De toekomst ligt voor hem open
Als Prinses Margaret zich verlooft...
Laatste dagen van
ballingschap
een
Koninklijke
In weik klimaatzij zich afspeelde
Het monumentale hek
Duitse filmhumor en zelfspot
OPTIMISME PRIKKELT TOT ARBEID
_r
11
He vervalsingen in het 'T QUlxIcS, Stad Vail VUrig gebed
Zal de graaf van Dalkeith dan de gelukkige zijn
Gerepatrieerde
militairen
V
I
proces-Mindszenty
„Heer, indien Gij wiltkunt Gi j mij genezen
Berliner Balladevan R. A. Stemmle
in het kader van het Holland Festival
VRIJDAG 7 JULI 1950
PAGINA 3
'•H
ft
Zeventien zware jaren
Op microfilm vastgelegd
„Die zijn allemaal zo hoo;
Krnchtige samenwerking
En hun herplaatsing bij de
spoorwegen
k
De vernieuwde
mens vertrouwt en
Oostenrijkse
werkt
e lygis
Een der diepste indrukken, die ons-van de journalistieke reis, welke wij in
1933, dus zeventien jaar geleden door Oostenrijk maakten, steeds is
bijgebleven, is ongetwijfeld, dat wij toen leefden te midden vair 'n volk, dat
pbysiek losgemaakt van een glorievol verleden geestelijk daarin nog steeds
zijn toevlucht zocht; dat voor de toekomst slechts zorg, ellende en over
weldiging duchtte, en dat door deze gespletenheid in een spychologische
geestesgesteldheid was gebracht, welke misschien liet best met „fatalistische
terneergeslagenheid" kon worden gekenmerkt.
m
lijke overtuiging, als men spreekt me
arbeidersgroepen. Voor*hen is een nieuwe j
tijd aangebroken; de tijd, waarin in
tegenstelling met de periode vóór de
Anschluss, alle constructieve elementen,
en dan bedoelen zij de katholieke Oosten
rijkse volkspartij en de socialisten, zeer
intiem samenwerken om een nieuw
Oostenrijk op te bouwen.
Ofschoon de volkspartij, die een zelf
standige meerderheid in het parlement
bezit, alleen zou kunnen regeren geeft
zij er de voorkeur aan, en hierin vmdt
men heel sterk de opvattingen van
bondskanselier Figl terug, om samen
met de socialisten op een zo breed moge
lijke basis het bewind te voeren. Niet
het minst om het gehele volk te ver-
enigen in de strijd tegen het commu
nisme; om te voorkomen ook, dat een
der partijen te demonstratief naar het
Westen zou overhellen. Want Figl meent,
dat Oostenrijk in de positie waarin het
verkeert, het Oosten en het Westen te
vriend moet houden. Hij gelooft zelfs,
dat de Grote Vier in Wenen, in de siad
van het compromis het geschikte milieu
zoud-en treffen om eindelijk een weg uit
hun tegenstellingen te vinden.
Er zijn er. die van oordeel zijn. dat de
Oostenrijkers te optimistisch zijn; dat
hun optimisme zelfs elke redelijke grond
ontbeert; dat zij practisch zijn overge
leverd aan de goede of kwade wil van
hun vier bezetters, zeker van een van
hen.
Oostenrijks energieke bondskanselier
ing. dr. Leopold Figl.
het Kaprunerdal in ogenschouw te ne
men, slechts kan zeggen: Oostenrijk
bouwt aan zijn toekomst; als men
Zo liggen vele steden en dorpen op de hellingen der bergen, aan de
der meren, fantastisch mooi, vaak sprookjesachtig. Hierboven: Hallstalt
in Opper-Oostcnrijk.
Hoe zouden we hel Oostenrijkse volk
nu. in 1950. terugvinden?
Deze vraag interesseerde ons boven-
mate vooral wijl uit houding en woord
\a-S de Oostenrijkse regering voort
durend bleek, dat 'zij zeer doelbewust
denkt*en spreekt, en dat onder de moei
lijkst denkbare omstand'gheden van een
bevrijd land, dat echter bijna verpletterd
wordt, nu nog na vijf jaar, onder de las;
van vier bezetters, de vier olifanten, die
op een klein gebied elkaar als het ware
verdringen en zelf dooddrukken
Wij hebben ons de vraag duidelijk en
zo concreet mogelijk g®steJd' f,
Oostenrijkse mens veranderd? Hebben
wij een nieuwe Oostenrijkse mens ge
vonden?
Het antwoord, dat zich van de eerste
dag van onze journalistieke verkennings
tocht aan ons opdrong was een onvoor
waardelijk „ja". De Oostenrijker van
thans vertoont in bepaalde trekken een
geheel ander beeld dan die van 1933.
Veel is gebleven. De Oostenrijker is
nog steeds gemütlich (een heel comptec
begrip, waarvan ons Hollandse gemoede
lijk slechts een onderdeel weergeeft)hij
jp' gastvrij, openhartig, vrolijk, spontaan,
blijmoedig, goedgeefs. Dat was hij dat
hij, Het grote verschil tussen '-oen en
nu is dat de Oostenrijker zijn Habsburg-
rmnnlox is kwijtgeraakt, zich met de
n euwe orde heeft verzoend en thans
alleen denkt aan de toekomst.
De oudere generatie, welke opgegroeid
was in de glorie van de Donau-monarchie
en de niet te ontkennen glans van het
Habsburgse keizershuis, is uitgestorven;
of voor zo verre zij in 'ict verb°rgen
voortleeft, is haar invloed te gronde
gegaan. Het aanzien van de ambtenaar is
onaantastbaar gebleven, maar hoger staat
dat van de werker, de bouwer de stuwer
in het industriële en agrarische leven.
Oostenrijk heeft de zware
jaar, eigenlijk reeds smds rl0,,
tijden, doorgemaakt: een verloren
de uiteenscheuring van een rijk. e ij
komen economische ineenstorting.
ontwaarding, werkloosheid en de
geen mening over uitspreken.
Eén ding staat vast: als men door het
nieuwe Oostenrijk reist en ziet wat daar
op industrieel geb:ed wordt gepresteerd;
als men na een vermoeiende tocht door
de groots opgezette, weer in volledig
oevers herstel zijnde Böhlerwerke, de edeistaai-
fabrieken te Kapfenbcrg. eerlijk zijn be
wondering tot uiting moet brengen over
hetgeen daar na bombardementen en
waanzinnige demontages tot stand is ge-
deze factoren voortvloeiende armoede en 1 bracht- als men na in levensgevaarlijk
ellende. Smds 1933 stond het onder deschijnen.de vervoermiddelen-2400 meter
Ja, wc zonden zó door kunnen gaan
Het kan zijn, we willen en kunnen er met de opsomming van de vele grote
ondernemingen, welke we bezochten
Binnenkort zal de „New York Herald
Tribune" een artikelenserie publiceren
van de hand van Laszo en Hanna Sulner
twee uit hun land gevluchte Hongaarse
experts op het gebied van handschriften,
over de vervalsingen, die de Hongaarse
politie heeft gepleegd bij de voorberei
dingen van het proces tegen Kardinaal
Mindszenty.
Beide vluchtelingen hebben, zoals men
weet, indertijd bij hun aankomst in
Wenen verklaard, dat zij documenten, die
als belastend materiaal voor Kardinaal
Mindszenty bij het proces waren over
gelegd, onder dwang van de politie zelf
hadden vervaardigd.
De „New York Tribune" bericht thans,
det zij in bezit is van een microfilm van
de vervalsingen, die door Laszo Sulner
99
van onze speciale verslageverschitterende wijze door de Katholieke
j Kerk vereerd: door de duizenden gelo-
vigen. de vele zieken, de ontelbare pries
ters, die aan de talrijke altaren H.H. Mis
sen opdragen, door kardinalen en bis
schoppen, die met hun rood en purper
luister bijzetten aan de H. Sacraments
processie, die 's middags met bruidjes en
vaandels uit de Rozenkranskerk over het
ruime plein der Esplanade trekt.
In de Saeramen tsnr--cessie, welke Don-
(Telef.
Het onbetekenende gehucht in de Py
reneeën, waar Bcrnadette Soubirous de
Onbevlekte Ontvangenis mocht aan
schouwen, heeft zich tot een kosmopo
litisch centrum ontwikkeld. Na de ver
schijningen is Lourdes een van de
meest gezegende oorden van de wereld
geworden, want bij de grot van Mas" derdagmiddag over de Esplanade trok, gin
sabielle deelt Maria op vorstelijke wijze
de genade uit, die zij aan he voet van
het kruis op Golgotha heeft verworven. wer(j gCdragen door de grijze president
gen behalve de Pauselijke vlag, tei .is
de vlaggen van de vijf Nederlandse bis
dommen mee. De pptionelo ririr'-'-
Dit is de voornaamste indruk, die wij
tijdens ons verblijf in deze merkwaar
dige stad hebben opgedaan.
Lourdes wordt door de mensen uit alle
delen van de wereld bezocht. Wij hoord-m
zelf voor zijn vlucht is vervaardigd en j er Frans, Duits, Engels. N pd er la n-d-s spre-
die overtuigend bewijs geeft van de
juistheid van zijn beweringen. Het b'ad
liet. om absoluut zeker ervan te zijn. dat
de onthullingen niet op fantasie berusten,
zowel voor als achter het IJzeren Gordijn
een onderzoek instellen. Uit dit onder
zoek bleek, dat het echtpaar Sulner in,
derdaad in dienst van de Hongaarse
politie is geweest en dat beiden een zeer
goede naam hadden op het gebied van
de handschriftkunde. De Amerikaanse
ken en nog vele andere talen, die wij nie!
verstonden. Bij de grot, in de piscines °n
o-p de Esplanade hebben wij zieken ont
moet, die aan ernstige en zelfs afzichte
lijke'kwalen lijden en we worden getrot-
fên door de vurige passie, waarmede zij
tot O. L. Vrouw baden. Door Maria gin
gen zij lot haar Zoon en smeekten ge
knield en met uitgestrekte armen: Heer
geef dat ik zien moge, dat ik horen moge.
dat ik moge lopen. Heer, indien Gij wilt
regering is voornemens het verzamelde kunt Gij mij genezen.... met een
bewijsmateriaal van Laszo en Hanna Sul
ner aan het Internationaal Hof van
Justitie over te dragen.
trouwen, dat de rotsige gevaarten van de
Pvreneeën zou kunnen verplaatsen.
Hier wordt Gods Heilige Moeder op
van de Bossche rechtbank.
Een dame, die aan de Nationale lv •-
vaart naar Lourdes deelneemt, sprak -
zer dagen op de Esplanade een hoe: i
en vroeg hem: „Mijnheer, kunt. U i
misschien vertellen hoe ik deze re -
cheque moei inwisselen?" „Dan moet U
zich tot de Crédit Lyonnais wenden" g f
de mijnheer ten antwoord. „Ik weet niet
in welke straat de bank ligt" zeidc óe
dame in kwestie. „Vraagt U dat even aan
een van de bestuursleden, die geven U
bereidwillig alle gewenste inlichtingen".
„Dat durf ik niet te vragen, want die zijn
allemaal zo hoog", zeide de dame zeer
bescheiden.
Later is zij er achter gekomen, dat de
mijnheer, die zij op de Esplanade had
aangesproken... onze minister van Bin
nenlandse Zaken was.
bedreiging van hel nazi-1 ÓmhóogTe zijn gebracht om de in aan-
dat he- in 1938 eindelijk op- bouw zijnde elcctrische centrale boven
Dan kwam de tweede wcre.d-
voortdurende
regiem
sl'orptc
oorlog waarin Oostenrijk zij aan zij met]
Duitsland moest vechten, hoewel er ve'.e
Oostenrijkers waren, die hetzij in eigen
land. hetzij in geallieerde gebieden
ondergronds gingen. Volgden: nederlaag,
bevrijding en bezetting, welke laatste j
'nog heden ten dage voortduurt.
Het Oostenrijke volk is in ai «leze
beproevingen gehard. Menigeen zou er
aan te gronde zijn gegaan, de Oosten
rijker echter voelde een kracht In zich
ontwaken, waarvan hij nooit heeft ge-
weten, dat hij ze bezat. De Duitse be- j
zetting, hoe zwaar en afschuwelijk ook, j
heeft hem lets geleerd. Aanvankelijk i
moest hü tot bard v erken worden ge-1
i dwongen; spoedig echter leerde liij de-
arbeid liefhebben. En toen, in 1945, de i
bevrijding, hoe schamel ook, kwam, zag i
hij iineens voor zteh een toekomst, welke
hü door arbeid zelf zou kunnen maken.
„Wij hebben ijzer voor het oprapen;
hout kunnen wij overal kappen; wij heb
ben 'water in overvloed om electrische
stroom te fabriceren; wij produceren
tachtig procent van ons voedsel en han-
derd procent van onze drank. Ligt er j
dan voor ons geen goede toekomst open!
Dergelijke uitlatingen hoort men, zo
dra men in contact komt met regerings
kringen of mensen uit het bedrijfsleven.
Maar ook en vaak met nog meer inner-
Van vele werden de plannen reeds in de
aanvang va,n de dertiger jaren gemaakt
maar het bleef bij plannen. De Duitsers
zetten zich aan de verwezenlijking. Oor
log en zijn nasleep verwoestten weer
heel veel. Maar het vernieuwde Oosten
rijk heeft weer aangepakt, met een on
gekende energie, in dp diepe overtuiging,
dat slechts door zware inspanning het
land te redden is.
De geruchten aangaande, de verloving van Prinses Margaret zijn zo
hardnekkig, dat het in Engeland algemeen aangenomen wordt: ze heeft
de graaf van Dalkeith uitverkoren en de verloving zal plaats vinden
op haar verjaardag, 21 Augustus, wanneer ze twintig jaar wordt. Daarmee
zou dan ook een voorspelling vervuld worden, bij liaar geboorte gedaan,
dat ze zich op haar twintigste verjaardag zou verloven. Maardit is
een van die gezellige praatjes rond een overigens interessant feit. Interes-
sant, want prinses Margarets naam is reeds herhaaldelijk genoemd in
verband met die van jonge Engelse aristocraten.
ge
Uit £l
De edclstaalfabriek B'óhlcr te Kopfenberg, zich uitstrekkend in een lang
gerekt dal. In de oorlog werd liet kilometer lange complex door bombarde
meuten en demontages bijna geheel vernietigd: thans vinden er weer
zesduizend, arbeiders werk en brood.
Toen de graaf van Dalkeith in het
geding kwam, kreeg men in Engeland de
indruk, da-t het nu werkelijk ernst was.
Want de jonge aristocraat met de joviale-
manieren werd telkens weer in haar ge
zelschap gesignaleerd en nü al bijna een
jaar is hij het steeds geweest, die haat-
op uitstapjes of bij de wedrennen verge
zelde. Toen de prinses hem op zijn vijf
en twintigste verjaardag ging feliciteren,
meende men. dat „het" zowat zeker was.
En np wordt hij als de toekomstige ver
loofde van de geestige Engelse prinses
gedoodverfd.
Evenals over prins Philip, de man van
prinses Elizabeth, valt er over dcz« telg
van een oud. aristocratisch geslacht
eigenlijk weinig bijzonders te zeggen.
Maar dit strekt hem feitelijk tot aanbe
veling. Het is een eenvoudige ietwat
schuchtere jongeman. Flink en stevig ge
bouwd. Hij heeft rood haar en een flinke
neus. Beide kenmerken kwamen van
oudsher .in het geslacht van dg hertogen
van Buccleuoh voor. Voor het mondaine
leven voelt, hij nie.t$. Hij is eon echte
land edelman, 'evenals zijn vader, die
indertijd als lid van het parlement be-
dankte, omdat, hij deze tunc tie niet. met
zijn waardigheid in overeenstemming
achtte
Op zijn landgoederen is de hertog van
Buccleuch heer en meester. Hij bezit een
zestal kastelen en honderdduizenden hec
taren land en bos. Zijn pachters be
schouwt hij zo'n beetje als zijn onderda
nen, waartussen hij zich echter heel de
mocratisch beweegt. In hun midden voel.
hij zich thuis.
Zo ook zijn zoon. de graaf van Dalkeith,
die erfgenaam is van al da-t land en van
al die kastelen, met de volgens het zeg
den ongelofelijke kunstschatten. De er,-
«enaaim van millioenen en millioenen g3at
evenals zijn vader gewoonlijk in een oud
tweed pak gekleed en rijdt in een oud
autootje rond.
Hij is in Eton op school geweest en
behoorde daar tot de Pop-club. Daarin
worden de jongens gekozen, die onder
bun medescholieren het populairst zijn.
De verkiezing brengt enkele voorrechten
mede. Zo mogen de leden van de Pop
club zich 's Zondags in 'n gekleunde pan
talon vertonen. De andere Eton-boys
moeten een zware dragen.
Van Eton ging hij naar de universiteit
van Oxford en ook daar behoorde hij tot
de jolly good fellosys". Hij studeerde
echter niet lang, want het land trok
hem. Toen de oorlog uitbrak, nam hij
vrijwillig dienst. Hij werd bij de marine
geplaatst en wel bij de onderzeeboten
waarop hij het tot onderluitenant bracht
Nadien toog hij naar het buitenland, om
er de landbouw te bestuderen en sinds
enkele jaren past hij de daar verworven
permis op de voorvaderlijke landerijen
toe.
Dat is zowat alles over de graaf van
Dalkeith. Wat zijn familie betreft, haar
stamboom gaat tot de dertiende eeuw
terug. Ze is bovendien verwant aan hel
Schotse koningshuis en tevens aan de
De graaf van Dalkeith, waarmee
volgens stellige geruchten prinses
Margaret zich op 21 Augustus zal
Engelse koninklijke familie geparenteerd-
De hertog van Baccleuch heeft indertijd
naar de hand van prinses Mary gedongen,
evenwel tevergeefs. Maar na-ar het schijnt,
zal zijn zoon thans de hand van een
Engelse prinses verwerven.
Het Tweede-Kamerlid dr. W. de Ko^'
had aan de minister van Vensger
Waterstaat gevraagd, of het JU1
dat de Ned. Spoorwegen geF.epatrieeiu
militairen, die vóór hun militaire -
in hun dienst waren .weder in 01
nemen in functies, v>».'lke soms niet
li.ikwaardig zijn aan de voorheen waar
genomen functie en voorts of zij deze
oud-militairen vaak onmiddellijk over
plaatsen naar werkplaatsen in gemeenten
welke ver verwijderd zijn van de woon
plaats der ouders var. de betrokkenen.
Minister Spitzen antwoordt hierop
thans, dat de personeelsleden van de
Ned. Spoorwegen, die uit militaire dienst
zijn ontslagen, bij dit bedrijf ten minste
in dezelfde- rang terugkeren als welke
zij bekleedden, toen zij het bedrijf voor
het vervuilen van hun militaire dienst
verlieten. Als gevolg van het voort
schrijdend herstel van he. bedrijf en de
daarmede gepaard gaande ingrijpende
wijzigingen in de exploitatie gedurende
de'laatste jaren, is het echter in een aan
tal gevallen onvermijdelijk, dat de be
trokkenen in die rang een andere stand
plaats aangewezen krijgen.
Indien het niveau der werkzaamheden
lager is dan overeenkomt met hun rang,
behouden zij hun rang en de daaraan
verbonden bezoldiging en is de over"
gang tijdelijk is. Is het niveau gelijk of
biedt het betere perspectieven, dan kan
de overgang definitief zijn. Met de be
langen van meer persoonlijke aard van
de betrokkenen wordt rekening gehou
den. Er wordt hup zoveel mogelijk ge-
le-anheid gegeven zich gedurende enige
tijd op de oude standplaats aan te pas
sen.
Noodzakelijke overplaatsingen geschie
den normaliter volgens anciënniteit, te
he-zinnen bij de jongsten. waarbij onge-
i,, ,Txrd en voorgaan. Een afwijken van
d e regel ten behoeve van teruggekeer-
j militairen zou in vel# gevallen ver-
nfaatsinfi Sehuwdcn ten gevolge heb-
kLo' hetgeen. J^zien de woningnood, zo
veel mogelijk 'moet worden voorkomen. koninklijk gezin zich
De minister acht dan ook
men
•tappen
Als de Hc,uen zijn ontstoken glanst liet meer als een parel.
(Van onze Brusselse correspondent)
II
GENèVE, Juli 1950,
Dadeliik na onze aankomst te Genève
Dadelijk vcrbinding met „Le
stelden wij ons i"
Reposoir". Kolonel B?"lbouJ8' ,Alcueel-
adjudant van de hom f" e ons
j j volgende ochtend door
mee, dat wij de voié
ipold van Belgié in
zouden
worden
ont-
Z. M. Koning Leop
privé-audiëntie
vangen.
Wij hadden nog' een
ons en trachtten ons een de ^eid te
vormen van de entourage m e
sedert, ongeveer
hele avond vóór
aanbreken thans zéér nabij! -- dat
aan de verbanning een einde zou
komen.
De dag was broeiend heet geweest.
Genève was in feeststemming. Links cn
rechts van de brug hingen de zo typi
sche vlaggen der Zwitserse kantons ovei
het water van het meer. Aanvankelijk
scheen het alsof zij daar alléén maar
hingen om zich met haar grillige
bewegingen in rijke kleurentooi in het
water te spiegelen. Want leeg was de
stad, haast uitgestorven leeg. Al wie
kon was naar buiten gevlucht, in de
koele bergen.
Als de zon achter de bergen verdwijnt
hun vacantie
taar ineens een zeer dynamische drukte,
vol leven en afwisseling en is Genève
niet langer doods en verlaten.
In die omgeving leeft de koninklijke
familie van België nu al sedert bijna
vijf jaar.
In de avond hebben wij ons naar
Pregny begeven ont er alvast eens con
tact op te nemen voor de volgende dag.
Van de villa „Le Reposoir" is van de
grote baan niets te zien, zodanig staat
zij in een hoog bomenmassief ver
borgen. Men ziet daar wèl over de muui-
van het domein een enorm kasteel en
ontelbaar velen hebben dat in de loop
der jaren van de weg af gefotografeerd,
in de overtuiging, dat het de villa van
Koning Leopold zou zijn. In feite is dat/feit, dat
het kasteel der Rotschilds.
Voor Belgen, die zich te Genève be
vinden, maakt een trip naar Pregny
bijna altijd deel uit van het programma.
Zij, die niet officieel in „Le Reposoir"
geroepen zijn, komen doorgaans niet
verder dan tot aan het hele. Degenen
onder deze massa, die toch nog iets
verder willen geraken en aanbellen,
mogen enkele stappen op het teiiitoii
doen om in liet chalet van de concierge
hun handtekening in een register te
zetten. Dat bock wordt elke avond in
de villa afgegeven.
De koning en de zijnen worden goed
bewaakt. Goed, maar ook op discrete
wijze. In het park zelf zijn permanent
Zwitserse gendarmen opgesteld 0111
nieuwsgierigen op een afstand te hou
den opdat men het niet zou wagen
ovei' de muur te kruipen. Het schijnt,
dat er persmensen zijn, die op deze
wijze getracht hebben de Koning te be
naderen. Zij kwamen niet ver, want al
zijn de gendarmen in het park door
gaans onzichtbaar,
rikaanse men heeft het natuurlijk al
begrepen! persmensen waren, die het
met dat trucje hebben geprobeerd. Zon
der enig succes overigens.
Iedereen in Genève zal U over koning
Leopold zeggen, dat hij een goed chris
ten en een goed gezinshoofd is.
De Italiaanse kellner, die ons in het
hotel bediende, vertelde ons, nadat hij,
waarschijnlijk in het gastenboek, had
gezien, dat wij uit Brussel kwamen, dat
de koning en de prinses de Rethy daar
wel eens kwamen dineren en dat hij en
zijn collega's bijzonder de hartelijke
eenvoud van de vorst waarderen. „Una
grande persona", klonk het nog even na.
De koning komt dikwijls in Genève.
Ook de kroonprins, die dolgraag alléén
een kleine auto bestuurt. Leopold en
Boüdewijn hebben hier verder ook een
goede naam als golfspelers. Vlak voor
het domein van „Le Reposoir", is verder
een privé strand voor de bewoners van
deze villa. Zij maken daar veel gebruik
van, vooral op warme dagen.
Men zegt, dat de naam „Reposoir"
I (rustplaats) toe te schrijven is aan het
vele jaren geleden de wijn
gaardeniers der druivenakkers op deze
hellingen in de schaduw der bomen van
deze plaats kwamen uitrusten.
Het helt van het domein doet nogal
monumentaal aan. Achter dat hek
woont de concierge, een Zwitserse, die
met een Fransman is getrouwd. Zo be
minnelijk zij weet te glimlachen tot
degenen, die op „Le Reposoir" zijn ont
boden, zo onvermurwbaar is zij tegen
degenen, die er niets hebben te maken.
Terwijl wij aan het strand vlak vóór
„Le Reposoir" onze gedachten laten
vagabonderen, worden wij op eenmaal
getroffen door de overweging, (fat drie
belangrijke feiten uit het leven van
Koning Leopold zich in Zwitserland
hebben afgespeeld. Hij -bevond zich met
■inses Astrid te Adelboden toen hij
In de film „Berliner Ballade", welke in liet kader van liet Holland Festival
is vertoond, laat de film regisseur R. A. Stemmle ons in de persoon van de
acteur Gert Probe kennis maken met Otto Normalverbraucher, de Duitse
Kleine Man, die in een gebombardeerd Berlijn terugkeert uit een blijkbaar
ongelukkige en niet door hem gewilde oorlog. Otio Normalverbraucher is
een „wcltfremd" mens. Hij kan dc weg naar de zwarte markt evenmin
vinden als die naar zijn eigen buis. Alles wat bij onderneemt, wordt een
mislukking: zijn vele baantjes, zijn huwelijk en zelfs zijn eigen begrafenis.
Otto Normalverbraucher is dus wel
een zeer ongewone Duitser. Uiterlijk
reeds wijkt hij sterk van zijn landgeno
ten af. Hij heeft veel weg van een vogel
verschrikker, die onvoldoende en boven
dien nog op de verkeerde plaatsen met
oude kranten is opgevuld. En ook inner
lijk verschilt hij hemelsbreed van de ver
tegenwoordigers van het „Herrenvolk
die wij nog niet zo heel lang geleden tot
onze schade van zeer nabij hebben leren
kennen.
Juist dit ongewone, dat afwijken van
het ervarene, maakt een goed deel van
de grappigheid in deze film uit. Vooral
aI's Otto op bepaalde momenten m de
film wordt geconfronteerd met ex-nazis.
die nog dromen van krijgshaftige strate
gie, al zijn die dromen dan ook aan„e-
past aan de gewijzigde omstandigheden,
welke, behalve het vroegere Duitse riJK,
ook de geesten hebben gesplitst. Een
grappigheid, die nog wordt versterkt door
het optreden van elementen In de film,
welke over het algemeen vreemd zyn aan
het Duitse karakter. Wij bedoelen de
mor, een vrij wrange cn cynische humor
overigens, en de zelfspot, waarmee de
na-oorlogse situatie en het na-oorio„se
leven worden beschouwd.
Maar bovenal is net de door Stemmle
aan deze humor gegeven vorm, welke
..Berliner Baliade" tot een ongemeen
geestige film maakt. Een vorm. zo raas.
zo subtiel en vaak zo filmeigen. datver-
scheidene fragmenten zonder Jwufel tot
de klassieke voorbeelden van ware film-
humor uit de geluidsperiode zullen gaan
behoren, zoals tal van scenes uit Charlie
Chaplin's eerste films tot die uit de st0™'
me periode moeten worden gei eken...
Men denke o.a. aan Otto Normalverbrau
cher als kaatsbal tussen de ambtenaren
voor de arbeidskaarten en vestigingsver
gunningen; het meermalen herhaalde „lig-
gcn-opstaan"-motief. achtereenvolgens op
het excrcitieterrein, het slagveld en in
de tram; de meetings van de Oost- en
West-Berlijners; de twist tussen de twee
koffiehuisstrategen, waarvan Otto het
slachtoffer wordt; en vooral de beelden
in en om de conferentiezaal, waar de ge
delegeerden met de gebaren van hun
speeches „nationale" muziek dirigeren en
met glaasjes water de in brand geraakte
wereldbol pogen te blussen. Een even
originele ais onverwachte vondst, waarbij
geluid en beeld op elkaar zijn afgestemd
en elkaar aanvullen, zoals we bijna nog
alleen maar hebben gezien in een andere
filmballade, n.l. „De Ballade van den
hoogen hoed" van Max de Haas. Absurde,
onmogelijke situaties, maar die, door de
film zichtbaar gemaakt, onweerstaanbaar
komisch zijn.
De film is voorzien van een door Paul
Kijzer gesproken Nederlands commen
taar de stem van een televisie-repor
ter uit het jaar 2049. die vertelt van de
„goede, oude tijd" in 1949 welk com
mentaar bij uitzondering nu eens niet
stoort, maar een bijdrage levert tot de
humor in deze film.
Intussen blijft een gevoel voor humor
een ondefinieerbare eigenschap, waar
over men moeilijk debatteren of morali
seren kan. Naar onze smaak is de visuele
humor rond Otto's eenzaamheid cn ver
langen naar een levensgezellin en rond
het vrouwenoverschot in Berlijn ie', wat
aan de banale kant. Een soort humor. d:e
voorbehoud noodzakelijk maakt ten aan
zien van deze zienswaardige en geest ge
film. F'
mllnsvei - viif jaar bevindt en hoe het er zich aan j én' ontelbaar velen van
aanwezig tP* het d°en. van naderejheeft aangepast, tot het ogenblik zou buiten in de stad terugkeren, ontstaat
zij zien liet drom-
daar op 17 Februari 1934 het tragische
nieuws vernam van het zo dramatisch
om het leven komen van Koning Albert.
Het was eveneens in Zwitserland, te
Küssnacht, dat hem de ramp trof, die
koningin Astrid van zijn zijde wegrukte
en België om een geliefde koningin deed
De derde gebeurtenis in deze
„-,„1= <rnori ni-3 er hiel" of daar onraad is. rouwen. -
vfesren wlf hier voor het fatsoen van reeks is de jarenlange ballingschap die
onaf Zwitsérse collega's dadelijk aan jde Koning hier heeft doorgebracht Maar
toe dat het geen Zwitserse maar Ame-1 die thans haar einde tegemoet gaat.
Radio-interview met. Otto Normalverbraucher over de sterk stijgende
productie in het na-oorlogse Berlijn. Scène uit R. A. Stemmles film
„Berliner Ballade
