Proces met tekortkomingen
Dingen, die we moeten zeggen
Vernieuwing van het onderwijs
Louis Saalborn veertig jaar op
de planken
eerberichtj
Besprekingen in Indië hervat
Karei
kwiek
R
De Spoorweg
Het Proces-Rauter
PAN-AMERIKA BERAADSLAAGT
VAN NELLE
ADIO
De Z-campagne
Regisseur uit de school van Royaards
Het weer in Maart
De kwestie der politieke amnestie
wordt
President
programma
Man verdwenen
een kopje mm
VRIJDAG 2 APRIE Wm
PA5WA
ast» door Mr, A. J. M. VAN DAL
•Wf ^GCRAVEMIAGE, I April 1948.
Onvoldoende voorbereiding
Het recht en"zijn aureool
Vrijwillige besparing bij motorisch
wegvervoer
Een lichaam met ver
ordenende bevoegdheid
In de merkwaardig lange reeks
toneeljubilea die we dit jaar
beleven, zal op de tweede April
een met weinig uiterlijk ver
toon gevierd, maar daarom
niet minder belangrijk jubi
leum herdacht worden. Van
daag is het veertig jaar gele
den dat Louis Saalborn zijn
carrière op het toneel begon.
STAATSLOTERIJ
STRATEGISCHE EN ECONO-
MISCHE VRAAGSTUKKEN
Amerikaanse eenheid meer dan
een mooie illusie?
Te weinig regen -
Weer toenemende wind
~!WÊÊÊmH
door
JACK BECHDOLT
REORGANISATIE K.F.C»
in onderaardse gang
EN NU MP
s?ST!rTTyT,"'yr*^™.. 1 f1
Men gal nu misschien denken, dat, wat ik hier ga neerschrijven,
als een pleidooi voor Rauter bedoeld is, maar dat is in genen dele
het geval. Men kan het pleidooi, geloof ik, met een gerust hart
aan Rauters toegevoegd verdediger overlaten, wiens taak heel wat
gemakkelijker gemaakt is dan na een voorbereiding van drie jaren
had behoren te geschieden
Als ik jj, deze beschouwing over
6erste procesdag van de zaak-Ra"'ter,
*k de processen van Mussert e"
Geer inbegrepen de belangrijkste
Vind in de lange reeks van politieke
strafprocedures, welke wij tot nu toe als
nasleep van de oorlog in Nederland be
leefd hebben, mij met sommige bezwaren
van de beschuldigde over de opzet van
dit proces verenig, doe ik dat zeker niet,
omdat ik Rauter vrij wil pleiten van'
schuld aan de oorlogsmisdaden, die door
Duitsers in de bezettingsjaren aan rme
Volk bedreven zijn.-
Ik doe het enkel terwille van du
beid van het recht, dal: ik ook tegefc
een
en
figuren als Rauter, ja juist ten»,,»
figuur als Rauter, in zijn vo?£ er
glorie had willen zien 'schilt 'acht
Van zulk een schitterfn» teren'
de dingen dieper en mot g Was voor wic
deskundig oog beziet^ eei\letwat meer
genoegdoening, die de t" P°Pulaire
schouwer beleeft ®ermddelde tee
machtig man al, et feit' dat een
generaal thans tL?!" voormali.«e
iseneraaX than* vUorraaxige
Iers in het w,i. en twee parketwach-
in de tot de n U ,e der beschuldigden zit,
r'ge zaal van b 5e^lde en al ta runioe-
te 's-Graveeb Bijzonder Gerechtshof
•P— avehhajze Woir.1»
Ben kwart; age WeiniS te bemerken,
boren v=„ j voor de president de ver-
ik toevalt!» eeEste dag sl°ot, verliet
van de i, g e zitting tegelijk met een
onze h;; °fs*e en bekendste figuren uit
On rilZ u" rechtspleging,
leisto brede trap van het Juliana-pa-
die yaar bet Hof zetelt, o&der een lucht
v cb°°ngewaaid van jagende wolken,
een kort ogenblik blauw en ruim
ting tegelijk
onze bi,ïor5°lc erl bekendste
On ril u e rechtspleging.
ïeisio de brede trap -■
'die uaar het Hof
J' schoongewaaid
EewnrA** k°rt °ee—
fnr~ t n was> beken wij elkaar aan en
"leerden bijna op hetzelfde moment
n. vrijwel gelijkluidende conclusie: „Uit
Proces rammelt".
Scherpe woorden
bPt ^auter, die hier in de verdachten-
zat> lang; vermagerd, een scherp,
rtfoTu gezicht mèt een haviksneus en
zittorag6nde ogen, een groengrijze, goed
necv "biformjas 'zonder distinctieven,
w3t;,euze: bijna tengere handen, was de
d fr niet meer voor wie het Nederland
v. bezettingsjaren sidderde. Nochtans
fors telkens rechtspringend en met
e* snijdende stem zijn antwoorden
e vend op de vragen van de president,
®eherpzinnige onderscheidingen ma-
riv-, bij het vaststellen der verantwoor-
"ebjkheden van de Rijkscommissaris, het
Keichssicherheitshauptamt in Berlijn, de
bevelhebber der WeArmacht, de General-
Kommissar voor politieke zaken en pro
paganda Schmidt, en hemzelf, royaal de
Juridische aansprakelijkheid aanvaardend
y°,°r handtekeningen, die hij gezet had,
"elder de feitelijke achtergrond der din-
gen uiteenzettend, die aan anderer toe-
5*.°en dan het zijne te wijten waren, een
"guur van formaat, die zonder veel con
currentie het middelpunt der terechtzit-
tln§ werd.
dat aan het eerste en zwaarste punt
iTonnnschuldiging de deportatie van
ten', viraarJ"1 naar Duitsland en het Oos-
waren teru»«?,r slechts 60()0 in ons land
besteed was een ganse morgen
visie op het' veiïA bij gelegenheid zijn
stuk te dezen u«r®,™0°rdeIijkheidsvrRag-
lange verklaring ïon zetten* KU las zWn
vvaarop hü haar met rErVatn de PaPier.e?'
tars geschreven had. Ru,' bevende let-
Bonder goede voordracht Is te s en
nig suggestief. De vingers' daardoor w.el"
vasthielden, trilden. dle het Papier
Maar de - verwijten, die hu - u
slingerde over de wijze, Wai de zaal
derzoek in zijn zaak had cia3t,L a0"'
zijn vragen, waarom dit
zijn geval niet even ruim en hartstocht1
loos had plaats gevonden ais bH dl
dere General-Kommissare, r®
dat Generaal Christiansen een
tie had gehad, waarbij alle getuigen nnt,r'
Cde gehoord waren en de Serdedm™*"
legenheid had gehad in Duitsland ontlas
tende processtukken te onderzoeken ter
wijl dë stukken ln de zaak-Rauter slechts
op de verhoren door twee inspecteurs der
recherche berustten, zonder dat de ver
klaringen voor een deskundig raadsheer
commissaris aan elkaar en aan die van
eventuele getuigen a décharge gutoetst
waï'en, zonder dat de kwestie der ver
antwoordelijkheden tot op de kern was
uitgezocht, deze verwijten bleven in de
2aal hangen en wierpen, het internationaal
karakter van dit proces en zijn betekenis
voor het wordende oorlogsrecht in aan
merking genomen, een vlek daarop.
Een zaak als die van Rauter, de eer
ste zaak van grote oorlogsmisdaden in
onze rechtspleging, had niet zonderin-
orden V°°r gebracht mogen
d deze instructie had moeten wor-
hcH Ultëez°cht, hoe de verantwoordelijk-
doau? m bet Duitse machtsapparaat ver
gom waren en of aan Rauters intelli-
p "J:6 tegenwerpingen, die een overtul-
anri btdruk maakten, omdat hij op
punten zonder aarzelen aanspra-
j ikheid aanvaardde, waarde kon wor-
2 toegekend.
-tegenspraken als die tussen de getui
genverklaring van de gladde Schreieder,
flein, kaalhoofdig, met levendige oog-
{es en een correcte gemakkelijkheid van
beweging, zoals die van de leider van
"et beruchte „Ehgland-spiel" en dé
mentor van de groot-spion Van der
Waals verwacht mocht worden, en de
g van sterk
enkel uit de stukken voorgelezen verkla-
L tJVan dr- Harster, drie jaren lang het
noofd der Sicherheitspolizei hier te lan-
hadden in zulk een instructie moe
ten worden opgehelderd. Er waren trou
wens tal van andere punten in het pro
ces de verantwoordelijkheid voor de
deportaties in verband met de arbeids
inzet, die Rauter ten enenmale ontkende
de verantwaordelijkheid voor de raz
zia's op studenten, voor de represail
les tegen gijzelaars die deze ophelde
ring behoefden.
Zulke opheldering zou het Hof, dat
straks uitspraak moet doen, voor heel
wat minder moeilijkheden in de bewjjs-
constructie geplaatst hebben dan waar
mee het thans, naar ik vrees, te worste
len zal krygen.
Betreffen deze bezwaren de innerlijke
voorbereiding van het proces, daarnaast
heb ik nog andere, meer uiterlijke, dus
minder wezenlijke, bezwaren tegen de
wijze, waarop het proces werd uitge
voerd.
In -ieder groot strafgeding schuilt
en dit is, mits niet overdreven, goed en
waardevol een spectaculair karak
ter. De wijze, waarop het recht tegen
over zijn schenders wordt doorgevoerd,
moet de toeschouwer van de waarde van
dat recht overtuigen.
Een strafproces is soms een tragedie,
in ieder geval een drama van groter of
kleiner formaat, het drama der botsing
van het individu met de normen, die de
gemeenschap heeft gesteld om zichzelf
te handhaven.
Als hét individu veroordeeld wordt,
i
moet aan de toeschouwer glashelder zijn
op welke gronden, feitelijke en rechts
gronden, deze veroordeling berust. Door
dit spectaculaire karakter verwerft het
recht zich een deel van zijn aanzien De
entourage van het proces-Rauterdeed
zulk een karakter verwachten.
Reeds diep in de nacht en vroeg in de
morgen hadden honderden voor de in
gang der publieke tribune staan wach
ten om een plaatsje in de zaal te vin
den. Een installatie van microfoons was
aangebracht om het gehele proces op
gramofoonplaten vast te leggen. Schijn
werpers, filmoperateurs en twintigtallen
fotografen herinnerden aan de publie
ke belangstelling voor het proces van
Neurenberg. Een tot de laatste plaats ge
vulde zaal, waarin zelfs een galerij te
gen de zoldering voor het eerst benut
werd, wachtte, geladen van spanning, op
de dramatische sfeer van dit proces.
Zij is in die verwachting teleurgesteld.
Voorzover het procesverloop meer op
de voorlezing van stukken dan op het
levende woord en tegen woord van ge-
tugen berustte, moet men met deze te
leurstelling vrede hebben. De manier,
waarop het r,echt meent zijn bewijzen te
moeten bijbrengen, valt tot zekere hoog
te buiten de beoordelingskring van de
toeschouwer. Maar de president las de
ze stukken voor met een zachte en mat
te stem, die het vrijwel onmogelijk
maakte, dit proces op de voet te volgen.
Daardoor ontgingen mogelijkerwijze
Sterke bewijspUhten aan de aandacht der
zaal.
Ik weet, dat de Nederlandse rechter
lijke macht van theatrale effecten steeds
afkerig is, men moet dit waarderen.
Maar deze afkeer mag niet zover gaan,
dat de zitting dreigt, een huiselijk on
deronsje aan de groene tafel te worden.
De toeschouwer heeft recht de wording
van het recht mee te beleven, vooral
wanneer hij aanwezig is voor duizenden,
die persoonlijk geeii toegang hebben.
Waartoe dienen geluids- en filminstal
laties als het drama, dat gefilmd en op
genomen moet worden, niet uit zijn
windselen komt? Misschien is dit be
zwaar te persoonlijk, in ieder geval
dit wens ik nogmaals te beklemtonen
is het niet van wezenlijke aard.
Maar ik houd van het recht en ik
wil het gaarne bewonderd zien. En. de.
Nederlander is soms te nuchter om het
recht zijn waardig aureool te geven.
Toen de regering enige maanden gele
den in verband met de moeilijke devie-
zenpositie dwingende maatregelen over
woog ora tot een besparing op net benzine
verbruik te komen, hebben de in Cen
traal Overleg samenwerkende wegver-
keers- en vervoersorganisaties zich tot
de ministers van Verkeer en Waterstaat
en van Econ. zaken gewend teneinde dit
te voorkomen en tegelijk voorgesteld in
plaats daarvan te trachten een vrijwil
lige besparing op het benzineverbruik
te bereiken door het voeren van een daar
op gerichte actie.
Dit voorstel werd door de regering
aanvaard, mits de actie tevens dienstbaar
zou worden gemaakt voor een zuinige*
gebruik van banden en onderdelen.
Deze actie, die onder de naam Z (zui
nigheids) -campagne op grootscheepse wij
ze ie opgezet, vangt heden aan met een
radio-toespraak van minister Vos, waar
in aenleiding en doel der actie worden
uiteengezet.
De Z-campagne zal gedurende April,
Mei en Juni worden gevoerd en van het
succes zal afhangen, of in de toekomst
geheel van dwingende maatregelen zal
kunnen worden afgezien.
I?der moet dus voor zich uitmaken, of
het gebruik van zijnmotorvoertuig on
der de huidige omstandigheden noodzake
lijk is en of het zo economisch mogelijk
geschiedt. De verschillende bezuinigings
mogelijkheden zullen gedurende, de Z-
campagne op alle mogelijke wijzen aan
de auto- en motorrijders onder het oog
worden gebracht.
<C> Drie honden hebben in het sportpark
te Zevenbergen acht schapen dood
gebeten, terwijl negen andere zodanig
waren toegetakeld, dat ze moesten
worden afgemaakt.
Dinsdag en Woensdag wérd in het
Victory Hotel te Alkmaar de jaarlijkse
algemene vergadering gehouden van de
Kath. Lerarenvereniging „St. Bonavcn-
tura". Was de Dinsdag gewijd aan huis
houdelijke aangelegenheden, Woensdag
morgen werd een openbare vergadering
belegd ter bespreking van het rapport
van de Commissie uit de raad van
leraren gevormd tot bestudering van de
instelling van een lichaam met ver
ordenende bevoegdheid op onderwijs
gebied.
Na opening van de vergadering be
groette de voorzitter, de heer ir. J. Chr.
Deuss, verschillende gasten, onder wie de
heer Kok, chef van de afd. V.H.M.O. van
het departement van Onderwijs, alsmede
de inspecteurs van Andél. de Boer en v.
Buitenen, vertegenwoordigers van de
zusterorganisaties, en Deken Jacobs van
Alkmaar. Hij deelde mede, dat in dit Jaar
„St. Bonaventura" 30 jaar-bestaat en ver
melde tevens, dat het boek van het lid,
dr. M. de Haas, dat de' geschiedenis van
„St. Bonaventura beschrijft, thans het
licht gezien heeft. Het ledental bedraagt
nu ongeveer 1350, maar groei is nóg
noodzakelijk. De salariskwestie heeft veel
moeilijkheden gebracht in het afgelopen
Louis Saalborn, dat is een naam die
voor het Nederlands toneelpubliek meer
betekent dan alleen maar een voortref
felijk speler en een kundig regisseur. De
naam Saalborn vertegenwoordigt in ons
land de toneelkunst in grote stijl, de stijl
van dr. Willem Royaards, Saalbörn's leer
meester die in zijn leerling een opvolger
vond, strevend evenals Royaards zelf
naar de „grote"voorstelling, naar de
toneelgebeurtenis.
Het1 begin van Saalbörn's carrière had
overigens weinig van een toneelgebeur
tenis; hij debuteerde als operettekomiek
en Mod daarmee, vooral door zijn reeds
aanstonds aan de dag tredend talent'als
karakterspeler, veel succes.
Stammend uit een acteursfamilie (zijn
vader Alexander Saalborn was een be
faamd regisseur, zijn moeder was de ge
vierde actrice Jeanne de Groot) legde hij
de eerste stappen op de weg naar het
volleerd meesterschap opmerkelijk snel
af eri bereikte bij dr. Willem Royaards,
die hem als acteur en regisseur aan zijn
gezelschap verbond, zijn bestemming.
Hier doorliep hij de hogeschool.van de
toneelkunst, hier kWam zijn talent voor
het regisseren van klassieke stukken tot
volle ontplooiing.
Al de stukken opnoemen waarmee
Saalbörn's naam als speler of als regis-
seur verbonden is, lijkt ondoenlijk; we
willen ons beperken tot de voornaamste
En dan denken wij aan Shakespeare's
„Storm", in 1925 als eerste vertoning van
dit stuk in Nederland door Saalborn ge
regisseerd, aan die andere Shakespeare-
stukken „De getemde feeks", „Veel leven
om niets", „Liefde's lief en leed", „Drie
koningenavond", alle voorstellingen van
betekenis door de grootheid van visie die
uit Saalbörn's regie sprak.
Ook het moderne repertoire had Saal
börn's aandacht. Met stukken als „Blanke
ballast", „Opstandigen", „De Krijtkring",
„Boeven en burgers" oogstte hij veel bij
val.
We jvezen reeds op Saalborns uitzon
derlijk talent als karakterspeler. Zijn
toneelfiguren, hoe uiteenlopend de ka
rakters ook mochten zijn, kregen door
zijn spel een levende werkelijkheid, en
het aantal uitermate boeiende rollen dat
op Saalborns nam staat is dan ook legio.
Louis Saalborn.
Klassieke figuren uit'de wereldliteratuur
als: Vondels Gijsbrecht, Lucifer, Jephta;
Goethe's Faust, Mephisto Egmont; Shakes
peare's Malvolio Petruccio., Benedict,
aarnaast ook modernere als de Kapi
tein van Köpenick, Süsz de Jood, Mark
Violier, en nog niet lang geleden de
hogepriester uit „Paulus onder de Joden".
Toen het toneel jn de iaafste periode
voor de oorlog er zeer slecht voorstond
wist Saalborn zich met zijn eigen gezel
schap Saalborn-Parser te handhaven niet
aleen maar zelfs grote successen te boe
ken. Uit deze tijd dateren voorstellingen
als „Rubber", „Mijn zoon de minister",
„Rasmus de wonderdokter", „Grompie",
„Meneer Schlögl", „Heft sprookje der
rechtvaardigheid".
In 1940 verbond Saalborn zich aan liet
Amsterdams Toneel onder leiding van Cor
van der Lugt Melsert waar hij een on
vergetelijke Peer Gynt regisseerde en*
een fantastische Don Quichotte tot leven
bracht.
Na de oorlog vierde hij zijl terugkeer
als acteur met de rol van de hogepriester
in „Paulus onder de Joden" terwijl hü
als regisseur weer de eCr?ie was die met
een stuk uit de wereldliteratuur dorst te
komen: ditmaal Euripides „Alkestis".
Een officiële viering vari' ziju jubileum
heeft Saalborn niet ip de zin. Hij viert
het voor zichzelf in een werkstuk. Op de
5e Mei, de nationale feestóag, hoopt hij
n.l. de première van Goethe's „Egmond"
te brengen met de volledige muziek van
Beethoven. Bijna iwintig jaar geleden
werd dit spel voor het eerst in ons land
gespeeld in de Amsterdamse Stads
schouwburg, op de dag na de brand die
het Paleis voor Volksvlijt verwoestte; an
ders had de première dóar plaats gehad.
In 1931 vierde Saalborn zijn zilveren
jubileum met de titelrol in dit stuk. Zijn
veertigjarig jubileum zal hij, zonder
uiterlijk vertoon, vieren met de regie van
dit stuk waarin hijzelf de rol van Alva
speelt.
Trekking van 2 April. Prijs van 1.000
is 10021, 15250, 18568, 20972; f 400 nos.
2437, 3105, 3213, 3720. 7252, 10033, 12582;
200 nos. 2762, 12054. 12758, 15009,
20938; 100 nos. 2957, 4433, 5170, 8561,
8699, 9195, 10164, 1H35, 15686, 17011,
191Ö4 en 20134.
verenigingsjaar, maar er is nu toch een
bevredigende oplossing gekomen, al is
men nog niet geheel voldaan. Speciaal de
uitvoering van de nieuwe salarisregeling
dient snel ter hand genomen te worden.
Inleiding pater A. JFessels SJ.
Vervolgens hield de geestelijk' adviseur
van „St. Bonaventura", pater A. J. Wes-
sels S.J., die tevens rapporteur was van
de commissie, een inleiding over het rap
port ten aanzien van de instelling van
een lichaam met verordenende bevoegd
heid op onderwijsgebied. Spreker ging in
grote lijnen het rapport na en betoogde,
na gewezen te hebben op de ontevreden
heid over de gang van ^aken bij de ver
nieuwing van het onderwijs, "dat de com
missie drie mogelijkheden had bestudeerd
om de bij het onderwijs betrokkenen ook
daadwerkelijk bij de vernieuwing in te
schakelen. Deze mogelijkheden waren:
le. adviescollege; 2e. maatschappelijke
onderwijscorporatie en 3e. lichaam met
verordenende bevoegdheid. De commissie
is tenslotte met eenparigheid van stem
men tot de slotsom gekomen, dat da
derde mogelijkheid de beste was. Spr.
bezag nader de grondwettelijke moeilijk
heid en gaf een taakomschrijving van dit
lichaam, hetwelk men dan wil aanduiden
met de naam „Centraal orgaan voor het
onderwijs". Deze onderwijscentrale zou
4 kamers moeten omvatten voor de ver
schillende soorten, van onderwijs, terwijl
aan een onderwijsraad, gekozen uit en
door de 4 kamers, de eigenlijke verorde
nende bevoegdheid zal toekomen.
Naar aanleiding van deze inleiding ont
spon zich een uitgebreide discussie, waar
uit wel bleek, dat de vergadering het nog
niet in zijn geheel eens kon zijn met de
gedachten, neergelegd in dit rapport en
dat een en ander nader dient besproken
en behandeld te worden door de verschil
lende afdelingen.
Dit laatste belsmtoonde de voorzitter
ook nog eens in zijn slotwoord, waarbij
hij er speciaal op wees, dat de eventuele
meningen, die in de afdelingen gevormd
worden, weer aan de commissie kenbaar
kunnen worden gemaakt.
Na een gemeenschappelijke lunch maak
ten de deelnemers een autocartocht door
de omstreken van Alkmaar.
De volgende jaarvergadering van „St.
Bonaventura" zal in Nijmegen worden
gehouden.
In Columbia's hoofdstad Bogota ver
gadert sinds Dinsdag de negende pan-
Amerikaanse conferentie, welke, naar
verwacht wordt, een zestal weken zal*
duren. Zij vormt als het ware een eenheid
met de conferentie, welke in de herfst
van het vorig jaar te Petropolis werd ge-
Tiouden en waar de twintig Amerikaanse
republieken Canada als lid van het
Britse Empire nam officieel niet aan de
besprekingen deel, 'n gemeenschappe
lijk verdedigingsverdrag tegen elke van
buiten komende aanval sloten. Een be
langrijk onderwerp te Bogota zal dan ook
zijn dit pact nader te preciseren, en zelfs
over een volkomen standaardisering van
de gehele militaire opleiding en bewape
ning van alle deelnemers tot overeen
stemming te komen.
Amerika klinkt in onze oren als een
onverstoorbare, lieflijke eenheid. Maar in
werkelijkheid is het een werelddeel even-
als ons oude, trouwe Europa; en kent het
evenals Europa zijn scherpe, vaak bittere
tegenstellingen en ook conflicten tussen
Hoewel het cijfermateriaal over het
weer van de afgelopen maand uiteraard
nog verre van volledig is, kan er toch
wel iets over het droge en zachte weer
worden medegedeeld, aldus de afd. kli
matologie van het\ K.N.M.I. Maart was
te De Bilt zo zonnig als sedert 1933 niet
meer was voorgekomen. Tegen een nor
maal aantal van 122 uren zonneschijn
werden er ditmaal niet minder dan 185
geregistreerd. Vooral het einde van de
maand bracht veel zacht weer. waardoor
de gemiddelde temperatuur te De Bilt
met 6.7 gr. nog 1.8 gr boven normaal was.
ondanks het feit, dat er dertien dagen
met vorst voorkwamen tegen twaalf nor
maal. De dagelijkse maximum tempera
tuur was gemiddeld 12.7 gr. tegen 9.4 gr.
normaal, de minimumtemperatuur 2.0 gr
tegen 1.3 normaal.
Regen is overal te weinig gevallen, in
Zuid-Limburg was de hoeveelheid het
grootst, maar -ook daar viel niet meer
dan 70 procent van de normale hoeveel
heid. In Brabant en Utrecht viel 40 pro
cent. in het uiterste Noorden 20—30 pro
cent en elders ongeveer de helft van het
geen men in Maart zou kunnen verwach
ten.
Weerverwachting medegedeeld door
f het K.N.M.I. te De Bilt geldig tot
- Zaterdagavond:
Tijdelijk Opnieuw tot stormachtig
toenemende wind tussen Zuid en J
West; zwaar bewolkt met regen- of
hagelbuien en later enkele verspreide
opklaringen; weinig verandering van
J temperatuur.
3 April: zon op 8.11 uur, onder 19.17
uur; maan op 4.42 uur, onder 12.15
uur, -
Volgens een door de commissie voor
goede diensten uitgegeven communiqué,
zijn Donderdag de subcommissie van de
Nederlandse en republikeinse delegaties
voor sociaal-administratieve aangelegen
heden en de commissie voor goede dien
sten bijeengekomen. Onder meer werd
besloten een commissie ad hoe te be
noemen ter behandeling van de terugkeer
van gedemobiliseerde leden van de T.N.I.
naar het Nederlandse gebied. De Neder
landse delegatie/behield zich rechten voor
ten aanzien van algehele politieke am
nestie. In de vergadering van Donderdag
vestigde jhr. mr. Van Vredenbureh de
aandacht op de verklaring van dr. Van
Mook op 26 Januari aan de C. v. g. d.,
dat zijn tegering de vijf punten wan de
C. v. g. d. van 17 Januari (de verklaring,
33. „En nu verder, heren!" Hij draaide aan een wieltje
drukte op verschillende knoppen en jawel hoor, 't ranke toe
stelletje sidderde even, maakte een klein sprongetje en gleed
dan weer onhoorbaar door de nachtelijke hemel. Onze vrien
den zagen nóg nét, hoé Mario Mórto dóór z n matrozen druip-
nat aan boord werd gehesen en lahróp verdween de San
Maria Magdalena uit het gezicht. Het zag er naar uit, dat
nu de grote reis voorgoed was begonnen. Het werd lang
zamerhand lichtef en het toestel vloog met grote snelheid
door de lucht. Ja, de snelheid moet wel erg groot zijn ge-
weegt, want toen de zon goed en wel aan de hemel was ver
schenen, zei Sigior Eurasio opeeds, gespannen door een
kijker voor zich uitturend: „Vrienden, er is land in zicht.
Als ik me niet vergis, moet dat de kust van Zuid-Amerika
zjjn". Nu zagen de anderen het ook. Een verlaten strook
strand met hier en daar een palmboom en verderop een
uitgebreid oerwoud.
die werd afgelegd bij de ondertekening
van het bestand) niet bindend achtte.
Daarom behield de Ned, delegatie zich
omtrent bovengenoemd punt haar rechten
voor, alhoewel zij er wel mee accoord
ging, dat een commissie ad hoe de wense
lijkheid in gedachten houdt van een
clausule in het uiteindelijk politiek
accoord, welke algehele politieke amnestie
voorschrijft.
ZATERDAG APRIL.
HILVERSUM I (301 M.) VARA. 700
Nieuws, gym. en grgm. 10.55 V. d. conti-
huarb. 12.00 Gram. 12.30 Weerpr. 12.33
Franse liederen. 13.00 Ned. strijdkr. 13.30
Vaudeville-ork. 14.00 Het Ned. lied: 14.15
Harnmnie-ork. 15.00 Lezing. 15.15 Gram.
15.30 Ramblers. 16.00 Esperanto. 16.15
Amateurs voor de microfoon. 16.45 v. d.
jongeren. 17.15 Radio-orkest. 18.00 Nieuws.
18.15 Sportpr. 18.30 Ned. strijdkr. 19.00
Piano. 19.30 V.P.R.O. 19.45 R.V.D. 20.00
Actual. 20.15 Vindobona. 20.45 In de bal
zaal van 1914. 21.15 Caus. 21.30 De zang
van de maand. 22.00 Hoorspel. 22.30 Me-
tropóle-ork. 23.00 Nieuws. 23.15 Puzzlen.
23.30 Orgel.
HILVERSUM II (415 en 245 M^ KRO.
7.00 Nieuws, gymn. en gram. 11.00 De Zon
nebloem. 11.25 „Maria Boodschap". 11.45
Gram. 12.15 Klaas van Beeck. (12.30
Weerpr.) 13.00 Nieuws. 13.25 Piano. 13.50
Toneel en film. 14.10 Gram. 14.20 Eng. les.
14.40 Gram. 15.15 Concert, 15.45 KRO-
kiosk. 16.00 Gram. 16.20 Vraaggesprek.
16.30 Greg. caus. 17.00 De Wigwam. 18 00
Piano en orgel. 18.15 Journ. overz. 18.30
Gram. 18.40 Spineuza. 19.00 Nieuws. 19.15
Klankbeeld. 20.00 De gewone man, 20.12
Gram. 2020 Lichtbaken. 20.50 Gram. 21.00
Negen heit de klok. 22.15 Gram. 22.S7
Actbal. 22.45 Avoflflgebed. 23.00 Nieuws.
23.15 Gram.
47)
Goed, schiet dan op. Eri als je hier
vandaan rijdt, Slim, blijf dan uit de buurt
van het huis. Ik wil niet hebben dat
iemand bemerkt, dat je een boodschap
voor me gaat doen, begrepen? Rijd dus
niet zó dicht langs het huis, dat iemand
je binnen horen kan!
Ze trok de jas over haar hoofd héén
en ging weer door de sneeuw naar de
keukendeur. Die Slim, is wel niet de
man die ik hebben moet. om me gauw
bericht te brengen, dacht ze. Maar ik
moet toch wat zien te weten te komen.
Zo kan- ik het ook niet uithouden!
Ze deed de deur behoedzaam open en
ging naar binnen. Mary ^at nog te spélen
en Marietta haalde verlicht adem Ze
gooide de oude jas af en verwijderde
ieder spoor van sneeuw van haar kleren.
Mary bleef doorspelen, magr juist toen de
oude vrouw klaar Was, hield ze ermee Op
Een poosje was het stil en toen riep
Mary met vreemde, angstige stem. Ma-
rlfitts!
Onder het spelen warén oude herin
neringen bij haar opgerezenbeelden
uit haar jqnge jaren in het huis van Les
Cabinal en Sarah; de herinnering aan de
gedenkwaardige avond, dat ze voor het
eerst in bijzijn van Ben gezongen had.
En daarna dwaalden haar gedachtan taruf
naar wat ze zoëven met Marietta bespro
ken had en naar de geheimzinnige waas,
dat over de ®5le avond scheen te hangen.
Wat hadden Jeth en zijn moeder te fluis
teren gehad, toen zij vanmiddag de eet
kamer binnenkwam? Marietta was de he
le avond zo gejaagd eri ongewoon ze-
neuwachtig geweest en ze had het voor
stel afgeslagen, om wat gezelligheid te
zoeken door het personeel binnen te roe
pen.
Mary riep Marietta dus bij haar naam
en liep naar de keuken. Daar stonden ze
tegenover elkander, Mary met sombere,
donkere ogen, starend alsof ze over de
schouder der oudere vrouw Visioenen zag.
Waar is Jeth vanavond naar toe?,
vroèg ze dringend
Marietta antwoordde weifelend:
Maar dat heb je hem toch zelf horen
zeggen, Mary? Dat hij iemand voor zaken
Mary grepp haar bij haar arm;
A®™.1 «f de waarheid! Toe Marietta!
Vertel het, me! Ik moet het wéten!
Zwügènd keek haar oude vriendin harir
san. Ze was zichzelf die avond niet. ge
heel meester. Ze wist geen verklaring
te geven. 6
Dan zal ik het je wél vertellen zei
Mary angstig: Jeth is er met Ben op uit
En Ben heeft de leiding genomen van de
lui, die Moseby de stad willen uitzetten
Daar komt vechten en misschiet] dood
slag van. Misschien valt hij Zelf deor een
kogel! -
Ja, beaamde Marietta nauwelijks
hoorbaar: Maar Jeth en ik vonden het
beter, het voor je stil te houden tot alles
vewbi) we», lieve kind, We wilden niet,
1"
dat jij je onnodig onSerbst zou maken.
Onnodig?, riep Mary met schrille
stem uit, terwijlze zonder iets te zien
voor zich heen staarde.
Dat woord kwam haar zo afschuwe
lijk onjuist voor, dat ze een wilde angst
kreet uitstiet, die door de stilte van Ma
rietta's huis akelig weergalmde.
XXI
Nakroost van pioniers.
Marietta kwam met uitgestoken armen
naar het meisje toe. Mary's kreet had
de oude vrouw diep getroffen en ze wil
de zoveel mogelijk troost brengen. Mary
deed echter een stap achteruit. Haar
eerste wilde schrik had plaats gemaakt
voor diepe verontwaardiging.
Marietta, hoe heb je dèt kunnen
doen!, riep ze uit: Stil bij me zitten en
net doen, of er niets aan de. hand was!
Verhaaltjes vertellen waar ik om moest,
lachen! Lachen teVwijl Ben in gevaar is
en je eigen zoon ook.
Wat. zou dat?, vroeg het oudje-met
eén vinnigheid, die haar opwinding ofi
slag bekoelde: Je denkt zeker, dat het
de eerste keer in de geschiedenis is, dat
een vrouw alleen moet zitten wachten en
luisteren naar elk gerucht terwijl de man,
die ze lief heeft, zijn hoofd ergens voor
waagt? Laat me je dan vertellen, dat, er
in dé hele vallei geen vrouw is, die 'niet
meer dan eens op een dergelijke manier
heeft zitten wachten -en die daarom die
afschuwelijke angst niet graag zou wil
len besparen aan iemand, die ze lief
heeft.
Mary sloeg haar armen om Marietta
heea cn kuato haar- gerimpelde wangen.
Och. het spijt me zo, dat ik dat
gezegd heb, zei ze nederig: Het was
dwaas en ondankbaar yan me. Ik vergeld
jullie zorg met, ondanlcMaar, Etta
denk je dan heus, dat ik nog zó'n kind
ben,' dat ik iets dergelijks niet zou kun
nen dragen?
Marietta begreep, dat Mary voorgoed
haar jeugd had afgelegd. Ze was een
vrouw geworden, die tegen lijden en lief
de moest zijn opgewassen.
Jeth en ik zijn een stel dwazen ge
weest, gaf ze toe: We hadden het je wèl
moeten vertellen.
Mary trachtte zich goed te houden en
haar stem te beheersen.
Wanneer gebéurt het, Marietta? En
waar?, vroeg ze.
De mannen zouden vanavond buiten
de stad bijeenkomen. Het kan wel laat
worden, want sommigen hebben meer dan
dertig mijl te rijden. Het zal de mooiste
bijeenkomst van' kerels van de oude
stempel zijn, die ik ooit gezien heb.
Echte stoere mannen, Mary! Die volbren
gen wel, wat zé zich hebben voorgeno
men)
-T- En Ben is hun aanvoerder?
Ja, lieve, het is van Ben uitgegaan.
Hij zal de leiding nemen. Je kunt heus
trots op Ben zijn.
Mary keek haar vreemd aan.
Trots? Als je eens wist, hóé tróts
ik op hem ben. Als Ben dat ook maar
wist' Maar hij z,.i het nooit te weten
komen. Hij.. Ben en ik....
Snikkend verborg ze haar hoofd tegen
Marietta's schouder. En door beurtelings
harde en lieve woordjes, kwam de oude
vrouw de hele jeschiedeni» te weten.
Tóén Mary er alles er uit gegooid had,
zei Marietta bruusk:-Onzin! Allemaal
onzin en grote klets! Jullie jongelui doet
altijd, alsof je daden onherroepelijk zün.
Jullie hebt je allebei als gekken aange
steld.- Wat zou dat? Zijn jullie niet oud
én Wijs genoeg om opnieuw te beginnen?
Is de liefde van Ben niet waard, dat je
een poging doet, haar terug te winnen?
Maar wat kan ik in vredesnaam
doen?
Om maar één ding te noemen, kun
je naar hem toegaan en zeggen, dat je
hem nog liefhebt. Zeg. dat het je spijt,
dat je hem uitgescholden hebt. Breng
hem onde' het oog, dat je een vrouw bent
en alle reden had, jaloers te zijn. Pfb-
beer het maar flink af te zoenen.
Dë ernst van Marietta overtuigde haar.
En het' 'oudje was dubbel ernstig, omdat
ze' wel inzag, dat zijzelf door haar vroe
gere raad min of meer schuld had aan
de ongelukkige afloop. Marietta stamde
uit eep strijdbaar geslacht en ze gaf iets
niet op als het eens een keér eerder
verkeerd 'uitgekomen was.
Bü haar putte Mary nieuw vertrouwen.
Ze werd rustig en vrolijker.
Ben vindt me een dwaas kind, om
dat ik me zo bezorgd over hem maak.
Ik ben nu eenmaal beangst. Ik voel me
toch zo hol en kil van binnen, Marietta!
En toch ben ik trots op hem'
Marietta omhelsde het meisje.
Je hebt alle reden, trots op Ben
Meredith *e zijn. Hij en mijn jongen
Ze hield even op, huiverde en ging
verder: Jeth ii ook alle», wat Ik nog
overheb. Müb eigen jongen....
(Wordt vervolgd)
de verschillende landenwelke
overigens steeds gelocaliseerde oorlogen
hebben geleid. Men heeft in Amerika
democratieën en dictaturen; men heeft er
vooral een Noord en een Zuid. en tussen
deze twee is het ook niet steeds pais en
vree. Het Zuiden verwijt het Noorden,
d.w.z. de Verenigde Staten, dat het hege
monie-begeerten koestert; en het Noorden
klaagt er voortdurend over, dat het Zui
den zijn onmetelijke hulpbronnen niet
voldoende in het belang van het wereld
deel en van de gehele wereld exploiteert,
en zich bij voorkeur in paleisrevoluties
vermeit.
De Amerikaanse eenheid is dan ook
meer nominaal dan in de werkelijkheid
van het leven gefundeerd; en vooral de
laatste tijd zijn nog al eens verschillen
aan het licht gekomen, welke te Bogota
grondig zullen moeten worden behandeld,
willen zij niet zeer diep in de weder
zijdse gevoeligheid ingrijpen.
De Verenigde Staten hebben zich, sinds
de wapenen in Europa en het Verre Oos
ten werden gestrekt, steeds zeer intens
met strategische aangelegenheden bezig
gehouden. Zü zijn als de grootste macht
uit de strijd gekomen, doch vinden, zij
het voorlopig op eerbiedige afstand, Rus
land achter zich. Deze twee kolossen be
heersen de wereld, en een van hen poogt
teeer ostentatief en spectaculair, met
weinig of geen scrupules in de keuze der
middelen, zijn positie te versterken, in de
gedachte, dat een duel tussen de twee
reuzen op de duur onvermijdelük is. Het
spreekt dus vanzelf, dat Washington zeer'
militair ingesteld is. Maar het Zuiden, da:
ietwat ter zijde van deze strijd om de
suprematie, om da alleenheerschappij
zelfs over de gehele wereld staat, heeft
andere zorgen; het wil zijn economische
plaats in de wereld veroveren, maar heeft
zowel voor zijn industrialisatie als voor
de modernisering van zijn lanObouW
spoedig zeer veel kapitaal uit Washington
nodig.
In Zuid-Amerika is het de Verenigde
Staten dan ook tamelijk kwalijk genomen.,
dat zij door het Marshall-plan zo vrij
gevig en kwistig met credieten voor het
verre, in onderlinge ruzies ondergaande
Europa zijn, uit de penningen van de be
lastingbetalers; maar dat zij de Midden-
en Zuid-Amerikaanse republieken naa*
de banken en het particulier kapitaal ver
wijzen. Reeds te Petropolis is deze ont
stemming in scherpe bewoordingen toti
uiting gekomen, en het lijkt waarschijn
lijk, dat zij te Bogota eveneens een grotn
'rol zal spelen. Ook al treft Zuid-Ameriks
zijn maatregelen tegen de ideologische er»
later mogelijk militaire aanvaller: het
communistische Rusland, het ziet in de
Verenigde Staten en het. heeft dit in.
zij het bedekte termen, herhaaldelijk tot
uiting gebracht een economische
agressor, tegen wie gemeenschappelijk
front moet worden gemaakt.
Echter ligt in deze soms erg toege
spitste situatie een mogelijk vruchtbaar
onderhandelings-object. Washington streeft
naar strategische, Zuid-Amerika naar
economische voordelen en concessies.
Waarschijnlijk bestaat bij beidé partijen
de bereidheid om elkaar een heel eind
weegs tegemoet te komen; en het feit,
dat Marshall het plan heeft om, als geen
totaal onverwachte omstandigheden in
treden, tijdens de hele duur der confe
rentie als leider der Noord-Amerikaanse
delegatie te Bogota te blijven, duidt er
wel op. dat de besprekingen tot op de
bodem zullen doordringen. Washington
heeft er thans te veel belang bij om
Zuid-Amerika zo breed mogelijk te be
vredigen. dan dat het ieta ongedaan zou
laten om dit resultaat te bereiken. De
kanserf.der Zuid-Amerikanen staan'goed.
Op één punt zal er nog een scherp
meningsverschil tussen Noord en een
deel van Zuid blijven Argentinië en Chili
zullen hun eisen betreffende het Antarc
tische continent en de Ealkland-eilanden
stellen; en Guatemala heeft op de smalle
basia van zijn aanapraak op Brits-Hondu
ras een algemene .resolutie ingediend om
alle Europese kolonies op het West.eiyk
halfrond als een gevaar voor de vrede in
dat werelddeel uit te *chakelen. Deze
aanval op „liet kolonialisme" heeft, echter
voor de Verenigde Staten, evenals, trou
wens bijv. voor Brazilië, onaangename
kanten, en Washington heeft dan ook
doen weten, dat deze kwesties bij af
wezigheid van de betrokken Europese
staten niet aan de orde kunnen komen
Op de eerste plaats komen de econo
mische problemen, met voor Washingtorv
als achtergrond het militaire vraagstuk
Yiit dit complex zal moeten blijken, of
pan-Amerika inderdaad een werkelijkheid*
kan worden. Of evenveel moeilijkheden
zal opleveren, als de stichting van een
pan-Europa; een mooie illusie.
Plaatselijke commissies in de
grote steden
De met 20veel aandrang geëiste re
organisatie van de Katholieke Film Cen
trale, het door het Nederlands Episcopaat
aangewezen orgaan, dat belast is met de
katholieke nakeuring der films, heeft ein
delijk definitief haar beslag gekregen.
Van heden af zal als voorzitter der keu
ringscommissie, belast met de leiding van
het keuringswerk, optreden mr. B. ter
Veer als opvolger van mr. Tepe.
Het secretariaat van de keurings-eom-
mlssie is voortaan gevestigd Buitenhof 5 in
Den Haag (tel. 117087). Correspondentie
dient te worden geadresseerd: Keurings
commissie der K.F.C., Postbus 169, Den
Haag (telegram adres: Burweha).
De filmkeuring, welke tot nog toe plaats
vond in Voorschoten, zal voortaan plaats
vinden in het Odeon-theater, Heren
gracht 13 in Den Haag.
Bovendien zullen in Amsterdam, Rot
terdam en Den Haag plaatselijke keurings
commissie worden ingesteld, welke in
genoemde steden haar werk zullen ver
richten, teneinde iedere nieuwe uitgeko
men film terstond te kunnen nakeuren.
Sedert vorige week Woensdag wordt tu
Maastricht de knecht H. K.. werkzaam
bij een champignon-kwekerij in de Can
nerberg vermist. De man had zich des
middags naar zijn werk begeven, ws;
hij de ^campignon-bedden in de om
aardse gangen zou verzorgen. Toen
patroon hem een uur later volgde, li
er wel de jas van K. maar de man z f
was nergens te bespeuren. Aanvanke.u k
heeft men hierop geen acht gesiagen,
doch de volgende dag begon men zich on
gerust te maken. Sedertdien zijn dage
lijks nasporingen gedaan, zowel door er
varen eidseft als door politie met een
speurhond. Vermoedens, dat- K. uit een
van de andere gangen verdwenen is. wor
den ongegrond geacht. Men neemt dan
ook aan. dat hem een ongeluk is óver
komen en dat hü niet meer uit de berg
heeft kunnen komen.
