Sovjet-economie in
Radicale structuurwijziging
Duitsland
West-Europese Unie en Amerika
Massale gebedsactie thans zaak
Naar Indië en Canada
Twaalf dappere mannen vielen
voor het executie-peloton
„Wij mogen niet gehoorzamen..
Op de Iribune
Naar een West-Duitse regering?
vSwiïïü?
82 missionarissen
Tragisch
GEEN VREUGDE-SLOT VAN EEN
TOCHT
Laatste loodjes van
de „ALK"
Ned. zendamateurs
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Door instelling van staatsconcerns
J
Verklaring van Spaak te Washington
Tegen het communisme
Overval op Amsterdams bevolkingsregister
epos uit het verzet
wanneer dè overheid ons gelast kwaad
te doen.
Amerikaans plan wekt m isnoegen te Parijs
70ste JAARGANG
VRIJDAG 9 APRIL 1948
No. 20589
pRlNS BERNHARD AAN
*>E BETERHAND,
DUBBELE PORTIE ROGGE
BROOD
Volgende week elk een ei
Pm h
d
,en Wdie vLrf !nUn' bebben
IN CHINA VERMOORD
Slachtoffers der communisten
BROERTJE EN ZUSJE DOOR
AUTO GEDOOD
Gestrande wereldreizigers
vertelden hunf*ervaringen
Willem Ruijs en Kota Int en
weer het zeegat uit
NAAR CANADA
DE TRAGIEK IS SOMS BITTER
in dienst der Duitse spionnage
AMERIKA'S LUCHTMACHT
TECHN. HOGESCHOOL
IN ZUID EN OOST?
TOREN van de Redactie en de Admi-
rf. van de „Nieuwe Schiedamsche Courant"
Tel fi?wnSt*gd te Rotterdam, Kortenaerstraat 1,
te Schiedam, Broersvest 8. Tel. 68804
De abonnementsprijs bedraagt f 3.45 per kwartaal
T 1.15 per maand, f 0.30 per week.
Directeur: J. KUIJPERS.
Hoofdredacteur: Mgr. Dr. J. WITLOX.
Algemeen Redacteur: H. A. PAALVAST.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
DE ADVERTENTIE-PRIJS op gewone kolom
breedte bedraagt 15 ets. per millimeter hoogte.
Ingezonden Mededelingen op redactionele
kolombreedte 30 ets. per millimeter hoogte.
Contract-tarieven .egei: gereduceerde prijs op
aanvrage bij de Administratie verkrijgbaar.
KAMPIOENEN tot 20 woorden 1.—. Ieder woord
meer 5 ets. Maximum 50 woorden. Uitsluitend bij
vooruitbetaling.
Van onze Berlijnse correspondent
Deskundigen op het gebied van het economische leven der Sovjet
zone zijn van mening, dat in het denkbeeldige geval dat de zone-
grenzen zouden worden opgeheven, eerst in volle omvang zou
y -en, at er geen Duitse eenheid meer bestaat, en dat zij het
ra ïcaa st ge loken is op het gebied, waarop zij het eerst ontstaan
is. e economie. Er is reeds veel over de betekenis van de Duitse
en ussiacic staatsconcerns, die als industriële Mammoeten door
et ro e omein stampen, geschreven. Het kan evenwel zijn nut
einde611 D0° ?Ven er,kele der bekende feiten te recapituleren ten-
sovietf-6611- D1'sver8tar|den te laten bestaan over de graad van
Westel"1 z'ck °°k ^at van Midden-Europa, waar de
V' f democratieën nog een directe verantwoordelijkheid
dragen, heeft voltrokken.
Sovjet£ongW® ®£°n°mische regering der
°°k hier de cenhli^ beste bewÜs- dat
Volle over abshsche tendenzen ten
Zinnigheid ?nvankelijk sterke eigen-
vierd. De p? de landen hebben gezege-
machtige ~anwirtschaft" waaraan het
Ci'atische a„ machteloze bureau-
^entralverwiiParaat der nu opgeheven
dokterdeil! te Berlijn ijverig
Zeden nge tjid in de wielen ge-
Ondank* Zelfzucht van de landen,
mars L v, zegevierende eenheidsop-
tot Rostnr-ki- nheidspartij van Dresden
Zulke u 0n men merkwaardigerwijs
Voerverh^H° J jSe^en bemerken als uit-
terhouden landen onderling, ach-'
Van asrariy„ai? sP°°rwegwagons, oppotten
Aan deze d- 0 en industriële reserves,
'i-in gemaak+ngen zal een spoedig einde
niet meer n™',1? de centrale stuurlieden
merken Er it d°ch op het rode schip
Sel over gesev?~0nWel nog Seen uitsluit-
Zatie zich nnk ,of de nieuwe centrali
ze staatshprlet directe beheer van
Tot J n zal gaan uitstrekken,
«amenvo Ju? beweeSt zich de industriële
°P het nog voor het grootste deel
met veeltCa? Van de landen, zoals de
desei«>n„ gehanteerde naam „Lan
de tiena?. iebe" aanduidt Ver over
menappi d bedrijven, die het leeu-
(tussisph Lan de niet onder rechtstreeks
Paciteii bewind gebrachte productieca-
6et h omvatten, zijn genationaliseerd.
nali*„?e b'er weinig zin de bü de natio-
Ztavp gebruikte methoden en maat-
liik te onderzoeken. Het is voorname-
,'KrW ""ekbaarheid van het begiiP
Cnk. brecher," dat door de leidende
ba^'dhnisten gehanteerd werd als rechts,
hpa Voor de inbeslagneming van alle
riJven van betekenis
Vooraisno2 is er voor het particuliere
?e.drijfsleven nog een kleine „sector"
U'Jgehouden, doch deze leven in zoaa-
mge verdrukking, dat zij slechts moei-
?aam het hoofd boven water kunnen
-ouden met de formidabele belastingen.
f?1® van hen worden'geëist; 'Worden de
tJi' ioengaten gedekt, die het communis-
reed.* ter. m vele 6r°te ondernemingen
beeft' Bovendien gaan de
mingen, ondank* van kleinere onderne-
VerzekeringeS geruststellende
schalk Sokolo'v*W0 onlanS£ door maar?
altijd voort 2od5ykTrde.n gedaan
liep zij overal volgens do* wezen ver
lens zo sterk mogehjkedezelfde beginse-
«treng .communistische iP;rt0mentrekking
zeggenschap van de eefe0» mede8:
Het grootste concern iT ?ldsvakbond.
Saksische, dat zijn banden „6ra^rd het
meer dan duizend bedrijven Preidt over
triële hart van de zone. r>- „et indus-
waltung der landeseigrvn„„' auptver"
Sachsens" is een industries Betriebe
collectie artikelen uitbraakt 0US' 4ie 'n
zestig branches variërend tn*„ln Vljf
harmonica's en breinaalden rn0?,
branche is een eigen beheer t*
een triumviraat wordt geieid;' dat
Ulcus, een koopman en een. 00" „eei_
chef. Elk afzonderlijk bedrijf wordt in
naam Eeleid door een bedrijfsleider, die
een gelijkberechtigde bedrijfsraad naast
zich heeft, doch in de praktijk hebben
deze nieuwbakken ondernemers slechts
hogere bevelen uit te voeren.
Schepper van dit grootste Duitse
sWtsconeern is de communist Fritz Selb-
ftlann. die thans een der hoofdfiguren
fs
Het
deelt "e0reta^aat van Prins Bernhard
stand van^dat in de gezondheidstoe-
„et n de Prins verbetering is in-
echte 611 behandelende arts acht
nr) r een verlenging van de voorge-
mn ?n,.rustperiode noodzakelijk. Ver-
An ■i-.k za^ de Prins in de maand
pni zijn werkzaamheden nog niet
Unnen hervatten.
van d» economische regering is gewor
den, en dus zijn ervaring in nationalisa
ties ook tot de andere landen kan gaan
uitstrekken. Sterk centralistisch is ook
het staatsconcern van Sahsen-Anhalt, dat
in dertien industriegroepen is verdeeld
Het omvat slechts half zoveel bedrijven
als het Saksische Thueringen heeft 400
nationale bedrijver!. Brandenburg en
Mecklenburg hebben geen grote indus
triële betekenis. Daarentegen wel de Sov
jetsector van Berlijn, waar 1200 bedrijven
in afwachting van hun toekomst door een
beheersinstituut worden geleid.
Buiten dit alles zijn er in de Sovjet
zone nog Mammoeth-bedrijven van ge
heel andere soort, die de industriële
structuur naast de verschijnselen van
sovjettisering ook verschijnselen van kolo
nisering hebben gegeven. Dit zijn de Rus
sische staatstrusts, ruim honderd twintig
in getal, doch onevenredig groot in haar
betekenis. Zij omvatten bijna het derde
deel 'der productiecapaciteit en slokken
in verschillende branches de productie
voor meer dan zeventig procent op.
Aan Duitse zijde leeft nog altijd de
hoop, dat zij vroeg of laat plechtig aan
Duitsland zullen worden 'teruggeschon
ken. Toen Sokolovsky beval, dat deze
voor demontage bestemde bedrijven niet
naar Rusland zouden worden gebracht,
doch de Duitsers een middel zouden blij
ven geven om hun arbeidskracht produc
tief te maken, is dit in Oost-Duitsland
met het oog op toekomstige mogelijkhe
den in het algemeen toegejuicht. Thans
begint men de druk dezer koloniale be
lasting evenwel steeds nijpender te ge
voelen, aangezien practisch de gehele
productie dezer bedrijven trouwens te
zamen met het overwegende deel der
„landeseigene" productie naar het Oos
ten afvloeit. Mocht in een verre toekomst
de Sovjet-Unie het royale gebaar maken
deze grote ondernemingen aan een Sov-
jet-Duitsland terug te schenken, dan zal
ook dit derde deel in staatskapitalistisch
pak zijn gestoken. Oost-Duitsland zaj dan
een practisch geheel genationaliseerde
industrie hebben, want voor het zover is
zijn hoogstwaarschijnlijk ook de laatste
privaat-ondernemingen verstikt of naar
het Westen gevlucht.
Ook op agrarisch terrein zijn in de
Sovjet-zone ingrijpende wijzigingen geko
men ofschoon men in het algemeen niet
tot het systeem van de Russische collec
tieve grote bedrijven is overgegaan. Inte
gendeel heeft men bij de nieuwe verde
ling van het derde deel van het bodem-
bezit het beginsel der verkaveling in
kleine percelen gevolgd, meestal beneden
tien hectaren. Critische beschouwers ne
men aan, dat men op zulke boerderijen
slechts een boerenproletariaat kan kwe
ken. Tot dit nieuwe proletariaat behoren
dan op de eerste plaats de zogenaamde
„nieuwe boeren", vluchtelingen uit het
Oosten, wie door middel van de landver-
deling een nieuwe bestaanskans geboden
wordt.
In de pers van de zone wordt door
gaans met ontzaglijk veel ophef over
deze „nieuwe boeren" gesproken. De
landverdeling heeft het vluchtelingen
probleem evenwel slechts ten dele kun
nen helpen oplossen Van de 4,6 millioen
nieuwe burgers hebben slechts 65.000 'n
boerderijtje gekregen, dat wil zeggen het
land, want op boerderij, schuur en mate
rialen zit men nog steeds te wachten. Van
de 2,7 millioen hectaren land, die ver
deeld zijn, is slechts het vijfde deel tn
handen van de vluchtelingen gekomen.
Het grootgrondbezit is niet geheel en
al afgeschaft Op 800 000 hectaren hebben
zich inplaats van de verguisde Junkers
de landelijke en plaatselijke overheid ge
nesteld. Bovendien zijn 50.000 hectaren
in handen gekomen van de „Vereinigung
der gegenseitigen Bauernhilfe." Deze ver-
enming is een der communistische massa-
organisaties; en zij is de meest kenmer
kende en actieve factor in de ontwikke
ling van een communistische boerenge
meenschap. Zij is uitgegroeid tot een
waardig evenbeeld van de industriële
reuzen op agrarisch gebied. Haar start
kapitaal bestaat uit in beslag genomen
tractoren en landbouwmachines ter waar
de van 150 millioen mark. Zij exploiteert
3000 werktuigstations, 4000 werkplaatsen
en enkele honderden.... jeneverstoke
rijen. Zij heeft, evenals de vakbond, een
afgevaardigde in de nieuwe regering.
Men zou dit vluchtige beeld van de
Sovjet-staat in wording nog kunnen aan
vullen met een beeld van de culturele
en ideologische propaganda, die in over
vloedige massa en volgens de bekende
standaard-recepten over Oost-Duitsland
neerdwarrelt Men zou de inrichting van
de in de grote steden gevestigde „Huizen
der cultuur van de Sovjet-Unie", waar
aan de bezetting het beste spendeert wat
zij kan vinden, kunnen beschrijven; men
zou de rijk gevulde etalages van de Rus
sische boekwinkels kunnen beschrijven
met .de in Leipzig in alle talen gedrukte
massa-uitgaven van communistische
standaardwerken: men zou de propagan-
daspeeches van Russische voorlichtings
officieren kunnen verslaan; men zou nog
eens opnieuw kunnen wijzen naar de uit
banning van het godsdienstonderwijs uit
de scholen en naar de kneveling van de
religieuze pers. Mei^ zou tenslotte ook de
dollarluxe van de Intourist-hotels kunnen
vergelijken met de grauwe ellende, die
door de straten van de steden sleurt.
De tekenen van de sovjettisering vindt
men overal in dit land, dat driehonderd
kilometer voorbij de Nederlandse Oost
grens begint.
De Belgische eerste-minister, paui
Henri Spaak, heeft op een persconferen
tie te Washington verklaard, dat het te
Brussel gesloten West-Europees militair
verbond niet volledig effectief zou zijn,
zonder de militaire steun der V. S., „wier
grens trouwens in Europa ligt".
Ik heb de congresrede van president
Truman van 17 Maart, aangaande steun
aan het West-Europese verbond, geïnter
preteerd als een garantie aan de landen,
die zich en hun instellingen willen ver
dedigen. Indien mijn interpretatie juist
is, hopen wij, dat de Amerikaanse steun
zo volledig mogelijk zal zijn. Dit is van
direct en vitaal belang voor de V. S.
zelf, een nieuwe oorlog zou door Europa
heen tegen de V. S. zelf gericht zijn."
De broodbon voor 200 gram, welke
in de bonnenlijst van 15 April zal voor
komen, zal naar keuze recht geven op
200 gram brood of 400 gram rogge
brood. Deze overwaardering van rogge
brood geldt uitsluitend" voor de bon van
200 gram in de bonnenlijst van 15 April,
niet voor volgende 200-gram-bonnen.
In de bonnenlijst van 15 April zal
voor alle leeftijdgroepen een bon wor
den bekend gemaakt, recht gevende op
het kopen van één ei. Dit is in afwijking
van het aanvankelijke distributie-schema
als gevolg van exportmogelijkheden.
gebedsactie om waarachtige chris-
tetlen, die een jaar geleden is begon
"efl> heeft in Nederland overal weer
gevonden. De Katholieke Actie
meer dan een half millioen plaat
"iet het desbetreffende gebed op
annvrage verzonden. Deze gebedsactie
nu om practische redenen haar
front
ed Voor de bekering van alle godlozen.
er bijzonder echter voor hen, die
°°r het godloze communisme zijn aan-
«Ptost.
enigszins verbreden en vraagt
en, die er aan deelnemen, te bid-
r1 Bet zal
dat alle
nu meer dan ooit zaak zijn,
"istocht j en ®?ssaal aan deze
kr«gW ,d.?el,netra?n- gaatjes zijn ver
der K. A. Posthn* 2awehjk 'ecretariaat
Haam??' fosfbus 2' Heemstede.
tot een aSt WOrdt de -ieuSd
De P srote gebedsactie.
ItalHS »?,u azingen, die op 18
opgeroepen
znir„"J*""&"V ulK up 18 April in
«ems, die verre de "landsgrenzen
den of het land waar de Plaatsbekleder
van Christus zijn zetel heeft, in de naas
te toekomst christelijk of anti-christelijk
zal worden geregeerd. Wellicht staat zelfs
het al of niet christelijk blijven van ge
heel West-Europa op het spel. Nu zulke
gevaren het Christendom zelf bedreigen,
mag de Katholieke jeugd van Nederland
niet werkeloos blijven. Verschillende in
stanties van de Katholieke jeugdorgani
saties hebben daarom het initiatief geno
men tot een oproep, die gaarne wordt
ondersteuAd door de nationale leiding
van alle in de Katholieke Jeugdraad van
Nederland vertegenwoordigde organisa
ties. 4A
De katholieke jeugd van Nederland
wordt opgeroepen om in deze dagen, die
voorafgaan aan de 18 April, hetzij in
groepsverband, hetzij individueel, waar
een gezamenlijke deelneming met moge
lijk is:
a) een speciale gebedsactie te ont-
P b) naar omstandigheden speciaal voor
dit doel te kiezen, offers te brengen;
c) waar mogelijk iedereen te bewegen
hetzelfde te doen.
In een gezamenlijke gebeds- en otier-
aetie zal aldus de Katholieke jeugd van
Nederland de Hemel geweld aandoen,
opdat het christelijk geloof in Italië en
geheel West-Europa moge wcprden be
waard.
Gevraagd of een oorlog kan worden
vermeden, antwoordde Spaak:
„Ik ben optimist, indien wij werkelijk
doen, wat wij behoren te doen, is het(
zeer aannemelijk, dat een oorlog kan
worden voorkomen".
Spaak verklaarde voorts, dat het ver
drag van Brussel slechts open staat'voor
democratische regeringen, daar het be
dn p0 democratieën te beschermen. Het
m?? franco geregeerde Spanje zou nooit
toegelaten worden.
De voorlichtingsdienst van het Vaticaan
heeft Woensdag bekend gemaakt, dat er
volgens het katholieke Persbureau „Fi
des" tussen Februari 1947 en Februari
1948 in China 82 missionarissen zijn ge
dood.
Volgens het persbureau zouden de mis
sionarissen slachtoffers van de Chinese
communisten zijn geweest.
De verbinding met de missieposten, die
in de door de communisten bezette gebie
den gelegen zijn, is zeer moeilijk en men
vermoedt, dat de cijfers niet volledig zijn.'
Gistermiddag werden op de weg
EindhovenWeert onder Maarheeze twee
kinderen, eén jongen en een meisje van
rasp;™- el? -laar-. van de heer J. van H.
uit Maarheeze, die na het passeren van
enkele militaire wagens de weg over
staken, door een personenauto, nade
rend uit tegenovergestelde richting ge
grepen en op slag gedood- De bestuurder
treft geen schuld.
Met de „Kota Gedeh" keerde gisteren de bemanning van de „Alk", welk
schip op een klip is vergaan, de heren Nieuwkoop, Van Gravenstein en
Hoogstraten, in het vaderland terug.
Drie bruin-gebranfie wereldreizigers
komen de looppiank van de „Kota
Gede" af. Thuis!! Maar zo heel anders
dan ze hadden gehoopt.' Geen vreugde
vol slot van een geslaagde wereldreis,
maar een terugkeer zonder kleding en
uitrustingstukken en met verloren
illusies. De kranige „Alk" het drie
tal is onomwonden hi ziin trots op de
prachtige boot strandde met het
einde in zicht.
Als de bemanning, de heren J. v.
Nieuwkoop, W. Hoogstr'ate en W. v. Gre-
venstein, de douane zijn gepasseerd ge
ven zij bereidwillig antwoord op de vele
vragen, welke op hen worden afgevuurd.
Bijna 26.000 mijl heeft de „Alk" achter
zich gelaten, op de wereldzeeën en van uit
de veelheid van schoonheid en avontuur
de belangrijkste feiten naar voren te
brengen, is ondoenlijk. De reis is een aan
eenschakeling van genotvol ontdekken
geweest, jammer daarom, dat de laatste
3500 mijl tot Schiedam, nooit meer door
de „Alk" zal worden afgelegd.
De ondergang Van het schip zelf hebben
wij in ons blad van 25 Maart j.l. reeds
uitvoerig beschreven en nieuwe feiten
heeft de bemanning niet kunnen vertel
len. Men was zich er van bewust, dat dit
deel van de route een van de gevaarlijk
ste zou zijn doch meende terecht op
het schip te kunnen vertrouwen. De zee
waardigheid van het schip wordt wellicht
het best gedemonstreerd door het feit, dat
de verzekeringspremie voor de boot in
het eerste' jaar 4Va pet. bedroeg, doch
later tot 3 pet. werd teruggebracht.
De „Alk" is echter een laag jacht en
ter plaatse waar het ongeluk is gebeurd,
had men door de zware Noord Wost-1"
weinig gelegenheid zich op de schaarse
bakens te oriënteren. In het nauwe vaar
water vol riffer heeft men, al kruisend»,
het rif, dat 3 voet onder water zat, niet
kunnen vermijden.
De laatste loodjes zijn te zwaar geble
ken, maar ondanks alles heeft de beman
ning een schat van herinneringen over
gehouden. Zoals stuurman v. Greven-
stein het uitdrukte: „Iedere dag leefde
je twee keer".
Van deze herinneringen zijn die aan de
grandioze ontvangsten te Curacao en Ba
tavia het dankbaarst. Het was verbluf
fend, zo geweldig de wereldreizigers^daar
zijn ontvangen. Mijlpalen waren het op
een lange weg en men putte er nieuwe
krachten uit.
De meest spannende ervaring deed men
kort na het vertrek op. Een hevige tegen
wind drong de „Alk" in de luwte van. het
eiland Wight, doch men belandde op een
ondiepe plek en toen het water terug liep,
zat de „Alk" op het droge. Het schip le
verde de prestatie om kaarsrecht op zijn
kiel te blijven staan, zoals een kwartje
wel eens op zijn kant staat. Het schip had
zich zo keurig uitgebalanceerd, dat in de
kajuit een man naar rechts moest lopen,
als een ander naar links ging. Zo spoedig
mogelijk is het schip aan een kant gestut
en met de vloed kwam men weer vrij.
Tot slot nog 'ets over „onbeschaafd"
Soms liep men, in havens liggend, wacht
om diefstal te voorkomen. Maar niet in de
Pacific. De bevolking der eilanden bezat
zoveel innerlijke beschaving, dat men bij
het schip vandaan ging, wanneer de drie
mannen van boord kwamen. Verder wier
pen zij vis op het dek en liepen dan ter
stond weer weg, om te verhinderen, dat
men ervoor kon betalen. Inderdaad, een
wereldreis met ontdekkingen.
Voorbij nu, voor altijd.!
De bedrijvigheid rond de Lloydkade
te Rotterdam was gisteren zeer groot.
Niet alleen, dat de „Willem Ruijs" weer
naar Indië vertrok, maar ook de „Kota
Inten" koos ongeveer tegelijkertijd het
vrjje sop met emigranten naar Canada.
De „Willem Ruijs" maakt de overtocht
met ruim 900 passagiers, terwijl aan
boord van de „Kota Inten" ongeveer
800 emigranten naar een nieuw vader
land op weg gingen.
Aan boord van de „Willem Ruijs" had
den wij o.a. een gesprek met mgr. J. Buis
Apostolisch Prefect van Noord-Borneo,
die na een vacantie in ons land naar zijn
standplaats te Jesselton vertrok. In zijn
gezelschap bevond zich nog Father H. v.
Erp, eveneens van de Paters van Mill
Hill, die naar de vroegere standplaats van
mgr. Buis te Serawak op weg is. Mgr.
Buis, die reeds sedert 1927 in Noord-
Borneo werkzaam is, heeft evenals Fa
ther v. Erp gedurende de Japanse bezet
ting 3% jaar gevangen gezeten in een in
terneringskamp te Kuching (N.-Borneo),
in welk kamp van de 2500 geïnterneerden
ca. 650 het leven hebben gelaten.
In het missiegebied #an mgr. Buis zijn
in de loop van de bezetting alle missie-
(Van onze Amsterdamse redacteur)
Vandaag speelt zich voor het bijzonder gerechtshof te Amsterdam de
slotacte af van een der meest opzienbarende tragedies welke zich tijdens
de bezetting hebben afgespeeld. Loslippigheid en verraad zijn tenlaste
gelegd aan vier verdachten die mede de ontknoping van de overval op
het Amsterdamse bevolkingsregister in Maart 1943 veroorzaakten
Twaalf Nederlanders vielen door de salvo's der fusillerende geweren,
maar hun daad zal blijven vocatieven als een epos uit het verzet.
Op 27 Maar vervoegden zich bij het
streng bewaakte bevolkingsregister een
kapitein van de „Staatspolitie" met uit
gebreid gevolg. „Kr is hier iets niet in
orde", verklaarde hij en gaf opdracht al
het bewakingspersoneel bijeen te roepen.
Onder dreiging van negen revolvers gin
gen daarop de handen de hoogte in en
na enkele minuten lagen agenten en be-
overschrijdt. Op die dag zal beslist wor-J wakers geboeid en met een prop in de
byeen De „kapitein" met zijn ge-
v Ig ging daarop snel aan het werk:
kaartenbakken werden leeggegooid,
springladingen opgesteld, benzineblikken
geleegd, lonten gelegd. Toen alles klaar
was, werden de Nederlandse bewakers
op veilige afstand van het gebouv# in de
tuin van Artis gelegd. En terwijl de
overvallers zich huiswaarts spoedden,
volgden de ontploffingen elkaar op en
kleurde een rosse gloed de horizont. De
brandweer stond voor een vrijwel hope
loze taak en de volgende dag keken woe
dende 3.D.-ers naar de chaos van wat
eens een geordend bevolkingsregister
was.
Willy Lages, de beruchte Amsterdamse
S.D.-chef, loofde een beloning van
f 10.000. uit voor tot succes voerende
inlichtingen en helaas deze judas pennin
gen zijn uitbetaald. Johan Th. Hoogsteder
een der' mededaders var, de overval, was
huisknecht bij Willem Arondeus, kunst
schilder en publicist, die met jhr. Sand-
berg en'de beeldhouwer v. d. Veen de
leiding van dez» overval in handen had.
Hij praatte erover met zijn vriend v. d.
Laak, die werkzaam was op het confec-
tie-atelier van de N.S.B.-er Tennissen.
Ook v. d. Laak hield zijn mond niet en
vertelde zijn geheimzinnige wijsheden
aan andere employe's van het atelier.
Teunissen kwam er achter en dwong zijn
medewerker v. d. Laak met hem naar de
S.D. te gaan. „Krinunulsekretar" Günther
Klein en zijn mannen deden de rest, zij
rolden het zaakje op en op de eerste
Juli van hetzelfde jaar vielen de 12
slachtoffers in de Bloemendaalse duinen.
Jhr. Sandberg, thans directeur van het
Stedelijk Museum en Gerrit Jan v. d.
Veen wisten te ontkomen; de laatste
werd echter later gepakt en terechtge
steld.
De sabotage-groep, waartoe zij behoor
den, zag in die dagen het gevaar van de
naderende inzet op grote schaal van ar
beidsslaven. Ze overwogen wat de beste
tegenzet zou zijn op de stroom van ver
ordeningen, die de bezetter uitvaardigde.
Het bevolkingsregister, wa.r tien procent
var, de Ned. bevolking keurig gerang
schikt stond, was volgens hen een prach
tig doelwit. In het diepste geheim be
reidden zij hun plannen voor. Diepgaand
werden ligging en indeling van het ge
bouw bestudeerd; op de zwarte markt
werd stof gekocht voor uniformen en de
bij de groep aangesloten kleermaker
Sjoerd lakker werkte dag en nacht om
de kleding op tijd gereed te krijgen. Op
12 Maart verzamelden Arondéus en zijn
mannen zich en gingen op weg naar de
Plantage. Maar het was zeer helder weer
en men wilde geen onnodige risico's lo
pen. Veertien dagen later waren de om
standigheden gunstiger en kon het plan
uitgevoerd worden. Helaas, twaalf der
dappere mannen moesten later hun leven
laten door verraad. Hierover wordt thans
recht gedaan.
Bewust of onbewust steunend op bo
venstaande gewetensregel, heeft een
Amerikaans milita'r tribunaal te Neu
renberg uitgemaakt, dal iedere soldaat,
die willens en wetens een onschuldige
burger op hoger bevel heeft terechtge
steld, even schuldig is als zijn meerdere,
die het bevel daartoe gaf.
Deze uitspraak werd gedaan toen het
hof gisteren 22 SS-officieren, die er van
beschuldigd worden als leden van een
„Einsatzkommandomeer dan een mil
lioen Joden, zigeuners en anti-nazi's
vermoord te hebben, schuldig verklaarde.
In September 1947 is het proces tegen
24 SS-officieren, (waarvan er later 2 uit
vielen) wie dit ten laste werd gelegd,
begonnen. De berechting van brigade
generaal der SS, Otto Rasch, werd opge
schort wegens zijn slechte gezondheids
toestand. terwijl de majoor der SS, Emil
Hpussmnn. vorig jaar zelfmoord plee
Zat err!.- ir.rgen zal het tribunaal' de
doelde 22 overigen vonnissen.
be-
Rechter Michael Musmano van Pitts
burg, president van het hof, las de schul
digverklaring voor. Hij zeide, dat een
ondergeschikte slechts de wettige beve
len, (waaronder niet vallen misdadige
bevelen) van zijn meerdere mocht uit
voeren. Indien hij een misdadig bevel
aanvaardde en het met kwaadaardige vol
doening ten uitvoer bracht, zou hij dat
bevel van hogerhand niet als een ver
zachtende omstandigheid kunnen laten
gelden.
Het tribunaal verklaarde, dat sommige
slachtoffers ingedeeld werden onder het
hoofd: „onnutte opeters" Tot de uitroei
ingsmethoden, die m de bewijsstukken
worden genoemd, behoort het gebruik van
gifgas, dat in 1942 werd ingevoerd als
een „humane" wijze om vrouwen en kin
deren te doden.
Tijdens de voorlezing van de schuldig-
orklaring luisterden de beklaagden som
ber gestemd, doch aandachtig toe.
staties volkomen vernield. De vroegere
apostolisch prefect, mgr. A. Wachter en
10 Tiroolse missionarissen, zijn door de
Japanners om het leven gebracht. Thans
is het aantal priesters weer aangevuld en
worden alle krachten ingespannen, om
het nu dubbelzware missiewerk weer
vruchten te laten afwerpen.
Met de „Willem Ruijs" ging verder mee
Prins Pangeran A- Sosso Negoro, Rijks
grote van Koetai, die hier sinds Februari
van dit jaar de gast is gev/eest van de
Bataafsche Petroleum Mij. De Prinselijke
gast is voor het eerst in ons land geweest
en heeft vol bewondering de inspanning
gade geslagen, om de gevolgen van de
oorlog weer te boven te komen. Bezoe
ken zijn o.a. gebracht aan Zeeland, de
Moerdijkbrug, de olievelden te Schoone-
beek, de tunnel te Rotterdam en de
nieuwe terreinen van de B.P.M. te Per-
nir.
Aan boord van de „Willem Ruijs" wa
ren voorts 400 passagiers, die in het kader
van de gezinshereniging naar Indië ver
trokken, ca. 80 leden van V.H.K. en Mar
va en 30 verpleegsters, die door de Dienst
voor Volksgezondheid worden uitgezon
den. Te Southampton zouden nog 100 En
gelse passagiers aan boord gaan.
Het tweede contingent Nederlandse
boeren, dat gisterenmiddag met de „Kota
Inten" naar Halifax vertrok bestaat uit
ca 800 passagiers, onder wie 200 kinde
ren. De meesten zijn afkomstig uit Gro
ningen en Friesland, zodat er slechts zeer
weinig katholieken aan boord zijn. Niet
temin heeft een priester passage geboekt;
hij is de enige geestelijke verzorger aan
boord.
Wie vanochtend om negen uur, toen 't
embarkement zou beginnen, een grote
drukte aan de Wilhelminakade had ver
wacht, kwam bedrogen uit. In tegenstel
ling met andere passagiers doen de boe
ren het kalm aan en als een bewijs hoe
laconiek zij reizen als deze opvatten, kon
gelden het telefoontje van een boer uit
Drenthe, die op het laatste moment even
meedeelde, dat hij vandaag nog maar niet
meeging „wegens verhindering".
Drama's zijn het, de promotie-degrada
tie-wedstrijden. Vraag iedere man-van-de
straat, en hij zal antwoorden met een
klaagzang. Toch gaan wij hier geen plei
dooi houden voor de afschaffing .van het
instituut dezer wedstrijden; er zitten te
veel haken en ogen aan vast dan dat wij
dat onderwerp zo -maar eventjes in kort
bestek kunnen behandelen. Wel willen wij
even stilstaan bij een zeer merkwaardig
voorval, dat j.l. Zondag in een protnotie-
degradatie-wedstrijd voor de derde klas
hevige beroering heeft gewekt
De kampioen H. had tegen de andere
kampioen N. de hekkesluiter L. was
hier al uitgeschakeld een 02 voor
sprong genomen. N. wist daar een punt
van af te knabbelen, en de laatste faze
van de strijd speelde zich af bij de stand
12 voor H. die de bezoekende club
was. In de allerlaatste minuut kreeg N.
een vrije schóp te nemen, welke in één
ruk op doel werd geschoten en zonder
mankeren in de touwen verdween.
Grote vreugde bij het N.se publiek: de
gelijkmaker was nog juist op tijd geko
men. Edoch, de scheidsrechter had, ter
wijl de bal naar het doel onderweg was,
afgefloten het spel was uit, de wedstrijd
afgelopen. Men kan zich het tumult voor
stellen! Een drama!
Nu was het een geluk, dat de scheids
rechter in de voorgaande 89 minuten en
59 seconden een voortreffelijke indruk
had gemaakt, zo zelfs dat spelers en pu
bliek van N. zonder meer aannemen, dat
de wedstrijd inderdaad op het moment
van het eindsignaal uit was en er geen
seconde is gesmokkeld. Inderdaad, om
seconden, neen: om 1 - seconde gaat hei
hier.
Toch voelt men zicli te N. enigszins ver
ongelijkt, men had zich het verdriet lie
ver bespaard gezien. En nu redeneert men
aidys:
In de handleiding voor de scheidsrech
ters staat, dat zij de spelregels zullezi
toepassen volgens de geest. Toen de
scheidsrechter floot voor de overtreding
en de vrije trap toekende, wist hij dat
dit geen effect meer zou sorteren, want
dat de tijd reeds te kort was dan dat er
nog een doelpunt zou hebben kunnen
ontstaan. Had hij dan maar ineens afge
floten en die paar seconden gesmokkeld.
Wel ja, maar dan zou de reactie van
N. heel wat minder sympathiek zijn ge
weest dan nu. Het is wel eenvoudig, om
zo'n situatie achteraf te reconstrueren,
maar men moet zich toch terugdenken in
de situatie van het ogenblik van het ge
beuren zelf. Op de eerste plaats zou de
benadeelde partij verbolgen zijn geweest,
als de overtreding niet gestraft zou zijn
geworden; inbreuken op de spelregels
moeten nu eenmaal beboet worden. En op
de tweede plaats zou men stellig onge
nqegen hebben gekregen, als de een of
andere man van de kick had ontdekt dat
er nog een paar seconden te spelen wa
ren geweest. Nu zegt men: de tijd was
te kort voor een doelpunt, had dan ook
maar ineens afgefloten. Dan echter zou
men gezegd hebben: mogelijk zou er in
die paar seconden nog een doelpunt zijn
getallen een vrije trap is immers een
kwestie van seconden en die kans is
ons nu dpor een vroegtijdig afblazen
onthouden.
De scheidsrechter was in dit geval on
getwijfeld correct. Sympathiek yinden
wij echter ook de rustige wijze, waarop
de gedupeerde vereniging tracht haar ge
deprimeerdheid over deze tegenslag af te
reageren. De tragiek van het spel is in
derdaad soms bitter. En de scheidsrech
ters weten daar van mee te praten. Want
zij worden helaas wel eens op andere
wijzen dan hier het geval was, bejegend.
SUPPORTER.
Op verschillende punten in ons land
waren tijdens de jon es te wereldoorlog
zendinstallaties opgestM die het z.g.
„Invasionsnetz" vormden. De bedoeling
van dit net was, bij bezetting van een
bepaald gebied door de geallieerden, be
richten naar Duitse instanties te kunnen
zenden over de toestanden in „bezet ge
bied". Voor dit doel bedienden de Duit
sers zich vooral van zendamateurs, die
op dit gebied enige ervaring bezaten.
Vier radiotechnici, die van dit net deel
hebben uitgemaakt, stonden gisteren voor
het Amsterdamse B. G. terecht.
Tegen de radiotechnicus F. Bakker uit
Groningen eiste de procureur-fiscaal 8
jaar gev.-straf; tegen H. de Vries uit
Haarlem 5 jaar met aftrek; tegen de
Haarlemmer J. Flaskamp 6 jaar en tegen
de Haarlemmer F. Mulder 5 jaar. Uit
spraak op 22 April-
President Truman heeft gisteren het
congres verzocht om een onmiddellijke
toewijzing van 725 millioen dollar voor
de uitbreiding van de Amerikaanse lucht
macht.
Reuters diplomatieke correspondent Sylvain Mangeot meldt te Londen
te hebben vernomen, dat de Ver. Staten de vorming van een Westduitss
regering- hebben voorgesteld binnen de tijd van ruim een jaar. Het
Amerikaanse plan zou het voornaamste punt hebben uitgemaakt van
de vergadering, welke gisteravond te Berlijn door Amerikaanse, Britse,
Belgische, Nederlandse en Luxemburgse afgevaardigden betreffende het
Duitse vraagstuk zou zijn gehouden, aldus werd van betrouwbare zijde
te Londen verklaard.
Het plan ,ou zijn opgesteld in het licht
van de recente gebeurtenissen in Berlijn
en zou het laatste officiële standpunt te
Washington en van 't Amerikaanse hoofd
kwartier te Frankfort en Berlijn verte
genwoordigen.
Waarnemers te Londen geloven, dat d*
Amerikanen om twee redenen zullen aan
dringen op aanvaarding van hun program:
1. Omdat naar hun mening dg jongste
crisis te Berlijn de dringende noodzaak
heeft vergroot om West-Duitsland poli
tiek en economisch te consolideren, als
onderdeel van een uitgebreider plan voor
herstel van 'n niet-communistisch Europa
en 2. Omdat zij duidelijke aanwijzingen
zouden hebben, dat, tenzij er stappen
worden gedaan om een voorlopige rege
ring voor de Westelijke zónes in te stel
len, zij zich onverhoeds geplaatst zullen
zien voor het feit, dat er een Oostduitse
staat en regering worden gevormd De
sovjets zouden hiervoor reeds vergevor
derde plannen hebben.
Volgens Reuter heeft het Amerikaanse
voorstel bij Franse functionarissen le
Parijs groot misnoegen gewekt. H.et
Franse ministerie van buitenlandse zaken
verklaart niet officieel in kennis te zijn
gesteld van het voorstel. Zoals officieus
werd gemeld, schijnt het Amerikaanse
plan te voorzien in de verkiezing van een
constituerende vergadering voor geheel
West-Duitsland en dit, zo vrezen de
Fransen, zal leiden tot de vorming van
een sterk gecentraliseerde regering, in
plaats van een federale regering, geba
seerd op sterk georganiseerde afzonder
lijke staten.
Men verwacht, dat Couve de Murville,
de Franse vertegenwoordiger bij de be
sprekingen te Berlijn tussen de Britse.
Amerikaanse, Franse, Belgische, Neder
landse en Luxemburgse afgevaardigden,
die de Duitse kwestie bestuderen, zich zal
verzetten tegen de vorming van een cen
trale Westduitse regering.
Het ligt in de bedoeling van de minister
van Onderwijs. K. en W. een adviescom
missie in te stellen, inzake decentralisatie
van het technisch hoger onderwijs.
