Nieuws uit STAD OMTREK
Jeugdkermis werd origineelste
attractie van feestweek
G
eheugen
LANGS DE
IJN
Suykerbuyck wint in fraaie stijl
ronde van Schiedam
Kris
Boven-
kras door
en ondergronds
Hoge Noorden
Oranj eland
BIM
grijze
moeder
MISDAAD
Hulp
FEESTVIERING TE ROTTERDAM
IN AMERIKA
Stadsspel leverde meer don een puzzle
U V oor ting onder druk van broer's
geeft op
naam
MUZIEK-FESTIVAL
en het
Amsterdamse kerken in
nationale kleuren
MAANDAG 6 SEPTEMBER 1948
PAGINA 3
Mrml-to hm. art te
OPNIEUW KIJKERS-DRUKTE
brandstoffen
Regeling voer kamerverhuurders
1948—1949
DE ETALAGE-WEDSTRIJD
68 RENNERS AAN START,
RUIM 20 DOOR FINISH
ZEIL-WEDSTRIJD OP DE
KRALINGSE PLAS
(Van een speciale verslaggever).
Vanaf de hoge Martini-toren kijken we over de stad en pro
vincie Groningen. Maar eerst zoeken onze ogen de wegdie we
op onze tocht van de Betuwe naar het hoge Noorden gevolgd
hebben. Doch de grijze nevel aan de horizon sluit als een gordijn
alles af, zodat we de ligging van de plaatsen, die we passeerden,
slechts kunnen raden. In de steden was de versiering blijven
hangen, maar in de meeste dorpen was alles binnengehaald. In
de loop van de Zaterdag werden de vlaggen weer uitgestoken
en begon men de erepoorten weer op te bouwen, de slingers met
kleurige lichtjes weer aan te brengen.
ONTSLAG AAN NOTARIS
Fraaie uitvoering en veel
geestdrift
Massaalfeestconcert in het
Feijenoord-Stadion
Rivier en Park de trek-
pleisters
door
WALTER
L. GEBAUER
Grandioos vuurwerk
Viering op Zondag
Tegen de gevel van het Raadhuis op de
Grote Markt groeide Zaterdagmiddag een
reusachtige legpuzzle stukje voor stukje
naar de voltooiing. Vanuit alle delen van
de stad kwamen welpen en kabouters,
verkenners en gidsen, leden van A.J.C.,
V.C.J.C. en tal van anderen een stuk kleu
rig geverfd board naar het verzamelpunt
op de Grote Markt brengen.
Om alles vlot te doen verlopen, waren
meer dan 4000 opdrachten uitgeschreven.
Het kon moeilijk anders, of niet alles li p,
zoals het gaan moest. Op somP1®®
sen waren geen posten aanwezig, °P
ren had de goede gang van Mken hinder
van de wielerwedstrijden en de afzetting
daTocli'kwam het grote bord fcnjhstad
huis vol Het Schiedamse wapen in een
Oranje-cirkel omgeven door lente-aeh ige
bloemen en de jaartallen 1898-1948 kwam
«e?eed zonder dat een stuk nog ontbrak.
De idee achter dit massaspel was uit
stekend Grote groepen jongens en meis
jes konden actief meedoen. Zonder meer
echter de georganiseerde jeugd foutloos
te laten samenspelen bleek een utopie.
Ook in de afzonderlijke groepen, eenhe
den van 24-30 man, groeit pas geleidelijk
de team-geest, die een spel voor 100% doet
slagen. Voor de bij elkaar gebrachte ver
enigingen is het beslist onmogelijk direct
aan elkaar gewend en op elkaar ingesteld
te zijn.
De groepen werken als kleine zelfstan
dige eenheden van nature het best.
De kermis op de Zandvlakte bewees dat.
Iedere groep had de opdracht om in korte
tijd een kermis-attractie uit de grond te
stampen en aan het draaien te krijgen.
Om half 6 was de Zandvlakte nog een
verlaten speelveld; om half 7 stond er een
kermis, die aan sfeer en aan hoeveelheid
attracties alles sloeg, wat Schiedam op
dit punt ooit gezien heeft.
Het was een schilder-penseel die al
Pieter Breughel waard geweest, om
spelende kinderen met hun kei mi
allures vast te leggen. kra_
De geur van poffertjes sloeg ui
men omhoog, knallend schoot he
de Kop van Jut omhoog, met een ftem. die
geen stem meer was, noodde de stoupier
de mensen binnen de griezelteri -
Na het schallen der klaroenen knipte
Commissaris Sunderman he kermig_ mj
teken van de opening van Alberts, die
begroette wethouderP.B.M. het
wederom van "J" ^annÊHy wlnste de
jeugdwerk deed blykem U en spoorde
Schommels en zweefmolen waren kun
stig gepionierd. De uitvinder van de Kop
van Jut verdient een speciale pluim voor
zijn improvisatie-kunst.
Het kan nauwelijks verwonderen, dat
de kei mis langer duurde, dan op het pro-
gramma vermeld stond. Ruim "een half
uur later dan in het programma verwacht
was, werd het sein tot sluiting en sloping
gegeven.
Met de volleerde handigheid van ker
misvolk na de laatste voorstelling brach
ten de jongens en meisjes hun attracties
weer tot de omvang van vervoerbare ten-
tenpakken terug. Een half uur na het sig
naal was de zandvlakte weer een verlaten
lege plek Sterrebos.
De jury kon de volgende prijzen toe
kennen. Voor de meest aantrekkelijke en
best gepropageerde attractie: le prijs:
Groep 3 N.P.V. met de zweefbrug 47% pnt;
2e prijs: N.P.V. met zweefmolen: 3e prijs:
Gidsen van de Singelparochie met rolbal-
tent.
Voor de grootste omzet aan kermis-
eenten: le prijs Gidsen van de Agnes- en
Notburga-groepen. resp. van de St. Jans
parochie. Lange Haven en van het S.F.L.
Lange Haven met de poffertjes-kraam,
1231 centen; 2e prijs Groep 2 van het
Schotse Vendel met griezeltent, 1079 cen
ten; 3e prijs Gidsen van de Singel-paro
chie met rolballentent -939 centen.
Deze kermis bewees de vindingrijkheid
en improvisatiekunst van de jeugd van
Schiedam. Zoals wethouder Alberts het
zei: „Deze idee is een aanwijzing voor de
toekomst. Er zit heel wat in".
Terwijl het bezoek aan de verlichting
gedurende de week beneden de verwach
ting bleef, leefde de belangstelling op Za
terdag- en Zondagavond weer op. Velen
trokken langs de havens, over de Broers-
vest, door de Hoogstraat en over de Dam.
De fontein op de Hoogstraat voor de Aula
van het Museum werd de hele avond
door een dichte haag mensen aan het oog
van de voorbijgangers onttrokken..
De Oud-Hollandse Markt begroette gis
terenavond om ongeveer 9 uur de 31.000
bezoeker. Zaterdagavond werden 5000 be
zoekers genoteerd.
hen aan
te brengen lmdkee es j,e zjen rol-
om kermisgeld inhuna gtaf van
len. Mina Bakgya,ag bcrrezen en op 6
keuken-prinsess werden de poffertjes aan
petroleumstell bakken. Maar nog kon
de lopende ba tet beVredigd woi/len.
Behalve een verkoopten» waren er bi»
hJPoffertjeskraam ook zitjes, zoals.een
!htPe kraam die niet missen kan.
^Dokter Robert Volta had een zeer origi
nele concurrent gekregen al kwamen de
bezoekers er minder droog af.
Zeer imposant waren de tekeningen van
de krachtpatsers tegen wie men het op
kon nemen om zijn kermis-geld terug te
winnen met een extra cent toe.
„Wereld-sensatie: Enorme luchtbrug"
kondigde het bord bij 'n andere tent aan.
Met plankjes op een kabelonze lezers,
die Donald Duck over de luchtbrug in
Saludos Amigos hebben zien rennen, zul
len zich de vermakelijkheid levendig kun
nen voorstellen was een brug gelegd.
Wij geloven niet, dat er één durver veilig
aan de overkant is geraakt. Iets wat de
ontembaren er natuurlijk toe bracht het
kers een voorproefje van w „j aele-
te wachten stond. De muziek werd geie
verd door eengramofoon, die laconiek
haar rondjes draaide zonder te beseften,
dat het lawaai van de kermis al haar
spanning overbodig maakte.
De rolballen-tent trok vele kegelaars
aan Ook hier bleekte mislukking uitda
gend op de jeugd te werken, want keer op
keer beproefden de spelers hun geluk op
nieuw.
Maandag 6 September
Inhuldigingsdag H.M. Koningin Juliana
Over de hele stad: luiden der klokke
7.30 uur.
St. Ja'nstoren: Klaroengeschal, 8 uur
Grote Markt: Muziek 8.159.15 uur.
Grote Markt: Kinderzanghulde 10.30 u.
St. Jacobsgasthuis: Receptie door Bur,
gemeester Peek, 12.302 uur.
Julianalaan: Vertrek bloemencorso,
2 30 uur.
Stadhuis: Défilé van Schiedamse Ver
enigingen en deputaties, 7 uur.
Zandvlakte: Groot vuurwerk, 10.30 u,
L
&e Distributiediénst Schiedam maakt
dat in het tijdval vanel Septem-
her tot en met 11 September 1948 formu
Leren MD 323-16 moeten worden afge
haald voor het aanvragen van brand
stoffen voor kamerhuurders.
Alleen die kamerbewoner® komen in
aanmerking, die een afzonderlijk te vei
U'armen woninggedeelte ter bewoning
hebben gehuurd en zijn ingeschreven ui
het bevolkingsregister de\ Gemeente
alwaar de aanvraag wordt ingediend.
Voor kamerhuurders, die in een andere
Gemeente zfin ingeschreven, doch tenge-
v°lge van hun werkzaamheden tijdelijk
kamer hebben gehuurd, zal t.z.t. een
afzonderlijke regeling worden getroffen.
Geen aanvragen mogen worden inge
di^fid voor: Kinderen van de verhuur
der kostgangers met z.g. huiselijk ver
keer inwonend dienstpersoneel; personen,
slechts een slaapkamer hebben ge-
jg-^d; personen, geboren na 1 October
t keaanvraag dient door de verhuurder.
hehogve van al zijn huurders op één
te worden ingediend.
Indiening der formulieren dient plaats
e Wnden in het tijdvak van 13 tot en
m®t, 25 September 1948.
amkaarten zowel van het gehele
gezin als van de huurder (si medebren
gen.
Formulierenafhalen en indienen:
Schiedam Broersvest 111.
Schiedam ,2 September 1948
De eerste klap is ven daalder waard: wie slaat de spijker met één Map in
het lioutOp.de jeugdkermis beproeven de mannen met aankomende
Bram Charité-biceps hun vorderingen.
De jury, welke de uitslag van de
Schiedamse étalagewedstrijd had op te
maken, kreeg gèen gemakkelijke taak
voorgezet. Over de gehele stad moes
ten de heren Jos de Jonge, architect te
Rotterdam, R. H. H. Karstel, etaleur
van de Bijenkorf te Rotterdam, en J.
Zieleman, chef van de reclame-afdeling
van Vroom en Dreesmann, hun indruk
ken opdoen. Nu zij klaar gekomen zijn,
zal er voor de Sehïedammfers vanavond
nog een prettig uurtje overschieten in
het bekijken van de winnende étalages-
De uitslag in de diverse groepen was:
Groep A: huishoudelijke artikelen en
schoenen: 1L. Kamp, Hoogstraat 128;
2 Fa. Schrijver, Broersvest; 3 Wed. J. v.
d. Torren, Rotterdamsedijk; 4 Gebrs.
Bertels, Dam; een eervolle vermelding
kregen C- C. v. d. Heijde, Gr. Markt 31
en A. Goos, Gerrit Verboonstraat 21.
Groep B: levens- en genotmiddelen:
1 J. Poot, Broersveld 149; 2 G. Abma.
Rubensplein 5; 3 H. N. Dunne, Broers
veld 170; 4 F. J. Etman, Wilhelmina-
plein 22; een eervolle vermelding kre
gen: Dhlaart, Rotterdamsedijk 272; R.
Kool, Singel 189; A. H. J. Hehemann,
Swammerdamsingel 79; P. J. Scheffers.
Singel 130; A .v- Leeuwen, Groenelaan
189; C. Abma, Rubensplein 7; Kramer
Freher, Singel 138; J .v. Selm, Noord
einde, Kethel; Banketbakkerij „Het
Westen", St. Liduinastraat 49.
Groep C: luxe artikelen en gedistil
leerd: 1 N. Bergers, Hoogstraat 88; 2 H.
J. Blommendaal, Hoogstraat 55; 3 G. P.
v. Daalen, Rotterdamsedijk 252; 4 Mai-
son „Modern", Hoogstraat 53. Eervolle
vermeldingen werden verleend aan:
Myosotis, G. Verboonstraat; Radio Zijl
stra, Hoogstraat; Jansen, Rembrandt-
laan; Most, Rotterdamsedijk; Hollewijn,
Passage; Dijkshoorn, St. Liduinastraat;
Jongsten, Rotterdamsedijk.
'Groep D; textiel: 1 De Graaf van Loon,
Rotterdamsedijk; 2 Smoorenburg, Hoog
straat, met eervolle vermelding; 3 Jan
sen, Modemagazijn, Hoogstraat 1574
Overhagen, L. Haven 87. Eervolle ver
meldingen ..voor Bertels, Dam 9; Rook,
Oranjestraat; Janse, herenmodes, Hoog
straat 93; V. d. Heijden, Boterstraat;
Petit Paris, Gerrit Verboonstraat; Zag-
wijn, Hoogstraat 70; De Vree, Dam 4.
Groep E: algemeen: 1 De Papaver, G.
Verboonstraat 8; 2 A.P. Boekhandel,
Passage 18; 3 De Groot, Singel 140: een
eervolle vermelding voor C. Huizer,
Groenelaan 57L. Jurgens, Hoofdstraat
189; Fa. v. d. Ende, Hoogstraat 28.
De wedstrijd werd uitgeschreven door
de O.V- in samenwerking met de Schie
damse Middenstandscentrale.
Toen Suykerbuyck in de zesde ronde
voor het einde wegliep uit de kopgroep,
was zijn overwinning nog geenszins
zeker. In tegenstelling met de beide vo
rige ronden van Schiedam ging de strijd
om de eerste plaats deze keer niet tussen
twee rivalen, maar tussen een zevental
renners, die elkaar bij elke ronde de
eerste plaats betwistten. Vele ronden was
Suykerbuyck zelfs geen medevechter in
deze kopgroep. Nadat hij met de Maas-
lander Brinkman, de 's-Gravenzandenaar
W. v. d. Voort, de Amsterdammer F. Pe
tri, de Hagenaar Mittertreiner, de Rotter
dammer Muntz en Vos uit Den Bosch
rondenlang het kop-peloton gevormd had
moest hij lange tijd tussen deze kopgroep
en de tweede groep van ongeveer 9 ren
ners alleen de taak van de achtervolging
verrichten, omdat een lekke band hem
had doen terugvallen.
Het is wel tekenend voor het karakter
van deze koers, dat Henneman uit Bever
wijk, een renner, die in de ronde tegen
het einde niet meer voorkwam, de lei
derspremie kreeg toegewezen, omdat hij
de meeste malen als eerste door de finish
was gegaan.
W. Voorting was bij het publiek favo
riet, maar de arme jongen reed volkomen
onder de dwangpositie van de grote naam
van zijn broer. Toen hij dan ook in de
ronde geen ogenblik meetelde en het
grootste deel van de strijd bij de derde
groep van ongeveer 7 renners lag, moest
ftij ae bitterste verwijten van het publiek
verduwen. „Stumperd", was nog de meest
sportieve opmerking van dit „zeer spor
tieve'; publ ek Een vijftal ronden voor
het einde gaf hij op. Suykerbuyck heeft
het niet op de eind-spurt laten aanko
men, omdat hij wist tegen Brinkman in
dat geval geen kans te hebben. Zes ron
den voor het einde ging hij er van tus
sen. De overige renners van de kopgroep
reageerden nauwelijks; zeker ervan, dat
zij voor het einde de optimist nog wel
zouden inhalen. Maar Suykerbuyck bleek
nog over voldoende stamina te beschik
ken. Hij bleef doorduwen. Het publiek
langs de kant werd met de ronde geest
driftiger, want steeds weer was het Suy
kerbuyck, die alleen door de bocht kwam
op tientallen meters gevolgd door de
overige zes. Elke poging van een van
deze om er tussen uit te trekken, strand
de op de bewaking van de overigen. Suy-
kerbi^ck won in een prachtige race. De
overige plaatsen werden bezet in de volg
orde van namen, zoals die in de twee
alinea hierboven vermeld staat. 8. A. v.
d. Voort, 's-Gravenzande; 9. Gieseler,
Rotterdam; 10. Westèrduin, Scheveningen
De tijd van Suykerbuyck over 100 km.
was 1 uur 48 min. 42.6 sec. Van de 60
deelnemers die startten, kwamen een
goede 20 over de eindstreep.
De Vace voor 40 amateurs over 30 km.
werd een dtiel tussen W. Verhoeven uit
Overschie en A. v. d. Putten uit Den
Haag. De overige renners kwamen er
niet aan te pas. Voor v. d. Putten waren
de 3 premies, maar voor Verhoeven de
eindoverwinning. 3. W. Snijders, Half
weg; 4. A. v. Oers, Langeweg; 5. P. van
Roon, Haarlem; 6. F. Versluis, Waddinx-
veen.
De wedstrijd voor toerfietsen miste
élke kleur. Terwijl in andere steden de
attractie wordt gevormd door het mee
rijden van de 20 deelnemers in hun be
roepskleding, zoals een bakkers- of sla-
gerskiel, verschenen de deelnemers in
ander tenue. Deze race ging over 7.5 km.
en werd gewonnen door Versoest uit
Schiedam; 2. Kerklaan, Schiedam; 3. Hoo-
gerhuis, Vlaardingen; 4. Breeman, Vlaar-
dingeh; 5. Slump, Rotterdam; 6. J. Gey-
bels, Schiedam.
J. van Unen vloog tijdens de race tegen
een lantaarnpaal op en brak een been.
Door brancadiers van het Rode Kruis
werd hij verzorgd en naar het ziekenhuis
overgebracht.
De belangstelling van de zijde van het
publiek was groter dan het vorig jaar. De
politie had voor een uitstekende afzet
ting gezorgd.
Zaterdag en Zondag hebben de water
sportvereniging VZOD en de Kralingsc
Zeilclub haar jaarlijkse wedstrijden in de
16 M2. klas en de 12 M2. B. M. klas
gehouden. De eerste dag was er weinig
wind, doch Zondag hebben de zeilers
hun hart kunnen ophalen. In de 16 M2.
klas zijn er 5 wedstrijden verzeild.
Stern van A. de Hoog, W. V. Rotterdam,
werd eerste met 82 punten; 2. Ideaal vim
H. Molenaar, KZC met 72 punten; 3.
Annie III van E. J. Both, Gouda, met
67 punten en 4. Marjolein van J. C. van
Tienhoven, Gouda, eveneens 67 punten
Voor de 12 M2 B. M. klas werd zes
maal gestart. Keep Steady van C. Nele-
man. KZC behaalde het hoogst aantal
punten n.l. 81, daarna volgde Daisy van
B. Verhaven, Aegir, en derde werk Skiti-
py van F. Moret, KZC, eveneens met 75
punten.
Bij K.B. is op zijn verzoek aan L. A.
Beth, met ingang van 9 September 1948
ontslag verleend uit zijn ambt van notaris
te Overschie (gemeente Rotterdam).
In Oldenbroek. zagen we enkele men
sen druk bezig; ze hadden 'n stuk straat
opgebroken, vreemde stokken geplant en
een touwtje gespannen. Enfin, alles zag
er veelbelovend en kunstzinnig uit en
we vroegen dan ook belangstellend wat
het wel orden moest. Het antwoord
was kort cn krachtig en beschaamd trok
ken we verder: het waren landmeters,
die hun nuttig bedrijf uitoefenden
Maar elders was men toch écht druk
bezig. In Zwolle zagen we met enige
weemoed, dat het portret van koningin
Wilhelmina werd verwisseld voor dat
van de prinses, die vanaf Maandag onze
koningin zal zijn. Het deed ons beseffen,
dat het moment van afscheid en van wel
kom definitief nader komt
Het waren goedgelijkende portretten
en drie Dominicaner-fraters, die op hun
wit-zwarte pij een kleurig Oranjeknoopje
droegen, vertelden, dat dit hun klooster
was en dat de tekeningen van de hand
van pater van Bergen waren. Toen ze de
naam van onze krant en het doel van
onze tocht hoorden, vonden ze, dat we
„de schilder" aldus noemen de biech
telingen de pater maar eens iets over
de feestviering in Zwolle moesten vra
gen. En we gingen het versierde gebouw,
dat 's avonds met schijnwerpers verlicht
wordt, binnen. De prior liet ons de prach
tige kapel, het koor en de kloostergan
gen zien en pater-bibliothecaris een
Rotterdammer stal ons hart met zijn
boekenliefde.
In de eetkamer, waar we in een ge
schilderd portret direct pater Schaab, de
pastoor van de O. L. Vrouw Rozenkrans
in Rotterdam herkenden, vertelde pater
van Bergen ons iets over de Oranje
feesten. Hij had het decor voor het open
luchtspel geschilderd, een groot portret
van de koningin, vier bij vier; voorts de
twee tekeningen vervaardigd, die we ai
gezien hadden, en tenslotte adviezen ge
geven voor versieringen. Pater van Ber
gen sprak met schroom over zijn werk,
maar spoorde ons met des te meer klem
aan, flink toe te tasten. De Franciscaanse
bescheidenheid en Benedictijnse gastvrij
heid gingen hier in Dominicaans kleed!
Na veel oponthoud van voorbijtrekken
de kinderoptochten, bereikten we Stap
horst, waar de typische klederdracht niet
iets kunstmatigs is, als lokmiddel voor
vreemdelingen, doch nog werkelijk leeft.
Voor een van de lange huizen met de
groen-wit geschilderde kleine ruitjes,
speelden drie kleine meisjes: strakke ge
bloemde kapjes om de witte kopjes; een
lang blauw rokje en schortje en een
kleurig omslagdoekje. Nauwelijks zagen
ze ons fototoestel, of de peuters van
drie, vier jaar, poseerden al. Ze zijn dat
gewoon. Na de klik zeiden ze iets, maar
we verstonden het niei. Ze herhaalden
en herhaalden, 'n beetje ongeduldig ten
slotte, en eindelijk begrepen we dat ze
ons het adres noemden, waaraan we een
kiekje moeten zenden. Ze beschouwden
dat blijkbaar als een stilzwijgende con
ditie voor hun bereidwilligheid.
We vroegen Reusje, de oudste, of ze
wist waarom het feest was. Er volgden
vele woorden, maar we verstonden er
niet één van. Haar nadrukkelijke hoofd
knikjes bewezen echter, dat ze het ter
dege wist.
En in Drente was men langs het schier
eindeloze kanaal met zijn talloze hef-
brugjes druk aan het versieren. Daar
kwam een boertje „angereden met een
wagen vol heide. Bij een erepoort stopte
hij, begon zonder iets te zeggen zijn
vracht af te laden en keerde daarna
terug, om nieuwe voorraad te gaan halen
uit de heuvelige vlakten, waar genoeg
heide is om hele steden mee te versieren.
En nu staan we dan hoog boven de
stad Groningen, op de Martini-toren.
Vlak onder ons zier- we open plekken,
oorlogswonden; maar verder, in en rond
de Heerestraat, leeft het van door elkaar
wriemelende mensjes en waaiende vlag
gen en versieringen. De markt met haar
lange rijen witte tentjes lijkt van hier
op een kostbaar mozaïek. Hoe fris en
kleurig is het bevlagde Groningen, zo
van boven af gezien.
Van Groningen naar Leeuwarden. Hebt
ge wel eens opgemerkt, hoeveel verschil
lende kleuren groen er bestaan? In
Friesland lijken de weiden op uitgestrek
te velden van glanzend, donkergroen flu
weel, waartegen de enkele oranjevlag
of -wimpel aan de voorgevel van 'n boer
derij bijzonder mooi afsteekt.
In de Jacobijnenkerk te Leeuwarden
wordt de gerestaureerde grafkelder van
de familie Nassau-Dietz, waarvan ons
Vorstenhuis rechtstreeks afstamt, offi
cieel als Fries huldeblijk aan koningin
Wilhelmina overgedragen, Hier rusten
o.a. „Us Heit" (Onze Vader), die Willem
Lodewijk heette en een oomzegger van
Willem de Zwijger was, en Maria Louise,
1rl Kof" »Mariike Muoi" (Tante Marijke), waar-
1X1 llul naar ons jongste prinsesje vernoemd is.
In 1795 is door „schennende handen",
aldus de gedenkplaat, de grafkelder ver
woest, maar thans is hij in ere hersteld.
En hoe! Het Oranjepoortje is prachtig
gerestaureerd en versierd met een Oran
jeboompje. Voorts is er een prachtige
nieuwe tombe geplaatst en werd een
schildering van Us Heit aangebracht.
Jhr. Mr. van Eysinga en Mr. H. P.
Linthorst Homan, commissaris der konin
gin in de provincie Friesland, hielden
toespraken en er werden o.a. werken van
Friese componisten ten gehore gebracht.
Nu we toch in de buurt (en in de
sfeer!) zijn, gaan we ook een bezoek
brengen aan Wieuwerd, een klein plaatsje
op ongeveer 25 Km. afstand van Leeu
warden. Het is moeilijk te vinden. Ge
moet niet naar „Wieuwerd" vragen, maar
naar „de grafkelder", want de Friezen
spreken de naam heel anders uit en zijn
volkomen oprecht, als ze op enkele kilo
meters afstand nog zeggen, er nooit van
te hebben gehoord. Maar „de grafkelder"
weet iedereen, want die is over de hele
wereld beroemd Hij ligt onder een oud
kerkje, dat waarschijnlijk in de 13e eeuw
gebouwd is. In 1765 werd de kelder ge
opend en men vond toen ongeschonden
kisten, waarin versteende lijken. Het
oudste dateert van 1609. Hoe het komt,
dat de lijken niet vergaan doch mummifi
ceren? Doen dat de lucht, de soort aarde
of de bouw van de kelder? Niemand
weet het. In Amerika en Engeland zijn
nauwkeurige copieën van de kelder ge
maakt, doch zonder rccultaat. De
kelder te Wieuwerd blijft echter zijn
„kracht" behouden; enkele jaren geleden
heeft de concierge een bedervend stuk
vlees in de kelder gelegd. Binnen één
dag eindigde het rottingsproces en daar
na begon het vlees.te verstenen.
We stijgen uit de kelder weer naar het
licht, kunstlicht wel-te-verstaan: rond
ons zien we tegen de duistere hemel vijf
kleine verlichte torentjes staan in het
vlakke, wijde Friese land.
j 4', d° woestijn is het heet of koud. Na zonsondergang
daalt het kwik in de barometer heel snel, vaak tot onder het
vnespunt. Zo was het ook die avond. Van lege proviand-
kisten werd een kampvuur aangelegd. Behalve het loeien
van de vlammen en het knetteren van het hout was nog een
ander geluid hoorbaar: Fatima, het moedige en zwijgzame
meisje, snikte. Zij verborg haar gezicht in haar handen Dat
was te veel voor de speurder, die geen vrouw of kind kan
horen huilen zonder zijn hulp aan te bieden. Basli ging naar
de jonge dame, maakte een diepe buiging, zoals dat bij een
prinses gebruikelijk is en vroeg in schools Arabisch: „Kan
Ik U helpen, prinses? Is er iets dat U bedroeft?" „Mijn vader,
Hadji Asoef, Sheik van de Kahran-Arabieren is door list en
bedrog ontvoerd". Het meisje keek angstig om zich heen.
Enkele medereizigers van de karavaan luisterden opvallend.
„De ruiter die deze brief bracht, is een vriend van mijn
vader. Hij zeide mij, dat ook de leider van deze karavaan
In het complot is", ging de prinses in het Engels voort.
.Waarom nam men hem niet gevangen?", fluisterde Basli.
„Omdat men vreesde, dat zijn mannen op hem zouden wach-
ten", zei de prinses snel. „Maar zijn mannen zijn niet hier", j delijk spuwen trams en bussen, die met
zeer grote frequentie reden, hun mense-
Onvermoeid trekken de Rotterdam
mers er iedere dag weer opnieuw op
uit om getuige te zijn van de vele
feestelijke evenementen, welke alom
de aandacht vragen, om te genieten
van een unieke verlichting, welke
rivier en stad maakt tot een wonder
lijke droom.
Het hoogtepunt van de feestviering
was Zaterdag zonder twijfel de allego
rische optocht uit Den Bosch, welke in
triomfantelijke kleurenpracht door de
Rotterdamse straten trok en waarover
men elders ln dit blad meer uitvoerige
bijzonderheden kan lezen.
Maar hoewel vele tienduizenden van
dit ongekend-mooie schouwspel genoten
telt Rotterdam bewoners genoeg om vrij
wel tegelijkertijd het reusachtige Feije-
noord-stadion te vullen, waar een groots
muziek-festival plaats vond.
Meer dan 40 Rotterdamse koren zijn
Zaterdagmiddag in het Feijenoord-stadion
te zamen gekomen en hebben daar onder
leiding van Piet van den Kerkhoff een
feestprogramma uitgevoerd, dat in deze
massale bezetting dikwijls indrukwek
kend was.
Plechtig en groots klonken het Wilhel
mus in de meerstemmige .bewerking van
J. Vranken Jr., het Wilt heden nu treden
en het Domine Salvam fac van Giesen als
even zovele hoogtepunten in deze massa-
betoging Een geheel vak was voor de
zangers en zangeressen gereserveerd, dat
door de opstelling der groepen, de dames
in de bonte kleuring van hun kledij
tegenover het stemmig donkere van de
mannen, over het groen van het stadion,
veld als een triptiek was voor de toe
schouwers.
Behalve deze massazang was daar nog
het R.Ph.O. o.l.v. E Flipse, dat o,m. van
Anrooy's Piet Hein Rhapsodie voor het
voetlicht of beter voor de microfoon
bracht en daarmede het nationale ge
deelte van het programma opende. Theo
Bavlé en Henk Noort hadden te voren
nog enige opera-aria's gezongen met be
geleiding van het Philharmonisch Orkest.
Medewerking verleende eveneens de
Koninklijke Militaire Kapel die vooral
met haar kranig geblazen Taptoe groot
enthousiasme bij het publiek ontketende
Jammer dat de kapel het eerste gedeelte
van haar programma zo traag afwerkte,
waardoor aan het einde van dit pro
gramma, toen het etensuur reeds lang
verstreken was, nog alle dansen van de
Gorsselse Boerendansen gemaakt moesten
worden. Daarom moesten vele aanwezi
gen zich deze kostelijke volksdansen, die
met humor en verve uitgevoerd werden,
voor een groot gedeelte laten ontgaan.
Tegen 9e avond begon een onafgebro
ken mensenstroom te vloeien in de rich
ting van de rivier en het park. Onophou
57)
Nu er bestaat dan tenminste nog
hoop, dat de bende hier ergens in de na-
bijheid huist.
Frank vouwde zijn kaart op en stak
ze in zijn zak
Het zou al te gek zijn als we de
schurken niet uit hun schuilhoek kon
den lokken.
Toen ze weer in Chicago aankwamen,
was het ver in de middag. Frank zond
zijn mannen weg en belde Govern op.
We hebben jammer genoeg geen
succes gehad, maar het zou ook een won
der geweest zijn, als dadelijk de eerste
poging gelukt was.
Ziet u, dat had ik verwacht! Ik
heb het u immers gezegd, we zuilen moe
ten wachten, totdat ScWirelly de een of
andere domheid begaat en zich daardoor
verraadt!, antwoordde de commissaris.
Daar kan ik niet op wachten, beste
vriend. Ik heb nog één troef in mijn
hand en die zal ik nu uitspelen.
Als ik u daarbij van dienst kan zijn,
dan beschik maar over mij, Frank!, ant
woordde Govern hartelijk, maar in zijn
stem klonk duidelijk twijfel. Doch Frank
stoorde er zich niet aan en zei:
Hartelijk dank, dat kunt u namelijk
inderdaad. Govern! Ik heb een water
vliegtuig nodig.
Hoe? Wat? Een watervliegtuig?
Ja, maar geen politievliegtuig. Kent
u iemand, die mij er aan zou kunnen hel-
pen?
Wacht eens, ik heb een kennis, die
er een bezit. Weet u wat, Frank ik doe
u een voorstel. U eet met mij in de club,
want ik veronderstel, dat we Jonny Al
ton zo heet de eigenaar van het vlieg
tuig daar zullen ontmoeten. Hij is
een echte sportsman!
De chef-detective stemde dadelijk toe
en legde voldaan de hoorn neer.
De club, waarvan commissaris Govern
Mu- was' behoorde tot de deftigste van
Chicago. Het clubhuis was een indruk
wekkend gebouw, ja, een echte stad in
het klein, die haar leden alle mogelijke
gemakken bood. Ze konden ep wonen en
werken hun inkopen doen én er zich
vermaken-
Er waren zo doelmatig mogelijk inge-
richtte bureaux te hunner beschikking.
Een bioscoop, een variété, een restau
rant, tal van winkels en zelfs een klein
postkantoor waren te bereiken, zonder
dat het nodig was, dat mep het huis ver
liet. Grote zalen en tal van lokalen,
die voor uitvoeringen en vergaderingen
van allerlei aard geschikt waren, war -n
aanwezig. Natuurlijk was er ook een
arts, een tandarts en een bazar, waar van
alles te koop was, van aspirine af tot een
trekharmonica toe als iemand die mocht
verlangen. Een goed beheerde bank met
de modernste kluisinrichting nam op ver
zoek de kostbaarheden van de clubleden
in veilige bewaring.
De chef-detective wist, dat hij de com
missaris in de grote hal zou ontmoeten.
Hij zag hem al, toen hij door de draai
deur die door een jongen werd bediend,
binnenstapte, in gezelschap van „en jon
geman aan een der kleine marmeren
tafeltjes zitten. Govern wenkte hem.
We hebben op u gewacht, Frank!
Het geluk is weer eens net u, ik heb
mijnheer Alton ai verteld, dat u zijn
vliegtuig wilde lenen.
Jonny Alton, een lichtblonde jongen
met een plozend gezich' voi zomersproe
ten, drukte Frank'*' nand als in een
bankschroef.
Het zou me reusachtig veel plezier
doen, als ik u een genoegen zou kunnen
doen. mijnheer Frank! U kunt het vlieg
tuig te allen tijde rijgen. Het is wel
niet van iet nieuwste model, maar och
aardig vlug. Ik heb er een uaar prijzen
mee behaald.
Ik neerr uw aanbod met dank aan,
maar we zullen dadelijk afspreken, wat
u voor het Vliegtuig vraagt, ingeval het
verloren raakt.
Alton lachte en toonde twee rijen blin
kende tanden.
De kist Is voor drieduizend dollar
verzekerd ik zou haast geen betere
zaak kunnen doen. Doch als u met der
gelijke plannen rondloopt, waarde heer,
dan kunt u beter een valscherm mee op
reis nemen.
Frank weerle met een lachje af.
De zaken staan toch iets anders.
Hoe hoog zou de prijs zijn, die u wenst
mijnheer Alton?
Nu tweeduizend is het ding altijd
nog waard.
Goyern, die van de een naar de- ander
keek. stond op.
Ik denk, dat we nu eerst eens moe
ten gaan eten, jullie zullen het wei eens
worden.
Dat zijn we al, antwoordde Frank;
daarna zei hij tot Alton:
Het is mogelijk, dat ik het vliegtuig
moet verkopen. Over de reden zou ik
nu nog niet willen spreken. Als het
dus verloren raakt, krijgt u tweeduizend
dollar.
Dat zal me aangenaam zijn, maar als
het mogelijk is, zou ik de kist willen
houden. Ik ben er nu eenmaal aan ge
hecht. voegde hij er lachend aan toe.
Commissaris Govern streek over zijn
neus. Hij begreep absoluut niet, wat
Frank met het watervliegtuig wilde be
ginnen. En dat zou ook voor hem nog
voorlcpig een geheim blijven, want de
chef-detective kwam er met' geen enkel
woord op terug.
XXIV
Schirelly brengt nieuws
Leon Schirelly keerde eerst laat in de
nacht terug Bil) Schirelly. die door on
rust werd gedreven, had tot het dalen
van de avond de uren zoek gemaakt met
in de tuin te werken; daarna was hij
het huis „ingegaan, om in zijn kamer orde
te scheppen.
Door het raam van zijn kamer kon hij
een klein stuk van de straat overzien
Af en toe kwam er een auto langs, en
voetgangers waren er in het geheel niet
te zien. Onder het werk kreeg hij tal
van phantastische Ideëen. Ja, hij over
woog zelfs het plan om een deei van de
buit mee te nemen en er met de woon
wagen van door te gaan, alleen maar,
omdat hij deze kwellende eenzaamheid
niet kon verdragen.
Doch zijn verstand hield hem er van
terug en zei hem. dat hij niet ver zou
komen. Zijn vader had immers gelijk
Dit eenzame huis bood een veilige schuil
plaats tegen cops. Ja, wanneer Gredy
er nog geweest was. dan had het er zelfs
gezellig kunnen zijn.
Hij zette zijn tanden op elkaar en wierp
zich weer vol vuur op het werk. Hoe
wel hij geen honger voelde, maakte hij
een overvloedig avondmaal klaar en dek
te de tafel in de hal Gespannen wachtte
bij op de terugkeer van de oude.
- Toen echter de uren verstreken, zon
der dat Leon Schirelly kwam, keek Bill
eens in het laboratorium rond. Het was
namelijk tot hem doorgedrongen, dat hij
geen enkei wapen tot zijn beschikking
had, waaruiee hij zich in geval van nood
zou kunnen verdedigen. Hij doorzocht
de koffer, die zijn vader toebehoorde, en
vond enkele van de stalen cylinders,
waarmee ze in het warenhuis de bewa
kers buiten gevecht hadden gesteld,
Hjke inhoud uit in de omgeving van de
van Vollenhovenstraat. De verlichting van
rivier en park en natuurlijk ook het
grandioze vuurwerk, dat later op de
avond zou beginnen, waren hier de grote
trekpleister.
De door de politie getroffen verkeers
regelingen bleken voortreffelijk te wer
ken. In een vlot tempo ging het langs de
Jachthaven en eerst op de Westerkade
kwam er enige stagnatie. Dank zij de
medewerking van het publiek, dat zich
opvallend ordelijk en rustig gedroeg,
deden zich evenwel geen Incidenten voor.
Eenmaal in het Park gekomen, ging
het in een kalm tempo voorwaarts. Rus
tig, maar gestaag trok de dichte menigte
voorwaarts als een eindeloze feestproces-
sie, slechts nu en dan bij een nauwer pad
of een smalle brug even opgehouden, om
dan weer genietend en bewonderend
voort te gaan in een sprookjeswereld van
licht, kleur en wijd uitwaaierende fontei
nen.
En intussen daverden van het Prin-
senhoofd de eerste kanonslagen van het
grandioze vuurwerk dat daar werd ont
stoken. Fantastisch belichtte de fraaie
stukken de rivier, waar het wemelde van
de vaartuigen. Hel spreidden de vuurpij
len hun veelkleurig-lichtende ballen over
de oevers, waar de toeschouwers dicht
opeen genoten van dit feeërieke schouw-
Een waardig slot van een prachtige
dag.
Met het oog op de Zondag droegen de
feestelijkheden gisteren een soberder ka
rakter. Wel werd des avonds de verlich
ting alom ontstoken en bewoog zich een
dichte menigte door de straten, doch de
feestelijkheden overdag beperkten zich
tot de sluiting van het Internationale
Concours Hippique en een poppenkast
voorstelling voor de kinderen in Dijkzigt
gegeven door „De lachende Spinnekop".
welke voorstelling des avonds voor de
volwassenen werd herhaald.
Des morgens werden in alle kerken
speciale diensten gehouden, terwijl des
avonds tn de Rotterdamse Schouwburg
een herhaling werd gegeven van Shakes
peare's „De Storm", gevolgd door het
huldigingsspel „Na de Storm" van W. A.
Wagener.
Wie in deze rumoerige, overdrukke
feeststad, met haar klein millioen vreem-
delingen, een ogenblik rust zoekt, kan
terecht in een der talrijke kerken van
Amsterdam: schemerige eilanden van
stilte, een kerkdeur zoeft dicht achter de
bezoeker en sluit dit ongewone dagelijkse
feestlawaai buiten.
Levensmiddelpunt wordt weer levens
middelpunt en de bescheiden Godslamp,
eeuwig brandend, is mooier en langduri
ger illuminatie dan de tienduizenden
lampjes buiten.
Maar ook hier is er momenteel, zij het
zeer sober, feestversiering. Vele kerken
vonden in dit jubileum- en kroningsfeest
aanleiding om, zoals slechts hoogst zelden
gebeurt in Nederland, met de nationale
en oranjekleuren het interieur te ver
fraaien.
In de St. Dominicuskerk op de Spui
straat gingen Zondag een aantal katho
lieke leden der hofhouding, o.a. de ko
ninklijke secretaresse mej. Geldens, de
hofmaarschalk, een hofmeester en mevr.
Verbrugge ter Hoogmis in een kerk, die
versierd was met oranjebloemen en groen
terwijl het rood, wit en blauw en een
oranjevlag het altaar flankeerden. Deze
kerk was de enige, waar reeds Zondag de
Dankdienst in een plechtige H. Mis van
de H. Geest werd gecelebreerd.
In alle andere kerken geschiedt dit pas
vandaag op de dag der inhuldiging, maar
reeds Zondag waren zeer vele altaren
stemmig omgeven door oranjebloemen en
feestelijke vlaggenbundels. In de Willi-
brordusfcerk buiten de Veste op de Am-
steldijk, waar Zondagmiddag om 3 uur
een plechtig Lof gecelebreerd werd ter
intentie van de Kath. Vrouwenbeweging,
waren 'o.a. officiële vertegenwoordigers
van H. M. Koningin Juliana en de bur
gemeester.
En wanneer Maandag dan de torens
van alle katholieke kerken hun bronzen
stemmen zullen verheffen, zal daar ook
de nieuwe stem van Amsterdams pa-
troonkerk. de St Nicolaas od de Prins
Hendrikkade bij zijn. welke Zondagmid
dag door Mgr. G van de Burg in een
plechtig Lof werd ingezegend.
(Wordt vervolgd.) I choslowakije "te kopen.'
Frankrijk, Griekenland en Oostenrijk
hebben van de E.C.A. machtiging gekre
gen tot het opnemen van dollarcredie-
ten voor de aankoop van 1.210 814 ton
van 1.010 kilogram steenkolen in de Duit
se dubbelzone. Deze aankopen zullen
18.872.000 vergen. Verder kreet' Oos
tenrijk vergunning vJ.496 ton (van 1.016
kilogram) steenkolen in Polen en Tsje-
