Het vergaan van de
IS VLIEGEN GEVAARLIJK?
de
Ziekenfonds-honoraria van
huisartsen te laag?
NIEUWE TRIOMF van de
NATURALISTISCHE FILMSTIJL
Spion van Schreieder en Delfzijl-Spiel
Koninklijke deelneming met families der
j ournalisten
Statistieken bewijzen duidelijk het tegendeel
Vinken mogen geen
zangwedstrijden
houden
Britten komen op voor
de Duitsers
Fietsendievenvan Vittorio de Sica
Kan nog een maximum-prestatie worden
verwacht
regeling voor Suriname
Wetsontwerp Interim- |MILITAJ^: ^Ti-^®)^HEDEN
DONDERDAG 14 JULI 1949
V~x
PAGINA 3
59
Waarom naar Santa Cruz't
MYSTERIE ROND DE VLIEG
TUIGRAMP IN CALIFORNIë
Loze vogelaars beboet
(Van onze Brabantse redacteur)
TABAKVERWERKENDE
INDUSTRIE
Midden- en Kleinindustrie gaat
collectief tabak aankopen
Constellation F—BAZC na de landing te Casablanca. Duidelijk zijn
de beide beschadigde motoren te zien.
het N.ATL. PACT in De
AMERIKAANSE SENAAT
Nog geen vooruitzicht op
stemming
MGR. VEROLINO NAAR
ROME
r>E DOOD OP DE WEG
1 AUGUSTUS AAN DE
RONDE TAFEL
Toen Vittorio de Sica's „Sciuscia" (Schoenpoetsertjes), een der
eerste en meest gave voorbeelden van de naturalistische filmstijl
in het na-oorlogse Italië, zich voor het eerst op het witte doek
voor onze verbaasde en bewonderende blikken ontrolde, hebben
wij heimelijk bij onszelf gedacht: Dit is een wonderwel geslaagd
experiment van een geniale regisseur. Maar niet méér dan een
experiment, dat hj) niet met enige kans op succes zou kunnen
herhalen, laat staan overtreffen.
DE AANSPRAKELIJKHEID
DER OVERHEID IN DE
OORLOG
SCHEEPSKAPITEIN BRACHT
ILLEGALEN EN VAN DER
WAALS NAAR ZWEDEN
Honderd Engelandvaarders
voor één spion
Het Zwaantje" verraden
In Engeland
ACHESON: TRlëST TERUG
AAN ITALIë
Nog een opname van de verwrongen resten van de Franeker". De
leiiers Holland" op de romp van het ongelukkige vliegtuig zijn als
een puzzle dooreengemengd.
OUD-PRESIDENT VAN
IERLAND OVERLEDEN
HET AANBOD VAN CHARLES
EYCK
In Bombay hebben gisteren Kat^olie-
ke. methodistische en Presbyter
rouwdiensten plaats gehad voor
slachtoffers van de ramp met de Neqer
landse Constellation. TalvanAmen-
kaanse en Indiase autoriteiten woonden
Een gemeenschappelijke herdenking zou
vanmiddag plaats vinden op het stadhuis
van Bombay. Deze plechtigheid is geor
ganiseerd door journalisten aldaar.
Vijf van de Amerikaanse slachtoffers
zijn gisteren, terwijl de regen aldoor
bleef vallen, gecremeerd op de Hindoe
begraafplaats bij Bombay. De stoffelijke
resten van Knickerbocker en Colving
daarentegen werden volgens de christe
lijke riten op een kerkhof van Bombay
ter aarde besteld.
Om vijf uur gistermiddag had men in
totaal het stoffelijk overschot van 40
van de 45 slachtoffers geborgen. Velé
daarvan heeft men kunnen identificeren.
Vandaag zal het officiële onderzoek
naar de oorzaak van de ramp beginnen.
De deskundigen van de K.L.M. werden
vanmiddag om 5 uur verwacht
De heer A. Hardy, pers- en publiciteits-
chef van de K. L. M. voor India en het
Verre Oosten, verklaarde gisteren in
Bombay tegenover verslaggevers, dat er
'n het geheel geen grond is voor het ver
moeden dat de Franeker tengevolge van
sabotage is verongelukt.
Dr. Pattabhi Sitaramkjja, de voorzit
ter van het Indiase congres, heeft giste
ren te Madras uitdrukking gegeven aan
zijn diepe droefheid over de ramp. Hij
betuigde zijn diepste medeleven met de
Nederlandse en Amerikaanse regering.
In sommige berichten uit India is de
indruk gevestigd, dat de „Franeker"
naar „Santa Cruz" het vliegveld van
Bombay vloog, omdat de regering van
Pakistan een verzoek om in Karachi te
landen zou hebben afgewezen. Niets is
echter minder waar, zo verklaarde gis
teren een woordvoerder van het depar
tement van buitenlandse zaken in Pa
kistan.
Hij zeide, dat de K.L.M. de Pakistan-
se regering officieus had verzocht om
toestemming tot het landen van de Fra
neker te Karachi, en dat de regering van
Pakistan hierop had geantwoord, dat de
nodige toestemming zeker gegeven zou
worden. Dit verzoek was 'hierop echter
niet officieel herhaald.
Ook van de zijde van de K. L. M. hier
te lande wordt verklaard, dat er geen
sprake is geweest van een weigering om
het landingsverbod voor de Franeker op
te heffen, omdat de K. L. M. ,geen des
betreffend verzoek aan de regering van
Pakistan had gedaan.
De route over Bombay was gekozen
door de Amerikaanse journalisten, die
ook 'het oponthoudje te New Delhi had
den gewenst.
Het antwoord van de Indiase regering,
waarbij deze toestond op Indiaas gebied
te landen, was dan ook in eerste aanleg
tot de Amerikaanse journalisten gericht.
De controleur van de vliegvelden
Shumshere Jung, betoogd»! dat het vlieg
veld volmaakt in orde was, toen de Con
stellation op het punt stond te landen.
Een Dakota uit Ahemdabad landde 20
minuten nadat het K. L. M.-toestel zich
uit de omgeving van het vliegveld ver
wijderd had en. zo zei hij, tal van starts
werden gemaakt voordat de Constellation
waargenomen werd.
Koningin Juliana heeft het volgende
telegram gezonden aap de familieleden
van de Amerikaanse journalisten, die bij
vliegramp van de Frineker zijn omge
komen:
„Ik zend U dit blijk van mijn diepstge-
voeld medeleven met Uw groot verlies.
Uw echtgenoot en zijn kameraden zijn
gestorven bij de uitvoering van de nobele
taak om voorlichting te geven aan een
verwarde wereld. Zijn en hun heengaan
betekent een ernstig verlies voor hun be
roep en voor de gehele wereld."
De Standard Airlines heeft meege
deeld, dat het aantal slachtoffers van
de vliegtuigramp nabij dc Santa Su-
sanna-bergen (Californië) gestegen is
tot 35. De meesten der thans nog over
levenden verkeren in levensgevaar.
Wat er gebeurd is in de bewogen 23
minuten tussen het tijdstip der bood
schap om hulp van de piloot en het be
richt, dat het vliegtuig was neergestort,
was uren na de ramp nog een mysterie.
Detective Douglas Ingram van de poli
tie uit Los Angeles zeide, dat een vrouw,
wier schedel vrijwel geheel was wegge
rukt, hem vertelde, dat een der passa
giers de tweede piloot tegen het in
strumentenbord heeft geslagen, waardoor
de ramp werd veroorzaakt en het vlieg
tuig neerstortte. Spoedig na deze woor
den te hebben geuit, overleed de vrouw.
De ondervraging van andere passa
giers maakt deze lezing van het drama
echter onwaarschijnlijk, aldus Ingram.
Enkelen hunner verklaarden n.l.. dat
het gevecht in het vliegtuig 1% uur
vóór het toestel in Long Beach zou lan
den en dus geruime tijd vóór het neer
stortte plaats had.
Tot een boete van 6, subsidiair elU8'e
dagen hechtenis veroordeelde de kanton
rechter te Tilburg een voor hem ver
schenen verdachte wegens 't organiseren
van een zangwedstrijd met vinken.
Met dit vonnis kwam de liefde van
Vrouwe Justitia voor het schone in de
natuur weer eens tot uiting. Als name
lijk in het voorjaar de goede schepping
wakker wordit, ontwaakt ook in hei
mannetje van onze inlandse wilde vink
de drang met schoon gekwinkeleer en
slaggeluid het vrouwtje te noden samen
een nestje te bouwen en enige jonge
vinkjes in het leven te zetten, deze op
korte termijn opvoedende. De mens weet
het echter beter.
Bloot voor zijn eigen persoonlijk ge
noegen wenst hij de trouwe wilde vader-
vinken van hun broedpHcht af te trek
ken, door hen met arglistig daartoe op
gekweekte tamme soortgenoten weg te
lokken en daarna te vangen. De mens
kan dan genieten van het schoon ge
kwinkeleer van de gekooide wilde vink.
Maar het broeden wordt daardoor ge
stoord, met het gevolg, dat de wild-
vogelstand aanmerkelijk kwaad wordt
gedaan.
Wanneer er dan nog een zangwedstryd
wordt gehouden, die tot doel heeft vele
zangvinken bijeen te brengen en hen
door keurmeesters te laten beproeven op
hun keelgeluid, dan is dat uiteindelijk
een aanleiding, in sterke mate tijdens de
broedtijd de mannetjesvinken weg te
vangen. Dus hebben deze zanigwedstrij-
den kwade gevolgen voor onze wild-
vogelstand!
Aangezien art. 1 der Vogelwet de wil
de inlandse vink beschermt, stuurde
Justitia haar dienaren naar een derge
lijke zang wedstrijd te Tilburg, om in te
grijpen. En al was een en ander ogen
schijnlijk aangekleed als een tentoonstel
ling, die slechts het testen van schoon
heid en postuur onzer gevleugelde vrien
den beoogde, het werd al gauw duidelijk,
dat het wel degelijk om het gezang der
vogels te doen was. Dat bleek immers
uit de aantekeningen, die keurmeesters
telkens maakten als een vink zijn „slag"
had geslagen! Zo was er „betrapping op
heterdaad" en kon de rechter straffend
zijn afkeuring uiten over dit soort zamg-
wedstrijden, al of niet vermomd ais
tentoonstellingen.
Overigens is, gezien het boetebedrag
van 6, hoger beroep voor de Tilburgse
vogelaars open gelaten en het schijnt dat
zij er gebruik van zullen maken.
De plannen van de Federatie van Ne
derlandse Sigarenfabrikanten in de mid
den- en kleinindustrie om tot collectieve
aankoop van tabakken over te gaan be
ginnen vastere vormen aan te nemen.
Het voornaamste doel is een combinatie
te vormen, die wordt geschraagd door c!e
samenwerking van fabrikanten en z-g.
ui^onders wier belangen parallel gaan.
Door deze combinatie zullen bij de aan
koop van grotere partijen tabak dan
steeds n 6°fdlties kunnen wor
den bedongen. Deze te vormen inkoop-
Combinatie zal een Naamloze Venootschap
Reeds is een geIds?kteter bereid gevon
den deel te nemen in het aandelenkapi
taal voor een bedrag dat gelijk is aan de
gezamenlijke inbreng van fabrikanten en
uhponders. Er zulten aandelen worden
uitgegeven in coupures van 100, 500 en
ƒ1100 Het tweeledige iirecteurschap en
'n R.-ad v Cömm ssirissen zullen zodanig
Worden samengesteld, da' deze organ
eensdeels het vertrouwen genieten van de
aangeslotenen doch ook terzake kundi0 de
hf-V van advies kunnen dienen.
Er zal een aankoopcommissie worde
gekozen uit 5 personen zijnde 2 vertegen
woordigers uit de Uitponderij en 3 verte
genwoordigers uit de midden- en Klein
industrie. Deze aankoopcommissie wordt
kortdurend op de hoogte gehouden van
verlangens, die de aangesloten fabn-
anten vooral via hun uitponders zullen
en horen.
te bedenken dat zich op elk willekeurig
tijdstip ca- 15.000 passagiers over de
gehele wereld in de lucht bevinden.
Dat deze hoge mate van veiligheid niet
uitsluitend te danken is aan de kundig
heid van het vliegend personeel, doch ook
aan het materiaal, dat het huidige lucht
verkeer ten dienste'staat moge bewezen
worden door de Constellation F—BAZC
van de Air France. Deze zwaar bescha
digde machine landde veilig te Casa
blanca; ondanks het feit dat 1000 K.M.
uit de kust tot 3 maal toe brand uitbrak
en het toestel zijn propeller verspeelde.
Is vliegen veilig? Wij kunnen ondanks
de ongelukken, welke ook helaas onze
K.L.M. niet bespaard blijven, hierop met
„ja" antwoorden.
(Van onze luchtvaartmedewerker).
Steeds weer opnieuw, wanneer wii
worden opgeschrikt door een vliegtuig
ongeluk dat plaats gevonden heeft, dringt
zich de vraag aan ons op: „Is vliegen ge
vaarlijk".
Om hierop een antwoord te vinden, wil
len wij eens nagaan wat de ongelukken-
statistieken over het binnenlands lucht
verkeer der Ver. Staten ons hierover ie
vertellen hebben.
Alhoewel cijfermateriaal over het alge
meen vrij dor is; is het in dit geval he
laas onvermijdelijk, wil men zich een
voorstelling vormen van 't gevaar, waar
aan de hedendaagse luchtreiziger zich
bloot zou stellen,
In een land als Amerika, met zijn uit
gebreid net van luchtverbindingen, laten
ons d? n iïi en °P overtuigende wijze
zien da V'„Lpassagiers op elke 15-mil-
lioen gevlogen passagierskilometers, in
1948 het. leven verloren. Nu geven deze
cijfers niet volkomen juist beeld om
trent de ye:11 van het luchtverkeer,
omdat éen meer 0f minder al
direct andere 6 J, ,f=zien geven. Zo gaf
1947 een Pf^efte °,32 aan. Voorts
gebeuren de ta ngeiUkken tijdens
de landing of verh0udinf de frote
luchtlijnen de v - 6 van gevlogen
passagiers-kite^e landingen en
starts belangrijk g""stlfer Lgt.
Evenwel gebeur^ 1948 op de
binnenlandse on waarhu^A Staten
slechts 4 ongelukke jgiJ 83 passa
giers het leven lieteI?: daarbii ^?roeg dit
resp. 5 en 199. Het is da bij interessant
Ook gisteren ou de derde dag van
het debat in de Amerikaanse benaat
over bekrachtiging van hel N AJan
tisch pact, is er door con
der se na-
toren wn'feïle"aanvM °P ke'V^
gedaan. De vier andere afvaardig
den, die gisteren aan het woord kwa
men, spraken zich echter u»t voor aan
vaarding van het pact.
Het vastberaden verzet van d« door
,je republikeinse senator Robert tai
aangevoerde senatoren, die tegen sm -
ting van het Atlantisch verdrag U
heeft de vooruitzichten op een sp06"1^
bekrachtiging door de senaat slecn -
doen worden. Deze kleine groep sena
toren richt zijn verzet vooral tegen
Truman's programma voor het verlenen
van militaire hulp door de Ver. Staten
aan West-Europa, waarvan de kosten op
1.450 milli°en dollar zijn geraamd.
De toon van de debatten is zo scherp
geworden, dat, naar verluidt, senatoi
Arthur Vandenberg, vooraanstaand re
publikeins senator en specialist op het
gebied der buitenlandse politiek over
weegt een tweede grote redevoering te
houden, waarin hij op bekrachtiging zal
aandringen.
Men wil proberen, op Zaterdag a.s.
een stemming te forceren
Dean Ach es on. de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken, heeft zich
gisteren nogmaals tegenstander verjclaara
van elke vermindering van de 1 450 mil-
lioen dollar, die aan de bij net N.-Atlan
tisch pact aangesloten landen voor de
aankoop van militaire goederen zou moe
ten worden verstrekt. Acheson ^noemde
deze som «het absolute minimum
Mgr. Gennaro Veroiino, de zaakgelas
tigde van de diplomatieke missie van het.
Vaticaan in Praag, legt zijn functie neer
en keert terug naar Rome.
Een woordvoerder van de pauselijke
nuntiatuur in Praag verklaarde echter,
dat een mutatie reeds enige tijd opi net
programma stond en dat mgr. Véroimo
niet bezweken is onder de druk. die do i
d'e Tsjechische regering op hem is uitge
oefend.
Mgr. Veroiino zal worden opgevolgd
door mgr. Paul Beriol, die uit Bern naar
rae-g is overgeplaatst.
e woordvoerder van de nuntiatuur
voegde eraan toe, dat mgr. Veroiino
1 raag verlaat, zonder in staat te zijn ge
weest de vrijlating te verkrijgen van
pafei Alois Zmrzilk, d'e Tsjechische parti
culiere secretaris van de nuntiatuur, die
de vorige week door de politie ge
arresteerd is.
Ned. vissersvaartuigen opgebracht
en lading verbeurd verklaard
Jn antwoord op desbetreffende vragen
van net Eerste-Kamerlid Algra (AR)
deelt de minister-president, mede namens
de minister van buitenlandse zaken me
de, dat het juist is, dat een vaartuig
van de Frontier Control Service op 7
Juni jl. enige Nederlandse vissersvaar
tuigen naar Emden heeft opgebracht en
dat deze laatste eerst konden vertrekken
nadat hun lading was verbeurd verklaard
en gelost.
Het is niet bekend of de bemanning
van het patrouillevaartuig uitsluitend^ uit
Duitsers bestond. De opbrenging geschied
de op last van de commandant van de
Frontier Control Service te Emden, die
eigenmachtig een verdeling van de Eems
in Nederlandse en Duitse wateren scheen
te hebben vastgesteld Deze verdeling ging
echter geenszins zo ver als vooroorlogse
Duitse pretenties.
Dc onderlinge verdeling van visgebie-
den in het Eemsestuarium maakt het doel
uit van stappen, welke door de Neder
landse militaire missie in Duitsland bij
de bezettingsautoriteiten worden onder
nomen.
De regeling ten aanzien van Eems en
Dollard, welke krachtens het protocol
van Parijs d.d. 22 Maart 1949 met de
Britse autoriteiten kan worden getroffen,
betreft niet het grensverloop in deze ge
bieden, maar technische maatregelen ter
oplossing van waterstaatkundige vraag
stukken. Stappen zijn genomen, ten ein
de zo spoedig mogelijk een dergelijke re
geling te treffen. Uitdrukkelijk is te Pa
rijs vastgesteld, dat de Duitse grensaan-
spraken in deze gebieden rechtskracht
ontberen.
In acht dagen tijds hebben in Eindho
ven vier ongevallen met dodelijke af
loop plaats gevonden.'In de loop van de
vorige week en jongstleden Maandag
werden twee volwassenen en een vier
jarig jongetje het slachtoffer van ver
keersongevallen en gisterennacht kwam
hier een ongeval bij, waarvan de juiste
toedracht en de omstandigheden nog
niet geheel bekend zijn. Het slachtoffer
was ditmaal een jonge vrouw of meisje,
waarvan de identiteit nog niet kon wor
den vastgesteld en die werd gevonden op
de spoorbaan van Eindhoven naar 's Her
togenbosch ter hoogte van het PNEM-
krachtstation in Woensel. De vrouw moet
overreden zijn door een uit de richting
's Hertogenbosch komende trein.
De afdeling gymnasium van het Eind-
hovense Lorentzlyceum heeft in deze
examentijd een succes geboekt, dat mis
schien wel als een unicum in Nederland
mag worden beschouwd. Van de in to
taal zestig candidaten voor overga ngs-
en eindexamens werd er namelijk niet
één afgewezen.
Mohammed Rum, de voorzitter van de
republikeinse delegatie heeft gisteren te
Batavia uiting gegeven aan zijn vertrou
wen. dat de Ronde-Tafelconferentie in
Den Haag in overeenstemming metde
gemaakte plannen op 1 Augustus zal be
ginnen en dat voor het einde van het jaar
de souvereine onafhankelijke Ver. Sta
ten van Indonesië gesticht zullen zijn.
Gisteravond zou volgens Rum het ka
binet de overdracht van het mandaat van
de noodregering aan dr. Hatta bespreken.
Nu wij binnen het kader van het Hol
land Festival „Ladri di Biciclette (Fiet
sendieven) in het Scheveningse Kurhaus
hebben gezien, kunnen wij tot onze
blijde verrassing verklaren, dat de Sica
zich niet alleen heeft herhaald, maar
zelfs verre heeft overtroffen.
Stelde deze Italiaanse regisseur m
„Sciuscia" de misdadigheid onder de na
oorlogse jeugd aan de orde, thans doet
hij hetzelfde op niet minder klemmende
wijze met het probleem der w rklcos-
heid en de onmaatschappelijke gevolgen
daarvan
Evenmin als „Sciuscia" is „Fietsen
dieven" een film, welke terstond opvalt
door ongewone montage-effecten of door
een gedurfde fotografie. De camera ob
serveert slechts, toevallig en op het on
verschillige af, de doodgewone, dage
lijkse dingen uit het leven van doodge
wone mensen. Maar dit toevallige en
onverschillige zijn slechts schijn. Ach
ter de nuchtere camera voelt men bij
aandachtiger toezien een gevoelig brein,
dat, innig bewogen met het lot van de
mensen, die het ongewilde slachtoffer
worden van de wantoestanden in het
ontredderde na-oorlogse Italië, dit me
delijden door middel van zorgvuldig ge
kozen beelden formuleert tot een stille
maar des te welsprekender aanklacht.
Slechts een tot nadenken stemmende
aanklacht, want een oplossing weet he
laas ook de Sica niet te geven.
De film begint bijna als een journaal,
dat een beeldreportage geeft var-
Italiaanse arbeiders, die zich voor de
zoveelste maal en zonder veel hoop ko
men melden bij het arbeidsbureau. Voor
één hunner komt echter een einde aan
twee. jaren werkloosheid. Hij kan een
aanstelling krijgen als aanplakker bij
de gemeente. Maar dan moet hij over
een eigen fiets beschikken. Zijn vrouw
offert haar laatste lakens op om die
fiets, die bij de gemeentelijke bank van
lening staat, in te lossen. Als hij, geheel
opgaand in het voor hem ongewone
werk, zijn eerste biljet aanplakt, wordt
de fiets letterlijk onder zijn neus weg
gekaapt. Na een vergeefse achtervolging
doet hij aangifte bij de politie, die hem
niet de minste hoop geeft, dat hij zijn
eigendom ooit zal terugzien. En dan
gaat hij vergezeld van zijn zoontje, zelf
op jacht naar de dief.
Met zeer eenvoudige middelen klei
ne incidenten, welke zidh dagelijks in
een grote stad voordoen weet de
Sica de spanning van deze jacht op te
voeren tot de tragische climax, weet hu
de voortdurend toenemende bezetenheid
te schetsen, welke zich tijden» het zoe
ken meester maakt van de man, die
wanhopig vecht voor het enige middel,
dat hem en zijn gezin een bestaan kan
verzekeren. Vol menselijk begrip zijn de
scènes in de kerk waar de bestolene
alle eerbied vergeet in zijn verlangen
om de heler te vinden, die daar een toe
vlucht heeft gezocht en die 'hem het
adres van de dief kan vertellen, vo
humor is het toneeltje van de Duitse
priesterstudenten, die midden tussen de
verbaasde Italianen, maar zonder hun
onderlinge eenheid prijs te geven, tegen
de regen komen schuilen.
De ene teleurstelling volgt op de an
dere, tot de vader zijn zoontje alleen
naar huis stuurt, om in uiterste wan"
hoop zelf een fiets te gaan stelen. Maar
hij is een dilettant en wordt na een
korte achtervolging gegrepen. De eige
naar van de fiets, die medelijden heeft
met de dief en diens intussen terugge
komen kind, ziet van verdere vervol
ging af en de film eindigt met de tra
gische totaal-opname van een verslagen
vader en zijn diep ontgoocheld kind, dat
zijn afgod de schande van een aanhou
ding wegens diefstal heeft zien onder
gaan.
Het spel in deze film Wat zeggen
ons namen als Lamberto Maggiorani,
Lianella Carell of Enzo Staiala Wat
interesseert ons het kleine ventje dal
ons herhaaldelijk een brok in de keel
doet komen van ontroering en dat in
Hollywood tot wonderkind en beroemde
ster zou zijn gebombardeerd, doch welks
enige verdienste is, dat zijn uiterlijk be
antwoordde aan de eisen, welke Vittorio
de Sica met het oog o-p zijn camera
stelde Want het is Vittorio de Sica. die
deze film heeft gemaakt tot een gaaf
werkstuk, dat, zoals inmiddels is ge
meld terecht de hoogste onderscheiding
op het Filmfestival in Knokke heeft
verworven Een film, welke de liefheb-
-;uo uajej uoëoui jaiu isijsoq ipiz sjaq
gaan.
Aan het verslag der Tweede Kamer
over het wetsontwerp „Aansprakelijk
heid van de overheid voor handelingen
verricht tijdens of ten gevolge van de
bezetting" is het volgende ontleend:
De commissie van rapporteurs heeft
t.a.v. enkele punten overleg gepleegd
met de ministers van Justitie en Finan
ciën, hetgeen tot wijziging van het wets
ontwerp heeft geleid. Een van deze
punten betrof de vraag, welk orgaan
met de beslissingen ingevolge deze wet
behoort te worden belast. De commis
sie was van oordeel, dat de rechterlijke
macht hiermede belast moet worden.
Mogelijke bezwaren van practische aard
zou men kunnen vermijden, door de be
handeling van zaken aan één college
bij voorkeur een gerechtshof op te dra
gen. De beide ministers waren het hier
mede eens; zij zouden er echter de voor
keur aan geven tegen de beschikkingen
van het hof cassatie open te stellen,
waarmede de commissie zich kon ver
enigen. In het gewijzigd wetsontwerp
wordt nu de beslissing opgedragen aan
het gerechtshof te 's Gravenhage met de
mogelijkheid van cassatie.
Voorts was de commissie van mening
dat in het wetsontwerp bepaald zou die
nen te worden, dat lagere publiekrech
telijke lichamen geen beroep mogen doen
op deze wet met betrekking tot hande
lingen verricht door organen, die daar
toe krachtens de vooroorlogse wetgeving
bevoegd Waren.
Een belangwekkende episode uit de ge
schiedenis van het verzet en i'an de
Duitse spionnage heeft Dinsdag en
Woensdag gediend voor het Amsterdamse
B. G. Daar moest zich verantwoorden de
nu 42-jarige Hilversummer F. J. M. Aben,
voormalig hoofd van de NSB-vergader-
dienst in het Gooi. In dienst van de Java
—Sumatra Handel Mij. heeft hij echter
als kapitein gevaren op kustvaarders van
Delfzijl naar Zweden en daarbij samen
gewerkt met de Duitse spionnage en con-
tra-spionnagediensten.
Hem was ten laste gelegd, dat hij ge
durende 3 jaar van de bezetting aan
Hauptsturmführer Waiter Müller van de
S.D. en Kriminaldirektor Schreieder van
de Duitse contra-spionnagedienst in Den
Haag inlichtingen en stukken zou hebben
verstrekt, die betrekking hadden op de
geallieerde oorlogvoering en de Ned. on
dergrondse strijd Voorts wordt hij er van
beschuldigd Anton van der Waals op zijn
schip te hebben meegenomen naar Zwe-
den, he*n daar onder een valse naam te
hebben geïntroduceerd bij Ned. autontei-
,en en hem vervolgens op de terugweg
te hebben afgezet in Kiel. in 1944 is vera,
toen hij naar Engeland was gevaren,
daar gearresteerd.
De directeur van de Java—Sumatra
Handel Mij., d,e heer A. Pothoven, deelde
a.is ftefmge gehoord mede, dat hij in op
bracht van zijn voormalige verwalter
Kaspar de verdachte op het kustvaartuig
had moeten aanstellen als kapitein. Hij
Alow "O indruk, dat de Duitsers een
JNöB-er een baantje wilden bezorgen,
maar later vertelde verdachte hem dal
hij spionnagediensten verrichtte voor de
Duitsers.
Volgens deze getuige voerden deze een
geraf'tinetvi „Delfziji-Spiel" op. Hij had
eenmaal aan boord van verdachte's scship
een Nederlands illegaal aangetroffen, n.i.
jhr. W. A. Gevers X>eynoot die met vol
ledige instemming van de S.D. naar Zwe
den ontvluchtte, hoewel de Duitsers zeer
goed wisten, dat hij daar goed werk zou
verrichten voor d>e illegaliteit. Het voor
deel, dat de S.D. er in zag, was dat Ge
vers in Zweden verdachte als betrouw
baar Nederlander zou introduceren.
H^in-vuturmführer Walter Müiler, voor-
malfg ^eider van de Auslandische Nach-
richtenidienst van de S.D. te Den Haag,
thans gedetineerd, zeide ditt 1tïij A.
trachtte te gebruiken als bemiddenngs-
figuur tussen de Ned. autorUeifen in
Zweden en de S.D. in Den Haag. Dikwij.s
liet Müller toe, dat een honderdtal illega
len naar Engeland via Zweden ontkwa
men, alleen om tussen hen door ook een
Duitse spion naar Engeland te smokke
len. Bij zulke gelegenheden botsten Müi-
ler's belangen wei eens met die van
Schreieder, die in de meeste gevallen,
volgens getuige, de Engelandvaarders
meteen wilde laten arresteren.
Verdachte zelf erkende „fouten te heo-
ben gemaakt", maar ontkende deze wil
lens en wetens te hebben begaan. De om
standigheden hadden hem daartoe ge
dwongen, zo zeide hij.
Uit het getuigenverhoor bleek giste
ren hoe een illegale organisatie, genaamd
Zwaantje, die zich bezig hield met de m-
en uitvoer van apioimagemateriaal uit
en naar Zweden, door Schreieder was
opgerold. In die groep waren werkzaam
dr. A. L. Oosterhuis uit Delfzijl met zijn
contactman J. Dijkstra, alsmede dr. D.
W. Offerhaus.
Dr. Oosterhuis liet een pakketje over
handigen aan de verdachte. Daarin zaten
micro-films van de AtlantikwaM alsmede
kaarten van de Wadden-eilanden. Het
pakketje was bestemd voor geallieerde
legerautoriteiten in Engeland en moest
Via Zweden zijn bestemmin.g bereiken.
De verdachte erkende dit pakket vrij
wel onmiddellijk te hebben overhandigd
aan de S. D. in Delfzijl. Hij verweerde
zich door te zeggen, dat hij van de in
houd niet op de hoogte was. Hij had ge
meend dat het slechts familieberichten
waren en wilde op onschuldige" wijze
ten goede beurt maken bij de Duitsers.
Via de S. D. kreeg Schreieder het pakje
in handen. Hij liet dr. Oosterhuis met
enkele zijner illegale medewerkers ar
resteren. Dr. Oosterhuis zeif werd ter
dood veroordeeld, maar het vonnis werd
niet ten uitvoer gelegd. Na de bevrijding
hoorde dr. Oosterhuis van Rauter, dat hij
dit te danken had aan het feit, dat hij
„lassenhochwertvoll" was!
Intussen ging Müller met deze arresta
tie niet accoord, omdat daardoor Aben
in discrediet was gebracht. Tezamen niet
Aben zette hij een plan op om het ge
schonden vertrouwen ie herstellen. Zo
werd de „Excelsior", het kustvaartuig
van Aben op zee aangehouden door een
mar ine vaartuig van de S. D. Voor 't oog
van de bemanning kieperde Aben toen
op het laatste moment" een imitatie-
prkketje over boord, waarnaar vol
gens de getuigen de Duitsers nog
quasi gingen vissen.
Anton van der Waals verklaarde door
Schreieder met Aben in contact te zijn
gekomen. In opdracht van Scheieder was
hij met Aben naar Zweden gevaren in
verband met werkzaamheden voor het
England-spiel. In Stockholm had Aben
hem op het Ned. consulaat geïntrodu
ceerd. Later was hij weer met de Excel
sior teruggereisd, maar in Kiel reeds van
boord gegaan.
Na 'het getuigenverhoor schorste de
president, prof. mr. J. A. van Hamel,
de zitting tot de volgende dag.
Tenslotte kwam de arrestatie van A.
in Engeland ter sprake.
Enige getuigen verklaarden, dat zij eind
1943 A. in Stockholm hadden overreed
een reis naar Engeland te maken om daar
met de Ned. regering contact op te ne
men. In feite vertrouwden zij hem niet
langer en stuurden de illegale werker
L. A. Flantua met hem mede. De reis
verliep voorspoedig en »?t schip kwam
veilig in Engeland aan. Daar werd ver
dachte onmiddellijk gearresteerd en aan
een uitgebreid verhoor onderworpen.
Daarbij had hij een volledige bekentenis
afgelegd. Hij verklaarde; dat men er in
Engeland een bijzondere manier op na
hield om iemand aan het spreken te krij
gen, dat hij in die dagen overspannen was
geweest, en dat hij zich nu niet meer
kon herinneren, wat hij daar gezegd had.
Gistermiddag eindelijk eiste de advo
caat-fiscaal, mr. J. C. Louet Feisser, 15
jaar gevangenisstraf met levenslange ont
zetting uit de kiesrechten. Mr. Louet was
van mening, dat zucht tot geld verdienen
de verdachte had gedreven tot het ver
lenen van spionnagediensten aan de
vijand.
Gezien het feit, dat verdachte bijna 41-2
jaar cellulair gevangen heeft gezeten en
eerst het laatste jaar tezamen met ande
ren is opgesloten, verzocht de raadsman
mr. K. Beks, het hof de uiterste clementie
te betrachten.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Hean Acheson, heeft
gisteren bevestigd, dat, volgens de me
ning van de Ver. Staten Triëst aan Ita
lië behoort te worden teruggegeven.
Deze verklaring werd afgelegd op een
persconferentie, onder verwijzing naar de
rede. die maarschalk Tito vorige week
Zondag gehouden heeft en waarin gezegd
werd, dat Joegoslavië nooit afstand zou
doen'van zijn aanspraken op Triëst.
(Van onze medische medewerker).
De Huisartsenvereniging die naast
de Specialistenvereniging als de belang-
rijkste afdeling van de Kon. Maatschappij
tot Bevordering der Geneeskunst kan
worden beschouwd heeft verhoging van
het honorarium van de huisarts ge
vraagd van 4.68 op 5 per verzekerd
gezinslid per jaar en voor de apotheek-
houdende artsen ten plattelande eer
verhoging van 7.68 op J 8.
Het motief der artsen is het volgende.
Terwijl de indexcijfers zo belangrijs
zijn gestegen en het leven zoveel duur
der is geworden, heeft de stijging van
de honorering door de ziekenfondsen
daarmee -gern gelijke tred gehouden. D,
artsen voelen zich daarom te kort gedaan
en zeker kunnen velen, vergeleken bij
voor de oorlog, zich veel dingen niet
meer permitteren, die zij zich destijds wei
konden veroorloven. Het is menselijk
als dan naar vergroting van het inkomen
wordt uitgezien en dan komt de relatief
lage honorering door de ziekenfondsen
ter sprake. Voor een groot deel van de
artsen vormt immers het ziekenfonds de
voornaamste bron van inkomsten.
Is dit verzoek ook redelijk, moet men
Z1Vóorf dreaSbenantwoording van deze vraag
moet men op de eerste plaats naast de
realiteit van de verminderde welstand
van de huisarts een andere werkelijkheid
zien waarvan zij in zekere zin een ge
volg' is en dat is de huidige constellatie
van ons maatschappelijk leven, dat op
een nivellering van inkomens gericht is.
Dit wordt zowel door loonpolitiek als
door belastingregeling nagestreefd. Het ls
een min of meer noodzakelijk, in elk ge-
tiid-eiaen verschijnsel, waarmee ook
rekening gehouden moet worden. Mis
schien is dit de uitdrukking van de ar
moede, waarin wij door de oorlog ge
raakt zijn.
Als men nu objectief het inkomen en de
koopkracht ervan beziet, dan mag men
zeggen, dat de huisartsen een redelijk in
komen hebben.
Een huisarts kan 3000 ziekenfondsleden
behoorlijk verzorgen. Verreweg de meeste
artsen hebben dit aantal patiënten, maar
er zijn plaatsen waar wel 5000 Ingeschre
ven ziekenfondsleden op naam van één
arts staan. De onkosten van de praktija
zij hoog, ongetwijfeld; maar daarvan
profiteert de arts zelf ook en dat is niet
in cijfers uit te drukken. Een auto heelt
hij nodig, maar hij rijdt ook wel eens voor
zijn plezier of zijn gemak. Hij heeft een
hoge huishuur, maar woont daardoor ook
veel gerieflijker tegen de berekende
huurwaarde van de woonvertrekken dan
wanneer hij ergens zonder praktijk woon
de. De premies van verzekering tegen
ziekte, invaliditeit, oudedag en overlij
den zijn hoog maar de bedragen ligger
bij de artsen gemiddeld op een veel ho
ger niveau dan bij de andere academici.
De opleiding van de arts is kostbaar doch
voor de andere academici niet veel min -
der. En heeft de Staat voor de medische
opleiding nog niet veel en veel hogere
bedragen moeten betalen? Van de univer
sitair gevormden hebben over het alge
meen de medici het beste inkomen. Het
bewijs, dat de dokter door het zieken
fonds nog niet zo slecht wordt gehoneerd
is wel te zien in het feit, dat er moeilijk
medische ambtenaren te krijgen zijn om
dat de orde van grootte van deze sala
rissen slechts 9000 is. Dit is dan een
netto inkomen, waarvan geen kosten voor
auto, praktijk, huis, personeel e.d. meer
afhoeven.
Of echter op de duur de gevolgde
loon- en belastipgpolitiek de juiste zal
zijn om een maximum-prestatie van de
mens te verwachten is een andere kwes
tie. Mogelijk is zelfs de actie van de
huisartsen een uiting van de vrees, dat
door de gevolgde politiek van nivelle
ring der inkomens de arbeidsprestatie
zal verminderen. Ook van economische
zijde vallen bezwaren te horen, zoals ir
dit blad van 5 Juli j.l.
Nu is het reeds zo, dat gevallen voor
komen, dat de animo bij de arts afwezig <s
om tegen enkele dubbeltjes (als de be
lasting verrekend is) op een ongelegen
tijd een bezoek te brengen aan een par
ticuliere patiënt, die afgelegen woont
Dit is niet goed te praten maar zeer
menselijk. Daaro n is de actie van de
artsen ook zo menselijk en begrijpelijk^
Maar al zullen de artsen in de toekoms
misschien door de historieschrijvers ge
kwalificeerd worden als een juiste bl'K
gehad te hebben, de constellatie van het
maatschappelijk bestel van het ogenblik
is zo, dat het er sterk naar uitziet, dat
de eis van de huisartsen niet ingewilligd
zal worden.
Verschenen is een wetsontwerp hou
dende de interim-regeling voor Suriname
Aan de memorie van toelichting van
dit, door alle ministers getekende staats
stuk wordt het volgende ontleend:
Aan het slot van een algemene Inlei
ding, waarin de wordingsgeschiedenis
van het ontwerp wordt uiteengezet, deel'
de regering mede, dat de Staten van
Suriname hun advies inzonden op 6 Mei,
dat van de Antillen is op dit ogenblik
nog niet ontvangen.
Als grondslagen voor de nieuwe ver
houdingen worden aangegeven:
le. De Landsregering van Suriname
zal bestaan uit de Gouverneur en een
Regeringsraad die verantwoordelijk is
aan de Staten;
2e. De landsministers zullen in dezelf
de verhouding tot de Gouverneur staan
als in Nederland de ministers tot de
Koning;
3o. T.a.v. belangen die het Koninkrijk
betreffen worden aan de Gouverneur bij
zondere bevoegdheden toegekend. Deze
zal daarin „aanwijzingen des Konings'
in acht hebben te nemen;
4e. Alle inwendige aangelegenheden
worden geregeld bij .landsverordening;
5e. In het overleg over de aangelegen
heden die Nederland en Suriname beide
aangaan, zal de Algemene Vertegenwoor
diger van Suriname betrokken worden.
De strekking van een overgangsrege
ling voor Suriname en de Ned. Antillen
is, aan de beide gebiedsdelen de auto
nomie te geven, welke hun in uitzicht is
gesteld, doch welke voor de tot stand-
koming van de laatste grondwetswijzi
ging niet te verwezenlijken was. Opzette
lijk is niet vooruitgelopen op de toe
komstige koninkrijksstructuur, welke ge
deeltelijk afhankelijk is van de structuur
van de Nederland-Indonesische Unie.
Douglas Hyde, oud-president van Ier
land, is Dinsdagavond op 88-jarige leef
tijd in zijn woning te Dublin overleden.
Hij werd beschouwd als de voortreffelijk
ste literator van het hedendaagse Ier
land. Hyde was een stille, teruggetrokken
geleerde. In 1938 werd hij met algemene
stemmen tot president van Ierland ge
kozen. Toen zijn ambtsperiode in 1945
afliep, wilde hij wegens zijn zwakke ge- j
zondheid niet herkozen worden. 1
In Helmond heeft gisteren een reeks
militaire plechtigheden plaats gevonden
welke door talrijke militaire en burgci
lijke autoriteiten zijn bijgewoond.
Nadat ia de vroege ochtend een ba
taljon van de 2e k. i. gedurende een
uur schooloefeningen had gehouden ten
zuiden van Helmond aan de Zuid-wu-
lemsvaart, werd om 9 uur m :en der
parochiekerken van Helmond een H. M
opgedragen voor de gesneuvelde leden
van de luchtwachtdienst Oost-Brabant
Limburg. Tijdens deze dienst hield oud
aalmoezenier majoor Lam een herdt
kingstoespraak.
De officiële ontvangst ten stadhuize
werd met een kort woord door burge
meester A Moons geopend. Daarna wera
een herdenkingsrede uitgesproken door
reserve-kapitein C. J. Gudde, oud-com
mandant luchtwachtdienst groep Den
Bosch. Deze memoreerde daarin hoe dc
luchtwachters onder de moeilijkste om
standigheden een voorbeeld van
plichtsbetrachting en liefde voor Kon n
ging en vaderland hebbenH j
hun
vertelde over de verschrikkingen,
deze troepen ten deel vielen bij
terugtocht door België en Frankrijk en
tijdens de Duitse bombardementen op
de schepen bij Duinkerken, waarbij ver
scheidene luchtwachters het leyen lieten.
De luchtpostafdeling Helmond leed daar-
bii de zwaarste verliezen.
Vervolgens werden 112 oorlogsherin-
neringskruisen, waarvan 13 posthuum,
"'ifa'afloóp van deze plechtigheid bracht
men de regimentsvaandels over naar het
Fea-park, waar met groot militair eer
betoon een vijftal officieren beedigd
werd. Vervolgens werd een parade ge
houden voor het historische kasteel-raad
huis. Onder de gemeente Aarle-Rixtel
vonden 's middags aan de Zuid-Willems-
vaart grote militaire oefeningen plaats.
's Avonds bood het muziekcorps van
het regiment Stoottroepen de bevolking
van Helmond een concert met taptoe
aan
Het ministerie van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen zal geen commen
taar leveren op het aanbod van Char
les Eyck aan kunstcritici en schilders ge
daan. om een beter inhuldigingsschilde
rij" te vervaardigen dan hij zelf schil
derde.
