Pionier van katholieke
sociale gezondheidszorg
R
Katholieke Kerk in Roemenië
in liquidatie
dVe€geSCE5
Mogelijkheden in de Erfelijkheid
De Havana-sigaar als handwerk
„IK weet weinig van
BERTHA HERTOGH AF
l
innige
VIJAND
j,*M
l|ü'
,iii
s
Churchill gaat vastlopen
Zuster Van As:
Uit de sportwereld
i
Dr. L. Veeger wordt
zeventig jaar
Laatste da? van de
Eurouese Assemblee
ADIO
programma
Intern. Katechetisch
congres te Rome
Optimisme over liet
plan-Schuman
60.000 Finnen staken
Konijnen als Koeien
Juwelen-diefstallen aan
Rivièra opgehelderd
Nederland telt ruim
2 mill. woningen
DINSDAG 29 AUGUSTUS 1950
-
PAGINA
Voorzitter Nat. Fed. Wit-Gele
t Kruis
Waarschuwing van v. d. Goes
De taak van de geneesheer
Voor meer en beter godsdienst
onderricht aan alle gelovigen
DE VOGELPEST IN
barneveld
1
kingf enUlden aégevSfe W°rd<2n ^er-
NIEUWE TACTIEK VAN
BRITSE COMMUNISTEN
AFVALLIGE PRIESTERS
SPELEN HUN ROL
TITO BEZOEKT OOSTENRIJKSE
GRENS
CHURCHILL EN Z'N SIGAAR
Acrobaat valt door de mand
Tien pet. is eigendom van
woningbo UWVercT? igi n gen
Zij hielp duizenden kinderen
ter wereld brengen
--
TREKKEN GING MOEILIJKMAAR JE MOET PIET NU ZIEN
Ontmoeting met Aminah
Door A. HRVSCHKa
VUGHTSE DIENSTBODE
STICHTTE BRAND
SCHA AKTOüRNOQI IN
DUBROVNJK
VOETB \L TN ENGEL 4 ND
li®
IJ»
i -
i
Morgen viert dr. L. Veeger, voorzitter van
de Nationale Federatie van het Wit-Gele
Kruis In Nederland, zijn zeventigste ver-
Jaardag. Dit zal ongetwijfeld voor velen
een weihome gelegenheid zijn, niet enkel
om hem met het bereiken van deze geze
gende leeftijd te feliciteren, maar boven
al om hem te danken voor het ontzag
lijk vele dat hij in ons land voor de so
ciale gezondheidszorg in het algemeen en
voor de katholieke gezohdheidszorg in het
bijzonder heeft gedaan en nog steeds
doet.
Zonder enige overdrijving kan van dr.
Veeger gezegd worden, dat hij een van de
grootste pioniers is van de sociale gezond
heidszorg. In het jaar 1908 reeds, toen
bijna iedereen nog vreemd en zelfs arg
wanend hier tegenover stond, voegde hij
bij zijn proefschrift ter verkrijging van de
graad van doctor in de Geneeskunde de
volgende stelling: „Onderricht in de so
ciale geneeskunde voor de toekomstige
arts is een dringende eis des tijds." Do
betekenis hiérvan zal duidelijk Worden
als men bedenkt, dat in Nederland toen
tertijd nog slechts in twee steden de eer
ste plannen ontstonden voor zuigelingen
zorgt, terwijl de eerste katholieke kruisver.
eniging pas enkele jaren later zou worden
Opgericht.
Vanaf 1908 volgt dan een leven dat
gekenmerkt wordt door een volledige id-
zet, die parallel loopt met dé welhaast
ongelofelijke resultaten, die op het gebied
van de gezondheidszorg zijn bereikt en
die bijna altijd op een of andere wijze
verbonden blijken met de naam van dr
Veeger.
Op welk ideaal dit vruchtbaar werken
steunde, blijkt duidelijk uit zijn eigen
woorden gesproken op het in 1935 te Brus
sel gehouden eerste internationale con
gres vah katholieke geneesheren. Hier
hiéld hij een krachtig pleidooi voor de
roeping van de katholieke medicus om zijn
beste krachten te geven aan de Christe
lijke heropbouw van onze maatschappij
De Europese Assemblee is gisteren-
laatste dag Van haar Zitting,
met de behandeling van het Politieke
betrefV-nde de wijzigingen in d® een
structuur, die nodig 'ï,ereiken.
grotere mate van eenheid 1
«.rd dit debat ge-
Van Franse zijde w» ögIng om het
bruikt voor een van Europa te ver
tempo van de Kaaa
#nv,lleM blander Van de Goes van Na-
De Neder tot degenell) die waar
schuwden voor de opvatting, dat de As
semble® tot dusverre niets heeft kunnen
bereiken. Van der Goes schaarde zich
„iet aan de zijde van hen, die getracht
hebben deze Assemblee te bewegen tot
een soort revolutionnaire actie. Het was
volgens hem beter, zich te beperken tot
concepties, die nog niet zo ver reikten,
maar die in elk geval geheel West Euro
pa zouden kunnen omvatten. Men kon
zioh thans niet de luxe van een splitsing
In de Raad permitteren.
Daarom keerde Van der Goes zich met
overtuiging tegen te elfder ure van
Franse zijde ingediende amendementen
op in de algemene commissie bereikte
compromissen, ertoe strekkende, opnieuw
een sterke federalistische geest er in tê
Introduceren. „Ik ben voor een werkelijke
Europese regering, doch ik aarzel niet
deze voorstellen af te wijzen, aangezien
«ij een werkelijke unie in gevaar bren
gen". aldus spr.
WOENSDAG 30 AUGUSTUS.
HILVERSUM I (402 M.) 7.00 VARA. 10.00
VPRO, 10.20 VARA, 19.30 VPRO, 20.00—24.00
VARA..
7.00 Nws; 7.18 Gram.; 8 00 NwS; 8.18 Orgel
spel; 8.50 V. d. vrouw; 9.00 Gram.; 9.30 Wa
terstanden; 9.35 Gram.; 10.00 Causerie; 10.05
Morgenwijding; 10.20 V. d. vrouw; 11.00
Gram.; 12.00 Hawaiianmuziek; 12.30 Medede
lingen; 12.33 V. h. platteland; 12.38 Gram.
12.58 Kalender: 13.00 Nws; 13.15 Omroepork.;
13.50 Oram.; 14.00 „Gesproken portret"; 14.15
Kamerorkest; 15.00 Kinderkoor; 15.20 V. d
kinderen; 15.50 Gram - 16.00 V. d. jeugd; 16.30
V. d. zieken: 17.00 v. d. kinderen; 17 30
Gram.; I'-*6 Regering.mte.t 1Bira Nwg. ,g 15
varia-varia; 18A0t,c15u,serH:n 15;25 Actual, or
Bram 18.30 R.V.U., 19.00 Causerie; 19.13
Planoduo- 19.30 V- d- jeugd; 20 00 nwb: 2005
Causerie; 20.18 Lich'e muziek^ „Gouoen
Bruiloft", hoorspel, 22-06 m fn'onrnuz(eli
13.00 Nws; 23.15-24.00 Gramofoonmnzlek^
HILVERSUM II (298 M.) 1-J0 24 0 GramV:
7.00 NWS. 7.15 Ochtendgymn., 7
7.45 Een woord vooi de dag; „N"s' "if
Gewijde muziek; 8 45 Gram.; S 00 V. u.
ken; 9.30 Gram.; 1030 Morgendienst.
Pianorecital; 11.30 Blaaskwtntet en P
12,00. ('ram.: 12.3c Mededelingen; 12 23
poie-ork.13.00 Nws; nis Amusements""
ziek; 14 00 Gtam.; 15.00 Strijkkwartet;
Fluit en plano; 6 00 Vocaal ensemble;
V. d. jeugd; li 00 Kamermuziek; 17.30 Gram.,
17.40 Afrik, volksmuziek: 18 00 Kerkkoor.
18 30 V. d. Strtjdkr,19.00 Nws; i9.15 Boek
bespreking: 19.30 Gram.; 19.40 Radiokram:
ZO.00 Nws: 20.05 Gram.; 20.35 BBC-Schots
ork 21.20 Vraaggesprekken met emigranten;
21.40 Gram.; 22.no omroepkoor: 22.45 Avond-
Overdenking: 23.00 Nws; 23.15—24.00 Gram
RADIODISTRIBUTIE ni: 7.00 VI. Bi-
nieuws. 7.05 gram. 7.30 Kron. 7-40 gym.
7.50 gram. 8.00 nws. 8.05 cone. 9.00 nws.
9.05 gram. 10.00 Lux. Le Ménage en Mu
sic (V1-). 11.00 VGO Vreugdevitaminen
12.00 ZlgeUhérWijzch. 12.15 Zang. 12.30
VI. Br. weerber. 12.32 Ork. Zon-nenberg
13.00 nws. 13.15 Verv. ork. Zonnenberg
13.30 klass muz. 14-00 Engels L.P. BBC
Midi. L. Orch. 15.00 Kink en ork. 15.30
VGO London Prom. OrCh. 16 00 Vl. Br.
1. gram. 17.00 nws. 17.10 Fr. Br. Miüer
en ork. 18.00 v. d. sold. 18.30 VI. Br
v. d. sold. 19.00 nws. 19.30 L'Arlésienr.e
(suite nr- 2 v. Bizet). 19.50 feuill. 20.00
omr.ork. en mezzosopr. 21.00 act. 21.15
operetteconc. 22.00 nws. 22.15 Flor Pae-
ters (org.). 22.50 liederen. 23.00 nws.
23.05-24.00 verz.pr.
RADIODISTRIBUTIE IV: 7-00 Eng.
H.S. nws. 7.15 Cazabon ork. 7.50 Lift up
your hearts. 8.00 Fr. Br. nws. 8.10 cone
900 Eng. L.P. nws. 9.10 v. d- huisvr.
10 00 Charles Smitton (orgel), 10.30 Weir
<n ork 11 00 Enz H S Rharpe's Honolulu
Hawaiian.1! Pirn 11 3D Eng. LP. BB'*
Varé'c-ork. 12 00 Java en ork. 12 30
VGO D ufitjes b h mildagm 13 00 Eng
L.P PhPa en ork Plm. 13 30 Fr Br
Manon opera v. Massenet. 16.00 Eng.
H.S. Arthur Crammer (bas-bariton
16.30 Eng. L.P BBC North. Orcji. 17.30
V. Silvester en dansork. 18.00 Reynders
en Ork. 18.30 Rabin en ork. 19.00 nws
19.30 verz^jr. 20.00 Much boding m tne
Marsh. 20.30 Songs my mother taught
me. 20.50 Rainbow Room. 2130 Fr. Br
Melachrino en ork 22.00 Eng L-P. nws
22.15 dansmuz. 23.00 Levan kwart, 23.15
■Rafily en ens, 23.55-24.00 nws.
„Niemand beter zo zei hij, „dan de
geneesheer, kan de volksziel begrijpen
en benaderen en is daarom meer ge
schikt om op de meest harmonische en
efficiënte wijze 't volk voor te lichten,
het de gewichtige levensvragen te doen
aanvoelen en het wederom terug te lei
den van de sombere diepten van het
materialisme naar de lichtende hoogten
van het Christus Rijk."
Hoe begrijpelijk wordt het nu dat dr.
Veeger pionier van de sociale gezond
heidszorg en beijveraar Van de Christe
lijke maatschappijgedachte Zo'n krach
tige stuwer werd van het katholieke
kruiswerk, waarvoor hij mede de grond
slag legde en waarvan hij heden nog de
nationale voorzitter is.
De woorden waarmee hij een, in 1938
op het Nederlandse congres voor gezond-
heidsregeiing gehóuden, inleiding besloot
en waarmee hij anderen wilde eren, zijn
in hun volle betekenis op hem zelf van
toepassing: „De stfïhters der Nederlandse
kruisverenigingen hebben aan Nederland
een eigen particuliere volksbeweging voor
maatschappelijke gezondheidszorg gege
ven en daarmede aan de gezondheidszorg
een orgaan geschonken van onschatbare
waarde voor de volksgezondheid.
Moge dr. Veeger die als katholiek me
dicus practisehe inhoud wist te geven aan
het beroemde woord van Confucius dat
wees op de betekenis van het gebod van
tijd en plaats en die wellicht daarom in
de moeilijkste tijd zóveel Wist op te bou
wen, nog lang getuige zijn van de vruch
ten van zijn nog steeds onvermoeide acti
viteit. Hij zal zich daarbij verzekerd we
ten van de dank van velen, waarbij zich
stilzwijgend de lange rij van gezinnen zat
aansluiten die nauwelijks nog de n0°
van hun voorgangers beseffen, waar""
deze medicus medé het ideaal putte om
een leven volledig in te zetten en sociaal
16 riChtEn' A. BARTELS
Na het jongste herderlijk schrijven van
Z.H. Exc. Mgr. Huibers, bisschop van 1
Haarlem inzake een te geven godsdienst
cursus aan 18-jarigen, zal men met dub
bele belangstelling kennis hémen van het
feit, dat van 10 tót 14 October a.s. te 1
Rome een internationaal congres zal wor
den gehouden over het godsdienstonder-
richt. Er zullen inleidingen worden ge
houden over het godsdienstonderricht in de
parochie aan kinderen, opgroeiende en an
dere jeugd en aan volwassenen, over de
persoon van de godsdienstleraar, over de
waarde van het Diocesaan Katechetisch
Bureau, de Broederschap van het Gods
dienstonderricht in de parochie, de hulp
middelen voor dat onderricht en de mede
werking van dë leken Vei der over het
godsdienstonderwijs op de lagere scholen
en aan de verschillende soorten van scho
len van voortgezet middelbaar en voor
bereidend hoger onderwijs; dit laatste on
derwerp zal v^prden ingeleid door Pater
W. Bless S.J., directeur van het Kateche
tisch Centrum „Camsianum" in Neder
land.
Onder de 10 sprekers zijn 6 aartsbis
schoppen en 2 bisschappen, waaruit wij
wel m(^6h beijuiteft, dat er bij het leer
gezag der Ko k grdte aandacht bestaat
voor
'de oplossing van dit grote probleem
van onze tijd. ite Weinig godsdienstzin, als
gevolg van te weihig godsdienstkennis,
veroorzaakt door onvoldoende of te wei
nig aangepast godsdienstonderricht
„„vemgu,„Tek wërd bericht, flat te Bar-
Snfrpliwt *orn een geval van pseudo
huurtschon v? vastKes1eId, thans in de
oëval v» P De G,iM- Tegelijk werd een
neet jn vermoedel\jke pseudo-vogel-
meld buurtschap Kallqgfcroek ge-
Twee snelle lopers nemen afscheid van elkaar. De Nederlandse ploeg, die
deelnam aan de athletiekkanipioenschappen te Brussel, is naar ons land
teruggekeerd. Op het Haagse station schudden Fanny BtankersKoen en
Wim Slijkhuis, die voor Nederland de gouden medailles behaalden, elkaar
gisteravond hartelijk de hand.
De afgevaardigden vandé zes landen
Frankriik Ilslië,
gië, Nederland en Luxemburg ^ie zu^
len deelnemen aan de besprekingen ovér
de samenvoeging ven en
vat, hun SSehzunUen de
jMument van 80 pa^invc 0ver een
inhoud geheim de
ferentie bekend maken 61 Cor'"
In kringen, die in
met de conferentie - relatie staaft
is dat binnen ze, J toen' dat er kans
ontwgrnverA» zeven weken een
genoemdo ag gereed komt. Volgens
genoemde kringen werd overeenstem-
lkt ove,r de organen (boven-
ïonaal gezagsorgaan speciale ministe-
leie raad en parlementaire vergadering,
hof van justitie). Tot de voornaamste
onderwerpen van bespreking behoren
thans lonen en prijzen eh de noodzake
lijkheid van productievergroting.
i, J rijksseruminrichting te" Rotterdam
j 1 thans ook in 't Iaatete geval pseu
"VhSelpest geconstateerd. Op advies
van de inspecteur van de vèeartsenijkun-
mge dienst is echter slechts een dertigtal
K1Ppen vernietigd. De overige kippen,
welke niet met de zieke dieren In contact
?tin geweest, blijven voorlopig gespaard
m de hoop, dat zij van de gevreesde ziek
te vrij Zullen blijven. Eenzelfde tactiek
werd gevolgd op het bedrijf te De Glind.
Naderhand moést hier nog wel eèh aan
tal kippen vernietigd worden, maar de
helft van de pluimveestapl is op hét
ogenblik nog volkomen gezond. De be'
pluimveestapel werkelijk
heeft kunnen kómen met de zieke die
ren.
De Britse Communistische party heeft
medegedeeld, dat zij bij de volgende al
gemene verkiezingen met minder candi»
daten uit zal kómen „gezien de opperste
noodzaak van verenigde actie voor be
houd van de vrede en van een overwin
ning der arbeidersklasse over de tories".
Bij de verkiezingen in Februari j.l. was
de communistische partij mèt honderd
candidaten uitgekomen doch zij verloor
de twee ehigë parlementszetels, die zij
had,
Naar Radio Boedapest meldt, heeft de
Roemeense regering het totale bezit van
de KaAolieke Kerk onteigend en in be
zit gegeven aan de enige weken geleden
gestiehte schismatieke „Katholieke Kerk
van Siebenburg". De officiële aanbieding
aan het voorlopig comité der afgeschei
den priesters had in Kolosvar plaats op
8 Augustus 1.1. en geschiedde door de al
gemeen inspecteur Voor het Kerkbeheer
van Roemenië, Tedor Usain. Als voorzit
ter van het comité werd genoemd Gcr-
gely Fodor; ook de itt Mei geëxcommu
niceerde voorzitter van de pseudo-Katho-
iieke Actie in Roemenië, pater Agotba,
Was tegenwoordig.
ïh katholieke kringen van de Roe
meense hoofdstad wordt deze maatregel
beschouwd als het begin van de defini
tieve liquidatie van de Katholieke Kerft
in Roemenië. Men verwijst daarbij naar
wat met de Grieks-Katholieke Kerk ge
beurde, die in de herfst van 1948 werd
onderdrukt. Men verwacht een verkla
ring van de regering, waarbij de aan de
H. Stoel ondergeschikte Katholieke Kerk
als niet meer bestaande zal worden be
schouwd.
De door een groep afvallige priesters in
Juli gestichte „Katholieke Kerk van Sie
benburg" heeft na de uitwijzing van de
waarnemer van de Nuntiatuur te Boeka
rest, mgr. O'Hara, een eigen statuut op-
arb°e"IlrTzyn gttoenTnd mT metf,al"
de staking lgd' zlch deze week blJ
ntar mën t ZUllen aansluiteft. waardoor,
fnt ruta?hnnHrWachl' het aantal bakers
De staking "dëU'Ze?d zal/anSroelen-
j.l tussen werkgëverc gen S m APril
een tot stand gefen" en vakveren^'n-
waarbij 'de lonen ,.overeenkomst,
£.aacht met het werden
gesteld, waarbij aan de Paus ièöeee rechts
macht wordt ontzegd en iédere verbinte
nis met de H. Stoel wordt Verboden.
Deze nieuwe maatregel van de regering
zet voorlopig een streep ondër de bewe
ging, die begon met de „Kerkwet" van
4 Augustus 1948 ê'n die nu, aangezien het
Katholieke episcopaat en de meeste pries
ters zich tègên deze wet blijven verzet
ten, met deze liquidatie zal worden be
sloten.
Maarschalk Titö heeft plotseling een
bezoek gebracht aan d-e Seeberg-pas op
de Oostenrijkse grens. Onaangekondigd
verscheen een gemotoriseerde eenheid
van Titó'S elite-garde aan de Joegosla
vische zij-de van de grens gevolgd door
Tito die in grijs colbert costume was
gekleed. Tito maakte een paar foto's
en bekeek het landschap door een ver
rekijker. Hij onderhield zich gedurende
^en minuten met de bevolking van
beide zijden van de grens en verzeker
de lachend in he'c Duits dat de grens-
versperrifig van ijzer(iraad „één dezer
dagen tot het verleden zou behoren.
Vrouwel. Drosophila.
Ware lengte 1.5 cm.
woordig zo druk onderzochte kosnüetische
straling.
Door de ontdekking der chromosomen
en hun chromomeren hebben we dus de
grondslag of bet bouwplan van een orga
nisme leren kennen en dit tot zekere hoog
te ook leren beïnvloeden. Of deze be
ïnvloeding nu echter al- zo ver gaat als
laatst Radio Stocholm meldde, dat drie
Zweedse geleerden er in geslaagd zou
den zijn door ingrijpén in de chromoso-
n-iengarftituur van een konijn een nage
slacht te kweken, dubbel zo groot als het
eerste, is een resultaat, dat we niet als
onmogelijk zouden willen afwijzen, maar
toch graag door kritische experimenten
bevestigd zien. Als het waar Is, zitten er
mogelijkheden in, want zo'n Verdubbeld
konijn zal dan wel weer ophieuw verdub
beld kunnen worden enz., totdat we In
het bezit raken van langoren als koeien en
olifanten. En welke phenomenale gevol
gen zoü dit procédé niet hebben voor de
vetpositie Van de wereld, als het eens
enkele keren achter elkaar werd toege
past op walvissen en potvissen. A. S.
Lyriek zal Wel het laatste zijn wal men uit een
biologisch laboratorium verwacht en daarom is het
des te merkwaardiger, dat de kleine Bananenvlieg,
Drosophila, vereerd werd met een „Ode to a fruit fly",
waarin het diertje toegezongen wordt „Your praises
scientists sing en daf met Amerikaans-zakelijke
inslag aldus eindigt:
„You gladly give, but get no wage,
You are the wonder of the age".
Waarvandaan dete ongewone wetenschappelijke uit
kundigheid. De kwestie is deze, dat voor ongeveer
veertig jaren de Amerikaanse geleerde Th. H. Morgan-
Nobelprijs 1933 een uitgebreid systematisch
onderzoek begon betreffende de erfelijkheidsver-
schijnselcn bij de Drosophila
Déze keuze was allerminst willekeurig,
want vooreerst is de Bananenvlieg gemak
kelijk en snel te kweken en vervolgens
geschiedt de overdracht van de erfelijke
eigenschappen bij dit diertje op een ver
blijdend eenvoudige wijze, vergeleken bij
andere dieren.
Een Drosophila bestaat evenals leder
ander levend wezen uit cellen als min of
meer zelfstandige biologische eenheden,
waaruit weefsels en organen zijn sameh-
gesteld. Iedere cel bevat een celkern en
in die kernen bevindt zich de geheimzih-
nige stof die zich vóór eeh celdeling eerst
groepeerd in een groter of kleiner aantal
chromosomen of kerniissen. welke - in
hoofdzaak de dragers zijn van de erfe
lijke eigenschappen.
Het bijzondere van Drosophila is nu,
dat ze het opvallend geringe aantal van
acht kernlissen bezit. 2e zijn paarsgewijze
gerangschikt, zodat ieder chromosoom
één „partner" heeft, Waarmee het in erfe
lijkheidskwesties samenwerkt. De bijÉm-
dere praestatie van Morgan, Bridges. STur-
tevant e.a. bestaat hierin, dat ze door een
onnoemelijk aantal geregistreerde krui-
singsproeven met Drosophila's achterhaald
hebben dat de uiterlijk waarneembare
eigenschappen blijken gebonden te zijn
aan zeer bepaalde punten in de chromo
somen. Hij noemde die stoffelijke bases
voor de overerving chromomeren en het
betekende een daverend succes voor de
wetenschap, toen Morgan aan de wereld
zijn chromomerenkaarten kon voorleggen
oio éen vergrote afbeelding te zien gaven
van de chromosomen en waarop nauw
keurig stond aangegeven welke bepaalde
punten met welke eigenschappen corres
pondeerden.
Nog veel interessanter werd dit alles,
°el"> in dè speekselklieren van de Droso
phila de z.g. reuzenchromosomen ontdekt
werden. Door hun grote afmetingen wa
ren ze toegankelijk voor rechtstreeks mi
croscopisch onderzoek, zodat men om
oe aardige vergelijking van prof. Sirks
re gebruiken de afzonderlijke huizen in
de straat onderscheiden kon.
Maar ook deze ontdekking werd nog
overtroffen door het feit, dat men door
middel van warmte, röntgenstralen en ra-
oiumstraien wijzigingen kan aanbrengen
in de bouw der chromosomen, waardoor
daaraan corresponderende mutaties in de
™igende generaties van het dier optre-
den. De Natuüf veroorzaakt ook derge
lijke mutaties, waarschijnlijk door tegen-
Iedereen weet, dat Churchill heel grote
en dikke sigaren rookt. Wel twintig per
dag. Maar zelfs zijn grootste bewonde
raars hebben geen idee, wat er allemaal
achter Churchill en z'n sigaar zit. Hij
rookt echte Havana's. En rond de
Havana-sigaren is momenteel heel wat
te doen. Ze zijn bijna aan hetuit
sterven. Want Amerika is begonnen
Cuba concurrentie aan te doen. De
machine gaat er de minutieuze arbeid
van nijvere handen vervangen. Ze maken
even grote en dikke sigaren. Maar er
zitten slechts enkele blaadjes Cubaanse
tabak in. De rest, speciaal het hart is
Sumatra en Virginia. Elke Cubaan haalt
er zijn neus verachtelijk voor op. Hij
geeft zich er evenwel rekenschap Van
met grote weemoed, dat ook hier de
grootindustrie een oude en móóie traditie
gaat vernietigen-.
Het is intussen niet alleen de groot'
industrie, die de ondergang van de echte
Havana veroorzaakt. De rokers zelf zijn
de oorzaak. Ze weten een werkelijk
goede sigaar niet meer tè Waarderen en
Stellen zich met minderwaardig werk
tevreden, dat wel op een Havana lijkt,
soms heel bedrieglijk, met eellophaan
of zilverpapier en al, doch er feitelijk,
althans voor een kennèr, niets mee van
doen heeft. Het zijn inmiddels ook de
tijdsomstandigheden, het gebrek aan geld
en het feit, dat dit allengs in heel andere
kringen dan dé traditionele terecht is
gekomen, waardoor dé koninklijke
Havana in de knel raakt. Naar het
schijnt, roken de nieuwe rijken bij voor
beur sigaretten.
Met dat al zette de Cubaanse sigaren-
industrie in 1944 nog 180.000.000 sigaren
om, welk indrukwekkende cijfer in 1949
gedaald was tot Iets meer dan 21.000.000.
Teneinde aan de concurrentie het hoofd
te bieden, zal men op Cuba eveneens zijn
toevlucht tot de machine moeten hemen
en dan is de wereld weer een stuk oude
romantiek kwijt.
Het maken van een goede sigaar en
dus zeer zeker van een echte Havana,
vereist een kunstvaardige hand en uiterst
gevoelige vingers. De handen van de
„tabaqueró", de sigarenmaker, moeten
bovendien een bepaalde graad Van voch
tigheid bezitten. En de echte Havana ont
staat in éen rustieke sfeer, waarin geen
machinegedruis weerklinkt, maar de ge
schoolde stem van een voorlezer, die met
grote virtuoziteit zowel meesterwerken
uit de wereldliteratuur voordraagt als de
nieuwste mcraeromans.
Een kunst op zich zelf, dit voorlezen.
Er moet een bepaald rhythme in liggen,
dat biet storend op het subtiele arbeids-
tempo van de „tabaquero's" werkt. Zij
mogen ook niet uit hun geestelijk even
wicht worden gebracht door al te span
nende of realistische scènes. Vandaar, dat
altijd Van te voren met de voorlezer over
leg wordt gepleegd. Deze, na een nauw
keurig examen gekozen kómt geregeld
met een programma op de proppen. Dit
kan variëren van Don Quiehote tot „Het
Kapitaal" van Karl Marx. De „taba-
queros" doen een keuze en de voorlezer
moet dan zelf bepalen in welke volgorde
hij een en ander opdient Hij werkt drie
uur per dag. 's morgens twee maal 45 mi
nuten en 's middags dito Meer niet want
het is zijn taak, de „tabagueros" tot top
prestaties op te voeren en die houden ze
net de hele dag vol. Hij fungeert dus
als een soort versnelling.
Meh kan op Cuba in een boekwinkel
nèt een of andere nieuwe boek aangekon
digd zien met de mededelihg: „Uitver
koren dóór de sigarenfabriek die en die".
Het is een reclame, die het altijd doet. De
gewoonte Van het voorlezen berust op de
overweging, dat de „tabaqueró" het beste
werkt, als zijn aandacht niet op de sigaar,
maar op heel iets anders gevestigd is.
Ze is reeds eeuwenoud. Ook het voor
lezen zal vermoedelijk binnen afzienbare
tijd tot het verleden behoren. Men heeft
het reeds met de radio geprobeerd. Het
rhythme daarvan bleek evenwel storend
te werken. Tot de meest gevraagde
werken behoren Churchill's Memoires.
Misschien wel, omdat hij een der laatste
goede klanten is
Een 23-jarige Italiaanse acrobaat. Dante
Spada. dié thans gearresteerd is onder
verdenking van verantwoordelijk te zijn
voor de juwelenroof in de villa van de
Amerikaanse nylonkoning Norman Win-
rton te Rölge .Juan, heeft bekend, dat ni]
n tiental inbraken gepleegd heeft, waar-
van de belangrijkste zijn die in de villa
„le Roc" en in het „Hotel du Balais" te
Biarritz. Spada is overal te werk gegaan
met buitengewone handigheid en met een
kennis van zaken, die hem herhaaldel-'ik
ïn staat stelde aileen mèt de waardevolle
juwelen aan de haal te gaan en de valse
te laten liggen.
Spada verliet zijn geboorteland !h 1947
om clandestien naar Frankrijk en ver
volgens naar België te gaan, waas hij ge-
ms Kal® 6JT 3far in een fAuiek werkte.
Hij belandde later in Zuid-Frankrijk en
maakte zich schuldig aan twee inbraken,
te Cannes en te Marseille, welke hem
twee jaar gevangenisstraf kostten. In
Maart j.L verliet hij, na strafverminde
ring, de gevangenis. Hij begaf zich naar
Lausanne waar hij in een flat 700 000
mf ,<iN0n Vre!rade' Te Marseille schafte
Z1C*i e?n identiteitskaart aan op naam
van „Mario Noiret. antiquair, gebofeh te
JW.'Lj en wonGndc te Marseille".
Onder die naam kreeg hij een kamceer-
France d® Touring club de
flit" mnf'L,3;3' k\vam ki-i aldus met een
U" en een tent naar de
H n?1J nf.m 2iin 'lntrek in het
„Camp des Maurettes", waaruit hij dik-
wi.Jls „Voor za,oen afwezig wa~ Zo reed
hij achtereenvolgens naar Monte Carlo,
waar hij door het Venster binnendrong in
in de flat van mevr. Copée, naar Juan-
ic?" :!gns' waal' nij als „géVeltourist" ver
scheidene diefstallen pleegde, en verder
haar Cannes en Nice.
Begin J"!' verlegde hij zijn werk
terrein naar Biarrtatz. Later keerde hll
naar de Rivièra terug waar hij een in
braak pleegde in de villa „Eldee en voor
twee millioen aan geld en juwelen roofde.
De aanhouding van Spada maakt een
einde van een reeks Opzienbarende in
braken. welke "de ihbreker zóu voortgezet
hebben tot hij, Volgens de verklaringen
Van de politie, 100 millioen francs zou
hebben Verzameld*
„Ik weet weinig vah Bertha Hertogh
af. Als ik helpen kan, zal ik het zeker
doen". Dit zegt zuster G. van As uit
Tjimghi, die gezocht Werd in verband
met de zaak Bertha Hertogh, omdat zij
als vroedvrouw aanwezig was töen de
bruine ogen Sihds 1932 heeft zij als
vroedvrouw duizenden kinderen ter
wereld helpen brengen „En dan begrijpt
u", zegt zij, „dat je niet élke bijzonder
heid Van de families, waar je komt, kunl
onthouden".
„Het is geen ogenblik in mi] opge
komen, dat ik ooit contact met de familie
Hertogh heb gehad", zegt zij. „Pas TOen
ik een familiefoto in een krant zag, her
ging. Het Bergen op Zoomse comité had
al vrij spoedig na de oproep trt de dag
bladen het adres van zuster Van As
gekregen eh in een klein kamertje van
een der grote voorname Scheveningse
rusthuizen Vertelt zij ml, wat zij van de
gang van zaken op Java wêet. Én dat is
niet veer iheer
Zuster Van As draagt een hagelwit
uniform om haar kleine gestalte. Zij heffi
ravenzwart haar en grote, vriendelijke
ge-
Q 1540
kleine Bertha in 1942 bij Aminab logeren kende ik ze In 1942 heb ik mevrouw
Hertogh geholpen bij de geboorte van
het zesde kind, dat naar ik meen Kereltje
genoemd werd. Ook bij het vijfde kirtd.
éen jongetje met een verminkt handle,
heb ik geholpen. Dat was kort voor de
Japanse invasie".
„In 1943 ben ik zelf in gevangenschap
der Japanners geraakt", zo Vertélt zuster
Van As verder. „Ik werd eerst itt een
kamp te Tjimah'i gestopt, later naar
Bandung gebracht en tenslotte naar
Djakarta, toen nog Batavia. Die tijd heeft
veel uit mijn herinnering gewist, details
ben ik ,.wijt. Zo weet ik nog wel, dat de
laatste twee kinderen in het gezin Her
togh jongens waren, omdat ik zelf bij de
geboorte was en hun moeder iedere dag
kwam verzorgen, totdat Zij zelf weer
voort kon. Met de zorg voor het gezin
ben ik niet belast geweest. Ik kwam
vaak dagelijks in tien of meer gezinnen
tegelijk. Zo weet ik heüï niet meer, hóe-
veel meisjes er in het gezin Hertogh
waren en welk kind Bertha moet zijn
geweest is mij totaal ontschoten.
Eén ding herinner Ik mfl stellig. Dat is
een ontmoeting met Aminah, die na de
laatste bevalling bij mevrouw Hertog»; op
kraamvisite kwam, toen Ik de patiënte
ook bezocht. Meer weet ik van Animah
niet af".
Zuster Van As kwam op 19 Juni van
dit jaai in Nederland terug Begin Aug
heeft zij haar werk als verpleegster in
bet rusthuis aanvaard.
49)
Toen Ernst Bo^nn naar^ Montreal
was gekomen, om - - =rIg5
v.°°f te stellen, bevond zich by dr
nck toevallig ee.i beer. die iater
vocaat kwafem vertek®r.ee"Ldat hiJ a^
man goed kende- S^tnn en «olz-
mann. maar John laldde hzt
leven van een avonturier. Hbha«i
1 nnn«! .vuPTl ID uc gaiij
.®rfgenaam
eten van California te a"t
Louis een tijdlang berUch' „eweegj
speler en had eindelijk ïl uitSoL
iim die hij voor rijn nied at" ere sd de
steden van het Noorden afner®'sd. 0tn
met hypnotische cn spirltlS 0,°r-
stellingen geld te verdienen-
- Ernst Holzmann loochende d^ ailes
met verontwaardiging g„.?eiïlde
heer bleef' bij zijne beWerlIfjr ^oedT
klaarde nogmaals Cliffton
kennen, hoewel hij sinds vele Jabon biet
:dLi?! besloot toen,
geen besbssmg te newe& 8
daarvoor wees hij op het ontbreken van
de halve ring. De oproepingen in de Eu.
ropese bladen werden toen herhaald,
Wat Ernest Holzmann betreft, die ver
trok naar Europa. Hij Ride, daar nog
eens in de dingen, door zijn vader nage
laten, te Willen zoeken naar dè helft
van de ring; bij bloedverwanten te Ber
lijn had hij nog een paar kisten staan,
welker inhoud tót de nalatenschap be
hoorde.
Sindsdien had men niets meef van
hem gehoord en ook de opsporingen naar
de hypnotiseur John Cliffton waren
vruchteloos gebleven. Dat hij bestond,
leed geen twijfel, want zijn naam was
ingeschreven op het doopregister van
zijn geboortestad. Velen ook beweerden,
hem te kennen, of zijn voorstellingen
bijgewoond te hebben, ttiaar zijn toen
malige verblijfplaats kwam men niet op
het spoor. a
Dit alles stond, zeer beknopt maar
zakelijk en duidelijk, in het door Silas
Hempel ontvangen telegram. Acht dagen
later kwam er een brief van dr. Berrick
die alles aanvulde.
John Cliffton, die z.ich te G. als „dr.
Foster" had laten inschrijven, poogde in
de beginne, alles, wat hem ten laste
Werd gelegd, te loochenen. Toen men zich
«aaraan met stoorde en de instructie met
«racht voortzette, zweeg hij hardnekkig
antwoordde op met één van de hem
Sestelde vragen meer.
h 2yn „moeder" die zich onmiddellijk na
Vrof, aanh°udmg fis een jonge, mooie
Aa» w had antpopt, was niet zo „sterk"
^VankeiyJt loochende ook «y, maar al
spoedig begon ze nu eens op dit, dan weer
op een ander punt toé te geven, en niet
lang duUrde liet, of zjj legde een volle-
dige bekentenis af.
Zjj was geboren te Lotharingen en had
als gouvernante een familie vergezeld
naar Saint Louis, waar zij kennis maakte
met John Cliffton, die haar drie maan-
dGn later trouwde. Van toen af was ze
als zijn medium bijna voortdurend met
nem op rejS) tot hij haar op ZGkeren dag
h?i dat ze naar Duitzend moesten;
rSw=°Ü?- op het Punt' m 1 bezit van een
ctoiu ge nalatenschap te worden ge-
mo„t„Waarvoor hp zich nog enige docu-
hlf do? m°est verschaffen. Voorts zeide
"A™ ze daar onder een anderen naam
=LV?rbLyvG" en memands aandacht
mochten trekken; dat zu een oude Fran-
gaise zgn moeder moest voorstellen,
menuva!s erfgenaam zijn aanspra
ken wilde betwisten, hen scherp in 't oog
zou laten houden en hun misschien zelfs
naar t leven staan.
Zij en Sally, die haar reeds jaren Zeer
verknocht was geweest, kregen nauw
keurige instructies en geloofden ook
alles, wat haar door Cliffton op de mouw
werd gespeld.
Jeanette Romaïn, zo heette de vrouw
vaa den avonturier, wist dat er nU eh dan
een jonge dame kwam, die door den
dokter" werd gehypnotiseerd. Maar zij
vond daar niets verdachts in, want
Foster" zeide haar, dat het een zieke
was, die haar toevlucht tot zijn „gave"
nam, om genezing te bekomen. Maar dat
moest voor iedereen streng geheim wor
den gehouden) wint volgens de wetten
van 't land was het strafbaar, Iémand
te hypnotiseren.
Toen Jeanette Romain vernam, hoe
het eigenlijk gesteld was en dat haar man
in koelen bloede een moord had gepleegd,
om met betrekking tot de erfenis zyn
doel te brikn, óntstelwecmceew keww
dat zij een zenuwaanval krèeg en naar
de ziekenzaal moest worden overge
bracht
Uit het Verhoor van de negerin bleek
dat Jeanette de waarheid had gezegd
De twee vrouwen hadden inderdaad
niets geweten van Cliffton's doeleinden
en handelingen eh aangezien men haar
geen ernstige vergrijpen ten laste kon
leggen, werden zij na verloop van enrne
dagen in vrüheid gesteld.
Toen de rechter Cliffton de verklarin
gen der beide vrouwen voorhield, haalde
hy met een spotlach de schouders op
Dezelfde verstokte onverschilligheid
bleef gedurende de gehele behandeling
der zaak zijn gedrag kenmerken Slechte
bij het vernemen der uitspraak: „Levens
lang slaakte hy een ongearticuleerde
kreet en verloor het beWusizijh
Hartwig Henter was daags na Cliff
ton's aanhouding op vrge voeten gesteld.
Wat een „lijdschap voor hem naar zyn
appartement te mogen terugkerenWant
eerst op het laatste ogenblik had de rech
ter van instructie hem verteld, hoe on
vervaard en dapper freule von Traumetz
openiyk had verklaard, zijne verloofde
te zijn, en met hem de samenkomst in
het Ybbenburgerpark te hebben gehad.
Den 6 December had Serena haar een
en twintigste verjaardag gevierd, 't WasJ
nu 22 December; zij was meerderjarig,
kon doen wat zij wilde.
Zou hij thuis een paar regels van haar
vinden, het bewu's dat haar gevoelens
voor hem niet veranderd waren?
Neen er was geen brief voor hem af
gegeven.
Maar hoe kon zij ook weten, dat hy
juist dien dag in vrijheid zou worden ge
steld?
XXVIII.
Op denzelfden dag dat Hartwig naar
zpn eenzame vrygêZellênwoning terug
keerde zat professor Köningshofen met
den heet von Marehstatten in diens stu-
dcGrkflmsr»
't Zag er in dat vertrek niet bijster
gezellig uit. De gordijnen waren afge
nomen, de stoeleh en zetels met katoenen
overtrekken bekleed, het tapijt opgerold.
Ik vihd het alleraardigst van U,
waarde professor, dat nog eens geko
men bent, zei de majoor. Jammer, dat
wy u niet kunnen overhalen mot ons
aan het Gardameer Kerstmis te gaan
viereh. Wat zou dat prettig zyn geweest.
O ja!
Is het dan onmogelijk?
Onmogelijk, dat woord is te sterk
Bijna al mijn collega's profiteren van de
Kerstvacantie voor een reisje naar het
Zuiden
Nu dan? Professor, u Schynt niet te
begrijpen, welk plezier u ons zoudt doen
door mee te gaan. U bent ons allen zo
dierbaar geworden en wij hebben on-
eindif veel te danken.
Öp het internationale stedenbouwkun
dig congres te Amsterdam hee't. mr J
Bommer, directeur aan het minirterie'
van Volkshuisvesting en Wederopbouw
gistermiddag een en ander mod--cdeeld
over de woningpositie in Nedertr,hd.
Het tothal aanta! woonhitfZrM in Neder
land, ftldus mr Bommer, f>ed-aagt ?.(154.(U>3
Waarvan ongeveer 10 pot eigendom is van
de woning-houwVerenijrineen. jjet svs(eern
van woningbouwvereniging arnHc r>„ !n.
ie-bier goed, al heeft het ook zijn schaduw-
*j*) zijden.
Een hiervan is de tinancie'e zwakte,
waardoor de verenigingen 0p de Overheid
moéten steunen en daardoor onderwor
pen zijn aan allerlei regelingen die hun
zelfstandigheid hiet ten goede komen In
Nederland is de regering doende hierin
verbetering te brengen, en indien dit lukt
zullen de woningbouwverenigingen een
belangrijker rol gaan spelen dan tol dus
verre het geval was.
„1®.. reoher'he heefi een
H'rArhfSearresteord, da. er via
verdacht wordt de laatste tijd wrschei-
dene branden te hebben gesticht
In het Vughtse villapark brandde j.l.
Zaterdagavond tijdens onweer en stórm
een Sckudr af Het Woonhuis der familie
hv,i?nLaaarh3aSl Stegen bleef ter-
hauwerhpod gespaard.
mrtiie0nriatZ°1k a,eek> dat het ,aa-st het
j dienstbode in het hols
werkte, m de schuur vertoefd had. Toen
ïomi?(-V0--Ig«JaaLdienstbode was bij een
dezelfde d S" Bosch- bi"sk óp' een en
waar bij dUnde^*31 Ü1 het huis
De récherche combineerde deze feiten
k?nda Ve?hoor hcrfl de dienstbode be-
er ven verklaring van
kma foetid gfT" ZA'.is ter hesebik-
g „esteld van de officier van justitie.
SPEEDWAY-RACES IN
AMSTERDAM
•dam JlS1 01-Tpisch Stadion te Amster-
bh eeh „m6? iW?y."races èehóuden, -„aRr-
j eiï.a3 bekende Engelse ryders
t waren. Zij muntten vooral
uit in het bochtenwerk. ïn een z.g. trai
ningsronde verbeterde Kitchen het haan-,
record van Aartsen <1 min. 23 sec.) met
4.9 ^ec De uitslagen waren
Contpelitie-wodstriid om het kampioen
schap van .NederlandDe Vliegend-: Hol
landers slaan de Windmolens met 43 - 41
Pnt.; aspirantenrace: 1 Van Stuyven.berg
4 pnt., 2 Bisschop 4 pnt., 3 en 4 Huls; en
Hachman 2 pnt.; finale Sterrenrace: 1 P.
van Aartsen 3 pnt., 2 C. Hoef 2 pnt., 3
Nolten 1 pnt..; intern races: le rit: 1
Clarke, 2 Kitchen, ,3 Hard. 4 C. Boef- 2e
rit: 1 Clarke, 2 Phil Bishop, 3 Hard 4
Kitchen; 3e rit; 1 Kitchen, 2 Hard 3
Clarke.
?ef„la£e!ï v?°r wat de Nederlandse
AruHl1,Vu 1 den verder: Nederland—
Nedoellhd cn ,weP hangpartijen;
Nederland— Denemarken 2' u en een
nf~2°i?en PartiJ; Nederland"-België
(Wordt vervolgd)
De uitslagen van de gisteren eesc-eide
wedstrijden voor de Engelse league lui
den;
le divisie: Sioke City Huddersfiold
Town o i, Toltenhefn Hotspur Bolmrt
Wanderers 4—2 Wolverhampton Wanie-
rers—Derby County 2-f3.
2e divisie: Cardiff City—Manchester G.
11, Leicester Citv Birmingham City
13, Sheffield UnitedSwansea Town
6—1.
Denemarken won de voetbalwedstrijd
tegen Finland met 21.
