Nieuws uit STAD en OMTREK
Twee lichtflitsj es op Djokja
LAATSTE BERICHTEN
Republiek breekt de politieke
onderhandelingen af
Psychotechnisch onderzoek op
de lagere school
WET OP DE MATERIELE
OORLOGSSCHADE
De doos
dokier Sila
MISDAAD
IN AMERIKA
van
het plan X
Waarde en betekenis
distributiedienst
Eerste schermutselingen in de Tweede Kamer
VRIJDAG 23 JULI 1948
PAGINA 3
{TAAL EN TABAK
EXAMENS HUISHOUD
SCHOOL
KRUIS VAN VERDIENSTE
VOOR DR. ORMEL
BOND OUDEN VAN DAGEN
Z O ME R AVO N D C O M P E TITIE
r
SCHIEDAMMERS VOOR DE
TUCHTRECHTER
NAAR de VIERDAAGSE
BURGERLIJKE STAND
DE INDRUK IN DEN HAAG
HONKBAL
WEINIG VERANDERING IN
DE HUIDIGE SITUATIE
DIEFSTAL IN HET VATIC A AN
~r
CRITIEK VAN ALLE KANT
door
WALTER L. GEBAUER
Zoals men in ons blad heeft kunnen
lezen, is het lied Indonesia Raja" geko
zen tot het volkslied van de Verenigde
Staten van Indonesië. Dit lied, dat ver
scheidene malen de woorden „Merdeka"
bevlat, is niet zozeer daarom als om de
titel tekenend. Deze betekent niet min
der dan Groot-Indonesië en wil de al-
omvattendheid van de Republiek, waar
van het afkomstig is, weergeven.
Een andere vorm van min of meer
koude gelijkschakeling door de Republiek
ondernojjien, is het invoeren'* van het
Maleis als officiële taal voor geheel In
donesië. Cokkie Vredebregt, die ons deze
inlichtingen verschafte, vertelde ons, dat
de Republiek deze taai-gelijkschakeling
wil doordrijven. Er zijn verschillende
talen op Java. maar in het door de Repu.
blikeinen bezette gebied, zullen maar
weinigen het wagen hun „moeders-taal''
té spreken. Het Maleis is de taa' voor
geheel Indonesië en de invoering van de
eenheid van taal mag niet belemmerd
worden door volkse sentimenten.
Daar is bij de jeugd trouwens weinig
sprake van, want deze is het felst bezield
van de Groot-Indonesische idee. De oude
mensen kunnen zich niet zo gauw omstel
len, maar dat geeft niets. Die zijn van
weinig belang voor de toekomst. Officieel
is het spreken van Javaans verboden.
De vrijheid tegemoet
Ha de vele maanden in de gevangenis
was de vrijheid van de uitwisseling des
te verrassender. Het begon met de ver
beterde toestand in de gevangenis door
tussenkomst van de Zwitser van het Rode
Kruis en eindigde met het vertrek per
delegatie-trein. Op de mar" -"der het
stuk wordt zorgvuldig ond<~ souvenirs
bewaard stond de gev ngene van
Djokja vermeld als „adviseur van de
Nederlandse delegatie". Op die terugreis
toonde de Republiek zich in een van haar
vertegenwoordigers in een typerende ge.
daante.
Vanwege de show was er met de uit-
wisselingsgroep een kist sigaren meege-
Bij de onlangs op de Huishoud- en In
dustrieschool gehouden examens werd het
getuigschrift voorbereidend onderwijs
uitgereikt aan: J. A Hartman, N. L. de
Hoog, P. Hoogland, j. P Korpel, A Om-
mering, M. v.d Sloot, C. D. Velthuizen,
M. E. v.d. Raaf, M. A. de Reuver, J. J.
Thiermann, J. L. den Held, M. Pols, B,
v.d. Plicht, A.' Verhoeff, C. A. Wildschut,
L. Cauwe, N. Geveke, M. 't Hart, J C,
Hoogwerf, B. Könemann, A. Monster, E
Muis, M. Roeters. P. M v. Steenhoven.
H. v. Steijn, J. G. v. Veen, C. M. Ver
meulen, J. A. Zandbergen, M. v. Benne-
kom, P. J- Bezemer, T. A. v. Eden, P. v.
Grootveld, H Holstege, W. P. Lammers,
C. L. Philippi, P. Pols M. B. Po'ppeliers.
J M. Putters, G. Schouten, A. C. v.d.
Vaart, H. v.d. Well, allen uit Schiedam.
Aan 13 leerlingen werd geen getuig
schrift uitgereikt.
Van de 1ste klasse naar de 2de kl. wer
den 133 bevorderd; 20 voorw. bevorderd;
26 niet bevorderd.
Het getuigschrift Hulp in de Huishou
ding werd uitgereikt aan: D. Brasser, J.
de Bruin. E. C. W. G. Fredriks, J. J. v.
Kampen. M. J. Klein, G. de Regt, E. Rijn!
talder, M, J. v. Santen, G. Scharloo, H.
J Verhoekx, H, Vink. W. Brinkman, T.
M. Jacobs, J. Kreft, C. E.' v. Rossen, M.
H. v.d. Tuuk; het getuigschrift Costuum-
naaister aan: A. v.d. Horst, A. D. Paul,
M, A, Vermeulen; het getuigschrift Cur
sus Costuumnaaien a'an: M. M. Dijks
hoorn; het getuigschrift Kinderverzorg
ster aan: A. Akkerman, C. de Bruin, N.
J. Wessels; het getuigschrift Naaister aan:
D. den Boer, C. J. Brökling, N, Gerkema,
C. Kiesling, J. Koning, A. W.'Prince, E
Rodenberg, N. E. Schouten, C. L. Veld
hoven, allen uit Schiedam.
11 Leerlingen werden bevorderd van de
lste naar de 2e kl. Naaister; 2 leerlingen
werden voorw. bevorderd,
Hoofdstuk II.
De ademsappel van het genie huppel
de vrolijk K> e» neer terwijl hij het bier
door zijn keel liet klokken.... Die vro
lijk huppelende adamsappel was beslist
het enige vrolijke aan heel het gen e
want zijn gezicht stond bars en zijn ogei
schoten vlammen.
„We hebben natuurlijk onze ambte.ijke
instanties. Er is een woningbureau en
een volkshuisvostingsdienst. Ik, zal geen
kwaad van deze instanties zeggen, deze
instanties doon hun bestze doen
wat ze kunnenmagr ze kun
nen niksof tenminste niet
veel.... ze zijn met handen en voeten
aan voorschriften gebonden en krijgen
ieder kwartaal een petieterig kwan-
tumpje materiaal toegewezen.de
burgerij brengt deze instanties tot wan
hoop door bergen aanvragen, verzoek
schriften, en wagonladingen klachten
en intussen trouwt het ene paartje na
het andere...."
„Ja, dat is niet tegen te houden"!
merkte ik op....
„Nee, tegenhouden kunnen wij dat
niet, maarmoet je eens horen: Er
was een meisje van negentien, dat een
half jaar verkering had.... goed, moet
zs zelf weten.... in zes jaar geen kans
op een woning natuurlijk.wat doet
het meisje, denk je"?
„Wachten, veronderstel ik;: een beetje
geduld hebben en goed bidden-.."
„Neeze trouwtwant zegt
ze.een huis krijg je toch niet dus.
waarom zouden we wachtenze
woont nu bij moeders inevenals
haar twee zusters die ook maar getrouwd
zijn, omdat ze tpch geen huis krij
gen...."
„Ja maar, dat is waanzin
„Natuurlijk is dat waanzin, maar het
is gebeurddaar wonen nu vier.
echtparen in één arbeiderswoning..-,
moet ik je de toestand daar beschrij
ven"?
„Nee,'dank je" weerde ik af....
„Dit Volledig ontbreken van elk ge
zond verstand maakt de toestand nog
honderd maal erger dan die toestand
toch al is, snap je".
Ik snapte het volkomen en vond het
niet nodig er nog woorden over heen te
gieten
„Er zijn echter ook andere gevallen
gevallen, die normaal zijnjonge
mensen, die netjes getrouwd zijn,, toen
er een heel klein kansje op een huisje
wasdie intussen een paar kindertjes
hebben gekregen.... en anderen, die
wat ik zou willen noemen „uit hun huis'
gegroeid" zijnwij kunnen toch
moeilijk „geboortebeperking" gaan pro
pageren, is het wel
„Zeer beslist niet"! gaf ik toe
„Welnudan, ik herhaal het, moet
•r iets gedaan worden
SEBASTIAAN.
geven. In dezelfde coupé, waar Vrede
bregt zat met enkele leden' van de dele
gatie, had o"k een T.N.I.-officier plaats
genomen. Hij deed de gasten uitgeleide
Toen de trein gekomen was op het punt,
waar hij terug zou reizen, nam hij het
kistje sigaren onder de arm, zonder er
een gepresenteerd te hebben, en verliet
de coupé onder grote hilariteit van dé
Nederlanders. Zij weten niet, of het een
schertskistje. gen door de officier voor
eigen gebruik georganiseerd kistje, of
een gevuüd kistje met verbod tot openen
was.
De ontvangst in Batavia was geweldig.
Officieel werd door de Schiedammer
rapport uitgebracht bij de autoriteiten
over zijn verblijf in Djokja. Hij werd op
genomen in het ziekenhuis voor een
grondige keuring. Gelukkig viel die voor
100 pet goed uit: „Helemaal eeilezen".
Op 1 September zal de OVW-er' mari
nier af, en burger zijn. Het wachten is
nu op de uitslag van de diverse keurin
gen en op de mogelijkheden, die Neder
land biedt voor deze burger met Tropen-
gevangenis-erv-aring.
Onze stadgenoot, dokter H. J. Ormel,
zal de 26 Juli a.s. tijdens een parade in
Breda, uit de handen van Z, K. H. Prins
Bernhard, het Kruis van Verdienste ont
vangen. Dokter Ormel was in de Mei
dagen van 1940 als reserve-officier van
gezondheid 'hoofd van de Militair Ge
neeskundige Dienst van het speciaal
door Duitse parachutisten zo hevig be
stookte land van Dordrecht en omgeving.
Hij leidde toen persoonlijk onder uiterst
moeilijke omstandigheden die èn moed èn
bekwaamheid vereisten, de evacuatie van
het daar onder vijandelijk vuur staand
militair hospitaal en het gelukte hem vele
gewonden, waaronder zeer zware, behou
den naar een veiliger onderkomen te
brengen. Het zal velert, waaronder tal
rijken die hij nadien als burgerarts aan de
greep van de overweldiger wist te ont
trekken vérheugen, dat men hem deze
onderscheiding, die slechts zelden wordt
verleend, heeft toegekend.
De Algemene Bond van Ouden van Da
gen afd. Schiedam hield de tweede jaar
vergadering in het Volksgebouw aan de
Tuinlaan. In zijn openingswoord herdacht
de voorzitter, de heer W. v. Beek, de over
leden leden. Hij was voldaan over de op
komst, al was zijn verwachting nog hoger
gespannen geweest te dien aanzien. Het
ledental is van 500 op 750 gestegen.
Een uiteenzetting werd gegeven over de
Noodvoorziening. Voor velen is deze wel
een bruikbare hulp, maar toch geen toe
reikende steun in de dure tijd van heden.
Het hoofdbestuur doet'daarom al het mo
gelijke oin hierin nog verandering te
brengen.
De verdere agenda-punten werden vlot
afgewerkt. De aftredende bestuursleden
werden herkozen.
Tijdens de rondvraag wees de secr., de
heer Vredebregt, er nog op, dat verschei
dene leden bedankt hebben, nu de Nood
voorziening een feit is geworden. Zij zijti
er zich niet van bewust, dat in de komen
de twee jaar nog alles kan gedaan worden
om verbetering te krijgen van de huidige
voorziening.
HDVS 2 won met, 52 van Schiedam
waardoor de stand thans al volgt is:
gesp.gew. gel. vrl. pt.
doelp.
2
0
12
18— 7
SVV 2
7 4
1
2
9
19— 8
HDVS 2
..6 3
2
1
8
13—18
6 3
1
2
14—11
Excels. '20
7 2
3
2
7
10—13
Martinit
..7 2
1
4
5
13—17
Schiedam
7 1
2
4
4
13—25
SFC
..7 0
2
5
2
11—22
De Zaterdagavond 24 Juli om 7 uur te
spelen wedstrijd DRZHDVS" 2 op het
terrein van DRZ aan de Laan ons Genoe-,
gen is dus van hét grootste belang daar
van deze uitslag afhangt wie er met no.
1 DHS om de wisselbeker zal mogen kam
pen dan wel. of er nog een beslissingswed
strijd nodig zal zijn.
Koopman O. bood coupons herenstof
aan, mooie stof; 'dure stof ook. De prijs-
beheersing toonde belangstelling en nam
een coupon mee, die koopman O. voor
165 had aangeboden Daar kwam proces
verbaal van en dit eindigde met een ver
oordeling door de tuchtrechter voor de
prijzen te Rotterdam tot 10 boete en
verbeurdverklaring van de coupon stof.
Het Bouwbedrijf K. had zich eveneens
te verantwoorden. De ten laste legging
vermeldde het aan verschillende op
drachtgevers in rekening brengen van
hogere prijzen dan toegelaten ingevolge
de daarop betrekking hebbende prijs-
voorschriften. De lijst van delicten op di*
gebied werd waterdicht bevonden; de
boete bedroeg 5000, vermeerderd met
f 100 wegens lvet niet'voldoen der admi
nistratie aan de voorschriften.
Informerende naar de algemene gang
van zaken met betrekking tot de prijzen
vernamen wij, dat alleen in Juni jl, bij
de Rotterdamse tuchtrechter voor de prij
zen 542 nieuwe zaken binnenkwamen en
dat aan het einde van die maand nog 692
zaken onafgedaan waren, 79.334 aan boe
ten en schikkingen was het resultaat van
Juni, verder 1 voorwaardelijke sluiting,
14 verbeurdverklaringen en 2 openbaar
makingen
Maandagmorgen zullen 26 leden van de
s.w.v. „De Sc'hiedamse Wandelaar" met
een autobus naar Nijmegen vertrekken
om deel te gaan neftnen aan de' Int. Vier
daagse afstandsmarsen.
Vertrek 8.30 uur vanaf de Rotlerdam-
sedijk 213.
GEHUWD; A de Lange 24 j. en C Pool
24 j,; F Th Naring 25 en P M v Es 32;
H J v d Knaap 28 en M C W Heijhsbroek
26; G J Heesbeen 25 en C 'J L Schaap
.22; I, H H Heesbeen 28 en A P Ooms
20; G J M Lourens 27 en M Ilmer 22; G
Tol 27 en A van 't Hoeft 17; C Slagmoo-
len 25 en T Lugtenburg 20; D v Touw
23 en F Hammer 20; J H Vink 24 en E
fc25;P c Schouwenburg 25 en E
oo. p A L Valk 28 en M Groenendaal
20' P K WincfiNois 23 en A H Limburg
ONDERTRnmrn6F Bosman 24 Jaar-
ONDERTROUWD: C Bos 33 j. en J J
Gerritse 36 j., J <le Later 23 en J E Hoos-
stad 23; W Martens 27 en j Hoogendam
27; W Snijders 27 en M Lolkus 27- D D
Sprong 26 enJ M Key 26; L Vervoort
29 en G A v Wyngaarden 24; A Vermeer
22 en M C v. Olm 17 jaar.
GEBOREN: Josepbus, z v J R0ctus en
M L v Rutten, Dr. Noletstraat 1; Gerar-
dus P, z v J M Refoers en v Grootveld
Otterbuuxt 7; Cornelia Th, d v H j w
Uijtdewilligen en G M Blok, Westfranke-
landsestraap 45; Hendrik, z v P M Rui
tenberg en J N Hoogendoorn, Nassaulaan
75; Hermanus F, z v H F Zwayts on A
Hamerslag, Dr. Noletstraat 1; Jacobus A,
z v A Cohen en E A v. Osch, Grofbaan
8; Adriaan, z v C J Stouthandel en O,
Wouters, Herenstraat 47.
OVERLEDEN: P Kraaijevcld, 60 j„ Nas
saulaan 75; K v d Gaag, 77 j„ Rotterd. dijk
43; J Westeling, 67 j., Hoogstraat 64.
De gemeenteraad van Rotterdam nam onlangs het besluit een aantal
leerlingen van het hoogste leerjaar van een twintigtal lagere scholen
psychotechnisch te laten testen. Een novum in Nederland. Een experi
ment, dat wellicht tot navolging gaat leiden. Verwondering behoeft dit
besluit overigens niet te wekken. Het psychotechnisch onderzoek
geniet brede belangstelling. Deze verdient het ongetwijfeld, ware het
niet dat het, evenals ieder modeverschijnsel, te pas en te onpas met
vlag en wimpel wordt binnengehaald, lil verband met het onderzoek
op brede schaal, zoals het in Rotterdam staat te worden toegepast, zal
het niet ondienstig zijn bier in kort bestek na te gaan welk doel hiermee
wordt nagestreefd en welke resultaten men hiervan kan verwachten.
Doel van het psychotechnisch onder
zoek is, door middel van psychologische
tests, een beter gefundeerd inzicht te krij
gen omtrent aanleg en capaciteiten der
onderzochte personen. In het onderhavige
geval betreft het de graad van aanleg en
de .ontwikkelingsmogelijkheden van die
leerlingen, welke de lagere school gaan
verlaten, en voor wie meer zekerheid met
betrekking tot de keuze- der verdere stu
dierichting van groot belang kan zün.
Uit de testresultaten, moet ten aanzien
van de te onderzoeken functies blijken of
de betrokken leerling, boven, op of be
neden het gemiddelde van de te onder
zoeken groep ligt. Of. met betrekking tot
reeds verkregen normen het resultaat nor
maal dan wel daarboven of beneden moet
worden geacht.
Het onderzoek naar de verstandelijke
aanleg en capaciteiten neemt daarbij een
zeer voorname plaats In. Voor de te kie
zen studierichting is het ongetwyfeld van
belang te weten of iemand een meer uit
gesproken technisch dan wel practisch of
theoretisch inzicht heeft in verstandelijk
opzicht.
Naast dit intelligentie-onderzoek wor
den nog andere functies onderzocht, zoals
geheugen, aandacht en voorstellingsver
mogen, handvaardigheid, werktempo, fan
tasie enz.
Wij hebben hier te doen met een onder,
zoek in groepsverbsnd, dst veel overeen-
komst vertoont met een vergelijkend
examen. Voor de keuze van studie en be
roep spelen behalve de capaciteiten op de
genoemde gebieden, factoren, die de ka
rakterstructuur bepalen, een belangrijke
rol. Welnu, dit karakteronderzoek vindt
binnén dit klassikale verband geen plaats;
het heeft trouwens alleen waarde, wan
neer het individueel wordt toegepast. An-
derzyds is de karakteraanleg bepalend
voor de waarde, die aan iemands capaci
teiten wordt toegekend. Immers de door
zetter zal met minder aanleg meer be
reiken dan de zwakkeling met vele talen
ten.
Alles hangt er daarom van af, wat men
gaat doen met de resultaten van dit on
derzoek, dat slechts een betrekkelijke
waarde kan hebben.
Indien het doel van deze opzet een de
finitieve uitspraak beiheist ten aanzien
van de te kiezen studierichting of van de
te volgen lavensweg, dan vergete men
niet mede aandacht te schenken aan de
beoordeling der onderwijskrachten met
betrekking tot de gebleken karaktereigen
schappen van de leerling Doch evenmin
late men na, het oordeel der ouders of
voogden in te winnen en rekening te hou
den met de wensen en ambities van het
lijdend voorwerp zelf.
Anders zou het resultaat van dit on
derzoek wel eens nadelig kunnen worden
voor het individuele belang van de meest
geïnteresseerde bü dit alles, het kind zelf.
Mijns inziens zijn ouders en opvoeders
niet in staat hun voordeel te doen met
de te geven adviezen zonder een zeer
deugdelijke voorbereiding.
De tijdsomstandigheden en de geest van
de tijd werken ook in dit opzicht tegen.
Beter ware het daarom, de resultaten
van dit onderzoek te beschouwen als een
globale verkenning van het potentieel,
en nog beter, het onderzoek zelf te doen
plaats vinden aan het begin van het zes
de studiejaar, in stede van bü bet ver
laten der school.
Ten aanzien van een zo serieuse aan
gelegenheid als deze past op zyn -minst
een serieus beraad.
Dr. TH. A. M. SCHREURS
In regeringskringen te 's Gravenhage
was men hedenmorgen niet geneigd het
bericht, dat de republiek de politieke
onderhandelingen zou hebben afgebro
ken, anders dan zeer rustig te beoorde
len.
Hoewel men nog geen beschikking had
over officiële gegevens, veronderstelde
men voorshands, dat het woord „afbre
ken" dient te worden begrepen in de zin
van „onderbreken", evenals zulks het ge
val is geweest, toen op 16 Juni j.l. onzer
zijds de politieke besprekingen werden
geschorst. Zulk een opderbreking, zo
meende men, heeft op dit tijdstip zeer
zeker haar objectieve mérites. Ten eerste
immers is de Nederlandse regering de-
missionnair en kan het optreden van een
nieuwe regering nog niet in de eerstko
mende dagen worden verwacht. Voorts
vertoeft jhr. Van Vredenburch nog in
Scheerzeep voor kappers
De Distributiedienst Schiedam maakt
bekend dat herenkappers voor de 8e, 9e,
10e en 11e periode 1948 wederom in aan
merking komen voor scheerzeep op basis
van 20 rts. per bediende met inbegrip van
de patroon, indien deze medewerkt.
Aanvragen kunnen in de week van 26
t.m. 30 Juli 1948 per formulier MD 233-41
worden ingediend aan 't kantoor: Broers-
vest 111,- Schiedam; Kortestraat 1, Vlaar-
dingen; Reineschool, Maassluis; Molen
weg, Rozenburg; Tavenu, Maasland.
Loonlijsten en bewijs van inschrijving
1948 vakgroep kappersbedryven mede te
brengen.
Nadat de een na laatste wedstrijd in
competitieverband van verleden week
Zondag Schiedam 1Sdhiedam 3 (1715)
zoals wel te voorzien was een tamelijk
slappe wedstrijd werd, zal er a.s. Zondag
wel iets heel anders op „Boshoek" te zien
zijn. Als oefening voor de komende zware
promotiewedstrijden van de zwart-witten
spelen zij n.l. Zondag a.s. om 2 uur te
gen Neptunus. De Neptunianen die een
sterke vertegenwoordiger van de 2e klas
se vormen, zullen in hun sterkste opstel
ling komen om hun Schiedgmse broertjes
nog eens even een lesje te geven. V. d.
Touw c.s. zullen het echter niet cadeau
geven en alles proberen om hun vroegere
leermeesters onder de duim te houden,
zodat we met jeCht een spannende honk
balwedstrijd kunnen verwachten.
Nederland, zodat de Nederlandse onder
handelingsdelegatie bezwaariyk tot be
slissingen kan geraken. En ten derde
heeft de vervanging van Coert Dubois in
de C. v, G. D. nog niet haar feitelijk be
slag gehad.
Tenslotte wees men er met voldoening
op, dat blijkens het persbericht intussen
de republiek thans ook een duidelijke on
derscheiding heeft gemaakt tussen de po
litieke onderhandelingen en de bespre
kingen over het bestand: een onderschei
ding, waaraan de Nederlandse regering
steeds zeer principieel heeft vastgehou
den.
(Van onze Indische correspondent).
Batavia, 23 Juli.
Aangezien er de laatste weken toch
reeds nauwelijks Van besprekingen tus
sen de Nederlandse en republikeinse de
legaties meer sprake was en zy, zo zy
al over detailkwesties werden gehou
den, niet tot enig resultaat leidden, ver
andert de bekendmaking der repubii
keinse regering, dat zy de politieke on
derhandelingen afbreekt, niet zo veel
aan de feitelijke situaties. Zy markeert
haar slechts. Nochtans mag het bericht
der republikeinse regering, genomen aan
het einde der drieweekse Kalioerang-
periode, waar de Amerikaan Ogburn het
woord „teleurstellend" reeds de vorige
week liet vallen, zeer verrassend wor
den genoemd.
De motivering van de republikeinse
regering is aanwijsbaar onjuist. Het
is niet zo dat de Nederlandse delegatie
zonder opgave van redenen de voorstel
len van Dubois en Critchley afwees. In
tegendeel, verklaard werd dat de voor
stellen op vele punten afweken van de
Renville-beginselen, op basis waarvan
de besprekingen gehouden worden. In
stede in te gaan op de ongewenste en
niet gevraagde en formeel onjuiste
Amerikaans-Australische voorstellen werd
de oplossing gezocht door een contact
tussen Hatta en Van Mook.
Indïè en de kabinetsformatie
Het nieuws uit Djokja bereikte Bata
via ongelijktydig met het bericht uit
Den Haag dat dr. Beel niet geslaagd is
in de opdracht tot het samenstellèn van
een parlementair kabinet. Hoewel de
persberichten melding maakten van
overeenstemming op het punt van het
Indisch beleid, blijft de impasse van de
kabinetsformatie teleurstellend aange
zien zij een tempo-verlies betekent op
een ogenblik dat vele tekenen wijzen
op het verlangen naar spoedige beslis
singen van een nieuwe regering. Hoe
zullen de verdere onderhandelingen met -
de republiek gevoerd worden? Welke
lijn zal gevolgd worden ten aanzien van
de staatkundige hervormingen?
De deelstaten wachten met spanning
op verklaringen uit Den Haag daarom
trent.
Terrorisme duurt voort
En intussen is het einde van bet terro
risme in West-Java nog niet in zicht. Bij
Poerwakarta, Soekaboemi, Tasikamalaja
en Soemedang zyn de laatste dagen aan
slagen gemeld. In de stad Bandoeng werd
een Chinees overvallen door vier gewa
pende Chinezen en in het centrum van
Batavia werd voor het eerst sedert meer
dan een half jaar 'n handgranaat gewor
pen. En wel geldt dat de daders in vele
gevallen vrijwel onmiddellijk gegrepen
werden, maar dit doet niets af -aan de
indruk dat de toestand schynt af te glij
den.
Het Chinees blad te Batavia „Sinpo",
dat overigens slechts belangstelling heeft
voor de Nederlandse politiek voor zover
het Indië betreft, hekelt in een hoofd
artikel „dat men zich door partybelan
gen laat leiden in Nederland". Het blad
vergelykt de „partystrijd om de porte
feuille van Overzeese Gebiedsdelen" met
getwist van kinderen van dit land om de
pit. van de mangga. De mangga is een
zoete Indische vrucht met een grote pit,
waaraan bij het schoonmaken gewoonlyk
veel vruchtvlees blijft zitten. Blykbaar
doorgrondt de „Sinpo" niet de mérites
van de Nederlandse politiek, doch dit
geldt voor velen hier, die met de grootste
belangstelling uitzien naar de verklaring
uit Den Haag over het te volgen beleid.
De veiligheidscommissie
Een communiqué van de C. v. G. D.
meldt, dat de veiligheidscommissie geen
overeenstemming kon bereiken t.a.v. de
status van de eilandjes buiten de kusten
van Java en Sumatra. Het vraagstuk was
oorspronkelijk voor de C. v. G. D. te ber
de gebracht, omdat de bestandsovereen
komst geen specifieke melding van het
gezag op deze eilanden maakte. De kwes
tie wordt thans terugverwezen naar dè
agenda-commissie. De Nederlandse dele
gatie had van de republikeinse delegatie
een iyst gevraagd, waaruit zou moeten
blyken, waar op 17 Januari, toen het be
stand werd getekend, republikeinse een
beden aanwezig waren. Toen de repu
bliek het belang hiervan niet inzag, zei-
de de Ned. delegatie deze zaak niet in de
subcommissie te kunnen opnemen, totdat
er een lyst aanwezig was.
Uit een vitrine van het Etruskisch mus-
seum van het Vaticaan zyn gouden voor
werpen gestolen. Omtrent de juiste aard
van de ontvreemde stukken verkeert men
nog in het onzekere. De pauselijke gen
darmerie sterf een onderzoek in.
In een zeer omvangrijk verslag hébben
de Tweede-Kamerleden hun voorlopig
oordeel neergelegd over het wetsontwerp
op de materiële oorlogsschade. En zoals
tot dusver in ontelbare uitingen veel ver
schil van mening in den lande bleek te
bestaan, zo zijn deze verschillen ook tot
uiting gekomen bij de behandeling in de
afdelingen der Kamer.
Zo werd er al terstond een uitgebreide
discussie gevoerd over de rechtsgrond
van de schadevergoeding, waarbij het al
dan niet integrale karakter dezer vergoe
ding de inzet is.
Verscheidene leden, ernstig teleurge
steld over de inhoud van het ontwerp,
verklaarden, dat er huns inziens maar
één regeling is, welke tot een aanvaard
bare oplossing kan leiden, nl. een zo
danige waarbij" van alle getroffenen een
recht op integrale vergoeding van de door
hen geleden materiële oorlogsschade
wordt gegeven, en in den brede verde
digen zij dit standpunt.
Rechtsgrond der
schadevergoeding
Vele andere leden konden zich met
dit betoog op vele ponten niet verenigen.
Zij meenden, dat ieder persoonlijk het
risico had te dragen en er dus geen recht
op integraal herstel bestaat. Als rechts,
grond voor schadevergoeding namen zy
daarentegen aan:
1. ten aanzien van 't herstel en de ver
vanging van die goederen, welke voor
het herstel der algemene welvaart nood
zakelijk zijn, de plicht van de staat om
voor het algemeen welzyn zorg te dragen;
2. ten aanzien van alle overige schade,
welke een direct gevolg is van de oor
logshandelingen, de sociale plicht van de
gemeenschap om zorg te dragen voor de
bestaansmogelijkheid harer leden. Aan
deze plicht zal op Redelijke wyze worden
voldaan, als de schade-uitkering de ge
troffenen in staat stelt, zich te herstellen
of te,handhaven in hun sociaal milieu. Bij
het effectueren van deze sociale plicht
tot hulp hebben de oorlogsgetroffenen
27 Basli's volgelingen keerden zich even snel tegen hun
leider, ais zij hem hadden toegejuicht. Enige ex-gevangenen
vielen de detective van achteren aan, anderen grepen zijn
armen vast.
Eén hunner, waarschijnlijk een beroepsmoordenaar, legde
zijn handen vakkundig om Basli's nek. Het lukte Bim niet,
de detective te ontzetten: een grote kerel gooide hem op
de grond en hield Bims hand op zijn rug vast, „Geef je
maar over", riep hij.
Met zijn andere hand omklemde Bim de kostbare doos
van Sila. Hij slaagde er in, de deksel onopgemerkt te ope
nen. Voorzichtig ging zijn hand naar één van de kraantjes.
Bim draaide het volgende kraantje open en kneep zijn ogen
dicht in afwachting van de dingen die zouden komen.
een gelyke aanspraak als anderen, wier
noden even dringend zijn. Indien de
'financiële mogelijkheden beperkingen
noodzakelijk maken, moeten dus bij de
vaststelling van de schaderegeling de
verschillende sociale belangen en de
eisen van het algemeen welzijn tegen
over elkaar worden afgewogen.
Deze leden konden zich geheel vereni
gen met het argument, in de memorie
van toelichting aangevoerd tegen de in
tegrale schadevergoeding: dat de econo
misch zwakken niet op gelijke wijze voor
de sterken behoeven in te staan als dezen
voor de zwakken. Zy zouden ook geen
bezwaar hebben en zelfs toejuichen, in
dien de meerdere uitkering als goede
gemeenschapsdaad zou plaats hebben
door een herverdeling van het bezit en
deze dus uitsluitend ten laste van het
volksvermogen zou worden gebracht.
Getroffen gebieden
In het algemeen kan men de zaak
volgens vele leden zo stellen, dat door
artikel 71 op de getroffen gebieden,
waarin de woningen, bedrijfspanden en
bedrijfsuitrustingen met behulp van de
fmancieringsregelingen zullen moeten
worden hersteld, een opbouwhypotheek
wordt gelegd, die betekent: een blyven-
ae achterstand van die gebteden en een
voor de eerste 10 jaren daarop druk
kende hypotheeklast. In concrete geval
len zal het vaak een ondraaglyke last
blijken te zijn, waardoor de getroffenen
steeds ten achter zullen blijven by de
niet-getroffenen, zowel in de wdonsfeer
als in de bedryfssfeer,
Uit het financieringssysteem van ar
tikel 71 vloeit naar de mening van vele
leden tevens voort een sterke staatsbe
moeiing gedurende de 10 jaar van de
opbouwfinanciering. Tegen deze staats
bemoeiing hadden deze leden welhaast
onoverkomelijk bezwaar.
In. het algemeen concluderende, zagen
de leden, hier aan het woord, tegen het
systeem van artikel 71 vele en grote
bezwaren, die hen angstvallig maakten
daaraan hun medewerking en goedkeu
ring te verlenen.
Vele bezwaren werden ook geuit ten
aanzien van huurders, pachters en eige-
naren-landgebruikers.
t Huisraad
Zeer vele leden waren van oordeel, dat
de regelingen tén aanzien van de hui»-
raadschade een opmerkeiijk voorbeeld
waren van de ook elders geuite klacht,
dat te veel buiten de wettelyke rege
ling werd gehouden. Ten aanzien van
dit onderdeel kan men zeggen, dat alles
aan de beschikking van de hierby be
trokken minister wordt overgelaten.
Ook voor de bepaling van de huis-
raadschade, zo betoogden vele leden, zal
20).
.IX.
Doyies laatste poging.
Sergeant Draper had zich by commis
saris Burton laten aandienen, om verslag
uit te brengen van zyn bezoek by Leon
Schirelly.
De commissaris liet echter de opgewon
den beambte niet eens aan het woord
komen, maar zei:
Wacht met je verslag tot Wesson en
Doyle er zyn. Ik heb aan hen de behan
deling van de zaak Schirelly opgedra
gen.
Hij greep naar de telefoon en liet de
detectives roepen, daarna wendde hy zich
weer tot Draper.
Waarom ben je eigenlijk naar de
oude gegaan? Ben je met hem bevriend?,
vroeg Burton gemoedelijk, maar er klonk
toch een speurende toon in zijn stem.
Draper schudde het lioofd
Neen, daarvan is geen sprake. Ik heb
de oude heer leren kennen, toen hij Bill
in het huis van bewaring bezocht. Hy
leek me zeer hulpbehoevend.
Zo, zo, en later was je in zyn wo
ning?
Ja, 'n paar keer. in de tyd, dat Bill
veroordeeld werd en daarna, toen het
door hein aangevraagde beroep niet werd
toegestaan.
Is je gedurende je samenzijn met
Schirelly iets opgevallen? Kon je mis
schien uit zijn gedragingen afleiden, dat
hij aan een gewelddadige bevryding van
zyn zoon dacht?
Dat is uitgesloten, chef, daartoe zou
de oude helemaal niet in staat zijn. Hij
leek me niet altijd geheel normaal, ja,
en .vandaag was het helemaal eig.
Daarover zullen we, het later hebben.
Je houdt het dus niet voor waarschijnlijk
dat Leon Schirelly met de zelfmoord van
zijn zoon en met de latere ontvoering van
het iyk iets te maken heeft?
Neen, chef!
Hm, ik geloof bet trouwens ook niet.
maar je weet wel. Draper, dat Doyle dp
oude verdenkt?
Ja, dat weet ik, maar ik kan die ver
denking niet delen.
De commissaris speelde ongeduldig met
zijn briefopener.
Nu zyn er al drie dagen voorbij er»
we hebben nog niet het minste spoor. De
wagen met de draagbaar is verdwenen,
de beide zogenaamde verplegers zijn niet
te vinden én het lijk is ook weg'. De zaak
ia niet by het publiek bekend, gelukkig,
want andess was al lang de hel losge
broken.
Op dit ogenblik stak Lee liet hoofd
door de kier van de deur en hij meldde,
dat Doyle en Wesson waren aangekomen.
Ja, we wachten al, riep Burton on
geduldig. De beide detectives traden bin
nen. Doyle was gedurende de laatste da
gen aanzienlijk veranderd. Het onbezorg
de glimlachje was van zyn gezicht ver
dwenen, en ook zyn ogen hadden een an
dere uitdrukking aangenomen.
De commissaris wees naar zün bezoe
ker.
Sergeant Draper is bij me gekomen,
om over zijn bezoek bij Leon Schirelly
verslag uit te brengen. Ik vind het van
beiang. dat jullie meteen hoort, wat Dra
per te zeggen heeft. Begin maar, Dra
per!
De sergeant vertelde zyn wedervaren.
Volgens myn mening heeft de oude
het verstand verloren. Wanneer hij zijn
bedreiging met de brieven ten uitvoer
brengt, dan beleven wé een schandaal
aldus eindigde hij zijn verslag.
De commissaris staarde naar zijn brief
opener, die hij nog steeds in zijn handen
hield. Wesson knikte slechts, alsof hij
verwacht had, dat de zaak zo moest ver
lopen. Alleen Doyle was opgewonden op
gesprongen en riep:
Dat is niet waar. Die mail is even
helder bij zijn verstand als wy. maar hij
speelt een heel geraffineerd spel met ons.
Wanneer ik hem zou kunnen krygen
Hij balde onwillekeurig de vuisten.
Wesson wendde zich tot hem en grijnsde.
Je bent met je idee vastgelopen.
Eddie. Tot dusver bezitten we niet net
minste bewys er voor, dat Leon Schirelly
er iets mee te maken heeft. Integendeel,
veel ls er tegen.
Nu, Doyle heb je dan een bepaal
de reden voor je verdenking?, vroeg
Burton en keek op: Je hebt de oude nog
drie dagen lang bespied en je was ook
in zyn woning
De detective haalde de schouders op
Een bewijs heb ik niet, en het zou
ook moeilyk zijn, tegen Leon Schirelly
er ien te vinden. Ik houd hem voor de
meest gewiekste schurk, waarmee we
ooit te doen hebben gehad.
De commissaris glimlachte uit de hoog
te.
Jo gaat nu toch wel te ver, Doyle
Leon Schirelly is haast 60 jaar oud en
hij heeft zich nooit aan iets schuldig ga-
maakt. Wat geeft Je dus het recht tot
een dergeiyke bewering?
Doyle werd eerst tood en dan weer on
natuurlijk bleek. Zijn ogen schitterden,
toen hij riep:
Ik zal u nog wel de bewyzen Ie-
veren, chef! Het moet me alleen maar
gelukken, de oude te bespieden, zonder
dat hij er iets van merkt.
Je staat met je mening alleen, Doyle.
Het zou me aangenamer zyn, als je me
weldra kon melden, dat je een spoor van
de wagen of van het begeleidend perso
neel gevonden had. Vage en ongegronde
vermoedens helpen ons niet verder.
Döor een handbeweging beduidde hij
hun, dat ze konden gaan.
Zo, nu weet jo het, gromde Wesson,
toen ze weer in de wachtkamer waren
Doyle zei er niets op, maar liet zich in
een fauteuil vallen. Met de Kin in zijn
hand gesteund, dacht hy er diep over
na. De avontuurlykste plannen spookten
door zyn hoofd, maar hoe vlug ze ook
opdoken, even snel verwierp hy ze weer.
Hij wist, dat het geen zin had, de oude
alleen maar te schaduwen, er moest
méér gebeuren. Leon Schirelly was niet
de onschuldige, dwaze grysaard. waar
voor de anderen hem hielden. Hy had
dc ogen van de oude gezien en wist.
welk een ontzagiyke wilskracht en
vastberadenheid er achter diens blik la
gen.
Doyle keek Wesson aan.
Eén ogenblik dacht hy er over na, zijn
vriend in zijn plan in te-wyden. maar hi)
was bang. dat deze hem toch niet zou
begrypen. Het was trouwens ook beter,
als niemand zyn. voornemen vermoedde
Lukte het hem niet. het overtuigend be
wijs van Schirelly's schuld te leveren,
dan wist geen mens iets van zijn neder
laag af. Gelukte het hem echter, dan
had hy nog steeds de tyd, naar zijn chef
te gaan en te zeggen: Hier zijn nu de
bewijzen, dat de oude een misdadiger is!
(Wordt vervolgd.)
men blijven uitgaan van de bestaande
regeling, zoals deze is ontleend aan het
besluit op de materiële oorlogsschade
1945. De wettelyke sanctie, welke men
hierop nu vraagt om de z.g.n. „bydrage"
vast te stellen, dient derhahtfe tot sanc-
tionnering van de vele bedenkelyke
kanten, welke deze voorlopige rege
ling had.
Onvoldoende gegevensy
Blykens de paragraaf „De feitelijke"
gegevens" merkten vele leden op, dat de
feitelyke gegevens omtrent de geleden
materiële oorlogsschade, zoals die in de
memorie van toelichting worden ver
strekt, bepaald onvoldoende zyn om als
grondslag te dienen voor de belangrijke
beslissingen, waarvoor de wetgever zich
hier ziet geplaatst.
Vele andere leden waren eveneens
van mening, dat het nuttig zou zijn, da:
de in de memorie van toelichting ver
strekte cyfers uitvoerig gespecificeerd
werden.
Door vele leden werd betoogd, dat zij,
indien de regering aantoont, dat een
volledig herstel der geleden oorlogsscha
de in verband met 's lands economische
toestand niet aanstonds mogeiyk is, als
consequentie daarvan bereid zouden zijn
een systeem, waarin een sociale diffe
rentiatie dus een differentiatie naar
draagkracht wordt aangebracht voor
wat betreft de mate van het herstel op
kosten der gemeenschap, te aanvaarden.
Tot hun leedwezen waren zy echter na
kennisneming van het wetsontwerp lot
de overtuiging gekomen, dat een systeem
van waarlyke differentiatie naar draag
kracht daarin stellig niet juist en niet
billyk is uitgewerkt, zy achtten in ieder
geval een differentiatie naar vermogen
ver uit te verkiezen boven een z.g. dif
ferentiatie van draagkracht naar ren
dabiliteit, die uitsluitend in de bedrijfs-
sfeer biyft steken en aan de personen
geen aandacht schenkt. Verscheidene an
dere leden hadden tegen de voorgestel
de differentiatie eveneens ernstige be
zwaren,
Vele andere leden wilden geenszins
ontkennen, dat tegen het stelsel van
differentiatie, dat in het wetsontwerp is
neergelegd, bezwaren kunnen worden
aangevoerd. Met het beginsel, dat diffe
rentiatie nodig is, stemden zy echter
geheel in. Zij waren van mening, dnt
vergoeding naar vervangingswaarde
noodzakelijk is voor hen, wier maat-
schappeiyk bestaan gemoeid is met een
integrale vergoeding. Toepassing vnn
differentiatie naar inkomen en vermo
gen zou naar hun oordeel vooral in aan
merking komen bü de huisraadschade ter
vervanging van de thans toegepaste, in
derdaad zeer grof werkende criteria.
Bewoning door eigenaar
Van verschillende zijden werd ernsti
ge critiek uitgeoefend op de bepalingen
in zake de bewoning van het getroffen
object door de eigenaar of bepaalde fa
milieleden van de eigenaar.
De hier aan het woord zijnde leden
bepleitten met aandrang het loslaten van
de beperking Van het eigehaar zyn gé-
weest na 9 Mei 1941. Vele andere leden
konden eVenmin veel waardering heb
ben voor de eis, dat het getroffen pand
door de eigenaar zelf bewoond of ge
bruikt moet zijn na 9 Mei 1941hun be
zwaren waren echter gegrond op ande
re motieven.
Ook deze leden zouden gaarne net
hier gewraakte criterium zien vervallen.
Het gevolg zal echter zijn, dat den nog
een groter aantal kapitaalkrachtigen,
huizenexploitanten enz. tegen de bedoe
ling in van dit artikel zou profiteren
Daarom zou dan tevens een beperking
voor de toepasselykheid van dit arti
kel gezocht moeten worden door bijv,
een inkomens- en/of vermogensgrens.
Vele andere eden waren eveneens van
oordeel dat het wanselyk is beroep en
bedrüf op gelüke voet te .behandelen.
Met betrekking tot de regeling voor
schepen meenden vele leden, dat net
hier genoemde bedrag van 9000 veel
te laag moet worden geacht, méde ge
let op de verhouding tot de in dit ka
der vastgestelde waarde voor onroeren
de goederen. Uit de kringen van de bin
nenscheepvaart werd vernomen, dat dit
'bedrag ten minste verhoogd diende te
worden tot 15,000.
