Vergetend en vergevend Oostenrijk
BLOEMKOOLWEEK
R
eerbericht!
Geen Russische waarnemers naar
Palestina
De impasse in Indonesië
E
Amnestie voor jeugd en lichte gevallen
3et compromis-voorstel van Dubois
en Critchley
Zweedse deelneming aan Scandinavisch
defensiepact?
NOODVOORZIENING-GEMEENTE
FIN ANCIEN
Acceptabele, indrukwekkende filmherschepping
Uit de sportwereld
HIEP LACHT:
ADIO
programma
?rs
Twee o
aangehouden
Er heerst volkomen rust
Bernadotte„J
PAGINJt 2
VOENSDAF 16 JUNI 1948
Chocolade zagen de
winkeliers nooit
Vrij veel ivind
Overzicht '1 weede Kamer
TIENDUIZEND GULDEN BOETE
VOOR BONNENTEKORT
AANDRANG UIT LONDEN EN
WASHINGTON
DRIE VLIEGENDE FORTEN
VERMIST
NIEUWE INSCHRIJVING JAVA-
TABAK IN ROTTERDAM
ZAL DE KORTINGSREGELING
WORDEN AANVAARD?
GARE GRADUS TOCH .GEKNIPT
GEDRANG BIJ DE
SCHOLENBOUW
Wie het eerst komt-
DE ARMEN VIEREN MEE
Men kan niet beweren, dat Laurence Olivier
ais filmregisseur gemakkelijke successen na
streeft. Reeds met „Henry V" had hij zich een
moeilijke taak gesteld, maar dit koningsdrama
bood tenminste nog uiterlijke kleurigheid en
beweging, die het onmisbare visuele element
in de film ten goede kwamen. In vergelijking
hiermede stelde een verfilming van de Hamlet
veel zwaardere eisen.
Minister Lieftinck ging
buiten zijn boekje
K.Y.P. EN RADIOSTEMBUS-
PROPAGANDA
DE WIMBLEDON-KAMPIOEN-
SCHAPPEN
Geplaatste spelers
AUSTRALIË WINT EERSTE
TESTWEDSTRIJD
OOST—ZUID 2—3
NEDERLANDERS IN DE
TOUR DE FRANCE
(Van onze Weense correspondent)
Na het beëindigen van de oorlog zag ook het bevrijde Oostenrijk, -zoals
alle landen, die verscheiden jaren onder het Duitse juk hadden geleefd,
zich voor het probleem geplaatst, hoe de eigen verraders, partijbonnen,
profiteurs, laarzendragers en meelopers te behandelen, die het van
nature vriendelijke en gastvrije Oostenrijk enige jaren onveilig hadden
gemaakt. De vier geallieerde bezetters bemoeiden zich in het begin
alleen met de zwaardere gevallen. De Amerikanen en Engelsen richtten
verschillende interneringskampen op, terwijl de Russen degenen, die de
eerste maanden in hun handen vielen, zonder veel omhaal achter het
ijzeren gordijn lieten verdwijnen. De Oostenrijkse republiek zelf had dus
voorlopig alleen met de lichtere gevallen te doen.
Reeds in 1945 kwam de eerste naziwet
tot stand, waardoor alle vroegere partij
leden de plicht opgelegd werd, zich door
de Oostenrijkse instanties te laten regis
treren, in afwachting van wat later v.ou
volgen. Al meteen moet worden vastge
steld, dat bij deze eerste registratie velen
door het net glipten. Partijkaarten en
andere compromitterende stukken ver
dwenen spoorloos uit de akten in ruil
voor levensmiddelen enz. In de loop van
1946 zijn dan ook verschillende gevallen
voor de rechtbank gekomen van heden,
die bij zulke knoeierijen min of meer
op heterdaad betrapt waren.
He registratie maakte intussen toch
vorderingen, maar van de andere kant
hadden ook de Engelsen èn de Amerika
nen de door hen gezochte oorlogsmisdadi
gers uit de nazikampen gekamd en werd
de rest in de loop van eind 1946, begin
1947 aan de Oostenrijkse regering over
gedragen ,die ook weer een splitsing toe-
uaste en een groot gedeelte vrijliet. De
rest bestond nog aitsluitend uit diegenen,
die voor hun bijzondere prestaties, tijdens
het Duizendjarige Rijk voor een volks
gerechtshof zouden moeten verschijnen.
Bij het afsluiten van het registratie-
program bleken er in het totaal 522.920
personen onder de naziwet te vallen,
onder wie ongeveer 42.000 zwaardere
gevallen en 481.600 lichtere gevallen.
De grens tussen de zwaardere en lich
tere gevallen hing af van de functie in
de partij. Óm precies te zijn, de zgn.
celleider was de laatste positie bij de
zwaardere gevallen.
De wet legde al deze personen een straf
op, die voornamelijk daarin bestond, dat
zij belangrijk meer belasting moesten be
talen dan de andere burgers; dat zij geen
zelfstandige beroepen konden uitoefenen,
geen personeel mochten hebben, niet toe-
gelaten konden worden in de enigszins
hogere rangen van het ambtenarencorps
en zelfs verschillende functies m de han
del en industrie niet konden bekleden.
Verder werd een gedeelte van hun ver
mogen vervallen verklaard en werden
hun woningen in beslag genomen.
Gelijk moet weer gezegd worden, dat
ook hier, volgens de oude stelregel van
de schoolmeester „aan een boom zo vol
geladen een paar pruimen niet gemist
werden" d.w.z. voor een partijgenoot, die
over het nodige geld of de betere brains
beschikte, was het vanzelfsprekend mo
gelijk, ondanks alle belemmerende bepa
lingen, toch een beter betaalde functie
in te nemen en de algemene indruk was,
dat men de gehele nazi-wetgeving met een
korrel zout kon nemen.
Eind 1947 was dan ook de tijd rijp. om
wijzigingen aan te brengen. De eerste
hoeksteen, waaraan gemorreld kón wor
den, waren de jongere leden van de par
tij, die min of meer gedwongen als lid
waren opgenomen. Er werd een jeugd-
amnestiewet ontworpen, die op 18 Febr.
van dit jaar met glans de nationale raad
passeerde en met enige wijzigingen op 24
Maart door de vier geallieerden werd
goedgekeurd, zodat op 22 pril alle perso
nen die na 31 Dec. 1918 geboren waren
en tot de lichtere gevallen behoorden,
hun straf kwijt gescholden kregen.
De dag, voordat de jeugd-amnestiewet
zij vindt het
leven nog zo
gek niet).
Zij heeft reden om te lachen: de zorg voor
het eten is deze week veel gemakkelijker
te dragen. Zij vindt het een uitkomst zon
Mevr. Lotgering—HUlebtand geeft voor deze
week nog twee geschikte recepten
Bloemkool met Kerriesaus
1 grote bloemkool. 1- kookrtat. 40 g. bloem,
50 g. margarine, lepel kerrie, 2 zomer uitjes
i/ d. J melk. Kook bloemkool op gewone
wijze, lioud ze warm in dekschaal. Laat in
tussen kerrie en fijngemaakte ui zachtjes
bakken in margarine. Voeg bloem toe, daarda
vloeistof. Laat 5 min. zachtjes doorkoken.
Maak op smaak af en giet de saus °ver de
kool. Smaakt goed met garnalen en aaid
purée.
Bloemkoolschotel
met gebakken worst. 1 Grote bloemkool, 1
ke. gekookte aard., bloemkoolnat, melk, noot
muskaat, paneermeel. 50 g. boter'
Kook bloemkool, maak ze fijn, vermeng ze
met nootmuskaat. Maak purée van aardapp.
vloeistof, boter, aroma. Vul hete schotel af
wisselend met bloemkool en purae istrooi
op bovenste laag purée wat
bakken paneermeel. Geef hierbij dikke plak
ken bonvrije bloedworst, vlug gebakken.
Publ. Centr. Bur. v.
d. Tuinbouwveilingen.
Reel.
DONDERDAG 14 JUNI.
HILVERSUM I (301 M) A.V.R.O. 7-00
Nieuws, gram.; 11.45 Voordracht;12.00
Lyra-trio; 12.38 Piano; 13.00 Nieuws,
13.15 Metropole-örk.; 14-00 Lezing, 14-20
Solistenconc.15.00 Ziekenprogr.16.00
Gevar. progr.; 17-00 Causerie, 17.30
Film; 18.00 Nieuws, sport. 18.30 Ned.
strijdkr.; 19.00 Causerie, gram., ïa.ia
Volksmuziekschool; 19.45 R-V-D.,- 20.1a
Scandinav. progr.; 22.15 Causerie, 22.30
The Romancers; 23.00 Nieuws; 23.15
The Skymasters.
HILVERSUM II (415 M.) K.R.O. 7.00
Nieuws, gram. (7.45 Morgengebed)9.«
Schoolradio (10.00—11.00 N-C-RV.)
11.00 Ziekenbezoek, gram.; 12.03 Vaude
Ville-ork.13.00 Nieuws, piano: 13.45
Hors d'oeuvre. N.C.R.V.. 14.00 Gram.
15.00 Kamerork.; 16 00 Bijbellezing
1645 Zangwedstr.: 17.50 R.V.D.; 18.00
Sans souci; 18.15 Lezing; 18.30 Kwartet;
19.00 Nieuws, gram., actual.: 21.00 Zang
21.30 Openluchtconc.; 22.00 Pianoduo
22.15 Lezing; 22-45 Avondoverdenking
23.00 Nieuws, gramofoon.
RADIO-DISTRIBUTIE III: 7.00 VI.
Brussel; nws; 7.15 gram-; 7.30 kron.
7 40 gym 7.50 walsen; 8-00 nws; 8.15
gram.; 9.Ó0 nws; 9.05 gram.; 10.05 Eng
H S.: v. d. scholen10.30 Sext. Griffiths
11.00 Kalundborg: omr.ens.; 12.00 VI
Brussel: gram.; 12.15 pianoduo, 12.30
weer en landbouw; 13.00 nws- 13.15
gram.; 14.00 Bach; 15.00 Eng. H.S.. BBC
gchotuch ork.; 16.00 Sext. Young; 16.30
hoorsp.; 17.00 Kootwijk: Batavia; 18.00
Fr. Brussel: v. d. sold.; 18.30 VI Brus
sel: -v. d. sold.; 19.00 nws; 19.30 kamer
muziek: 19.50 feuilleton; 20.00 verz.pt.
21.00 div.: 21.30 VI. Brussel: Muziek
festival; 22.00 nws; 22.15 kwartet; 22.a0
nws; 22.55 gram.; 23.00 div.
RADIODISTRTÉUTIE IV: 7.00 Eng,
H.S.: nws; 7.15 BBC Midland Light ork
8.00 nws en prog.overz.; 8.15 ork. Reyn
ders; 9-00 Eng. L.P.: nws; 9.10 verz.pr-
10.00 v d. sold.; 10.15 parlement; 10.30
ork. Salisbury: 11.00 voordr.: 11.15
omr.ork. v. Milaan; 11-45 orgel: 12.15
BBC Northern ork.; 13.15 Acc.-ork.13.30
Fr. Brussel: gram.; 14:00 Kamermuz
1A30 Kalundborg: ork. Hansen; 15.10
Eng- L.P.: Zigeunerork.; 15.30 report.;
15 45 Sandy Macpherson; 16.00 voordr-;
16 15 Int. Muziekconc.; 16.30 Reg. King;
17 00 mil. ork.; 17.45 ork. Pleydell; 18.15
ork Anton: 18-45 hoorsp.; 19.00 Fr.-Brus
sel- omr.ork-; 19.30 Eng. H.S.: Bleeh
kwartet: 20.30 Eng. L.P.: Muz. in Minia
tuur: 21.00 Bing Crosby; 21.15 „Show-
time": 22.00 nws; 22.15 ..Taxi" hoorsp.:
22 35 Fr. Brussel: gram.; 22.55 nws; 23.05
•rk Java: 23.30 Hawaiian ork-: 23.50 nws
door de publicatie in het Staatsblad van
kracht werd, passeerde de amnestiewet
voor de lichtere gevallen reeds de natio
nale raad (21 April '48). De 28ste Mei
kwam deze wet voor de geallieerde raad,
die zonder meer zijn goedkeuring ver
leende. Door publicatie in het Staatsblad
is deze wet van kracht geworden.
Terwijl de jeugd-amnestiewet 41.216
personen betrof, kunnen door de laatste
amnestiewet 481.704 personen weer vrij
als volwaardige burgers ademen.
De enige, die dus momenteel nog als
zondebokken gelden, zijn de partijfunc
tionarissen, nogmaals afgezien van de
oorlogsmisdadigers, die, voor zover ze
niet aan andere mogendheden uitgeleverd
moesten worden, de een na de andere
(langzaam, langzaam) door het Oosten
rijkse volksgerechtshof, meestal op cle
mente wijze veroordeeld worden.
Dit alles is echter nog niet genoeg ge
weest voor de alles vergetende en verge
vende Oostenrijker. Er ligt nu reeds weer
een nieuw ontwerp gereed, dat verlangt,
dat de grens van de zwaardere en lichte
re gevallen niet, zoals tot dusverre, over
het hoofd van de celleider zou lopen,
maar over de schedel van zijn onmiddel
lijke baas, de blokleider. Dit zou beteke
nen dat het aantal lichtere gevallen weer
met enige duizenden wordt uitgebreid.
De geallieerden schijnen echter voor
lopig hun laatste vergevensgezinde
woord gesproken te hebben en een nota,
die ter begeleiding van de toestemming
voor de laatste amnestiewet bij het
Oostenrijkse kabinet binnenkwam, ver
langde zonder pardon een strenge be
straffing van de resterende gevallen.
In hoeverre men aan deze geallieerde
wens tegemoet zal komen, kan alleen de
tijd leren. De voortekenen zijn echter niet
zeer gunstig.
Een wegens malversaties ontslagen 25-
jarige directeur van de chocoladefabriek
Bera te Scheveningen en een 27-jarige
handlanger hebben in verscheidene gro
te steden in ons land winkeliers in cho
colade-artikelen voor vrij belangrijke
partijen rantsoenen opgelicht. Op 18
April deed een Amsterdams winkelier bij
de politie aangifte, dat een reiziger van
een gefingeerde chocoladefabriek uit Ber
gen op Zoom hem een partij dure choco
ladeartikelen van 500 kg. had aangebo
den. De levering zou over enige dagen
geschieden, maar de rantsoenen moesten
direct worden overhandigd. De winkelier
ging er niet op in. Ook bij de fa. Polak
in de 3de Weteringsdwarsstraat te Am
sterdam kwam dezelfde reiziger. Hmr
gaf hij zich uit als vertegenwoordiger
van de bestaande, chocoladefabriek Bera
te Scheveningen. De man liet een qraer-
briefje achter en de gewaarschuwde re
cherche ging met dit briefje naar Bera,
waar men ontdekte, dat het handschrift
wonderwel overeenkwam met dat van de
oneervol ontslagen directeur. De man is
w
i
Weerverwachting, medegedeeld door
het K.N.M.I. te De Bilt, geldig tot Don-
derdagavond.
Aanvankelijk tijdelijke opklaringen, j
maar morgen weer toenemende be-
wolking met later op de dag plaatse-
lijk enige regen. Matige, nu en dan j
vrü krachtige wind tussen West en j
Zuid. Weinig verandering van tempe- j
i ratuur.
5 17 Juni: Zon op 4.19 uur, onder 21.02
uur; Maan op 16.46 uur, onder 2.uur. j
in Den Haag gearresteerd, terwijl zijn
handlanger in Rotterdam de handboeien
omkseeg. Beiden hebben bekend dat zij in
Dordrecht, Sliedrecht, Goes, Zwolle, Leeu
warden en Amsterdam minstens bij 20
winkeliers grote partijen rantsoenen had
den opgenomen, die ten eigen bate werden
verkocht. Van levering zagen de betrok
ken winkeliers natuurlijk nooit iets.
United Press meldt uit Batavia, dat het
heeft kennis kunnen nemen van de tekst
van hetf compromisplan, dat de Commissie
van Goede Diensten aan beide partijen
heeft voorgelegd teneinde de huidige im
passe in de NederlandsIndonesische on
derhandelingen op te heffen. De Ameri
kaanse gedelegeerde Coert Dubois heeft
het document op 10 Juni aan dr. Van
Mook overhandigd, terwijl de Australi
sche gedelegeerde Thomas Critchley ter-
zelfdertijd een popie daarvan te Djokja
karta aan de republikeinse minister-pre
sident Mohammed Hatta voorlegde.
De Belgische gedelegeerde R. Herre-
mans, was het met deze stap niet eens en
heeft zich daarom er buiten gehouden.
Het document omvat, volgens U.P., elf
pagina's en verklaart: „Wij zijn van me
ning, dat de principes, die hieronder uit
eengezet worden, de werkelijk essentiële
belangen van beide partijen zullen garan
deren en tot elkaar brengen".
Het plan dringt er bij de Nederjanders
en de republiek op aan de „geest en de
letter" van de Renville-overeenkomst te
aanvaarden.
Hier volgen de voornaamste punten:
1. Het houden van verkiezingen in ge
heel Indonesië binnen drie maanden en
het maken van een begin met de vorming
van een constituerende vergadering. De
verkiezingen dienen gebaseerd te zijn op
geheime stemming.
2. De wetgevende vergadering moet
het .karakter dragen van een voorlopig
parlement.
.3. De uiteindelijke politieke overeen
komst moet een unie omvatten, die aan
Nederland' en de Ver. Staten van Indo
nesië het gelijke partnerschap als souve-
reine onafhankelijke staten toekent. „Ko
ningin Wilhelmina en haar wettige opvol
gers zullen aan het hoofd der unie staan"
4. Het voorlopig parlement kiest een
voorlopige federale regering, welke een
president aanwijst, die op zijn beurt een
premier en een volledig kabinet benoemt,
welke verantwoording verschuldigd zijn
aan het voorlopige parlement.
5. Een luitenant-gouverneur generaal
krijgt het vetorecht over daden van de
voorlopige regering, die indruisen tegen
het Unohandvest en het statuut der Unie
en voorts de bevoegdheid het gebruik van
de strijdkrachten in Indonesië te leiden na
overleg met de voorlopige regering.
6. Dé samenstelling van zes gemengde
commissies, belast met de aanwijzing der
staten die de Ver. Staten van Indonesië
zullen uitmaken, de teruggave van buiten-
landse bezittingen, die zich in republi
keinse handen bevinden en de vorming
van gemengde Ned.-Indonesische militaire
staven, die de vermindering der strijd
krachten van beide partijen ten uitvoer
zullen leggen.
7. De Nederlanders dragen alle bevoegd
heden van binnenlands zelfbestuur onmid
dellijk over aan de voorlopige regering en
de republikeinen doen hetzelfde met alle
vormen van souvereiniteit waaronder de
buitenlandse betrekkingen, de muntcon-
tröle en de strijdkrachten.
Aan de Nederlanders wordt een econo
misch „meest begunstigings verdrag" ge
garandeerd. Verklaard wordt: „Het prin
cipe van non-discriminatie is van toepas
sing op alle economische betrekkingen
tussen de Ver. Staten van Indonesië en
het Koninkrijk der Nederlanden".
De Nederlanders zouden ten aanzien
van de binnenlandse belastingen, in- en
uitvoerrechten e.d. dezelfde verplichtin
gen hebben als de burgers van de Ver.
Staten van Indonesië.
De Tilburse bakker C. S. had in met
geringe mate brood zonder bon verkocht.
Ruim 130.000 rantsoenbonnen bleek hij :e
kort te hebben en hij werd Dinsdag door
de bijzondere politierechter te Breda ver
oordeeld tot 10.000 boete.
Bij zijn aankomst te Cairo, waar hij
op het Egyptische ministerie van bui
tenlandse zaken met de Arabische pre
miers inleidende besprekingen zqu
voeren over de op het eiland Rhodes
te houden vredesconferentie inzake
Palestina, heeft graaf Bernadotte gis
teren aan de pers verklaard, dat naar
zijn mening geen enkei incident tot
op heden het bestand in gevaar heets
gebraoht.
Volgens Bernadotte ':wamen de mees
te schendingen van het bestand voor op
de eerste dag,,maar sinds de derde dag
waren er, voor zover hem bekend was,
geen nieuwe incidenten meer voorgeval
len- „Er heerst thans volkomen rust in
Palestina", aldus Bernadotte.
In betrouwbare Egyptische kringen te
Cairo wordt te kennen gegeven, dat de
Arabieren bij de komende vrgdesbespre-,
kingen zullen voorstellen, Palestina naar
het voorbeeld van le Zwitserse kantons
in grotendeels zelfbesturende gebieden
te verdelen, die vertegenwoordigd zou
den moeten zijn in één centraal lichaam
met een Arabische meerderheid, dat het
buitenlands beleid zou voeren.
De Joden hebben echter reeds te ken
nen gegeven, dat zij een dergelijk voor
stel, dat afbreuk zou doen aan hun na
tionale souvereiniteit, niet zullen aan
vaarden.
Het Intern. Rode Kruis heeft een gut
van 135.000 dollar beschikbaar gesteld
voor de slachtoffers van de strijd in
Palestina. De verdeling van dit bedrag
zal volkomen onpartijdig geschieden.
Een verantwoordelijke Zweedse woord
voerder te Londen heeft medegedeeld,
dat de V. S. en Groot-Brittannië er bij
Zweden op aangedrongen hebben, deel
te nemen aan een Scandinavisch defen
siepact, zonder op een neutraliteitsclau-
sule te staan.
Het Amerikaanse en Britse standpunt
uiteengezet tijdens informele bespre-
kingsn, die te Londön, Stockholm ©r*
Washington zijn -gehouden, aldus de
woordvoerder.
De Britse onderminister van buiten-
Drie Amerikaanse vliegende forten, op
weg van Santa Maria (Azoren) naar Cor
sica, worden vermist. De vliegtuigen zijn
Dinsdagmorgen vroeg vertrokken en
sindsdien heeft men van het commando
vliegtuig bericht ontvangen, dat het naar
de Azoren terugkeerde met een branden
de motor. Van de twee andere machines
is geen boodschap ontvangen.
Hpt aantal inzittenden is niet bekend
gemaakt. Meestal telt de bemanning van
een vliegend fort tien koppen.
landse zaken heeft reeds verleden week
tijdens een langdurig gesprek met de
Zweedse ambassadeur te Londen te ken-
gegeven, dat Engeland gaarne zou
zien, dat spoedig een Scandinavisch bond
genootschap gesloten zou worden.
Amerikaanse diplomatieke functionaris
sen in Washington en Stockholm moti
veerden hun dringend advies aan Zweden
met te doen verstaan, dat ..de V.S. willen
weten, wie hun vrienden zijn
Tijdens de gisteren gehouden zjtting
van de Veiligheidsraad is een voorstel
van Gromyko (Sovjet-Unie), om een
waarnemerscorps van 30 tot 50 perso
nen op te richten ter assistentie van
graaf Bernadotte, door alle leden, be
halve dc Sovjet-Unie en de Oekraine,
verworpen.
Aan het door Gromyko voorgestelde
waarnemerscorps zou moeten worden
bijgedragen door alle leden van de
raad, behalve Syrië. Het was er Gro
myko hoofdzakelijk om te doen, toe
stemming te krijgen, dat 5 Russische
waarnemers naar Palestina zouden
worden gestuurd.
„Waarom", aldus vroeg hij; „zouden
de V. S. het recht hebben 21 waarne
mers benevens schepen en vliegtuigen
te zenden, terwijl de Sovjet-Unie niet
eens in staat wordt gesteld vijf waarne
mers te zenden?"
Na verwerping zijner resolutie vroeg
Gromyko: „Is het toe-'allig, dat de ver
werping van het Sovjet-voorstel ge
schiedt op een tijdstip, waarop sommige
personen suggereren ,dat de wapenstil
stand van vier weken in werkelijkheid
niet bestemd is om de Palestijnse kwes
tie te regelen, dqch om bepaalde staten
in staat te stellen een nieuw handeltje
te kunnen maken achter de rug van de
V. N. om en ten koste van de Joodse
en Arabische volkeren? De omstandig
heden, waaronder het Sovjet-voorstel
werd verworpen .dwingen ons er toe, de
positie van sommige staten, in het bij-
zonde/ van de V. S., nauwlettend in het
oog te houden".
Zonder discussie heeft de Veiligheids
raad besloten ,dat zijn voorzitter aan
de regeringen van alle landen z<|wel
leden als niet-leden van de N. zal
verzoeken, mede te helpen ter voorko
ming van immigratie in Palestina ot de
Arabische staten van personen, die in
breuk zouden kunnen maken op het
bestand.
Naar wij vernemen zal op 9 Juli a.s. te
Rotterdam wederom een inschrijving ge
houden worden van Java-tabak, groten
deels geïmporteerd door de fa. Van Ho
boken. Het betreft een partij van 6000
a 700(1 nakken.
Onder presidium van de heer Smeenk,
de derde voorzitter, (praeses van SchaiU
was wegens lichte longontsteking aan
het ziekbed gebonden en de tweede
voorzitter Joekes vertoeft in Indonesië)
zijn gisteren de veelal zuiver-technisch:'
debatten over de noodvoorziening in
zake de gemcente-financiën, die Vrij
dag der vorige week waren begonnen,
geheel de middag voortgezet. Zoais be
kend, ligt dc arbeid der commissie-Oud
aan dit ontwerp ten grondslag. Het
bedoelt op korte termijn een einde te
maken aan de onhoudbare toestand .op
financieel gebied, waarin verreweg het
grootste deel der gemeenten verkeert.
De regeling, die een naodkarakter
draagt, geldt (hopen we), zeker weet
ook de regering het niet, slechts voor
drie jaren; zij is niet meer dan 'n nood-
verband.
Bezwaren waren er niettemin. Het voor-
naa'mste o.i. gold de zgn. „kortingsrege
ling" en werd voorgedragen door de he
ren Sweens IJsselmuiden en v. d. Wei.i-
den (K.V.P.) en Algera (a.r.) Zij bedoelt
de uitkering aan de gemeenten naar even
redigheid te verminderen voor zover
deze het haar aangewezen belastingge
bied niet uitputten. Men vond dat te veel
bemoeizucht en aantasting van de ge
meentelijke autonomie. Nu wees minister
Witteman zijn bedillers er op, dat het
bevorderen door dit ontwerp van een
stukje meer zelfstandigheid vooral voor
dc noodlijdende gemeenten gepaard dien:
te gaan met het nodige verantwoordelijk
heidsgevoel en de vereiste zorgzaamheid
Voor de regering blijft, evenals voor de
vader van een student die hij zakgeld
°eeft, de grootste zorg dat het zakgeld
komt. De kortingsregeling is daarom on
vermijdelijk ook al niet het oog op e
verdelende rechtvaardigheid. Daarom zijn
zoveel mogelijk belastingen inbegrepen,
opdat de gemeenten te meer vrijheid heb
ben er mee te manoeuvreren. In het bij
zonder dTong Z.Exc. er nogmaals op aan
dat men in eigen belang zoveel mogelijk
zou halen uit de vermakelijkheidsbelas
ting, 's ministers volgens de heer Hoog-
carspel (C.P.N.) „beruchte" circulaire ;en
spijt.
Een geheel vrij belastinggebied voor de
ge-meenten zal wel nimmer bereikbaar en
zou ook niet wenselijk zijn; het ontwerp
biedt in elk geval een wat ruimere arm
slag.
Voor het overige vond de bewindsman,
die „pronkend met andermans veren" veel
lof bracht aan de commissie-Oud het ont
werp een „zorgvuldig uitgebalanceerd
systeem van uitkeringen" waaraan men
niet te veel moest gaan veranderen.
Met de „kortingsregeling" kwam men
niet tot een beslissing, omdat er vandaag
nog over gestemd moet worden. Aanne
ming van het betrokken artikel 6 staat
o.i. niet a priori vast.
Een amendement van de C. v. Rapp.
om het maximum van de z.g. Jaarwedde-
uitkering te verhogen van 3000 tot 5000
gulden (het betreft hier de uitkering '.er
tegemoetkoming in de salarissen van bur
gemeesters en secretarissen) werd „ge
amendeerd-" door de minister, die 5000
in 4500 wilde veranderen in ver-band
met rekenkundige bezwaren, van de re
geringstafel overgenomen.
Eenzelfde figuur juidhten we toe bij
het amendement der C. v. R., waardoor
het aantal klassen voor de garantie-uitke
ring inzake een bepaalde belastingop
brengst van 8 op 5 werd gebracht en een
HAMLËX OP HET WITTE DOEK
De minister van Onderwijs heeft aan
de lijst van scholen, welker bouw, ver
bouwing of uitbreiding urgent wordt ge
acht, een aantal nijverheidsscholen voor
jongens en meisjes toegevoegd. Ofschoon
hierdoor meer scholen op de urgentie-
lijst zijn gekomen dan het voor 1948 be
schikbare bouwvolume toelaat, ging de
minister tot die maatregel over teneinde
op die manier des te meer te verzeke
ren, dat het beschikbare volume inder
daad ook wordt gebouwd. Gevolg daar
van is echter, dat de scholen, die het
eerst aanbesteden in ieder geval de ver
eiste toestemming zullen verkrijgen, ter
wijl de scholen, die het laatst komen van
het urgentieplan zullen moeten worden
afgevoerd. -
Belanghebbenden zullen er dus goed
aan doen zo spoedig mogelijk de beschik
king te verkrijgen over de nodige grond.
Daarna dienen zij aan de minister van
O., K. en W. goedkeuring te vragen
voor indeling, enz. der scholen. Als de
ze is verkregen kan een architect wor
den aangewezen, die opdracht krijgt voor
het ontwerpen van een voorlopig schets-
plpn. Gaat deze minister hiermede ac
coord, dan kan hem goedkeuring ge
vraagd worden op de bestektekeningen
met uitgewerkte begroting.
Tevens zal dan rijksgoedkeuring moe
ten worden aangevraagd aan het minis
terie van wederopbouw en volkshuisves
ting, waarna tot aanbesteding kan wor
den overgegaan.
Dp burgemeester van Eindhoven mocht
dezer dagen ter gelegenheid van het
gouden huweijksfeest van de heer en
mevr. A, F. Philipsde Jongh van de
heer Philips een bedrag van 5000.
ontvangen voor dc Eindhovense armen.
Ook vele liefdadigheidsinstellingen ont
vingen een gift.
BELANGWEKKENDE EXPERIMENTEN
Het verwerken van de oorspronkelijke tekst zonder
de film voortdurend te stagneren tot een reproductie
van het toneel, was al een probleem, dat Olivier in beide
gevallen veel hoofdbrekens zal hebben gekost. Maar
daarbij kwam, in het geval Hamlet nog, dat dit drama
de uiterlijke bewogenheid van Henry V volledig mist
en zich nagenoeg geheel via het gesproken woord en in
de innerlijke ontwikkeling der karakters voltrekt.
Om al deze problemen tot een bevredigende oplossing
te brengen, heeft Olivier ruimschoots de tijd toegemeten
gekregen en vond hij zich royaal gesteund door dg mil-
lioenen van Arthur Rank. Bijna een jaar heeft zijn pro
ductie van Halnlet geduurd en ze wordt algemeen tot de
duurste ondernemingen op filmgebied gerekend. Derge
lijke superlatieven zeggen in de filmwereld meestal niet
veel omtrent het uiteindelijke resultaat, maar in dit
geval, waarbij een consciëntieus kunstenaar als Olivier
betrokken is, garanderen ze een vrijheid van zoeken,
experimenteren en scheppen, die de film „Hamlet" bij
voorbaat tot een, op z'n minst, belangwekkend experi
ment maken. En deze veronderstelling wordt bevestigd
bij het zien van de film. 1
Wat daarbij allereerst opvalt, is Olivier s voortdurende
inspanning om de film niet op te houden door de talrijke
gesprekken en monologen. En hoewel hij tie handeling,
die aan de tekst gebonden is, niet naar eigen wil kan
voortstuwen, heeft hij een oplossing gevonden In een
bijna voortdurend actieve camera, die om de acterende
spelers draait, hen volgt als zij zich bewegen, hen weer
loslaat als zij uitgesproken zijn, om zich naar een nieuwe
scène te wenden in een van de zalen, gangen of porta-
lop van een suggestief Elsinore, dat in de
Denham-studio's werd gebouwd.
Pe film krijgt door deze opnametech
niek een continuë beweging, die welis
waar weinig of niets uitstaande heeft met
de innerlijke, dramatische bewogenheid,
maar die haar voortdurend redt van ver
starring tot verfilmd toneel. Wat natuur
lijk niet kon worden voorkomen, was de
op de voorgrond dringende betekenis
van het spel in de film, een betekenis,
die in deze omstandigheden moeilijk te
verantwoorden was. Olivier heeft dit ge
vaar trachten te verkleinen door aan het
spel iedere theatraliteit te ontnemen en
het dus aan te passen aan de speciale
eisen, welke de camera nu eenmaal stelt
en dit is hem dan ook meestal wel gelukt.
De afstand tot het toneel vergrootte hij
bovendien door de acterende speler niet
in de starre aandacht van de camera te
houden. Hij zelf speelde Hamlet, een
zeer originele Hamlet, robus(er van uiter
lijk en heftiger in woord en gebaar
dan de traditie voorschrijft en daardoor
nog onverklaarbaarder in zijn besluite
loosheid, die hem zijn vermoorde vader
eerst op het einde van het spel doet
wreken. Maar een zeer bewogen ge
speelde rol, dis geen hinderlijke bin
dingen met toneel vertoonde.
Daarnaast moeten allereerst genoemd
worden de Koningin van Eileen
Herlie een ontroerende Opheüa
van Jean Simmons, wier waanzin
echter weinig voorbereid is sis
- gevolg van voorafgaande coupu
res in de tekst.
Met deze tekst is Olivier, in
tussen vrijmoediger omgespron
gen dan de Shakespeare-kenners
voor oorbaar zullen houden, maar
hij had geen andere keus, wilde
hij pjn film-adaptatie niet lood
zwaar en onverteerbaar maken.
De rollen van Fortinbras, Rosen-
crantz en Guidenstern vielen on
gewijzigd tarief ingevoerd. De minister
rekende voor dat van de 12 ton er 8 i.en
goede zou komen aan 13 grote gemeenten
die zich zelf kunnen redden en slechts 4
ton aan de kleine die men wil helpe-i.
Zich accoord verklarend met het terug
brengen van 8 tot 5 klassen deed Z.Exc.
een.nieuw tarief waardoor aan de kleine
gemeenten wordt tegemoet gekomen en
de grote niet worden bevoordeeld, aan
-de hand.
Tenslotte werd nog overgenomen een
amendement der C. v. R., dat het initiatief
voor de vaststelling der bijzondere uitke
ring1 (voor noodlijdende gemeenten die
haar begroting niet sluitend kunnen krij
gen) niet aan de ministers van Binn. Za
ken en Financiën te laten doch aan Ged.
Staten in handen te geven.
Ook over het ontwerp in zijn geheel
zal vandaag worden gestemd.
Nadat enkele kleinere ontwerpen onder
de hamer waren doorgegaan, was de „fi
nanciële regeling voor de nabestaanden
van dr. J. Ridder" de 14 Nov. 1946 zo
noodlottig bij 't vliegongeval op Schiphol
omgekomen thesaurier-generaal, aan bod.
Omdat er indertijd geen verzekerings-re-
geling bestond, bestemde de minister van
financiën, zich ten onrechte beroepend op
het Kon. besl. van 19 Juni 1924 voor de
nabestaanden een bedi'ag van 100.000.
zonder dat daarvoor op de begroting gei
den waren uitgetrokken; maar Z.Exc.
werd door de Rekenkamer en de Com
missie voor de Rijksuitgaven op de vin
gers getikt. De heren Beernink (c.h.) en
Bierema (V.VD.) vonden het nodig over
deze delicate kwestie nog wat na te pra
ten. De minister, die schuld bekende zag
het wetsontwerp z.h.s. goedgekeurd, na
dat hij*nog had medegedeeld dat hij het
Kon. besluit, hetwelk deze aangelegen
heid voor de toekomst regelt (in de vorm
van een kapitaalverzekering), juist deze
middag had ondertekend.
Vandaag zijn een paar fiscale ontwer
pen aan de beurt. L. H.
Naar het secretariaat der K.V.P- ons
mededeelt, zal de K.V.P. geen gebruik
maken van de drie keer 15 minuten
zendtijd, welke de radioraad in verband
met de verkiezingen voor iedere poli
tieke partij ter beschikking heeft ge
steld.
Dit besluit is genomen omdat de radio-
raad aan die concessie de voorwaarde
verbond, dat de betrokken politieke par
tij verder niet zou meewerken aan de
verkiezingspropaganda via de micro
foon van een omroeporganisatie en dat
zij zulke propaganda ook niet zou aan
moedigen.
Mevr. Margaret Du PontOsborne en
Frank Parker, beiden uit Amerika, zijn
resp. voor het dames- en het heren en
kelspel nummer 1 geplaatst voor de
Wimbledon kampioenschappen die Maan
dag beginnen
De lijsten zien er als volgt uit:
Heren enkelspel: 1. Parker (V. S.), 2.
Bromwich (Austr.), 3. Gardner Mulloj
(V. S.), 4. Tom Brown (V. S.), 5. Drob-
ny (Ts. SU, 6. Budge Patty (V. S.), 7.
Falkenburg (V. S.), 8. Sturgess (Z. A,).
Dames enkelspel: 1. mevr. Margaret Du
Pont—Osborne (V. S.), 2. mej. Louise
Brough (V. S.), 3. mevr. Todd (V. S.),
4. mej. Doris Hart (V. S.), 5. mevr. Bos-
tock (V. S.), 6. mevr. Summers (Z. A.),
7. mevr. Landry (Fr.), 8. mej. Fry (V. S.).
Heren dubbelspel: 1. FalkenburgPar
ker (V. S.), 2. Brown-Mulloy (V. S.), 3.
BromwichSedgman (Austr.), 4. Mot
tram (Eng.)Sturgess (Z. A-).
Dames dubbelspel: 1. mej. Brough en
mevr. Du PontOsborne (V. S.), 2. mej.
Hart en mevr. Todd (V. S.), 3. mevr.
Blair en mevr. Bostock (Eng.), 4. mevr.
Hilton en mevr. Menzies (Eng.).
Gemengd dubbelspel: L. Bromwich en
mej. Brough, 2. Brown en mevr. Du
PontOsborne, 3. Drobny en mevr. Todd
4. Sedgman en mej. Hart.
Hamlet„O villainy Ho let the doors be locked I" Na het beroemde
duel tusseii Hamlet (Laurence Olivier) en Laertes (Terence Morgan)
voor het Deense Hof. Scène uit de door Laurence Olivier geregis
seerde film „Hamlet".
der het coupure-potlood. Scènes
veranderden van plaats en ver
schillende monologen, die in een
film moeilijk te plaatsen zijn,
verden tot z.g. gedachten-stem
men omgewerkt, die de betrok
ken personen begeleiden als een
„monologue intérieure". Deze, zo
men wil, oneerbiedigheden tegen
over Shakespeare werden echter
voorgeschreven door Olivier's
verplichtingen aan het medium
film, waarvan hij zich ditmaal be
diende en dat even goed zijn ei
sen stelt als toneeltraditie of pië
teit. Dat hij tussen beide moge
lijkheden soms bleef aarzelen,
was te verwachten bij iemand, die
in de dubbelrol van toneelleider
en filmregisseur 'n uiterst kwets
bare stof als Shakespeare's Ham
let voor *t witte doek moest be
werken. Dat Olivier, ondanks ai
die moeilijkheden, er in slaagde
pgd zeer acceptabele en soms zelfs
indrukwekkende filmherschep
ping van de stof te geven, pleit
'zowel voor zijn talent als voor de
onvergankelijke waarde van Sha
kespeare's genie. C. B.
De laatste dag begon met «en fikse re
gen en een pauze voor «l^t licht, en de
resterende tijd voor lunch moest de
bowlery van Australië met de natte bal
optornen tegen de perfecte battens Comp-
ton en Ivans. Van 345 steeg de score, wt
over 400. alvorens Compton zijn wickets
omsloeg in een hopeloze poging een sneile
van Millar er uit te houden. Hij scoorde
184.
Na de lunch was het al heel spoedig
gedaan. Ivans bereikte de 50, doch de
staart kwispelde ditmaal niet en voor 441
was de innings over. Johnston en Miller
namen ieder 4 wickets, respectievelijk van
147 en 125 runs. Met nog ruim 4 uur spe
len begon Australië aan de tweede ir-
nings met opdracht de benodigde 98 runs
te maken om de eerste testwedstrijd te
winnen. Bamer opende met Morris de
innings, doch reeds op 39 verloor hij zijn
partner voor een magere 9. Bradman
kwam in om voor een 0 uit te gaan, ris
de eerste innings door Hutton op Batser
gevangen. Met Hassett in komt de win
ning hit en Australië wint de eerste lest
'.net 8 wickets.
Score: Engeland 165 en 441; Australië
509 en 98 voor 2.
Onder grote belangstelling vond te
Arnhem gisteren een voetbalwedstrijd
plaats tussen het Oostelijk en het Zuide
lijk elftal. De Zuiderlingen wonnen met
32. Opvallend was het snelle tempo,
dat aan de dag werd gelegd. Reynen en
De Vos waren in het Oostelijk elftal ver
vangen door Duim en Klok, hetgeen geen
versterking betekende. Ook keeper Iking
van de Oostelijken bleek niet volkomen
safe. Van deze zwakke plaatsen wist de
Zuidelijke voorhoede te profiteren.
De volgende Nederlandse renners zijn
voor deelneming in de Tour de France
aangewezen: C. Bakker, B. Franken XI.
de Hoog, J. Janssen, F. Pauwels en W,
de Ruiter. De bedoeling der organisa
toren is, dat zij met vier Luxemburgse
renners een ploeg zullen vormen. Het
staat evenwel nog niet vast, dat de Lu
xemburgse Wielerbond tot deelneming
zal besluiten. Komt het daartoe niet, dan
zal de Nederlandse equipe uitgebreid wor
den tot tien man ofwel zal het aangewe
zen getal aangevuld worden met Fran
se renners of in Frankrijk wonende bui
tenlanders.
