DE STEM VAN DE LEZER
TYPERENDE
l DE BOSSEN
De redenen voor de inbeslagneming
van de gekleurde inhuldigingsfilm
Luchtpost naar
militairen in Indië
Veertien personen
werden gedood te
Soerakarta
Uitsluitend filmrecht in Nieuwe Kerk
was aan Profilti toegestaan
CHTER
PAGINA 3
WOENSDAG 13 SEPTEMBER 1948
PICCARD NAAR DE GOLF
VAN GUINEA
RAAK I
RAAK II
RAAK III
BESTUDERING LUCHTHAVEN
PROBLEMEN
ned. vrachtejmmarkt
WE GROEIDEN MET 117
STADGENOOT-DOMINICANEN
NAAR ZUID-AFRIK A
EXAMENS
DEZE JONGENS KOMEN THUIS
MAASSLUIS
„Gevechten op kleine schaal,
meldt Antara uit Oost-Java
LOTERIJ TRANSPORTCOLONNE
TWEE HANDEN'
Een roman uit Siberië
door
FR. ENSKAT
Reuter seint uit Antwerpen: Profes
sor Aug. Piccard en zijn assistent pro
fessor Max Cosyns, zijn vandaag aan
boord van het stoomschip „Scaldis" uit
Antwerpen vertrokken voor hun diep-
zé#-onderzoek in de Golf van Guinea.
Het is weer mis met de sigaretten-
voorraad. De rokertjes zijn schaars en de
belangstelling is groot. Voor de zwart
handelaars wordt het weer een betere
tijd. Aan de Buitenhavenweg had het
bedrijf intussen in al die tijd niet stil
gestaan. Wie er een hofje betrad kon van
de kleinste kleuter horen, waar hij te
recht kon voor echte Amerikanen.
De Haagse chauffeur A. A. O. en zijn
stadgenoot-caféhouder C. F. R. hadden
waarschijnlijk de roem vernomen. £ij
werden in Vlaardingen door de politie
aangehouden. Deze vond 4000 Ameri
kaanse sigaretten in de wagen. De heren
deelden mee, dat deze zwart gekocht
waren van J. S. aan de Buitenhavenweg
in Schiedam. In samenwerking met da
Schiedamse politie heeft de Vlaardingse
politie een overval gedaan op het be
wuste pand aan de Buitenhavenweg en
er onder de vloer 9800 Amerikaanse si
garetten gevonden. Koopman en kopers
zijn gearresteerd. De voorraad is in be
slag genomen.
In de nacht van Zondag op Maanaag is
er ingebroken in de sigarenwinkel van v.
d. B. aan de Gerrit Vèrboonstraat onder
de H.A.V.-bank. 16000 Volksherstel siga
retten werden meegenomen en de lade
van de cassa werd voor f 80.gelicht. De
dieven hebben het pand vermoedelijk via
de achterzijde betreden. De politie stelt
een onderzoek in.
Bij mej. V.K. aan de Gordonstraat is
een partij shag en sigaretten in beslag ge
nomen. Het ging om 2000 sigaretten, deels
import, deels eigenheim en 90 pakken
shag.
omlijsting ligt er voor Alberdingk Thijm
zeker een groot terrein braak.
Typer wil" een paar zinsneden uit het
vormingsprogramma over dit onderwerp
aanhalen.
„Iets wat we ook met heel veel aan
drang aanbevelen is: schakel de eigen
toneelclub of die van de K.A.J. in en
zorg dan in 's hemelsnaam voor goeie (de
vet-druk is niet van mij, T.) stukken, 't Is
soms verschrikkelijk om te zien, wat er
wordt opgevoerd!
Onze cultuurdienst verleent heel graag
haar bemiddeling bij de keuze van een
goed, pakkend, stu'k, dat gerust weer kort
mag zijn, met weinig krachten gespeeld,
als met maar pittig van inhoud is".
Het programma beveelt dan het' stuk
„Het begon zó aan", geschreven door Jan
Muller, een avond vullend en de begin-
strijd van de arbeidersbeweging weerge
vend. Het stuk is in eenvoudige taal ge
schreven voor een niet al te grote be
zetting en stelt geen bovenmatige eisen,
aan spelers en regie.
Schiedam beschikt als onderafdeling
van de K.A.B. ook nog over „St. Ambro-
sius". Waarom zou het niet mogelijk zijn,
dat hét Feest van de Arbeid gevierd
wordt op zodanige wijze, dat alle afde
lingen waarom zou het inmiddels afge
scheiden „St. Cecilia" niet als gast ge,
vraagd worden? werkelijk met elkaar
de avond vullen. De zang door orkest ge
steund en geflankeerd of dooreengewerkt
met massa- en individuele declamatie. Er
zijn zoveel mogelijkheden, als er goed
wordt voorbereid.
Een ding blijft echter het belangrijkste.
De grote en bekwame leider-regisseur
achter dit geheel. Een mannetjesputter op
dit gebied kan wondere dingen presteren.
Het dunkt Typer, dat de K.A.B.-Schie-
dam eens uit moet zien naar een coördi
nator van formaat, een man, die de di
verse culturele activiteiten in de Schie
damse K.A.B. weet te wekken en weet te
leiden in goede banen. Hij zou zijn ge
wicht in goud waard zijn.
Intussen kan er zonder die coördinator
ook al veel voorbereidend werk gedaan
worden.
TYPER
Men meldt ons uit Rotterdam:
De directeur van gemeentewerken, ir.
J. A. C. Tillema, is vergezeld van de
heren mr. J. C. Knap, chef secr. afd. O.
W. en ir. P- Westbroek, hoofding. afde
lingschef van gemeentewerken naar de
Verenigde Staten vertrokken ter bestu
dering van de technische economische en
administratieve vraagstukken, welke zich
voordoen bij de aanleg en exploitatie van
een moderne luchthaven.
ROTTERDAM, 14 September 1948.
2 X 100 ton buizen Wessem m.s.; 80 ton
id. Dordrecht m.s.; 74 ton id. Helmond;
850 ton tarwe Amsterdam; 280 ton fosfaat
Oirschot; 100 ton oud ijzer Zuilen; 70 ton
id. IJmuiden; 291 ton zaad Delft; 56 ton
id. Maastricht; 22 en 21 stand, hout Sche-
veningen; 77 ton platen Meppel; 143 ton
zaad Doesburg; 123 ton mais Delft; 110 ton
rnaad Lochem;» 142 ton id. Hoogkerk; 125
ton ijzer Franeker; 167 ton id. Leeuwarden;
250 ton bloem Amsterdam; 100 ton id. Til
burg; 125 ton cellulose Maastricht; 118 ton
fosfaat Dongen.
De Schiedamse bevolking groeide met
117 inwoners in de maand Juli. We heb.
ben nu 35 380 mannen en 35.774 vrouwen,
dank zij een geboorte-overschot van 87
(47 mannen en 40 vrouwep) en een ves
tigingsoverschot van 30 (3 mannen en
22 vrouwen).
Er werden 68 jongens en 63 meisjes
geboren; 21 mannen en 23 vrouwen over.
leden.
Zoals wij Vrijdag j.l. reeds Sieldden
wordt met ingang van 1 October a.s. het
verlaagd tarief in het luchtpostverkeer
van Ned. burgers met militairen in In
dië alleen gehandhaafd, als gebruik ge
maakt wordt van luchtpostbladen.
Met betrekking tot deze regeling ver
nemen wij nog het volgende:
Zodra de oude postbiaden zijn ver
bruikt zullen nieuwe verkrijgbaar wor
den gesteld met groter schrijf-oppervlak
en speciaal gemerkt, indien bestemd voor
Landmacht, K.N'.I.L. of Marine.
De prijs van een oud model luchtpost
blad bedraagt 11 cent, daar dit postblad
reeds van frankeerzegel van 10 ct. is voor
zien. De prijs van het nieuwe luchtpost
blad zal 1 cent bedragen, terwijl dit blad
met een pftstzegel van 10 cent zal moe
ten worden gefrankeerd.
Voor overige zendingen aan militairen
in Indië geldt, zoals bekend, het gewone
luchtposttarief, t.w. f 0.30 per *10 gram.
Brieven t.m. een ge\wcht van 20 gram.
gefrankeerd tegen het verlaagde tarief
van 10 cent, worden automatisch per
zeepost verzonden.
Militairen in Nederland moeten voor
hun correspondentie met militairen in
Ned. Oost-Indië en West-Indië gebruik
maken van luchtpostpapier. Deze brieven
mogen niet zwaarder zijn dan 5 gram. De
luchtpostverzending kan portvrij ge
schieden. Brieven die echter zwaarder
zijn dan 5 gram, doch lichter dan 20 gram
en niet zijn gefrankeerd worden alleen
per zeepost verzonden. Verlangt de af
zender evenwel verzending per luchtpost,
dan geschiedt dit alleen tegen betaling
van het normale luchtposttarief. (Voor
Ned. Oost-Indië 30 cent per 10 gram.
voor Suriname boven het gewone port 30
cent per 5 gram en«voor Aruba, Bonaire.
Curagao, Saba, St. Ëustatius en St. Maar
ten 25 cent per 5 gram extra).
Zodra in Nederland over een voldoende
hoeveelheid luchtpostpapier en -omslagen
zal kunnen worden beschikt, zal ook voor
correspondentie afkomstig van burgers
en bestemd voor militairen in Oost
en West-Indië, de verzending van brieven
t.m. 5 gram tegen het binnenlands tarief
worden toegelaten.
De Paters v.d_ Meer en Slee van de
Orde der Dominicanen, die beiden dit
jaar in de Havenkerk hun Eerste Plech
tige H. Mis hebben opgedragen, zijn
aangewezen voor de missie in Z. Afrika.
De heren C. H. en L. A. Schwager-
mann zijn geslaagd voor het examen
vakopleiding Gawalo voor loodgieters.
Op het troepentransportschip „Zuider
kruis" (aankomst Rotterdam 24 Septem
ber a.s.) bevinden zich de volgende
Schiedamse militairen: H. Bezemer, Ro-
zenburgsestr. 29a; A. L. Flipse, Poortu-
gaalsestr. 21a; J. van Katwijk, Da Costa.
straat 41a; P. B. Kloot, Heenvlietsestr.
31b; G. Mulder, Nieuwsticht NZ 20; T.
v.d Pa's, Da Costastraat 46b; D. Roeters,
Spóorbaanstr. 23; M. J. Steeghs,' F. v
Bourgondiëstr. 35b; M Verlinde. Rhoon.
sestraat 2b; J. R. Stuurman, Singel 178.
Radio Djokjakarta meldt, dat orde en
rust in Soerakarta zijn teruggekeerd,
nadat hier Maandag bij botsingen tus
sen groepen van uiterst rechts en uiterst
links veertien personen werden gedood
en verscheidene and*en ontvoerd.
Volgens het republikeinse persbureau
Antara bevinden zich onder de ontvoer
den zeven legerofficieren en verscheidene
leden van de communistische partij en
leden van de communistische jeugdorga
nisaties. De partijen zouden Dinsaagmor-
gen overeenstemming over een wapen-
stand hebben bereikt.
>ver de oorsprong van de botsingen
doen tegenstrijdige berichten de ronde,
maar klaarblijkelijk betrof het hier een
strijd tussen de communisten en leden
van de Moslimpartij.
Intussen maakt Radio Djokjakarta
eveneens melding van nieuwe botsingen
tussen Nederlanders en Indonesiërs op
Óóst Java, Het radiostation omschrijft de
botsingen in de omgeving van vier grote
Oost-Javaanse steden als „gevechten op
kleine schaal".
United Press verneemt, dat een Aus
tralische en een Belgische militaire waar
nemer met spoed naar Oost-Java zijn
gedirigeerd ter aanvulling van de uit
acht man bestaande militaire groep van
De Rode Kruis Transport-colonne heeft
een loterij georganiseerd, welke was
goedgekeurd door het college van B. en
W De trekking had onlangs ten over-
staan van de Politie ïüaats.
De le prijs, een tafelkleed viel op 1040,
de 2e prijs een schemerlamp, op 279.
Zoals elders in dit blad vermeld, is de
kleurenfilm, door kap. Henk Alsem van
de inhuldiging gemaakt, door de verwij.
zingsofficier van de commanderend gene
raal die men moet zien als een mili
taire onderzoekingsrechter in beslag
genomen,
Omtrent de redenen, welke hebben ge.
leid tot het treffen van deze maatregelen
vernemen wij, dat de heer Alsem bij de
Inhuldigingsplechtigheid in de Niéuwe
k?rk te Amsterdam een film heeft opge.
nomen of door een onder zijn bevelen
staande officier (luitenant Kooistra) heeft
doen opnemen, waartoe hij niet het recht
had, omdat het uitsluitend filmrecht in
de kerk te filmen aan Profilti was ver
leend. Wel was hem toegestaan in de
kerk foto's te maken, In verband daarmee
hadden zowel de heer Alsem als zijn
medehelper een verklaring getekend, dat
zij binnen het kerkgebouw niet zouden
filmen. Desniettegenstaande hebben zij
een filmtoestel de kerk binnengesmok
keld, dat in beslag is genomen, doch later
na de plechtigheid werd teruggegeven.
Het overtreden van het monopolie-
recht en het breken van een gegeven
woord is dc heer Alsem als officier zo
zwaar aangerekend, dat zijn schorsing
en de inbeslagneming van zijn film er
het gevolg van zijn geweest.
Behalve een morele kant zit er ook
rtog een technische zijde aan de kwestie,
die tot de inbeslagneming van de film
heeft geleid nl. het feit, dat de opname
onder de pergola wegens het slechte licht
zó langzaam moest geschieden, dat bij
het afdraaien van de film de daarop
voorkomende personen veel te snel lie
pen, hetgeen een potsierlijke indruk
maakte. Een dergelijke filmvertoning
werd niet in overeenstemming geacht
met het karakter van de plechtigheid.
Mede om een vertoning van deze film te
voorkomen, werd ze dan ook in beslag
genomen.
Ook nog een deviezen- kwestie
Intussen is' er ook nog een andere
kwestie omtrent de heer Alsem bij de
verwijzingsofficier in onderzoek. De heer
Alsem had als kapitein van de legerfilm.
dienst opdracht om van de feestelijkhe
den buiten het kerkgebouw een film te
maken voor de militairen in tndië. Nu
wordt de vraag gesteld Óf en !n hoeverre
de beer Alsem materiaal van de leper-
filmdienst nebrnikt heeft voor een film.
welke door hem onmiddellijk na het ge
reedkomen in commerciële exploitaite is
gebracht Tevens wordt nagegaan op
welke wijze hij aan deviezen is gekomen
om de kleurenfilm in Engeland te laten
ontwikkelen, daar het departement van
Oorlog hem daartoe geen deviezen heeft
verstrekt. Het onderzoek naar een en
ander is vrij ingewikkeld en resultaten
zijn dan ook niet onmiddellijk te ver
wachten.
poeder voor jullie maken. Gebruiksaanwijzing; een thee
lepeltje in de koffie of in iedere drank en de man die er
mee bewerkt is. kan alleen nog maar de waarheid spreken.
Ik heb het bij mezelf geprobeerd, vandaar dat ik soms wat
vreemd uit de hoek kom in de ogen. van anderen".
Nadat hij dit had gezegd, nam Hamoeth een brok zwarte
steen in zijn hand, göoide het in de lucht en ving het veel
betekenend weer op.
12. De fakir zat met gekruiste benen Op een kussen. Hij
zag er heel anders uit, dan Bim zich een fakir had voorge
steld. Ook was nergens een bed met spijkers te bekennen.
„Zo ouwe dikke, zijn er weer moeilijkheden?" vroeg de
fakir aan Mugli, bij wijza van begroeting. De detective liep
al rood aan van drift, m^ar de prinses beduidde hem met
haar ogen, dat hij zich stil moest houden. „Jullie hoeven me
niets te vertellen knapen", zei de fakir, „Ik weet al waar
de schoen wringt. Daarom zal ik maar dadelijk een portie
Kameraadkameraad, kw§rti net
hartelijk over zijn lippen. Beschermend
legde hij nu zijn beide armen om de
stervende. In diens ogen kwam een we
ke. warme glans. Het "langzaam weg
ebbende leven keerde nog éénmaal te.
rug. Ook hij mompelde fluisterend met
een door tranen verstikte stem: „Ka
meraad.Kame..raad
Lanskyschurkachtervolgen...-.
gevaarvoor goede vrienden.
Ik ben....
Hier brak het stamelende gefluister
af. Hal hield een dode in zijn armen.
Langzaam en voorzichtig liet hij net
levenloze lichaam in de sneeuw terug
glijden. Hij hief het hoofd op en staar.-
de naar de zon, die vaal en licht ver
sluierd het in zijn borst opstijgende ge
voel van koude niet vermocht te ver
drijven.
Urenlang zat Hal Lörne nu al z.»
Gedachten kwamen en gingen. Het
verleden doemde voor zfjfl geestesoog
op voor het eerst sinds bijna een
jaar. Het drama, waarvan hij deze dag
getuige was geweest, had hem uit zyn
kluizenaarsbestaan gesleurd. De were ut
die hem vrijwel vreemd was geworden,
eiste hem weer op.
Een jaar geleden was hij uit het ge
vangfenkamp Urbensk ontvlucht. Alle
waarschuwingen van zfpi medegevan
genen hadden hem daar niet van
kunnen afhouden. Ook de vele mislukte
pogingen van andere vluchtelingen, die
reeds eerder hadden getracht hun vrij
heid te herwinnen, schrikten hem niet
af.
Kamp Urbensk aan de Ob werd met
al te streng bewaakt. Een vlucht liet
zich op zichzelf niet zo heel moeilijk
bewerkstelligen, maar desondanks was
het slechts heel weinig soldaten11 ge
lukt. zich aan de Russische gevangen
schap te onttrekken en daarbij blee*
het nog de vraag, of deze weinigen v
werkelijk in geslaagd waren de grens
van hun vaderland te bereiken. Want
tenslotte was het de egocentrische lig
ging van het kamp Urbensk, zijn totale
afgeslotenheid van de bewoonde wereld
welke voor het welslagen van een vlucht
de grootste hindernis vormde. i
(Wordt vervolgd).
Hal Lörne sprong bliksemsnel achter
uit. Op hetzelfde ogenblik verbrak een
daverende knal de stilte. Daarop hulde
de beboste taiga zich weer in haar een
zame verlatenheid van sneeuw en ijs.
Lörne wachtte wel een volle minuut
in zijn schuilplaats, alvorens zich aan
de rand Van de open plek tussen hei
geboomte te wagen. Scherp tuurde hij
in de richting, waar hij het schot had
horen vallen. Voorzichtig en geruisloos
sloop hij naderbij, bereid tot een aan
val, maar tegelijkertijd gereed voor een
overhaaste vlucht.
Plotselig verhaastte hij zijn schre
den. Hij zag nog juist de brede rug van
een man, die aan de andere kant van
de open plek snel in het kreupelhout
verdween. Hal was juist van plan hem
te volgen, toen hij zwak het roepen van
een mens hoorde:
Lansky Lansky Lansky
Ha) boog zijwaarts af en weldra be
merkte hij. dat de gestalte in de sneeuw,
die hij aanvankelijk voor dood had ge-
Als vurige tongen laaiden de vlam
men op in het duister van de nacht.
Sle'chts af en toe knetterde en siste
het even, wanneer het vuur in een nat
te tak voedsel vond
De eenzame man bij het kampvuur
wierp met een nadenkend gebaar eer
handvol berkenschors in de gloed. Ho
ger lekten de vlammen en breder werd
het lichtschijnsel, waardoor de stam
men der woudreuzen in de onmiddellijke
nabijheid spookachtige vormen aannj
men.
