Indrukwekkende sfeer op Meiavond
dankschuld en hoop op een
Leger en vloot herdachten de
gevallenen
„De offers zijn niet tevergeefs
gebracht"
BETERE WERELD
MONUMENT ONTHULD DOOR
PRINS BERNHARD
NA VIER JAAR..
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Koninklijke deelneming
aan dodenherdenking
Herdenkingsbijeenkomst in de Riddersaal
De trein stond stil
*7lste JAARGANG
DONDERDAG 5 MEI 1949
No. 20919
upnftTnopnr «ttt TF
In de late middaguren van gisteren woeien over het hele land de
vlaggen halfstok; Nederland ging zijn doden, die zijn gevallen in
de jaren van de laatste oorlog, toen ons land om zijn vrijheid vocht,
bijna onderging in ellende en hongersnood en toch weer verrees
uit al de beproevingen, die een razende wereldkrijg over ons
volk uitstortte. Overal hadden herdenkingen plaats, speciaal op
die plaatsen, die geheiligd zijn door het bloed van de mannen en
vrouwen, die daar hun leven gaven, opdat wij verder zouden
kunnen leven. Het zijn zinvolle plechtigheden geworden, die
reeds een zekere traditie beginnen te krijgen en alle bijeenkom
sten werden begunstigd door prachtig weer, dat aan een zomer
avond deed denken.
op de Waalsdorpervlakte
VERSTOORDE STILTE
TE AMSTERDAM
Incident tijdens de twee minuten
r*
Te Overveen
Treffende plechtigheden op de
Grebheberg en in Den Helder
En de merel zong
Gisteren onthulde prins Bernhard op het Domplein te Utrecht het
monument voor de gevallenen. Op de foto laat de prins de vaderlandse
driekleur rond het monument vallen.
BERICHT.
m
DE KANTOREN zijn gevestigd te Rotterdam,
Kortenaerstraat 1, telefoon 25270; te Schiedam,
Broersvest 8, telefoon 68804
Giro-nummer 9095 ten name van de „N.V. De
Courant De Maasbode" Rotterdam-
De abonnementsprys bedraagt t 3 90 -er kwartaal,
1.30 per maand, f 0 32 per week.
Directeur: J KUlJPETtS
Hoofdredactie: Prof. Dr. ^LZET^'
LEO J M- HAZELZET
Algemeen redacteur: H A. PAALVAST
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
DE >DVERTENTIE-PRIJS op gewone kolom
breedte bedraagt 15 ets. per millimeter hoogte.
Ingezonden Mededelingen op redactionele kolom
breedte 30 cent per millimeter hoogte.
Contract-tarieven tegen gereduceerde prijs bij de
administratie of bij de erkende advertentie-
bureaux verkrijgbaar.
KAMPIOENEN tot 20 woorden 1.-. Ieder woord
meer 5 ets. Maximum 50 woorden. Uitsluitend bij
vooruitbetaling.
Oorlogsdoden werden herdacht
Tijdens de gistermorgen te Baarn ge
houden herdenkingsplechtigheid voor de
gevallenen, heeft H.M. Koningin Juliana
een krans van witte bioemen gelegd bij
het monument van de oorlogsslachtoffers,
hetwelk opgericht is op het Stationsplein.
Hare Majesteit die in een zwarte japon
was gekleed en een zwarte toquehoed
droeg, was vergezeld door Z.K.H- Prins
Bernëard
H.K.H. Prinses Wilhelmina nam gis
teravond deel aan de te Apeldoorn ge
houden stille herdenkingstocht, waar zij
zich onopvallend tussen de andere deel
nemers had geschaard. Aan de voet van
het voorlopige gedenkteken legde zij een
laurierkrans neer.
Nederland herdacht zijn doden.. En
vooral de plechtigheid op de Waaisdor-
pervlakte, bij Den Haag, welke per raam
werd uitgezonden, stond weer m n
middelpunt van een landeiyke belang
stelling. Ook de nationale herdenking m
de Ridderzaal te Den Haag had een suj
vol verloop. Vele ministers, tal va"
plomaten, leden van de hoogste coub
als Raad van State, Eerste en iweeae
Kamer, burgerlijke en militaire am
teiten, waren gekomen om redevoering
aan te horen o.a. van de minister-presi
dent dr. Drees en rector Kraak®31a, e-
ke wij gisteren reeds in een deel
edities weergaven. P„r„tp Kamp,,.
De voorzitter van de Eerste Kamer,
prof. van Kranenburg
woord terwijl een stemmig muz kaal pro
gram het geheel omlijstte.
Een stoet van meer dan een uur gaans
lang bewoog zich gisterenavond nam en
langs de plaats, waar tijdens de jaren, die
nu achter ons liggen, zo vele kostbare
levens door het moordend lood der Duit
sers een eind vonden. Een grote groep
nabestaanden opende de stoet, die opging
naar de kruisen op de zwarte heuvel,
waaromheen flambouwen vlamden- Door
duizenden anderen werden zij gevolgd,
duizenden wier hart op die jgenbUkken
uitging naar hen, die het licht van d
vrijheid niet meer mochten aanschouwen
Een dalende zon lichtte nog aan de milde
Meihemel en voor de gedenksteen lag een
tapijt van voorjaarsbloemen in de natio
nale kleuren. Een erewacht van leger,
vloot, luchtmacht en binnenlandse strijdT
krachten stond langs de kanten opge
steld..
Een kort tompetsignaal kondigde hei
uur aan. Het waren twee minuten van
diepe stilte, waarna de gebruikelijke
hennneringstekst en het Wilhelmus volg.
den.
Nadien defileerden duizenden langs
de executie-plaats.
Zachte muziek en sobere zang gaven
Op het kruispunt Wyttenbachstxaat
Linnaeusstraat heeft zich gisteravond om
8 uur tijdens de 2 minuten stilte een pijn
lijk incident voorgedaan. Uit de richting
Wyttenbachstraat naderde een luxe-auto
met een dame en heer uit Amsterdam-
Oost. Het talrijke publiek, dat op dit
kruispunt was samengestroomd, deed de
auto stoppen en was zo verontwaardigd,
dat een poging werd gedaan de auto met
de beide inzittenden omver te werpen.
De politie heeft het tweetal moeten
bevrijden en voor zijn eigen veiligheid
naar het bureau overgebracht; daar werd
het zolang gehouden, tot het voor hei
bureau samendrommende publiek met
enige zachte drang was verspreid.
aan het geheel op deze stille Mei-avond
een heel eigen sfeer.
Uit Den Haag-West trokken enkele dui
zenden naar de begraafplaats „Westduin",
waar illegale werkers en geallieerde vlie
gers begraven liggen Eerst trok men
langs de graven van de Stykelgroep. Drie
soldaten en drie B.S.-ers stonden daar op
wacht. Mannen, vrouwen en kinderen
trokken zwijgend voorbij en velen legden
bloemen op de graven. De grillige vlam
men van grote toortsen, die in de nabij
heid waren aangebracht, wierpen in de
vallende schemering een gelig licht op de
stoet en de graven. De mensenstroom boog
dan af naar de linkerkant van het kerk
hof, waar de Engelse, Franse en Neder
landse vlag halfstok hing boven de gra
ven van geallieerde vliegers. Negen sol
daten van de luchtstrijdkrachten vormden
hier met het geweer aan de voet een ere
wacht. Twee mannenkoren zongen tijdens
de tocht Latijnse gezangen. Het hoorn
signaal, dat de stilte aankondigde werd
van de Waalsdorpervlakte via de radio
doorgegeven.
De erebegraafplaats aan de Zeeweg te
Overveen, waar niet minder dan 357 ille
gale strijders hun laatste rustplaats ge
vonden hebben temidden van de stilte
van het duinlandschap, was gisteravond
bet doel van een enorme en indrukwek
kende stoel, bestaande uit familieleden
van verzetsslachtoffers, autoriteiten en be
langstellenden. Ook hier had een wij
dingsvolle plechtigheid plaats, waarmj
o.a. kapelaan J. Franck een toespraak
hield. Talloze bloemen werden op ae
graven gelegd en een dubbelmannen-
kwartet zong enige gewijde liederen.
In het hele land waren verder nog veie
herdenkingstHjéenkonjsten, waarvan, we
nog noemen dé plechtigheid die plaats,
had bij het beruchte concentratiekamp
te Vught, waar de burgemeester van
Vught bij de gedenkplaat van de omge
komen slachtoffers een krans namens de
gemeente neerlegde, waarna vele organi
saties, verenigingen en particulieren
bloemenhulde hierbij voegden.
In het gehele land zijn gisteren mi
litaire herdenkingen gehouden voor
degenen, die in de jaren van 1910
1945 voor de bevrijding van ons land
zijn gevallen. I)e voornaamste herden
king had wel plaats op de Grebbeberg
terwijl de Koninklijke Marine haar
gevallenen eerde tijdens een plechtig
heid te Den Helder
Aan weerszijden van du hoofdingang
op de Grebbeberg. stond een erewacht
.ju, in de Ridderzaal te
In de gistermiddag hi:eenkomst ter her-
Den Haag gehouden oorlog geval-
denkmg van de tijdens minister-pre
ien Nederlanders, heelt Q„phouden. Dr.
sident een redevoering J een dlepe>
Drees wees er op, dat het t voldoe-
zij het met weemoed gemens" enke]
ning strekt, dat het Ned. volk mach-
anderen spr. dacht hier aan zich
tige hulp onzer bondgenoten v
heeft laten strijden, maar dat
velen hun leven hebben ingezet on
land te dienen en menselijkheid en re
te verdedigen.
Spr. bracht hulde aan de mannen vai
onze marine, koopvaardij, kortom aan
allen die de geallieerden waardevolle nWP
hebben geboden. De strijd van de illegali
teit waarin het beste deel van onze jeugd
vertegenwoordigd was, noemde spr. een
vuurbaak van moed. Ook de slachtoffers
in de Japanse krijgsgevangenkampen, de
Joden, de Jodenhelpers werden door de
minister herdacht. Ruim 200 000 Neder*
landers zijn als gevolg van de Duitse be
zetting omgekomen, aldus de minister. De
geslagen wonden zijn niet geheeld. Het
is de mens niet gegeven daarbij te troos
ten, maar laten wij heden nog eens zeg
gen tot wie met brandend verdriet naar
een open plaats staren, dat welke ook na
de bevrijding de teleurstellingen zijn ge
feest, de offers niet vergeefs zijn ge
bracht.
Voor de tweede maal staat de wereld
j°or de taak weer samen te binden en
orde te brengen in de verwarring.
ziet het er niet naar uit, dat
zij aaarm slaagt. Wij kunnen onze bijdra-
tot zo nauw mogelijke sa-
rnenv. erkmg, allereerst van de volkeren,
met wie die samenwerking reeds thans
te verkrijgen is. Zij moet gericht zyn op
herstel en verhoging van het levenspeil
der volkeren, op het waarborgen van de
vrede door maatregelen in het belang
van de collectieve veiligheid en op het
behoud van de grutte geestelijke waarden
die Wij hebben te besehermen.
Als wij daarvoor alle krachten inzet
ten -aldus eindigde de minister - dan
xen -cu ae mannen en vrouwen
zal volk temidden van oorlog
waardig tone .1(jen aan hoge idoalen
eri bezetting v ker rector Kraakman
De tweede sp ldaad onZer vrijheid
zeide o.m., dat de w het ieven
betaald is met een mannen en ion
van duizenden kracht g rouwen. Op
gemannen, vrouwen en j s als
deze bijeenkomst herdenken w.j
de besten van ons volk. „.pikp wii
Op ons rust een dankschuld y.elke wij
naar best vermogen moeten ve ya]_
nieuwe ederland, waaraanwij on
len en opstaan werken, zal ook Pet -
worden naar de wijze, waarop het zijn
dankbaarheid betaalt en blijft betalen ten
opzichte van de gevallenen, dankbaarheid
niet als een gelegenheidsversiering, wel
ke spoedig wordt afgebroken, maar als
een monument, dat blijft,.
Als vier blijvende monumenten noemde
spr. het stoffelijk gedenkteken, de dank
baarheid metterdaad, de navolging door
tenhèicT gedrag en het gebed der Chris-
Tussen de tulpenvelden bij Lisse
stond onze trein gisteren om acht
uur twee minuten stil. De reizi
gers verhieven zich van hun plaat
sen en staarden naar buiten. Op
dezelfde grond, waar de plompe
laarzen van de overweldigers
dreunden, waar het bloed van de
gevallen strijders de schande van
het verraad wegwies, vloeiden
thans de kleuren van de bloeiende
velden ineen. Eén enkele merel
verbrak slechts de stilte....
In deze rustieke omgeving wer
den de doden herdacht, evenals in
de steden, dorpen, ter zee of waar
ter wereld Nederland is vertegen
woordigd door zijn onderdanen.
En als de trein na een simpele
signaalstoot weer in beweging
komt, lijkt alles gewoon. Maar
wie zal de gedachten peilen van
de spoorwegman, die zijn gevallen
kameraden herdacht; van de ogen
schijnlijk onbewogen reiziger, die
eens het lijdzame verzet pleegde;
van de milicien, die weer gecon
fronteerd gaat worden met de strijd
in de tropen; of van de velen, die
slechts in stilte een gebed fluister
den voor de bloem der natie, die
niet meer is?
De viaggen, die overal halfstok
waaien in de avondluwte, zijn
slechts een uiterlijk symbool van
onze eerbied tegenover de doden
en doen ons opnieuw herinneren
de hunkering, die lag in de woor
den, die wij tijdens de bezetting
fluisterden:
,,Ik snak naar de dag vol rood,
wit en blauw.
Met een zwier van oranje erboven,
Ik snak naar het Wilhelmus met
zijn hou en zijn trou...
opgesteld, terwijl achter het eenvoudige
houten kruis de Kon. Militaire Kapel
had plaats genomen. Deputaties van de
Kon. Landmacht van vóór 1940 waren
aanwezig en het achtste regiment infan
terie, de luchtstrijdkrachten, het K.N.I.L.
de voormalige binnenlandse strijdkrach
ten, de Prinses Irenebrigade, het depot
geneeskundige - troepen te Utrecht en
oud-strijders vormden een carré.
Vier ereroffels en twee strophen van
het „Wien Neerlc-ds Bloed" kondigden
de komst aan van een .root aantal hoge
militaire autoriteiten, waaronder zich
ook bevond generaal mr. H. J. Kruis, de
commissaris van de Koningin in de pro
vincie Utrecht en de burgemeester van
Ril enen.
Daar de minister van Oorlog, die de
herdenkingsrede zou uitspreken, dooi
de begrafenis van oud-minister Fiévez
verhinderd was, sprak in zijn plaats mr.
W. H. Fockema Andreae, de staatssecre
taris van Oorlog. Spr. herdacht de vele
gevallenen er. zeide, dat wij jegens hen
de plicht hebben van onze herwonnen
vrijheid iets goeds te maken.
Nadat de Kon, Mil. Kapel „Letzter
Frühling" van Grieg had gespeeld werd
door jhr. van Lawj,ek van Pabst namens
H.M. de Koningin éen krans aan de voet
van het kruis gelegd.
Met het spelen van het volkslied werd
de treffende plechtigheid oesloten.
De gevallenen der marine
en koopvaardij
In Den Helder iUiad een plechtigheid
plaats op het HavtAplei-n bij het oorlogs-
monument. Vele nabestaan m van leden
der marine en koopvaardij woonden dit
gebeuren bij. Namens H.M- de Koningin
was aanwezig de adju -nt van de Ko
ningin, luit. ter zee eerste klasse L. w.
T baron Van Boetzelaer; verder de
Commandant ZeemaehNederl. schout
bij-nacht J. J- L. Willmge en vele ho
gere marine-offici.ben, officieren, onder
officieren en ma Behappen van in Den
Helder liggende f' cede, van de marine.
De Commanda Zeemacht hield een
korte herdenking® —'spraak. In de geest
van offerbereidhl dient de nagedach-
tenis van de gevallenen te worden geeerd
hetgeen ook de beste troost is voor de
nabestaanden, aldus zeide hij.
Vlootaalmoezenier G- Schimmel, sprak
namens de minister van Oorlog a.i. en
hij wees op de grote geestelijke waar
den, die de gevallenen hebben verza-
meld, waarna hij tot slot een kort gebed
voor hun zielerust uitsprak.
Nadat enige ogenblikken stilte in acht
genomen was, legde baron Van Boetze
laer namens de Koningin een krans bij
het monument der gevallenen; burge
meester Ritmeester van Den Helder deed
dit r.amens de burgerij, terwijl van vele
andere zijden ook kransen en bloemen i
werden aangedragen.
dat uit Utrecht 1000 Joden werden ge
deporteerd.
(Van
Door de P.T.T. is bekend gemaakt, dat
de dienst op de Nationale Feestdag za.
worden uitgevoerd als op Zaterdag. Er
zal één postbestelling zijn. Als een ge
volg hiervan zullen onze post-abonné's
onze editie van heden later dan gewoon
lijk ontvangen.
onze Utrechtse redacteur).
iQ?neio^denking van hen, die in de jaren
f! m^l7oór de vrijheid vielen, kreeg
een hijzonder reliëf door de
een monument op he*
Hrht rionr Plechtigheid werd ver
richt door Z. K. H. Prins Bernhard. Er
ging een bijeenkomst van genodigden en
nabestaanden van de gevallenen in de
Domkerk aan vooraf.
Toen de klanken van het orgel, dat door
de Domorganist Stoffel van Viegen be
speeld werd, verstorven waren, hield
Rabbijn E. van Gelder een toespraak,
waarvoor hij als tekst gekozen had de
spreuk; „De gedachtenis aan rechtvaar
digen zal tot zegen zijn". Hij releveerde,
Pater S. van Nuenen O.E.S A., provin
ciaal der Augustijnen, die als pastoor te
Utrecht reeds op menige herdenkingsbij
eenkomst sprak, wees op de vreugde en
het uitzicht, zonder welke de helden, die
thans herdacht worden, nimmer zulk een
oroot offer hadden kunnen brengen. In
de bezettingsjaren hebben wij, aldus patei
Van Nuenen, beloofd, dat wij in nobele
menswaardigheid met elkaar zouden gaan
leven. Aan God en onze medemensen
zullen wij tonen, dat de droom van toen
geen utopie is. Dan is de dood van onze
vaderlandse helden niet tevergeefs ge
weest. Wij eren hun dood metterdaad en
in waarheid.
Mr. A. B. J. Waslander eerde de geval
lenen ook als vernieuwers, waarna ten
slotte ds. ,B. Schouten hun eerbied voor
het recht herdacht.
Nadat alle aanwezigen het Wilhelmus
hadden gezongen, verlieten zij het kerk
gebouw om zich rondom het monument te
scharen. Aan weerszijden stond een ere
wacht van oud-B.S.ers en militairen uit
1940.
De Mannenzangvereniging „Euterpe
zong onder leiding van Hendrik Altink
„Beati Mortui" van Felix Mendelsshon,
hetgeen tegen de hoge kerkmuur zeer
schoon en ontroerend klonk.
Toen Prins Bernhard, die gekleed was
in het generaalsuniform van de landmacht
vergezeld van zijn adjudant majoor
Geertsema, was aangekomen, hield de
voorzitter van het Monumenten-comité, de
heer W. A. H. Boellaard een rede, waarin
liij als twee grote voordelen van het ver
zet noemde de éénheid, die er toen van
rechts tot links was en de gelegenheid, om
voor altijd vast te stellen, op wie men
kon bouwen en op'wie niet.
Spr. durfde wel niet de vraag te be
antwoorden of door de strijd van de ge
vallenen ons leven vernieuwd was en
sprak de wens uit, dat op deze plek ae
voormalige illegaliteit haar onderlinge
geschillen vergeet. Hij verzocht tenslotte
Z. K. H. de vlag, die het beeld nog be
dekte, weg te nemen.
Na aldus gedaan te hebben, legde ae
Prins een krans aan de voet van het
monument.
De burgemeester van Utrecht, jhr. mr
C J. A. de Ranitz aanvaardde namens
de gemeente het beeld en zei °-®*' dat
de gevallenen, die zich geofferd hebben,
handelden overeenkomstig de woorden
van Guido Gezelle:
't en vlucht geen weerbaer mandie
of .hem de dood betrapt
De vrouwenfiguur is de personificatie
van dat strijdbare leven, waarvan Gezelle
ZG-2tl
„Het leven is geen vreed' alhier
geen wapenstilstand vragen
Het leven is een kruisbanier,
tot in Gods handen dragen.
Er werden nog vele kransen aangedra
gen, waarna velen langs het beeld, een
verheven vrouwenfiguur, die een fakkel
draagt, op een hoog voetstuk, een voor
treffelijke schepping van de Haagse beeld
houwster mevr. C. FranzenHeslenfeid,
defileerden.
Het voetstuk draagt enkele fijnzinnige
dichtregels van Jan Engelman.
Een modderige landweg in guur
lenteweer ergens bij Hengelo..
Narvik voorbij en Duinkerken;
El Alamein voorbij en Sicilië,
Monte Casino, Normandie, Parijs,
Remagen en Arnhem
Een modderige landweg ergens
bij Hengelo, en het jaar was
1945.
Vijf jaar van modder en regen,
hitte, zweet, vermoeidheid
En oloed en tranen.
Een oorlog, die in astronomi
sche cijfers van wapenproductie,
mensenmateriaal, landenopper-
vlakte, doden en nooit te ver
woorden ellende een record be
tekende.
En misschien, dat ergens in En
geland of Canada nu nóg een
mond moeilijk deze Nederlandse
naam zal kunnen uitspreken.
Hengelo
Hengelo, Nederland, een mod
derige landweg in dat gure len
teweer van het laatste oorlogs—
voorjaar, toen moede en pijnlij
ke voeten (Normandie, Parijs,
Brussel, Maastricht, Arnhem)
oprukten, oprukten, oprukten
naar een doel dat steeds dichter
bij kwam, echter allen die er
meer naar verlangden dan naar
iets anders op aarde, tot op het
laatste moment in het* onzekere
liet, of zij de dag zouden mee
maken, dat de vijand zijn helm
zou afwerpen
De Duitse Stahlhelm, symbool
van vijf jaar angst en vernede
ring, honger, onzekerheid en rech
teloosheid dreigende scha-
duw op een blinde muur, harde
onverzettelijke koepel van t bot
gevoelloos geweld, stalen mantel,
die hersenpan werd
Tot het Herrenvolk weerloos
en naakt naar buiten trad uit de
aula der Wageniugse hogeschool,
waar generaal Blaskowitz de on
voorwaardelijke capitulatie on
dertekende, 6 Mei 1945.
Het stadje aan de voet van de
Grebbe, geschonden en geëva
cueerd, zag op die doodstille zon
nige Zondagnamiddag in zijn lege
en" verlaten straten plotseling
voor enkele uren een ongekende
drukte; Prins Bernhard (die nooit
zo opgelucht lachte als toen hij
die middag na de ondertekening
der Capitulatie naar buiten trad),
generaal Foulkes, „Peter" Borg-
houts, de bekende K.P. leider, die
na in het Westen „gedropt" te zijn
mede de capitulatie had voorbe
reid en vele andere belangrijke
militaire autoriteiten in staffcars
en jeeps, omgeven door adjudan
ten en een zwerm oorlogscorres
pondenten.
Toen, in de vroegte van de an
dere morgen, nadat de Duitse
commandant der grenssectie zich
nog formeel was komen melden,
begon eindelijk de bevrijdingsin
tocht en trok een onafzienbare
stoet brencarriers, lichte pantser
wagens, jeeps, trucks en ander
rollend materieel de Grebbe op,
de lege strook Niemandsland
door, waar hoog aan weerszijden
van de weg duizenden kisten
voedsel stonden opgeslagen aio
dumps van het naderbij gekomen
beloofde land, waarin met langer
honger zijn zou.
En plotseling na kilometeis
langzaam klimmen, na de nery
siteit van de stilte rondom en het
onbekende terrein, waa"n «e
Dutisers hun steUingeri hadden,
de eetste groepjes burgers.
- Groepjes, die steeds talrijker
werden en steeds harder juichten,
tot in Utrecht, de eerste grote
stad in het Westen, welke bevrijd
werd, het enthousiasme een sum
mum' bereikte van duizenden en
duizenden bevrijden, kilometers
en kilometers lang een haag van
ongeduldig reikhalzende oorver
dovende vreugde.
Vlaggen, bloemen, omhelzingen
en tranen
Schreeuwden toen Nederlandse
kelen voor het laatst in een schor
en ontroerd unisono
Diezelfde dag begon in een va
cuum van verachting, in een stil-
ite van haat de terugtocht der
anderen; heim ins Reich... waar
hun een andere, nog verschrik
kelijker stilte wachtte.
En eerst later, toen de ogen
niet langer schitterden van vreug
detranen, en koel-realistisch de
balans werd opgemaakt, grenzen
werden overschouwd en Europa
zich opnieuw liet overzien, werd
het duidelijk in hoeverre over
winnaars overwinnaars waren en
overwonnenen werkelijk over
wonnenen
Baia;
ngen.
Atlas
Huil;
rdon;
Fran-
For-
lottm
sal, 4
Y ork;
oren
2 v.
ïburg
4 v.
vlidd-
;tobal
Hali-
tottm
3 v.
lottm
lin n.
Aviv.
t.
/ater