t
J
HET KERKHOF MET HET
GEOPENDE GRAF
ENE
r' Jfl
Vliegende burgemeester van
Amsterdam terug
DE TAAK VAN DE LEEK
Geen discriminatie van
belangen
Ned.
Prof. dr. B. Brouwer plotseling
overleden
r
■m
ALLERZIELEN 1949
Laatste rustplaats in een tuin
Valuta-clausule voor transfer van
schadeloosstelling
„Geef hun de eeuwige
rust
Vruchtbaar contact gelegd tussen
Amsterdam en de West
Minister Rutten spreekt
over onderwijs
vernieuwing
Duitsers protestereu
tegen Nederlandse
maatregelen
Financieel-economische overeenkomst
Neurochirurg van wereldreputatie
Tentooustellingsbezoek
neemt af
Betekenis voortgezet
lager ondetwijs
WASDAG 2 NOVEMBER 1949
PAGTTfA 4
Dit was dan volgens alle natuurlijke normen het einde: een naakt
en zwart kruis, eenzaam geheven boven de wereld.
Hier liep de weg dood, en voor het leeggebloede Lichaam vond
men „ter plaatse waar Hij gekruisigd was, een tuin, en in den
tuin een nieuw graf, waarin nog iemand was bijgezet...." (Joan
nes XIX).
De tuin was het eigendom van een „zeker rijk man uit Arimathea,
Jozef genaamd". Hij had in die tuin, buiten de stadsmuren van
Jeruzalem- reeds bij zijn leven een graf laten uithouwen in de
rotsige bodem, en toen hij hoorde van Christus' dood, stond hij
het bereidwillig af.
Het gebalsemde ontzielde Lichaam werd, in lijnwaadstroken ge
wikkeld, bijgezet in dit nieuwe rotsgraf. En Jozef „wentelde een
grooten steen voor den ingang en ging heen".
Hiermee was de gewichtigste en ontroerendste begrafenis uit de
geschiedenis der mensheid ten einde.
DROEVIG ONGEVAL TE
TER APEL
f-.V:
LITTERAIRE PRIJS VOOR
ZUID-AFRIKAAN
Mi
.Asa
jgdjjgy
:éMm
Het Eeuwige Licht verlichte ken
-.DE NIEUWE MENS" OP
CASA NOVA
PASTOOR BROGTROP DOOR
BEROERTE GETROFFEN
OPGRAVING BIJ MAASTRICHT
Golgotha Op de Heilig-Lana-oitcn- geverfd op smalle voet. Verder zijn nog
men de ingang naar de graf crypte i een urnengrai.
ROTTERDAMSE VEEMARKT
Opvoeding geschiedt allereerst
in het gezin
AFNEMENDE NACHT
VORST
De besprekingen ter Ronde Tafelconferentie hebben mede ge
leid tot de opstelling van een ontwerp financiële en economische
overeenkomst. Allereerst wordt in principe vastgesteld, dat de
Republik Indonesia Serikat de rechten, concessies en vergun
ningen, naar het recht van Noderlandsch Indië (Indonesië) be-
voegdelijk verleend en nog van kracht op de datum van de sou-
vereiniteitsoverdracht, erkent en dat rechthebbenden voor
zover zulks nog niet in geschied in de feitelijke uitoefening
van hun recht zullen worden hersteld.
„Uit de schatkamers der middel
eeuwen" bleef beneden
verwachting
Leerplichtwet wordt weet
streng nageleefd
MIJNWERKER
VERONGELUKT
VIERHONDERD PAAR NYLONS
ZOEK
ZWARE STRAF VOOR
JODENVERVOLGER
NOTARIS VEROORDEELD TOÏ
f 1000.— BOETE
geestelijken, waaronder dat van mgr.
prof. dr. J. Hoogveld.
Men leest er plaatsnamen uit alle
delen van ons land: 's Hertogenbosch en
Leiden, Den Haag, Amsterdam en zelfs
Antwerpen. Allen, die hier werden
binnengedragen passeerden de tekst
van Sint Paulus, uitgekapt boven de in
gang naar deze crypte.
„Ér is voor mij maar eene wetenschap
Jesus Christus en Jesus Christus ge
kruist".
Op de eenvoudige zerken, welke
deze „catacomben-graven" afsluiten,
hoefde niet eens een kruis: Boven de
crypte namelijk, bovenop deze gewel
dige steenklomp, dié Golgotha heet,
staat eenzaam en zwart het Teken van
Dood en Overwinning, waaraan Chris
tus stierf.
Rondom de Calvarieberg liggen, letter
lijk iit een tuin, een groot aantal doden
begraven. Er is hier niets van de deso
laatheid, wélke vele kerkhoven drukt,
mén ziet er evenmin de lange tijen hard
stenen kruisen en rijk versierde grafmo
numenten.
Tussen het najaarsgoud van treurber
ken en het donkere groen van sierspar-
ren en dennen ommuren natuursteen-af
scheidingen elk paf afzonderlijk.
De muur behield hier, evenals oor
spronkelijk in het Heilige Land zijn be
tekenis van: bepaling, afscheiding zijn,
begrenzing van een gewijde plaats.
En daarom kreeg elk graf dit lage
muurtje; een kleine lage poort, vaak
Vandaag bidden ovef heel de wereld de
Katholieken voor de zlelerust der afge
storvenen, en onder de kerkgewelven
klinkt onophoudelijk gedempt smekend
het „Dena eis requiem", de vertrouwens
volle vraag om aan de gelovige zielen de
rust van het Eeuwig Licht te schenken.
Later op de dag wil het vrome gebruik,
dat men ook een bezoek bteögt aan het
graf zelf van dierbare afgestorvenen en
in sommige streken dansen vanavond op
de grafheuvel flakkerende, kleine kaars
lichtjes tussen herfstasters en chrysanten.
In de waterklare herfstnamiddag ston
den wij temidden van een roerloos, naar
dood hout en vochtig afstervende blaren
ruikend bos, Voor een graf.
Vlakbij overheerste ift grote eenzaam
heid het zwarte silhouet van een naakt
kruis de grijze Steken Golgothaberg.
In dé schaduw van dit doodssymbool
waren dé woorden gegrift: „Heer doe hen
van den Dood overgaan tot het Leven",
én de blik opnieuw wendend naar hét
draf zagen wij, dat de grote ronde sluit
steen inderdaad half weggeróld was.
Vlakbij Nijmegen, onder dé gemeente
Groesbeek, hebben dit jaar honderddui
zend mensen de Heilig-Land-Stichting be
zocht; waarschijnlijk wist het grootste
deel van deze bezoekers, dat zij daar in
éen prachtig stuk natuur alles zouden
vinden, Wat geschiedenis, areheologie,
folklore. Bijbel en geloof aan relief be
zaten bij het veraanschouwelijken van
het aardse Léven van Jesus Christus.
Dat daar echter óp deze Heilig-Land-
Sticking sok een kerkhof zijn zon, wis
ten ze waarsehjjniljk niet: deze doden
akker ls uniek in heel Nederland
En iemand van groot gezag, die be-
v/eêfdê dat dit zelfs het mooiste kerkhof
vaii heel West Europa was, kon voor deze
bewering fnèèr dta één overtuigend ar
gument vinden.
Crypte onder de Kruisberg
Zoals vroeger de Kruisvaarders bij
Calvarie begraven werden, zo ziet men
oöder de Golgothaberg in Groesbeek
tientallen graven, uitgehakt in de ste
nen wanden van de grafcrypte. De
laatste rustplaatsen zijn afgesloten met
een sobere sluitsteen, minder pompeus,
veel eenvoudiger dan de zerken op
vele kerkhoven Er is een klein eenvou
dig altaar en links en rechts daarvan
bèvlndên zich de graven van enkele
Dc 33-jarige landbouwer B Scholta
uit 2e Valthermond reed met factor
en aanhangwagen over de voor Zijn wo
ning liggende brug. Hij keek achterom
of de aanhangwagen goed over da
brug kwam en reed daardoor met do
tractor de bovenspanniug van de brug
kapot, waardoor hij de dikke Ijzeren
stangen over Zijn bovenbenen kreeg
Toen men het slachtoffer met vee)
moeite üit zijn benarde positie verlos'
had, bleken de beide benen verbrijzeld
te zjjn. In het Academisch Ziekenhuis
te Groningen is het slachtoffer, Vader
van vief kinderen overleden.
De Londense Sunday Times heeft een
litteraire prijs van 1000 pond toegekend
aan de Zuid-Afrikaanse schrijver Alan
Paton voör diens roman „Cry, the belo
ved country" Deze roman is nu onlangs,
na tot een libretto te zijn bewerkt, als
opera gecomponeerd door de in de. V S
wonende componist Kurt Weill (de com
ponist van de Dreigrosehenoper) en be
leefde onder de titel „Lost in the stars"
haar première tp New-York.
versierd met Christelijke symbolen, geeft
toegang tot deze graftuinen. Een sobere
steen aan het hoofdeinde van elk graf
vermeldt de naam van de dode en ook
hier leest men zeer vele en zeer ver uit
een liggende plaatsnamen. Meestal is de
enige ornamentiek een basreliëf: Christus
triomferend na Zijn Kruisdood, de Zege
palm, de vlucht naar Egypte etc.
De kunstenaar, die deze ontworpen
heeft een zeer wijs en oud mah, wiens
naam „niet in de krant hoefde", naar hij
ons verzocht -— heeft het geheel zózeer
in één stijl gehouden, heeft bovendieh de
idee van een tuin, en dan een tuin met
één open graf, zó consequent gehand
haafd, dat men zich inderdaad bevindt op
een der mooiste kerkhoven ter wereld.
Op Allerheiligen wordt er na het Lof
een plechtige kruisweg gehouden, volgen
honderden katholieken de kruiswegstaties
en besluiten de lange tocht bij de veer
tiende statie, het natuurgetrouw nage
bootste graf van Jozef uit Arimathea,
uitgehouwen in de rotswand.En het is on
getwijfeld voor allen, wier dierbaren daar
rondom Golgotha rusten, een grote troost,
dat dit graf.geopend is, dat men van
uit de donkerte van dit graf omhoog kijkt
in de stralende zekerheid der Verrijzenis,
de overwinning, welke Christus voor ons
bevocht op de dood
En op Allerzielen, wanneer aan het al
taar in de crypte de Mis van Requiem
wordt opgedragen temidden van de doden,
klinken telkenjare weer de uitdagend
triomfantelijke woorden, welke Sint
Paulus aan de Corinthtërs schreef:
„Wanneer nu het sterfelijke de on
sterfelijkheid zal hebben aangetrokken,
dan zal vervüld worden het woord, dat
geschreven is: de dood is verslonden tot
overwinning.
Boor, waar Ig uwe overwinning?
Dood, waar is uw prikkel?"
V
(Van onze verslaggever)
Bruinverbrand, joviaal als altijd en met
een kistje „Burgemeester d'Ailly-sigaren",
dat men hem bij zijn vertrek van het
vliegveld van Havana, nog als bewijs van
erkentelijkheid had meegegeven, onder
de arm. stapte Amsterdams „vliegende
burgemeester" gisterochtend de perska
mer van het stadhuis binnen om iets van
zijn reis-ervaringen te vertellen.
Zijn bezoek aan Suriname, dat als aan
leiding had het bewerkstelligen van een
nader contact tussen Amsterdam en do
West om de exportmogelijkheden van
citrus-fruit te onderzoeken en te trach
ten een oplossing te vinden voor de
g.ote moeilijkheden, die met een ver
groting van de export naar Nederland
zeker gepaard zullen gaan, noemde hij
in ieder geval „vruchtdragend". Het Su
rinaamse fruit biedt vele mogelijkheden
en het kan zeker met de Palestijnse en
Spaanse zuidvruchten concurreren, indien
er meer zorg aan het uiterlijk wordt be
steed. De exportmogelijkheid naar ons
land is In verband met de devaluatie nog
in studie. Zoals men weet, heeft Surina
me zijn munteenheid nog niet in waarde
verminderd, hoewel de burgemeester ver
wachtte, dat dit wel zal geschieden; tot
welke graad durfde hjj echter niet te
zeggen. Ook is men doende een citrus-
centrale te stichten, waar al het te cx-
oorteren fruit gekeurd en geselecteerd zal
moeten worden Een industrie voor sap-
verwerking is nog in haar beginstadium.
Er wordt in Suriname een belangrijke
nieuwe cacao-culfuur opgebouwd De
suiker-industrie kampt met moeilijkheden
op het gebied van uitrusting van haar ta-
brièken; de machinè-óütillagc dateert nog
uit de eerste jaren van 1900. De Neder-
1 andsche Handel Mij heeft hier mogelijk
heden gezien en zij zal die waarschijnlijk
met beide handen aangrijpen. De mijn-
bouw-industrie is volkomen Amerikaans
gemechaniseerd in verband met het te
kort aan werkkrachten. De missionarissen
zendelingen en medici doen prachtig werk
vond de burgemeester. Zijbevrijden de
bosnegers van de druk, die het animisme
op hen legt en de negers worden daardoor
mensen, die openstaan voor de Westerse
beschaving.
Cultureel is er in Suriname een grote
behoefte aan een nauwere samenwerking
met Nederland; verder bestaat er evenals
in ons land, vooral in de steden, een
groot huizenprobleem en men heeft grote
behoefte aan meer moderne ziekenhui
zen.
(Van een medewerkster)
In April van dit jaar begon by Het
Spectrum een „maandblad voor beleving
van het christendom" te verschijnen. Het
wds groot-Nederlands opgezet, en de re
dactie bestond voor tweederde uit Noord
en voor éénderde uit Zuid-Nederlanders-
Samen vórmden zij een team van jonge
priesters en leken, die „getuigenis wilden
afleggen van de waarheid: dat de chris
ten, vernieuwd door het doopsel, geroe
pen is in alles als een nieuwe mens te
leven-
tial echter het ideaal vin De Nieuwe
Mens verder gaat dan het in stand houden
van een tijdschrift, bewees dc bijeen
komst, die zij
het feest van
Pastoor J. Brogtrop van de parochie
Bosschenhoofd (Seppe) is door een be
roerte getroffen en moest terstond van
de laatste H.H. Sacramenten worden
voorzien. Bij informatie gisteren bleek
Zijn toestand iets vooruitgaande.
Christus Koning, gehouden heeft in Casa
NoVa, het Pelgrimshuls vèn de H. Land
stichting in Nijmegen
Meer dan honderd katholieken, afkom
stig uit alle streken en cultuurkringen
van Nederland doch naar wij menen:
wel vooral academici waren er vóór
bijeengekomen. Het element dat hun bond
moet hoofdzakelijk geweest zijn: het besef
dat er onder de katholieke leken van het
ogenblik tets groeiende is.
Het gesprek, dat deze mensen op Casa
Nova met elkaar hebben gevoerd, werd
ingeleid door drie sprekers, terwijl de
bijeenkomst zelf geopend werd door prof
J. Wils.
„Wij willen niet revolutionnair zijn,"
zei prof. Wils, „wij willen niet ons tijd
schrift misbruiken om ons particuliere
hart te luchten."
Wat wil „r Nieuwe Mens" dan wel?
Daarover sprak pater B. van Bilsen OFM
namens de redactie. „Er zijn veel katho
lieken, die, verontrust door de ontker
stening in onze dagen, mgelijk een goede
kijk hebbeh op hét godsdienstig leven- Zij
weten zich individueel verantwoordelijk
voor de Kerk- Zij willen opbouwend werk
verrichten als kinderen van die Kerk, en
wel op strikt godsdienstig terrein. Hun
zorg is het, de Kerk van binnen sterk te
Op de westhelling van de St, Pieters
berg in het Jekerdal zijn bij het verrich
ten van graafwerk voor nieuwe aanplan
ting door broeder LaetantiUS enige laat
Romeinse urnen gevonden. Aldaar ligt
het buitengoed van de Broeders van de
Onbevlekte Ontvangenis, onder de naam
„de Schaik".
De vondst bestaat uit 3 kommetjes,
waarvan één nog stukjes menselijk been
bevat.
Eén is geelachtig, het andere bruin met
draai-groeVe-decoratie èn het derde zWart
j Of-i/d, «iut=ve-aecoraiie en net aerae zwart
tinn Tussen dp heide ZUÏlcn Ziet scherven gevonden van een Romeinse
tlng. lussen ae oeiae zuuen kruik. De regelmatige opstelling Wijst op
maken, en „De Nieuwe Mens" is hun or-
gaan-
Gabriel Smit sprak over de laak van
de leek in de wereld van thans. Hij legde
bijzondere nadruk op de plichten van de
leek ten opzichte van het huwelijksleven
en wijdde hartige woorden aap ons té
veel aan organisaties, dat de leek weg
haalt uit het gezin, en dat de priester wel
eens te veel onttrekt, aan zijn priester-
werk.
Prof. mr. J. J. M. va i der Ven sprak
over het hernieuwd contact tussen pries
ter en leek, en hij zei vele dingen, die in
deze tijd van buiten, en binneu-kerkelijk
anticlericalisme noodzakelijk weer eens
gezegd moéten worden.
Daarna brak de discussie los, waarin
mét ernst ën vuur is gesprokén over vele
problemen, die samenhangen met de taak
en de positie van de katholieke leek.
Prof- dr- J. Peters C ss.R. sprak het slot
woord, gedurende etwelk de stilte voel
baar was Geen gunstiger en juister oor
deel dimr'fict 'óórdeel van dezè stilte was
aan het eind van deze dag mogelijk.
ROTTERDAM, 1 November. Vee. Aanvoer
ln totaal 4138 stuks, waarvan 600 vette koeien
en ossen, 1426 gebruiks vee, 463 graskalveren
330 nuchtere kalveren, 476 biggen, 26 veulens,
204 paarden, 377 schapen en lammeren, 106
bokk en lammeren, 166 bokken en gelten,
111 varkens.
De prijzén warCn als volgt: kalfkoelen le
soort 875, 2e soort 725, 3e soort j 600,
melkkoeien resp. f 875, 125, 600. varekóeièn
reesp. f 525, 400, 350. vaarzen rèsp. ƒ550, 490,
350, pinken resp. 450, 350, 275, graskalveren
resp. 250, 180, 80, biggen resp. 30. 25, 40,
hitten resp. 650, 550, 400, paarden werk resp.
850, 650, 400. id. slacht resp. 1.30, 1.20,
1.— per kg.
Kalt- en melkkoeien aanvoer korter, han
del traag. prijzen staande prijzen; vare
koeien aanvoer iets minder, handel slepend,
prijzen als vorige week; vaarzen én pinken:
aanvoer iets kleiner, handel lui, prijzen
onveranderd; graskalveren aanvoer korter,
handel matig, prijzen als vorige week; biggen
aanvoer Iets minder. handel zeer traag,
prijzen lager, enkele beste boven notering;
paarden aanvoer als vorige week, handel
stroef, prijzen met moeite te handhaven.
In het kader van de jeugdweek van
30 October t m. 5 November, georgani
seerd dóór de gezamenlijke omroepvere
nigingen, heeft de minister van O. K. en
W, prof. dr. F. Rutten gisteravond een
radiorede gehouden over het onderwerp:
„Onderwijs als onderdeel van de opvoe
ding".
Spreker zette uiteen, dat dc opvoeding
allereerst geschiedt en behoort te geschie
den in het gezin, de kleine gemeenschap
die van nature daartoe geëigend ls„
Allesbèheérsènd is op school de per-
soonlijkheid van de onderwijzer en zijn
gehelè levenshouding, in cén woord zijn
voorbeeld. Het onderscheid tussen de ge-
Zins- en schoolopvoeding is ln dê loop
van de tijd minder scherp geworden.
Bij de huidige stromingen, die dc ver
nieuwing van de s.hool beogen, legt men
op de opvoedku idige taak van
de school de volle nadruk.
Een vijand van dc vernieuwing is de
zucht naar uniformiteit, naar egalisatie.
In Nederland schijnt iedere leerkracht de
Elicht te hebben ahe leerlingen, die in een
epaalde school of in een bepaalde klas
geplaatst zijn, even. hoog op te trekken,
te zofgen, dat alle leerlingen, die ln zijn
klas zitten, na het einde van de klas even
veel kennen en kunnen. Leerlingen, die
aan enkele eisen niet voldoen, worden
gedwongen het hele proces nogmaals te
doorlopen. In de laatste 25 jaar is op du
punt veel vooruitgang aan le wijzen De
ze lijn moet worden doorgetrokken. Maar
geleidelijk, want de gewenste voorziening
kost schatten geld en de nodige selectie
is moeilijk.
Het Nederlandse wetsontwerp voor de
geannexeerde Duitse gebieden, het be
trekken van deze gebieden in het Neder
landse schoolwezen en de Nederlandse
militaire dienstplicht heelt geleid tol
een protest van de grenslandcommissie-
van Noord-Rijn-Westf alen. De voorzitter
van deze commissie verklaarde te Keu
len op een persconferentie, dat het Ne
derlandse plan vooruitloopt op het vre
desverdrag en indruist tegen alle vol
kenrechtelijke principes' De bondsrege
ring te Bonn zal bij dit optreden van
Nederland niet. werkeloos toezien,'aldus
dr. Schwering.
„Deze kwestie gaat. ook de bezettende
mogendheden aan, want zij hebben ver
zekerd. dat de grenskwesties eerst defi
nitief in het vredesverdrag zullen wor
den geregeld", zei hij.
Karl Arnold, minister-president van
Noord-Rynland-Westfalen. heeft te Dus-
seidorp bekend gemaakt, dat hij bij de
federale Duitse regering wil intervenie
ren; indien er enige waarheid schuilt in
bovenstaande geruchten.
w eerbericht j
Weer verwachting geldig van
heden- tot Donderdagavond:
Over het algemeen tamelijk veel
bewolking, maar slechts op enkele
plaatsen Wat lichte regen. Aan-
vankelijk weinig wind. later voor-
namelijk langs de kust matige
Zuidwestelijke wind. Vannacht in
bet Zuiden van het land nog
plaatselijk nachtvorst. Overdag on-
geveer dezelfde temperatuur als
vandaag.
Donderdag 3 November: Zon op:
7.37 uur, zon onder: 17.09 uur
maan op: 16.18 uur, maan onder j
4 53 uur.
Gistermiddag is plotseling in het
Anteni van Leeuwenhoekhuis te Am
sterdam overleden prof. dr. B. Brou
wer, voorzitter van het Nederlands
Kankerinstituut.
Prof. Brouwer stond op het punt de
huldigingsplechtigheid te lelden ter
gelegenheid van het 30-jarig jubileum
als blochemicus van dr. Waterman.
M. Chr. van Eeghen sprak als
oudste bestuurslid van het Ned.-
Kankerlnstituut enkele woorden tot de
genodigden, waarbij hjj hun mededeel
de. dat de plechtigheid na deze droeve
gebeurtenis geen voortgang kon vinden.
Bernardus Brouwer werd 23 Maart
1881 te Amsterdam geboren. Hij bezocht
het gymnasium en studeerde aan de uni
versiteit in de medicijnen. In 190b be
haalde hij het artsdiploma, waarna hy
enkele maanden op het laboratorium van
prof. Van Monakow te Zurich werkzaam
was. Vervolgens werd hij inwonend as
sistent aan de afdeling voor neurologie in
het Binnengasthuis. In 1909 promoveerde
hij. Drie jaar later werd dr. Brouwer
benoemd tot onderdirecteur van het Cen
traal Instituut voor Hersenonderzoek.
In 1923 volgde zijn benoeming tot hoog
leraar ln de neurologie aan de Amster
damse universiteit. In 1929 werd een
nieuw instituut in het Wilhelminagasthuis
geopend met een eigen neuro-chlrurgische
afdeling en uitgebreide laboratoria. .Een
pioniersdaad, was prof. Brouwers intro
ductie der chirurgie van het zenuwstelsel
als eigen specialisme, waarvan h^j de mo-
gelijkheden tijdens een reis door Amerika
ln 1928 had bestudeerd. Dat zijn initiatie!
volkomen slaagde, blijkt wel Uit het feit,
dat thans in Nederland reeds vier neurn-
chirurgen werkzaam zijn.
In 1920 reikte de Nederlandse vereni
ging voor psychiatrie en neurologie aan
prof. dr. Brouwer als eerste de gouden
Ramaer-medaille Uit. Zes jaar later werd
hij tot lid van de academie van weten
schappen gekozen. Voorts nam hij actief
deel aan de organisatie van verschillende
internationale congressen en werd hij
herhaaldelijk naar het buitenland uitge
nodigd voor het houden van lezingen. In
April 1946 kreeg prof. Brouwer eervol
ontslag als hoogleraar op grond van het
zuiveringsbesluit
Niet alleen de wetenschap had prof.
Brouwers warme belangstelling. Vooral
ook de muziek had zijn liefde. Tevens
stond hij als oud-cricketer, voetballer en
ex-scheidsrechter van de KNVB steeds op
de bres voor de Nederlandse sport.
De Nederlandse regering erkende zijn
grote verdiensten, door zijn benoeming
tot ridder in de orde van de Nederlands
Leeuw, terwijl hem ook tal van buitei
landsc onderscheidingen zijn toegekend.
De mogelijkheid, dat bedrijven van
openbaar hut, zoals de particuliere spoor-
en tramwegen en de electriciteits- en gas
bedrijven door de R.I.S. zullen worden
genationaliseerd, hetgeen dan langs de
weg van onteigening c.q. naasting zal ge
schieden, zal geen invloed hebben op het
herstel van de rechthebbenden in de fei
telijke uitoefening van hun recht. Wel
kan bij dit rechtsherstel rekening worden
gehouden met de beheersvorm van de
spoor, en tramwegen op het ogenblik der
sou vereiniteitso verdracht.
Aan rechten, concessies en vergunnin
gen zal slechts kunnen worden getornd
in het algemeen belang, w,o. het volks
belang, langs de weg van minnelijke schik
king en indien deze niej tot stand komt,
dóór onteigening.
Een bepaling is opgenomen, dat de be
drijven en ondernemingen hun medewer
king zullen verlenen aan zakelijk verant
woorde samenwerking met en inschake-
lint? van Indonesisch kapitaal-
De RI S. zal de nodige maatregelen ne
men ter veiligstelling van de uitoefening
van bovengenoemde rechten enz., zulks
ter bevordering van de hervatting en de
duurzaamheid van de economische activi
teit.
De lasten, welke op het bedrijfsleven
rusten als gevolg van fisoale, in een
modern land gebruikelijke sociale las
ten e.d. worden binnen zodanige rede
lijke grenzen gehouden, dal onder nor
male omstandigheden een bedrijfsvoe
ring mogelijk is, die veroorlooft normale
vernieuwingen, afschrijvingen en reser
veringen te verrichten en die een rede
lijk rendement toelaat voor het in die
bedrijven gestoken kapitaal,
Nederlandse staatsburgers, rechtsperso
nen, producten, schepen e.a. objecten ge
nieten in Indonesië niet minder gunstige
behandeling dan dia van enig derde land.
Vreemdelingen van alle naties zullen ge
lijke rechten genieten.
Echter erkent de R.I.S., dal ten volle
rekening behoort te worden gehouden
met de bijzondere belangen van de Ne
derlandse staatsburgers en rechtsper
sonen binnen Indonesië en voorts, dat
geen discriminatie zal plaats vinden
t.a.v. genoemde belangen, onverkort het
recht van dc R.I.S. om zodantge maat
regelen te treffen als nodig zijn ter
bescherming van de nationale belangen
of ter bescherming van economisch
zwakke groepen.
I11 het belang van de sociale rust en
orde en Ier verbetering van de sociale
toestanden, zullen de bedrijven londei -
nemingen) hebben mede te werken aan
daartoe geëigende en met name genoemde
maatregelen. In dit verband wordt be
paald, dat bedrijven, wier arbeidsveld in
hoofdzaak in Indonesië is gelegen, volle
dig gemachtigde organen in Indonesië
aanwezig moeten doen «yn.
Financiële betrekkingen
Nederland en de R.I.S. zullen ieder
streven naar 'n gezoad monetair systeem,
zich daarbij baserend op de beginselen
van Bretiton Woods. Dit vereist o.a„ dat
in elk der landen slechts één circulatie
bank werkzaam zal zijn. Dc monetaire
politiek van eik dér beide landen zal ge
richt zijn op hét bereiken en handhaven
van een stabiele interne en externe waar
de van de munteenheid en op het bevor-
dereh van een vrij betalingsverkeer. Over
leg zal worden gepleegd tussen beide lan
den, teneinde de R.I.S. zo spoedig moge
lijk het lidmaatschap van het Intern. Mo
netaire Fonds te doen verwerven.
Over Wijziging van de wisselkoers van
de munteenheden van Nederland en de
R.I.S., zal tussen beide landen voorafgaand
overleg worden gepleegd.
Zolang internationale of interne om
standigheden een deviezenregime nood
zakelijk maken, zullen beide landen over
leg plegen terzake van voor de weder
partij van wezenlijk belang zijnde punten.
Een regeling voor transfer van gelden
naar Nederland is getroffen (zie elders
in dit blad). De R.I.S. heeft zich ech
ter het recht voorbehouden, hierbjj zo
danige beperkingen aan te leggen, welke
zij noodzakelijk acht in verband mei
haar deviezenpositie.
Over deze beperkingen zal
overleg plaats vinden. De R s
rente en aflossing t.a.v. de door „r
overgenomen schulden worfVm of te
door de in dit opzicht gepiaakte ot te
mine^:afrvaaneonteigening, nationalisatie
enz. c.q. naasting staat de R.I.S. transfer
toe van de schadeloosstelling c.q. naas-
tingsprys binnen drie jaren na dé datum
van het ontstaan van het recht op schade
loosstelling.
ln geval onmiddellijke overmaking
niet plaats vindt, zal de in Indonesisch
courant uitgedrukte schadeloosstelling
tegen de koers van de dag van het ont
staan van het recht worden gecrediteerd
in dc valuta van het land. waaruit het
geïnvesteerde kapitaal afkomstig is.
Mocht overmaking binnen drie jaar on
mogelijk zijn, dan dient de R.I.S.'dit van
le voren te verklaren. Een arbilrage-
commissie zal een bindende beslissing ge
ven met betrekking tot de vraag of en
m hoeyerre op genoemde termijn een uit
zondering mag worden gemaakt.
Zolang de R.I.S. nog schuldverplichtin
gen heeft agn Nederland, zal tevoren
overleg gepleegd worden over voorgeno
men wijzigingen in de Muntwet en de
Javasche Bankwet. Voorts zal de R.I.S.
in het algemeen overleg plegen, wanneer
zij belangrijke maatregelen overweegt op
monetair- en financieel gebied, voorzover
belangen van Nederland daarbij zijn be
trokken.
Bovengenoemde schuldverplichtingen
(incl. garanties) betreffen, die welke be
staan op het tijdstip der souvereiniteits-
overdracht. Tot de nieuwe circulatiebank-
wet van kracht wordt, zal overleg ge
pleegd worden met Nederland inzake be
noeming en ontslag van president en di
recteuren van dc circulatiebank en de
credietverlening van de circulatiebank aan
de overheid.
Beide landen zullen de uiteindelijke
verantwoordeiykheid dragen voor hun
handelspolitiek. Een Vrijwillige samen
werking in de buitenlandse handels
betrekkingen kan tot gemeenschappelijk
voordeel strekken. De op het tijdstip
van de souverelniteitsovcrdracht gel
dende handels- en monetaire Ace»ordW
zullen door de R.I.S. worden overgeno
men (voorzover op Indonesië betrekking
hebbend).
Overneming vult schulden
Tenslotte is een regeling getroffen Voor
de schulden. Ten laste van de R.I.S. ko-
men de volgende schulden:
Geconsolideerde lcmpgcn (Stand per 31
December 1949 in ƒ1000):
De Ned.-Indische lening 1935
SH Pct' v,36.650
De Ned.-Ind. Conversie Leeninc
1937 3% pet90.000
De Ned.-Ind. Leening 1937A
3H pct. ,616.250
Aandeel Indonesië in Nederl
Werk. Schuld 1896 3 pct3-3°°
imm I.ndones!sche.Lening 79.912
Beleningen bij de Ned. en Java-
sche Bank 3 pct„^-fa25
Schuld aan derde landen (X 1000 Per
31 December 1949):
Lening Export Import Bank O"
kader E.C.A.) 2Vi pct. l5,00°
A Line of Credit bij de U.S.
2 pct
Lening van Canada 2)4 pct- 15.452
Settlement met Australië
(rentevrij) 8.500
De volgende schulden aan Nederland
per 31 December 1949 tot de hieronder
vermelde maximumbedragen X 1000):
Aandeel van Indonesië in de
swing met Engeland 5000 f 53.500
Een swing op de C-rekenin* 40.OOO
Debetsaldo op de HG/HL-rek. 80.000
Debetsaldo op Bretton W.-mis
rekeningen 95.000
En tenslotte ook alle interne schulden
van Indonesië op de datum van dc souve-
reiniteilsoyerdracht.
De overige sdbulden aan het Koninkrijk
der Nederlanden Worden, nadat hierop de
schulden van Nederland aan Indonesië in
compensatie zijn gebracht, vervallen ver
klaard, hetgeen neerkomt op een vermin
dering van de externe schuld aan Neder
land met een bedrag van Ü.000.000.000
per 31 December 1949.
De zomertentoonstelling in het Rijks
museum te Amsterdam „Uit de schat
kamers der middeleeuwen" is Zondag
voor het laatst geopend geweest.
In totaal trok deze tentoonstelling
67.873 bezoekers, hetgeen, aanmerkelijk
minder is dan de verwachte ltiO.OOO-
Merkwaardig is dat in het laatste
weekend. Zaterdag en Zondag dus. niet
minder dan 3.500 mensen toch nog kwa
men om in de laatste ogenblikken van de
middeleeuwse kunstschatten te kunnen
genieten- Vergelijkt men deze cijfers met <je
andere grote tentoonstelingen, die sinas
de bevrijding zijn gehouden: de Pinaco
theek 122 -145 bezoekers Weense kunst
schatten 272.198 en Franse wandtapijten
104.371, dan is het totaal aantal bf zoekers
aan deze laatste der vier exposities, op
vallend gering.
De directeur van het Rijksmuseum
wijt het niet aan een zekere vermoeid
heid van het publiek, want de perma
nente expositie van eigen bezit trejst-
gemiddeid 200.000 bezoekers per laar,
waarbij het laatste jaar niet ongunstig
afsteekt tegen bijvoorbeeld 1947. Vóel*
eer wijt men het geringe bezoek aan het
feit, dat men zuiniger begint te worden.
Dit geldt dus vooral voor bezoekers van.
buiten Amsterdam, die behalve hun en
treebiljet ook reiskosten moeten betalen.
De directeur leidt dit mede af uit het
feit, dat bijvoorbeeld ook de verkoop
van-catalogi het laatst- iaat aanzienlijk
is teruggelopen.
Leerlingen, die na de gewone lager®
school geen ander voortgezet 'onderwijs
ontvangen, vinden in de scholen voor
voortgezet lager Onderwijs het juiste in
stituut om een zekere graad van alge
mene vorming en bepaalde bekwaamheid
te verwerven voordat zy de maatschap,
pij ingaan. Aldus het oordeel van de mi.
vi'n rutPr. °d K- w- Sn do memorie
van antwoord, op het voorlopig u ma'sl* f
Tweede Kamer over het "oatwerp tot
wijziging van de Lageronder wijs wet
Het onderwijs in een zevende en achtste
leerjaar van een school voor gewoön la.
ger onderwijs moet als een noodmaatre
gel worden beschouwd De minister is
daarom bereid, waar dit ook maar enigs
zins mogelijk is, de toestemming te ver
lenen. dat de school voor gewoon lager
onderwijs slechts uit zes klassen zal be
staan.
Aan burgemeesters van gemeenten mét
mmder dan 20000 inwoners stelde hij de
vraag of het al dan niet waarschijnlijk
moest worden geacht, dat een schoof voor
voortgezet gewoon lagir onderwijs ter
plaatse levensvatbaarheid zou hebben.
Deze vraag beantwoorden 185 burgemees
ters m positieve zin. Zeer vele burgemees
ters maakten de restricties: „Uitsluitend
meisjesschool" en „miis streekschool"
De nakoming van de Leerplichtwet
baart de minister minder zorgen dan eni
ge tijd geleden. In de eerste jaren van de
0 -ï'log Wérd deze wet door velen op aller*
lei wijze ontdoken. De regering stond hier
vrij machteloos tegenover. Thans wordt
de Leerplichtwet weer treng nageleefd,
hoewel de minister vreest, dat het ver
zuim weer zal toenemen als op 1 Januari
1950 de leerplicht wederom 8 jaar zal zijn.
Voor wat betreft de aansluiting van 'de
ambachtsschool aan de lagere school is
de minister na rijp beraad tot de conclusie
gekomen, dat onder de huidige omstan
digheden in het belang van de leerlingen
en in het belang van de industrialisatie
de invoering van een voorbereidende klas
se aan de ambachtsschool de aangewezen
oplossing is-
Zeer beslist ontkent de minister, dat ?r
plannen beslaan om met ingang van 1
Januari 1950 de kleine acholen voor voort
gezet lager onderwijs op te heffen,
in S bscht van Maandag op Dinsdag
ondergrondse werken van de
uomamale Mijn te Kerkrade de 28-jarige
J Renierkens uiit Bleijehheid-e om
"ét _even gekomen. Hij werd bedolven
onder vallend gesteente en was op slag
Good. Het slachtoffer was gehuwd en
vader van een kind.
Een zeeman heeft bij de poiitie in Am-
sterdam aangifte gedaan dat hy i«
licht door een koopman, aan wie hij 400
paar nylons voor 2200 gulden had ve.'--
kocht. De koper, die is aangehouden, maar
na verhoor weer vrij gelaten, vertelde de
politie, dat men kwestie had gekregen
kooPPriJs en dat hij de nylons in
ne water had geworpen. De zeeman, die
eweerde dat de nylons waren ingeklaard,
gelooft dit verhaal evenmin als de poli
tie.
Het B. G. te Amsterdam veroordeelde
gisteren de 39-jarige ex-rechercheur van
het bureau Joodse Zaken te Amsterdam,
Douwe Capelle tot 20 jaar gevangenis
straf met aftrek en ontzetting uit alle
openbare rechten voor de tijd van 't le
ven. Capelle, die nauw samenwerkte
met de beruchte Schaap en Kaper, heeft
deelgenomen aan het arresteren van een
groot aantal Joodse personen en opereer-
de na de Dolle Dinsdag vanuit het Schol-
tenshuis in Groningen.
De notaris A. van A. te Waardenburfc
die een datum veranderde in een Dewij'
tot ojïheffing van het verbod om roe<
zijn auto op Zondag te rjjden, werd g>»-
termorgen door de Arnhemse rechtban*
veroordeeld tot een geldboete van JOCi»
subsidiair 1 maand hechtenis.
