Nieuws uit STAD en OMTREK
van
Proletariër: vrije slaaf
Kapitalisme
het
LANGS DE
HEREN
MODES
TIMCO
Meer gasten, meer gastheren
IJN
R
DE ONTWIKKELING VAN HET
England Spiel
KWIEK
id YLLE
VAN NELLE'
s,r.um -
Kath. Volkspartij en de nieuwe Kamer
a
SCHREIEDER WIJST OP FOUTEN
landelijke
Het conflict van deze eeuw
Voor Uw
Autobus ramt taxi
ADIO
programma
1
EN NU BP
een kopje mm
MAANDAG 19 APRTt 1948
VERVORMD CHRISTENDOM
Broersvest
56
Telef. 69 642
HET WAS NIET ECHT, MAAR
GING GOED
Dr. Tilanus-medaille verworven
GESTOORD?
BURGERLIJKE STAND
Rond de sportuitwisseling
WELKOM VREEMDELING
TE VROEG; EN TE JONG
DAMCLUB SCHIEDAM
=*m
PAGINA 3
Politiek advies voor groslijst
stemming;
TERUG NAAR HET
VADERLAND
Niet minder dan drie Lloyd-
schepen naderen Rotterdam
NED.- VRACHTEJNMARKT
President
SS
HET DUURDE ONVER
WACHT LANG
Op hun quivive
Radiospel
door RIE VOLLEBREGT
EXTRA KAASRANTSOEN
POSITIES TROEPENSCHEPEN
Behalve de spanning over de inter-
and-ontmoeting leefde er onder ons
volk en in de gehele wereld een andere,
intenser, geladenheid over de histori
sche uitslag van de verkiezingen in
Italië. Niemand prdbeert de behu)g
rijkheid daarvan de verkleinen, vriend
en vijand hechten er het gewicht van
het zijn of niet zijn aan. Wat eigenlijk
wel de diepste ondergrond van de in
zet is, in wefke kampen de strijdende
partijen verdeeld zijn, weten pvèinïgen.
Even weinigen als er weten, wat de
oorzaak van de worsteling is tussen
proletariaat en het kapitalisme, een
worsteling, waarvan de verkiezingen in
Italië slechts een ogenblikkelijk zicht'
bare uiting zijn.
Pater Mulders S.J. zette Zaterdag
avond zijn serie beschouwingen over het
geloof en de stromingen van deze Ui
voort met een inzicht te geven in het
zen van het titanengevecht tussen
Kapitalisme en het Proletariaat
Alleen het noemen van deze namen
wekt sentimenten bij de ™en®e" Pfv
voelen een innerlijke reactie van afkeer
of begeestering. In deze twee woorden is
het sociale probleem belichaamd. Het
conflict ertussen is niet opgeroepen doof
de bezittende, maar door de ontrechte
klasse. Zij hebben het als een vdlagstuk,
dat iedere mens aangaat, aan de orde ge
steld.
Het sociale^probleem als de kern van
alle strijd is een nieuw verschijnsel. On
danks de niet altijd rooskleurige sociale
toestanden in vroeger eeuwen maakte de
maatschappij-vorm nooit de kern van de
strijd vragen'Uit. In de Middeleeuwen en
ook daarna waren het de godsdienstige
problemen, die het leven beheersten.
Lagen vroeger verschillende sociale en
politieke problemen in de geloofsstrijd
vervat; de sociaal-economische strijd is
nu primair en brengt met .zich mee een
verdeling in de geloofskampen. Men
noemt het probleem ook wel Rusland-
Amerika, waarbij Rusland het on-chris
lelijke Communisme zou vertegenwoor
digen en Amerika met het Westen het
Christendom. God behoede ons voor een
dergelijke begripsverwarring, als zou het
Christendom aan hét Kapitalisme gebon
den zijn. Het Christendom van Amerika
en van Europa ts een hervormd Christen
dom en wé moeten helaas constateren
ook een vervormd Christendom. Er wor
den resten gevonden van het echte
Christendom, maar het Is niet het ene
ondeelbare, alles beheersende.
Onze taak als Katholieken is met de
door het Evangelie geopende ogen de
enig juiste plaats* bepalen, van waaruit
wfj de zaak moetHi zien
De ontrechte klasse
Het begrip Proletariaat heeft niets met
uiterlijk te maken. Wie weet. dat^meer
dan 3/5 van de mensheid proletariërs in
strikte zin zijn, zal de proletariër niet
langer gelijk stellen met de man met de
pet en de pruim in zijn mond.
Hij Is niet op de eerste plaats een pan
per of een mens op een lagere trap van
beschaving. Nee, hij is deel van een
groep, dia beslist ontrecht leeft.
Een Proletariër i« een bezitloze wer
ker, die zijn arbeid verkoopt. Rij ver_
huurt die arbeid niet, maar verkoopt
hêm. Hij verliest volkomen de beschik
king over Zijn arbeid en legt die geheel
in handen van degene, die zijn arbeid
koopt. Niet hij, maar de koper zal bepa
len. wat hij moet doen, hoe hij het moet
doen en waar hij het moet doen. Een
onderwijzer of hogere ambtenaar is geen
oletariër, omdat hij zelf kan beslissen
over de manier, waarop hy zyn werk zal
doen en hoe hij dat Indeelt. Het verschil
tussen een slaaf en een proletgnfe dat
j man die op economisch en sociaal ge-
do man, die op litiek gebied, vol.
bied een volkomen vrij en
gens het Lioerausm deze laatste toe.
onafhankelijk volkomen slaaf.
w#nt.«nhH ztëh op papier tegen de sla-
O verzetten De proletariër is boven-
vermj verzetten- u p br00dwinnmg
dien bezitloos. H j iMn zyn^
aangewezen op zyn aigemeen
van de dag in de dag. Op deze a s
geschetste toestanden zijn correcties
gepast en het is niet zo bazaars als net
principe wordt getekend, ma%r
in
L
dergrond is precies dezelfde.. De rechts
positie is niet veranderd. Een arbeider
is geen meester over zijn arbeid, zoals
dat hoort.
Arbeid puur loonivinning
Natuurlijk is een zekere vervreem
ding van eigen arbeid ten gunste van
apderen noodzakelijk, maar dit mag geen
totale scheiding betekenen van de arbeid
en de vrucht ervan. De arbeid wordt
puur en alleen middel tot loonwinning.
Het Proletariaat is niet op de eerste
plaats een gevolg van de. machine, zoals
men meestal zegt. Het is in te denken,
dat in een Christelijke maatschappij de
techniek was opgekomen zonder de hui
dige tegenstelling op te roepen.
Reeds in de Middeleeuwen bestonden
er proletariërs in de textielindustrie in
Vlaanderen of de mijnen in Engeland. Zij
werden hoger betaald dan de vrije am
bachtslieden, omdat zij schaarser waren.
Geleidelijk ontstonden de fabrieken,
waar meer mensen aan de vervaardiging
van één product werkten. Dit bracht
werkloosheid in de vrije ambachten,
waarvan de werklozen naar de fabrieken
trokken. Ook veel landarbeiders vonden
hun weg naar de fabriek. De onge
schooldheid en het hoge loon stellen de
jonge arbeider in slaat vroeg te trouw.en.
Het proletariaat en dit is dè voornaam
ste oorzaak van zijn ontstaan is zeer
vruchtbaar. De naam proletariër, afge
leid van proles, nakomelingschap, zegt
het al.
De grotere toevloed van werkers schiep
werkloosheid; de ellende h'iervan werkte
zeer nadelig op het verantwoordelijk
heidsgevoel, wat in vele gevallen leidde
tot een afwerping van zedelijke breidel
en nieuwe vruchtbaarheid tot gevolg had.
De grotere toeloop naar de steden van de
kracht van het platteland versterkte de
tendenz tot het scheppen van eén massa.
Opbloei van vele fabrieken deed een
aanval op de arbeidsmarkt, die leidde
tot. vrouwen- en kinderarbeid. Het gevolg
hiervan was loondrukking, werkloos
heid. ellende en dus nog grotere vrucht
baarheid.
Met dit alles steeg de verzorging en hy
giëne, zodat, het geboorte-overschot steeds
groeide. Het is verschrikkelijk om neer
te schrijven, maar het Kapitalisme
schept zijn eigen mensen-reservoir. De
mens werd puur een object, in niets ver
schillend van de machine. Een der groot
ste zonden van alle eeuwen, het Kapita
lisme, groef zichzelf een graf door het
oproepen van de massa. Het Kapitalisme
riep naast zijn eigen mensen-reservoir
zijn.eigen vijand op.
Zaterdagmiddag werden in het Vereni
gingslokaal ongevallen geënsceneerd, aan
de lopende band. Uitvoerig gaf een op
gave aan, wat er had plaats gehad en
met volle overgave wijden zich 9 ploe
gen aan het verlenen van eerste hulp.
De wedstrijd verliep vlot en geanimeerd.
Velen keken toe, hoe goed er gewerkt
werd. Van 2 tot 5 uur strompelden de
slachtoffers door de zaal. Daarna had de
jury nog maar kort werk om de volgorde
van winnaars samen te stellen.
Burgemeester Peek, de beschermheer
van de vereniging, was intussen gearri
veerd en uit Zijn woorden sprak zijn gro
te waardering voor het werk van de ver
eniging, vooral voor het doorzetten in de
beginperiode. Speciaal dokter de Leeuw
betrok hij in zijn hulde, omdat die van
het begin af aan het goede en" nuttige
van het werk heeft ingezien en als ge
volg daarvan reeds 29 jaar zijn lessen
aan de vereniging feeft. De Schiedamse
E.H.B.O. kan ervan overtuigd zijn, dat de
ingezetenen nu het wérk degelijk waar
deren. Een gelukwens, namens de burge
rij is dan ook geen gelegenheidswoord.
Namens het hoofdbestuur der Ned. Ver.
E.H.B.O. kan spr. aan de afd. Schiedam
de Dr. Tilanus-medaille -aanbieden als
blijk voor het vele goede en volharden
de werk in de afgelopen 30 jaar verricht.
Nadat dr. Hooftman uit Dén Haag een
volledige uiteenzetting had gegeven van
het te verwerken ongeval, reikte de bur
gemeester de prijzen uit.
De uitslag was: 1 Giessendam met 721
punten, 2 Zwijndrecht, 3 Den Haag, 4
Rockanje, 5 Bergambacht, 6 Schiedam, 7
Oegstgeest, 8 Dirksland en 9 Pernis.
Een druk bezochte receptie na de prijs
uitreiking bewees, dat de jubilerende
vereniging inderdaad populair is. Vele
gelukwensen gingen vergezeld van
bloemstukken en ook enige practische
cadeaux werden aangeboden, zoals een
stel dekens en 25 driekanten doeken.
De voorzitter dankte de Beschermheer
en de H. H. Doctoren, die weer geheel
belangeloos hun kostbare" tijd hadden op
geofferd om de wedstrijd te doen slagen.
In Musis Sacrum vond 's-avonds een
feestavond plaats.
Bij R. aan de Vlaardingerdijk werd
vannacht ingebroken. Onbevoegden
kwamen via de achterzijde van 't pand
binnen en verlieten dit buitloos via de
voorzijde. Waarschijnlijk werden zij in
GEBOREN: Heiltje A., d. van A. Op-
schoor en C. W. Gijtenbeek, Rijnstraat
17. Johannes I. M., z .van B. J. J. Lou-
rens en C. M. L. Bosch. Boerhavelaan 9.
Johannes M., z. van N. Springveld en
H. Verlinde, den Bommelsestraat 42.
Rozalia E. M., d. van W. Slootweg en M.
R. Roctus, Wattstraat 37. Christina, d.
van D. Scholten en C. v. d. Lingen, den
Bommelsestraat 7 Naeltje, d. van R.
Huckestein en J. Holswilder, Dr. Nolet-
straat 1. Willem F„ z. van W. C. Slee-
gers en F. C. v. d. Kwast, Vlaardinger
dijk 171.
OVERLEDEN: H. Verdoes. 66 j., L.
Kerkstraat 27. 1A. J, Gödde, 8 jaar,
Fabristraat 32.
Zondagmiddag, De zon omhelsde de
polder met brede liefdestralen en drukte
de stad stevig tegen zijn hete kop.
De boompjes en struiken rekten zich
verlangend uit en de weidevelden lagen
dronken van licht en vreugde.
Een jubel klom omhoog uit mijn hart
„n ik wilde niet langer gevangen blijven
de muren van mijn kamer. Naar
buiten wilde ik.... Ik ging naar buiten..
^rfrl^iin dooie eentje wandelde ik door
rto Lïfwe hobbelstraatjes in de binnen-
laantjes v.n he, „„gestorven. Een ver-
Schiedam le ergens tegen een
gelen jongetje trapte erge^
stukje voetbal, J^^ppenwagentje en
van vier reed een P°PPe m,nnetje op
ergens zat een heel oud mannetje op
een stoel voor zijn womng---- ljE
„Hoe is dat mogelijk?" vroegikmezei
afIs Schiedam opeens uitgêstorve
Leeft er niemand meer tussen
muren?"
Het antwoord kwam... uit alle °p,
vensters, uit elke café-deur een paSen
stem, een joelende radio-menigte..
HOLLAND-BELGIE.Vlak naast, bo
venop en IN het toestel zaten ze, de men
sen,... ademloos luisterend....
Even wipte ik een bevriende woning
binnenmen wees mij zwijgend een
stoel-.... „Ssssst.De Radio".... Mijn
gastvrouw schonk een kop thee.... zij
hief luisterend de pot boven het kopje.,
schonk luisterend., het was juist op het
moment dat Nederland een felle aanval
deed op het Belgische doel., zij schonk.,
de thee bruiste ovër de rand; vloeide
over het tafelblad., zij schonk en luis
terde door... ik' zag de thee stromen...
in gedachten bij het Stadion., het drup-.
Pelde op de grond.zij keek er naar, zag
dat het kopje boordevol was... hield de
pot terzijde, doch nog altijd omlaag., de
thee liep nu vlot naar de vloer, redht uit
de tujt.Goal!"., toen zette zij de
Pot neer en zuchtte voldaan....
Spannend zo'n wedstrijd.... enorm
SpannendJe vergeet er alles bij.
ytergen ontdekken zij de plek op het
•oil..., mórgen, als alles weer ge
hoon is....
SEBASTIAAN
De sportuitwisseling met Wandsworth
in het kader van de E.N.S.O. blijft zich
in gunstige zin ontwikkelen. Steeds meer
blijkt, dat dit plan geen eenjaarsvlinder
is geweest. De ondergrond is stevig en
geschraagd door het werk van enkele
bedrijfsverenigingen kan de opbouw tot
me grote omvang uitgroeien, die er van
aan Besteld werd Of ooit het
in wi„b//clkt,zal worden,' dat Schiedam
Wandswow? 4vacar>gaat houden en
dam's wni lntusien geniet van Sehie-
maar ?n iilngn°° is zeer de vraag,
zou wel opn3*-,1-® problemen te bekijken,
volken doen ontstealT tUSS6J1 de
Voorlopig houden. we
groeZdDaemeesnerernter^^b^eUde
groepen Dames en heren van Wilton-
Fijenoord gaan tijdens de Pinksterdagen
op het voetbalveld, de tennisbaan en de
gróene tafel elkaar ontmoeten. De per
soneelsvereniging van Redifusion is de
gastheer. Het is een tegenbezoek van de
kennismaking in Schiedam het vorig
jaar
Half Juni gaan de korfballers de
Noordzee pver. Zij zijn gewend aan
lange visites en zullen er veertien dagen
over doen. Zij zullen alle gelegenheid
hebben om wat meer van Londen te
zien en met de Engelsen te klagen over
Stafford Cripps en Mansholt.
TEr gvorden plannen gemaakt, om m
diezelfde tijd een week lang Wandsworth
cricket- en tennisteams te ontvangen.
Het jaarlijkse officiële Bezoek zal in
Augustus plafits hebben. Het is wel een
bijzonderheid, dat de Mayor dit jaar een
Mayoress is en wel mrs Goodrich. Ath-
letiek en korfbal zal deze uitwisseling
omlijsten. Dat „Benham" mee zal komen
om nader contact te leggen met Pieter
man is niet uitgesloten.
Er zijn stappen gedaan om de perso-
neelsver. Roelants samen te binden met
de fabriek van drukinkten van Ault en
Wiborg. Daar zit zeker iets in.
Als er gevraagd wordt, wanneer we
cultureel gaan uitwisselen, dan kennen
we maar een antwoord: zo gauw er een
terrein is, waar we elkaar op cultureel
gebied even vlot kunnen ontmoeten als
op sportgebied. Voorlopig zou dat alleen
de pantomime zijn. Misschien, dat op
muzikaal terrein de harmonieën over en
weer zouden kunnen concerteren.
Het was druk op de Hoogstraat na de
voetbalwedstrijd Nederland—België. Hat
gebruikelijke grove en fijne grut liep te
flaneren, te roepen en te lummelen; een
beetje slomer dan gebruikelijk, een beet
je verveelder dan het gewoonlijk toch
al hypnotische stadium zich pleegt te
uiten. Allemaal vanwege de zon en de
warme Aprildag.
Plotseling draaide er een vreemd soort
auto-kameel de Hoogstraat in. Een blik
op het nummerbord was niet nodig om
Je Amerikanen te herkennen. Het dak
was belast met een groot assortiment op_
vallende koffers en wie in dè wagen
keek, zag daar de laatste „teen-agë"
mode, bestaande uit een blauw curduroy
overall met galgen, gedragen door een
kastanje-bruinharige bakvis met bijpas
sende rode lippen.
„Welkom Vreemdeling, maak het U
gemakkelijk en ontdoe U van uw dollars.
Wij zullen u niet opmerken, hetgeen uw
vacantiegevoelen zal verhogen en onze
deviezenpot door uw gemakkelijk en
lang verblijf zal spekken". Voor ons be
rooide Nederlanders zou "dat de ideale
Chinese houding zijn. Wij houden van
touristen en een tourist houdt ervan niet
opgemerkt te worden. Dat is hoge tou-
ristenwijsheid. Zwitserland geeft die te
leren.
Maar onder de leerlingen is niet de
Schiedamse Hoogstraat-bevolking. Rond
de auto, die parkeert, om de chauffeur
gelegenheid te geven om te informeren
naar de Slaapgelegenheid in een nabij
gelegen hotel, drommen de gapende voor
bijgangers, alsof 'het H.M. de Koningin
zelf was, die een bezoek 'aan Schiedam
bracht.
Een heer voelt zijn Engelse les voor
beginnelingen oprispen en begint zijn
diensten aan te bieden. Waarschijnlijk
hebben de neven en nichten van Oom
Marschall eerst Italië gedaan, want die
diensten blijken volmaakt onwelkom.
Meer volk pakt zicb r0nd de auto
samen onbehaaglijker voelen zicjj de tou
risten! die niet willen opvallen, of liever
niet dachten op te vallen, ondanks huh
show van Amerikaanse koffers en leder
waren.
Er nadert een agent. Hij distancieert
zich zodra hij bemerkt, dat er vreemde
lingen in de wagen zitten; hij heelt -op
school of in eigen tijd nooit de Maar's
Brittania doorworsteld. De Schiedamse
Politie is nog met aan tourisme toe. Een
ander dienaar van Hermandad houdt
zich collegia8! even veilig op een af
stand, al grijpt hij wel Tiaar de knuppel
in zijn achterzak om indien nodig kracht
dadig op te treden.
Na vijf minuten keert de chauffeur te
rug. Er is geen plaats in het hotel. Alles
is vol in Rotterdam etl Schiedam van
wege HollandBelgië
Gevolgd door een processie Hoogstraat,
vee schuift ae auto verder; de politie'
maakt er geen aanmerking op, dat het
verboden is voor alle motorverkeer daar
te rijden. Wanhoop dus niét, wij hebben
wel echt dat gevoel voor vreemdelingen
verkeer ,dat nodig is, om drommen Ame
rikanen te lokken en net te doèn of ze
er niet zijn.
Oh heerlijke stad, wat zijt gij dorps.
VERITËIN
De V-jarig« R. viel gistermorgen bij 't
spelen m het sPreikanaal. Door handrei
king wist een 4l-jarjge scbjpper bem 0p
het droge te brengen. In een café kreeg
het knaapje droge kleren. Het kon naar
huis terug gaan zonder complicaties,
hun werkzaamheden gestoord.
Het tweede tiental speelde de tweede
promotie-wedstrijd Voor de 1ste klas
Ned. Dambond, district Rotterdam, te
gen O.N.A.I. De uitslag was 11—9 voor
Schiedam 2, waardoor Schiedam promo
veert naar de le klas
„Schoedam"—O.N.A.I.
J. BremanP, H. Maartensdijk 11
A. VerberkA. Heften 11
M. VeldtP. van Gendt 11
M. CotéP. Steegmart 11
D. v. d. Spek—C. Wettbroek1—1
M. KerkhovenN. Smit 11
M. van Noordennen—J. v. Deelen 20
J van DiejenN. Gaarde 20
P. v. NoordennenL. Hofman 02
P. M. Vlug—L. Donker i—i
De verkiezingsraad van de Kath. Volks
partij heeft in zijn vergadering op 16
en 17 April te Utrecht voor de komende
Tweede-Kamerverkiezing het volgende
politieke advies vastgesteld, waarover
Mei a.'s. de leden der partij hun mening
kunnen geven;
In de rijkskring Maastricht: 1. dr. L. J.
M. Beel, 2. dr. ir. W. J. Droesen. 3. Jos
H. Maenen, 4. J. M. Peters, 5. H. J M.
Dassen, 6. J. A. Koops, 7. mr. van de
graaf, 8. jhr. mr. G. A. M. J. Ruijs de
Beerenbrouck, 9. M. J. Dings 10. H. Jon
gen, 11. mr. J. P. D. van Banning, 12.
mr. dr. J. B. Sens, 13. M. P. J. M.
Corbey, 14. J. J. Jongen en 15. E. Jongen.
Op deze lijst werd aangewezen dr. Beel
als deskundige en de heer Van de Graaf
als plaatsvervanger-deskundige op e
bovengenoemde plaatsen.
In de rijkskieskringen Den Helder,
Haarlem, Leiden, Dordrecht en Middel
burg: 1. mr. J. H. van Maarseveen, 2. ,T.
A. C. Groen Azn., 3. W. Steinmetz, 4. T.
S. J. Hooy, 5. dr. L. G. Kortenhorst, 6.
mej. A. H. Holten, 7. J. M. A. C. van
Dongen, 8 mr. P. J. M. Aalberse, 9. me.i.
mr. W. M. W. van Lanschot, 10. M. P
van der Weyden, 11. dr. W. J. Dijssei-
bloem, 12. C. J. van der Ploeg. 13. N. J.
Hooy^huur, 14. P. van Leeuwen, 15. W.
L. M. Groffen, 16. M. P. A. Meissen, 17.
A. J. M. Aengenent en 18. E. P. C.
Clijnck. Op deze lijst werden aangewezen
dr. L. G. Kortenhorst met mej. A. H.
Nolten als deskundigen en de heer mr.
P. J. M. Aalberse en mej. mr. W. M. W.
van Lanschot als plaatsvervangers-des
kundigen op bovengenoemde plaatsen.
In de rijkskieskringen Amsterdam, Rot
terdam en 's-Gravènhage: 1. W. J.
Andriessen, 2. dr. A. M. Lucas, 3. T. D.
J. M. Koersen, 4. mr. F. J. H. Bachg, 5.
J. H. M. Derksen, 6a mr. Diderich, 7.
mr. W. C. L. van der Grinten, 8. T. do
Groot, 9. L. J. A. van Doorn, 10. F.
Sijbesma, 11. dr. mr. J. A. M. van Staay
en 12 ir. C. H. Wittenberg. Op deze lijst
werd aangewezen W. J. Andriessen als
deskundige en de heer mr. Diderich als
plaatsvervanger-deskundige opbovenge
noemde plaatsen.
In de rijkskieskringen Groningen.
Leeuwarden, Assen, Zwolle. Arnhem en
Nijmegen: 1. prof. mr. C. P. M. Rommc.
2. mr. J. R. H. van Schaik, pater mag.
dr. L G. Stokman O.F.M., 4. B. A. A.
Engelbertink, 5. mr. j. J. de Haas, 6.
J. J. W. IJsselmuiden, 7. mr. E. G. M.
Roolvink, 8. mr. J. Cals,'9. Tj. de Jong,
10. J. A. G. Alders, 11. mevr. M. J. A.
Can Nispen tót Sevenaer geb. Ruijs de
Beerenbrouck, 12. J. B. Hemel, 13. H. J.
S. van Haaren, 14. J. B. Hulsman, 15. J.
A. C. Merx, 16. B. H. Hemmer, 17. J.
H. W. van Koeverden en 18. M. P. van
Buytenen. Op deze lijst werd aangewezen
mr. J. R. H. van Schaik als deskundige
en de heer mr. J. Cals als plaatsvervan
ger-deskundige op de bovengenoemde
plaatsen.
In de rijkskieskringen Utrecht en
's-Hertogenfoosch: 1. F. van Vliet, 2. H.
J. Fiévez, 3. drs. M. Janssen, 4. mr. E.
M. J. A. Sassen, 5. H. H. van der Zan
den, 6. mr. dr, N. H. L. van den Heuvel,
7. mr. F. J. F. M. van Thiel, 8. mej. mr.
W. M. W. van Lanschot, 9. J. J. Fens, 10
mej. dr. M. A. M. Klompé* 11. mr. W
H. J. Derks, 12.-J. M. van Daal. 13. A.
C. J. A. Nollen, "4. H. A. Kok, 15. J. M.
T. C. Raaymakers, 16. mej. mr. J. C. K
de Vink, 17. H. M. van Lieshout 18. H. P
H. I. Cleerdin, 19. mr. F. A. van Keme-
nade en 20. dr. H. J. J. van Velthoven,
Op deze lijst werden de heren Fiévez en
Sassen als deskundigen en de heer Fens
en mej. Klompé als plaatsvervanger-des
kundige aangewezen op de bovengenoem
de plassen.'
In de rijkskieskring Tilburg: 1. dr. C.
J. M. Mol. 2. dr. Jos. Gielen. 3. P. J. S.
Serrarens, 4. dr. W. L. P. M. de Kort,
5. mr. K. A. M. Bastiaansen, 6. Bernard
Verhoeven, 7. F. J. j. Hoogers, 8. C. W.
Van den Broek. 9. R. W. Janssen, 10.
j. J. van de Berg. Op deze lijst werd
aangewezen dr. Gielen als deskundige en
de heer Bernard Verhoeven als plaats
vervanger-deskundige op de bovenge
noemde plaatsen.
gaan. Dit is de laatste reis, welke de
„Indrapoera' in charter voor dè Neder
landse regering maakt.
1
Niet minder* dan drie schepen van de
Kon. Rotterdamse Lloyd met bijna 2500
passagiers aan boord naderen Rotterdam.
De „Sibajak" met een kleine duizend
personen aan boord, onder wie 230 kin
deren en babies, wordt morgenavond aan
de Lloydkade in Rotterdam verwacht. De
ontscheping begint Woensdagmorgen om
9 Dezelfde Woensdagavond wordt de
„Sloterdijk" verwacht met ongeveer 1000
militairen, merendeels van dè Kon. Land
macht uit Indonesië. De ontscheping
vindt waarschijnlijk Donderdagmorgen
plaats.
Vrijdag daarop wordt ook de ..Indra
poera" terug verwacht uit Zuid-Afrika,
waarheen dit schip 900 emigranten lieeff
gebracht. De „Indrapoera" heelt ca. 400
passagiers aan boord, onder wie 150 En
gelsen, die in Southampton aan land
Vier ernstig gewonden
Gisteravond reden drie autobussen uit
Arnhem achter elkaar óp de rijksweg
door het Gooi in de richting Amers
foort.
Bij Naarden wilde de middelste bus
de voorste passeren, doch juist op dat
moment naderde uit de richting Amers
foort eeh taxi bestuurd, door zekere D.
uit Hilversum. Met een zware klap vlo
gen de wagens tegen elkaar. De taxi
werd vrijwel geheel vernield èn de auto
bus kwam in een langs de weg gelegen
sloot terecht. De bestuurder van de
taxi werd vrij ernstig gewond en moest
naar het Diaconessenhuis te Naarden
worden vervoerd. Twee andere inzitten
den uit de taxi werden eveneens ernstig
gewond en naar de Majellastichting in
Btrtsum overgebracht. Bovendien werd
een persoon uit de autobus dusdanig ge
wond, dat hij ook in het ziekenhuis
moest worden opgenomen. Verschillende
inzittenden van de autobus kregen min
of meer lichte verwondingen..
Dinsdag 20 April
HILVERSUM I (301 m) AVRO 7.00
Nieuws, gymn en gram.; 11.00 Muziek
uit de 18de eeuw; 11.45 Lezing; 12W
Zang; 12.30 Weerpr.; 12 33 Caus.; 12 43
Pianoduo; 13,00 Nieuws; 18.15 Omroep
orkest; 14.00 Knipcaus.; 14.30 Gram.;
14.55 Ere-promotie mevr. Roosevelt; 15.45
Gram.; 16 40 De Schoolbel; 17 00 Dat
kuil jij ook; f7.30 Orgel; 17,45 RVD; 18.00
Nieuws; 18.15 Piano; 18.30 Ned. Strijdkr.;
19 00 De opleiding tot piloot; 19.15 Radio-
filmkrant; 19.45 RVD; 20.00 Actual.; 20.15
Bonte avond; 21.30 Contact; 22.15 Buitenl,
overz,; 22.30 Liederen; 23.00 Nieuws;
23.15 'Gram.
HILVERSUM II (415 en 245 ml KRO
7.00 Nieuws en gram.; -8.00 Lichtbaken:
10,30 Schoolradio; 11.00 Gram.; 11.30 Als
de ziele luistert; 11.40 Gram.; 12.00 Me-
tropole-ork.; 13.00 Nieuws; 13.20 Viool:
13.45 Caus.;' 14,00 Kwartet; 14.30 Onder
ons; 15.00 Schoolradio; 15.30 Concert;
16.00 De Zonnebloem; 16.30 Zièkèftlof;
17.00 Na school: 17 15 Koor; 17.30 De
Wigwam; 17 45 Vaüdeville-ork.; 18.20
Sportpr.; 19.00 Nieuws; 19.15 MoZart-
pianoconcert; 19 45 Alle hens aan dek;
2(100 De gewone man; 20,12 Radiö-orkest;
(Klankbeeld F. D. Roosevplt); 22.00
„Sahara"; 22.10 Orgel; 22.30 Actual.; 22.45
Avondgebed;' 23.00 Nieuws; 23.15 Gram.
11—9
Vaarwerk: 350 ton zout Delft; 2 X 200
ton ld. IJmUiden; 3 X 100 ton id. Har-
lingen100 ton ld. Vlaardingen; 60 ton id
Waalwijk; 10 Oton id. Amsterdam2 X
50 tort id. Scheveningen; 30 oton id Zwijn
drecht; 100 ton id.-Maastricht; 528 ton
stammen Amsterdam200 ton alluminium
Utrecht150 en 100 ton kurk Apeldoorn
35 Oton srtukg. Amsterdam; 250 ton gerst
Zaanstreek; 145 ton petr. cokes Gameren.
250, 245 en 200 ton tarwe liggen-varen Am.
sterdam; 650 ton meel Amsterdam; 790
ton kolen Utrecht; 2 X 1500 en 1700 ton
granen vletten.
1 April 1944.
MiN
47. Dê luitenant had dus de auto leeggeschud en de vier
inzittenden waren al spoedig overmeesterd en van hun wa
pens ontdaan. „Leve de luitenant'' riep Gabriël uit, terwijl
hij zijn trouwe vriend dankbaar aankeek. Maar de luite
nant 'trok zich van al die erkentelijkheid niets aan en
ging-domlachend voor zich uit staan kijken, als dacht hij
aan iets heel plezierigs. „Maar ondertussen", zei Karei
Kwiek, „wat doen wè met deze onfortuinlijke bandieten? We
kunnen ze moeilijk meteen loslaten, want dan gaan ze naar
onze tegenstanders om ons te verraden en die zullen ons
onmiddellijk op het spoor 2ijn, zolang het zeewater de af
drukken'van onze autobanden nog niet heeft weggewist".
Gabriël wist raad. Hij haalde uit de auto wat touw en bond
daarmee de bandieten de handen op de rug. Toen sprak hij
oven met de luitenant, die welwillend knikte en met zijn
grote handen vier diepe trechters ging gravèn in de grond.
Waar zou dat nu weer vóór dienen, vroeg Karei zich af.
De vier bandieten keken dodelijk beangst naar de luitenant,
die kalm verder werkte en tenslotte tevreden naar Signor
Gabriël knikte. De vier gaten waren klaar.
Een tipje van de sluier, liggend over „England Spiel", is heden
morgen voor het Rotterdamse Hof opgelicht bij de getuige-
verklaringen. van kolonel dr. J. M. Sonier, hoewel v. d. Waals< niet
alleen volgens mededeling van Sclireieder, maar ook volgens de
feiten, daarin slechts zijdelings was^ betrokken. Vele arrestaties zijn
in dit „spel'' verricht, maar slechts in betrekkelijk weinige heeft
v. d. Waals de hand gehad. „Er war nirr V-mann", aldus Schreieder.
Als eerste werd door het Hof Schreie
der géhoord over bijzonderheden om
trent het „England Spiel". Deze verklaar
de dat het „spel" 16 Maart 1942 begon,
na de arrestatie van twee agenten, Lou-
wes en Taconis, en de confiscatie van
hun radio-apparaat. Schreieder, die reeds
van het begin af met de opdracht tot
een „Funkspiel" rondliep, kreeg toen
eindelijk de kans. De code viel in zijn
handen en na ontcijfering Werd met het
spel begonnen.
Op 27 Maart 1942 heeft foen ingevolge
het radio-contact de eerste dropping
piaats gehad Na een critieke dag (waar
op een volkomen onbekend agent moest
worden opgespeurd duurde het spel tot
Schreieder Verwondert zich
hierover, mdat, naar zijn mening, de
opdrachtgevers aan de geringe successen
hèt mislukken van de pogingen hadden
kunnen vaststellen. Naar zijn mening
had een dergelijk spel nooit langer dan
een half jaar kunneh du- en.
Midden 1§43 kwam het spel 'n ge
vaar, doordat t gearresteerde agenten
ontvluchtten en uit Schreieder's gezicht
verdwenen. Hij Het daarom terstond
naar Londen sèinen, dat 2 agenten
door de S. D. warei gearresteerd en
nu in opdracht van de S. D. naar En
geland onderweg varen. Ook v. d.
Waals, die in die tiid naar Zweden
Was gegaan, verbreidde dit sprookje
verder. En het spel ging door!
Men weet, dat agenten in Nederland
door middel van een code met Engeland
in verbinding stonde'*.. Deze code was Ce
Duitsers bekend, doch niét bekend was
hun, dat een. foutloos bericht volgeas
afspraak op onraad zou wijzen, omdat
bepaalde fouten als extra-zekering wa
ren afgesproken. Schreieder verklaart in
verband daarmede, deze fouten niet te
hebben geweten, doch noojf reacties* van
Engeland te hebben d-shad, welke op
argwaan wezen.
Schreieder verklaart via valte per
soonsbewijzen, welke de mensen uit En
geland meekregen en welke niet goed
waren, op het spoo v:-n een Valse P. B.-
centrale in Pijnacker te 2ijn gekomeh.
Steeds verder de draden uitspinnend,
kreeg hij tenslotte 18 radio-verbindingen
met Engeland in handen. Eén verbinding
in Alblas, waarvan hij de code kende,
liet hij nog even ongestoord werken, om
te controleren of er iets van zijn spel
was uitgelekt.
De getuigenis van Kolonel Somer
bracht voor Schreieder de mededeling,
dat het „England Spiel" slechts gedeel
telijk is gelukt. De spionnage-dienst
in Engelaitd is later gesplitst in een
Engelse en een Nederlandse dienst.
Voor deze Nederlandse dienst zyn 48
agenten „gedropt", die allen behouden
zijn aangekomen. Uiteraard zijn enke
le van deze agenten later gepakt bij
hun acties. Schreieder heeft met een
van deze mensen een zelfde spel wil
len spelen, doch na 3 berichten had
men het spel door.
De 53 agenten Van de dienst daarvoor,
volgens Kolonel Somer, de Militaire
Voorbereiding, Terugkeer, waren in sa
menwerking met de Engelse dienst uit
gezonden en zijn wèl in Schreieder s
banden gevallen. De getuige verklaarde,
dat het hem onbegrijpelijk voorkwam,
dat de 53 agente» allen hun 4 ..identitv-
checks" van hun b fichten zouden heb
ben afgegeven. Van der Waals deelde in
verband met dit punt mede, dat de mees
te agenten verkeerde „identity-checks"
hebben 'gegeven;, Schreieder ontkende
dit. Overigens ging Kol. Somer niet uit
voerig in, op de geïnteresseerde vragen
van het Hof. Hij voerde aan, dat nadere
publicaties over deze zaak meer op weg
van een parlementaire commissie zou
den leggen. Wel bracht hij nadrukkelijk
naar voren, dat door zijn dienst al in
Mei 1943 tegen v. d. Waals was gewaar
schuwd. Verder wees hij erop dat. alle
berichten te Londen centraal werden op
gevangen en gedecodeerd werden. Dat de
verschillende punten. welke achter
docht op moésten wekken, niet zijh op
gevallen, kon deze getuige zich niet ver
klaren.
De verantwoordelijkheid van v. d.
Waals in dit „Engeland Spiel" ligt hier,
dat hij in opdracht van Schreieder con
tact heeft opgenomen met een van de
eerste marconisten in dit spel. Eén waar
schuwing en het gehete „England Spiel"
zou nooit zijn gespeeld. Hij heeft deze
marconist, H. Jordaan. te Rotterdam
echter in handen van de S. D. gespeeld
met alle noodlottige gevolgen.
De getuige, L. Pot, zelf gearresteerd
te Rptterdam, verklaarde omstandig, hoe
de arrestatie van 3 hoofdpersonen plaats
heeft gevonden. De getuige, die zelfs la
ter nog naar Engeland heeft kunnen
ontvluchten, kende helaas v. d. Waals
niet.
12).
Toen Noortje het huis van Gerrlt ver
liet eh beloofde, nog eens spoedig te zul-
len terugkomen, liet ze een heel ander
mens achter.
De goede voornemens van Gerrit wer
den heel even verduisterd door het dui
veltje van de jaloezie. Zou het meisje
ook bij de drie andere leden van „Kla
vervier" op bezoek gaan? Neen, vast en
zeker niet, hoogstens bij Dirk. Wat zou
den Hendrik, Nelis en Dirk ervan op
kijken, als de behanger en timmerman
bij hem aan het werk zouden gaan-
En nog méér, als Gerrit uit de stad zou
terugkeren met nieuwe kleren en ver
sieringen. Eigenlijk moest hij Noortje
vragen, of zij de versieringen zou willen
uitzoeken.
Nelis, was teneind** raad zelf maar be
gonnen met zijn huisje op te knappen.
De buurvrouw had geweigerd het te doen
en verder was er niemand in het dorp.
aan wie hij het zou durven vragen.
Maar de moeilijkheid "was, dat Nelis
werkelijk niet wist waarmede hij begin
nen moest. Hij kon wel huilen. Waarom
had hij toch nooit naar goede raad geluis
terd?
Hij had zijn jasje uitgetrokken, maar
zóver ging zijn pas verworven zin voor
reinheid nog niet, dat hij bedacht, bij
dit vuile werk het splinternieuwe over
hemd ijiet te moeten aanhouden, daar
hij anders binnen een kwartier even goor
zou zijn als de oude boezeroenen.
Hij bekeek de situatie en krabde zich
op het achterhoofd. De gordijnen! Ja, hij
zou met Jet Ballemans eens over nieuwe
moeten gaan praten. En dekens moesten
er ook komen, maar dat was van later
zorg.
Dadeloos bleef hij staan staren. Water,
ja, dat was er natuurlijk nodig bm alles
flink af te boenen. Maar waarmee moest
hij eigenlijk boenen? Met het stuk zeep,
da' hij vanmorgen gekocht had?
Nu, hij zou wel zien, hoe dat alles
gaan moest. Eerst maar even een emmer
water halen.
Hij ging met een emmer naar de pomp.
maar hoorde op de weg het trippen van
lichte voetstappen. Hij keerde het hoofd
om en zag dat Noortje op hem toekwam
en hem van verre al vriendelijk toewuif
de, alsof ze een oude kennis van hem
was.
Nelis' hart bleef van sghrik bijna stil
staan. Was het meisje speciaal hierheen
gekomen om hem op te zoeken? Maar
hij kon haar toch niet binnen laten in
zo'n stoffige vuile kamer?
Hij nam de volle emmer op en liep
naar binnen, niet goed wetend wat te
doen. Maar Noortje had allang begrepen,
dat het geen onvriendelijkheid maar ver
legenheid van Nelis was, dat hi) zonder,
haar groet te beantwoorden weer naar
binnen was gegaan. Ze liep hem achter
na en zag ogenblikkelijk wat er aan de
hand was: Nelis was van plan zijn huis
schoon te maken! Dat was een prachtige
gelegenheid om metterdaad te tonen, dat
het haar ernst was met haar voornemen
om iets voor de vier oude zónderlingen
te doen. Een vuil karweitje, dat was ze
ker, maar juist daarom had het voor
Noortje grote betekenis.
Ze besloot snel, Nelis niet met een lan
ge inleiding in de war te brengen, maar
hem zonder meer voor een voldongen
feit te plaatsen.
Zo, bent u bezig bei buis wat schoon
te maken? Ja, dat moet zo ieder jèar
eens gebeuren, hé. Maar eigenlijk is het
geen mannenwerk. Ik kom net op tijd om
eeh handje te helpen.
Nelis had sprakeloos naar het meisje
staan staren. Hij zocht naar verontschul
digingen om de vieze bende in de kamer,
maar de zachte woorden van Noortje ga
ven hem een beetje moed. En zó erg was
het toch blijkbaar ook niet, want had
het meisje niet gezegd, dat het schoon
maken „leder jaar" moest gebeuren en
volgde daaruit niet, dat ze de Indruk had,
dat het een jaar geleden ook gebeurd
was?
Ja, het is nodig, stamelde hij verle-
geh: Maarmaar "u moet hier niet ko
men werken, juffrouw. Ik zal. .ik moet.
Neen, neen, zei Noortje heel beslist;
Geen bedenkingen. Ik kom hier een beet
je helpen, afgelopen. Ik doe het erg graag'
ziet u. En samen is het gauw genoeg ge
beurd. Heeft u water?
Neen, juffrouw. Of Jadaar staat
een emmer vol. Maaru is van de „Ma-
riahoeve" en u kunthier toch niet
komen werken. Wat....wat zou uw oom
daar wel van zeggen.
Niets!, antwoordde Noortje kort,
omdat ze niet méér van de kostbare tijd
ongebruikt voorbij wilde laten gaan: Èn
u moet mij geen mejuffrouw noemen. Ik
ben Noortje. t
2e verspilde nu geen woorden meer.
maar stroopte de mouwen op en zei:
Waar is de vim?
Vim?, vroeg Nelis verbaasd, niet
wetend wat dat voor goedje'was.
Groene zeep?
-r Ik heb vanmorgen een stuk zeep ge
kocht, onthulde Nelis.
Dat kunnen we nö niet gebruiken.
Nu goed, we z'ullen zien wat we van
avond zonder zeep en vim kunnen uit
voeren en morgenavond breng ik die din
gen wel mee om de rest te doen.
Noortje was geen gemakkelijke schoon
maakster voor 'n man als Nelis? die nog
nooit van zijn leven water anders had ge
bruikt dan om te drinkeii Hij boende
en wreef, alsof zijn leven er van af hing,
ging de emmers vuil water legèn én haal
de schoon en op het laatst wist hij wer
kelijk niet meer of de aanwezigheid van
het meisje of... het werk er oorzaak
van was, dat hij zich bijzonder blij en
opgewekt voelde.
O, als nu het hele huis was opgeknapt
en behangen en geschilderd, dan zou
het een klein paradijsje zijn. En dat had
hij dan toch maar aan Noortje te danken
Wat zouden de drie vrienden jaloers zijn,
als ze dit te weten kwamen!
Het was al tamelijk laat, toen Noortje
het huis verliet.
Ga morgen even naar de behanger,
zei ze: en vraagt of hij de kamers gauw
behangt. Dan gaan we morgenavond ver
der met het werk en dan is uw huis een
paleis geworden.
Nelis beloofde dat te zullen doen en
voldaan ging Noortje op weg naar de
„Mariahoeve". Twee Van de vier waren
de eerste avond de beste al voor drie
kwart bekeerd van hun ondeugd. Nu de
andere twee nog! Die kwamen morgen
aan de beurt.
De man van Jet Ballemans fungeerde
als behanger. Al heel vroeg in de morgen
had hij een klant en 'n heel merkwaar
dige ook, die zolang Ballemans zich kon
heugen nog nimmer z'n huis had laten
behangen: Gerrit de gierigaard.
Maar even later kwam er een mis
schien nog veel merkwaardiger klant"
vieze Nelis. En die had al even veel haast
als Gerrit. Ook hij wilde graag zijn huis
je vandaag nog behangen zien.
Dat wordt druk werk. zei Balle
mans: Maar gelukkig zijn de huizen niet
zo groot en
Huizèn?, vroeg Nelis verbaasd: Is er
nog een ander ook?
Ja. Gerrit. Maar goed, ik kom van
middag de zaak wel even opknappen.
Onderweg had Nelis het niet al te
breed. Gerrit, de gierige Gerrit. liet z'n
huis behangen! Maar dat was haast niet
te geloven! Of ZOU Gerrit ook al
(Wordt vervolgd.)
Bij het verhoor van Schreieder over
het oprolleh van de groep d'Aquin uit
Eindhoven en R'dam van 12 personen,
bleek, dat v» d. Waals zich uitgegeven
heeft als een parachutist. Zijn marco
nist zou bij de afsprong zijn verongelukt.
Hij zocht nu een radioverbinding. Men
bezorgde hem» die, waarop v. d. Waals
persoonlijk enkele uitermate belangrijke
berichten uitzond, echter niet naar Én-
geland, maar naar het bureau van de
Grilne Polizei, waarmede zijn radio in
verbinding stond.
De gebeurtenissen zijn overigens ge
volgd door nog meer arrestaties.
Schreieder zet uitvoerig de wijze van de
arrestaties uiteen. In totaal zijn ca. 50
man gevangen genomen. Overigens heeft
v. d. Waals zijn best gedaan, om zoveel
mogelijk belastend materiaal te verza
melen. Zo had hij erop gewezen, dat
verschillende leden van de groep d'Aquin
een W. A.-man hadden geliquideerd. Ook
had hij Schreieder verteld, dat Gener|ai
Roëll de landelijk leider van de O. D. zou
zijn. In deze groep heeft v. d. Waals
verschillende malen geld geleend en
nooit teruggegeven.
Twee getuigen in deze zaak verklaar
den, dat zij door de S. D. vrij behoorlijk
zijn behandeld en dat deze S. D.-ers heb
ben toegegeven, dat v. d. Waals, „das
Schwein", hun agent-provocateur was
Krieg is nu eenmaal krieg, aldus veront
schuldigden zij 4ich.
In de week van 27 April tot 1 Mei zal
aan de houders van A-. B, en C-kaartén
extra rantsoen kaas van 50 gram
beschikbaar wórden gesteld. Veertien
dagen later zal wederom een extra rant
soen kaas van 50 gram aan dezelfde leef
tijdsgroepen worden verstrekt een en
ander dank zij een ruime kaasproductie.
De In deze tijd van het jaar geprodu
ceerde kaas leent zich niet voor bewaring
van lange duur, zodat het niet mogelijk
is voorraden te vormen.
De „Sloterdijk" op reis van Batavia naar
Rotterdam, passeerde Zondagmorgen óm
7 uur Gibraltar.
De „Waterman", op reis van Rotterdam
naar Java, passeerde gisteren Kaap Fi-
nisterre.
De „Zuiderkruis'1, op thuisx-eis, vertrök
Zóndagnacht om half 2 van Port Said.
