Nieuwe Schiedamsche Courant | 1949 | 31 december 1949 | pagina 6

WEINIG BEMOEDIGENDE
FILMBALANS

Reclame

R

r

v=

NEMES

VAN M/ENTJE KWETTER

Maakt

voor Uw zaak

ADIO

programma

S caX^j

ZATERDAG 31 DECEMBER 1949

PAGINA

Voor de filmcamera

„FIETSENDIEVEN" DE
BESTE FILM VAN 1949

De drie eerste en voorlopig
laatste? Nederlandse speel
films sinds de bevrijding

ÜBI
wÉim

UIT HET MOS' VERTAALD DOOB 5EBASTI AAN

No. 38

12 VOER

„Moet je nou eens kijken" sjilp
te Mama vanochtend.Voor de
ingang van ons pannetje stond een
mus-van-de-omroep met in zijn
ene poot 'n doosje-om-in-te-kwe?-

Joop doet 't zo...

Hoe je 't doet...
met Mascotte gaat-ie goed

teren en rond zijn andere poot een
hele wir-war van lange draden

De radiomus haalde heel, heel
diep adem, tot zijn buikje er plat
van werd en.... „goedemorgen
dames en heren luisteraars wij be
vinden ons thans in de woning van
onze bekende landgenoot zijne ex

cellentie jan mos en de misschien
nog beroemder zes dochters van
het echtpaar mos-kwetter ik kan
van hieruit de zesling goed zien
het zijn alle zes vlotte, gezonde,
jonge dames en ik geloof dat tk
spreek namens u allen als ik hen
hartelijk welkom heet in de raus-
senwereld misschien is 'het aardig
ais ik u even vertel hoe ze heten,
ze heten piet boos mug stinkie nip
en de naam van de jongste ben ik
vergeten maar in elk geval ha
daar is mam. goede morrege me
vrouw mos mogen de luisteraars
misschien van u weten het lijkt me
leuk voor de luisteraars, als zij dat
zo op deze ochtend eens van u mo
gen horen wat denkt u, dat de
kinderen later zullen worden me
vrouw mos luisteraars kan hieron
natuurlijk zo gauw geen antwoo-d
geven het is dan ook nog wei wat
erg vroeg en ik geloof dat we on
weer krijgen dus zal ik mijn praat
je inaar beëindigen en u terugge
ven aan de studio, ik dank u voor
uw aandacht.

j Vanavond zei de gewone mus er
j het zijne van.

door J. K1LMENEY KEITH

i

Over de commerciële balans van de
filmindustrie is de laatste maanden zo
hef een en ander te doen geweest. Het
ziet er daarmee allesbehalve rooskleu
rig uit. Maar nu we aan het einde van
1949 ook eens de artistieke filmbalans
zijn gaan opmaken aan de hand van
de in ons land vertoonde films, ziin
we tot de m st' oosiige ontdekking ge
komen, dat die er al even weinig roos
kleurig uitziet.

Zou het dan toch waar zijn, wat
eigengereide filmcritici hardnekkig
blijven beweren: dat er wel degelijk
verband bestaat tussen artistieke pres
taties en financiële baten, m,a.w., dat
de waarlijk goede film te allen tijde
een dankbaar publiek vindt?

Hoe^at ook moge zijn, de daling in
de belangstelling van het publiek, welke
zonder twijfel voor een groot deel moet
worden toegeschreven aan het toenemen
de gebrek aan geld, ging gedurende het
afgelopen jaar gepaard met een daling
in aantal en kwaliteit van de vertoonde
films.

Een film als ..Citizen Kane" van Orson
Welles heeft 1949 in het geheel niet op
geleverd. Maar zelfs als we deze uitzon
derlijke film, welker betekenis wellicht
eerst over jaren op haar juiste waarde
zal kunnen worden geschat, buiten be
schouwing laten, is er veel minder reden
dan het vorige jaar om met voldoening
op de achter ons liggende twaalf maan
den terug te zien.

Van de films, waarin godsdienstige
onderwerpen werden behandeld, is er
dit jaar niet één .welke katholiek mag
worden genoemd in de eigenlijke zin van
het woord. Een film als „Jeanne d'Arc",
welke nog het meest voor het praedicaat
„katholiek" in aanmerking zou kunnen
komen, was daarvoor te spectaculair en
te commercieel van opzet, In geen geval
kan deze film een vergelijking doorstaan
met „Monsieur Vincent", waarmee Mau
rice Cloche in 1948 een eerbiedige hulde
bracht aan een reus op het gebied van
de katholieke charitas, St/Vin een tins a
Paulo.

Het jaar 1949 zal in de annalen van de
filmhistorie te boek kunnen staan als het
jaar, waarin voor het eerst sinds 1940
niet minder dan drie Nederlandse speel
films in vertoning kwamen, n.l. „Niet
tevergeefs", „Een koninkrijk voor een
huis" en „L.O-L.K.P.". Weliswaar vond
de gala-première van „Niet tevergeefs"
op Kerstmis van het vorige jaar plaats
maar toch menen we haar zonder be
zwaar tot de films van 1949 te mogen
rekenen.

Dat we bepaald trots kunnen zijn op
cleze nationale productie, durven we niet
beweren. Dit te minder, omdat de films
niet eens mogen worden beschouwd als
de eerste nog wankele schreden op het
moeilijke en kronkelige pad van de film
productie. Alle activiteit in de Duiven-
drechtse studio's .waarin de Nederlandse

Wii:

Bioscoop Bond a fonds perdu een slor
dige millioen heeft gestoken, ts sinds
dien gestaakt, zoals men uitvoerig ih
onze courant heeft kunnen lezen. Van
\olgende stappen zal dus voorlopig wel
niets komen.

Van de drie genoemde films is „L.O.-
L.K.P." door Max de Haas vervaardigd
ii, opdracht van de Landelijke Organisa
tie voor Hulp aan Onderduikers en de
Landelijke Knokploegen, naar onze smaak
nog de beste, hoewel of misschien wel
omdat daarin geen beroepsacteurs op
treden. Max de Haas heeft tenminste een
eerlijk werkstuk zonder overdreven pre
tenties geleverd en is zichzelf bij de ver
vaardiging ervan gelijk gebleven.

Van de beide overige kunnen we al
leen maar zeggen, dat „Niet tevergeefs"
niét en „Een Koninkrijk voor een huis"
wél in de smaak van het Nederlandse
publiek is gevallen, waaraan de popula
riteit van Heintje Davids en Johan Kaart
niet vreemd zal zijn geweest.

Voor het eerst sinds de bevrijding
heeft het Nederlandse publiek in 1949
ook kennis kunnen maken met een nieu
we Duitse film: „Die Mörder sind unter
uns", waarbij het zelfbeklag van onze
Oosterse buren over de oprlog, die ze
hebben verloren, opviel.

Een zeer sterk contrast daarmee vormt
„De Laatste Etappe", waarin de Poolse
regisseuse Wanda Jakubowska een rea
listisch, slechts door zijn soberheid aan
vaardbaar beeld geeft van de verschrik
kingen in het concentratiekamp Ausch
witz.

Van het ene uiterste in het andere
vervallen de Franse films, welke gedu
rende het afgelopen jaar opvielen door
uitzonderlijke kwaliteiten. „Une si jolie
petite plage" (Zo'n aardig badplaatsje!
van Yvès Allégret, kan worden be
schouwd als een climax in het levens-
pessimisme. dat vele Franse films pleegt
te kenmerken. Daarentegen zijn „Jour

de Fête" ('t Is feest vandaag), van
Jacques Tati, en „Les Casse-pieds" (Zeg.
luister eens even) van Noël Noël, ware
monumenten van Franse esprit, Franse
geestigheid, welke het leven met humor,
maar met moed aandurft.

De Engelse filmproductie, reeds in 1948
door Italië van de eerste plaats verdron
gen, vertoonde in het afgelopen jaar eer,
sterke inzinking. Slechts „The Red
Shoes" (De Rode Schoentjes) van het
duo PowellPressburger door haar
prachtige balletscènes in technicolor
alsmede „The Wmslow Boy' en „Srott
of the Antarctic' kwamen boven de
middelmaat uit.

Hollywood leverde, zoals men overi
gens bij een omvangrijke productie als
de Amerikaanse mag vefrwachten, een
heel wat groter kwantum films af, wel
ke bijzondere aandacht verdienen.

De meest opvallende film, meer door
haar inhoud dan door haar vorm. is
„Johr.ny Belinda" waarin Jane Wyman
op onvergelijkelijxe wijze de rol speelt
van het doofstomme meisje.

Op het gebied van de „thriller" blijkt
Hollywood nog steeds niet te evenaren.
Films als „Kiss of Death" (Kus des
Doods) en „Hallo, Noord 777", beide van
Henry Hathaway., „The Window" iHef
Venster) van Ted Tetzlaf en „De Rat"
van Alfred Werker, bewijzen deze supe-
rioriteit op overtuigende wijze.

..Gentlemen's agreement" en „Huis der
Dapperen", waarin de rassen-discrimina- I
tie aan de kaak wordt gesteld, alsmede
,,De Slangenkuil", welke een blik gunt
in een Amerikaans krankzinnigengestk.-nt.
zijn er om te bewijzen, dat Hollywood j
er niet altijd voor terugschrikt om qe
vinger te leggen op rotte plekken in de
Amerikaanse maatschappij, terwijl het
met films als „Er groeij een boom m
Brooklyn" en „John Doe, de man. die
het meende", de filmbezoekers wat le-
vensoptimisme en waardering voor de
naastenliefde poogt bij te brengen.

Voor de kleurige en ongebreidelde fan
tasie zorgde Walt Disney met „Pinor-
chio" en „Bam-bi", welke laatste film
vooral uitmuntte door de prachtige be
geleidende muziek.

Maar de kroon spant toch, evenals het
vorige jaar, Italië met zijn films „Cae-
cia Tragica" (Tragische Jacht) en ..Ladri
ci Biciclette" (Fietsendieven). „Fietsen
dieven" is tevens naar onze mening de
beste film van het jaar.

Een filmcriticus in Londen, waar zij
met Kerstmis voor het eerst werd ver
toond. schreef vol geestdrift: „Ongeveer
eens In de twee of drie jaar ondergaat
dat afgezaagde stuk witte doek aan her
einde van de bioscoopzaal een metamor
phose. In plaats van niets anders dan
een vierkante lijst, waarin een paar aar
dige plaatjes van Betty Grable's benen
of Clark Gable's onwillige glimlach wor
den opgehangen, wordt het plotseling '11
venster, waardoor je in een merkwaar
dige nieuwe wereld kan kijken, waar
door je tot tranen toe wordt ontroerd,
of aan het lachen gemaakt, of in opwin
ding raakt om alles, wat je ziet. Dit
alles onderging ik van de week bij hef
zien van een wondermooie nieuwe film.
die „Fietsendieven" heet.

Het zijn films als „Fietsendieven" en
Vittorio de Sica, haar maker, die er
voor zorgen, dat wij het geloof in ne
film niet verliezen en die ons vol ver
trouwen doen uitzien naar dat. wat 1950
ons op filmgebied zal brengen.

Maurice Cloche, de regisseur van „Mon
sieur Vincent", heeft dezer dagen een
vrij langdurig onderhoud gehad met da
H. Vader, tijdens hetwelk IZijne Hei
ligheid op de hoogte heeft gesteld van
de plannen voor zijn film, waarin het

leven van de Zaligmaker in beeld zal
worden gebracht.

De Nederlandse cineast P. N. Wind-
meijer, over wiens onderwaterfotografie
wij nog onlangs het een en ander neb
ben verteld, is de dag vóór Kerstmis met
de „Johan van Oldenbarnevelt" uit
Amsterdam, naar Indonesië vertrokken.
Gedurende zes maanden zal bij oncjer
auspiciën van de N.I.W.I.N. lezingen hou
den en zijn kleurenfilms vertonen Daar
na zal hij zich naar Nieuw-Gumea be
geven om er, in opdracht van de Paters
Franciscanen, een 'kleurenfilm te maken
over het leven van de Bergpapoea s.

Het ligt ook in de bedoeling van de
heer Windmeijer om bij de Molukken 'n
kleurenfilm te vervaardigen van de ko
ralen.

Charles Coburn zal op 71-jarige leef
tijd debuteren in een cowboy-firm. Zij,
die deze speler van talloze deftige rol
len met zijn monocle en zijn eeuwige
sigaar kennen, zullen dit bericht met
verbazing vernemen.

Het is in de film „The Gal who took
the West" (Het Meisje, dat naar het
Westen trok), dat deze sympathieke
veteraan van het witte doek voor het
eerst zijn vege lijf zal wagen op de rug
van een hollend paard en in revolver-
gevechten. Menigeen zou voor een der
gelijk vooruitzicht terugschrikken- Char
les Coburn niet. Maar hij is dan ook een
groot liefhebber van paarden- Hij bezit
zelfs een stal met negen van deze edele
dieren, die hij soms zelf berijdt. Maar
van deze betrekkelijk ongevaarlijke spert
naar de woeste rennen in een daverende
cowboyfilm is toch een stap. waarvoor
heel wat mannen van Caburn's leeftijd
zouden passen.

Ja, je hebt vao die men
sen, die spelen met de
rook. De kringetjesbiazers
en andere „rook-artisten".

Meestal zijn dat de lui,
die met extra zorg hun
shag en vloeitjes kopen
en die dan ook zeggen:

ZONDAG 1 JANUARI.

HILVERSUM I (301,5 M.) 8.00 NCRV, 8.30
IKOR. 9.30 KRO, 17.00 NCRV, 19.45—24.00 KRO

8.00 Nieuws en weerber.8.15 Gram.: 8.30
Vroegdienst; 9 30 Nieuws: 9 45 Gram.: 9.55
Hoogmis; 11.30 Gram.; 11.40 Piano en zang.
12.15 Apoiogie; 12.30 Amusementsmuziek:
12.55 Zonnewijzer; 13.00 Nieuws, mededelingen
èn Kath. nieuws; 13.20 Amusementsmuziek.
13.45 „Uit liet boek der boeken", 14.00 Vo
caal kwartet; 14.30 Boekbespr.; 15.00 Harp en
viool; 15.30 Gewijde muziek; 15.55 Groeten
van zeevarenden en gram.: 16.15 Reportage,
16.30 Vespers; 17-00 Geref. kerkdienst; 18.30
Ned. Strijdkr., 19.00 Kamerkoor; 19.15 Bijbel
causerie; 19.30 Nieuws; 19.45 Actual.; 19.52
Boekbespr.; 20.05 De gewone man; 20.12
Gevar. programma; 22.45 Avondgebed; 23.00
Nieuws; 23.15—24.00 Gramofoonmuz ek.

HILVERSUM II (416 M.) 8.00 VARA, 10.00
VPRO, 10.30 IKOR, 12.00 AVRO, 17 00 VPRO,
17.30 VARA, 20.00—24.00 AVRO.

8.0 Nieuws; 8.15 Toespraak; 8.25 Gram. en
froeten van zeevarenden; 9.15 Verzoekpr.
igr.pl.); 9.45 Nieuwjaarstoespraak; 10.00 Wij
dingswoord; 10.15 V. d. jeugd; 10.30 Nteuw-
jaarsdlenst: 12.00 „Quo Vadls 1950"; 12.30 V
d. jeugd; 12.45 Piano; 13.00 Nieuws; 13.20
Orkestconc.; 13.50 „Even afrekenen, heren";
14.00 Gram.; 14.05 Boekenhalfuur; 14.30 Con-
certgebouwork. en solist; 15.20 Filmpraatje;
15.35 Vioolspel: 16.00 Dansmuziek; 16.30 Sport-
revue; 17.00 Nieuwjaarstoespraken; 17.30
„Ome Keesje"; 17.50 Orgel en zang; 18.15
Nieuws en sportuitsl.; 18.30 Seml klass. mu
ziek; 19.00 „De bruiloft en Kloris en Roos
je", radiofantasie; 20.00 Nieuws; 20.05
Actual., 20.15 „Nabucco", opera; 21.45 Nieuw-
jaarsprogr.; 22.15 Surinaamse muziek; 22.30
Cabaret; 23.00 Nieuws; 23.15 Dansmuziek;
23.35—24.00 Gramofoonmuzlek.

RADIODISTRIBUTIE III: 8.00 VI. Br.:
nws; 8.05 gram.; 8.30 dagkl.; 8.45 Negro
spirituals; 9.00 nws; 9.15 gram.; 9.20 apé-
ritief; 9.30 Mozartconc.; 10.00 Fr. Br.:
Casinopr.; 11.00 VI. Br.: beiaard; 11.05
gram.; 11.15 Fr. Br.: jazzmuz. m. comment.;
12.00 VI. Br.: salonork.; 12.30 weerber.
12.32 VI. lied.; 13.00 nws; 13.15 klanken v
Hawaii; 1330 v. d. sold.; 14.00 Oudejaars
avondrevue; 16.00 zang; 16 35 gram.; 17.00
Kootwijk: Batavia; 18.00 NWDR: symph.
ork. m. pianospel; 18.45 Lux.: gevar. progr.;
19.00 VI. Br.: nws; 19.30 muz .v. verlief
den; 20.00 „Radio-mozaiek"; 21.30 Fr. Br.:

gram.; 22.00 VI. Br.: nws: 22.15 verz.pr.;
23.00 nws 23 05 nachtconcert.

RADIODISTRIBUTIE IV: 8.00 Fr. Br.:
nws; 8.10 verz.pr.; 8.30 weerber.; 8.32
verz.pr.; 9.00 Eng. L.P.: „Ranchers"; 9 20
Kay Cavendish; 9 40 Sandy Macpherson,
10.00 nws; 10.10 „The Strings in Harmony"
en „Silver Chords Choir"; 10.30 „Pioneers
of Rhythm"; 11.00 gram.; 11.30 ..Squadro-
naires Danche Orch"; 12.00 Fr. Br.: kunst-
overz. en weerber.: 12.08 omr.ork.; 13.00
Eng. L.P.: verz.pr.; 14.15 Peter Yorke en
conc. ork.; 1500 Fr. Br.: gram.: 15.50 mil.
marsen; 16.00 Eng. L.P.: verz.pr.; 16.30
„Take it from here"; 17.00 comm. singing;
17.45 test: 18.15 Bing Crosby; 18.30 ork.
parade; 19.30 „Ray's a laugh"; 20.00 nws;
20.30 Palm Court Orch.; 21.30 Nieuwjaars
boodschap; 21.35 gev. muz.; 22.00 ork. muz.:
23.00 nws; 23 15 Charlie Kunz; 23.30 „Think
on these things"; 23.45 Sandy Macpherson.

Maandag 2 Januari

HILVERSUM I (301,5 M) 7.00-24 00 NCRV

7.00 Nieuws 715 Een woord voor. de dag
7 30 SI .UITING 8.30 Nieuws 8.40 Gewijde
muziek 9.00 Weerberichten 9.03 Gram 915
V d zieken 9.30 Familiecomp 10.00 Gram
10.30 Morgendienst 11.00 Gram 11.20 Voor
dracht 1140 Gevar. muziek 12.10 Gram. 12.33
Koor, orkest en solisten 13.00 Nieuws 1315
Kamerork en soliste 14.00 V d jeugd 14.35
Gram. 15.45 Bijbellezing 16.30 SLUITING
17.30 Orgelconc. 17.45 Regerlngsuitz. 18 00
Pianoduo 18.20 Gram. 18.30 Ned Strijdkr.
19.00 Nieuws 19.15 Engelse les 19.30 Gram
19.40 Radiokrant 20 00 Nieuws 20.05 Gram
20.15 Geestelijke liederen 20 45 „Terwille
van een kind", hoorspel 21.45 Gram. 22 05
Internat. Evang comment. 22.15 Pianorecital
22.45 Avondoverdenking 23.00 Nieuws 23.15-
24.00 Gram.

Advertentie

VRAAGT
oriS
PROSPECTUS'

Praktijkex Boê^h. en Handelsc.
Moderne Bedrijfsadministratie

HILVERSUM II (416 M) 7.00—24 00 AVRO
7i00 Nieuws 7.15 Gram. 7.30 SLUITTNO
8.30 Nieuws 8.40 Radio ochtendblad 9 00
Weerberichten 9X3 Gram. 9 30 Walerst. 9 35
V d vrouw 9.40 Gram 10.00 Morgenwijding
10.15 Populair conc. 10 50 Gram. 1100 „Op
den uitkijk", causerie 11.15 Carillon en orgel
12.00 Semi-klass. muziek 12 33 ..In 't spion
netje" 12.39 Rhythmische muziek 13 00 Nieuws
13.15 Accordconork. 13.50 Gram 14.00 Tenor
en plano 1420 ..Wat gaat er om in de .vc-
reld?". causerie 16.30 SLUITING 17.30 V d
padvinders 17 45 Zuid-Amerik ork. 18 00
Nieuws 18 15 Zuid-Amerik ork 18 30 „Vi iu-
wenvierschaar", causerie 18.40 A Capnc.la-
koor 19 00 V d kinderen 19,05 Radio-CUm-
krant 19.30 Muzikale causerie 1845 Rege
rlngsuitz. 20 00 Nieuws 20.05 „Radioscoop"
22.50 Gram 23.00 Nieuws 23.15-24 00 Gram.

RADIODISTRIBUTIE III: 7.00 VI. Br.:
nws., 7.057.30 gram., 8.30 morgenconc..
9.00 nws., 9 05 gram., 10 00 Eng L.P.:
nws., 10.10 Eng. L.P, nws.. 10.10 verz. pr.,
11.00 orgel. 11.30 Eng H S:: mil. ork.,
12.00 VI. Br.: gram.. 12.30 weer- en landb.
ber., 12 40 pianosyncopen, 13.00 nws.,
13.15 bAOaidcPadvSftdehgijagnws..l
1315 gram., 14.00 Eng. H.S.: nws.. 14.10
„Those were the days". 15 00 BBC Schots
ork., 16.001630 Eng. L.P.: Billy Maverl
en ens., 17.30 Kootw.: Batavia. 18.00 Be-
romUnster: Brunner hofsextet, 18.30 VL
Br.; v. d. sold., 19.00 nws.. 19.30 gram..
19.50 Radio-reuilleton. 20 00 „De triomfe
rende min", 21 00 act., 21.15 volkprrvuz.,
22 00 nws., 22.15 VI. klanken, 22.50 nws..
22.55 gram., 23.00 gram.

RADTODISTRIBUTIE IV: 7.00 Lux.
nws., 7.157.30 „Bonjour le Monde". 8 30
Fr. Br.: oehtendconc., 9 00 kookpr9 10
gram., 10.00 Lux.; Le Ménage en Musique
(VI.), 11.00 Le Ménage en Musique (Fr.),
11.30 NWDR: gram., 12.00 muz. uit vreem
de landen, 12.30 Gr. Br.; lunchconc.. 13 00
Eng. L P.; ens „Dulcet Strings". 13 30
v. d. kind., 14.00 BBC Welsh orch 15 00
15.30 Lux. v. d. vrouw, 15.40 NWDR: Wil
lem Grelhs en Barnabas v. Geczy. 16 00
16 30 amus. ork., 17.30 Fr. Br.: gram.,
18.00 v. d. sold., 18 30 Allegiti era ens..
18.45 Eng. L.P.: Sid Philips en ork.. 19 45
hoorsp., 20.00 Lux: Le crochet radiopho-
r.ique, 20.30 Parlez mol d'Amour. 20 45
Fr. Br.: gram., 2115 werken v. Bach.
22.00 Eng. H.S.: nws., 22.15 Eng. L.P.:
BBC Revue ork., 23.00 nws., 23.15 „To
pic for tonight", 23.20 Geraldo en ork.

Ons RcmanbiJ voegsel

AFGAANDE; 1 Dat meisje weet meer dan zij wil

KORTE INHOUD VAN HET VOOR- zeggen, vertelde Drewitt aan Cartwrigtot.
Sir John Ryman nodigt in zijn huis toen zij weer alleen waren; en of-

een paar families uit om de verloving
van zijn pupil. Eva Chauncey, met Fe
lix Mountain, 'n jonge dokter uit Lon
den, te vieren. Zij ontmoet daar o.a.
haar neef Michael, die op Eva

schoon zij het gelaat niet gezien heeft,
heeft zij toch bepaalde vermoedens, die
zij de dokter heeft medegedeeld. Eén ding
is zeker, zij beschermt iemand en zij heeft
haar verloofde ook daartoe overgehaald

verliefd is. Men spreekt over hetHet is allesbehalve mooi, maar men weet

oude huis en Ryman haalt een
oud boek, dat de hele familiegeschie
denis van het huis bevat. Zelfs een geest
komt er aan te pas.

Om de gespannen sfeer wat te bre
ken, girat sir John enkele messen
halen om die aan het gezelschap te
tonen-

Als iedereen naar bed is, bespreekt
Sir John met Pilkington, zijn zaken-
compagnon, een belangrijke transactie.
Later wordt hij dood op 'n stoel in de
bibliotheek gevonden met een van de
messen in zijn hart.

Ofschoon er geen sporen van in
braak zijn te bespeuren, wordt een
belangrijk document gemist, zonder
welke de transactie niet kan door
gaan. Inspecteur Cartwright vindt op
tafel een visitekaartje v:<n de moor
denaar waarop staat Nemesis Londen.
Hij vraagt aan Pilkington wat de in
houd van het gestolen document was.

De verschillende aanwezigen worden
ondervraagd. Tegen miss Chauncey
koestert hij enige achterdocht. Ze ver
telt, dat ze om twee uur ,.eer don
kere gestalte" naar boven had zien
gaan.

6)

Heeft U geen vermoedens?

Neen. Het zou onmogelijk zijn een
naam aan een gestalte te geven, die men
slechts een paar seconden in de duisternis
ziet

En was U niet bang?

Neen; het was het huis van mijn
vcogd. Ik heb er niet over nagedacht.

Nlerttegens'.aande de detective aanhield,
b'.ref zij bij hare verklaring. Geen vragen
k.'iden haar afbrengen van hetgeen zij
z ?d had, dat zij nl volstrekt geen idee
h'd van de identiteit van de donkere
f ;ite, die zij op de trap gezien had

Toen zij weggegaan was, riep hij Moun
tain. Maar ook hier werd hij teleurgesteld.
De dokier verklaarde, dat hij zijn kamPF
niet verlaten had. totdat hij met de ove-
r.ge gasten na 4 uur wakker was gewor
den. Hij had gedurende de nacht geen
verdachte geluiden gehoord.

Ja, ja, brak de detective af. Nu
nog iets. Ik denk, dat miss Chauncey U
vertelde, dat zij iemand vroeg in de mor
gen naar boven zag verdwijnen.

Ze heeft U zeker meegedeeld, dat zit
een gestalte zag, maar dat zij het gelaat
niet kon onderscheiden.

Zij noemde u geen naam?

Daar zij het gelaat niet zag. kon zil
ook geen naam noemen. Het is gevaarlijk
in omstandigheden als deze zo iets te
doen De wet tegen laster is in dit land
nog in werking, antwoordde Mountain
droog.

niet, hoe men het met vrouwen heeft. Of
het de moordenaar is of niet, wij moeten
het trachten uit te vissen. Eveneens de
reden, die iets moet zijn tussen afpersing
en gevoel.

Humphrey Milton, die nu aan de beurt
kwam om ondervraagd te worden, was de
eerste van de gasten, die enig belangrijk
licht op de zaak deed vallen.

Hij verklaarde, dat hij de eerste van het
gezelschap was, behalve Pilkington en de
Japanner, die de bibliotheek binnentrad
en dat het duidelijk was, dat Ryman reeds
enige uren het tijdelijke met het eeuwige
verwisseld had, In de kamer was alles
volmaakt in orde. behalve de open brand
kast. t

En U? kon U goed slapen?

Neen. Ik kan in een vreemd bed nooit
goed slapen. Ik was het grootste gedeelte
van de nacht wakker.

Hebt U dan niets gehoord?

Kort na twee hoorde ik ean deur
sluiten.

Is U er zeker van, dat het zo laat

as?

Ik hoorde de klok beneden in de
vestibule slaan.

Maar U heeft toch Uw kamer niet
verlaten?

Ik was als gast in een vreemd huis.
Indien iemand om twee uur naar bed
verkoos te gaan, was dat mijn za.uk niet.

Hoe sterk was de klank?

Hij scheen van een zekere afstand
te komen. Ik dacht er niet meer over na,
maar viel dadelijk in slaap en werd door
het algemeen lawaai beneden wakker.

Heeft U iemand gezegd, wat U hadt
gehoord?

Ik gaf mijn verklaringen liever aan
de politie, antwoordde Milton droog.

Maar er is iets anders. Ryman was

Herkende U de tweede stem?

Feitelijk zijn al de mensen in dit
huis mij vreemd, maar het volgende ogen
blik ging de deur open en Dale kwam
naar buiten.

Heeft U hem aangesproken?

Hij zag mij niet en ging regelrecht
naar boven. Ik denik, dat de twist ernstig
moet geweest zijn. want van morgen, toen
miss Dêvereux het hele huis wakker
maakte, kwam hij niet beneden en toen
ik naar zijn kamer ging, vond ik hem half
gekleed, met een kleerkoffer gedeeltelijk
ingepakt op de vloer vlak voor hem.

Denkt U. dat hij misschien ven plan
was. het huis stil te veriaten?

Dat kan ik niet zeggen, maar hij ver
langde blijkbaar weg te komen. Ik zei
hem, dat Ryman vermoord was en hij
herhaalde de woorden, die hij de vorige
avond gesproken had. Ik waarschuw
de heul. Hij heeft het aan niemand an
ders dan aan zichzelf te wijten.

En dat was zijn hele verklaring.
Intussen had Dale de morgen in een

toestand van volslagen geestelijke uit
putting in de bibliotheek doorgebracht
en vroeg zich af, hoe dat alles zou af
lopen.

Plotseling ging de deur open, hij draai
de zich om en verwachtte de detective
op de drempel te zien. Maar het was
Mary Ryman, die tegenover hern stond.
Zij kwam bij haar gast met een glimlach
die tevens bescherming betekende.

Zo Michael, heb je Drewitt reeds
gezien?

Nog niet. Ik verwacht, dat ik zo
meteen aan de beurt kom.

Ja, en ik ben nieuwsgierig, vervolg
de zij kalm. hoe je je tegenwoordigheid
op de trap zult verklaren, juist op het
ogenblik, dat mijn broer vermoord werd.

Hij zag haar verstomd aan, maar voor
dat hij kon spreken, ging zij kalm voort:

Je kunt de politie vertellen wat je
wilt, maar het helpt je niet, tegen mij
te liegen. Ik heb je duidelijk gezien. Je
vergeet ,dat er in een oud huis krakende
planken zijn. En dat is hier ook het ge
val. Een ogenblik na je verdwijning, ging
de deur van Eva Chauncey dicht. Wat
leid je daaruit af, of liever, wat denk
je ,dat anderen daaruit zullen afleiden?
Daar is nog een tweede overweging, maar
dat kan tot morgen wachten.

Zij ging achteruit staan met spottend
medelijden. De overwinning was zo dui
delijk binnen haar bereik, dat zij zelfs
kon glimlachen

Ik geel je deze waarschuwing, op
dat je zoudt weten wat je aan de politie
zult zeggen. En je moet niet alleen aan
je zelf denken. Eva is er ook nog.

De lachende trekken van haar mond

er bang voor.

Bang, dat hij vermoord werd?

Ik zeg niet bepaald voor moord, -

maar hij was bang voor iets. Bij verschil- Le;draaiden" zich tot bittere boosaardig-
lende Heieeenheden gisterenavond zag ik ?e- haf

lende gelegenheden gisterenavond zag
vrees in zijn ogen; de eerste maal, toen
miss Chauncey de geest ter sprake bracht
en Ivsr In verband met de messen en
hun Algelijk boze geest.

U heeft geen idee, wat die vrees
was?

In het licht van hetgeen nu gebeurd,
is, vermoed dk dat zijn leven reeds be.
dreigd was' Hij was gisterenavond zeker
in een zenuwachtige toestand.

Kunt U mij niet verder helpen?

Ik kan U alleen dit zeggen, zei hij
bedaard. Gisterenavond stond ik in de
vestibule en ik hóórde stemmen in de bi
bliotheek. De ene was die van Ryman
en hij zeide: Je begrijpt dat het tussen
ons uit is. Jij lummel! En een andere stem
sprak: Wat er ook moge gebeuren.
U is nu gewaarschuwd, U zult het alleen
aan U zelf te wijten, hebben.

held, toen zij de naam van
uitsprak.

Hij had slechts een enkele gedachte.

God moge Eva bijstaan, als zij ooit
in de handen van die vrouw terecht

komt.

Verachtend zei hu hardop.

Ik vrees, dat u op een valse gropa-
slag bouwt. Ik heb mijn kamer na half
twaalf niet verlaten, totdat Milton mij
deze morgen om vier uur kwam storen
Die u gezien heeft, was waarschijn. 13 -
de moordenaar.

Dat is mogelijk.
De scherpe wind, die om de hr* ken

van het oude huis gierde en de vogel-
nesten van de laatste lente meenam die
thans, verlaten, nog onder de dakrand
zaten, was niet wreder dun haar stem.

Maar zij sprak zo rustig, dat hij een
ogenblik niet besefte al wat de woorden
inhielden.

Ha, zei hij eindelijk, staan de zaken
dus zoZeker is de politie mij al op
het spoor, onderzoekt mijn kamer, steekt
haar neus in mijn papieren....

Met inspanning onderdrukte hij de ver
bolgenheid, die m zijn binnenste kookte
Maar ik kan nog niet inzien, waarom
u mij wilde waarschuwen,.

Haar stem veranderde, zij verloor die
bittere klank en de harde lijnen om haar
mond werden zachter.

Ik ben je vijand niet, Michael, ik
weet niet wat je op de trap te doen
had; je zegt, dat je daar volstrekt niet
geweest bent. Alles wat ik de politie
verteld heb, is, dat ik iemand mijn deur
zag voorbijgaan, maar toen ik naar bui
ten keek, ik hem niet kon herkennen.

Dat schijnen de feiten te zijn, her
nam hij beleefd. Zoals ik u reeds zeide,
heb ik mijn kamer niet verlaten In het
donker zijn alle katten grauw, zoals u
bekend is

Maar Mary Ryman glimlachte slechts
verachtend.

Er is nog die tweede overweging,
herinnerde zij hem. Ik denk. dat je on
verstandig zou zijn om die geheel in de
wind te slaan. Maar morgen zal er volop
tijd zijn om daarover te praten. De
politie kan ehk ogenblik hier zijn.

Weer alleen, ontsteld en boos, ging hi
naar het venster en drukte zijn brandenc
voorhoofd tegen het koele glas Aan het
uiterste einde van het grasperk wandel
de Eva Chauncey en haar verloofde
langzaam op en af.

Dat is allemaal goed en wel, Eva,
zei de jonge dokter, maar je zult de lijn
toch ergens moeten trekken. Ik héb
reeds gesidderd toen je bijna een meln
eed gedaan had. maar als het er op uit
draait, dat het Dale is zullen je ver
klaringen geen van beiden helpen.

Wacht tot ik Michaël kan spreken,
pleitte zij. Ik ben overtuigd, dat hij een
verklaring kan geven.

Waarom geeft hij, er dan geen aan
de politie?

Misschien doet hij het toch wel. O
Felix, ik wou, dat dit alles voorbij was:
Het is het is verschrikkelijk Waar
om was er r.iet iemand anders en juist
Michaël in betrokken?

Wie verdenk je feitelijkvlroeg
nieuwsgierig

Ik ben er zeker van, dat Mary
Ryman meer weet, dan zij wil zeggen en
zij heeft enigszins vat op hem. Heb je
hen gisteravond gezien?

Ik heb niets gezien, dat onverenig
baar was met hunne betrekkingen van
gastvrouw en gast antwoordde hij vrij
jsoud. Je laat je verbeelding op hol
slaan, Eva. Je wenst toch zeker, hél de
moordenaar van je voogd gievonden
wordt?

Ja, natuurlijk, maar het was Michael
niet. Ik wee t, dat hij het niet was. Hij
kan het niet geweest zijn.

Je bent neg al zeker van je zaak,
zeide hij. en een andere uitdrukking
kwam in zijp ogen. Waarom? Wat weet
je dan nog méér van hetgeen Dale om
twee uur 's morgens uitgevoerd heeft?

Zij stond verbaasd over zijn toon en er
kwam plotseling vrees in haar eigen
stem.

Wel, Felix, begon zij verward, maar
zijn hand sloot zich om haar handge
wricht.

Wel, ïiva? Je hebt me gelegd, dat
je hem omstreeks de tij'd van de moord
naar boven zag sluipen; Je verzwijgt zijn

naam voor de politie en ik wil weten, wat
dat betekent. Weet je nog wat anders van
zijn handelingen in die enkele uren van
de morgen?

De kleur verdween uit haar gelaat.

Hoe durf je, Felix? riep zij uit. Ik
weet van Michael niets meer dan ik je
verteld heb.

Natuurlijk. Ik heb hem al jaren ge
kend. Zo is hij niet.

En is het niet bij je opgekomen,
zei hij langzaam, dat, indien het bekend
werd, dat je wist, dat hij op en af is ge
gaan, en je opzettelijk het feit had ver
zwegen, er geen meng in huis was, die
niet zou vragen waarom?

Zij was een ogenblik geschokt en barst
te dan in hartstochtelijke toorn uit.

De lomperds; De lomperds! Ze zou
den er niet toe in staat zijn.

Zij zag er zo jong uit .terwijl zij daar
stond in haar schitterend kleed, met
haai' prachtige haar als een aurool om
haar bleek gelaat, dat hij zich onmiddel
lijk zelf haatte, omdat hij achterdocht in
haar geest had opgewekt. De heftige ver
dediging van haar neef kwam niet uit
zo'n gemene bron voort.

Hij stimelde een onsamenhangende ver
ontschuldiging.

Vergeef mij, Eva. Ik ben een slecht
mens daaraan gedacht te hebben. Ik

Maar zij bracthl hem tot zwijgen.

Ik wist dat je dat niet meende. Maar

Felix, zij zullen dat toch niet denken,
nietwaar? Ik zou nooit zo iets vreselijks
van hen dromen, waarom zouden zij het
dan over mij doen?

Zij is nog maar een kind, dacht de
dokter peinzend en in zijn geest maakte
hij een vergelijking tussen haar en de
vrouwen en meisjes, waarby hij zijn amot
uitoefende en voor wie heL kwaad en de
kennis ervan een boek was, dat zij ge
lezen haddien, toen zij jaren jonger wahen
dan Eva Chauncey.

Geve God, diat je in twintig jaar
nog niet in staat bent te begrijpen, nep
hij uit.

Maar Felix, je denkt toch niet. dat
hij hei deed, nietwaar? Het kan niet!

Neen, antwoordde haar verloofde

langzaam, ik denk het niet. En daar
dit het geval is, moet hij toch kunnen
verklaren, wat hij gedaan heeft.

Ik wilde, dat hij het kon, mompelde
zij. Ik voed. dat dit ons aller leven
ten zeerste zal verontrusten- Ik weet niet
waarom, Felix, maar ik voel het- Felix,
het is iets, dat met het huis samenhangt,
nietwaar? En toch is dat bespottelijk-

Zij ging ongeduldig voort en wrong
de handen.

Laten wij naar huis wandelen en
zien, hoe het Dale met de politie gegaan
is.

Dale stond tegenover de detective. De
proef, die hij moest doorstaan, was niet
erg bemoedigend.

Hij erkende de waarheid van Milton's
verklaring, maar weigerde absoluut de
r' ien op te geven van de hevige twist
met zijn gastheer. Tengevolge daarvan
was hjj van plan geweest, Streathfield
die morgen te verlaten; ja, sit John wist
heel goed, wat hij besloten had en hij
had er inderdaad toe bijgedragen- Hij had
wel rumoer in die nacht gehoord, maar
had zijn hoofd te vol gehad om het be
lang daarvan te beseffen of zelfs om de
betekenis ervan te gissen. Hij wist nie-tg
van al wat er in huis na middernacht
gebeurd was. Hij had zieh om half twaalf
teruggetrokken, de deur van zijn kamer
gesloten en dezie niet verlaten, voordat.
Milton hem om kwart na vier geklopt
had.

Drewitt luisterde met onverstoorbaar
gelaat. Toen Dale zijn verklaring had af
gelegd. vroeg hij:

-1- Wist U iets vaai sir Johns handels
zaken?

Dale aarzelde blijkbaar en zeide dan,
te laat:

Hij nam mij nooit in zijn vertrou
wen.

Jawed, maar dat is niet preeies, wat
Ut vroeg. Ik zou graag weten, of iets
van zijn handelszaken wist?

Dale vroeg zich af, wat de inspecteur
eigenlijk wist en zei onzeker:

Ik hoorde natuurlijk zekere geruch
ten over speculaties en andere dingen,
die hij voor had. Ieder praat al eens
graag over zo'n gewichtig man als sir
John.

En wist U bepaald lets van zulk een
zaak, waarin hij op het ogenblik geïn
teresseerd was?

Ik w-eet, dat hij een grote speculatie
voorbereidde, zeide Dale langzaam.

En was dat de oorzaak van uw....
twist?

Daar hij geen hulp meer zgg en wist,
da hij niet geloofd zou worden, als hij
de vraag ontkennend beantwoordde, gaf
de jongeman het toe-
-1- Was U aan de kant van de oppositie?

Het is mogelijk, mr Drewitt, dat men
vriend van iemand is als privaat persoon
en toch zijn bittere vijand in het open
baar leven. Ik voelde oprechte genegen
heid voor sir John.

En toch was U zijn vijand in het
openbaar leven?

Ik geloof niet, dat „vijand" 't woord
is. Van de andere kant werd ik zeker
onder zijn tegenstanders gerekend Maar
ik verlang, dat het ene standpunt niet
met het andere wordt verward.

Ongelukkigerwijs schijnt dat toch
wel het geval geweest te zijn, zei Drewitt
levendig. Zoals dat zo dikwijls gebeurt.
Er zijn mensen, die zich heel netjes in
afdelingen kunnen splitsen en die nooit
toestaan, dat die waterdichte afdelingen
communiceren, maar er zijn er weinigen.
In bijna elk geval zou de uitslag dezelfde
geweest zijn, als in het uwe. Sir John
Ryman, uw vriend en beschermer, hele
maal verdwenen onder sir John Ryman,
financier en zakenman, met het onvermij
delijke resultaat. Weet U, dat 'n belang
rijk document uit de bibliotheek is ver
dwenen?

Terwijl hij sprak, hield hij de jongeman
scherp in het oog.

Dale ontstelde. In zijn ogen straalde 'n
ogenblik een tromferende glimlach. Daar
na word hij weer zichzelf en zeide:

Heeft men er iets van gevonden?

Nog niet; maar het huis moet nog
degelijk onderzocht worden. Is de inhoud
van het stuk U bekend?

Weer wachtte Dale. Daarna zei hij be
daard:

Ik kan wel raden, wat er in staat.

En als dat document niet wordt ge
vonden zou dan hetgeen U voor had
de reden /an uw oppositie in vervul
ling gaan?

En Londen zou gered zijn!

Londen? Waarom noemt U Londen?
Dale liet merken, dat hij zich niet op

zijn gemak voelde.

Ik wor% in Londen, verklaarde hij
vlug. Daarom dacht ik het eerst aan
Londen. Maar het zou natuurlijk hetzelf
de betekenen voor heel Engeland. Maar
deze dingen schijnen de steden het hard
ste te treffen.

Deze dingen?

Ik veronderstel, dat U mij begrijpt,
-n- Denkt U. mr Dale? En als ik zeg,

dat ik er niets van

Mr Pilkington kan U zonder twijfel
verdere inlichtingen geven

Tot zijn niet geringe verwondering stel-
de Drewitt geen vragen meer. Zodra de
detective hem verlaten had opende hij
de lange Franse vensters en ging naar
het grasperk Eva zag hem, verliet ha4'
metgezel en kwam haastig over het gras
om hem te ontmoeten

Mountain bleef staan en hield hen ln
het oog.

Die vent doet zijn best om iedereen
te overtuigen, dat hij schuldig is, dadht
hij, terwijl hij een sigaret uit zijn étui
nam, en hij h®eft volstrekt niet ge
slapen zou men zeggen, als men hem
goed bekijkt. Een wrak. Ben nieuws
gierig. wat Drewitt er van maakt.

Een paar minuten later stond hij ver
baasd. toen hij zag, dat Dale zich om
draaide en naa-r de biljartzaal ging, ter
wijl het meisje langzaam op hem toe
kwam eng onder de Indruk.

Welnu? En toen hij haar gelaat
duidelijker zag: Mijn God! Evey, wat
is er?

Felix, ik ben bang, banger, dan ik
ooit geweest ben Hij bezweert, dat hij
de hele nacht niet van zijn kamer ge
weest is en dat hij zijn deur voor twaalf
uur heèft afgesloten. Dat heeft hij ook
aan de politie gezegd.

En ben je nog altijd overtuigd, dat
je hem gezien hebt?

Zij knikte bevestigend.

vVij kunnen nu niets doen.

Niets vrees ik. Het enige wat wij
te doen hebben, is wachten totdat het
huis doorzocht is en zien of dat enig
licht op de zaak werpt.

Terwijl de detective intussen deze be
langrijke verklaringen had verzamel,
ging bij veel vlugger verder met de
overige gasten en bedienden. De laat-
sten verklaarden eenparig, dat zij niets
gehoord hadden, Mrs. Ross, de huishoud
ster bevestigde het getuigenis van Wil
son met betrekking tot de zenuwachtige
toestand van h-un meester en Ellis, een
kamermeisje, voegde er bij, dat hij
voortdurend uit het venster keek, alsof
hij iemand of iets verwachtte.

Wat de gasten betreft, zij wisten hem
niets nieuws meer te vertellen. De
majoor, wien de gedachte misbruik 'e
maken van gastvrijheid zo zeer tegen
stond, dat het hem haast ongelooflijk
leek. k-on geen hulp verlenen, maar gaf
alleen toe aan hevige en ontijdige uit
vallen tegen de misdadiger. Toen hij iet
wat bedaard was, verklaarde hij dat hij
een lichte slaap had en toch niets ge
hoord had Zun vrouw had heel vas, ge
slapen, tot zij door miss Devereux was
wakker gemaakt. Zij waien om half 12
naar bed gegaan. Hij sliep altijd met ge
sloten deur. Als iemand naar boven was
gekomen, meende hij. dat hü zulks toch
wei zou gehoord hebben.

Edith England betreurde het echter
heimelijk, dat zij geen verrassende ont
hullingen kon doen; zij haaide toe
vallig de ko.le verschijning van Mary
hyman aan, en braent dit in verbana
met Dale, die achter een gesloten deur
stond. Toen de detective haar hierom
trent een opmerking maakte, beweerde
zij niet vast te slapen, maar zij kon fei
telijk niet onder ede bevestigen, dat zij
des nachts iets gehoord had. Blijkbaar
stond het haar tegen te ontkennen, dat
zij iets wist van hetgeen uitgelekt was
en Drewitt Het haar na een paar minu
ten gaan, als een geheel onbetrouwbare
getuige.

Ellen Milton had niets gehoord, tot
dal haar echtgenoot naar had waltxer
gemaakt en zij hadden samen de kamer
verlaten.

Dat waren de inlichtingen, die Drewitt
van allen, die in sir John s woning wa
ren, op die morgen, waarop hij dood ge
vonden was, kon verkrijgen.

HOOFDSTUK V.

Al had het ondervragen der gasten
weinig nieuws van waarde gebracht, hot
langdurige onderzoek van het huis had
twee feiten opgeleverd, die buitenge
woon belangrijk waren. Het eerste werd
geconstateerd in de kamer van Daie,
waar de haard vol as lag, afkomstig van
pas verbrande papieren.

Drewitt boog er zich met veel belang
stelling overheen, maar het werk was
uitstekend gedaan, en er was geen snip
pertje onverbrand gebleven, d«t duidelijk
kon maken, wat het geweest was

Dale zelf, die, op eigen verzoek, tegen
woordig was, gaf korte antwoorden op de
hem gestelde vragen.

(Wordt vervolgd).