Op bedrijfs- en
economische
sociaal-
gronden
R
Over nylons, permanent
het haringkaken
en
HAAS AZIJN
b
De nacht
24e October
Tweede dag Kath. Middenstandscongres te Rotterdam
Rationalisatie en samen
werking
P. B. O. en bouwbedrijf
De toekomst van het
ambacht
ADIO
prog ramma
Ontvangst op het raad
huis
JOURNAAL VAN DE TRAWLER „FIOS J"
NIEUWE LOTGEVALLEN
DONDERDAG 13 OCTOBER 1949
PAGINA 2
(Van onze speciale verslaggevers)
De Nederlandse Katholieke Middenstandsbond zou geen echt katholieke organisatie zijn geweest,
als hij de tweede en tevens belangrijkste dag van zijn 15e Tweejaarlijkse Congres in Rotterdam
hedenmorgen niet was begonnen met een plechtige H. Mis welke door de geestelijke adviseur, prof.
dr. A. A. Ariëns in de kctrk van de H. Albertus de Grote werd opgedragen tot intentie van de
Katholieke Middenstandsbeweging, haar leden en hun gezinnen.
Terstond na de indrukwekkende plechtigheid in het devote kerkje van Blydorp kwamen de circa
700 deelnemers aan het congres wederom bijeen in de Riviera-hal voor de derde zitting, welke was
gewijd aan twee zeer belangrijke onderwerpen: „De huidige financieringspositie van de Midden-
stand" en „De midden- en kleinonderneming in het belastingstelsel".
langen. Derhalve i$ een middenstands-
toporgaan in de P.B.O. voor de midden
stand zeer noodzakelijk, waarmee ook het
belang van de arbeiders in de midden
standszaken is gebaat.
De ontvangst van de congressisten ten stadhuize, waar burgemeester
P. J. Oud hen toesprak.
Neutralisering van economische
machtsposities
Belangrijke rol bij de
industrialisatie
deriinge samenwerking komen inzake
financiering, inkoop, reclame etc-, terwijl
vooral het edelambacht zich van goede
ontwerpers zal moeten voorzien.
TREINSTAKING GEëINDIGD
IN LUXEMBURG
van
diploma nog niet eens, toen er voor me
deur een ongeluk gebeurde.ze brenge
me een vent binne seg.... hartstikke
gescalpeerd eeej, heel die hoofdhuid
arden
■pjj.-cbJ.,% I
door MAR1E-LOUISE CAE F AT
Middenstand eist top-orgaan
in de P. B. O.
Bij vorming van inkoopen verkoop-
organisaties worde rekening gehou
den met de sociale rechtvaardigheid
In de Beurszaal van St. Homobonus aan
de Walenburgerweg, waar de Eerste Sectie
van het 15e congres van de Ned. Kath.
Middenstandsbond gisterenmiddag bijeen
kwam, lichtte drs. G. W. J. Vleck, secre
taris bij de N. R. K. M., zijn prae-advies
over „Bedrijfsrationalisatie en economische
samenwerking", waarvan wij gisteren
reeds een korte samenvatting publiceerden,
nader toe, nadat de heer Th. S. J. Hooy
uit Haarlem vice-voorzitter van de N. R.
K. M., die later de voorzittershamer
overdroeg, omdat de debatten en stem
mingen over de P. B. O.-wet zijn tegen
woordigheid in de Tweede Kamer eisten
een inleidend woord had gesproken.
Voor dit prae-advies bestond grote
belangstelling. Er meldden zich niet minder
dan dertien sprekers aan, die het echter
in hoofdzaak met het prae-advies eens
bleken te zijn, Niettemin spraken som
migen de vrees uit, dat de voorgestelde
maatregelen de zelfstandigheid van de
ondernemers in gevaar zouden brengen
en dat het persoonlijke element aan de
rationalisatie zou worden opgeofferd.
Met betrekking tot de rationalisatie en
samenwèrking door middel van inkoop-
en verkoopcombinatie werd gewaarschuwd
tegen een eenzijdige, zuiver bedrijfstech
niscne en economische oplossing van dit
vraagstuk, dat ook zijn morele zijde heeft.
Er zal derhalve moeten worden gestreefd
naar een harmonische organisatie van
In zijn technisch en met uitgebreid
cijfermateriaal toegelicht prae-advies gaf
de heer G. J. Schras, adjunct-directeur
van de Ned. Middenstandsbank, die het
eerste onderwerp behandelde, een om
schrijving van het begrip „financierings
positie", waaronder wordt verstaan de
voorziening in kapitaalsbehoeften.
Sinds 1939 hebben zich daarin revo-
lutionnaire veranderingen voltrokken
door de hoogst abnormale omstandig
heden. Vast staat, dat de financiering van
het bedrijf aan tal van middenstanders
zwaardere eisen stelt of zal stellen dan
vóór de oorlog. In dat geval kan men
twee dingen doen: de behoefte aan kapi
taal zo gering mogelijk houden of trach
ten nieuw kapitaal aan te trekken.
Nadat de heer Schras deze twee moge
lijkheden uitvoerig had besproken waar
bij hij diverse vormen van credietver-
lening aan een critische beschouwing
ondierwierp, gaf drs. H. P Krouwels,
accountant te Haarlem, een overzicht van
lijk, dat de door hem genoemde proble
men dringend een redelijke oplossing
eisen voor bet midden- en kleinbedrijf in
verband met de hun ten dienste staande
financieringsmogelijkheden.
In de slotzitting van het congres na
de koffiemaaltijd, welke evenals de
eerste dag in de Rlvièrahal werd ge
bruikt, kwamen twee uiterst deskun
dige prae-adviseurs, prof. dr. F. L. van
Muiswinkel en dr. J. G. M. Delfgaauw,
het reeds lang door de Ned. Kath.
Middenstandsbond ingenomen stand
punt verdedigen, dat voor een volwaar
dige behartiging van de middenstands-
n de middenstands- dergelijke combinaties, die inderdaad goed
belangen, zowel in sociaal, economisch j zjjn mits de socja[e rechtvaardigheid ten
als fiscaal opzicht, het vraagstuk in
iron nniHopfl Kd»Ioncrort in 'not eind
die zin moet worden opgelost, dat op
het publiekrechtelijke terrein één mid
denstands-toporgaan wordt gecreëerd,
hetwelk steunen zal op de vrjje een
trale middenstandsorganisaties.
Prof. dr. van Muiswinkel, hoogleraar
i opzichte van andere belangen in het oog
wordt gehouden/
armuntant te fiaari^m. een oveitiuu voia rivi- v1- vaij
hpt doel van de belastingen en de taak aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
van de overheid welke bestaat in ce ont- j die deze kwestie van bednjfs-economisch
nlnoiing van de'menselijke persoonliik- standpunt bezag, betoogde, dat het begrip
held en de juiste verdeling van de stofte- j „middenstand" als een 'bedrijtsiecono-
liike welvaart over allen misch begrip moet worden gehanteerd.
Drs Krouwels toetste aan dit gestelde Tussen detailhandel en ambacht bestaat
- -TT Jb.nnnA ko. «1 f m n am i A It A/lk Zl I O/lk TTOI*CC»k 1 1 H üt
De Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisa
tie in het bouwbedrijf was het onderwerp,
dat mr H. A. Diderich, alg. secr. van de
Ned. Kath. Aannemers- en Patroonsbond,
1JDrs Krouwels toetste aan dit gestelde Tussen detailhandel en ambacht bestaat gisterenmiddag in het Bouwcentrum aan
«nriaal-economische doel de diverse be- slechts een vaktechnisch verschil. Het de Diergaardesingel voor de bouwers in
1 nn mirLrlora tj-1 zaihor? V11 i hopft PPn AlOPTl I i. il.U.
een afzonderlijke bedrijfsorganisatie ab
soluut noodzakelijk. Helaas hebben de
mensen in die bedrijfstakken zich nog niet
voldoende bezonnen op hun komende taak
in de P. B. O.
Naar aanleiding van diverse vragen
bouwde mr Diderichs een P.B.O.-mozaïek
op, waaraan wegens de beperkte tijd nog
wel de nodige steentjes ontbraken, maar
dat toch in verschillende onderdelen een
practisch beeld gaf van de toekomst, zo
als de heer Diderichs die ziet.
Het doel van de P. B. O. schetste spr.
als: het neutraliseren van economische
machtsposities, door het doen heersen vjn
de rechtvaardigheid. Daarom is het een
eerste vereiste, dat ook de principiële
vakorganisaties, die tot taak hebben het
maatschappelijke leven te kerstenen, ac
tief meewerken aan de P. B. O., want
misbruik tot andere doeleinden is in geen
geval uitgesloten. Ieder tracht immers
zijn eigen belang zoveel mogelijk te be
hartigen. Dit is een noodzakelijk gevolg
van de erfzonde. De uiteindelijke reden,
waaom wij de binding in een P. B. O, dan
ook nodig hebben is, dat het algemeen
belang en het eigenbelang niet gelijk
waardig worden behartigd. En al zal de
absolute rechtvaardigheid nooit worden
bereikt: de paritair samengestelde or
ganisaties geven de grootst mogelijke ga
ranties voor recht en billijkheid.
Met vele geestige voorbeelden rekende
mr Diderichs, die blijk gaf zowel de theo
rie als de praktijk volledig te beheersen,
af met begripsverwarringen en het mis
bruik van woorden, waarmee vooral in
dit verband zo gemakkelijk wordt ge
schermd en tekende telkens een deel van
de levende praktijk, die de P. B. O. moet
brengen.
Een van de vragenstellers vertolkte
waarschijnlijk de gedachten van de vele
aanwezigen door op te merken, dat er nog
veel vaagheid bestond. Hij ontkende even
wel dat er bij de ondernemers geen groot
verlangen bestond om de zaak aan te pak
ken, ook al heeft de organisatie Wolter-
som de groeikracht van de vrije organi
saties belemmerd en velen afkerig gemaakt
van „organisatie".
In de Blauwe Zaal van de Beurs gaf
prof W- R- Heere, hoogleraar aan de
Kath. Economische en Sociale Hogeschool
te Tilburg een nadere uiteenzetting op
zijn prae-advies inzake de sociale en
culturele betekenis van het ambacht. Hij
wees er op, dat juist in de industrialisatie
het ambacht een belangrijke rol kan spe
len. Wanneer we naar de voorbeelden
van Zwitserland en Zweden zien, mogen
we zeggen, dat bet ambacht nog aan
twintig tot dertig duizend Nederlanders
een bestaan kan verschaffen- Hij reken
de ook het middenbedrijf tot het am
bacht en bracht naar voren, hoezeer
juist dit van de bekwaamheid der goe
de, moderne ambachtslieden profiteren
kan, alsmede van het doorzettingsvermo
gen en initiatief dezer categorie. Het am
bacht is voor het vraagstuk der overbe
volking slechts een gedeeltelijke op
lossing, maar heeft toch grote waarde. De
ambachtslieden moeten evenwel verou
derde Opvattingen '.aten varen en tot orv
De heer Köntg (Rotterdam) onder
streepte hetgeen de inleider had gezegd
over de noodzaak van een loonspreiding,
zodat het grote verschil tussèn de beta
ling van ongeschoolde en geschoolde
arbeid wordt opgeheven-
Dr. Groeneveld Meyer bracht de nood
zakelijkheid van een economische oplos
sing voor het ambacht naar voren, er op
wijzend, dat dit zijn bestaan enerzijds
lastingen en de wijzigingen, welke op
stapel staan. Uit zijn betoog bleek duide
VRIJDAG, 14 OCTOBER.
HILVERSUM li (415 M.) KftO. 7.00 NWS.;
7 15 Koor; 7.45 Morgengebed; 8.00 Nws., gram;.
9 00 Moeders Wil is wet; 9.30 Waterstanden;
9.35 Schoolradio; ÏO-0# Muziek houdt fit;
11.0
11.45
behartiging van belangen.
Op sociaal-economische gronden kwam
daarna dr. Delfgauw tot dezelfde con
clusie. De zelfstandige midden- en klein
bedrijven hebben gemeenschappelijke
functies, nl. het bevredigen van bepaalde
sociale verlangens van afnemers en van
schoolradio; lo.ou "V de persoonlijke behoeften van de klanten.
31.00 v. d. Zieken; H-35 Als ae zieie luistert, - uitoefening van deze gemeenschappe-
11.45 strijkkwartet; UMM*JZ\We functies zal - door te weinig of
Bietenbouwers,-12.5.) Ka«n h„ir ii» gescheiden vertel
midden- en kleinbedrijf heeft een eigen ruime betekenis behandelde
bedrijfs-economische problematiek, wel- In zijn beschouwing gaf mr Diderichs
ker betekenis vér uitgaat boven die van afln de vele geledingen in het bouwbedrijf
de vaktechnische vraagstukken. Deze i voue p0ncj; voor iedere groep van
eigen problematiek vraagt in de P B O. beroepen 2oals schilders, stucadoors, lood-
een toporgaan ter gemeenschappelijke „[e^ers terrazzobedrijven enz., achtte hij
aan de armoede, anderzijds aan de rijk
dom dankt. De armoede dwingt tot bijr
verdienen, de rijkdom geeft opdrachten;
De heer Taco v. d. Meer verklaarde,
de houding van sommige overheidsin
stellingen tegenover 't ambacht niet goed
te kunnen begrijpen. Het vindt daar geen
waardering. Dit blijkt o-a. uit het feit,
dat aan goede teerlingen van ambachts
scholen geen uitstel van militaire dienst
wordt verleend zulks in tegenstelling met
andere categorieën.
Verschillende sprekers voerden nog het
woord, waarna voorzitter Koops er de
aandacht op vestigde, dat de ambachts
man zich helaas in de meeste gevallen
voor zijn vak schaamt en zijn kinderen er
liever niet in opleidt. Hoe kan hij dan
verwachten, dat andere ouders hem hun
kinderen als leerling afstaan? Spr- achtte
een wettelijke bescherming van de mees
tertitel in het ambacht noodzakelijk-
Mede in verband met gestelde vragen
meende hij, dat een stelsel, waarin de toe
komstige ambachtslieden drie dagen ih
de week op school zouden zijn en drie
dagen bij een baas, gunstige resultaten
zou opleveren. Hij wees er tenslotte op,
dat elke goede ambachtsman de kans
heeft, een flink bedrijf op te bouwen. Er,
ook in de industrie is het scheppend am
bacht mogelijk.
Prof. Heere beantwoordde hierna de
verschillende sprekers.
Rotterdams Toneel voert „Jonk
vrouw de la Seiglière" op
Omstreeks vijf uur begaven de deel
nemers aan het congres zich gemeen
schappelijk naar het raadhuis aan de
Coolsingel, waar zij namens het ge
meentebestuur officieel werden ontvan
gen door burgemeester mr. P J. Oud,
die wees op de bijzonder grote moeilijk
heden, waarmee de middenstand In het
getroffen Rotterdam heeft te kampen en
op het grote belang van een bloeiende
middenstand voor de volksgemeenschap.
In het verleden hééft de middenstand
te lijden gehad onder een gebrek aan
organisatie. Het is nooit gemakkelijk ge
weest de middenstand in een organisatie
te krijgen wegens zijn verscheiden
heid, die zijn rijkdom is, maar die ook
zijn bezwaren heeft. Thans echter zijn
wij het tijdperk van het individualisme
geleidelijk ontgroeid, hoewel de zelf
standige verantwoordelijkheid belangrijk
blijft, echter niet i® die zin, dat ieder
individu geheel los zou staan van de
volksgemeenschap.
De sympathieke rede van burgemeester
Oud, die van groot begrip getuigde voor
de belangen van de middenstand, werd
met echt Zuidelijke geestdrift beant
woord door de bondsvoorzitter van de
N.R.K.M., de heer J. A. Koops, die zijn
dankwoord voor de gulle ontvangst be
sloot, met een hartelijk hoera voor de
Rotterdamse burgemeester.
Des avonds hebben de deelnemers aan
het congres in een stampvolle Rotter-
damsche Schouwburg aan de Aert van.
Nesstraat genoten van het verdienstelijke
spel van het Rotterdams Toneel, dat
onder regie van Ko Arnoldi een op
voering gaf van het bekende Franse stuk
„Jonkvrouw de la Seiglière' in de ver
taling van Willem Royaards.
Na afloop van deze zeer geslaagde op
voering waren er bloemen voor de in het
stuk meespelende dames Willy Hauk en
Enmy Meunier en een fraaie krans voor
Ko Arnoldi.
De staking der Luxemburgse spoor
wegarbeiders is 'geëindigd. Gisteren
(Woensdag)-ochtend was het treinver
keer weer normaal.
De eerste vis, die we zagen kwam niet uit de kuil, maar uit een
kistje in de messrooni. Toen we goed en wel buitengaats waren had
Leo. de kok goed gevoed en zeer gezond als alle koks de thee
al klaar, en onmiddellijk ervoeren wij dat het gebruikelijke, min of
meer uitgebreide thee-ritueel onder welks juk wij geleerd hadden
aan de wal door te gaan: koekje, zilveren,suikerschep, brekelijk
porselein etc. hier vervangen was door een minder omslachtige
methode met meer mannelijke attributen: een grote stevige mok,
een tinnen eetlepel, waarmee iedereen suiker in de thee deed, er
even mee roerde en 'm daarna weer terugzette in de grote stopfles
vol suiker, en om het „complet" te completeren voor ieder, die
wilde eenmakreel. Thee met makreel. En géén viscouvert voor
die makreel, maar slechts je eerlijke tien geboden, die onmiddellijk
blonken van het vet.
Het was prachtige grote gerookte ma
kreel goudbruin van huid met donkere
tijger'strepen op de rug en iedereen leg
de hem met een lichte simpele druk van
z'n twee duimen open en at 'm n «tig
op. 'n „Thé complet a la Vios" ltj s jns
een originele uitkomst op verdo; ide
stijve middagrecepties: een butler rond
gaand met, een kistje makreel, en dan tot
freule dingus, die met handschqenen aan
het theekopje hanteert: „En U, freule..-
nog een vèsje?"-
De messroom voor de officieren was
achteruit: een slingerende niet zeer grote
ruimte met banken om een tafel vol
slingerlatten.
Het schaften was er al even weinig
gecompliceerd en zeker zo voortreffe
lijk: er was iedere dag vers gebakken
witbrood, terwijl in enkele exkoekjes-„Kom neu nog wat naast me zitte..
i j- a Mr. AA/-) et" rvn,d J.A 1 li— 3 n T At.l/ill A TT Afimle 1
grijs geëmailleerd teiltje een stoere war
me hap; het runderlapje of stuk gebak
ken spek daarbij werd er prompt door
iedereen uitgevist, ifi de linkerhand ge
nomen en hap voor hap met de aardap
pels en groenten opgegeten- Meestal at
men ër bovendien nog een makreeltje
of bokkumpje doorheen.
Jaap op de Afsluitdijk
De grootste leugenaar aan boord was
ongetwijfeld de tweede machinist Jaap,
die door zijn vrouw, de niet minder fa
meuze en ontelbare malen geciteerde
„tante Anna", op plechtige momenten
ook wel Jacob genoemd werd-
„Kom nou nog wat naast me zitte,
meneer,...", werd voor mij elke maal
tijd vrij luidruchtig door hem ingeluid-
blikken de toespijs geserveerd stond
kaas en pakjes margarine, wat vlees in
blik soms. en een kartonnetje vrij pe
netrante geraspte kaas. De meesten had
den bovendien van thuis nog wat spek
meegenomen en een van de stokers be
schikte over een onuitputtelijke voor
raad eieren.
Wanneer men mij over vijl' jaar mid
den in de nacht wakker zal maken met
de vraag, wat er precies in de Umui-
dense courant van zesentwintig Septem
ber 1949 stond, zal ik onmiddellijk alle
kolommen van voor naar achter en terug
kunnen citeren, met hoogstens een ha
pering bij de geboorte-annonces en zo-
Ontbijtborden waren er namelijk met,
maar iedereen scheurde een kwart pa
gina uit de klaar liggende stapel kran
ten Deze .bordjes-met-verhalen" boden
aanzienlijke voordelen boven de blanco
dito van de vaste wal- Soms was b v
een of ander bericht onder je boterham
aanleiding tot eindeloze meningsverschil
len-
's Middags kreeg je verder in een
kunnen komen. Ook fiscaal hebben de 1
middenstandszaken bepaalde gelijke be-
Negen heit de I gescheiden vertegenwoordiging van
k,ok° ^oo ^hoXamc;' 15-30 Variaties en middenstand in de PBO - in
fuga op een thema v. Mozart, Reger. ïb.oo v.
d. zieken; n.oo V. d. Jeugd;17.15 Ktn^r^°D
17.45 Amusements-ork.: 18.4D voort:ekk
Lourdes; 19.00 Nws.: 19.15 Franse chansons
19.30 Brabants progr.: 20.00 Nws.. -
gewone man; 20.12 Guido Gezelle herdenking^,
oratorium „Hiawadha's lied"; 10 Mal,
gedichten; 22,20 Haags blaaskwintet, 22.45
De zin van het huwelijk; 23.00 Nws., 23.15
Dansmuziek.
HILVERSUM I (301 M.) VARA. 7.00 enJJOO
s gram.; 10.00 VPRO.; 10.30 Gram.; 10.30
v. dl. vrouw; 10.45 Koor; 11.05 Voordracht;
11.25 Orgel; AVRO. 12.00 Ork. Peter Gulien;
12.33 sport; 12.45 Gram.; 13.00 Nws.; 13.15 The
Skymasters; 13.45 Gram.; 14.00 Kookkunst,
14.20 Gram.; 15.00 Ons volk in zijn dichters;
15.20 Dameskoor; VARA: 16.00 Filmland; 16.30
V. d. jeugd; 17.00 Gram.; 17.20 Chopln-progr.;
18.00 Nws.; 18.15 Piano-duo; 18.30 Ned.
Strijdkr.; 19.00 Denkt om de bocht; 19.15
Piano-duo; VPRO.; 19.30 Cursus: 18.50 Tien
voor acht; 20.00 Nws.; 20.05 Trio; 20.30 Cursus;
20.55 Boekennieuws; VARA; 21.00 Gram.; 21.40
Ducdalf22.00 Buitenl. weekoverz.; 2215
Swing and sweet; 22.40 VPRO.; 23.00 Nws.,
gram.
Nws.,
dosc,.
muz„
RADIODISTRIBUTIE III; 7.00 VI- Br.;
Nws-, 7.05 Gram., 7.30 Kron., 7.40 Gym.,
7.50 Gram.. 8.00 Nws., 805 Conc-, 9.00
Nws 9.05 Gram., 10.00 Eng. L.P-: Harold
Smart (org.), 10£0 Eng. HS.: Cecil Nor
man en ens., 11.00 Eng L.P.: BBC Welsh
Orch 11 45 Voordr., 12.00 VI. Br.: Film-
muz„' 1230 Weerber., 12.32 Omr.ork.,
13 00 Nws. 13.15 Gram., 14.00 Operette
selecties 14.45 Schooluitz., 15.00 Eng. L.P.:
Sidney Davey en ens., 15 30 Jack Leon én
ork 16 00 NWDR: Recital, 16.30 Eng. H.S.:
Gram., 'l700 Kootwijk: Batavia 18.00 Fr.
Br.: V. d sold., 18.30 VI. Br.: V d. sold-,
19 00 Nws., 19-30 Liederen, 19.50 Filmmuz.,
20.00 Fr. Br.: Omr.ork. en accord.duo,
2115 Gram., 21-30 VI. Br-: Kunst kalei-
21 45 Gram 22.00 Nws.. 22.15 Dans-
22.50 Nws, 23-55 Gram-, 23.00 Div.
RADIODISTRIBUTIE IV: 7-00 Eng
H.S Nws.. 715 BBC North Ireh Light
Orch., 7.50 „Lift up your hearts 7.55
Weerber., 8.00 Fr. Br.: Nws8.10 Conc„
9.00 Eng. L.P.: Nws.. 9.10 Verz. pr-, 10-00
Div. 11.00 Eng. H.S-: Schooluitz-, 12.00
Eng. H.S.: Stanley Black en dansork.,
12 80 Eng L.P-: BBC Midi- Light Orch.,
13.15 Paul Fenoulhet en ork.. 14.00 Fr. Br.:
Causerie, 14.15 Eng. muz., 15 00 Eng- H.S.:
BBC North- Orch., 15.45 Kalundborg: Ge-
org Torngvist en ork., 16.15 Eng. L.P.:
Sopraan, bas en piano, 17 00 Fr- Br.: Ber.
en interv., 17.10 V. d- zieken, 17.40 Eng.
L.P.: Dansmuz., 18.00 Sydney Gustard
(org.), 1815 Syd Dean en ork-, 18.45
Hoorsp., 1900 Beromünster: Orch. Ra-
diosa, 19.10 Fr. Br.: „Tabernacle Choir",
I.9.15 Causerie, 19.25 Gram., 19.30 Eng L P.:
Ignorance is Bliss", 20.00 Verz-pr., 20.30
Lichte muz., 21.00 Causerie Stanford Ro
binson over „Ouverture" m. BBC Opera
ork- 22-00 Nws., 22.15 „Topic for to
night" 22.20 „Panamania", 23.00 Voordr.,
2315 Moonlight Lullaby, 23 56 Nws.
Rheumatische Pijnen schieten U als
een mes in de leden.
Maar ze vallen niet van de ene dag
op de andere weer van U af.
En tochals ge met morgen te beginnen
een bloedzuiverende kuur met Kruschen be
gint, zult ge verbaasd staan, hoe gauw de
weldadige werking zich demonstreert in een
allengs wijken van Uw ptjnen, in een groeiend
gevoel van welbehagen. Dat doen de zes,
minerale zouten, waaruit Kruschen is samen
gesteld. Die geven Uw bloedzuiverende orga
nen weer het elan van de Jeugd, de krachtige
werking, nodig om onreinheden uit het bloed,
die zich nu ophopen en vastzetten, los te
maken en af te voeren tot welzijn van Uw
hele gestel. Dus spoedig Kruschen nemen
en regelmatig Kruschen nemen. Iedere
mórgen steevast. Het is een goede gewoonte
van millioenen mannen en vrouwen, overal in
de wereld. En helemaal geen nare gewoonte
Maar wel regelmatig! Als e ÏLCaaaFvJ1^0'
Kruschen is verkrijgbaar bt) alle Apothekers
en Drogisten. c
1. Na tal van avonturen is Karei Kwiek
president geworden van de kleine Zuid-
Amerikaanse republiek Falderalia. Je
kunt hem zien zitten op zijn tröon. Ach
ter hem staat mijnheer de luitenant met
een mooi uniform aan- Signor Gabnei
ia nu zijn secretaris. De heren Pedro en
Fernando zijn allebei generaal gewor
den en lopen met wel vijf-en-zeventig
sterren op hun kraag door de straten
van Falderalia, aan 'het hoofd van hun
leger- Maar Karei Kwiek verveelt zich
Hij heeft al vijf keer gegaapt en het zat
niet lang meer duren of hij valt op zjjn
troon in staap. Gelukkig, daar komt een
postbode de slaperige middagstilte on
derbreken. „Telegram voor de nieuwe
president!....", klinkt het. op de stoep
van het paleis. „Halen", zegt Karei tot
de luitenant, en deze laat zijn plumeau.
waarmede hij zijn heer en gebieder van
tijd tot tijd koelte toe moet zwaaien in
de steek en stuift de deur uit- Even
later verschijnt hij weer met ee"
veren dienblad op zijn hand. De postbode
Zit er boven op. Mijnheer de luitenant
weet namelijk het verschil niet. tussen
een brievenbesteller en een telegram en
daarom heeft hij ze maar allebei mee
gebracht. Viak voor de troon van Kare,
Kwiek maakt hij een diepe buigi g
daarna.
dan zal ik je wat vertelle. Heppik .ie al
ver,teld van die E-H-B-O,-cursus, waar ik
aan deelgcnome hep: de beste leerling
was Jaap, zei de dokter. ik had m-e
d'rafafijn ik die vent onder eerste
huip, maakt dat zakte weer in orde,
brengt'm naar de dokter.... moeje altijd
doen, oor, naar de dokter brenge. Dat
heje best gedaan, Jacob, zegt die dokter,
.dal kon niet beter, Jacob, alleen zn
pruik zit verkeerd.... waar eyrst zn
kuifie zat, zit nou z'n kruin.(en op
't hoongelach) Oh niet soms!? Oh met.
met één kogel, hiero ik, metéen
kogel heppik een heel reziment Moffen
tegen gehouwe op de afsluitdijk- Hiero,
Jaap ja! Hé'k nog een dekorasie van Roo
sefeit voor gekrege na de oorlog op dat
witte huis, weet Je wel.... Sigaret
draaie?, je kom maar bij me hoor
Jacob heeft van alles oor: pakke tabak,
oor.... Meindert laat die jonge 'n siga
ret draaie, de mijne ligt beneje
Bij elke trek. die we binnen boord
haalden, kwam le, de onafscheidelijke
oliespuit in de hand. even van tussen
z'n machines, stond dan toe te kijken,
hoe de meestal magere vangst scheep
kwam. „Tante Anna '11 paar nylonkouse?
En n perremanent?! Als dat zo doorgaat
zullen d'r deze reis 'n paar ouwe vuile
sokke met gate overschiete. En perma-
ment?!!! Vette kattestaarte kanze krij-
ge.... komp allemaal omdat die sjour-
nalist aan boord is
Surprise voor Jan Willem
Beukelszoon
De schipper zat meestal zwijgend aan
tafel, gebogen over z'n prakkie, geërgerd
door Jaaps grote woord-
Die ouwe was tóch niet veel van zeg-
Sen. Alleen om te schaften kwam ie van
boven, drentelde verder de hele dag over
de zwaaiende brug heen en weer, loerde
door zijn kijker naar de bewegingen
van andere „trolders", luisterde zeer op
lettend de visserijband af op de radio,
stond soms mopperend in de kaartenka-
mer en begon een enkele keer zonder
T»»»l f- tl9-" I
modellen
ItÖEMVEl D l
van
de
3).
De bewoners van de kamers naast no.
6 kregen ruzie, wie die nacht iets in
de kamer van het ongelukkige meisje
gehoord zou hebben. Twee Brazilianen
gesticuleerden heftig: de Russische stu
dente kreeg een hysterische lachaanval
en klemde zich aan haar vriendin vast.
Franz Kolliseti ergerör zich; hij was
sentimeneel en kon de opgewonden sce
nes van zijn medegasten op dit drama
tische moment niet uitstaan-
De concierge, die eigenlijk al op weg
naar het politiebureau had moeten zijn,
durfde bij de heersende wanorde zijn
loge niet te verlaten. Hij probeerde de
orde te herstellen,
Zouden we niet liever naar onze
kamers terug gaan?, stelde bij voor.
Toen hij de straat op ging. werd hij
meteen door de samengestroomde menig
te omringd, maar Jacques kwam uit
Bretagne en was dus alles beha) e
praatziek.
Anais Lelievre was met Dorothee naar
haar kamer gegaan. De bpide vrouwen
zwegen bedrukt en toen herinnerde A-
nais zich plotseling, dat ze voor het
eerst van haar leven haar plicht ver
geten had. Verschrikt belde zij de di
recteur van het postkantoor op en vroeg
beleefd, of zij die dag vrij zou kunnen
krijgen.
Waarom wilde de directeur weten.
Omdat ik vandaag bij mijn vrien
din, mevrouw Schutzer blijven moet!
Waarom dat nodig was, vroeg de di
recteur weer
Waarom?. Ja, hoe kan ik u dat
zeggen.. omdat.... omdat er in het
pension van mijn vriendin een vrouw
vermoord is
Dorothee rukte haar de telefoon uit
handen-
Ben je nu helemaal gek geworden?
Waarom moet je dat bazuinen.
De hele stad behoeft het met te weten!
Anais wilde zich verontschuldigen.
Vanavond staat het in de kranten,
dan weet iedereen het immers toch.
Daar had Dorothee nog niét gé-
dacht. Met een zucht liet zij neb op
een stoel zinken.
Wat een ellendig schandaal!, 2éi
ze met gebroken stem-
Van de Rue Raynouard naar het politie
bureau is niet ver. maar hij haastte zich
niet. Doden plegen niet te vluchten,
dacht hij.
De storm van de vorige avond was
een weinig gaan liggen, maar er stond
nog een flinke wind Het was een on
plezierige herfstdag Jacques keck naar
naar de onverschillige voorbijgangers
die niet wisten, dat er zo vlak in de1
buurt een moord geschied was. Het was
een onaangename geschiedenis. Hij was
tenslotte maar de eóncierge maar het
was toch niet prettig betrokken te zijn
bij een moord. Hijzelf had mets ge
hoord, die nacht, niets dan regen en
wind- Het was in huis stiller dan ge
woonlijk geweest- Neen, Jacques be
greep er niet veel van. z-ou een van
de gaisten de dader geweest zijn? Er
waren vreemde klanten onder. Ze dron
ken en maakten herrie, soirl'J}11®®n betaal
den slecht, maar een moord. Neen dat
kern Jacques toch niet geloven- Met
deze gedachte was de concierge voor
het politiebureau aangekomen. Hij be
trad de wachtkamer, waar een agent
hem vroeg, wat hij wenste.
Ik zou de commissaris wilJen spre
ken, zei Jacques.
Waarover?
Er is bij ons iemand vermoord!
De agent scheen zich niet in het lyinst
tè verwonderen over deze gewlthtige
mededeling.
Gaat u maar mee, zei de hl) on
verschillig-
Jacques volgde de agent over een
lange gang, waar zij tenslotte voor een
deur bleven staan- De agent klopte en
zij betraden het werkvertrek van de
commissaris.
Uw naam. voornaam en beroep?
Jacques Khérouan. Sedert acht jaar
concierge in het pension Beauchamps.
Rue Raynouard 143.
V£at weet u van de moord?
Jacques antwoordde, dat hij er helaas
niets over kon mededelen.
Goed. Zegt u tegen uw meesteres,
dat wij dadelijk zullen komen. Alle be
wonen van het huis moeten zlc!l
beschikking houden- ,iti.mtn
Jacques ging, door twee
nen begeleid, terug- De beide genten
vatten post ter weerszijde van de deur
en Jacques bracht rapport u,t dan de
directrice,
Ik heb de moord aangegeven me
vrouw. De commissaris zal direct ko
men voor het onderzoek-
Het onderzoek! Alle onaangenaamhe
den. die daarui zouden voortë-deien,
stonden Dorothee plotseling duidelijk
voor ogen. Het pension zou overstroomd
worden door de mannen der gerechtig
heid, door nieuwsgierige journalisten en
persfotografen. De bonte verzameling van
nationaliteiten zou verhoord worden en
wat zou daar wel niet aan het licht
treden!
Anais Lelievre beefde van opwinding,
haar eentonig bestaan had eindelijk kieuv
gekregen! Iets bijzonders beheerste ein
delijk haar leven, dat in aa» eindeloze
stroom van postzegels éb briefkaarten
scheen onder te gaah- Zij had reedts
de romantische betekenis van het drama
van die nacht begi'ePen: natuurlijk was
het een moord om een liefdesgeschie
denis- Stonden niet dagelijks dergelijke
gevallen in de kranten? Ditmaal was
de misdaad in haar nabijheid geschied,
onder hetzelfde dak! Terwijl zij sliep
hadden de boze hartstochten door het
huis geslópen, misschien wél langs haar
kamer! Hoe speet bet haar nu, dat Zij
zich nooit met'juffrouw Smilowska be
moeid had! Misschien was zij dannu
ook wel in dit geheimzinnige drama
gewikkeld geweest. Ze vroeg honderd
uft maar Dorothee zweeg en dat er
gerde Anais. Ze probeerde het met de
concierge, maar ook daar stiet zij op
hetzelfde hardnekkige zwijgen. Teleur
gesteld ging Anais teslott-c voor het
raam staan, en loerde op de aankomst
van de politie.
De broer van de vermoorde moet
gewaarschuwd worden, zei Dorothee tot
Jacques, toen deze weg wilde gaan.
Weet u. waar hij woont?
Henryk Smilowski woont Place
Dancourt, nummer 11 of 13, dat moet
je maar informeren.
Goed, mevrouw.
Ga er maar dadelijk heen.
Dadelijk? Dat gaat niet. mevrouw.
Waarom niet?
Niemand mag het huis in 0. uit,
vóór het onderzoek heeft plaats gehad.
Er staan twee agenten voor de deur.
Twee agenten. nujn God, wat
een schandaal! riep Dorothee onthutst
uit. Waarom gaan ze met binnen
staan, Jacques, dat valt tenmi.itse niet
zo op!
Jacques schudde het hoofd.
Wat doet het er allemaal toe, zei
hij- Naar mijn mening is het met het
pension Beauchamps gedaan, of ze nu
binnen of buiten staan!
Ik heb je niet naar je mening over
het pension Beauchamps gevraagd, Jac
ques! Ga naar beneden en zeg tegen de
gasten ov ze zich gereed houden om
door 1 vssaris verhoord te worden!
(Wórdt vervolgd.)
duidelijke reden heel hard en niet vol
komen zuiver te zingen („maar helaes
zij is niet meerzij iegt nu in haar graf
terneer
Nee, veel van praten was ie niet; al
leen als er iets scheef ging, werd er van
de brug geen woord Frans naar het voor
dek geroepen en nauwelijks was er ave
rij aan het binnen-gehaalde net gemeld,
of hij kwam de brug, af en ging mee
helpen boeten, Het kon hem niet gauw
genoeg gaan.
Soms geraakte hij plotseling aan het
filosoferen met hortende, dikwijls moei
lijk te volgen flarden van redenering-
Hij liet me de hele technische appara
tuur aan boord zien: het echolood („von
ken die naar de bodem gestuurd worde
en weer terugkaetse, ja"), de zend- en
ontvang-installatie, de richtingzoeker. De
Doggersbank en de visgronden in die
buurt kende hij als de lijnen van zijn
handpalm: met negen jaar zat ie al op
een bom, met achttien was ie schipper
op een logger, vierentwintig jaar oud
had ie een trawler onder zien- Toen hij
naar zee ging, kende men al die tech
nische wonderen uiteraard niet, een kom
pasje en een dieplood aan een handwinch
was toen alles- Of hij zich eigenlijk ovèr
de enorme vooruitgang verheugde, was
moeilyk uit te maken- Over de radio-
visserijband, waardoor het isolement tus
sen de schepen onderling en de schepen
c-n de wal volkomen en definitief ver
broken is, zei ie met dat grappige IJmui-
der accent alleen: „D'r kan nou geen
hèèring z'n snuit bove steke of de hele
vloot zit d'r achteran. Niet dan?En
ik zal je nog wat vertellen, man: bij
mijn thuis in de buurt gaen ze bouwe;
daar zijn ze nou een terrein voor aan 't
klaer maeke.... maer mènse zie je d'r
niet meer bijalleen maer machines
Niet dan? Man, zo één buldog doet
't werk van tien mense. Niet soms? Wat
een wereld! En dit werk, kijk nou ons
werk beneden op het slingerende
voordek zwoegde iedereen in de telkens
overkomende zwiepende buiszeeën
kijk nou eris naer ons werk: as 't ons
goed gaet, en d'r wordt veel gevange zijn
we van 24 uur 24 uur tn touw. fi, ȟe
weer .777! Niét dan? En vanje verdienste
kan je de helft naer Lieftinck draege.
Is de vangst slecht, krijg je averij aan de
netten, dan ben je óók 24 uur in de weer-
Niet dan? En niet alleen bij ons.... op
de loggers is 't al veel beter.... die
moete de hèring nog kaeke ook.... Ze
hadden die Willem Beukelszoon een
driedubbele strop om z'n nek moete
trekke inplaets dassen'm een standbeeld
gaeve- Niet soms? Wat een leve man"
Wie wille ze daer nou nog voor porre.
voor dat vissersman-leve! Mijn eige jonge
die hier nou as matroos vaert heb ik
duizend keer gewaarschuwd. duizend
keer, man.... maer ij wil niet luistere,
begrijp je wel,
Toen ik 'm later" vroeg of hij dan aan
de wal zou willen blijven, gromde ie:
„Wat zou ik daer nou uitvoere, man,...
misschien laeter....".
Altijd over „loof"
Liefhebberijen had hij niet, voor zover
ik kon nagaan. De anderen aan boord
vertelden me, dat ie aan de wal tijdens
de twee etmalen verlof na elke reis een
kalm borreltje dronk, een enkele keer
naar de bioscoop ging, maar nauwelijks
in het gezelschap van andere schippers.
onmiddellijk weer over de visserij be
gon. Misschien was er op heel IJmuiden
geen schipper die de Noordzee zó door
en door kende; eigenlijk had ie geen
kaart nodig- Wanneer ie laat op de avond
even „plat" ging en de wachtsman aan
zei het echolood regelmatig te raadple-
bij de put krijg je dan nog een rijtje
kluitjes.... denk eraen, dat je niet dro
ger dan die 29 vaem komt oorof
„over een half uur krijg je een droge
sliep, die staet niet op de kaert.... daer
val je overheen terug naar diep waeter
Ér' was één gebeurtenis in zijn leven,
e waarschijnlijk meer voor 'm bete
die
kende, dan al die andere jaren op zee
bij elkaar: op tien Mei 1940 was hij
vissende buitengaats en kreeg zoals alle
andere schepen van de regering opdracht
2?.aru n£eland te stomen. Onderweg
Saf)6 enT sPrak hij nog met zijn gezin,
nat in IJmuiden achterbleef en kreeg
ze allemaal nog aan de telefoon om af
scheid te nemen.
Wanneer je^ hem over Blackpool sprak,
waar hij gestationneerd was geweest, of
over Engeland zelf werd hij spraakza
mer. „De mense hier hebbe nog niks
meegemaekt, man.... Dan moes je in
Blakpool komme; kèn je Blakpool? Man,
dat is de grootste badplaats van heel
EngelandDaer kon je elke avond er
gens naar toe, as je dat wou.... naer 'n
bioscoop of zo'n zaek, waer een jasband-
je speelde, daer kon je dan schafte ook
of naar zo'n ding waer Ze zonge,
begrijp je wel, of naer toneel'n
mooi toneelstukOf ik 't allemacl
verstaen kon? Man. de Engelse verstaen
't zélf niet allemaeldie lachen ook
om alles, oor. Niet dan? En altijd over
„loot', jonge.... altijd loof. Man. je
hóórde niet anders dan over leedievriend
en bojvriend- Niet dan? Man, daer is
zoveel te koop in de wereld, och man,
haer js zoveel te koop Daer gaet wat om,
oor!".
Zo was die ouwe van de „Vios I" en
naarmate ik meer gewend raakte aan die
slingerende vloer onder me. kon ik beter
met 'm opschieten. De laatste avond
stond ie helder gewassen, glad geschoren
en blinkend van' de zeep met een schoon
overhemd een mok chocolade melk voor
me te maken ln ziin kleine slingerende
hut. Met de zorgzaamheid van een man,
die heel ziin leven op zichzelf is aan
gewezen geweest, een man. die biina
altijd alleen was. Hii was spraakzamer
dan anders en ik vroeg 'm of er nou nog
beroepskwalen waren voor een schipper,
rheumathiek of zo- „Nee, zei ie, rheuma-
tiek heb ik nietalleen soms wat laSt
in m'n bene van 't lange staen, begrijp je
wel.vorig jaer kwamen we terug van
IJslandtoen heb ik zevenendertig
uur achter elkaer gestaensoms gaen
die bene wel eens wat gloeie maer
we kanne nog lang mee met 58 jaer.
Niiet dan?".
J. W HOFWIJK.
