Nieuws ui, STAD en OMTREK
VAN DE CRICKET-VELDEN
typerende Toetsstudies
de
Gaf de lieer Bosch uitsluitend
feiten?
ALG. BESCHOUWINGEN
BEGROTING 1949
De K.V.P. en het Monument
LAATSTE BERICHTEN
Monument, Medezeggenschap,
Financiën
Ja* maar met weglatingen en in onduidelijke
samenhang
Lier-iek in de Plantage
TOUR DE FRANCE
MAANDAG 4 JULI 1949
PAGINA S
AUTORUSCHOOt
WALDO
EXCELSIOR 1—SPARTA 1
WANDELSPORT
WILLEBRORDUSD.B. W.
SNEEUWWITJE
ARNEMLIDEN"
DE STEM VAN DE LEZER
JONGE VINCENTIANEN BIJEEN
GESLAAGD
PAUL HUPPERTS
DEZELFDE ZON ZAL (HETER)
IN AFRIKA SCHIJNEN
Eerste plechtige II. Mis
Pater R. Geerdes W.P.
DE MAGIRUS-LADDER
Commentaar
KUNSTWAARDE NIET
BETWIJFELD
BURGERLIJKE STAND
KLOK, KLOK, NA DE „KLOKKEN VAN
Coppi bij een groep uitlopers
DELI-TABAK HEEFT VAN
SCHIMMEL TE LIJDEN
Oogst circa een derde van de
voor-oorlogse
FEDERALE PARTIJEN EN
R. T.-CONFERENTIE
DUIZEND KILOMETER
PER ROEIBOOT
INSTRUCIEURS-OIPIOHA K.M.A.C
»»»■'-'XMMW-
Afgelopen Zondag speelde Excelsior
tegen Sparta op het keurig verzorgde
Spartaterrein.
Excelsior won de toss en verkoos eerst
te gaan batten op de aanval van Sparta,
die bestond uit de Bruin en v.d. Linde.
De Bruin begon zeer goed, doch het was
zijn partner, die mede door onvoorzichtig
batten de wickets nam. Op een totaal van
9 waren dan ook reeds de eerste drie
batsmen wederom in het paviljoen terug.
N. van Huet was inmiddels ingespeeld
make V8n dupIex~wonin8e:l noodzakelijk
Spr. houdt een uitvoerige propaganda-
rede voor de Ned. Ver. tot Bescherming
van Dieren, afd. Schiedam, hetgeen neer
komt op een vraag om subsidie van f 500
(bijvoorbeeld).
Het antwoord van B en W op de vraag
over het oorlogsmonument gaat niet op
ae zaak in. Spr. meent, dat het vertragen
de stad naar buiten belachelijk kan ma
ken. Hij geeft vervolgens de geschiedenis
van de totstandkoming van dit beeld
(Wij komen hierop nóg terug. Red. N.S.
Mr. v. Kinderen (KVP) maakt nog een
opmerking over de pensionnering bij het
kleuteronderwijs. Spr. wil graag weten
in welk stadium van voorbereiding deze
pensionnering is.
Schiedam heeft in principe tot gelijk
stelling van openbaar en bijzonder onder
wijs, ook wat betreft het kleuteronder
wijs, besloten. Het openbaar onderwijs
krijgt salaris met pensioenaftrek en recht
op pensioen. Het bijzonder onderwijs
krijgt salaris met pensioenaftrek zonder
recht op pensioen. Dat deze zaak feite
lijk nog met ter sprake is, kan geen ver-
ontschuldiging zijn. Zekerheid, ook voor
deze mensen, is nodig. De onzekerheid
kan overschrijving naar andere school
besturen tot gevolg hebben.
Kunnen B en W de toezegging doen,
dat er in Schiedam nog dit jaar' voorstel
len tot een pensioenregeling voor het
kleuteronderwijs zullen worden gedaan
De heer de Wagenaar (C.H.U.) wil zijn
grote waardering uitspreken voor het
werk van B en W voor het kleuteron-
derwijs, omdat Schiedam daarbij voor is
op de landelijke regeling Aan de toe
kenning van studiebeurzen is te weinig
bekendheid gegeven.
De heer Mak (A.R.) meent, dat er +e
weinig aandacht besteed is aan de in
komsten. Hij maakt enkele financieel-
teehnische opmerkingen.
Wat gaat er met de oude begraafplaats
gebeuren Spr. neemt het tegen oude
uitlatingen van de wethouder van finan.-
ciën op, door de oude colleges tegen zijn
scherpe uitlatingen te beschermen. Hil
bepleit een zachtzinniger wijze van ge
dachten wisseling.
Zondag organiseerde Willibrordus van
bet S.F.L. afd. Maasdijk, een tweekamp
tegen de groepen van D.B.W. van de afd
Lange Haven.
Om ongeveer 12 uur werd gestart op
een mooi en zonnig parcours van 12 en
15 km.
Beide afdelingen gaven elkaar niet veel
toe. Met een klein verschil wist de afd.
Willibrordus beslag te leggen op de le
prijs, een grote medaille.
Ook D.B.W. kreeg een medaille.
Zaterdag jl. startten ook enige D.B.W.-
ers in Rotterdam voor de W.I.K.-mars.
Allen liepen het parcours uit en ontvin
gen een aardige medaille als herinnering.
Zaterdag 9 Juli gaat D.B.W. deelnemen
aan de Hermandad-mars te Rotterdam.
en kreeg van de volgende batsmen althans
voldoende steun om te scoren. Iedere
minder goede bal werd door hem zeer
kordaat en hard afgestraft en dank zij de
door hem gescoorde 47 runs werd het
Excelsiortotaal nog 83. v.d. Linde verover
de 8 wickets voor slechts 32 runs. Van
deze wickets waren 7 batsmen caught.
Nog voor de lunch opende Sparta de
innings met L. Borrani en H. Wenneker.
De batsmen speelde zich rustig in en zon
der wicketverlies werd geluncht. Door
rustig batten werd de score langzaam op
gevoerd en later was het Borrani. die een
iets minder goede bal onherroepelijk naar
de boundary joeg. Op 45 viel zijn wicket
en zijn score bedroeg toen 39. De batsmen
werden nu sterk in de verdediging gedron
gen en scoren bleek op de Excelsioraan-
val zeer moeilijk te zijn.
Na bijna twee uur batten werd het
Excelsior totaal voor het verlies van 3
wickets gepasseerd en ook thans zag met
uitzondering van Schilthuis 21 en Smeets
18 geen der Spartabatsmen kans het sco
ren te forceren.
Het Spartatotaal sloot op 157. Twee
batsmen van Sparta waren run out ge
gaan en de overige batsmen waren het
slachtoffer van J. Dries, die in 31 overs
8 wickets voor 55 runs veroverde. Hier
door presteerde hij het om de mijlpaal
van 100 wickets, genomen in eerste klas
cricket te bereiken.
Ook Excelsior 2 wist het niet tot een
overwinning te brengen. Zij speelden uit
tegen het Haagse Quick.
Excelsior 2 bracht het tot 67 runs, waar
van C. Lakwijk 11, J. Kreischer 12, B.
Vlugman 14, J. v.d. Water 12.
Bowlingcijfers Quick: L. Singh 212,
R. Singh 15, J. Holtappel 210, J. v.
Exel 5—24.
Quick scoorde 154 runs, waarvan C. Otto
10, Mabelis 26, L. Singh 51, R. Singh 33.
Bowlingcijfers Excelsior: J. Kreischer
136, B. Braak (in 32 overs), Lawijk
4—35.
Zaterdagmiddag speelde voor de R.C.B.
Excelsior 3 tegen Excelsior 4.
Excelsior 3 begon met batten en scoorde
69 runs (M. Friederich 36). bowlinge Ex
celsior 4 A. ter Braak 219, P. Peek 119,
L. Marrevee 2—1, J. Jansen 1—11, M.
Weber 21, Staal 19.
Excelsior 4 antwoordde met 122 runs J.
v.d. Berg 27, W. Peters 11, W. ter Braak
26. J. Jansen 15 en J. Kloos 16.
Bowlingcijfers Excelsior 3: M. Friede
rich 4—59, H. Clarijs 1—36, B. Dries 4—24.
BIJ HCC 2—HERMES DVS
SCOORT H. STOLK WEER
CENTURY
Resultaat een draw
Hermes-D.V.S. is er gisteren te Den
Haag slechts- gedeeltelijk in geslaagd re
vanche te nemen voor de in Schiedam
tegen het tweede elftal van de Qrote
Haagss geleden nederlaag. De wedstrijd
eindigde in een draw, nadat de volle
speeltijd verstreken was. Eerst om 10 mi-
.nuten voor zeven kwam het einde van
deze wedstrijd, die onder voor Cricket
ideale weersomstandigheden gespeeld
werd.
Hermes had het voordeel de toss te
winnen en heeft natuurlijk batten geko
zen. Het totaal werd 195 runs voor iet
verlies van 7 wickets. Wederom was hier
bij H. Stolk de grote rungetter. Hij slaag
de er voor de tweede maal in dit seizoen
in een century te scoren. Toen Nolet de
Hermes-innings sloot, bleef hij met 101
runs not out.
Jammer was het, dat onze stadgenoten
voor deze 195 runs meer dan de helft van
de speeltijd nodig hadden. Zij batten over
deze runs 3 uur en 26 minuten. Dit lang
zame tempo heeft het resultaat van de
wedstrijd beïnvloed, daar H.C.C. 2 er nu
in slaagde een draw uit het vuur te sle-
Iets belangrijks heeft Typer gisteren
gefrappeerd bij het bezoek van de Lierse
muzikanten aan Schiedam. De repertoire
keuze. Het programma van de Schiedam-
se orkesten is zeer hoog ingesteld. Men
blaast hier goed en mikt naar hoge pres-
titles, ook in de keuze van de nummers
Toch dreigt men daarbij de tweeledig
heid van de taak van het harmonie-or
kest wel eens uit het oog te verliezen.
Immers van tijd tot tijd en niet op de
onbelangrijkste dagen is het harmonie
orkest brenger van gezelligheid en sfeer.
Nu is het Typer bij Nationale Feestdagen
reeds herhaaldelijk opgevallen, hoe wei
nig nummers onze orkesten spelen, die
geschikt zijn om door allen te worden
meegezongen of meegeüloten. Men blaast
marsen oude bekenden en nieuwe on
bekenden maar zelden blaast men iets,
waardoor de mensen tot zingen gedreven
worden.
De Xaverianen echter begonnen met
een potpourri van Zuid-Afrikaanse lied
jes „Rij maar aan ossewa". „Sarie Ma
rijs", Gertjie", „Vat jouw goed" en in
de middag speelden zij een selectie van
melodietjes uit „Sneeuwwitje en de ze
ven dwergjes", die ook zoete herinnerin
gen wakker riep.
Zonder aan het concert-programma
van onze schitterend werkende gezel
schappen te willen tornen, zouden wij
hen toch in overweging willen geven de
studie van selecties uit populaire wijsjes
niet te willen overslaan.
Wie wel eens naar Engelse corpsen
luistert en wie zal de kwaliteit hier
van durven betwisten hoort zo vaak
selecties uit „lm Weissen Rössl", „No, no
Nanette en andere schlagers. Het weer
te voorschijn brengen van goede num
mers uit het oude repertoire, nummers
met zulke vaak tedere herinnerin
gen, is een taak, die met de naam „volks"
niet over onderwaardering mag klagen.
Heren van de Federatie, probeert het
eens
TYPER
pen. Aamvan'keiijk ging het scoren geens
zins langzaam. Dit was, nadat J. Keuzen
kamp reeds in de tweede over van Schuur
gevangen werd, vooral te danken aan de
sterk aanvallend spelende v. d. Ende. Hij
begon zijn innings door op de eerste bal
een vier te slaan. Ook verder bleef hij de
bowlery onder handen nemen, waarbij hij
eenmaal een bal zeer gelukkig plaatste.
Het was te voorzien, dat toch op zeker
ogenblik zo'n harde slag zou mislukken.
Dit geschiedde dan ook prompt. Stand 2
voor 42. W. v. d. Sloot, die nu Stolk ge
zelschap kwam houden, nam geen enkel
risico. Het tempo van scoren daalde nu
zeer sterk, daar het bowlen van die aard
was, dat men zich geen vrijheid veroor
loven kon. Even voor de lunch kwam er
een opleving, zodat het totaal nog tot 98
was opgelopen, toen het tijd was om te
gaan lunchen. Over deze 98 runs had
Hermes een kleine twee gebat.
Na de lunch is dit totaal nog ongeveer
verdubbeld, vooraljioor 'Stolk. v. d. Sloot
werd namelijk al spoedig gevangen. De
32 runs die hij achter zijn naam b.acht,
waren voor deze jeugdige batsman een
goede prestatie. Stolk was toen wel ge
dwongen, de aanval van H.C.C. e gaan
aanvallen. Met mooie slagen langs de
grond en enige fraaie hooks naderde hij
nu zeer snel zijn honderd, die hij met
een drive recht vooruit tenslotte bereik
te. Geen der andere batsmen slaagde er
in het batten te forceren, en Nolet was
tenslotte wel gedwongen om de Hermes
innings op een totaal van 195 runs te
sluiten. Stolk bleef met 101 runs not out.
Dat de Haagse in de haar toegemeten
speeltijd van 3 uur en vier minuten geen
enkel risico zou aanvaarden, bleek reeds
spoedig. Wel werd de openings-batsman
Rietdijk door een slow-bal van Scheffer
verrast, maar de na hem komende Bats-
men slaagden er allen in, een twintig
minuten aan het wicket te vertoeven. Met
het vallen van de wickets verstreek ook
de speeltijd. Wel hadden onze stadgenoten
bij een stand van 7 voor 78 nog ee,n rede
lijke kans op een overwinning, maar W.
Arendsen de Wolff en M. Schuur dachten
niet meer aan heengaan. Zjj Speelden zeer
voorzichtig, maar vergaten toch ook niet
op minder goede ballen runs te scoren.
Zij lieten van alle H.C.C.-batsmen het
aantrekkelijkste cricket zien, Hoe Nolet
ook changde, een 'scheiding wisten de
bowlers niet te bewerkstelligen.
De H.C.C.-ers bleven staan en hielpen
hun club aan de draw, waarmede dus de
punten broederlijk gedeeld werden. Toen
om 10 minuten voor zeven de stumps uit
de grond werden getrokken, bleven
Arendsen, de Wolff en M. Schuur met
resp. 31 en 34 runs not out.
De gedetailleerde cijfers van deze wed.
strijd waren:
Hermes-D.V.S. eerste Innings 195 runs
voor het verlies van 7 wickets. Hiervan
kwamen in de dubbele cijfers H. Stolk
101 not out, A. v. d. Ende 29. W. v. d.
Sloot 32 en A. Scheepmaker 10.
Bowlingscijfers H.C.C. 2: A. Schuur 1—
21, F. Mgnschaar 4—78. O. Planten 2—55.
H. Kleyn 016 en W. Arendsen de Wolff
0—11.
H.C.C. 2 142 runs voor 7 wickets, tijd.
Hier kwamen S. Heimei met 26, R. Colt-
hoff met 13, E. J. A. Schill met 12. W.
Arendsen de Wolff met 31 not out en M.
Schuur met 34 not out in de dubbele cij
fers.
Bowlingcijfers Hermes-D.V.S.: P. v. d.
Hammen 223, J. Scheffer 243, C. Tet-
telaar 0—17 en R. Dellow 243.
Hermes DVS 2—LCC
Hermes-D.V.S. 2 behaalde gisteren aan
de Damlaan een grote overwinning op het
Leidse L.C.C. Hermes-D.V.S. scoorde liefst
249 runs voor het verlies van 9 wickets.
Hiervan maakten L. van Ameyden 20 A
van Wieringen 10. S. v. d. Schouw 42, A
Melief 46, H. van Meurs 13, J. Bravenboer
40 en E. v. d. Pol 37 not out. L.C.C. ant-
wordde met 130 runs.
De bowlingcijfers waren: H. van Meurs
334, P. Borsboom 147, A. Melief 237.
en S. v. d. Schouw 33.
Ook Hermes-D.V.S. 3 smaakte gisteren
het zoet van de overwinning. Met 3 runs
verschil werd in Voorburg van V.C.C. ge
wonnen.
Aangezien reeds vorige week Donder
dag 23 Juni de uitslagen van de examens
van de B-afdeling van de Rijks-H.B.S. te
Schiedam bekend waren, verwondert het
mij, dat deze nog niet in de „Schiedamse
Courant" gestaan hebben, terwijl ze wel
in 't Rotterdams Nieuwsblad stonden. Het
is toch een Schiedamse aangelegenheid
volgens mij. Woensdag 29 Juni was de
uitslag van de A-afdeling bekend en ook
deze staat niet in de courant.
Gaarne zou ik hier een uitleg voor heb
ben in de courant.
Een abonné
Naschrift Redactie. In den lande me
nen de directies van Middelbare Scholen,
dat het tot haar taak behoort om na te
examens door middel van een lijst de
uitslagen aan alle dagbladen tegelijkertijd
bekend te moeten maken. Ondanks her
haalde verzoeken dit ook in Schiedam te
doen weigert de leiding van de R.H.B.S.
m Schiedam deze beproefde methode te
volgen. Zij geeft er de voorkeur aan de
bestaande oude relatie met een oud-leer-
ung-journalist in monopolistische zin te
continueren. Wij voelen er weinig voor
deze berichten uit de tweede hand te
moeten vernemen en overnemen.
Van 25 tot 27 Juli zullen in Zeist Je
jongerenwerkgroepen bijeenkomen van
de St. Vincentiusvereniging. Het doel van
deze bijeenkomst is „zich te bezinnen op
de taak der jongeren in deze tijd' er. op
de „vernieuwing der activiteiten". De be
kende radio-priester, pater Jelsma M.S C.,
zal de eerste avond spreken over ,,De
jonge katholiek in onze tijd". Verder zui
len op de andere dagen nog lezingen wor
den gehouden door Frans Nijsten, presi
dent van de conferentie van de H. Mar-
tinus te Amsterdam en door Theo Grün-
demann, president van de conferentie
van de H. Aloysius te Rotterdam.
Aan de Technische Hogeschool te Delft
slaagde voor het propaedeutisch examen
werktuigkundig ingenieur, onze stadge
noot de heer G. J. de Jong.
POSITIES TROEPENSCHEPEN
De „Groote Beer", op reis van Amsterdam
naar Batavia, vertrok Zaterdag van Suez.
De „Kota Inten", op de thuisreis naar Rot
terdam, vertrok gisteren van Pt. Said.
De „Sibajak" arriveerde gisteren van Ba
tavia te Rotterdam.
De „Zuiderkruis" vertrok Zaterdag van
Batavia naar Rotterdam.
Het bestuur van de afdeling Utreehr
der maatschappij tot bevordering der
toonkunst heeft de heer Paul Hupperts.
pas benoemd dirigent van het U. S. O.
verzocht ook het directeurschap op zich
te willen nemen van het koor der
Utrechtse toonkunstafdeling. Verwacht
wordt, dat de heer Hupperts dit verzoek
zal accepteren.
Wanneer de eenzaamheid van tropisch
Afrika zich zal sluiten om Bobo-Dioulasso
zal daar Pater Reinier Geerdes nog vaak
terugdenken aan de zomerse Juli-Zondag,
toen hij in Schiedam zijn Eerste Plechtige
H. Mis opdroeg in aanwezigheid van de
velen, wier geluk hem zó dierbaar is, dat
hij naar het hart van een onbekend stuk
Afrika trok om er de kiemen te leggen
voor eenzelfde geluk. Wellicht zullen,
dank zij zijn komst, neger-ouders even
ontroerd zijn als de zijne om de eer, die
hun zwarte zoon te beurt viel: geroepen
te zijn tot het andere-Christus zijn.
Voorlopig zou het de laatste maal voor
heel lange tijd (waarschijnlijk zeven jaar»
zijn, dat de lelie-blankheid van bruidjes
hem op de weg naar het altaar bege
leidde tezamen met de jubel van een
prachtig geschoold zangkoor. De Veni
Creator zou in de toekomst minder pom
peus en minder gerekt zijn dan die
van Brandjes en van een Tantum Ergo
van Diepenbrock zou geen sprake zijn in
een streek, die nauwelijks met de Wes
terse beschaving in aanraking kwam, an
ders dan door een pas aangelegde spoor
weg. Was het om dit afscheid van Neder
landse kerkmuziek, dat het parochiekoor
„Cantemus Domino", o.l.v. Wim de Rooy.
zo'n herinneringsvolle uitvoering gaf van
de „Missa Solemnis" van Jan Nieland?
De neomist droeg de H. Mis op met as
sistentie van zijn broer, Pater Joop Geer
des als diaken en van Pater v. Thiel.
Norbertijn, als diaken. De hoogeerw. De
ken R. Reynen fungeerde als presbyter-
assistens. Een professor van het missie
huis van de Lavigerie te 's Heerenberg.
Pater de Ruyter plaatsvervangend
overste hield de feestpredikatie, ter
wijl in het priesterkoor Pater Kersten,
oud-provinciaal o.a. had plaats genomen.
Na de H. Mis kwamen in de pastorie
velen de jonge missionaris, zijn ouders en
familieleden gelukwensen met de hoogtij
dag.
Wanneer de papieren in orde zijn, ver
trekt Pater Geerdes naar een stukje Frans
Equatoriaal Afrika, dat nagenoeg maagde
lijk is. Zelfs de arabieren, de mieren van
't zwarte werelddeel, drongen niet tot dit
gebied door. Het is een centrum van in
heemse landbouw; bleef vrijwel gespaard
van de slavenjachten en kent dus de
kwade zijde der Westerse Beschaving
nauwelijks. Daarom vertrekt de Schie
damse Witte Pater er hoopvol heen
in deze •wijngaard hebben de vossen der
westerse uitbuiting de tere duifjes nog
niet vernield.
Er is een speciale aanleiding om met-
Franse paters naar de Franse gebieden
te sturen. Zo wordt voorkomen, dat het
Katholicisme gezien wordt als aankle
vend aan de Franse overheersing. De
universitaliteit van de Katholieke Kerk
wordt er door beklemtoond. Men mag
dit vergelijken met de bekering in de
voor-Middeleeuwen van de Friezen door
de Angelsaksen, omdat de eersten van
de Frankische predikers uit „nationaal"
gevoel niets wilden weten. Dit „natio
naal" gevoel leeft in opkomst bij de in
landers van tropisch-Afrika. niet het
minst, als opgewekte afkeer door een
slecht koloniaal Frans beleid. Wij wensen
pater Geerdes rijke oogst in het zwarte
werelddeel en wij hopen, dat hij aan het
eind van zijn arbeid een even juichend
„Jubilate" kan aanheffen, als het zang
koor na de H. Mis in de toonzetting van
AichJinger deed.
Al vele maanden is de Magirus-ladder-
wagen van de brandweer terug uit Duits
land. Het herstel heeft geruime tijd en
veel materiaal opgeëist. Het ziet er naar
uit, dat spoedig de officiële ingebruik
stelling zal plaats vinden. De brandweer
commandant, ir. Moesker, heeft eens ge
zegd, dat alle vlaggen zouden uitgaan
als de wagen terug zou komen, niet we
tende, dat de toestand ervan zo desolaat
zou zijn. Zover zal het dus wel niet meer
komen. Ongemerkt zal de in dienststel-
ling waarschijnlijk evenmin geschieden.
Want de voor-roofse Magirus zal men
niet meer herkennen uit de reus, die
een dezer dagen de brandweer-garage
binnenreed. En de verrijking van het
brandbestrijdingsmateriaal rechtvaardigt
officiële woorden. De cabine is niet lan
ger open maar gesloten, evenals de stand
plaats van het personeel nu overdekt is.
De ladder is 24 meter lang; kan tot 26
meter worden opgevoerd. Al met al is
onze efficiënte brandweer nog beter uit
gerust, dan reeds het geval \mi*&
De heer K. Bosch (V.V.D.) is kort
na de oorlog loco-burgemeester in
Schiedam geweest. Hij heeft de mar
telgang van het onltwerp voor hot
oorlogsmonument als een der rechters
meegemaakt. Vrijdagavond heeft hij tn
de Raad gezegd, dat hij de historie
van het monument zou geven zonder
legenden. Wij hebben dit deel van zijn
betoog apart bewerkt, omdat ons
enkele vragen op dc tong komen. Al
lereerst het feiten-relaas, zoals de heer
Bosch dit boekstaafde.
Na de oorlog rezen er aan verschei
dene kanten initiatieven om te komen
tot de oprichting van een oorlogsmonu
ment. Om versnippering te voorkomen,
verzocht het toenmalige gemeentebestuur
uitoefenende de bevoegdheid van de
Raad aan Ned. Volks Herstel om
voor de verschillende initiatieven er een
in de plaats te stellen, dat door de ge
hele stad gesteund zou worden. In Ned.
Volks Herstel waren alle richtingen ver
tegenwoordigd. Er werd een comité ge
vormd om gelden In te zamelen. Deze
regenden binnen. De plaats van het
beeld werd bepaald op de Koemarkt.
De 25.000 waren spoedig bijeen en de
opdracht werd gegeven aan Pieter Star-
reveld. Deze ontwierp een beeld voor
het Julianapark.
De commissie van advies inzake oor-
logs- en vredesmonumenten voor Zuid
Holland vergaderde en keurde het ont
werp goed. De heer Alberts wenste in
deze vergadering, wat betreft de plaats
van het beeld, niet terug te komen op
de plaats, door het gemeentebestuur van
vlak na de oorlog gekozen. Wat hem
betrof zou het beeld in het Julianapark
komen. Het verwondert de heer Bosch,
dat deze zelfde heer Alberts kort geleden
in een verkiezingsspeech te keer ging
tegen het monument, als zijnde een aan
slag op de Christelijke cultuur. De keu
ringscommissie kon tegelijkertijd mee
delen, dat aan de rond 70 ontwerpen,
welke Ingezonden waren, in meer of
mindere mate geschaafd moest worden.
Het monument van Starreveld had als
enige onmiddellijk de onverdeelde in
stemming. De wens werd uitgesproken,
dat het nog lange tijd het Julianapark
zou blijven sieren. Een gunstig advies
werd aan het ministerie van O. K. en
W. uitgebracht en dit departement zond
aan het comité toestemming tot uitvoe
ring.
Bij bepaling van de plaats voor het
monument werd het volgende overwo
gen. De Koemarkt bleek te druk om er
te mediteren. De omliggende bebouwing
van de kop van de Plantage was te
hoog om het ontwerp tot zijn recht te
doen komen. Het plantsoen voor het Ge
meente Ziekenhuis was ongeschikt. Ook
de oude begraafplaats kwam niet in aan
merking. Naar spr. betoogt is ernstig
gestreefd naar een mogelijkheid om het
beeld in de publieke belangstelling te
plaatsen. Als er in die tijd serieuze aan
merkingen waren gemaakt, had men er
rekening mee kunnen houden. De op
merking van de O.V., als zou de hele
burgerij in de plannen medezeggenschap
hebben, kan niet aanvaard worden,
evenmin als de mening, dat deze ver
eniging in het bijzonder recht had op
erkenning.
Spr. besluit zijn betoog met de op
merking, dat het tyd wordt, dat het mo
nument geplaatst wordt.
Wij gaan in dit antwoord alleen en
uitsluitend in op deze beweringen van
zcjfheer Bosch' niet op ket monument
?e heer Bosch beweert, dat de heer
Alberts onomwonden zijn medewerking
heeft toegezegd voor het tot stand ko-
njen van d i t monument.
Wat de heer Alberts beweerd heeft,
had betrekking op een bestuursdaad
nl. het aanwijzen van het Julianapark
als toekomstige plaats voor het monu
ment. Toen de heer Bosch loco-burge
meester was, heeft deze onder de invloed
v.\n zijn persoonlijke voorkeur en van
die groep, die het monument besteld
heeft, het Julianapark aangewezen. Toen
tegen de plaats bezwaar rees, o.a. van
de kant van de O.V., heeft de heer Al
berts, die toen loco-burgemeester was,
de beslissing van de heer Bosch uit con-
tinuïteits-overwegingen niet herroepen.
„Waar zouden wij blijven, als ieder
nieuw-zittend bestuur de beslissingen
van zijn voorganger kon herroepen",
waren de woorden van de heer Alberts.
Maar met de plaats goed te keuren,
had de heer Alberts zijn goedkeuring
aan de uiteindelijke vormgeving van
het monument niet gehecht. Terecht
mocht hij hiertegen, als hij dat zo meen
de, bezwaar maken. Dit is een vergissing
van de heer Bosch. Dit temeer, omdat
deze uiteindelijke vormgeving en de
vorm van het ontwerp belangrijk uit
eenlopen. De heer Bosch moet ook eer
lijkheidshalve zeggen, dat niet het defi
nitieve monument, maar het ontwerp
daarvoor zoveel lof van de Commissie
kreeg.
In eerste Instantie is de strijd om het
monument er een geweest van
l houden de twee strijdvragen in de
I Raad uit-ge-drukt in het Communistische
er. het K.V.P. standpunt. De eerste is:
„Waar moet het monument komen V
Dit is de oudste strijdvraag. De tweede
is: „Moet het beeld in deze vorm er
komen Dit is een vraag, die eerst rees,
toen de kunstenaar zijn bevoegdheid
overschreed en zich niet hield aan zijn
ontwerp.
De plaats, die het twistpunt is, word
door een kleine groep bepaald. De heer
Bosch zegt, dat getracht is ruchtbaar
heid te geven aan deze kwestie. Dis is
onjuist. Nergens in onze courant vinden
wij mededelingen over plaats en vorm
voor deze reeds vastgesteld waren.
Nooit is er een persconferentie geweest.
Wij houden staande, dat de plaatsbepa
ling een doordrijven van een klein
groepje naast en boven het Schiedamse i
publieke leven staande mensen is ge- i
weest. Kunnen wij de heer Bosch toe
geven, dat men door de burgerij de
vorm van het beeld niet moet laten be
palen dit is nooit geëist.
Minstens had men mogen verwachten,
dat de voorkeur voor de bevolking naar
een bepaalde plaats de kop van de
Plantage was geëerbiedigd.
Het is pertinent niet waar, dat de be
volking in de gestes en plannen, wat be
treft de plaats, van het kleine comité
gekend is.
Nadien is het debat over het monu
ment binnenskamers gebleven, maar er
kwam een nieuw element bij: de vorm.
De heer Bosch heeft gemeend een kro
niek te geven; hij heeft gefaald, want
hij heeft het grote onderscheid tussen
de kwesties van plaats en vorm veilig
niet naar voren gebracht, omdat de ver
menging van beide verwarringen zijn
persoonlijk beleid in deze het beste ca
moufleerde. Maar wij hebben een goed
geheugen éh een nog beter archief en
daarom blijft er van zijn betoog als
monument er een geweest van plaats; ^Als^h^riaëht '!fnweinig over.
pprsf liter is het er een ouwnrriu,, s "U dacht dooi een quasie-objec-
vorm. Niet geheel juist is ook de weer- 'ef ver?Iag het goede recht van de plaat-
gave van de feiten, rond de plaats be
paling. Immers, niet het comité, maar
de kunstenaar heeft de plaats bepaalt.
Er kon geen sprake zijn van een over
wogen plaatsing op de Koemarkt, aan
de kop van de Plantage, voor het Gem.
Ziekenhuis of op de Oude Begraafplaats,
want de kunstenaar hij schreef dit
persoonlijk in ons biad heeft van den
beginne af het ontwerp voor het Julia
napark gemaakt.
Nogmaals, men moet goed uit elkaar
sing te kunnen aantaonen, heeft hij zich
zelf geen cuenst bewezen, want het ver
slag mist objectiviteit en wat nog be
langrijker is: duidelijke ontwarring van
de strijdvragen, die rond de hele opzet
gegroeid zyn.
Nogmaals dit houdt angstvallig elke
zedelijke of kunstzinnige beoordeling
van het monument er buiten. Dit is de
objectieve rechtzetting van een krom
getrokken historisch beeld. Legende
vorming is ons even onwelkom als de
heer Bosch.
(Vervolg)
De Communisten zien in het monument
voor gevallenen, dat de verzetsstrijd moet
weergeven (de offers, de samenwerking
enz.) niet vervat. Niets in deze scheppin<*
herinnert daaraan. Het gaat er niet om
hoe de kunstenaar het verzet ziet; het
moet spreken tot de bevolking. Deze
moet zich niet steeds 'behoeven af te vra
gen, waarin ligt nu de herinnering aan
onze strijd Mag men de kunstenaar in
normale gevallen niet te veel binden
door gedetailleerde opdrachten, toch was
het maken van dit beeld een opdracht,
die hem meer dan normaal bond. Tegen
het beeld op zich heeft de fractie geen
enkel bezwaar. Het kan een sieraad zijn
voor het Julianapark, maar niet als oor
logsmonument.
Het huidige monument acht spr. zeer
doelmatig. Laat ons dit liever als gedenk
teken houden. De Comm. fractie wenst
de kop van de Plantage niet prijs te ge
ven voor een monument, dat in het hart
van de stad behoort te liggen.
De Comm. fractie acht de bouw van
een nieuw ziekenhuis eveneens het ur
gentst van alle plannen.
Schiedam, 1 Juli 1949
Wij drukken hierbij de volledige toe
spraak van N. W. H. v. d. Toorn over het
monument voor de gevallenen af:
E>e fractie acht zich vrij om een stand
punt in te nemen en kan zij niet erkennen
door de voorgeschiedenis tot een bepaalde
houding gebonden te zijn.
Die voorgeschiedenis is nooit geheel
duidelijk geworden. Daar ligt dan ten
eerste het feit van de beperkte samen
stelling der zich spontaan gevormd heb
bende commissie, vol, goede bedoeling
maar te weinilg rekening houdend met de
realiteit onzer gemengde bevolking en
met de eis dat een bevrijdingsmonumemt
door allen gedragen moest kunnen wor
den, heeft de commissie aan de heer A.
Starreveld een ruime opdracht verstrekt.
De kunstenaar heeft daarna een eerste
ontwerp gemaakt en een maquette van
een ten dele geklede vrouwenfiguur met
een duif, de bevrijding en komende vrede
symboliserend. In de trant van de Venus
van Milo uit het Louvre en van het beeld
van Corinne Fransen dat te Utrecht ge
plaatst is zou het monument in die
vorm wel aanvaardbaar geweest zijn.
Maar in een later stadium evenwel heeft
de heer Starreveld zijn ontwerp gewij
zigd en de vrouwenfiguur als naaktfiguur
uitgebeeld.
Bij monde van de voorzitter, de heer
Hoek, heeft het comité toegegeven dat de
kunstenaar zjjn opdracht daarmede te
ruim geinterpreteeerd heeft en de bedoe
ling van het comité heeft voorbij ge
streefd.
De K.V.P.-fractie acht zich daarom ge
rechtigd het monument op eigen merites
■e waarderen en zij doet dit in het licht
ïan de culturele taak van het gemeente-
nna een taak waarin het er om gaat
rip stJev^rle' opzicht te bevorderen dat
«•heiri,?,? -ike bevolking in haar onder-
ritsel kriiir+e'Venslcringen meer en meer
vnarheid -de hoge waarden van
menriipid riin"! en schoonheid die de
rie kunstenaar.?1S nken en die ook door
de la ee" rijkdom van schep
pingen worden voorgesteld.
1 V-vrtneH-1han"tStriWa?rde een betrek
kelijk goed, hangt de feitelijke waarde
die men aan een kunstwerk kan toeken
nen af v,an omstandigheden van tijd en
plaats en van het geestes-en gevoelsleven
en van de gewoonten en het .cultuurpeil
dergenen die Iwt beschouwen.
Wat de één van hoge kunstwaarde acht
kan voor de ander slecht,s een onbeteke
nend voorwerp zijn. Hetgeen een be
perkte kring kan waarderen kan voor
een grotere en meer heterogene groep een
bron van verdeeldheid betekenen. Het
was daarom een delicate opdracht die aan
Starreveld werd gegeven en het voegde
de kunstenaar dus, zich bijzonder in te
stellen op de gemeenschapsfunctie van
zijn taak, en rekening te houden met ae
werkelijkheid van de verhoudingen in
Schiedam.
Naar het wel overwogen oordeel van
onze fractie, mijnheer de voorzitter, is de
kunstenaar er helaas niet in geslaagd een
monument te ontwerpen, dat voldoen kan
aan de eis een stuk cultuurwaarde -te zjjn
voor de gehele burgerij, Schiedam met
een monument te verrijken dat in allen
bevolkingsgroepen waardering en vreug
de zou kunnen wekken. Voor velen is het
ontworpen monument niet aanvaardbaar
voor openbare opstelling. Voor velen riiet
omdat de voorstelling van het monument
zelf bij alle erkenning van de schoonheid
die gemanifesteerd wordt, ernstige be
zwaren oproept, vooral met het oog op de
jonige mensen, bezwaren die voortspruiten
uit diep ligende waarden van godsdiensti
ge- en zedelijke overtuiging en van
levensgewoonten. Voor anderen niet aan
vaardbaar. omdat zij tegenover een mo
nument dat voor allen bedoeld is een
grote verdeeldheid waarnemen, een groot
verschil in waardering om ernstige rede
nen.
Naar de mening van onze fractie is het
daarom niet verantwoord het monument
voor openbare opstelling te aanvaarden.
Wel zouden wij het monument aan
vaardbaar kunnen achten voor een op
stelling in een meer besloten plaats als
b.v. het Stedelijk Museum. Daar kan men
hetzij in de aula, hetzij in de grote zaal
plaats en sfeer vinden voor een ernstige
en waardige beschouwing. Naar onze
mening kan tegen deze gedachte weinig
bezwaar worden uitgebracht als men zich
rekenschap geeft dat de grootste kunst
werken in musea zijn tentoongesteld.
Gaarne zouden wij zien dat de Raad
tot deze laatste aanvaarding zou willen
besluiten. Aan openbare opstelling van
het monument kan onze fractie tot haar
grote spijt ondanks haar waardering voor
het comité en de kunstenaar, niet mede
werken.
de
GEBOREN: Marianne D. L. d v W
Ligt en L. Snoek; Pauolo B. z v H. H. D.
Ottolini en C. M. Wiechert.
OVERLEDEN: J. Ravesteijn 58 jr.; H
v.d. Burg, 13 jr.
De A.R.-fractie laat de heer Hoogen-
dam aan het woord. Een begroting is
niet alleen een document van financiële,
maar nog meer van beleidsvraagstukken.
Tijdige indiening moet beleid mogelijk
maken. Spr. hoopt, dat het Zondagsvoet-
ballen spoedig tot het verleden zal beho
ren, eveneens als het eventueel huldigen
op Zondag van kampioenen etc.
Kethel met zijn bijzondere belangen
vraagt om een wijkraad. Dat deze alleen
in grote steden gevormd worden, is geen
motief het hier te laten.
Spr. gaat niet accoord met de f 35.000
voor de prijsvraag over stadhuisplannen.
Is dit niet veel te voorbarig De tijd, die
er over heengaat, kan de plannen doen
verouderen. Spr. stemt in met zieken-
huisbouw. Als bepaalde groepen uit de
burgerij over willen gaan tot de bouw
van een prot.-chr. ziekenhuis, zullen deze
dan daarin steun van het gemeentebe
stuur ondervinden
Spr. brengt hulde aan de oud-wethou
der Alberts en de dir. van de woning-
dienst voor hun stimulering van de wo
ningbouw.
Hij vraagt medewerking voor particu
liere bouw en bouw door verenigingen.
Zijn er bij de wonlngdienst plannen tot
het bouwen door deze instanties niet be
kend
Is het waar, dat de flatwoningen voor
bejaarden, die nu gebouwd worden, te
duur zullen zijn voor de mensen, waar
voor zij bestemd zijn
Kan de raad erop rekenen, dat de al te
strenge bepalingen van dc bouwverorde
ningen zullen worden verzacht
B. en W, moeten in samenwerking met
de Spoorwegen de toestand aan de Over-
schiese straat met alle kracht zien te
veranderen.
Is het niet mogelijk om voor de Singel
een eenrichtingsverkeer in te stellen
De bouw van een nieuwe aula op de
begraafplaats is een zaak van urgentie,
naar de mening van de A.R.-fractie.
Spr. sluit zich omtrent het oorlogsmo
nument aan bij de woorden van de heer
v. d. Toorn. Hij had graag hierover een
voorstel van B. en W. gezien. Dit was
een zaak van bestuursbeleid. Het is zeer
pijnlijk.
De kunstenaar is buiten zijn bevoegd
heid gegaan. Hij heeft zich niet aan zijn
opdracht gehouden. Als er een grote
groep is, die er tegen is, behoort men er
niet met een stem voor of een stem tegen
over te stemmen. Dit moet een zaak zijn
van de hele, onverdeelde, bevolking; nut
van stemmenmeerderheid.
De A.R.-fractie is verwonderd over de
verkiezingsactie van de C.H. De hele raad
is altijd voor bouwerij geweest. Dat is
niet het ergste. Erger is de aanval van
een plaatselijk blad op de positie van de
wethouder. Kan deze daarop ingaan en
zich verantwoorden
De heer Bosch (VVD) vindt over de
financiën niet veel te zeggen. Er is rust
ingetreden door de nooduitkering. Het
gemeentelijk belastinggebied is verkleind
maar de hoge rijksbelastinginkomsten
zullen tot veel lagere inkomsten dalen,
ook eventueel onder druk van de Bene
lux. Daardoor wordt de positie van de
gemeente steeds minder benijdenswaar
dig.
De gemeente is zeer kwetsbaar; zij is
zelfstandig geworden aan het plafond
zonder reserves. Alle uitgaven dienen
scherjï te worden beoordeeld. Kunnen
door de gemeenten gebouwde woningen
niet verkocht worden Huizenexploitatie
behoort toch niet tot de normale taak
van de gemeente. De vraag naar midden
standswoningen zal overweging van de
Vier bussen, beladen met de bloem van
het Lierse muziekleven, leverden giste
renmiddag hun lading Benelux-vrienden
af. Schiedam werd er opzichtig druk van,
want meer dan 150 Vlamingen, waaronder
vele dames hadden deze zon-doordrenkte
Juli-Zondag uitgekozen om hun na-mid-
dagbezoek te brengen en hier hun kaartje
van prima muzikanten te presenteren.
Het was in alle opzichten een geestdrif
tiger vertoning dan het eerste bezoek.
Spoedig na twaalf uur daverde het Koe-
mariktplein van de muziek, welke beide
corpsen de lucht instuurden. De Konin
klijke Xaverianen hadden voor hun glo
rieuze entree een potpourri van Zuid-
Afrikaanse liedjes gekozen die nog wat
schuchter frivool tegen de Zondagsrustige
huizen opdansten.
Het Welkom in de Seinpost was harte
lijk geweest van beide kanten. De heer v.
Pelt sprak aan de kop koffie namens O.
B.K, het welkomstwoord en de warmte,
waarmee de heer Jansen, voorz. van de
Xaverianen, dit beantwoordde, legde het
fundament voor een geslaagde hernieu
wing van de kennismaking.
Voor het monument van de gevallenen
legde dezelfde Lierenaar een bouquet
bloemen, zie de foto, waarna de Xaveria
nen het Wilhelmus en O.B.K. de Braban-
gonne speelden.
In de muziektent musiceerden de gasten
voor een groot en aandachtig luisterend
gehoor. De dag werd besloten met een
muzikale rondwandeling van beide or
kesten langs Schiedams straten.
Volgens cultuurkringen ter S.O.K. zou
de Deli-tabakoogst dit jaar ca. een derde
van de vooroorlogse oogsten bedragen.
Van vele ondernemingen zit de tabak
reeds in de schuren en met de sortering
zal binnenkort een aanvang gemaakt wor
den.
De uitval schijnt over het algemeen
niet mee te vallen. Er zou nl. veel spik
kel zijn, hetgeen door een schimmel ver
oorzaakt wordt, die moeilijk bestrijdbaar
is, maar vanzelf weer verdwijnt.
De Deli Mij heeft ca. 4.500 velden be
plant. De Arendsburg 1.500 velden. De
beplante oppervlakten van de Deli-Ba-
tavia en Senembah zijn nog niet met
zekerheid bekend.
De veiligheid in de tabaksstreken laat
echter nog een en ander te wensen over.
Men moet allesin het werk stellen om
de schuren tegen brandstichting te be
veiligen.
Een delegatie uit het hoofdbestuur van
de Parfadi (de Partai demokrasi associatif
Federal Indonesië) heeft aan de Hoge
Vertegenwoordiger van de Kroon een
request aangeboden, waarin de noodzake
lijkheid wordt onderstreept, om de fede
rale politieke partijen in het algemeen en
de Pardafi in het bijzonder, te doen verte
genwoordigen op de a.s. Ronde-Tafelcon
ferentie. Afschriften van het request wer
den gezonden aan Sultan Hamid. Moh.
Rum. dr. Van Roy en en de voorzitter der
B.F.O.
Om half acht hedenochtend werd het
sein van vertrek gegeven voor de 103
renners, die nog in de ronde Ronde van
Frankrijk zitten. De vijfde etappe leidde
van Rouaan naar St. Malo, een afstand
van 293 km. Te Pont Audemer. waar een
controle was gevestigd, op 52 km. van
Rouaan, lagen negen renners op kop, met
2% minuut voorsprong, te weten Coppi,
marinelli, Dussault, Kubler, Dupont,
Gauthier, Camellini, Brambilla en Tacca.
In Caen, op 123 km. van de start lag
dezelfde groep nog op kop; zeven minu
ten daarachter een klein groepje met o.a.
Bartali, terwijl een halve minuut daarna
het grote peleton doorkwam.
In Nijmegen kwamen gisteren en in
Rotterdam vandaag aan een 45-tal Zwit
serse roeiers, leden van de W. S. V.
Limmatclub uit Ziirich, die een acht
daagse roeiboot gemaakt hebben naa"
Nederland. De reis is gemaakt in twee
zgn. Langschiffe, brede boten, die door
acht man geroeid worden en een vrij
grote snelheid kunnen bereiken. Te Nij
megen werden de Zwitsers ontvangen
door de Studenten Roeivereniging Pho-
cas. De captain der roeiers, Herr Burck-
hardt vertelde een voortreffelijke tocht
gehad te hebben. Hij prees de sportiviteit
en de discipline der roeiers, waarvan de
nestor 58 jaar oud is.
