AFWACHTEN NIET VERANTWOORD
Nederlands blicht recht en
veilt
te
'borg,
waar nor een
Weerbericht
Speciaal rapport van C.v.G.D.
NOG TE WEINIG BEGRIP VAN
HET BUITENLAND
Soerakarta ook
bezet?
„HOUDT DE MARSHALL-HULP
VOOR NEDERLAND IN
SOEKARNO'S LIJFWACHT GING
OP DE VLUCHT
Woordbreuk
tegenover C.v.G.D.
OOGGETUIGEN VERHAAL VAN
AANVAL OP DJOKJA
m
ZES DODEN BIJ
OVERWEG
WAT ANDERE LANDEN DENKEN
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Mogelijk nieuwe grote moeilijkhêden
voor ons volk
Was Soedirman ziek?
Soemitro bij Lovett
Vreselijk auto-ongeink
te Deventer
Normen cler critiek
overschreden?
Geen scherpe houding
van Britse regering
In Frankrijk begrip
voor onze houding
Zo ziet Moskou de zaak
70ste JAARGANG
DINSDAG 21 DECEMBER 1948
No. 20806
In de gistermiddag om vier uur speciaal daarvoor bijeengeroepen
vergadering van de Tweede Kamer heeft de minister-president,
dr. Drees, namens de regering een verklaring afgelegd over de
gebeurtenissen in Indonesië.
De bestandsschendingen
Tjepoe oliecentrum in
handen van de mariniers
De tijdslimiet
Minister-president dr. Drees, ver
laat de Kamer nadat hij zijn ver
klaring heeft afgelegd.
Als in Griekenland
VOLLEDIGE STRIJD-
KRACHTEN-RADIOZENDER
IN DJOKJA
Strijd zou toch komen
De eerste resultaten
OVERWEGEND DROOG
WEER
Tsjang Kai Sjek is ondanks zijn moeilijkheden toch nog goedgeluimd,
als hij Paul Hoffman (links) op bezoek heeft, de grote man van het
Marshallplan. Rechts: Li Tsoeng Yen, China's vice-president.
Republikeinen verlieten
gedeeltelijk Djokja
COCHRAN CONTRA NEDER-
LANDSE REGERING
Bij Vianen wordt over de Lek het laatste deel gelegd van de Baileybrug, die hier Donderdag het verkeer
weer een vaste verbinding gaat geven tussen Utrecht en Zuid-Holland^ Ze is geconstrueerd
anderhalve meter boven de eigenlijke brug, welke nog niet gereed is. De schipbrug gaat Doüderdag
weer ve rdwijnen.
Vanmorgen omstreeks half
acht is te Deventer een ongeluk
gebeurd, dat voor zover thans
bekend, aan zes personèn het le
ven heeft gekost.
Een aantal arbeiders ging, zo
als gewoonlijk, per vrachtauto
van Deventer naar Olst, om daar
te werken in de machinefabriek
van de firma Aherson. Tussen
Deventer en Diepenveen passeer
de de auto de onbewaakte over
weg in de spoorlijn Deventer
Zwolle. Hoewel er goed uitzicht
is naar beide zijden, heeft de
chauffeur vermoedelijk niet ge
zien, dat een trein naderde. De
vrachtauto werd door de trein
gegrepen en totaal vernield. Vele
arbeiders waren gewond. Zes
gewonden zijn tot nu toe over
leden. Medische diensten, genees
heren en politie verlenen thans
hulp.
Justitie overweegt actie tegen
pamfletten
DE KANTOREN zijn gevestigd te Rotterdam,
Kortenaerstraat 1, telefoon 25270; te Schiedam,
Broersvest 8, telefoon 68804.
Giro-nummer 9085 ten name van „De Maasbode-
Stichting" Rotterdam.
De abonnementsprijs bedraagt 3.90 per kwartaal,
1.30 per maand, f 0.32 per week.
Directeur: J. KUIJPERS
Hoofdredactie: Prof. Dr. ST. TESSER O.P.
LEO J. M. HAZELZET
Algemeen redacteur: H. A. PAALVAST
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
DE ADVERTENTIE-PRIJS op gewone kolom-
breèdte bedraagt 15 ets. per millimeter hoogte.
Ingezonden Mededelingen op redactionele kolom
breedte 30 cent per millimeter hoogte.
Contract-tarieven tegen gereduceerde prijs bij de
administratie of bij de erkende advertentie-
bureaux verkrijgbaar.
KAMPIOENEN tot 20 woorden f 1.-. Ieder woord
meer 5 ets. Maximum 50 woorden. Uitsluitend bij
vooruitbetaling.
Allereerst herinnerde dr. Drees aan
de regeringsverklaring van 12 Augustus
.i. 1., waarin o. a. werd gewezen op het
grote belang, dat de republiek op korte
termijn haar plaats inneemt in de Ver.
Staten van Indonesië. Met medewerking
van de Staten-Generaal heeft de regering
ehandeld overeenkomstig hetgeen zij
toen in uitzicht stelde.
De grondwetsherziening, zo vervolgde
spr. dan o. m„ is tot stand gekomen en
heeft de zekerheid gegeven, dat Neder
land zal medewerken tot het scheppen
van. d<? souvereine Ver. Staien van Indo
nesië. Overeenstemming met vertegen
woordigers der niet-republikeinse gebie
den over de instelling van een federale
interim-regering werd verkregen, en de
Staten-Generaal hebben de regering een
machtiging verleend, die het mogelijk
maakte de ontworpen regeling bij Kon.
besluit met spoed vast te stellen, waarbij
tevens nog de gelegenheid zcu bestaan
m overleg met de republiek tot wijzi
gingen te komen. De regering heeft, voorts
door daden doen blijken, hoe zij hechtte
ook aan het verkrijgen van de mede
werking cler republiek. De minister van
buitenlandse zaken is naar Indonesië ge
gaan om in besprekingen met de vice-
president der republiek te onderzoeken
of overeenstemming mogelijk zou- zijn. en
toen dat niet uitgesloten werd geacht,
Zijn de ministers van Overzeese Gebieds
delen en van Buitenlandse Zaken en oud-
nunister Neher, verdere besprekingen
gaan voeren. Helaas werd het gehoopte
resultaat niet bereikt. Wat uiteindelijk
als standpunt der republiek ter kennis
van de delegatie werd gebracht sloot in
tegendeel, naar haar oordeel en dat der
regering, het verkrijgen van overeen
stemming uit".
„Vast staat, dat het standpunt, ten
slotte ingenomen door de republikeinse
regering, in strijd was met de Rbnvüle-
overeenkomst, en tot onaanvaardbare
verhoudingen zou hebben moeten leiden.
Bovendien werd geen enkele positieve
maatregel in uitzicht gesteld om een
einde te maken aan de gewelddadige
bestandsschendingen, w^ dezerzijds was
vooropgesteld als eerste' voorwaarde om
met vrucht politieke besprekingen te
kunnen hervatten".
Op deze bestandsschendingen ging de
Het officiële Nederlandse communiqué
van heden geeft slechts summiere details
over de Nedwiandse vorderingen, doch uit
gewoonlijk betrouwbare niet-officiële
bron werd vernomen, dat zowel op Java
als op Sumatra snelle vorderingen worden
gemaakt.
Niet-bevestigde berichten melden, dat
Nederlandse gemechaniseerde brigades
vanuit Semarang, Soerakarta, de tweede
stad der republiek, hebben bezet en zich
nebben verenigd met de luchtlandings-
troepen in Djokja.
Andere onofficiële berichten melden,
dat de Nederlandse strijdkrachten, die in
opmars zijn vanuit Padang, over vrijwel
onbeschadigde wegen en weinig tegen
stand, ondervindend, bijna Boekittinggi
(Fort de Koek) hebben bereikt.
In Tjepoe, het oliecentrum in Oost Java,
dat gisteren volgens dezelfde bronnen
door de mariniers werd bezet, stond
minstens een put in brand.
Deze mededelingen komen via het pers
bureau Reuter.
In het Zuid-Oosten hebben de Ned.
troepen Toeren bezet, een stad 24 km ten
Zuid-Oosten van Malang.
Met betrekking tot de actie van West-
Java uit meldt U.P. nog, dat de troepen,
die Poerworedjo namen, thans op weg
zijn naar Djokja via Magelang. Ze zouden
reeds eën flink eindweegs naar Magelang
zijn gevorderd. Ook wordt nog bericht,
dat bij de verovering Zondag van Djokja
slechts drie Ned. militairen werden ge
wond.
Op Sumatra is Solok, een plaats in mid-
den-Sumatra, op 25 km afstand van het
Sinkarakmeer door de Ned. troepen be
zet. Deze troepen zijn opgerukt van Pa
dang uit. Algemeen wordt aangenomen,
dat de republikeinse hoofdstad van Su
matra Fort de Koek (Boekit Tinggi) hun
döel is, doch dat is nog altijd 75 km ver
der. Van de gehele afstand hebben ze nog
pas een derde achter de rug.
Reuter meldt uit Canberra, dat Joseph
Chifley, de Australische premier, het ver
zoek heeft gedaan om een order „staakt
het vuren" in Indonesië, terwijl de Neder
landse troepen zich zouden moeten terug
trekken op de demarcatielijnen.
Uit Singapore komen berichten, dat een
zekere kolonel Harris Nasution nu opper
bevelhebber van de republikeinse strijd
krachten zou zijn als opvolger van gene
raal Soedirman. Deze berichten vertellen
dat Soedirman ziek te Djokja lag, toen
deze stad werd overmeesterd.
minister-president dan nader in en hij
wees erop, dat het van republikeinse
zijde werd voorgesteld, alsof dit spon
tane daden van de bevolkmg zouden zijn.
Uit overstelpend feitenmateriaal is echter
bekend, dat er in werkelijkheid Slier
sprake was van een stelselmatige actie
van republikeins gebied uit. De republi
keinse legercommandant, Soedirman,
heeft zelf in geheime orders opdracht
gegeven de infiltraties te intensiveren.
„Onder deze omstandigheden kon niet
worden verwacht, dat het mogelijk zou
zijn voorlopig de federale gebieden onder
een interim-regering enerzijds, en de re
publiek anderzijds, vreedzaam naast el
kaar te doen bestaai: en af te wachten
of zij elkaar tenslotte zouden kunnen
vinden. De republiek ging reeds bij voor
baat tegen die gedachte in met alle mid
delen van agitatorische druk en feitelijke
bedreiging. Tegen 1 Januari werden
grote acties voorbereid De Ned. regering
stond daarom voor ver reikende beslis
singen. Op 11 December gaf zij te ken
nen, dat zij, gezien deze ontwikkeling,
zeer tot baar leedwezen in verdere be
sprekingen zeeri heil zag. en het besluit
inzake het newini in Indonesië in over
gangstijd zou afkondigen zonder verder
overleg met de republiek.
Daarin lag reeds de mogelijkheid op
gesloten. dat tegen de republikeinse actie
met machtsmiddelen zou moeten worden
opgetreden Een ogenblik scheen het denk
baar, dat daarin nog verandering zou
komen door een brief van vice-president
Hatta, waarin hij op een aantal punten
nadere verklaringen gaf. die aan Ned.
bezwaren tegemoet schenen te komen.
Het kabinet heeft zich over de door
deze brief geschapen toestand diepgaand
beraden".
„De slotsom van dit beraad is geweest,
dat alsnog aan de republiek gelegenheid
moest worden gegeven door een haar
bindende verklaring nadere opheldering
te verschaffen.
De daarvoor gestelde termijn is door
een samenloop van omstandigheden kor
ter geweest dan de regering gewenst had,
maar practisch heeft dit geen betekenis
gehad, omdat de republiek toch op het i
punt stond zichzelf in de onmogelijkheid
te brengen bindende beslissingen te ne
men. Terwijl vice-president Hatta ziek
was, werd aangekondigd, dat president
Soekarno-en enige ministers Djokja gin
gen verlaten. Verlenging van de termijn
is ook niet gevraagd".
„Onder deze omstandigheden achtte de
regering 'het niet verantwoord nog langer
een afwachtende houding aan te nemen.
Zij kon daarom tot haar leedwezen ook
niet ingaan op de aandrang, uitgeoefend
door het lid van de commissie van goede
diensten, de heer Cochran, om alsnog
officiële besprekingen ten overstaan van
de commissie te gaan voeren.
wanneer tegen hen wordt opgetreden,
kunnen uitwijken over de grenzen van
andere landen, vanwaar zij ook telkens
versterking, wapens en munitie kunnen
ontvangen. Zo ontvingen de republi
keinse tro'epen in de niet-republikeinse
gebieden aanmoediging, versterking en
bewapening uit Djokja, waartegen wij
niet konden optreden, zolang wij ons
door het bestand gebonden achtten.
Nu noch op een beëindiging van
deze terreur, noch op een snel tot
stand te brengen definitieve over
eenkomst uitzicht bestond, heeft de
regering, zoals bekend is, zich ver
plicht geacht het waardeloos gewor
den bestand ook harerzijds te be
ëindigen en op te treden met de mid
delen, waarover zij beschikt. Zij is
zich ten volle bewust van de ernst
der genomen beslissing, maar mefent
dat geen keuze meer overbleef, ten
zij Nederland Indonesië eenvoudig
aan zichzelf overliet en er van afzag
de voorwaarden te helpen scheppen
voor een ontwikkeling in vrijheid,
met waarborgen voor recht, orde en
veiligheid. Ging Nederland hiertoe
over, dan zou «poedig over geheel
Indonesië een chaotische toestand te
verwachten zijn, die op de duur ver
moedelijk op een dictatuur zou uit
lopen.
De regering streeft geen ander politiek
doel na dan de verwezenlijking van de
beginselen, die waren neergelegd in de
overeenkomst met de republiek en met
andere deelstaten, tot welker verwezen
lijking de grondwet thans de mogelijk
heid opent. Zij wil zo snel mogelijk een
rechtstoestand doen ingaan, die een eigen
Indonesische bewindvoering inleidt.
Wat de infiltraties en bestandsschen
dingen betreft, stonden wij voor een
toestand, ondanks grote verschillen, ver
gelijkbaar met die, waarin de Griekse
regering staat tegenover de rebellen, die.
Soemitro, de vertegenwoordiger van
de republiek in Washington, heeft gis
teren een onderhoud gehad met de wnd.
minister van buitenlandse zaken der
V. S., .Lovett. Hij heeft daarbij een be
roep gedaan op de Ver. Staten om poli
tieke en economische steun voor de re
publiek, meldt Reuter en voorts heeft
hij verzócht „in ernstige overweging te
willen nemen. Nederland uit te sluiten
van de Marshall-hulp in verband met
de ondernomen actie".
Na dit onderhoud deelde Soemitro aan
journalisten o.a. mede, dat in Boekit
Tinggi (Fort de Koek) een nieuwe rege
ring zou worden gevestigd en dat deze,
als Boekit Tinggi zou vallen, naar elders
zou worden overgebracht. (Een A.F.P.-
bericht maakt al melding van plannen
van Soedarsono om in New-Dehli een
„regering in ballingschap" te vormen'
Lovett, zo zeide Soemitro, had „uiting
gegeven aan zijn ernstig en groot mede
leven en zijn leedwezen uitgesproken
over het gebeurde".
Soemitro vertelde voorts, dat de repu
bliek voorbereid is op een langdurige
guerilla. ,,Zeer spoedig zult ge getuigen
zijn van een serie tegenaanvallen op de
Nederlanders van de bergen uit. Ik weet
dat'onze gevangen leiders de strijd nooit
zullen opgeven". En toen speelde hij een
voor een Amerikaan zeer sterke troel
uit: „Als aan de Ned. militaire actie niet
spoedig een halt wordt toegeroepèn, zal
het gevaar van het communismé in In
donesië zeer toenemen". (Juist het omge
keerde dus van wat de Ned. regering
verwacht).
Enige berichten over de bezetting van
Djokja behalve de leger-communiqué's
komen nu over radio-Djokja de zen
der van de strijdkrachten-radio, welke
door de lucht was aangevoerd en op het
vliegveld van Magoewo is opgesteld
Reeds Zondagnacht te 11.30 uur was de
zender in de aether Volgens eigen uit
zendingen beschikt het „Strijdkrachten
programma Djokja" over een complete
installatie, draaitafels, discotheek, meng-
versterkers, enz. inbegrepen.
In verschillende uitzendingen van dit
station wordt gezegd, dat op het vlieg
veld van Magoewo Maandag reeds aan
zienlijk minder druk was dan Zondag.
Thans landen slechts vliegtuigen, welke
voorraden aanvoeren en verschillende
hoge militairen aan boord hebben, die
zich van de toestand op de hoogte komen
stellen.
Soekarno's paleis te Djokja werd na
geringe tegenstand bezet. Zes leden van
Soekarno's lijfwacht trachtten met een
auto te vluchten, doch de bestuurder van
de auto werd doodgeschoten, waarna de
auto tegen een muur botste. De eerste
Nederlandse parachutisten, die op het
vliegveld van Magoewo landden vonden
de republikeinse bezetting gevlucht. In
de gebouwen stonden de porties rijst nog
op tafel. Intussen heeft de dienst voor
welzijnsverzorging op het vliegveld reeds
een cantine ingericht.
De bevolking is kalm en gereserveerd,
doch indien een Nederlandse militair
naar de weg vi-aagt, krijgt hij gewoonlijk
ten antwoord ..tidah tahoe" (=dat weet
ik niet). Een van de parachutisten bieef
bij de sprong uit het vliegtuig met zijn
valscherm aan het toestel haken, doch
de vlieger wist hem veilig aan de grond
te zetten.
Prompt daar overheen vroeg een Rus
sische correspondent aan Soemitro of de
republikeinen steun van communistische
zijde zouden afwijzen. Hierop weigerde
hij te antwoorden.
Het slot was echter sterk tragisch ge
kleurd, toén Soemitro verklaarde: „Thans
weet ik, wat gij, Amerikanen, hebt ge
voeld na Pearl Harbour".
Na Soemitro heeft Lovett nog ontvan
gen de Australische gezant Makin en de
gezant van India.
Het State Department leverde geen
cvommentaar op de Ned. actie. Een
„press officer" zeide, dat Jessup in de-
Veiligheidsraad de mening van de V. S.
zou bekend maken.
Zij is er zich van bewust, hoeveel
waardevolle krachten er aan de zijde
der republiek te vinden zijn, wier mede
werking voor Indonesië dringend nood
zakelijk is, en hoe tragisch het mede
daarom is, dat de vredelievende oplos
sing. die zij en wij nastreefden, niet'is
bereikt en dat thans de tegenstellingen
weer zijn verscherpt.
Strijd was onder alle omstandig
heden te verwachten, want wanneer
overeenstemming met de- republi
keinse regering bereikt was, dan zou
bijna zeker een deel van het repu
blikeinse leger samen met extremis
tische groepen in opstand zijn ge
komen.
Nu de overeenstemming niet is ver
kregen, doordat reeds tevoren de oppo
sitie zich sterk heeft doen gelden, en
uiterlijk de strijd zich moest richten
tegen de republikeinse regering, kan de
nawerking daarvan zonder twijfel, ern
stiger zijn. Wij hopen niettemin, dat
spoedig de werkelijk constructieve
krachten hun medewerking aan de op
bouw van een vrij Indonesië op fede
ratieve grondslag zullen willen verlenen
en dat de uitschsualing van - de over
heersing dergenèn, die tot nog toe elke
oplossing verhinderd hebben, aan die
opbouw ten goede moge komen.
Wij betreuren diep, dat weer mensen
levens in - de waagschaal worden 'gesteld
en wij geven er ons rekenschap van, wat
wij opnieuw vragen van onze jongeman
nen. die reeds zo lang in Indonesië op
post hebben gestaan. Zij. zullen echter
ongetwijfeld de motieven voor het ge
nomen besluit verstaan.
'Voorzover wij op het. ogenblik kunnen
beoordelen, hebben de eerste resultaten
van wat ondernomen werd tot nog toe
aan de hoogste, verwachtingen voldaan.
De wijze waarop reeds de eerste dag
met een uiteraard beperkt aantal para
chutisten en luchtlandingstroepen Djok
ja werd genomen, waarbij de opperbe
velhebber van het republikeinse leger
gevangen is genomen, terwijl ook de
president, de vice-president en vele
andere autoriteiten onder bewaking zijn
gesteld; getuigt van het inzicht het be
leid en de stoutmoedigheid, waarmede
leiding en troepen hun taak vervullen
Het zal daaruit ook duidelijk zijn ge
worden hoezeer er naar wordt gestreefd
met zo klein mogelijke offers beslissen
de resultaten te verkrijgen
Het Nederlandse volk kan intussen
niet vei-wachten. dat de noodzakelijk
heid van de stap, waartoe na lange over
weging en veel innerlijke strijd bij velen
van ons is overgegaan, internationaal
dadelijk algemeen zal worden begrepen,
hoewel de regering de overtuiging heeft,
dat haar constructieve pogingen van de
laatste maanden om tot overeenstemming
te komen, betere waardering zullen doen
ontstaan
Het Indonesische vraagstuk, dat reeds I
jaren een zo grote druk op ons volks- j
leven heeft gelegd, zal ons thans moge-
lijk voor nieuwe grote moeilijkheden
plaatsen. Wij zullen die het best het
hoofd kunnen bieden, indien wij in onze
houding tegenover Indonesië tonen, dat
het ons volle ernst blijft met de wil
recht te doen aan het vrijheidsstreven
der Indonesische volkeren.
Uit de gehele ontwikkeling van zaken
blijkt aan Nederlandse kant het eerlijke
streven om de vrijheid van Indonesië
langs verantwoorde wegen van rechts
orde op te bouwen, tot de uiteindelijke
figuur: de souvereine Verenigde Staten
van Indonesië in gelijkwaardig deel
genootschap met het Koninkrijk.
Juist om die vrijheid voor Indonesië
te waarborgen, moet de Nederlandse
regering thans handelen, gelijk zij doet".
Na de bijeenkomst van de Veiligheids
raad, verklaarde een woordvoerder van
de Amerikaanse delegatie, dat de Ame
rikaanse regering de situatie ziet als een
„woordbreuk" van de Nederlanders
tegenover de C.v.G.D. Hij zei dat, tenzij
de Nederlanders zich terugtrekken op de
stellingen, die zij voor de aanvang van
de actie innamen, de Amerikaanse ver
tegenwoordiger uit de C.v.G.D. zal wor
den teruggetrokken.
Gezien de vijandelijkheden, zei hij,
heeft de C. v. G. D. klaarblijkelijk geen
betekenis meer. De Amerikaanse dele
gatie is bezig een resolutie van die strek
king op te stellen. De resolutie zal waar
schijnlijk tevens voorstellen dat de kwes
tie behandeld wordt onder bet gezag van
hoofdstuk 6 van het Handvest der Ver
Naties, dat zich bezighoudt met de vreed
zame beslechting van geschillen.
Aldus meldt Associated Press uit Parijs.
De verwachting van heden- tot
morgenavond luidt:
Voor het Noorden van het land:
Overwegend droog weer met tij
delijk opklaringen. Zwakke tot
matige wind tussen Noord en
Oost. '*s Nachts plaatselijk lichte
vorst, overdag temperatuur en
kele graden boven het vriespunt.
Voor het Zuiden van het land:
Meest zwaar bewolkt of nevelig,
maar overwegend droog weer.
Zwakke tot matige wind tussen
Noord en Oost. Lichte vorst tot
temperatuur om het vriespunt.
Woensdag 22 December: Zon op
8."46 uur, onder 16.31 uur; maan
op middernacht, onder 12.42 uur.
De Amerikaan George McTurnan Ka-
hin, die zich op 19 December tijdens de
aanval van Nederlandse luchtlandings
troepen in Djokjakarta bevond, waar hij
in opdracht van de „Social Research
Council" te New York en de John Hop
kinsuniversiteit politieke vraagstukken
bestudeerde, schreef na aankomst in Ba
tavia voor United Press het volgende
ooggetuige-verslag:
Zondagmorgen om half zes werd ik ge
wekt door het gedreun van een explosie
die het gehele huis, waarin ik mij bevond,
deed trillen. Een reeks ontploffingen die
zich daarna deed gevoelen maakte het
duidelijk, dat bommen op het vliegveld
insloegen. Wij wisten, dat de republikein
se luchtmacht die dag manoeuvres zou
houden en veronderstelden dat die waren
begonnen. Maar toen verscheidene bom
men in de stad zelf terecht kwamen, een
daarvan op nauwelijkz honderd meter
van het huis waarin ik mij bevond, kwa
men we tot andere ge lachten. Met een
schok beseften we. dat het de Nederlan
ders moesten zijn die het hadden gemunt
op de hoofdkwartieren van de republi
keinse luchtmacht en van het republi
keinse leger die in hetzelfde blok waren
gevestigd. De Indonesiërs, klaarblijkelijk
voorbereid, staken de hoofdkwartieren
onmiddellijk in brand. Het gebouw had
nauwelijks goed en wel vlam gevat of een
Nederlandse bom sloet met een klap in
en vernielde het volkomen.
Een auto, die even later ons huis pas
seerde, werd met boordwapens aangeval
len door een Nederlandse Mustang. Mevr.
Frances Earle, een Amerikaanse buur
dame, die de opdracht van de aardrijks
kundige faculteit van de universiteit van
De Veiligheidsraad heeft gisteren een
supplement ontvangen op het speciale
rapport van de Commissie van Goede
Diensten, welk supplement Zaterdag j.l.
uit Kalioerang werd verzonden.
In zijn rapport drukt de heer Cochran
er zijn leedwezen over uit, dat de Ned.
regering het noodzakelijk achtte, een
tijdslimiet te stellen, die, zegt hij, slechts
18 uur tijd liet voor het antwoord van
Hatta op de Nederlandse eisen. Hij be
klaagt er zich over, dat de Ned. regering
een tijd van 5 dagen nodig had voor een
antwoord op Hatta's brief, die op 13 De
cember door Cochran aan hen werd over
gebracht, Cochran zegt: „ïk kan niet in
billijkheid druk op Hatta uitoefenen voor
een onverwijld antwoord op een brief,
waarin niet slechts wordt gevraagd uiting
te geven aan bereidwilligheid om de on
derhandelingen te hervatten, doch waarin
eerder sprake is van een eis tot aanvaar
ding van het standpunt uwer regering op
elk materieel punt".
De heer Cochran vervolgt dan: „Ook
werden wij niet in de gelegenheid gesteld
in bijzonderheden of in samenhangend
verband de tegenover elkaar staande
standpunten der partijen in de recente
rechtstreekse besprekingen te beschou
wen", en hij maakt hierbij een uitzonde-
ring voor de schetsmatige mededelingen,
zoals die zijn weergegeven in de bijlagen
van het speciale rapport aan de Veilig
heidsraad.
In een commentaar op de Nederlandse
eisen stelt de heer Cochran de zaak zo,
dat de Nederlanders aan de republiek
hebben gevraagd, hun instemming te be
tuigen met de federale organisatie, zon
der dat er enige onderhandelingen daar
over zouden plaats hebben, terwijl in de
Renville-overeenkomst werd voorzien in
een voorlopige federale organisatie als
een product van een politieke overeen
komst.
De heer Cochran suggereert verder, dat
de Nederlanders van de republiek hebben
gevraagd, van de aanvang af een gelijke
status in te nemen als „de negara's, welke
eenzijdig zijn ingesteld door het Neder
landse gezag".
De heer Cochran legt er de nadruk op,
..dat.er geen politieke onderhandelingen,
in welke vorm ook, onder auspiciën van
de C.v.G.D. hebben plaats gehad gedu
rende bijna 7 maanden", en hij voegt
daaraan toe: „Er kan stellig niet worden
beweerd, dat van de mogelijkheden, die
de diensten van de C.v.G.D. hadden kun
nen bieden, een uitputtend gebruik is ge
maakt".
Met betrekking tot de Nederlandse
klachten over de bestandsschendingen,
vraagt Cochran: „Zou het niet beter zijn
geweest, als aanbevelingen voor een be
tere uitvoering der bestandsvoorwaarden,
gedaan door beide partijen, ter plaatse
grondig in beschouwing waren genomen,
inplaats dat ze werden gemaakt tot het
onderwerp van eenzijdige eisen?".
De heer Cochran is de mening toege-
laan, dat dg Nederlandse regering heeft
;evraagd om een „blanco toestemming
:onder onderhandelingen, die de moge
lijkheid van bonafide onderhandelingen
de pas zou hebben afgesneden, inplaats
van te leiden tot de hervatting daarvan".
Hij zegt, dat hij op Moh. Hatta geen druk
kon uitoefenen om dit te aanvaarden.
Washington in de republikeinse hoofd
stad verbleef voor onderzoekingen op
geografisch gebied, werd door een Britse
piloot, Adrian Donati, en mij onder een
bed verborgen. Om haar zo goed mogelijk
voor scherfgevaar te behoeden stapelden
wij zo veel mogelijk bagage op en rond
het bed. Weliswaar was vlak bij het huis
een uitstekende schuilkelder, maar om
dat elk ogenblik straatgevechten te ver
wachten waren besloten wij liever bin
nenshuis te blijven.
Ondertussen begon: en de republikein
se troepen Djokja te verlaten. De uit
tocht verliep op ordelijke wjtjze en was
geheel gemotoriseerd. Een gering aan
tal republikeinse soldaten bleef achter
om de orde te handhaven.
Om ongeveer half één 's middags wer
den hevige straatgevechten gevoerd en
kwamen meer bommen en raketprojec
tielen naar beneden gieren.
Toen we in Batavia aankwamen kon
den mevr. Earle en ik vrijuit gaan. Pa-
moedjo, een Amerikaanse piloot, James
Fleming, en de Philippijnse piloot Jules
Villaneuve werden in arrest gesteld. Bei
de laatstgenoemden waren in Djokja ge
vangen genomen omdat zij er van werden
verdacht als blokkadebrekers in dienst te
staan van de republiek".
Naar de officier van Justitie te Amster
dam ons' mededeelt, overweegt hij het
instellen van een vervolging tegen de
verspreiders van gistermorgen in de
hoofdstad in beslag genomen pamfletten,
omdat de inhoud daarvan mogelijk de
wettelijke normen, gesteld aan de critiek
op het regeringsbeleid, overschrijdt. In
deze pamfletten wordt gesproken van
„het totalitaire regiem Drees-Stikker" en
wordt geprotesteerd tegen de Ned. mili
taire actie in Indonesië. De inhoud was
ondertekend: C.P.N. de Waarheid.
De Britse regering heeft zowel met de
regering te Washington als met de Aus
tralische overleg gepleegd over de toe
stand in Indonesië. Het wordt onwaar
schijnlijk geacht, dat rar. Bevin. de Britse
gedelegeerde bij de Verenigde Naties. Sir
Alexander Cadogan, instructie gegeven
heeft, een scherpe houding aan te nemen
tegenover Nederland. Veeleer zou het in
het voornemen der Britse regering liggen
bij beide partijen aan te dringen op
nieuwe pogingen haar geschillen langs
vreedzame weg bij te leggen. Het rapport
van. de bemiddelingscommissie, dat giste
ren aan de Veiligheidsraad werd voorge
legd. wordt hier geïnterpreteerd als min
der gunstig voor Nederland. De verdaging
van de zitting van de Veiligheidsraad tot
morgen is oorzaak, dat in de meeste bla
den het nieuws betreffende Indonesië dat
althans te Londen nogal schaars is ge
worden, weer uit de hoofdkolommen ver
dwenen is. Men krijgt over het geheel de
indruk, dat het Engelse publiek nogal
sceptisch staat tegenovei de lezing welke
van officiële Nederlandse zijde gegeven
wordt van de omstandigheden, welke actie
noodzakelijk gemaakt hebber
De commissie, aldus Radio Moskou ,,-is
in feite een dekmantel geweest voor de
buitenlandse inmenging in Indonesië.
Het Indonesische volk is nog eens het
slachtoffer geworden van een niét uitge
lokte militaire aanval, voegde de com
mentator hieraan toe: „hiervoor dragen
de Nederlandse autoriteiten en hun Brits-
Amerikaanse opdrachtgevers de volle
verantwoordelijkheid."
De commentator wees er op, dat de
Sovjet Unie in de Veiligheidsraad er ver
scheidene malen op aangedrongen heeft,
dat de troepen van beide partijen terug
getrokken zouden worden, teneinde in het
belang van vrede en veiligheid de voor
waarden te scheppen voor een oplossing
van het Indonesische probleem.
In een commentaar voor
werd gezegd, dat de Nede
de ..zegen" van d" Commissi"
Diensten van de V.N. bezig zij
te zetten voor de republiek.
In Frankrijk blijft men zeer bijzonder
aandacht schenken aan de Indonesische
kwestie, waarbij ons optreden veroor
deling vindt br uiterst links, maai- over
het algemeen veel begrip aan de dag
wordt gelegd voor onze houding, die ook
in brede kringen volkomen instemming
vindt. Men moet niet uit het oog ver
liezen, dat de gedragslijn van het Fran-
Wosknn se gouvernement in Indo-China een al-
,m,. 1 lesbehalve eensgezinde beoordeling onder
,.i, de publieke opinie ontmoet; zulks vindt
vaj' vanzelf zijn weerslag op de wijze waarop
I onze actie is ontvangen.