontgoocheling en cynisme. Uitdruk-
chotte. Uitg. Meulenhoff, A'dam. Ka
rakteranalyse van de twee hoofdfigu
ren uit de gelijknamige beroemde wer
ken. Deze redevoering is uit 1860. (IV)
Vercors: De Droom. Uitg. Stols, Den
Haag 1947. In een droom trekt alle
wereldleed (1943) huiveringwekkend,
wreed voorbij. De vertaling heeft de
sfeer weten te" bewaren. (V).
Veterman, Eduard. De comedie der IJdel
heid deel I, Een Haagse tragedie; deel II
Het laatste tournooi. Uitg. Joachimsthal
A'dam 1947. Knap geschreven psycho
logische roman uit hoge Haagse krin
gen. Het tweede deel is een vervolg op
het eerste. Vanwege de- zedelijke ver
dorvenheid van het geschilderde milieu
voorbehoud (III).
Wau'gh, Evelyn Edmond Campion: Je-
zuiet en martelaar onder de regering
van koningin Elisabeth van Engeland.
Uitg. De Koepel. Nijmegen. Dit heili
genleven is tegelijk een roman over het
einde van de 16e eeuw xn Engeland
heldenmoed en heiligheid komen zeer
tot hun recht. (IV).
Wielek, H. De stem van Europa. Uitg. v.
Ditmar A'dam. Antwerpen 1947. Euro
pese verzetspoëzie. Bezwaar tegen
identificeren van antifascisme en com
munisme als ook tegen Tito-verering.
Met deze restrictie een belangrijke
bundel. (IV).
Wolffenbuttelv. Rooyen: Het leven ie
een avontuur. Uitg. Het Spectrum,
Utrecht. Een kinderloos echtpaar koopt
een- woonwagen en sticht een poppen
theater. De belevenissen van de men
sen die zij ontmoeten, vormen de ia-
houd der verhalen. (IV).
Wright, Richard, Negerjongen. Uitg. A.
W. Sijthoff. Leiden 1947 Aangrijpend
pleidooi zoor het negerdom zonder
hartstocht en met fijnzinnige observa
tie. Het boek is met talent geschreven.
(III).
Wijnberg, Nettie Yvonne. Uitg De Boe
kerij, Baarn, Vader Loeverbeek, be
roemd pianist, moet door ongeluk zijn
beroep opgeven. De familie slaat zich
door dank zij Yvonne. Waardevol
boek met paedagogische strekking
voor 17 jaar en ouder. (IVV).
Uyldert, Maurits: De reis van Tobias.
Uitg. Deniso, Soest 1947. Prachtige ver
telling van het bekende Bijbelverhaal.
(IV.)
I verboden; II streng voorbehoud; m
voorbehoud; IV volwassenen; V allen.
Medegedeeld door IDIL, Tilburg.
