Boude wijn, Koninklijke Prins-
Regent van België
Met de filmcamera
door Afrika
Nicolaas Jauwè vertegenwoordigt
zijn land
Karaktervol en standvastig
Vs
De Hamplaat onder Drimmelen bedijkt
nieuw-guinea
Meer Nederlandse gramofoon-
platen
Van de Fidji-eilanden naar Den Haag
„Wilde pracht", kleurenfilm van Armand
Denis en Lewis Cotlow
Nieuw centrum in Heemstede
Bestuursassistent
WfÊgtÊ y,
Prof. Vogelsang
gehuldigd
AUGUSTUS 1950
K A S EN DOLLARS
A.K.W.V. GEEFT PROGRAM
n UIT
ZIEKTF.KOSTEWFRZFKRRFNG
VOOR PROV. PERSONEEL
VLOT WERK BIJ GUNSTIG WEER onder water kwamen, zullen nu voortaan
„TRIADE 1950"
Benelux-voortrekkerskamp
in Brabant
- h
■"•v
Merauke
volken van Indonesië.
Het Kunsthistorisch Instituut:
een levenswerk
CommSrir lt€W "Wi"em Voge,sana
(Van onze Brusselse correspondent)
Het koningsdrama gaat voort. Of is het geen tragedie, een knaap van nog
twintig jaar door een wervelwind van politieke hartstochten plotse
ling uit zijn studies, ja uit zijn jeugd zelf te zien gerukt om een taak op de
•chouders te nemen, die voor zijn koninklijke vader reeds zo verpletterend
gebleken?
Toen wij een goede maand geleden het
Voorrecht hadden te Pregny door koning
Leopold in particuliere audiëntie te wor
den ontvangen, hebben wij van onze aan
wezigheid aldaar gebruik gemaakt om,
mede aan de hand van ter plaatse inge
wonnen inlichtingen, reeds een levens
schets te geven van de jeugdige prins,
die geroepen is om Leopold III op de
troon van België op te volgen. Men heeft
daaruit kunnen lezen, dat deze reeds
zwaar door het lot getroffen koninklijke
telg in de leerschool van het leven zelf
veel heeft geleerd en de grondige opvoe
ding van een troonopvolger heeft gekre
gen. Hij weet dus, hoe moeilijk en deli
caat de taak is, die hem wacht. Boven
dien zijn zijn eigen karaktertrekken van
zodanige aard, dat men vertrouwen mag
•hebben in zijn beleid, vooral als hij zich
daarin krachtig gesteund zou voelen door
de overgrote meerderheid der natie.
Boudewijn Albert Karei Leopold Axel
Marie Gustaaf, hertog van Brabant en ko
ninklijke Pi ins van België, werd, als
tweede kind van koning Leopold en van
wijlen koningin Astrid, op 7 September
1930 in het kasteel van Stuijvenbergh,
vlak tegenover het koninklijk Paleis van
Laeken, geboren. De naam Boudewijn
kreeg hij ter herinnering aan zijn groot
oom koning Albert's oudste broer, die
Leopold II op de troon van België had
moeten opvolgen, doch die op zijn twin
tigste jaar is overleden.
Rond Boudewijn's wieg bevonden zich
koning Albert, koningin Elizabeth, prin
ts Ingeborg (moeder van prinses Astrid)
o» pJins Leopold, de vader, die, op het
«genbltk dat zijn eerste zoon ter wereld
Vo°r het bijwonen van een plech-
onderweg was naar Dixmuide.
sief van Marche-les-Dames. Hij zag zijn
vader de troon bestijgen en werd ineens
troonopvolger, met alles wat daar mede
gepaard gaat.
Nog dieper leed trof zijn kinderhart
door het verongelukken, op 29 Augustus
1935 te Küssnachl, van zijn innig gehei
de koninklijke moeder. Het was een
hofdame van koningin Astrid, gravin au
Roy de Blécquy, die de in het paleis-
park spelende Josephine Charlotte en
Boudewijn binnenriep om het dr°e
nieuws mede te delen. ..Moeder is
vertrokken", zeide de gravin met een
krop in de keek. „Zij is vertrokken voor
een zeer lange reisvoor altijo
Voor de oorlog zag het publiek
prins af en toe op folkloristische leesie
en bij beroemde processies, zoals die
het H. Bloed te Brugge, Br-werd ook
druk gestudeerd, onder leiding van
aanstaande professoren. het
Op 10 Mei 1940 kwam de oorlog m het
land. Leopold III stelde zich aan t
van het Belgische leger om moedig tegen
aan een overmachtige
stand te bieden
vijand
De koninklijke kinderen Charlotte,
Boudewijn en Albert, werden dwars door
Frankrijk naar Portugal gezonden, waar
zij enkele weken verbleven. Teruggekeerd
te Laeken, leefden zij in 't paleis, naast
hun vader, die krijgsgevangene onder
Duitse bewaking was. Daar is mej. Lilinne
Baels als tweede echtgenote van de ko
ning ook in het leven van de jonge prin
senkinderen gekomen.
De tribulaties van het koninklijk gezin
waren echter nog niet ten einde. In de
nacht van 8 Juni 1944 werd Leopold III
door de Duitsers gevankelijk naar de
oude, door S.S.-troepen en woeste horden
bewaakte vesting van Hirschheim am
Elbe gebracht. De volgende dag werden
prinses van Retie, de drie koninklijke
prinsen en de jeugdige prins Alexander
eveneens daarheen gevoerd In Maart
1945 werden zij naar Strobl bij Salzburg
overgebracht. Zelfs in deze tijd zette Bou-
dewijn zijn studies voort.
Toen in Mei 1945 de Amerikanen
Leopold en de zijnen bevrijdden en men
in Belgie reikhalzend uitzag naar de
terugkeer van de koning, begon het
komngsdrama, dat onze lezers
uua„? t n waar,van de communistische
ï?;tLrw m.and no§ dezer dagen open-
mmmnïï1 dat het "het werk der
h msten was, dat de socialisten
beralen hen hebben gevolgd."
klmninatt in 1945 naar Balgië te
4aruSkeren, werd de koninklijke
7^ lil A°,OT de iinkse parken naar
langs van"r '«bannen. Wij hebben on-
n Gsr.eve en Pregny uit geschre
ven, hoe zij die verbanning daar heeft
doorgebracht. En hoe prins Boudewijn
zich ook daar; onafgebroken heeft inge
spannen om zijn vorming als latere troon
opvolger zoveel mogelijk t.e perfectionne-
ren.
Het is in een der meest troebele perio
den. welke België ooit heeft beleefd, dat
de jonge koninklijke Prins het regentschap
aanvaardt, op een ogenblik, dat de com
munisten openlijk om de republiek blijven
roepen; dat socialisten en liberalen een
net van haat en dubbelzinnigheid over
het land hebben gespannen en dat de
ware steunpilaren van de kroon (zowel
in de loyale Waalse provincies Namen en
Luxemburg .als in een groot deel van
Brabant en m geheel Vlaanderen, bij el
kaar millioenen burgers) wars van
elke dictatuur reeds éénmaal het hoofd
hebben moeten buigen voor een rode re
volutie, maar dat geen tweede maal meer
zullen doen!
Het
Mav a- s de toenmalige Durgeinecore.
boort dle Plechtig het nieuws der ge-
media de hoofdstad en het land
mededeelde. Onder de dignitarissen, die
bij het opmaken der off^
v geboorte-akte aanwezig waren, be
*dnd zich, in zijn hoedanigheid van Mi
n- van binnenlandse "ken de heer
^enri Baels- vader der koning
Leop id'6' tweede echtgeno k
Boudewijn was nog gee» vl®rJf^iéven
toen het eerste grete dr>M ,7 j-ebruari
kwam: het verongelukken, op tsenmas-
1934, van koning Albert in het rotsen
„„reen (N.-H.) heeft een
Een N.V. tei B 4^ exportvergunning
naar dCeleve". Stalen 5000 kg. kaas uitge-
a „aar Cuba en Venezuela. Zodoende
ITeli zh de beschikking over de zgn. ex-
nortdollars ten bedrage van 10 procent
van het factuur-bedrag, welke dollars een
extra hoge koers hebben en waarvoor zij
f 6.25 per stuk ontving. Dank zij deze
koerswinst had zij de kaas in Cuba en
Venezuela aangeboden voor dezelfde prijs
als waarvoor sommige collega's hun kaas
aanboden en voor een lagere prijs dan
Jarenlang in deze gebieden ingevoerde
JJftna's konden bedingen. Het schijnt, dat
de kaas rechtstreeks naar Cuba en Ve
nezuela was verscheept met schepen, die
via New-York voeren. De scheepspapieren
zouden dan niet in overeenstemming zi)n
geweest met de exportpapieren. Een con-
w.l vnio» aan het licht kon brengen
„itt wil een der CCC-verbalisanten
met wel mogelJjk
handef6^6^1''8 van de vakgroep groot-
De Keu» ?as verklaarde, dat de N.V.
bekend s& als een bonafide bedrijf
zakendn„i en dat deze manier van
drijven 00lc bij andere bona-fide be
ning |lIa:,erÖ aangetroffen. Naar zijn me-
deviezenpr de £'rma boven de minimum-
getuid?^' v' Justitie verschilde met deze
de «tn?» V#n mening, over de vraag, of
jioema a£ dan niet benadeeld was, hij
listit, deZe manier van zakendoen zeer
I.pH® eh «prak van unfaire concurrentie,
dei;. °P de strafwaardigheid van het
win-. e? °P de onrechtmatig verkregen
f •?«Leiste de officier een boete van
van' te vervangen door een hechtenis
maanden, uit te zitten door de di-
recteur.
het pleidooi van mr. H. Thunissen,
e aanvoerde, dat de NV al met deze
Pralctijken was opgehouden, voor zij wa-
«n ontdekt, deed de econ-politierechter
A, Markus uitspraak. Hij veroor-
f de N.V. tot een geldboete van
h„nv.9"' te vervangen door 3 maanden
'centenis van de-directeur.
dat adr vernemen zal het gedenkboek
vers v Alsemene Katholieke Werkge-
genheid6r,enigingl zoals gemeld' ter ge f.1
SentpmK n haar zevende lustrum op 13
schetTl a's- uitgeeft, o.m. een program-
Pen Vatten. Dit program, dat ontwor-
K vu -,or de alg. secretaris van de A.
v.. nrof a* a Aiu.nrtte Va ooft ten
schets bevatj8' uitgeeft' °'m' ee" pro^ra-
'i door
dopj \V-' p5o£- dr. A. Albregts, heeft ten
draad Katholieke werkgever tot lei*
houd ine? t?lenen bij het bepalen van zun
deze tifd legegenover de problemen van
oeze tijd en van de naaste toekomst.
Paul Henri Spaak op weg naar Europa's eenheid: Houdt je snavel, dat wil ik nu niet horen.
Bij het zien en bewonde
ren van „Savage Splen
dor" (Wilde Pracht), een
film in technicolor, die
door de R.K.O. in rou
latie is gebracht, wordt
men er zich plotseling
weer eens van bewust,
welke ongekende moge
lijkheden de film biedt
en wat een onschatbare
bijdrage tot de cultuur
deze wonderlijke vinding
van een technische eeuw
kan zijn.
Robert Flaherty is een
der weinigen geweest, die
deze mogelijkheden zag
en haar verwezenlijkte in
een film, welke niet al
leen leerzaam was, maar
ook artistiek verantwoord
en in hose mate boeiend.
Zijn „N«mooK of the
North" ontsloot voor mik
lioenen bet ontoeganke
lijke Poolgebied en hij
maakte de verre Eskimo
tot een vertrouwde, diep
bewonderde vriend, be
lichaamd in Nanook, die
met mes en speer de nim
mer eindigende strijd te
gen de elementen voerde
om een karig bestaan.
„Wilde Pracht" voert de
toeschouwer naar Afrika.
Het werelddeel, dat vaak
„donker" wordt genoemd om
de vele geheimen, welke in
zijn ondoordringbare oer
wouden en dorre woestijnen
verborgen gaan. Maar voor
hem, die „Wilde Pracht"
heeft gezien, is Afrika niet
donker meer. In de tijd van
een uur is voor hem een
sprookjesachtige wereld van
scherp contrasterende kleu
ren en vormen opengegaan.
Primitief weliswaar, maar
van een adembenemende
schoonheid, die haar oor
sprong vindt in de ongerept
heid van Gods eindeloos ge
varieerde natuur.
x- -
hebfeen eeh tocht gemaakt door de duii»
tere possen, waarin &e pygmeeen teVeu,
die met hun Vérgiuigue kïndersperen
zelfs een oülanl weien ie veiien. Diep m
_de Hetgiscnfc Congo l'iiftiuên ze een stam
ruiters, die zich ioahs nog Jtieden ais ae
kruisvaarders, met Wie hun voorvaderen
eeuwen geleden in aanraking kwamen.
l3e Kroning van een negerkoning leverde
hun stof voor een schouwspel, nat de be-
Scnaafde toeschouwer met bewonuering
vervult voor de primitieve cultuur van
deze mensen, wie hél rhythme van de
dans tri het bloed zit en die met de meest
eenvoudige middelen wonderen van
kunstnijverheid Wrochten.
Daft volgt een even dolle als Opwin
dende jacht per vrachtauto op giraffen,
mtilopeh en struisvogels, die met de lasso
wonden gevangen en tót slot een ener
verende su-ijd met een neushoorn, het
enige dier, dat in zijn blinde woede, zich
bewust van Zijn kracht, die vreerr.ee in
dringers durft aanvallen en er zelfs i»
-daagt een der auto's van de expeditie
met een stoot Van 'Zijn machtige hoorn
omver te werpen.
Meh kan tegen „Wilde Pracht" aan
voeren, dat de kleuren soms minder ge
slaagd zijn. Maar daartegenover staan
ettelijke beelden van indrukwekkende
choonheid: de sierlijke ren van dè giraf,
de majestueuze gang van de leeuw, die
de resten van zijn prooi voor de gieren
achterlaat, de deinende gang van een
kudde dravende olifahten, 't mysterieuze
ballet, dat de donkere reuzenlijven der
nlpaarden dansen tegen de hemelsblauwe
achtergrond van een kristallen poel.
Eveneens zou men de film kunnen ver
wijten, dat zij fragmentarisch is en geen
vastomlijnd verhaal vertélt. Ten onrech-
.e. Want „Wilde Pracht" verhaalt het
•ne. grote verhaal van het leVen in een
heel Werelddeel, dat bij alle wreedheid
«n meedogenloosheid van de eêUWigfc
strijd tot zelfhandhaving, groots en in
drukwekkend is döor de oerkrachten der
natuur, die er haar alles beheersende rol
in spélen.
De mannen, die de camera's hanteer
den, moeten meermalen hun ieven heb
ben gewaagd om zulke zeldzame, haast
volmaakte natuuropnamen te krijgen. Er
is niets onechts, niets gekunstelds pan
hun werk, dat op uiterst kundige wijze
tot een even boeiend als aangrijpend ge
heel is gemonteerd In vergelijking mèt
Wilde Pracht" is de klassieke Afrika-
film ..Trader Hom", waaróver ind?rt,:d
zoveel onhef is gemaakt, een prutseng
knutselwerk.
„Wilde Pracht" is door de Centrale
Commissie voor de Filml-„uring culfu-
neei waardevol Verklaard. Ërn uit.sDrsak,
waarbij wij ons van ganser harte aan
sluiten. Dringend aanbevolen Voor jong
'en oud. F.
Beefden uit de Uearenjiim Wilde Pracht". Boven:
leeuwen bij hun pas gevelde prooi. Midden: 300 pond
gekroonde koning in 200 pond koninklijke gewaden.
Onder: na verwoede strijd is de neushoorn gevangen
en wordt in de vrachtauto geladen.
„Wilde Pracht" is èen „showfilm", die
de" stoutste fantasie van Hollywood aan
kleur, vorm en beweging Verre overtreft,
een avonturenfilm, waarin de spanning
telkens weer tot een nieuwe climax
wordt gevoerd. Want de makers hadden
de natuur als acteur, een heel werelddeel
als décor, en het harde, vaak wrede leven
zelf als scenario-schrijver.
Met een stoet vrachtauto's zijn de ont
dekkingsreizigers Armand Denis en Le
wis Cotlow doorgedrongen tot in de
uiterste en meest verborgen hoeken van
Afrika. Met buitengewoon knap gerichte
camera's hebben ze het leven daar gade
geslagen: de mensen en dieren, die nog
niet het masker van de beschaving dra
gen; de oerwouden, waar hét minste ge
ritsel een plotselinge dood kan beteke
nen' de stromen, waar koene vissers da
gelijks hun leven wagen; het glasheldere
water van een poel, waarin de schijn
baar logge nijlpaarden een sierlijk ballet
dansen, waarvan zelfs Walt Disney in zijn
Fantasia" niet kon dromen.
Gebruikmakend van de omstandigheid,
dat wilde dieren nietreageren op een
stilstaande auto, zolang de inzittenden
zich niet vertonen, hebben ze een groep
leeuwen verrast tijdens een feestmaal,
bestaande uit een zebra. Met hun auto
hebben ze de aasgieren opgejaagd, die
zich zó te goed hadden gedaan aan de
resten van de leeuwenmaaltijd, dat ze
niet meër in staat waren te vliegen. Ee
Ged. Staten van Zuid-Holland delen
mee, dat zij van oordeel zijn dat eon ne re
ling met betrekking tot de ziektekosten
verzekering van het provinciaal personeel
gewenst is.
In de vergadering van het interprovin
ciaal overleg van 7 October 1949 Wérd een
j commissie ziektekostenverzekering prov.
personeel ihgesteld. Deze commissie heeft
tot taak, rapport uit te brengen omtrent
de meest gewenste vorm van verzekering.
De commissie is met haar onderzoek thans
zo ver gevorderd, dat haar rapport bih-
nenkort mag worden tegemoet gezien en
een punt van bespreking zal kunnen uit
maken op de in de loop van September
te houden vergadering van het interpro
vinciaal overleg inzake personeelsaange
legenheden.
Ged. Staten zijn dan ook Vah oordcel,
dat het aanbeveling verdient met het op
stellen van een regeling' terzake voor bet
Personeel der provincie Zuid-Holland te
w&chteh, totdat het interorovinciaal over
leg zijn standpuht zal hebben bepaald,
I droog blijven.
(Van onze Brabantse redacteur}. De omstandigheden voor deze afdam-
Langzaam drijft de dragline Zijn ming zijn zo gunstig mogelijk. Het weer
ijzeren kaken in de zwart-grijze klei-
massa, die aan de oever van de Amer
tussen het riet in „depót" is gelegd. Een
kwart-slag, en dan ploft de eerste vracht
neer op het zinkstuk met zijn gedrongen
vlechtwerk en zijn stenen verzwar< -cc-'.
Het is een begin. Want nu zal de kreek,
die de Hamplaatbij Drimmelen nog in
verbinding bracht met de Amer. van zijn
is, nu wij dit schrijven om zes uur in
de ochtend, stil en het getij is goed ge
kozen, want het water gaat zakken.
De dragline doet zijn werk en lang
zaam wordt het eerste zinkstuk be
dolven en volgt het tweede.
Het loopt alles „volgens plan". De
Rijkswaterstaat en de N.V. Zand-
Transportmaatschappij hebben eer van
i/ti ui/.iruwiy met cxc (/uit i» - 1*11
Watertoevoer tborden afgesneden en 70 hun Werk, Tussen de twee zinks.ukken
- worf non hrö/Io errnnL' Lrloi ooncro-
ha. land, die tot dan tweemaal per dag
(Van onze correspondent).
Het Nationale padvinderskamp te Om-
men is nog maar nauwelijks gesloten, of
de „Triade 1950" heeft op een van de
mooiste plekjes van Brabant, tussen Hee-
ze en Leende haar poorten geopend. De
officiële opening van dit Benelux-voor
trekkerskamp geschiedde gisterenavond
door pater L Verhagen O.E.S.A., nadat
de vlaggen van de drie landen waren ge
hesen.
Op het weekendkamp a.s. Zaterdag
worden ongeveer 1500 Benelux-voortrek-
rwacht Het hele kamp trekt dan
Wnnomi<,naar Heeze voor een plechtige
ven Snnr yaarvan de wisselende gezan-
Driessen uit \?rkennerskoor van oubaas
uitgevoerd n H?j£?ond zuHen worden
u t evenais JL KKO zendt deze H. Mis
kimnvuur rif? gedeelte van het grote
RffTnnfl op de avond van diezelf
de dag Voor de Heezenaren zal worden
gegeven. Tijdens dit kampvuur ^al het
recht op bewoning van het Wc d»
voortrekkers in hV^mp hebben
bouwd onder do inwoners worden vfl-
loot. Op Maria Hemelvaart (15 Augustus)
is het kamp voor het publiek te bSti-
gen.
Er liggen voor Nicolaas Jauwè niet zo heel veel jaren tussen het primi-
tjeve leven van zijn jeugd in de buurt van Hollandia aan de kust van
JNieuw-Guinea en deze lounge in een Haags hotel met clubs waar je meters
diep in wegzakt. Welgeteld zijn het er twaalf. Hij heeft het leven gekend
van de primitieve Nieuw-Guinea-bewoners; hij ging tnisschieh het land
bebouwen of vissen in een uitgeholde boomstam. Hij keek uit over het
water van de zee, onder de eindeloos blauwe lucht of lag in de wind aan
het strand dicht bij een klapperboom. 1
Vijftien jaren duurde dat leven, zo maar in de vrije natuur, op het strand,
op het water, 11» de bossen, op het land. Gekleed of ongekleed naar leeftijd
of seizoen. Een soort paradijs. En nu zit hij hier in een diepe fauteuil. Hij
rookt Lucky btrike en gebruikt daarbij een moderne aansteker. Hij bestelt
een glas bier en laat ons foto's zien van Nieuw-Guinea.
Het is zijn land, zijn geboortelahd. Op
15-jarige leeftijd heeft hij in Manokwari
de assistent-resident Link ontmoet, die
iets zag in deze primitieve jongeman.
,J?e Nederlandse gramofoonplatenindu-
fw' 1,le voor de oorlog niet bijzonder
oreerde, heeft na de bevrijding, in weer-
van de vele materiële belemmeringen
hoge vlucht genomen.
»iiv.°als, men weet interesseerde Philips
mvi voor dat deel van de electrotech-
.en, nam het Eindhovens concern fi-
tpnff1? ,deel in de Decca-gramofoonpla-
lede„ die ongeveer een jaar ge-
openden611 meUW bedriJf in Doetinchetn
Eaueric'a?efnUd .ver,eenden de „Electrical
koe pelde ZUatrie ltd" de over-
H. Masters vÜi„ waaVn de merken als
en Odeon n Columbia, Parlophone
winder befa-,rvA he en nog enkele
een licenci„ etiketten samenwerken
Waarvoor de «°'?r .bet Persen van platen,
van deze fahrioi? ^Ien afkomst'g waren
•chappy Bovema aan de verko°Pmaat-
taDHeemsnt^rnennirig stichtte
bodriif mkwaem °P 1 Ja"
een fabriek
op 1 Januari 1947 in
100 OÖO tAVTüsindsdien ongeveer
maand w,J50 000 zwarte schijven per
heeft geproduceerd.
mÏÏwK,6?1 ..cultureel centrum
Muziekgebied in een in Zwitserse
trant gebouwde villa aan de Bronsteeweg
in Heemstede, die gisteren geschiedde
heeft een nieuwe faze ini de ontwikkeling
der Nederlands6 gran,ofoonplatenindus
zoa's het pand
nu heet is niet alleen het gehele verkoop
systeem' gevestigd, doch ook de binnen-
en buitenlandse artisten, zakenrelaties,
vertegenwoordigers van overheid en aan-
verwante be:MJvtó worden hier ontvan
gt Er is een auditie-ruimte ingericht,
waar huisconcerten kunnen worden ge-
8 De" bouw van een aparte studio be
hoort voorlopig nog tot de toekomstplan-
ne5;„ «roject, dat reeds in het komende
seizoen zal worden verwezenlijkt, is de
productie van een speciale reeks platen
dle voor het muziekonderwijs op de
scholen geschikt ls. Men heeft daartoe
de medewerking va* het departement van
O K en W. reeds verkregen. Een groot
repertoire is voor dat doel ter beschik-
klIn' September zal in Columbia-house
een tentoonstelling worden gehouden, die
aan dit onderwerp ie gewijd.
V -
-
Nieuw-Guinea. Een eenzame
klapperboom aan het strand bij
Deze ging naar zijn ouders en kreeg toe
stemming hem als zijn pleegkind tot zich
te nemen. De assistent-resident laat hem
de lagere school doorlopen in Manokwari.
Hij leert goed en vlot. Na de lagere
school volgt hij een bestuurscursus en hij
krijgt dan een functie als bestuursassis
tent. Dan begint zün loopbaan.
Hij spreekt het Tabi, de inheemse taal
van dit land en Maleis, dat hij op school
leerde. De missionarissen en zendelingen
zijn uit ons vroegere Indlë gekomen, zij
hebben scholen opgericht en deze mensen
Maleis geleerd, dat. ZÜ immers ook in
Indië hadden gebruikt. Rn als ik dan
vraag of hij meeilt, dat nu ook Indonesië
zeggingsmacht over Nederlands Nieuw-
Guinea moet krijgen, dan is hdt antwoord
zo ontkennend mogelijk.
Kijkt U mij maar eens aan, zegt hij.
Ben ik een Indonesiër?
Hij is dat allerminst. Hij is geboren en
getogen in Nieuw-Guirtea en van het aller
zuiverste negerras. Zijn haren, zijn neüs,
zijn lippen, alles wijst op zijn negeraf-
stamming.
Hij is een jongeman met veel aanleg en
in stilte prijs ik de assistent-resident voóf
diens inzicht in kel karakter zelfs van
primitieve jongemensen. Deze jongeman
hécft
Hij werd dit jaar als vertegenwoordiger
van zijn land gezonden naar de South
Pacific Conference op de Fidji-eilanden.
Vijf en veertig delegaties van vijf en veer
tig verschillende eilanden waren daar bij
een. Toen hij er heen ging, sprak hij geen
woord-Engels. Na zijn terugkeer kon men
met hem een behoorlijk gesprek In het
Engels voeren.
Van deze conferentie kwam hij op 18
Mei j.l. terug. Op 19 Mei werd hij aan
gezocht als deskundige door de Neder
landse groep van de gemengde Nieuw-
Guinea-commissie. Hij spreekt geen woord
is nog een brede strook klei aange
bracht, die op de bodem van de kreek
rust en onder de zinkstukken wordt zand
gespoten. De zinkstukken worden dus, ml
er een brede laag klei bovenop komt.
ten, bewijst alleen, dat Zij de kefstehing
hebben laten gelden boven iedere politiek, onwrikbaar vastgeklonken.
Of er belangstelling was In Nieuw-
Guinea onder de bevolking voor dit vraag
stuk, dat aan het einde van het jaar zal
moeten wordei opgelost, vroegen wij.
Natuurlijk was er belangstelling. Als U
mij aanziet, zei hij, weet U, dat wij met
Indonesiërs niets gemeen hebben. De
mensen van Nieuw-Guihea wensen niet
t8 komen onder Indonesië. Als daar een
vrije Volksstemming zou worden gehou
Direct als het dijklichaam is gevormd,
wordt er door een perszuiger, die onder
de wal ligt. langs een buizenstelsel zand
tegenaan gespoten, zodat naar de rivier
zijde de afsluiting aanstonds in omving
en stevigheid groeit.
En ais de grommende zandzuiger en de
ploffende dragline na enkele uren hun
taak verricht hebben, staat de zon nog
niet eens hoog aan de hemel. Dan wordt
den .zou 95% van de bevolkihg voor een het buizenstelsel van de zandperser over
Nicolaas Jauwè, 27 jaar.
Nederlands, maar al! wij hem na twee
maahden weer zouden ontmoeten, zouden
we dit hele gesprek met hem in het Ne
derlands kunnen voeren.
Wij vroegen hem dus of Nederlands
Nieuw-Guinea naar zijn mening nu aan
Indonesië moest komen.
Hoe kunt U dat denken?, zei hij.
Omdat ik Maleis spreek? Dat Maleis neb over het lot van Nieuw-Guinea zal hebben
ik geleerd op de zendingschool Dat de j beslist.
zendelingen daar de Malêise tahl gebruik- j F. S.
Nederlands bestuur opteren. Er is daar
èen zeer grote belangstelling voor lit
probleem en men is sterk tegen Indonesië
gekant. Niet alleen de Adathoofden, maar
ook de Mohammedanen Voelen niets voor
een Indonesisch bestuur.
In 1943 en 1944 bleef Nicolaas Jauwè
in Hollandia. In dat laatste jaar sprong
het Amerikaanse leger reeds van eiland
tot eiland op weg naar Japan. Jauwè
kwam toen bij de Amerikaans-Nederland
se inlichtingendienst op Morotai, later in
Tarakan en Balikpapan Maar toen Su
karno met zijn revolutie begon, zo vertel
de hij verder, ging ik terug naar Nieuw-
Guinea en werd bestuursambtenaar in
Sorong. In 1949 vertegenwoordigde hij
Nieuw-Guinsa ter 9.T.C., in April en
Mei 1950 op de South Pacific Conference
op de Fidji-eilanden. Nu is hij weer hier
als vertegenwoordiger van zijn land.
Ik ben protestant. Zegt hij, maar ik
ben ook de vertegenwoordiger van de ka
tholieke bevolking van mijn land, van de
Mohammedanen en van de primitieve be
volking. Hij legt hiet zelfs de nadruk op.
Hij wil hier blijven tot de confereniie
Papoea's van Nieuw-Guinea in hun primitieve boten in dè haven Van Setoei.
Eén blik op deze gezichten is voldoende om te ziendat dit mensentypen
zijn van het zuiverste negerras, dat in geen enkele betrekking staal tol de
de nieuwe dijk heen aan de binnenkant
van het terrein gebracht en begint ten
slotte de opspuiting aan de landzijde van
de dijk.
Weer is een onderdeel en een be
langrijk onderdeel van de Amer-dijk*
werken in gereedheid gekomen. Nu wor
den nog sieehts 70 ha., die thans uit
moerassig riet- en griendland bestaan,
voor landbouwcultuur geschikt gemaakt.
Maar straks zal onder Lage Zwaluwe
nog een gal gedicht moeten woröeft. Dat
belooft een nog groter karwei te worden
dan dit. Zevenhonderd ha. zullen dan
vrij van wateroverlast komen en door
het polderland zullen wegen kunnen
worden aangelegd, die de verbinding van
Brabant met Holland vergemakkelijken.
In het Kunsthistorisch Instituut te
Utrecht heeft gisterenmiddag een zeer
druk bezochte receptie plaats gehad ter
gelegenheid van de 75ste verjaardag van
Prof. Dr- W. Vogelsang, stichter van ge.
noemd instituut.
Aanwezig Waren Pröf. Dr. M. FriedlSn-
der, een der grootste kunsthistorici van
W.-Europa; vertegenwoordigers van het
Rijksmuseum te A'dam. van Boymans te
R'dam, van het Centraal-, het Aartsbis
schoppelijk- eh het Oud-Katholiek Mu
seum te Utrecht; kunstschilders, kunst
historici, archeologen, oud-assistenten en
functionarissen uit het Utrechtse kunst
leven.
Ingeleid door de huidige beheerder van
het Kunsthist. Ïn6tituut, prof J. v Gelder
sprak namens de Acad. Senaat Prof. dr!
H. Weve. rector-magnificUs. die memo-
reei de dat prof. Vogelsang een groot
levenswerk sft verricht en zichzelf een
levensmonument gesticht heeft in het
Instituut.
„-®pr?Ven.d narrans de vele Vrienden
prees Prof. dr- H. Wagenvoort de do-ent-
capaciteiten va.n de 75-iarige die kon
toveren met de moedertaal en grote in
vloed oefende op het onderwijs Uit waar.
I dermg voor het werk bood snr een boek-
Prof. Vogelsang betrok in zijn dank-
woord met hame Dr. Beatrix Jansen pb
Dr. M. Houtzager.
Als voorziUe van de „Vereniging van
vrienden van de kunsthistorie'^ snrev
Prof Sr. A. W. BijVanck eft tèhffi
dankte prof. J; V. Gelder voor het attrac
tieve onderwijs, waarin prof Vogelde»
accentueerde, dat de kunsthistorie eeft
wetenschap is, die ook methodiek vereiai
