P.B.O.-schotel op heet vuur
Verheffing van arbeider in het
productie-proces
Duitser dood in een sloot
GoNGg
SAMENWERKING BOUWDE
EEN GROOT BEDRIJF
Cripps verdedigt devaluatie
Winstbelasting wordt verhoogd 1
srss s
Noodlottig gevolg der devaluatie
Putten door bezetter verminkt
communisten
gearresteerd
^Weerbericht
f
I li
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Minister v. d. Brink zal licht brengen in
de duisternis
Geheimzinnige moord
zaak in Den Haag
De benoeming van
Eisler
28 Doden .bij vliegramp
in Mexico
Het burgemeesterschap
der residentie
LAGEN
Zin voor gemeenschap bij de Hoogovens
Churchill gaat heden
ten aanval
Nedindustrieën met stopzetting bedieigd
Vijf jaar geleden
„Afvallige" broeders in Tsjechoslowakije
r
Moord op Naaldwijkse
tuinder
Daarvoor zijn wij niet
bevrijd"
Weer onderneming
aangevallen
De gevolgen dei-
devaluatie
I'
1 li
1
71ste JAARGANG
WOENSDAG 28 SEPTEMBER 1949
No. 21042
C. D. U. protesteert tevergeefs
In de rookkamers van de Tweede Kamer werd gistermiddag een
bijeenkomst gehouden ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van
de Stenographische Inrichting van de beide Kamers der Staten-
Generaal. De minister-president, dr. W. Drees, die zelf eenmaal het
ambt van stenograaf bekleedde, sprak een herdenkingsrede uit.
INDUSTRIALISATIE NODIG,
MAARDOE HET GOED
n—
Dit is pater HUdebertus van het
Capucijnenklooster te Handel
(N.B.). Hij heeft zelf een foto
toestel gemaakt van sigarenblikjes.
Het toestelletje heeft een ver
schuifbare lens en matglasinstel
ling ende pater maakt er zeer
goede foto's mee.
Een andere tijd komt
KONINGIN ZAL MONUMENT
VOOR DE 600 GEVALLENEN
ONTHULLEN
ER IS WEER GOED NIEUWS
VANAVOND
RUSTIG HERFSTWEER
Een der daders tot hoge straf
veroordeeld
f
DE KANTOREN zijn tijdelijk gevestigd in het
Gebouw R.K. Volksbond, Lange Haven 71,
Schiedam, telefoon 67387. - Gironummer 9095 ten
name van de „N.V. De Courant De Maasbode",
Rotterdam.
De abonnementsprijs bedraagt 13-90 per kwartaal,
i 1.30 per maand, 0.32 per week.
Directeur: J. KUIJPERS
Hoofdredactie: Prof. Dr. ST. TESSER O.P.
LEO J. M. HAZELZET
Algemeen redacteur: H. A PAALVAST
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
DE ADVERTENTIE-PRIJS op gewone kolom
breedte bedraagt 15 ets. per millimeter hoogte.
Ingezonden Mededelingen op redactionele kolom
breedte 30 cent per millimeter hoogte.
Contract-tarieven tegen gereduceerde prijs bij de
administratie of bij de erkende advertentie-
bureaux verkrijgbaar.
KAMPIOENEN tot 20 woorden 1.-. Ieder woord
meer 5 ets. Maximum 50 woorden. Uitsluitend bij
vooruitbetaling.
(Vergadering van Dinsdag 27 September)
Het gerecht van de Publiekrechtelijke
Bedrijfsorganisatie raakte vandaag in de
Tweede Kamer nogal aan het zieden op
het vuur der politieke welsprekendheid,
waarmede men trachtte er een andere
smaak aan te geven dan het wetsontwerp
had.
Het was de heer Van der Goes van wa
ters, die er eigenlijk mee begon.
Uit de voorafgaande redevoeringen
reeds gebleken, waar de schoen w g'
De P. v. d. A. was van oordeel, dat de
overheidsinvloed te gering was.
K.V.P. vonden, dat de vnjheid te rigoureus
weïd verwezenlijkt en da? het bedrijfs
geler MrGoe^ln NaJrslmder-
nam nu kennelijk een poging om het ont
werp wat meer in de door hem gewenste
richting te loodsen. En hij had een aantal
argumenten op-de-man-af, waarvan de
hele fractie van de K.V.P. wel dadelijk ge
schrokken moet zijn. Niet de minste daar
van was een citaat uit Quadragesimo Anno
en daarmee niet tevreden, liet de spreker
een artikel volgen van mr. Romme uit 1941
in „Studiën", waarin deze had verklaard,
dat de corporaties alleen maar deel konden
uitmaken van het staatsgeheel, alsmede
een artikel van pater Stokman in „St.
Adelbertus" van die tijd, waaruit de heer
v. d. Goes concludeerde, dat de schrijver
herhaalde zijn waarschuwing van een tijd
geleden om niet lichtvaardig medewer
king te weigeren aan de doorvoering van
de P.B O. Tussen de twee mogelijkheden
van de heer Korthals, namelijk dat de
verantwoordelijkheid slecht? kon liggen
bij het individu óf bij de Staat, zag prof.
Romme de verantwoordelijkheid van de
natuurlijke eenheid, de bedrijfstak.
Tegenover de opvatting van de P. v.
d. A., waarbij de product- en bedrijfs-
schappen werden gezien als organen van
de Staat, stelde spr. deze als organen in
de Staat, zoals provincie en gemeente.
Betreffende de instelling der bedrijf
schappen nam hij het standpunt in van
prof. Veraart, dat instelling bij wet van
de bedrijfsschappen een ergerlijke vorm
van overheidsbemoeiing moest worden
genoemd.
Hierover zal prof. Romme nog wel een
en ander te horen krijgen. Men kan im
mers het standpunt innemen, dat instel
ling bij wet dus via het parlement
de overheidsbemoeiing juist aan banden
legt, terwijl de instelling bij algemene
maatregel van bestuur buiten het par
lement omgaat en daarom een sterker
overheidsbemoeiing betekent. Ziet men
echter het parlement als mede-wetgever
dan is hier sprake van een overheids
bemoeiing bij ieder bedrijfsschap, dat bij
wet zou moeten worden ingesteld. En
nu direct lid zou kunnen worden van de prof. Romme staat blijkbaar op het stand-
P. v. d. A. Of de inhoud van deze artike-1 punt, dat het bedrijfsleven, dat geen in
len zou worden weggemoffeld of niet, dat
zou de stem van de heer v. d. Goes van
Naters bepalen ten aanzien van dit wets
ontwerp.
De citaten uit het artikel van pater Stok
man waren: „De werkzaamheid der cor
poraties kan niet vallen buiten de be
moeienis van het staatsgezag" en voorts:
„Een overheidsafgevaardigde moest al dan
niet als voorzitter zitting hebben in het
bestuur der corporaties uit het oogpunt
van algemeen belang".
Daarna vond de conceptie van prof. ver
aart een vurig verdediger in de fractie
leider der P. v. d. A. Prof. Veraart gmg
nog veel verder, zeide hu, da"
Vos Veraart ging uit van het consumen
7enbefang waarogver in dit wetsontwerp
niets werd gezegd. De Raad van Toezicht,
die de professor wenste, werd hier geheel
gemS. De heer Van der Goes sprak over
katholiek syndicalisme, waartegen Veraart
en Vrijmoed het consumentenbelang en het
gemeenschappelijk belang hadden gesteld
in juiste verhouding tot het groepsbelang.
Tegenover het liberale standpunt van
langzaamaan voerde hij aan, dat aan
bedrijfschappen bij wijze van proef niet
veel bevoegdheden konden worden toege
kend. Hij vroeg direct te beginnen met de
Productschappen. Indien deze niet onmid
dellijk zouden worden ingesteld, zou de
heer Van der Goes van Naters persoonlijk
*ich tegen dit ontwerp verklaren.
r „rot- Romme had de taak de gemoede-
dit ^fter te hedaren. Daartoe noemde hij
maatsewrp,.een °P"t tot fundamentele
o» ?dlikc reconstructie. Maar of
Woed v/nOUh ^gen, dat lag buiten de
naamste was,^ Piment. Het voor-
„mprs medpvoj hierdoor aan de werk-
«ven voor ^^woordelijkheid werd
«ken. 'Het was ee^n?mlscde gang van
stelling van een tedrijfsschai zal vragen
zonder zeker te zijn van inhoud en be
voegdheden, dit als een onduldbare in
menging zal zien.
Hierover, zal het laatste woord nog vel
niet gesproken zijn.
In de middagvergadering heeft ook de
heer Welter nog van zijn gevoelens doen
blijken Hij naderde het dichtst het stand
punt van de V.V.D. met de uitspraak dat
men het bedrijfsleven geen beperkingen
moest opleggen op het ogenblik, dat de
hoogste inspanningen ervan worden ge
vraagd Men verwisselt niet van paarden
als men een stroom oversteekt en zeker
niet als er juist in het economisch leven
zoals nu een bandjir is losgebroken. Hij
vroeg overleg met de 3enelux-landen,
omdat hij zich geen economische unie
kon voorstellen tussen twee principieel
zo verschillende, economische stelsels als
het Belgische en hét Nederlandse, wan
neer. dit ontwerp wordt aangenomen. 1
In de avondzitting gaf de heer Oud nog
een uitgebreid college over delegatie van
bevoegdheden in verband met de strij
digheid van de instelling van bedrijfs
schappen bij algemene maatregel van be
stuur met artikel 152 van de grondwet.
Iets wat prof. Romme voor het welslagen
van de P.B.O gaarne op de koop toe
wilde nemen. Het was de practicus con
tra de legalisten als Schouten en Oud,
die de grondwet boven alles stellen.
Tenslotte was er nog een wijsgerig-
dogmatische beschouwing van de heer
Stufkens (P.v.d.A.) en een rede van de
heer Stapelkamp (A.R.) die de taakom
schrijving van het rapport—Van de Ven
aanbeval en vroeg waarom de onderne
mingsparagraaf uit dat rapport niet was
gehandhaafd.
Minister v. d. Brink heeft voor de Ka
mer uiteenging nog verklaard enige be
schouwingen te willen houden over het
verband tussen dit ontwerp en de ge
voerde en te voeren algemene economi
sche politiek. In een volgende vergade
ring zal hij hierop ingaan.
F. S.
z!be?ders-als-mensefn Z®rheffi"g ,Yan de
a Hiermede was dl+ Productie-pro-
c?fj!ke algemene^ ™£erp tot
zijn
terugge-
eigenlijk
bMaar da**4. techniek en
de uitVp?of Romme zag «tV* rechïe
spoor. Prof. daarop> dat de p Rn Zel,dte
dan ook dir .x-rryeriiig geen zelfs
In Den Haag doet de recherche op het
ogenblik onderzoekingen naar een ge
heimzinnige moordzaak, die de politie
voor vele raadsels stelt. In de morgen
van 15 September werd in een zeer
ondiepe sloot bfl de Groi thertoginne-
laan het lijk gevonden van Friedrich
Schallenberg, een Duitser, die echter
al vele jaren, ook vóór de oorlog, in
Nederland woonde. Aanvankeljj meen
de men, dat het een geval van zelf
moord betrof, doch dingen, die later
aan het licht kwamen, wezen meer in
de richting van moord.
Vast staat, dat de heer Schallenbergin
de nacht van 14 op 15 September om een
uur zijn wening verliet, daarna nog ge
signaleerd werd door een bekende, die,
na een kort gesprek met hem gevoerd
te hebben, hem zag doorlopen, maar
daarna heeft men elk spoor verloren, tot
dat het lijk in de sloot werd aangetrof
fen. Rechercheurs hebben het "lijk toen
opgehaald. Op het lichaam waren geen
sporen van geweldpleging aanwezig.
Op het ogenblik zoekt de politie m ver
schillende richtingen naar de dader (s).
De heer Schallenberg had r.ogal veel con-
t-.cten met spionnagecentra zowel vóór
als tijdens de oorlog. Mogelijk is het, dat
.«beurtenissen uit deze periode tot con
flicten hebben gevoerd, die tot moord
aanleiding gaven. Ook zou er natuurlijk
sprake kunnen zijn van andere motieven.
Naar alle mogelijkheden wordt thans een
intensief onderzoek ingesteld.
Tegen de benoeming van Gerhard
Eisler tot hoofd van het nieuwe „Haupt-
amt für Volksaufklarung" heeft
de leiding van de C. D. U. in de sovjet'
zóne reeds een protest ingediend in de
Duitse Volksraad.
De leiders der Christelijk Democratische
Unie vreesden immers een „eenzijdige
communistische oriëntering van 't gehele
culturele leven" in Oost-Duitsland en ver
klaarden, dat vooral tegen de persoon van
Gerhard Eisler ernstige bezwaren be
staan, omdat deze niet de nodige waar
borgen biedt voor een juiste vervulling
van zijn taak. Het protest werd evenwel
afgewezen ddor de meerderheid van de
Volksraad, die gevormd wordt door dé S.
E. D. (communisten) en de N. D, P., de
nationaal-democratische partij.
Maandagmiddag heeft zich in de om
streken van de vulkaan Popocatepetl,
nabij Mexico, de grootste vliegramp
voorgedaan, die ooit de Mexicaanse
handelsluchtvaart heeft getroffen. Ten
gevolge van het neerstorten van het
lünvliegtuig van de „Compania Mexi-
cana d'Aviacon" zouden 28 doden te
betreuren zijn.
Onder de vermoedelijke slachtoffers
bevinden zich verscheidene vooraan
staande personen, onder wie Gabriel
Ramos Millan, de voorzitter van de mais-
commissie bij net ministerie van land
bouw, de filmster Blanca Estela Pavon,
haar vader, Miguel Acruz, de fotorepor
ter Maco Mazo en de archeoloog Salva
dor Toscano, diens echtgenote en twee
kinderen.
A.F.P. acht het intussen niet uitgeslo
ten, dat er toch enige overlevenden zijn.
Naar wij vernemen, is het waarschijn
lijk te achten, dat tot burgemeester van
Den Haag zal worden benoemd mr. F.
M. H. Schokking, thans burgemeester van
Alphen a. d. Rijn.
(Van onze Amsterdamse redacteur).
„Techniek en economie zijn heel inte
ressant, maar met veel mensen werken,
dat is het interessantste, dat bestaat. In
een groeiend bedrijf kan iedereen voor
uit komen, iedereen, waar hij ook staat,
heeft zijn kans. En door de opbouwende
samenwerking van alle medewerkers ont
staat en groeit 'n bedrijf als dit. De ge
meenschap van alle werkers vormt de
constructieve kracht van een bedrijf, dan
zijn er geen nummers, maar mensen, dan
zijn er geen dagdieven maar persoonlijk
heden", aldus de „captain" van een van
onze grootste industrieën, dr. A. H. In-
gen Housz, met wie wij, naar aanleiding
van zijn 25-jarig jubileum op Vrijdag a.s..
als directeur van de Koninklijke Hoog
ovens en Staalfabrieken, een onderhoud
hadden.
De directeur van dit enorme bedrijf,
dat aan bijna 7000 arbeiders werk geeft,
zetelt niet in een luxuguse herenkamer,
Ir een eenvoudig, vriendelijk beneden
vertrek van een gebouwtje midden op 't
werkterrein, netelthij achter een klein
bureau. Het- is tekfenend voor deze man
het is tekenend voor dit bedrijf.
„Toen de heren Wenckebach, Kessler
ei; ik in 1917 begonnen aan de voorbe
reidingen voor deze fabriek, hebben ve
len ons voor gek verklaard. En voor wij
in 1924 het bedrijf konden openen, zijn
inderdaad heel wat moeilijkheden te
ovewinnen geweest. Maar wij hebben de
voorbereidingen grondig getroffen en dat
is later onze kracht geworden. De be
ging van het bedrijf is schitterend, di
rect aan zee en aan groot binnenwater,
waardoor ertsen en kolen het goedkoopst
van onze tijd. Degaande'h06'
maaLA±b®£dom de onderneming. S^T
vormingen rondom
De Britse minister van Financiën, Sir
Stafford Cripps, beeft gisteren In bet
a£erhuis hei debat over de devaluatie
en de al8emene economische politiek
van de regering geopend. De opkomst
van de afgevaardigden was zeer groot.
Crïpps he?ftVvluatie van het P°nd' aldus
Sere'kans1 u^tand T
opzichten op het Wen alua£f ln
onderhoud van het volk zal^teb1bZ
Over de .ficripCisIedateS,Uiten van Was"
bington ze' °aPPtendAeen halt ia *>«-
scheiding is «»et veremghaar
nauwere samengaan op hf» gebied van
politiek en def?n*lte' «Hneng-,;.„
dreigde zelfs ondoeltreffend te
als wü er niet in sl gden de econo
mieën van de dollar- en n et-d°l'argenie-
den in een gezondere verhouding tot
elkaar te brengen.
Engeland wil, niet door leningen en
giften, maar via de gewone handels,
kanalen, een toestand scheppen, waarin
evenwicht is tussen de dollar en net
De Tweede-Kamerleden v. d. Feltz
(C.H.) en Ritmeester (VVD) hebben aan
de ministers van Econ. Zaken, van Finan
ciën en van Soc. Zaken een aantal, vra-
jjen gesteld over het probleem dat t.a.v.
ie Belgische grensarbeiders is gerezen
door de devaluatie, die door deze maat-
#egel tezamen per week f 120. aan loon
derven. Zij vragen daarin o.m. of de re
gering weet, dat zelfs loon, verdiend 'oor
de devaluatiedatum, maar toen nog niet
uitbetaald, tegen de nieuwe koers moet
worden uitgekeerd. En voorts of zij weet,
dat door het wegblijven van de Belgische
geschoolde arbeiders, die niet of met on
middellijk zijn te vervangen door vak
bekwame Ned, arbeiders, aanmerkelijke
stagnatie, zoal niet stopzetting, dreigt op
tTs in de keramische industrie, in
de sigarenindustrie, bij Philips en In het
bijzonder kwetsbare £edrij
spiegelglasindustrie te Sas vmi
in de beide suikerfabrieken al.daar'waa^_
door alleen reeds door de mindere^ f>
ductie van suiker en de daardoor nood
zakelijke import bij te verwachten stop
zetting een verlies zal ontstaan, getaxeerd
op 5.740.000 dollar en S.000.000 Belgische
francs.
Tenslotte vragen zij of de regering in
ieder geval bereid is op zeer korte ter
mijn zodanige maatregelen te treffen, dat
de hierbij betrokken industrieën, waar
onder 12% der Ned. suikerindustrie, 100%
der Ned. spiegelglasindustrie, een groot
percentage der Ned. Maizena- en glu-
cose-mdustrie, alsmede een groot gedeelte
der sigaren- en lederindustrie, aan het
werk kumtea blijven.
pond. De regering is zeer verlangend
tot een uitbreiding van de vrije handel
te komen, maar er is op het ogenblik
nog geen sprake van deze uit te breiden
tot landen met een werkelijk harde
valuta. Engeland hoopt spoedig construc
tieve voorstellen voor te leggen aan de
organisatie voor Europese Economische
Samenwerking te Parijs om de beper
kingen kwijt te raken, die thans de han
del belemmeren tussen valuta-gebieden,
waar geen vereffening van saldi In goud
of dollars nodi| is*
De regering heeft pas tot devaluatie
besloten, na een grondige studie van de
toestand. De ddHarimporten konden n et
verder beperkt worden, zonder contrac
ten te breken en ernstige werkloosheid
te veroorzaken.
Cripps legde ar de nadruk op, dat de
devaluatie geen maatregel is, die won
deren zal uitrichten. Wij moeten niet
terugdeinzen voor de noodzakelijke eco
nomische beperkingen, die zij mee
brengt, zei hij. Wij moeten er een suc
ces van maken. Falen zou rampzalig
zijn en massa-werkloosheid en een lage
levensstandaard brengen. Het is niet
waarschijnlijk, dat de prijzen van levens
middelen spoedig of in gr0te mate zullen
stijgen. Misschien zulleü tegen het einde
van het jaar de kosten van levensonder
houd met één procent zijn gestegen.
Geen hogere dividenden uit
devaluatie-winst
Cripps deelde mede, dat van beden af
de belasting op uitgekeerde winsten niet
eel» vijfde verhoogd is van 25 tot 20
procent Hij waarschuwde de industrie
'n bet algemeen, dat hij zich vrij zou
a?hten bij de volgende begroting de
'videnden te beperken, indien men nog
verder zou afwijken -.an de vrijwillige
n'vdendbeperking Uit de devaluatie
voortvloeiende hogere winsten dienen
niet door middel van een hoger dividend
te worden uitgekeerd. Een inflationis
ts kringloop kan slechts worden
on ho«Tn' a's zowel prijzen als lonen
op hetzeifde peiI b,UvePn.J
,rnn!o E,I!der gevaar voor inflatie Komt
voort uit het feit. dat door grotere
mlnder goederen voor de binnen-
1 and se markt beschikbaar zouden zijn.
Wij moeten iets doen om de vraag op
deze markt te verkleinen Het gehele
beleggmgsprogram zal zo spoedig moge
lijk worden herzien.
De rest van zijn rede betrof in hoofd
zaak hetgeen hij reeds eerder ten aan
zien van de devaluatie en de te Was
hington genomen besluiten heeft gezegd.
Sir Stafford zei verscheidene malen
onvriendelijkheden aan het adres van
de conservatieve oppositie, waarvan de
leider, Winston Clhurchin, om het spe
ciale debat heeft verzocht, maar Chur
chill bleef onverstoorbaar en liet zich
niet uit zijn tent lokken.
(Telefonisch van onze Londense
correspondent)
Churchill zal vandaag zjjn amendement
indienen, dat mede-ondertekend is door
een aantal andere leiders der conserva
tieve partjj. Dit amendement komt neer
op een verandering van het gehele eco
nomische beleid der regering. Het werd
gisteravond formeel ingediend en er
wordt verklaard, dat het juist de maat
regelen, waarover men het te Washington
eens geworden is, goedkeurt, maar dat zij
het betreurt, dat de regering als gevolg
van vier jaar financieel wanbeleid thans
tot drastische devaluatie van het pond
moet overgaan in strijd met alle verze
keringen die door de kanselier van de
schatkist gegeven waren.
In het amendement wordt verder ge
zegd, dat terugkeer tot nationale voor
spoed, de handhaving van volledige werk
gelegenheid en de waarborging van de so
ciale diensten, nooit kunnen worden ver
zekerd, onder de tegenwoordige rege
ring, die i.p.v. fundamentele geneesmid
delen voor te stellen voor onze economi
sche kwalen, haar toevlucht neemt van
het ene experiment naar het andere.
kunnen worden aangevoerd en fabrika
ten afgevoerd", vertelt de heer Ingen
Housz en hij vervolgt: „Het ging van de
oprichting tot aan de crisis voorspoedig,
wij groeiden en bloeiden. De crisis gaf
ons harde klappen, maar ze troffen ons
minder dan soortgelijke bedrijven; wij
konden op behoorlijke schaal doordraaien
Toen immers bleek de kracht van ons
bedrijf, door het goede fundament, door
de goede ligging, door de verwerking
van onze bijproducten. Want hier gaat
niets verloren, hier is geen verspilling,
waar dan ook van. Wij liggen naast de
electrische centrale, wij leveren gas aan
de omgeving, wij binden stikstof en on
ze slakken worden tot cement verwerkt".
Na de crisis is het bedrijf weer ver
der gegroeid, maar men is pas begonnen
met walsproducten af te leveren, toen
het gehele bijproducten-programma was
afgewerkt. De oorlog bracht ook hier
verwoesting en verschrikking, doch daar
na was er een snel en groot herstel.
Glimlachend gebaart de heer Ingen
Housz met zijn smalle handen: „We heb
ben goede jaren gemaakt, het laatste jaar
was zelfs uitzonderlijk goed. Maar we
zijn na de oorlog verwend. Nu komt
weer de tijd dat voor het bestaan ge
vochten moet worden en dat ook de al
lerkleinste kleintjes meetellen".
En in zo'n tüd moet op grote
schaal geïndustrialiseerd worden?, vra
gen wij schuchter.
Zeer ernstig antwoordt de heer Ingen
Housz: „Er moet geïndustrialiseerd
worden, maar dat is heel moeilijk. Ik
vind het verdrietig als men, wijzend op
sommige mislukkingen, zegt: Zie je nou
wel. Er kan in ons land nog heel wat
verder ontwikkeld worden en bovendien:
het móét doodeenvoudig. Maar als men
het doet, moet het goed gebeuren, het
moet goed voorbereid worden en vooral,
men moet het zuinig en sober doei}. De
mensen van nu zijn te luxueus en te ge
makkelijk; daarmee komen wij er niet.
Nu kijkt men vreselijk tegen ons op,
maar wij hebben ook moeilijke jaren ge
kend. Wij hebben jarenlang dividend ge
passeerd om de gelden, die daarvoor in
aanmerking kwamen, in het bedrijf te
steken".
En zo kwamen wij op dat andere be
langrijke punt, de samenwerking in het
bedrijf. Het bleek het grote ideaal van
deze industrieel te zijn. En hij zei het
met deze eenvoudige woorden; „Nu zijn
wü een groot, een krachtig, een oerge
zond bedrijf. Maar het was nooit zo ver
gekomen wanneer niet allen, van de laag
ste post tot de hoogste, die zin voor ge
meenschap had bezield, die het corps van
een groot bedrijf moet bezielen".
De toekomst is in nevelen gehuld,
daarover kan de heer Ingen Housz ons
niet veel vertellen. Er zijn grootse uit
breidingsplannen in de maak, maar hier
mede hebben zoveel instanties te ma
ken, dat publicatie daarvan alleen maar
brokken kan veroorzaken. Over de in
vloed van de devaluatie valt nog weinig
te zeggen. De prijs ten opzichte van Bel
gië lag al gunstig en zal nu nog gunsti
ger worden. Het Hoogoven-bedrijf is ove
rigens geen bedrijf waarvan de conjunc
tuur met de dag naar boven of naar
beneden gaat.
Zaterdag is hét vijf jaar geleden, dat
de Duitse bezetter zich vergreep aan
het vredige Putten op de Veluwe. Ën
hij maakte hier geschiedenis, deze Duit
ser. een geschiedenis, die met bloed en
tranen van de Puttense bevolking is ge
schreven en de misdaad verhaalt, waar
aan het dorp ten prooi viel-
Woedend om een aanslag, die kort te vo
ren op de weg van Putten naar Nijkerk
op een Duitse wagen met twee militairen
was gepleegd, en waarbij een van hen
werd gedood, trok een Duitse horde, ver
moedend. dat de daders van de aanslag in
Putten woonachtig waren, in de vroege
ochtend van die Zondag in 1944 naar he'
dorp De soldaten sloten het van alle kan
ten in en begonnen toen hun verschrikke
lijke opdracht uit te voeren: Alle mance
lijke inwoners van 18 tot 50 jaar wer
den gevangen genomen. Het waren er 660
onder wie ook personen, die niet in Pul
ten woonden, doch wier weg toevallig
door het dorp voerde, die door de Duitsers
bij de kerk werden samengedreven. Zes
mannen en een vrouw werden hier op
slag dood geschoten. Met de anderen zou
dit eveneens gebeuren, zo zeiden de Duit
sers. De andere dag werden de gevange
nen echter overgebracht naar het kamp
Amersfoort.
Maandagmiddag werden meer dan hon
derd huizen van het dorp in brand geste-
Te Praag is van een betrouwbare
zegsman, die geacht kan worden over
inlichtingen uit de eerste hand te be
schikken, vernomen dat gisteren min
stens 20 vooraanstaande communisten
in het Hradec Kralove-district in Bo-
liemen, zijn gearresteerd. De arresta
ties vonden plaats, nadat een geheime
opslagplaats van wapens was ontdekt
Onder de vloer van één der bij de
plaatselijke Sokoi-organisatie in ge
bruik zijnde openbare gebouwen.
Uit dezelfde bron wordt nog verno
men, dat de autoriteiten het onderzoek
voortzetten. Men verwacht, dat het be
staan van een revolutionnaire samenzwe
ring zal worden onthuld.
Het vinden van een geheime opslag
plaats voor wapens wordt in verband
gebracht met de berichten (welke hun
oorsprong vonden in een uitlating van de
Joegoslavische beklaagde Lazar Brankof
in het proces tegen Rajk c.s., waarin
deze verklaarde, dat de „Titoïstische
communisten" in Tsjechoslowakije hun
werk veel beter deden dan die in Hon
garije), dat ook in Tsjechoslowakije mo
gelijk binnenkort 'n geruchtmakend pro
ces tegen „van de partijlijn afgewekenen
zal plaats vinden, zulks in de trant van
het te Boedapest gevoerde proces tegen
een aantal Hongaarse communistische lei
ders. Van officiële zijde is nog niets be
kend gemaakt.
De gearresteerde communisten namen
Sleutelposities in de partij-organisatie in
het Hradec Kralove-district in. De mees
ten van hen waren plaatselijke bestuurs-
leiders, terwijl zij belangrijke posities
bekleedden in het controle-stelsel der
Tsjechoslowaakse communistische partij,
ingevoerd om een krachtige partij-disci
pline en onwrikbare trouw aan de par
tijlijn, zowel in plaatselijke partij-afde
lingen, ais in de organisatie door het ge
hele land, te verzekeren.
Sinds de verklaringen van Brankof in
bet proces tegen Rajk c.s. hebben de
communistische bladen en de partijlei
ders nieuwe waarschuwingen geuit, inhou
dende dat de Tsjechoslowaakse commu
nisten op hun hoede dienen te zijn voor
spionnen, saboteurs en terroristen Doch
thans is voor het eerst melding gemaakt
van een concreet geval, waarin deze lier
den een hoofdrol spelen.
ken. Toen pas trokken de vernielers weg
een verminkt dorp met een geslagen en
gereduceerde bevolking achter zich la
tend- Van de ongelukkigen, die werden
weggevoerd kwamen slechts 49 mannen
na de bevrijding terug en van dezen
stierven er thuis nog vjjf.
Als een herinnering aan dit drama
zal H. M. de Koningin op 1 October a.s.
in het dfftp een monument onthullen,
ter nagedachtenis aan hen die werden
weggevoerd.
De burgerij heeft voor het gedenkteken
een bedrag van f 10.000 bijeengebracht.
Door de Haarlemse beeldhouwer Andries-
sen is het beeld van de treurende wedu
we in Veluwse dracht vervaardigd, uitge
voerd in Franse kalksteen.
Zaterdagmiddag zal H. M. de Koningin
eerst een herdenkingsdienst bijwonen in
de Ned. Hervormde kerk, dezelfde kerk,
waarin vijf jaar geleden alle mannen van
het dorp bijeen werden gedreven. Daarna
zullen enkele van de families, die het
zwaarst getroffen zijn, aan de Koningin
worden voorgesteld.
Zondagmiddag maar vooral Maandag
avond, kwamen weer op „oorlogse" wij
ze grote formaties bommenwerpers over
ons land. De zware bromstoten deden
levendig de winteravonden voor de geest
komen, toen we, als bezet volk, hopend
op bevrijding, in bange afwachting wa
ren van wat er boven ons hoofd hing.
Uren later konden we dan vaak ver
nemen, dat „er weer goed nieuws was
vanavond", want dat een of tweeduizend
bommenwerpers wedej-om een geslaagde
aanval op het Duitse land hadden ge
daan.
Nu was het maar een oefening. In de
huizen straalde vredig licht, de volle
étalages trokken met magnetische kracht
toeschouwers. Hier en daar klonk een
lach. Maar voor hen, op, duizenden me
ters in de lucht, was het vliegen toch
maar weer een ernstige karwei ter voor
bereiding van een perfecte verdediging
tegen een aanval van de toekomstige
vijand.
De laatste dagen publiceren de bladen
kolommen over de atoombom.
God beware Europa en de hele wereld
voor een nieuwe alles verwoestende krijg.
Zullen we hem nog kunnen ontlopen?
Veel zal, dunkt ons, afhangen van onze
houding. De toekomstige oorlog is niet
meer een kwestie van honger naar grond
gebied, maar een explosie van zich krach
tig werende wereldbeschouwingen, die
met alle middelen der aarde zullen pro
beren te overwinnen of zich staande te
houden.
De gevolgen der victorie zien we nu
reeds. Want Oost-Europa zucht in sla
venketenen. Een ander gevolg?
De „Uj Ember", het enige nog bestaan
de weekblad in Hongarije, vertelt er
van: „De kerken zijn voller dan ooit",
aldus het orgaan, „en men kan werkelijk
spreken van een ware honger naar gods
dienst. Waren het vroeger voornamelijk
de boeren, thans ziet men onder de kerk
bezoekers ook een geweldige stroom ar
beiders en intellectuelen. Iedere eerste
Vrijdag van de maand telt men lange
rijen biechtelingen en het kerkelijk le
ven is vurig als nooit te voren.
Voor de bevolking van Hongarije, en
ook andere landen in het Oosten, wordt
nu God weer de Enige, Die uitkomst kan
bieden.
Hier klagen vele geestelijken, dat het
geloofsleven, sinds de vrede kwam, stuk
ken achteruit is gelopen.
Moet ook hier wederom de hoogste
njod aan de orde zijn?
We kunnen het zelf weer af en we
zullen .wel eens even een nieuwe maat
schappij in elkaar zetten.
Er moet natuurlijk hard worden ge
werkt, maar bij elke actie dienen we als
allereerste eis aan te houden medewer
king van Boven te vragen en permanent
te leven in overeenstemming met het
allervoornaamste gebod en het tweede
daaraan gelijk..
Natuurlijk, wapenen kunnen bij het
defensief niet worden gemist. Men kan
niet volstaan met een hooivork en daar
omheen een rozenkrans gestrengeld.
Die hooivork is als modern afweer-
wapen belachelijk. Maar belachelijker en
pijnlijker tegelijk is, dat de rozenkrans
en gebed in het algemeen, niet als het
steeds nieuwe wapenarsenaal bij of- en
defensief worden beschouwd.
Mochten de Engelbewaarders bij het
opbrengen der verdienstelijke werken
van de dag bij de Vader kunnen verkla
ren; Er is uit Nederland weer goed
nieuws vanavond
HENK VAN DER MAZE.
De verwachting van heden tot
mogenavood luidt:
Vrij frisse ochtend met op vele
plaatsen nevel of mist. Later op
de dag fraai herfstweer met onge
veer dezelfde middagtemperaturen
als vandaag. Zwakke wind hoofd
zakelijk uit Oostelijke richtingen.
Woensdag 29 September: Zon op
f.36 uur, onder 18,24 uur; maan op
5.55 uur, onder 22.25 uur.
Het Gerechtshof te 's Gravenhage deed
hedenmorgen uitspraak tegen de twee
verdachten in de Naaldwijkse roofmoord-
zaak- De Duitser Hermann S- uit Her-
zogerrath en de Hagenaar Arie Z- werden
enige tijd geleden voor de Haagse arron
dissementsrechtbank schuldig bevonden
aan de roofmoord op de Naaldwijkse
tuinder A. 't Hoen, gepleegd op de avond
van de 25ste April 1948.
S. werd thans in' hoger beroep veroor
deeld tot 15 jaar gevangenisstraf en Z.
wegens medeplichtigheid tot 4 jaar ge
vangenisstraf.
Met een gezelschap van niet minder
dan 19 personen heeft de sultan van
Djogja een reis gemaakt naar Sumatra.
Gisteren kwam hij daarvan terug en
op de doorreis heeft hij in Batavia ver
scheidene besprekingen gevoerd.
Ook de pers stond hij te *\voord en
haar vertelde hij dat de militaire toe
stand op Sumatra over het algemeen goed
te noemen was. Er zijn enkele plaatse
lijke moeilijkheden, zoals te Padang, doch
deze kunnen teruggebracht worden tot
sentimentskwesties en zijn zeker niet
noverkomelijk.
Over berichten uit Der Haag als zou
tussen de Indonesische delegaties reeds
een ruime mate van overeenstemming
cereikt zijn t.a.v. de toekomstige ver
houding tussen de T.N.I. en het K.N.I.L
zeide hij, dat hij van mening was. dat
het ontvouwde schema voor de republiek
niet aanvaardbaar was. De verdeling in
gesplitste commando's en een administra
tieve indeling onder afzoncterlyke eecre-
tariaten-generaal ging veel te ver. De
psychologische redenen die een spoedige
samensmelting van de T.N.I. en het
K.N.I.L. in de weg zouden staan, achtte
de sultan niet van die aard, dat om die
redenen een gesplitst commando nodig
zou zijn. Twee afzonderlijke legers in de
toekomstige R.I.S achtte hij niet mogelijk
en het K.N.I.L. tenslotte wilde hij niet
zien als toekomstige kern van het Indo
nesische leger: „daarvoor zijn wij niet
bevrijd", aldus de sultan.
Zondagmorgen is een goed georgani
seerde overval gepleegd op het huis van
de administrateur der rubberonderneming
Basilam van Geo Wehry en Co., 27 K M.
ten Westen van Medan
Een dertigtal ondernemingswachters
verdedigde zich tegen de bende, waarvan
drie leden gewond werden. Twee onder
nemingswachters zijn waarschijnlijk ont
voerd. De bende verdween met de gehele
wapen- en ammunitie-voorraad. De on
derneming, die geheel van de buiten
wereld geïsoleerd is, beschikt niet over
telefoon of electriciteit. Le enige aan
wezige Ned. planter bleef als door een
wonder ongedeerd.
Nog geen mededelingen inzake
regeringsbeleid
In de vergadering der Tweede Kamer
heeft de voorzitter gistermorgen mede
gedeeld, dat op zijn desbetreffende vraag
de minister van financiën heeft te ken
nen gegeven, dat de studie van het door
de regering te volgen beleid ten aanzien
van de devaluatie, nog niet zo ver i»
gevorderd dat op korte termijn medede
lingen daaromtrent aan de Kamer kun
nen worden gedaan.