WERELD-HISTORIE DOOR
RUSSISCHE RRIL
fffi Derde première in de Week der
Franse Film
s
Het patroon van de week
DE VERGISSING VAN
SUPERINTENDANT QUILD
BON VOOR KNIPPATROON
v
,t;u
r
Gun ze ook eens Vacantiel
DAMPO
„Le Grand Rendez-vousfiltn van
Jean Dreville
GUY HAMI
PAGINA
ZATERDAG 1 JULI 1950
,Voor de filmcamera
„DE VAL YAN BERLIJN"
jr
J
PORNOGRAFISCHE riLMS IN
BESLAG GENOMEN
ONDERWIJZERES ONGE
SCHIKT VOOR HAAR TAAK
Naam iviiniirivn inmovi rnmno m
Adl CS
Woonplaats .rrmr. ->n> t iiomumn
No. patroon:
Maat
kennenWe hebben tijd nodig
We zijn nog niet door de Siegfriedlijn
heenAls uw deskundigen ons hun
geheim maar wilden vertellen, hóe we
onze troepen over rivieren moeten krij
gen, zouden we al lang over de Rijn zijn.
Maar ik houd niet van haasten. Sterker:
ik ben van mening, dat men zich niet
moet haasten".
De synopsis geeft geen nadere toelich
ting op deze conversatie.
Richard Widmark is sinds zijn „ont
dekking" in 9 films opgetreden en
heeft al die tijd geen vacantia gehad.
Scène in Berlijn: De geallieerden slui
ten de stad steeds meer in. In de bunker
regeert niet langer Hitier, maar zijn
krankzinnigheid. Eva ziet er bezorgd uit,
maar houdt als een goede huisvrouw
Adolf's schuilplaats schoon. Ze aanvaardt
■Hitler's huwelijksaanzoek en ziet er nog
'steeds even knap uit achter een reus-
'achtige ruikerAaronskelken.
De dagen gaan voort. Soldaten van het
Rode Leger bestormen de Reichstag.
Hun consigne luidt: „Plant de rode vlag
op de koepel". Die vlag wordt toever
trouwd aan de sterke handen, die het
productierecord van de staalfabriek bra
kken, de sterke handen van Alexej. Hij
is nu sergeant, mèt een medaille. De
|slag om de Reichstag is gewonnen. Plot
seling ziet Alexej Natasja. de onderwij
zeres. tussen de menigte- Een tank van
het Rode Leger heeft haar pas uit een
concentratiekamp van de nazis bevrijd.
Ze draagt nog de versleten, gestreepte
kampkleding. Maar ze ziet er buitenge
woon knap in uit.
Stalin wordt op het vliegveld van Ber
lijn verwacht. De beide gelieven gaan er
samen heen. Natasja geeft Stalin een
zoen. Het kan Alexej geen zier sche
len.... Einde van het eerste deel, wordt
vervolgd.
aan. Maar eerst wordt hij door Stalin
ontvangen die zijn arm om de schouders
van de stoere werker slaat. Stalin prijst
zijn productie-prestatie; „Reuzenknul",
zegt hij op z'n Russisch.
De korte inhoudsbeschrijving van de
film die tal van scènes toelicht, zegt van
dit tafereel: „Hier ziet men Stalin, zoals
hij werkelijk is: eenvoudig, hartelijk,
meelevend met heel zijn volk".
Dit onderhoud met Stalin schenkt de
onderwijzeres van de bloemen-plukken-
de kinderen de zekerheid dat ze verliefd
is op de staalarbeider. Ze is levendig,
knap en heelt wenkbrauwen als Eliza
beth Taylor. Maar dit is geen tijd voor
beuzelarijen. Ze kamt d'r haar achter
over en snelt óók naar het front.
Scène in Berlijn: In zijn kanselarij
heeft Adolf Hitler de diplomatieke ver
tegenwoordigers van Japan, Spanje, Italië
en het Vaticaan rond zich verzameld.
„Allemaal fascisten en misdadigers"
luidt de toelichting in de synopsis.
Hitier staat op het punt, in een aanval
van zelfverheerlijking, aan te kondigen,
dat Moskou overeenkomstig zijn bevel
in handen van zijn legers is gevallen.
De radio wordt op Moskou afgestemd.
Luid weerklinken overwinningskreten.
Maar Hitier wordt woedend. Dat is geen
Duits heil-geroep. Het zijn Russen, die
Moskou won de jongste oorlog,
ondanks de machinaties van de
Anglo-Amerikaanse zakenlieden
Verleden week Vrijdag hebben de
Kussen in de Oostelijke sector van Ber-
liin een gala-voorstelling gegeven van
hun kleurenfilm „De Val van Berlijn",
welke zij met hun bekende beschei
denheid, slechts geëvenaard door die
van Hollywood, hadden aangekondigd
ais „monumentaal" en „het grootste
bioscoopevenement der laatste jaren'
Hoewel het Babyion-theater, waar
dit „evenement" plaats vond, tot de
laatste plaats was bezet, was het ap
plaus maar matig, terwijl er tijdens de
vertoning zó vaak op „verkeerde ogen
blikken" werd gegieheld. dat de com
munistische autoriteiten enige malen
tot stilte moesten manen.
Nu is het onze gewoonte niet, anderen
aan het woord te laten, als hét gaat om
ii" beoordeling van een film. We wach
ten liever af, tot onze medewerkers o£
wijzelf de film hebben gezien om de
lezers een eigen oordeel te kunnen geven.
De Val van Berlijn" zal echter hoogst
waarschijnlijk nooit hier te lande in ver
toning komen (om heel begriipelvjke re-
d°nén overigens, die de lezer uit. het.
hierna volgende duidelijk zullen worden)
en daarom zien we ons genoodzaakt dit
maal anderen aan het woord te laten,
teneinde een indruk te kunnen geven
deze jongste Russische filmprestatie.
Allereerst enkele gegevens, welke w\]
ontlenen aan een bericht van de Asso
ciated Press. De film is de langste en
kostbaarste, die de Russen sedert het
einde van de oorlog hebben gemaakt- Zo
ijostaat uit twee delen 'een soort histori
sche" seriefilm dus), maar het. tweede
deel wórdt pas op 7 Juli a.s. „vrijgege-
ven"
De film herhaalt de communistische
bewering, dat Rusland alleen de oorlog
heeft gewonne, ondanks de machinaties
van is Anglo-Amerlkaanse zakenlieden
en o:V. inks WinstorvChurchill.
t^ïèvv'. ziet men iets van de Britse
troepen, die overal hebben gestreden.
7. H. Paus Pius XII wordt in de film
voorgesteld als da pauselijke nuntius m
Berlijn, die in 1941 Hitier succes wenste
met een snelle verovering van Moskou.
Churchill ziet men. terwjjl hy in Yalta
weigert toe te stemmen ln een geallieerd
offensief achter de Siegfriedlyn. De
Amerikaanse luchtaanvallen, die over
dag op Duitsland werden uitgevoerd,
worden „louter propaganda" genoemd.
Roosevelt zelfs voor de communisten
schijnt min of meer het spreekwoord
„van de doden niets dan goeds te gel- vuul 4WUU, Uic ecu *cuc uuuuv iuj ecu i
cjpn komt er nog het beste af. Als 1mansterparadp. Hitier schuimbekt. Eva j [o1, ,ïf jif jnnr
C'nurchiü vraagt, of Stalin met hem wulBraun komt op, minstens even knap en ln "Ttle Mills 0 Montezuma die
drinken op de koning van Engeland, ver- net ajs jjet Russische onderwijzeresje. Ze
ie we 1-
De derde première in de Week der Franse Film vormt een scherp contra t
met de beide vorige. Voor zijn film „Le Grand Rendez-vous (De Grote
Samenzwering) heeft regisseur Jean Dreville zich niet een klassieke legen e
tot onderwerp gekozen, maar de werkelijkheid uit het zeer recente veile-
den: de verovering van Algiers door 400 Franse verzetsstrijders, die deze
Noord-Afrikaanse stad vrijwel zonder strijd in handen van de geallieerde
troepen speelden.
Jeanne Crain's rol in de film „Cheaper
by the dozen" (Voordeliger per dozijn),
waarin de onfeilbare superman Clifton
Webb de hoofdrol speelt, heeft haar in
moeilijkheden gebracht met haar 2-jarig
zoontje Paul. Jeanne nam het kereltje
mee naar de studio, menend, dat haar
Paul zich wel zou amuseren met de
twaalf kinderen, die in de film meespe
len. Maar ze had misgerekend. Paultje
was woedend, omdat hij dacht, dat Jean
ne naar de studio ging om met die twaalf
kinderent? spelen in plaats van met
hem en dat n«m hjj niet.
Sinds bij het publiek heeft verrast met
zijn sensationeel filmdebuut als de
krankzinnig lachende gangster in de
film „Kus des Doods" heeft Richard
Widmark onafgebroken doorgewerkt en
in drie jaar hoofdrollen in acht films ver
tolkt: „De Verlaten Stad", „Straat zonder
naam", ..Huis der Vergelding", „Captain
Joy, schipper naast God", „Slattery's
Hurricane", „Night and the City", „Sans
Issue" èn „Panic in the Streets".
Thans zit hij in New York om met
vrouw en kinderen van een welverdien
de rust te genieten. Maar als die weer
voorbij is, zal hij een keuze moeten doen
uit vertolkingen voor drie films: „De
Woestijnvos", de geschiedenis van gene-
tiu n raai Rommel tijdens de gevechten in de
victorie roepen en de toejuichingen zijn j fobische woestijn: de rol van gangster
voor Stalin, die een rede houdt bij een -in de ,llm "The Man. e - g e
- V C julil A ''.X
li
Charles Jarrell en Vera Norman in „Le Grand
Rendez-vousvan Jean Dreville.
Jean Dreville is, zoals hij tijdens een
persgesprek vóór de gala-première van
zijn film mededeelde, via de journalis
tiek en de filmcritiek tot het maken van
films gekomen. Veel heeft hij te danken
aan de bekende Nederlandse cineast
Joris Ivens, met wie hij vóór de jongste
wereldoorlog bijna een jaar lang in ons
land heeft samengewerkt aan de ver
vaardiging van documentaire industne-
fime. Dit verklaart waarschijnlijk de
voor een Franse film ongewone sober
heid, welke het spel van acteur als Rene
Blamchard, Pierre Asso,
Paula Dehelly en Vera Nor-
man onder zijn leiding ken
merkt.
Ook met betrekking tot
de keuze uit de veelheid
van. stof, welke een derge
lijk groots en gecompliceerd
onderwerp onvermijdelijk
oplevert, is Dreville zich
zelf gelijk gebleven. Hij is
zich niet te buiten gegaan
aan de overdreven helden
verering, de eenzijdige voor
stelling van zaken, of het
sensationele spionnagespel
van de meeste verzetsfilms,
zoals die met name door de
Amerikanen aan de lopen
de band zijn geproduceerd,
maar hij heeft zich beperkt
tot de authentieke naar
ons wordt verzekerd be
levenissen van enkele per
sonen, die het nauwst bij
dit opmerkelijke wapenfeit
zijn betrokken geweest.
Van zijn streven naar
authenticiteit is Dreville
intussen zelf het slachtoffer
geworden.
Hij heeft Wet niet aangedurfd,
het karakter van de personen, die het
historische gebeuren droegen, dieper te
peilen. Daardoor hebben zij te weinig
gestalte gekregen. Hun handelingen en
gedragingen boeien de toeschouwer
daarom maar matig. Zijn belangstelling
wordt pas goed gewekt, als de samen
zweerders tot de bezetting van Algiers
overgaan en d§ daarmee gepaard gaande
actie en spanning een alles overheersen
de rol beginnen te spelen.
Hoewel hij met zijn camera naar de
Rendez-vous" echter meer dan voldoen»
de goede kwaliteiten, om haar volkomen
in het kader van de Franse Filmweek t«
doen passen. Zij is eerlijk en oprecht,
bevat tal van boeiende momenten en
p ft een geslaagd beeld van historische
gebeurtenissen, die tot de bevrijding
van Europa leidden. Dreville heeft zich
een goed vakman getoond, die wel het
intellect van een Cocteau, of de esprit
van een Clair mist, maar die op zijn
wijze bijdraagt tot de eer van zijn va
derland in de personen van eenvoudige
burgers van alle rangen en standen en
van alle richtingen, die eensgezind hun
plicht en méér dan hun plicht deden,
waardoor de bevrijding van Europa mo
gelijk werd.
JT
L>i
Een Amerikaanse soldaat (Cliarles
Jarrell) met het lijk van de Franse
verzetsstrijder (Franqois Patrice),
die zijn leven offerde voor de
bevrijding van Algiers.
huizen, gebouwen en straten van Algiers
is getrokken, waar de uitgebeelde ge
beurtenissen zich hebben afgespeeld,
missen we in Dreville's werk het natu
ralisme, dat b,v. de Italiaanse film zulk
een overtuigende kracht weet te geven.
Daartoe waren zijn camera-instellmgen
en belichtingen te conventioneel en te
romantisch.
Jan Moetwil, de man van de Londense
BBC, die tijdens de oorlog zijn best deed
zonder er op te boffen", spreekt een
„Vlaams" commentaar, welks nut twij
felachtig is, omdat het de aandacht af
leidt, zonder veel tot een juist begrip
van de film te dragen.
Naast deze feiten heeft „Le Grand
zoekt Roosevelt om te drinken op Kali-
"'voor een meer gedetailleerde beschrij
ving van de film geven wij het woord
aan de Britse journalist William Hams
hei'. die in de „Daily Express" verslag
uitbrengt over de film:
De grootste verdienste van „De Val van
Berlijn" is volgens de Russen, dat hij
Hitier laat zien, zoals hij werkelijk was.
Eerst ziet men hem als de „Führer",
wiens stemming spoedig van stoute zelf
verheerlijking overslaat in hopeloze woe
de. Vervolgens is hij de krankzinnige
generaal, wiens intuïtie niet tegen het
genie van Stalin opkan. En tenslotte
wordt hij getoond als de bruidegom, een
dictator, die in een gedegenereerde zwak
keling is veranderd.
De openingsbeelden van „De Val van
Berlijn" tonen een welvarend en geluk
kig Rusland, tot die nazis het land bin
nenvallen. Ze vertrappen de lachende
velden waar kinderen bloemen plukken.
Die bloemen zijn bestemd voor de plaat
selijke staalfabriek. Eén der arbeiders
kalmeert hem.
Einde van de scène in de kanselarij.
Beelden van Stalingrad. Rookwolken, die
opstijgen uit verwoeste dorpen. Aanval
en tegenaanval in gebieden van ver
schroeide aarde.
Het beeld van verwoesting maakt plaats
voor een close-up van de staalarbeider,
thans Alexej, soldaat in het Rode Leger.
Alexej heeft een nazi die zich tussen de
puinhopen had verborgen, krijgsgevan
gen gemaakt. „Als ik in Berlijn kom"
belooft hij hem, „zal ik je huis steen
voor steen afbreken".
Scène in Yalta. De Grote Drie komen
Elia Kazan zal worden geregisseerd.
Richard is een man, die meent, dat
men rustig en met overleg tewerk moet
gaan. Maar toen hij in Londen de hoofd
rol speelde in de film „Night and the
City", heeft deze methode niet het ge
wenste succes opgeleverd. De enige, die
hij wenste te zien en te spreken, was de
beroemde Bernard Shaw.
Richard meende, dat een introductie
tot de onmogelijkheden behoorde en
daarom toog hij naar Shaws villa, klom
over het hek en wachtte geduldig twee
uur met een camera in zijn hand, tot de
beroemde schrijver zou verschijnen.
Maar eindelijk kwam ook aan het ge
duld van Richard Widmark een einde.
Toen ik maar steeds niemand zag", al-
biedige afwachting; Churchill ziet er
somber en zuur uit. Voornaamste punt
van de agenda: „De chaotische toestand
aan het Westelijk front".
Churchill spreekt: „Onze toestand is
uiterst ernstig". „Integendeel", antwoordt
Molotof voor Stalin, „ik ben van mening
dat UW toestand uiterst gunstig is. <3p
heeft net het productie-record gebroken]het Oostelijk front hebben wij de Duit-
De invasie-troepen maken een einde aan 1 sers zulke slagen toegebracht dat ze nun
de feestviering. De staalarbeider trekt inoffensief in de ArcVnnen hebben moeten
allerijl het uniform van het Rode Leger staken". Churchill: „Ik kan het met ont-
H^breekt'goedmoedig"door^züiwesmvë i dusTvertelden hij zijn vrienden en colle-
heen; Molotov en Vishinsky staan in eer.
Jirtn r,f„Tn/iK ir>rt' PKll V»/* Villi 71 pf PI
ga's later, „besloot ik eens aan de voor
kant van het huis te gaan kijken.En
daar stond Shaw, omringd door geest
driftige mensen, handtekeningen te zet
ten en welwillend te poseren voor ieder
een, die maar een foto van hem wilde
nemen"
William Wellman, een der meest be
kende regisseurs van Metro Goldwyn
Mayer, heeft zijn collega's in moeilijkhe
den gebracht door de film „The Next
Voice You Hear" in veertien dagen te
maken voor het luttele bedrag van
f 1.600.000. Ze krijgen nu van de pro
ductie-chefs te horen: „Als Wellman een
film in twee weken kan maken voor
minder dan een half millioen dollars,
waarom kunnen jullie het dan ook niet?".
Een 11-jarig Engels meisje, Kathryn
Beaumont, zal door Walt Disney tot Hol-
lywoöd-ster worden gepromoveerd. On
langs heeft zij met zijn.studio een con
tract getekend voor de duur van zeven
jaar. waarbij haar een salaris van
18.574 per jaar wordt toegekend.
De rechter in Los Angeles, die het con
tract goedkeurde, gaf haar de raad, voor
haar salaris een Governement Savings
Bond te kopen.
Kathryn's vader, Ken Beaumont, is
voor de Engelse radioluisteraars geen
onbekende. Hij is leider van een band en
zanger. Tegenover Engelse journalisten
heeft hij verklaard: „De talentzoekers
wilden kathryn al bij de film hebben,
toen ze vijf jaar was. Maar de Britse
studio's konden van haar diensten geen
gebruik maken, omdat ze beneden de
wettelijke leeftijd was.
Mijn vrouw nam haar mee naar Holly
wood. Sinds 1946 is Kathryn in vier films
opgetreden, o.a. met Margaret O'Brien
in „Secret Garden". Walt Disney begon
belang in haar te stellen en ze is De Stem
in zijn film „Alice in Wonderland".
Kathryn heeft, zoals het een Holly-
woodse ster betaamt, een eigen „air-con-
ditioned" leslokaal. Maar baar moeder is
een verstandige Engelse en geeft haar
niet meer dan een dollar zakgeld per
week.
Advertentie
Ze hebben het zo nodig'.
Terwijl U zelf met vacantie is.
kunnen wij Uw meubelen in
orde brengen.
WU komen gaarne een begro
ting maken.
RUIME COLLECTIE
MEUBELOVERTREK.
Eigen werkplaatsen.
vh. TOORENBURG DAMME
Nieuwe Binnenweg 340 t.o. Plantsoen
Rotterdam - Telefoon 34138
De politie te Enschedé is op het spoor
Bekomen vain een aantal pornografische
films, welke naar een Franse film ver
vaardigd werden door de 30-jarige C. v.
D., een exploitant van een filmatelier te
Enschedé. Het vermoeden bestaat dat dit
dezelfde film is, als een, welke reeds in
1946 dioor de Haagse politie is gesigna
leerd. In totaal had Van D. reeds een ne
gental copieën vervaardigd, waarvoor hij
overigens geen buitensporige prijzen
vroeg. In verschillende plaatsen, o.a. te
Enschedé en Den Haag zijn films in be
slag genomen. In laatstgenoemde pteats is
in verband met deze affaire een hande
laar in tweedehands goederen gearres
teerd. Ook in Groningen is een onderzoek
ingesteld.
Het ambtenarengerecht te 's-Graven-
hage deed gisteren uitspraak in de zaak
betreffende het door het gemeentebe
stuur van Utrecht verleende ontslag aan
mej. N. L„ destijds hoofd van een school
voor buitengewoon lager onderwijs ta
Utrecht. Mej. L. werd wegens onge
schiktheid, door het gemeentebestuur van
haar functie ontheven. Dit ontslag werd
o.m. verleend omdat mej. L. een volko
men verkeerde keuze zou hebben ge
daan bij het aanbevelen van een te be
noemen onderwijzeres; voorts zou zij de
kinderen hebben mishandeld, door hen
te slaan en te dwingen uitgespuwd voed
sel weer op te eten.
Het ambtenarengerecht verklaarde het
beroep van mej. L. ongegrond.
Advertentie
Beproefde hulp bij
verkoudheid voor Va
der, Moeder en kind.
Des» week staan de jonge dames
jn het middelpunt der belangstel
ling. Wat geeft het geen voldoening
als ze er zo aardig uit zien en voor
al als moeder het nog zelf gemaakt
heeft.
C 509 is een eenvoudig onder-
jurkje met vierkante hals. De hale,
armsgaten en onderkant zijn afge
werkt mot een smal kantje. Voor
dit modelletje" is slechts 2 x de
lengte stof nodig. Van gebloemde
bembergzijde is het onder jurkje
bijzonder leuk.
Patronen in de lengten 50-60-70-80
-90 h 0.35 per stuk.
C 510 is een vlot hangjurkje voor
kleine meisjes. Het rokje kan ge
rimpeld of gesmockt aan het sehou-
derpasje gezet worden. Mooie wijde
pofmouw.
Dit patroon in de lengten 40-50-
60 0.50 per stuk. Benodigde stof
van 90cm. breed 11-281.50 m.
Zendt bijgaande bon ln, duidelijk voor
zien van naam, adres, woonplaats en
maat van het verlangde model, onder
bijvoeging van het verschuldigde bedrag
aan postzegels (s.v.p. niet hoger dan
0.10) in gesloten brief, waarop aan de
buitenzijde vermeld wordt: Knippatroon,
aan het bureau van dit blad, U ont-
'ïis Romanbijvoe:
Korte Inhoud van het voorafgaande:
Guv Heward, een jonge notaris, gaat
naar "het afgelegen landhuis van de schat
rijke mt- Bould, die op sterven ligt. Hij
wordt ontvangen door een griezel van n
butler, Paul Dyson, en maakt daarna
kennis roet de zeer aantrekkelijke secre-
tavesse, miss Warr, en dokter Forrester.
Ais Heward de kamer van mr. Bould be-
treedt, blijkt de mülionnair te zijn ver
moord. Even tater wordt op de stoep het
lijk van een man gevonden.
Superintendant Quild van Scotland
Yard herkent deze man als Jimmy Burke,
een van de handigste juwelendieven, die
Engeland ooit gekend heeft. Burké was
pas uit de gevangenis oritslagen en Quild
A-as hem gevolgd om te weten te komen
wie de opdrachtgever was geweest, die
tien iaar geleden door Burke het kost
bare juweel het Hart van Sheherazade
had laten stelen.
Quild hoort van de butler, dat mr.
Bould een schatkamer had ingericht. De
sleutel van deze kamer had de man altijd
aan een ketting om de hals. Als de super
intendant echter op de dode naar deze
sleutel gaat zoeken, blijkt het kettinkje
wel aanwezig, doch de sleutel verdwenen.
's Avonds luistert Heward een interes
sant gesprek tussen de butler en de se
cretaresse af, die beiden in dienst van mr.
Bould zijn getreden om „iets" te stelen:
maar een ander is hen voor geweest.
Quild heeft Intussen de kamers van de
butler onderzocht en vond daar de ver
dwenen sleutels. Later ontmoeten Quild
en Heward de misdadiger Hawkins, die
een vriend was van Jimmy Burke. Haw
kins vertelt, dat de butler de zoon van
Jimmy Burke is en dat de zgn. dr. For
rester een misdadiger is.
Quild ontdekt, dat de gevonden sleu
tels niet die konden zijn. welke mr. Bould
aaft een kettinkje om zijn hals had
gen. Er moeten dus twee stel van deze
sleutels zijn.
's Nachts doet de zogenaamde dr. For-
rester een poging om de beroemde
diamant te stelen, maar Quild betiapt
hem op heterdaad Farrester—Morris
schiet Quild in de schouder en Ujt zelf
verdediging schiet de superintendent |e
misdadiger neer. Quild raakt bui'ten ken
nis en als hij even later bijkomt blykt
de diamant verdwenen te zijn._Ook de
beide auto's zijn verdwenen en Quild be
grijpt. dat miss Warr de diamant keeft
gestolen en dat de butler achter haar
aan is gegaan.
10)
M.vddleton duwde den super de cheque
onder den neus, door Sir Godfrey voor 't
echtpaar Li mond achtergelaten. Wftt
deze handtekening betreft, hebben
onze schriftkundigen uitgemaakt, dat zij
buiten enigen twvjfel van Whïtaker is.
Schriftkundigen kunnen me gesto
len worden! verklaarde Quild bruusk.
i 'i heoretiöl, die zich verbeelden, dé wjjs-
i heid gepacht te hebben!
De commissaris fronste de wenkbrau
wen Niet om 't antwoord van zijn onder
geschikte. Iiy was 't daar gedeeltelijk
mee eens. Doch Quild's modieuze kle
ding had wederon) zijn ergernis gewekt.
Voordat de super naar Aberdeen Place
ging. had hij blijkbaar eerst den tijd ge
nomen om in de puntjes toilet te maken
Met wrevel constateerde Myddleton, dat
zfin ondergeschikte er met den dag fat-
tiger op werd-
Quiid was zich die ontstemming niet
bewust. Hij had al zijn belangstelling ge
concentreerd op de bijna lege whisky-
fles en 't glas op het. schrijfbureau. Op
beide waren Whitaker's vingerafdrukken
aangetroffen, en van niemand anders. De
theorie was aanvaard, dat hij zich moed
ingedronken had, alvorens zelfmoord te
plegen.
'k Verwed er mijn pensioen om, dat Sir
Godfrey er de man niet naar was, de
hand aan zichzelf te slaan, mokte hij.
Een feit is, antwoordde dé eoromis
saris droog, dat hij vóór Zaterdagnacht
nog nooit zelfmoord gepleegd heeft. Er
is altijd een eerste maal, vat je? Als je
't mij vraagt, heeft Whitaker zóveel whys-
ky naar binnen geslagen, dat hij zichzelf
niet meer was. Dat verklaart de ondui-
delbkbeid van die handtekeningen.
Kom meel, zei Quild plotseling. Ik
heb zijn zuster nog een paar vragen te
stellen.
XXIII.
Dorothy Whitaker zat in de salon. De
tragische dood van haar broer had hef
meisje sterk aangegrepen. Ze woonden
al enige jaren niet meer samen; hun ver
houding was echter uitstekend gebleven-
Bij 't eerste verhoor had Dorothy ronduit
verklaard, dat het idee van zelfmoord
absurd was. Godfrey had een sterk ka
rakter; zijn vastberadenheid was nauw
verwant aap zijn koppigheid. Welke moei
lijkheden zich ook voordeden, hij zou ze
het hoofd bieden. Lafheid lag niet in zijn
aard en zelfmoordenaars, zei ze gedeci
deerd, waren laf.
Dorothy nam de brief van Quild aan en
vroeg geen opheiderk waarom hu i eeds
open gemaakt was, hetgeen de euper 't
excuus, dat hem dp de lippen lag, deed
inslikken. Zij had nog maar enkele regels
gelezen toen zij een Isreet slaakte en
doodsbleek ln haar stoel achterover leun
de. De brief viel haar uit de hand. Quild
raapte hem op.
Wilt u ons zeggen, juffrouw Whita
ker, vroeg hij, welke woorden u zo'n
schok gegeven hebben? Voor de Yard zou
't een belangrijke aanwijzing kunnen zijn.
Het meisje had zich snel hersteld.
Verbaast het u? Zij za.g de super onvrien
delijk aan. 't Is nog maar enige uren
geleden, dat ik bericht van. het overlijden
van mijn broer kreeg. Ik denk wel, dat
het ieder ander óók zou aangrijpen, de
laaste woorden van een dode te lezen.
01, zei Quild langzaam. Was 't dat?
Juist. Dat was 't.
Leest u verder, juffrouw Whitaker,
drong d;e commissaris aan.
Dorothy deed het. Toen zij gereed was,
verklaarde zij onomwonden; Ik weiger
te geloven, dat Godfrey hem geschreven
heeft.
Quild was Zijn chef voor.
Juffrouw Whitaker, ik verwerk de
zelfmoord-theorie óók, zei hij met na
druk. 'k Ben benieuwd naar uw gron
den.
Ik herhaal, dat Godfrey er met aan
zou denken, zelfmoord te plegen, ook al
werd hij zó in t nauw gedreven, als deze
brief wil doen voorkomen. Dan, mijnheer
Quild, was mijn broer een man van wei
nig woorden; hij zou er geep drie ge
bruiken, als hij 't met twee af kon. Het
is absurd, aan te nemen, dat hij op zo n
manier geschreven zou hebben. Dorothy
sloeg met de vlakke hand op 't papier.
Maar de voornaamste reden vergat ik
daarstraks te noemen. Laten we een
ogenblik 't onmogelijke aannemen dat
Godfrey zelfmoord gepleegd heeft dan
zou hij 't nooit op die wijze gedaan heb
ben. Van kind at aan heeft hij onover
winnelijke afkeer van scherpe voorwer
pen gehad. Daarom liet hij zich nooit
sdheren, Op één punt was Godfrey hyper
gevoelig: hij kon geen bloed zien. De
oude Martin Ditncmd sneed zich eens in
de top van vingeren Godfrey viel
flauw. _T
Belangrijk!, knikte Quiid. Heel
belangrijk!
Myddleton keek zijn ondehgeschikte
ontstemd aan.
nine op een door uw broer achtergelaten
Schriftexperts'. Dorothy maakte een
chèque onderzocht, zei hij tot Dorothy.
Zij verklaarden positief, dat zij door
hem werd gezet- De handtekening onder
die brief is precies eender.
Sht'if(experts! Dorothy maakte een
beweging, alsof zij een lastige vlieg weg
joeg. Hoe lang hebben zjj er op gestii
'deerd? Een half uur? Een heel? En willen
ze dan beweren, mijn broer beter te ken
nen dan ik? Belachelijk!
Quild gaf ondubbelzinnig van zun in
stemming blijk.
Ik ben bereid, juffrouw Whitaker,
zei Myddleton stutjes, d« handtekening
onder de brief en ohque door andere
deskundigen te laten onderzoeken, hoe
wel ik het nutteloos vind. Nu iets anders.
Is uw broer in New York geweest?
Vijf jaar geleden. Hij vertrok in Fe
bruari en kwam pas tegen Kerstmis te-
rug.
Kende u het doel van zijn reis?
Hij zei, voor zijn genoegen te gaan.
Ik weet er overigens weinig van. God
frey vertelde bij zijn thuiskomst wat al
gemeenheden, geen enkele bijzonderheid.
En ik vroeg hem nooit iets, als hij uit
zichzelf niets zei-
Juffrouw Whitaker, mengde super-
intendant Quild zich bedachtzaam in de
ondervangen; in de brief is sprake van
een Francis Graham. Een man, die niet
vergeet. Wie is hij?
Dorothy werd beurtelings bleek en
rood. Zij slikte een paar maal, vóór zij
bits antwoordde: Als u 't mij zegt, weet
il*. het ook.
Ach zo! Quild streek zich langs een
neusvleugel en zag 't meisje vorsend aan.
Dat is dus de waarheid absoluut
de waarheid?
Natuurlijk. Opnieuw bad Dorothy
haar zelfbeheersing snel herwonnen.
U spreekt heus wel zo duidelijk, dat ik
daarop even duidelijk kan antwoorden.
Dank u! Quild maakte een buiging,
die niet vrij van ironie was. Misschien
wil mijn chef u nog iets vragen.
Myddleton wierp een ontevreden blik
op z'n ondergeschikte. Diens houding had
hem van 't begin af geërgerd. Uit een
soort van reactie vroeg hij Dorothy poes
lief: Juffrouw Whitaker, wist u, dat
uw broer 't slachtoffer van een chant age-
pleger was?
Neen. Ik geloof er ook geen woord
van.
Nog één vraag, juffrouw Whitaker,
en dan val ik u verder niet lastig; is
uw broer werkelijk veel geld kwijt ge
raakt met onfortuinlijke speculaties?
Ja. Ik heb meermalen aangeboden,
hem te helpen, want ik bezit voor mijzelf
meer dan genoeg- Godfrey weigerde. Hij
was ontzettend trots en zou liever armoe
hebben geleden, dan een penny van mij
aan te nemen.
Dank u. Myddleton boog. Die brief
zult u mij enige tijd moeten 'afstaan.
Toen zij in de bibliotheek terug waren,
sloeg Quild ztin chef op de schouder,
Waar blijf je met je zelfmoord
theorie? Iemand, die als de dood voor
een scheermes is. zal zich toch waarachtig
niet van kant maken met e"n dolk! Neen.
a!.s Whitaker zelfmoord had willen ple
gen, had hij het op een andere manier
gedaan 1
Jij hebt niets van een psycholoog,
zei Myddleton geringschattend. Anders
wist jc. dat zelfmuordpnaars altijd
buitenissig doen. Zii snijden zich de nek
af, gooien zich voor een trein, rpringen
van de nok van een hoog gebouw, liever
dan voor een shilling vergif te kopen.
Ik houd vol, dat Whitaker die dolk zelf
ln zijn body stak. Zijn vingerafdrukken
staan er op en van niemand ander».
Nog helemaal geen bewijs, beweerde
de super koppig.
De duivel hale jel Je moest uit
scheiden met het verslinden van die
idiote detective-verhalen, Quild! Volgens
jou heeft iemand Whitaker doodgestoken
en toen voor de vingerafdrukken van
zijn slachtoffer rechts en links gezorgd!
Laat naar je kijken, man!
Daar heb ik geen stom woord van
gezegd! Natuurlijk komen in verhalen
dergelijke foefjes wel voor, maar ik ben
waarachtig zo'n kind niet, om er waar
de aan te hechten. Gebruik je verstand,
Myddleton! Het is uitgesloten, dat
iemand, die als de dood voor scherpe
voorwerpen is, zich met een dolk van
kant maakt! Die overweging geeft bij mij
de doorslag.
Bij mjj geeft meer dan één over
weging' de doorslag. Wp hebben geen
enkele aanwijzing, dat Whitaker Zater
dagavond bezoek heeft, gehad. Vinger
afdrukken zijn er bij bosjes maar alle
maal van de zelfmoordenaar. Zover we
weten, had Whitaker niet één vijand,
die .»e'm near liet leven stond. Wel heb
ben we daarentegen zijn eigen verkla
ring, met zijn handtekening bekrachtigd,
dat hij besloten had, zelfmoord te plegen.
De Dimonds en Philip Stedman hebben
alibi's, waar geen speld tussen te krü
gen is.
Mogelijk. Quild hield zich weer
enige tijd bezig met het masseren van
een neusvleugel. Toen, voordat Myddle
ton er iets van begreep, lag de super bij
het lijk van Sir Godfrey geknield en
begon een van de schoenen los te rijgen.
Wat mankeert Je? riep de commis
saris uit. Quild! Ben je stapel, kerel?
Toch niet. We zullen bij de voeten
beginnen.
Beginnen? Wat beginnen?
Hem uitkleden natuurlijk.
Myddleton staarde zijn ondergeschikte
aan en dacht niet ander», of het was hem
in het hoofd geslagen. Hij zag met open
mond toe, hoe Quild de schoenen en
vervolgens de sokken van de dode uit
trok. Plotseling uittp de super 'n scherpe
kr—'kom hier. Myddleton! Kijk! We be
hoeven niet verder te gaan!
De commissaris boog zich over Quad
heen en keek naar een van de ontblote
voeten.
Grote goedheid! fluisterde hij.
De grote teen was gezwollen en ver
kleurd; 't vlees tot op het been gekneusd.
Die van de andere voet zag er precies
eender uit. Myddleton richtte zich op,
trillend over het gehele lichaam. Een
paar minuten staarden de twee mannen
elkaar roerloos aan; één zelfde ontstel
lende gedachte beheerste hen,
Hoe kwam je op het idee? bracht
de commissaris eindelijk uit.
Gedeeltelijk door Jou antwoordde
Quild Jij verweet me dat ik die Idiote
detective-verhalen verslind. Toen schoot
me een verhaal te binnen, dat zich tn
een Amerikaanse gevangenis hoeft <jtëe*
speeld een zelfde soort geval, Myddle
ton. Iemand anders heeft het bij lezen
niet gelaten en het in praktijk gebracht
't Zal een heidens werk zijn, met niet
meer gegevens dan twee zwaar gekneus
de gróte tenen dé moordenaar aan de
ilg te brengen Tenzij
Weer vial «r een pauze.
Wat tenzij, Quild?
Myddleton, ik kan me niet voorstel
len. dat de man, die me dat verhaal deed,
er iets mee te maken zou hebben. Het
lijkt me al te absurd. Toch mag ik dat
spoor niet verwaarlozen. We moeten
onze ontdekking nog even voor ons hou
den. Tweemaal vier-en-twintig uur op
zijn hoogst. De moordenaar moet m de
waan gelaten worden, dat hij een mis
daad zonder fout gepleegd heeft net
ideaal van elke boosdoener.
XXIV.
Patrick O'Brien legde een hand op het
mondstuk van de telefoonhoorn.
Een meneer Johnston, met de in
drukwekkende voornaam Noah, oma me
te spreken, zei hij tot de men in de arm
stoel. Jou bekend?
De ander schudde van neen. u nrien
haalde de schouders op en gaf d°?r de
telefoon order, de bezoeker naar boven
te sturen. Even later werd aan de deur
geklopt kamer 668, Imperial Hotel.
De man, die op het „binnen, van
O'Brien de kamer instapte, was groot en
breed, een soort Hercules zo op het oog.
Bij nadere beschouwing bleek het een
ongezonde, opgeblazen dikte te zyn, HU
droeg een zwarte baard en dito snor,
men kon niet zien, waar de snor eindig
de en d« baard begon. Zijn gouden bni
had één helder rond en een dof ova»1
glas, wet een bizarre indruk maakte.
Aan de dikke vingers fonkelden een aan
tal ringen, die een kenner echter n
zouden imponeren. Toevallig was Patrick
O'Brien een kenner. u„„„pker
- Noah Johnston, stelde de bezoeker
zich voor. Hij zag Patrick aan. MU1»
heer O'Brien?
Patrick knikte, wuifde met de hand
naar de man in de armstoel. Tb
mijn secretaris. U kun vrij-mt in zUn
tegenwoordigheid spreken. Mc ben be
nleuwd naar de reden van uw bezoek-
Ik heb in de kranten het overlijden
van Sir Godfrey Wh taker geteïMi. in
een brief, die hij achterliet schreefhU
zijn zuster, dat hij een half vóór
zijn dood het „Hert van Sheherazade -
een zeer kostbaar en zeldzaam ste
aan de heer Spnngham verkocht been.
Nja, zei O Brien, aan ztjn PUP treK
Godfrey had het recht niet, het
Hart' te verkopen, 't Werd desthds van
de familie Laszlo Varady in Debretnn
gestolen Sir Godfrey kocht dus gestolen
fold en hij wist.dat. Hi) maakte zich
daardoor aan heling schuldig-
Jammer, dat hij dood is. miinheer
Johnston. U had verstandiger gedaan,
hem dit bij zijn lpven onder het oog te
brengen. Ja, waarom deed u dat niet r
Mlin principaal moest verschillende
moeilijkheden uit den weg ruimen. Het
Hongaarse recht is niet zo eenvoudig als
t Eris^lsc.
Is 't tóch! O'Brien grinnikte, 'k
Dacht nogal, dat 't recht nergens zóveel
kronkelpaden had, als juist in ons land!
Vandaar, dat we hier letterlijk in de ad
vocaten stikken, mijnheer Johnston!
Maar dat interesseert u natuurlijk niet.
Gaat u door. Uw principaal is dus nauw
betrokken bij 't befaamde 'Hart van
Sheherazade', als ik 't wel heb?
.Tuist. Wat. meer zegt, 't is zijn onbe
twistbaar eigendom door huwelijk.
't Wordt steeds Interessanter en te
gelijk ingewikkelder, glimlachte O'Brien,
- De rechtmatige eigenaar van het
'Hart van Sheherazade', Laszlo Varady,
liet bij zijn overlijden "n dochter achter,
Ilona, legde Noah Johnston met breed
armgebaar uit. Zij huwde met Francis
Graham, Engelsman van geboorte, maar
Amerikaans burger geworden. De eigen
domsrechten op het 'Hart' zijn van Laszlo
Varady via Ilona op Francis Graham
overgegaan door huwelijk, begrijpt u?
Ik begrijp 't, antwoordde O'Brien
doodernstig. Doch zijn ogen tintelden van
spot. En Je baas, Francis Graham, liet
jou op mij los, om me dat verhaal te ko
men vertellen? Was hij bang, dat ik
bezig ben' van verveling te sterven? Een
patente kerel, zeg! Bedank hem bij gele
genheid voor zijn goede bedoelingen!
Hi) verlangt van mij, mijnheer
O'Brien, zei Johnston, niet van zijn stuk
gebracht dat ik ales in 't werk stel, om
hem het 'Hart van Sheherazade' terug
te bezorgen. Toen dacht ik aan u.
- Buitengewoon vriendelijk! O'Brien
knipoogde heimelijk naar zijn secreta
ris en Thomas knikte. Voor we verder
gaan, een vraag, mijnheer Johnston. Wie
is Francis Graham? Beschrijf hem eens.
'k Ben een beetje kieskeurig uitgevallen,
weet u? Als iemands gezicht me niet aan
staat, vertik ik 't zaken met hem te
doen.
Tot mijn spijt kan 'k aan uw ver
zoek niet voldoen, mijnheer O'Brien. Ik
krijg mijn instructies telefonisch of
schriftelilk. Maar hij kent u. Hij zei,
dat, als 'k bij Patrick O'Brien geen sue-
ces had, ik 't zeker bij Paul Burke heb
ben zou den beroemden zoon van den
niet minder beroemden Jlmmy Burke.
Hij is goed! lachte O'Brien. Nu ga
ik jou op mijn beurt 'n aardig verhaal
tje verteilen, Noah Johnston! Er was
eens elk goed sprookje moet zo be
ginnen een brave jongen, die zo stom
was, zich bij 't gappen te laten betrap
pen. Hij heette toen nog geen Noah. Die
naam vond hjj eerst passend,- toen hij zich
een aartsvaderlijken baard en dito snor
had laten aanmeten. Hij heette toen ook
geen Johnston, 't Laatste wat ik over
hem hoorde, was, dat ze een liefderilk te
huis voor hem hadden gevonden 'k zal
maar zeggen: Hotel Pentonvitle. Daar
kreeg hij een klein, niet bijzonder ge
rieflijk, maar heel secuur kamertje. Een
kamertje met. spijlen voor 't raam, die
zo onvriendelijk tralies noemen. Sehei nu
uit met die flauwe onzin over Noah
Johnston, hè? Dat ovale, doffe glas van
je bril voorkomt, dat iemand 't trekken
van je rechter oog ziet. Wanneer jii je
wéér eens opdoft, alsof 't carnaval Is, Bill
Evans, zorg er dan óók voor, je rechter
duim stil te houden, wil je niet direct
in de gaten lopen!
Evans wtide O'Brien in de rede vallen-
Hij bracht het niet verder dan een nij
dige snauw.
Straks jij, ik eerst. Jij en je broer
Max stalen het „Hart" van Laszlo Varady
in Debretzin- Max beduvelde je en hield
de buit voor zich alleen hij is altijd
een onbetrouwbare schavuit geweest, die
er geen bcèn in zag, zijn eigen broer er
tussen te nemen.
(Wordt vervolgd)
