De Duitse verjaagden vormen
'Europees probleem
Priesterroman van Abbé Pezeril
De Duitsers zijn geschrokken
„Prijsopdrijving" werd zelfs de
Amerikanen te bar
Prïzivsszsrz
sss. h«
De EEND en de wasemmer van
de dominee
Ernstige aanval op de Kerk
in Polen
Het verschijnsel
der gemengde verkering
„Men hee ft geen idee van de omvang
der Kerkvervolging"
Het apostolaat van de priester in het
hedendaagse stadsleven
r
Een onderdeel van een
geloofscrisis
„KERK IN NOOD"
„RUE NóTRE DAME"
Kamp Yught wordt
repatriëringscentrum
Boodschap van
Kardinaal de Jong
Soldatenbrief uit Korea
li t peloton had honger....
Op tegen Salomon
Apostolische administratoren ontslagen
GOD EN_ ZIJN IFERE1.D
Brieven uit 1889
„Stiefkinderen van de
geschiedschrijving
Vluchtelingen noemde dr Hahn ïtlP[e
Maatschappelijke déclassering
V°Dr Hahn ging uUvo.rt,
5/? m 'dlioen katholieken
leven in nood
Vlissingse winkeliers vieren
gouden vecht vereniging
Lang koken
Het voornaamste is inderdaad de crisis
van het geloof. Gevaren zullen pas dan
scherp gezien en zo krachtdadig en effectief
mogelijk vermeden worden, als men zich
van de waarde van hetgeen gevaar loopt fel
bewust is. Dat is het wat niet alleen bij veel
katholieke meisjes, doch bij verhoudings
gewijs minstens evenveel katholieke jongens
ontbreekt. De fundamentele en allesover
heersende waarden van het geloof staan
hun niet levend en concreet en werkelijk
voor de geest,
Toen reeds hoge prijzen
HET WERK „ZINDE"
HEM NIET
Jongen stichtte brand in
fabriek
GÉÉN GROETEN MEER
naar militairen op Java
DOM FRANCO DE WIJELS
AMERIKAANSE ONDER
MINISTER TE BELGRADO
PARAFERING SCHTÏM \N-
PLAN UITGESTELD
II l i I A
(Van onze redacteur)
Het probleem van de Duitse verjaaRden
Is wel zeer ernstig, V°n"
stateren. zijn we er niet. moet ook aan
de oplossing gewerkt worden en om hier
toe een bijdrage te leveren, hebben het
Katholieke Genootschap voor geestelijke
rvamoii Oost-Priestcrhulp" in
vernieuwing en hathoIieU 80J,
samenwerking met ne nM|rAnlMiMfc2|
kerkelijk instituut oP
internationaal congres
Drakenburgh" een
Kerk in Nood'
georganiseerd, een touItg vraag.
Het is met uit u ees probleem, zoals
Stuk, maar een EuroPkers reeds
de verschillend i(eten komf,n en de
ste dag duidelijk dr stalmans O.Praem.,
hoogeerw. hee d„ Tonger|0 dje het
lijk aan aete werken. Een schier
nood m Duits1 zoals een ,n_
onmogelijke taak df A Kindermann
leiders, prP'aa' r te Praag en stichter
vroeger hoogleraar _lnjlItl(,IltlM
het vlnchtelingenseminarie
?n Konijn treffend opmerkte: het
no,„om.r, uit Duitsland, Oostenrijk,
Frankriik België, Nederland en Zwitser-
waren aanwezig en een bijzonder
oli ./Oan de bijeenkomst d% tegen-
cachet gaf drie bisschoppen, Z. H.
Exc rtgr dr Hartz, pauselijk gevolmach-
„„„r de zielzorg onder de vluchte
lingen Z. H. Exc' ™gr F«che, wijbis-
ichon van Keulen, vertegenwoordiger van
knrdhnaal Frings van wie een brief werd
voorgelezen evenals van kardinaal De
Jong en van l- H'. E?c; von Rudloff, wij-
hisschoD van Osnabruck. Voorts was aan
wezige de consul-generaal van West-Duits-
1 a heer K. Dumont.
a?r congres stond verder onder leiding
ir 7 0. Ridder de van der Schueren,
leaaris der Koningin in Overijssel en
voorzitter van het Katholiek Genootschap,
waarvan^e secretaris, dr K. J. Hahn.
algemeen overzicht de voorgeschje
en het verloop van de uitdrijving
kinderen van de geschiedschrijving,^^
Men heeft geen Idee van de omvang
der vervolging, waarbij ln 70 bisdommen
een bisschop is gedood, weggevoerd of
in eigen kamer gevangen wordt gehou
den.
Eind 1950 waren er als een gevolg van
de Potsdammer-regeling ongeveer 12
millioen vluchtelingen ln Duitsland,
waarvan 8 millioen in West-Duitsland en
4 millioen in Oost-Duitsland. Daarbij
komen nog politieke vluchtelingen.
Pater Sladek, die de sociale zijde van
de tegenwoordige toestand in schrille
kleuren belichtte, wees op de maatschap
pelijke declassering van Duitsland. Vroe
ger was er 45 pet onzelfstandig werkne
mer, thans is dit percentage 87. De bonds
republiek telt 1.800.000 werklozen, waar
van 40 pet verjaagden. Europese econo
mische samenwerking zal ook voor Duits,
land de enige oplossing zijn.
Pater Sladek ging uitvoerig in op het
woningruimte-vraagstuk, het boeren-
en het jeugdprobleem. Van de vluchte
lingen woont 67 pet in één-kamer-wo-
ningeh, terwijl 200.000 mensen in ba
rakken zijn ingekwartierd met toestan
den waarbij de Tien Geboden niet
meer nageleefd kunnen worden.
Ontroerend was het slot der rede van
de Duitse pater Slaclek, toen hij een be
roep deed op allen, van welke natie ook,
om te helpen. „Als U onze goede wil ziet,
Iaat ons dan als het u blieft niet alleen
De Lagerpfarrer, dr Krahe, gaf een
m°5fcho-sïowakije met staatspriestërs, dié hartroerende beschrijving van de toe-
If tpVovigen in twijfel brengen of zij wel I standen die hij zelf in het Durchgangs-
mef een ware priester hebben te doen.lager Friedland had meegemaakt.
Het vluchtelingenvraagstuk is een
symptoom van de bijzondere geschiedenis
der 20ste eeuw. Het heeft de sociale struc
tuur van Europa veranderd en als «et zo
doorgaat - 20 tot 30 millioen mensen zijn
in beweging gebracht krijgt
universeel aspect. „„«1 et ariërs en
Het betreft niet alleen proletariërs en
het is niet alleen een ethnologische maar
o-k een religieuze Ifiddln-
door het beeld van de Kerk
Europa Is veranderd. -ar,~„ i, bH de
Om psychologische redenen is dij ae
ling van Potsdam eren en z.i. was
humaan was uitte vhtelijkj maar
het niet aheen natuu toegestaan dat
ook staatsrechte! 1 burgers uitdreef,
een staat onschuldige du s
millioen katholieken leven ln
hetVeren gordijn, d.i. een
n°h,dcta deel van de hele Kerk. Cyfers,
dfo fai als m een film oplichten in het
K „i .fin prof. Kindermann, die naging,
hal ?o de verschillende landen de Kerk
lorvlhrd wordt. Geraffineerd is die ver
votóng in landen als Joego-Slavië
voigi«5 «.„.„oknp met
Kapitein ter zee C. W. Slot, die met
ingang van 1 Maart a.s. is benoemd
tot Commandant Zeemacht.
Een gedeelte van het voormalige kamp
Vught, n.l. de administratiegebouwen, zal
worden ingericht als woonoord voor uit
Indonesië gerepatrieerden. Voorlopig zul
len daar een 120 gezinnen, totaal ongeveer
zeshonderd personen, die tot nu toe in
Oirschot verblijven, worden onderge
bracht. Kamp Oirschot herkrijgt zijn
militaire bestemming. Het aantall perso
nen diait men eerlang in kamp Vught
hoopt te huisvesten, zal vijfduizend be
dragen. Deze week zullen de eerste gezin
nen er aankomen.
Het ligt in de bedoeling een busverbin
ding met dit repatriantencentrum aan te
leggen.
De aankondiging van een roman van Daniel Pezeril zo noemt hij
zich op het boekomslag moest wel uitzonderlijke belangstelling wekken
in de kringen der katholieke letteren. Want men begreep onmiddellijk,
dat het hier om abbé Pezeril ging, een der superieuren van de Saint-
Séverin, waar reeds Dante kwam bidden toen hij in het Quartier-Latin
verbleef. De vraag was waarmee deze priester, die een zeer modern
apostolaat onder de intellectuelen heeft ondernomen, en bovendien een
uiterst belangrijke poging deed tot het stichten van een parochiaal
gemeenschapsleven, voor de dag zou komen. Die belangstelling was nog
meer gespitst bij hen, die bij de uitvaart van Bernanos de aangrijpende
rede, klassiek van stijlzuiverheid en prachtig van ontroeringskracht, hadden
gehoord uit de mond van deze priester, die Bernanos in zijn laatste lijdens
weken had bijgestaan voorde grote overgang. Van abbé Pezeril waren
dan ook de bladzijden waarin het voorbeeldige sterven van Bernanos ons
is bewaard gebleven.
een
nis en
schetste-
voor grote monumentale historie Qp
kenis 1
baar g'
wat'dè "Duitse* ^aajfden £e*fgeschie.
in aanmerking komen hebben,
ander terrein grote be^enis gn
hun leed is onnoembaar b|n mee.
maar
gemaakt, is nog 1
denis vertoond.
Z.Em. Johannes Kard. de Jong
heelt de volgende boodschap aan
het Congres „Kerk in Noodop
Drakenburgh" gezonden:
Nu Wij vanwege Onze gezondheid
verhinderd zijn, persoonlijk van
Onze grote belangstelling blij Je te
van Uw con0res. uele
Wij weten hoe bet tot
broeders en zusters el(J van
door oorlog eft brU'ut 0 ^er on.
huis en haard verdreven, neens,
draaglijk geworden 1 s. d nU
hoe dit lot nog zwaarder w de
zij de troost en de steUnJf „pelal
godsdienst moeten missen en v
moeten verblijven in de zogen
de Diaspora-gebieden, waarin
niets
I/H-O JJUI u-yt utcucii, WWW' J
aan het godsdienstig leven van de
eigen geboortegrond herinnert.
Wij weten eveneens, hoe een veel
te klein getal priesters, met hun
kudde verdreven, door bovenmen
selijk zwoegen tracht het erfdeel
Christi te bewaren en te behoeden.
Het werk, dat de actie Oostpries-
terhulp ondernam om de Neder
landse katholieken in staat te stel
len deze priesters en hun gelovigen
daadwerkelijk te helpen, had en
heeft Onze bijzondere instemming
en aanbeveling.
Nu het Katholieke Genootschap
voor Geestelijke Vernieuwing en de
genoemde actie samen dit congres
beleggen, teneinde het vraagstuk
van de Kerk in Nood te bespreken
en middelen te beramen tot leni-
ging daarvan, voegen Wij Onze ver
langens tot het welslagen ervan bij
de hunne en smeken Gods Zegen
over hun uTbeid af.
Het schijnt, dat de West-Duitse regering
te Bonn toch wel Ietwat is geschrokken
van de ontwikkeling, welke de inter-
nationaal-politieke gebeurtenissen dé
laatste weken hebben genomen. Eerst
kwam na de Europese tournée van gene
raal Eisenhower, waarbij ook een bezoek
aan bondskanselier Adenauer werd ge
bracht, de „teleurstelling", dat de west-
duitse herbewapening voorlopig op de
lange baan is geschoven; thans gevolgd
door de verwachting, dat de grote vier,
dus het Westen en Rusland samen, toch
aan dé conferentietafel zullen plaats
nemen om het Duitse vraagstuk te be-
Tot dusverre heeft de West-Duitse
regering gespeeld, gewed op de over
tuiging (welke door zeer velen buiten
Duitsland wordt gedeeld), dat een wer
kelijk effectieve verdediging van het
Westen slechts mogelijk is, Duitsland
in die defensie wordt ingeschakeld, niet
alleen door de ptodiuctie v'a'n oorlogs
materiaal, maar ook met een Duitse troe
penmacht; onverschillig of deze nu op
basis van divisies of brigades in een
Atlantisch of een Europees leger zou
worden georganiseerd. Nu was het psy
chologisch ongetwijfeld verklaarbaar, dat
Duitsland voor deze deelneming enkele
voorwaarden stelde; het zou nu eenmaal
een uitermate zonderlinge figuur zijn, a is
men een land in de eiven grote levens
gemeenschap opnam, maar het tegelijker-
tijd als een paria in die communiteit be
handelde.
De Duitsers hebben echter de boog wel
wat overspannen, wat bij hun bekende
mentaliteit niet al te zeer verwonderen
kan. Wel zijn zij van hun oorspronkelijk
standpunt, dat zij zich zowel naar het
Oosten a-ls naar het Westen konden
keren, tamelijk spoedig afgestapt: een
dergelijke visie was toch al te dwaas.
Maar zij bleven de prijs voor hun deel
neming ai maar steeds opdrijven tot een
nunit, waarop het zelfs de Amerikanen te
Ur werd. Die dan ook bij monde van
generaal Eisenhower verklaarden, dat hij
w niets voor voeflde troepen onder zijn
commando te hijgen, due „met geweld
^nlfbltekent niet dat de Duitse herbe-
Dlt .„„„n de kaart is; maar dat de
noHUci'eerst tot overeenstemming moeten
politici eerat grondslag, waarop een
komen over e -j^gg deelneming mee
als het ware wgligt hi
lijk zou zijn. .jtici van het Westen om
wenk aan de p de besprekingen met
grote soepelheid in betrachten; maar
de vroegere vijanu DuiteeTS toch heel
anderzijds hebben waarschuwing
goed begrepen, dax gericht Merk_
bovenal aan hun a<Ares
waardig is zeker, dat van het ogenblik
af, dat Washington minder prijs bleek te
stellen op Duitse contingenten die twee
politieke opponenten Adenauer en Schu-
macher, wier conflict vooral door de hals-
starrige houding van d-e TOCialrstische lei-
der zo rampzalig voor West-Duitsland 1.
geweest, .plotseling weer
elkaar zijn gaap zoeken. En al weet men
nog niet, welk het resultaat van hun
eerste bespreking is geweest, men zal niet
ver misgrijpen, als men meent, dat zij ae
mogelijkheden afgetast hebben om toteen
gemeenschappelijke buitenlandse politiek
te komen. Deze zou ook voor Duitsland
van onschatbaar belang zijn, want ook
het buitenland ten Westen en ten Oosten
speelt op de hopeloze binnenlandse poli
tieke verdeeldheid van de West-Duitse
leiders.
Het feit, dat de Vest-Duitse herbewape
ning voorlopig is uitgesteld (natuurlijk zij
geconstateerd, dat zij niet afgeschreven
is), geeft op zich ook een betere kans
aan een viermogend'hedenconferentie.,
Enerzijds worden de Russen niet voor
een voldongen feit geplaatst, anderzijds
echter houdt het Westen de mogelijkheid
der bewapening steeds als een zwaar
wichtig onderhandel ingsobj eet in handen.
Als de Russen menen, dat zij bij de
situatie zoals die nu is ontstaan, met min
der concessies tot een compromis kunnen
komen dit in de veronderstelling, dat
het Kremlin werkelijk een vermindering
der spanningen wil nastreven dan kan
het Westen Moskou snel duidelijk maken,
dat, ofschoon Amerika, Engeland en
Frankrijk er helemaal niet op gebrand
zijn de Duitsers te bewapenen, het op
treden van de Russen het ongewenste
noodzakelijk zou kunnen maken.
Als men echter rond de groene tafel
Zou komen te zitten, moet er wel een
streven bestaan om tot overeenstemming
te geraken, al is het slechts' op enkele
punten. En de Duitsers zijn, overigens
niet geheel zonder reden, bang, dat elk
accoord op hun kosten tot stand zal
komen. Natuurlijk behoeven zij geen
angst te koesteren, dat het Westen West-
Duitsland aan de communisten zal over
leveren; maar zij herinneren zich waar
schijnlijk nog. hoe in de laatste dagen
van Augustus 1939 de Duitse diplomatie
een ommezwaai van 180 graden maakte
en door een verdrag met het KremHn de
diepste ellende over de gehele mensheid
bracht. Zo erg zullen Amerikanen, Engel
sen en Fransen het nooit maken, zij zijn
(gelukkig maar), geen nazi's of commu
nisten. Maar dat, als inderdaad een inter
nationale ontspanning zou zijn te berei
ken, zij niet al te zeer rekening met de
Duitsers zouden houden, ligt bijna voor
de hand", de laatsten zouden het boven
dien aan hun eigen oorlogspolitiek, en
ook aan hun politiek na de oorlog te
wijten hebben- Vooral Schumacher zal
dan een mea culpa moeten kloppen.
De spanning tussen West en Oost heeft
op zo wonderbaarlijke wijze in het voor
deel van de West-Duitsers gewerkt, dat
dezen wei niets zo zeer als een ontspan
ning moeten duchten.
Bij het achtste leger Korea.
De eerste luitenant W. »«ssel schrijft:
We lieven nu wat Zuidelijker, wat
warmer, wat beschutter en het weer is
wat beter Het vriest geen 25 graden meer
eif het humeur van onze mannen is dan
ook allang weer 100 procent, vooral als
er wat te eten valt. Zo mogen we, naast
onze^ rantsoenen, die »vprigens goed rijn,
zelf ook graag wat koken. En dat kan nu,
wint we hebben op de tien man een klein
primusbrnndert.jc eekregen w Je
letterlijk van alles kunt koken. Maar het
rhial dat ik U nu vertellen ga, dateert
Jog voor de tijd van het brandertje. Het
gaat over een eend. Ee" ee"^ ln een em
mer en die emmer stond op een zelfge-
maakte kachel.
Het peleton had honger. Het had „lek-
kere honger", zouden we in Holland zeg-
<mn en bovendien wdde men zijn karabijn
wel eens even „schoonschieten En dus
trn - -en een paar jagers er op uit. om een
1 ii'e: na veel geknal tussen de ber-
ecn e-nd thuis te komen Hei
"ri no "U-lijk deskundig geplukt
het grote probleem: waar
m ,n sudderen?
>n and van niets Er zijn hier
en seen luxe auto's en geen kachels en
en „een noemt u maar op. Maar
een" Hollandse soldaat laat het er maar
Jiet zo een, twee. drie bij zitten en dus
werd er een onderzoek ingesteld naar
Tiles wat maar iets zou kunnen bevatten
Binnen een kwartier kwam er iemand met
een oude, vuile, gedeukte en verroeste
emmer terug, die nog met lek wai.
Het was in het begin van deze eeuw, dat
Salomon, een reizende lapjeskoopman, zich
in Vlissingen vestigde en het de manufactu
rers van deze stad aan de Schelde nogal lastig
scheen te maken. Deze concurrentie bewerkte
wat alle andere dingen niet hadden kunnen
doen: de vakgenoten vonden elkaar en be
sloten zich tezamen te weer te stellen tegen
wat zij meenden, dat oneerlijke concurrentie
van vriend Salomon was. Men stichtte een
vereniging en het resultaat was, dat men
maatregelen ging beramen tegen de wan
betalers, die dan deze en dan weer gene
zakenman te pakken wisten te nemen. Het
beoogde doel van het verweer tegen Salomon
schijnt intussen wel bereikt te zijn; van hem
hoort men niets meer. Maar de vereniging,
„Gemeenschappelijk Belang" geheten, be
staat nog altijd (de wanbetalers zullen ver
moedelijk ook nog wel niet helemaal ver
dwenen zijn) en viert op 14 Februari haar
gouden bestaansfeest.
De verrassing was groot toen aange
kondigd werd, dat de roman het gero
mantiseerde leven van een priester zou
bevatten. Daarvan zijn slechts weinig
voorbeelden bekend in de jongere lette
ren. Wel is de literatuur rijk aan priester
personages, maar die figuren kwamen
vaak niet boven de gebruikelijke roman
held uit. In zijn „Journal d'un Cure de
Campagne" heeft Bernanos de priester
„van binnen uit" willen bezien. Hij was
echter leek. Abbé Pezeril heeft het on
schatbaar voordeel uit de intuïtie van zijn
iriester-zijn ons. de priesterfiguur tast-
jaar te maken met volkomen bevrediging
van alle romaneske en geestelijke eisen.
„Rue Notre-Dame", zoals de roman
heet, is dan ook van uitzonderlijk be
lang'. Dat het talent van de romancier de
lezing reeds aangrijpend maakt, is al
verblijdend wanneer men denkt aan de
verliezen die de katholieke letteren in
Frankrijk hebben geleden. Een roman-
der van dergelijk jormaat komt maar
zelden naar voren.
Maar dit werk der verbeelding is uit
zulk een brandende werkelijkheid op
gerezen, dat het werk ook de essentie
bevat van wat onder de Franse geeste
lijkheid, die naar de noodkreten van
deze tijd luisteren, aan hermeuwmgs-
verlangen leeft Als afspiegeling van
wat op dit ogenblik bij de besten om
gaat en woelt en opbruistis dit boek
reeds uiterst merkwaardigvooral
voor hen die het Franse leven meer dan
oppervlakkig willen gadeslaan Als zo
danig geeft deze roman een by zonder
duidelijke visie ondanks het klassiek-
summiere op een der meestdringen
de problemen van het katholicisme in
de moderne wereld.
Verwacht geen betoog, In de uiterst
sobere tekening van een priesterleven,
al. hpt v/are met de hand die een kind
leidt voert „Rue Notre-Dame" de lezer
van 'het tijdelijke In de tragedie van het
bovennatuurlijke. En het grote talent van
de schrijver opent door de meest eenvou
dige, bescheiden woorden ontzaglijke ver
schieten voor de verbeelding.
Typisch Franse toestanden
Iedere literatuur is in veel opzichten
kind van haar tijd en een roman als „Rue
Notre Dame" mocht verwacht worden bij
de gelukkige opbloei der apostolaatsver-
nieuwing waarvan 't katholieke Frankrijk
het getuigenis geeft. Vandaar dat het
werk beantwoordt aan omstandigheden
die aan Frankrijk eigen zijn, ais gevolg
van historische omstandigheden. Daaron
der zijn er, die ons vreemd lijken, zoals
de veroudering in leeftijd der geestelij
ken het ontbreken van roepingen, de ont
zettende overbelasting in de bedienings-
taak en bepaalde eisen voor het aposto
laat waarbij de komst der priesters-arbei
ders wel de merkwaardigste is.
Beter dan vertogen het kunnen doen
laat „Rue Notre-Dame" deze typisch
Franse toestanden aanvoelen. Het is dan
ook mogelijk dat voor elders het werk
van abbé Pezeril bladzijden bevat die wet
zekere bevreemding zullen worden ge
lezen of zelfs niet' verstaan of gewaar
deerd zullen worden. Of dat ze polemisch
zullen worden opgevat, of critisch, waar
ze dat niet zijn. Dat is zelfs aan kanunni
ken in Parijs overkomen, die laaienae
protesten rondzonden tegen bepaalde
passages van het boek, waarin ze zich ze j
meenden te moeten herkennen, terwijl
uitgemaakt kon worden, dat hun bestaan
zelfs de schrijver onbekend was. net ooeJc
moest op deze manier wel rumor in casa
verwekken,...
Apocrief dagboek
Men zal intussen benieuwd zijn naar
de inhoud. De roman is vervat in het
apocriefe dagboek van een kanunnik,
een vrome, vurige priester, die zich nog
geschikt voelt voor zijn taak, maar we
gens zijn ouderdom tot het emeritaat
wordt geroepen en door zijn bisschop
in het huis der kanunniken wordt ge
plaatst, wat voor hem een grote doch
niet verbitterende teleurstelling is.
Prachtig is hier de milieubeschrijving,
al blijft deze in de roman een secundair
element.
Wat als de kern moet worden be
schouwd is de ontdekking door de pries
ter van zijn verleden. Hij is vroom en
werkzaam, vol toewijding geweest en
zich steeds bewust van de voornaamheid
van zijn taak. Maar toch stelt hij zich de
vraag wat hij heeft bereikt. Hij heeft
catechismus onderwezen, gedoopt, ge
huwdhij vraagt zich af of hij wer
kelijk een vader is geweest en in zijn
verlangen naar perfectie kan hij zich
niet anders zien dan als een „adminis
trateur", die bediende wat hij te be
dienen had.
Heeft hij niet in een formalistische
verstarring het eeuwige en absolute ver
waarloosd? Wat heeft hij aan liefde ge
geven de enige kracht die voor het
eeuwige waarde heeft? Is hij waarlijk
een „vader" geweest?
Aldus wordt de kanunnik geplaatst voor
de vraag welke de zending is van de
priester in de hedendaagse samenleving.
De roman zou bij het beantwoorden van
die vraag gemakkelijk tot een essay kun
nen worden, maar het talent van de schrij
ver behoedt hem hiervoor.
Bernanos en abbé Pezeril gaan hier
uiteen, want er zijn getuigenissen te over
die Bernanos als een traditionalist ken
merken, voor wie de stoutmoedigheid van
abbé Pezeril bedenkelijk zou zijn geweest.
De schrijver van „Rue Notre-Dame" be
geeft zich echter zonder schroom in de
verwikkelingen van de apostolaatsver-
nieuwing, die tot innovaties leiden, waar
vóór tal van geestelijken terugschrikken.
Hy plaatst juist het belangrijkste deel
van zijn roman in de sfeer der werklie
den-priesters. Want de kanunnik heeft de
mogelijkheid gevonden een „vader" te
zijn. Hij krijgt een geestelijke zoon, een
priester-arbeider. Doch door een omke
ring van de rollen ts het die geestelijke
zoon. die leidt, die hem de eisen van de
komende tijden openbaart en hem ook
weet terug te voeren naar de zekerheid
van de jeugd. „Ik ben oud" zegt hij, doch
de jonge priester antwoordt: „neen, gil
zijt jong". En in die vredegevende verze
kering werpt de oude priester zich op de
mogelijkheid om voor een ter dood ver
oordeelde een zieleherder, een vader, te
zijn overeenkomstig het verlangen zijner
evangelische jeugd.
De laatste bladzijden van het boek zijn
in hoge mate aangrijpend. De kanunnik
heeft zijn zekerheid ontvangen. De moor
denaar heeft gebiecht, zich in zijn armen
uitgestort, hem „vader" genoemd. „Als
de Goede Moordenaar" heeft hij er
aan toegevoegd. En de kanunnik is naar
de basiliek van Montmartre gevlucht om
zich voor het beeld van Golgotha met
de moordenaar te verenigen voor het
offer dat niet meer in het dagboek kon
worden opgetekend. De koster vond een
lichaamzo licht, zo licht
Op veertigjarige leeftijd schreef Abbé
Pezeril niet alleen een groot en gaaf
werk maar welk een voorbeeld geeft
hij bovendien daarmee aan de jongeren,
die nadat de vier kruisjes gepasseerd
zijn te vaak reeds uitgeschreven zijn.
Het talent kan slechts winnen door gro
tere rijpheid Want wat wordt niet be
lemmerd door werken, zelfs niet als dat
een ontzaglijke activiteit is, zoals die van
abbé Pezeril.
De communistische regering van Polen
heeft eigenmachtig vijf „Bisdombestuur
ders" benoemd voor de kerkelijke gebie
den ten Oosten van de Oder-Neisse-grens.
Door de overeenkomst van Frankfurt
tussen Duitsland en Polen werd dit ge
bied aan Polen toegekend. De regering
eiste daarom ook herziening van de ker-
kelijke gebieden, doch daar de overeen
komst van Frankfurt niet Internationaal
is erkend, heeft het Vatloaan gemeend
deze herziening te moeten opschorten en
voorlopig Apostolische Administratoren
over deze gebieden aangesteld om se te
besturen, totdat een definitief tractaat Is
gesloten, zo meldt het K.N.F.
De Poolse regering neemt met deze
houding geen genoegen en heeft de door
de H. Vader aangestelde Apostolische Ad
ministratoren eigenmachtig ontslagen en
uit hun residenties gezet. Het zijn Mgr.
Milik van Bresiau, Mgr. Wronka van
Danzig, Mgr Kominck van Oppeln, Mgr
Bensz van Ernland en mgr Nowickl van
Landsberg. In hun plaats heeft de rege
ring benoemd voor het aartsbisdom Bres
iau de priester Kasimir Lagosz, voor
Danzig Jan Szymanswski, voor Oppeln
Emile Koblerzycki, voor Ernland
Wojcioch Wink en voor Landsberg Ta-
densz Zalneskonski.
Slechts van één dezer pseudo-adminl-
stratoren is met zekerheid bekend, dat
hij priester is en deze geniet dan nog een
twijfelachtige reputatie. Van de anderen
kan niet eens met zekerheid worden ge
zegd of zij wel priester zijn. Een dezer
dagen worden zij onder militaire geleide
geïnstalleerd.
uu
een
br
en
n
l
Wij zijn de laatste weken op het ge
bied van hygiëne al heel wat gewend
en dus vroeg niemand naar het ai dan
niet steriel zijn van onze kookpot. De
emmer ging op de kachel, een beetje
sneeuw er in en daarbovenop de eend.
Omdat je zoiets lang moet laten koken
(volgens deskundige opmerkingen van
iemand, die het meer had gedaan) gingen
we maar slapen, want het was donker en
electrisch- of ander licht is ook iets, dat
we hier niet kennen. De volgende morgen
was de eend „gaar". We waren allemaal
extra vroeg op. omdat we de hele nacht
van heerlijke eendenbout hadden ge
droomd.
Ieder een stukje
De buit werd eeriyk verdeeld, ieder een
stukje. „HeerlijkToen kwam de do
minee zijn hoofd om het hoekje van de
tocht'ge deur steken. „Wel heb ik ooit
van mijn leven" donderde zijn zware stem
.Daar heb ik eindelijk mijn emmer terug
Ik had net mijn ondergoed er in gewas
sen en zeg nog tegen de pater: „nou kun
lij hem hebben als Je wilt", maar niks
hoor. gejat was le natuurlijk weer. En
warempel als het niet waar is, natuurlijk
hekben jullie hem weer."
We lustten opeens toch geen eend meer.
We hebben de dominee de rest aangebo
den, maar hij zei: „Nee, merci, ik ben
vegetariër. En geef die emmer weer mee
want de pater moet zijn combination ook
'nog wassen vandaag...."
Er schijnen „pour le besoin de la cause" door
journalisten wel eens brieven gefingeerd te
worden. De brief, die hier volgt,is echter
authentiek en m.i, ook inhoudrijk en belangrijk
genoeg, om bij uitzondering in zijn geheel te
worden voorgelegd aan de lezers van deze
rubriek.
In katholiek Nederland wordt veel gesproken over
het inderdaad moeilijke vraagstuk van het gemengde
huwelyk Men noemt vele oorzaken, maar nimmer nog
hoorde ik de m.i. hoofdoorzaak van dit noodlottige
verschijnsel noemen, nl de aantrekkingskracht, die een
bepaald type katholieke meisjes uitoefenen op protes-
tantse jongens (veel meer dan -op haar mannelijke
geloofsgenoten) en omgekeerd Want een feit is het,
dat het speciaal katholieke meisjes zijn die tot het
gemengde huwelijk overgaan.
Onder onze Nederlandse katholieke meisjes komen
twee typen veelvuldig voor: 1, het zeer degelijke,
huiselijke en godsdienstige type dat aan het uiterlijk
geen overdreven waarde hecht en om zo te zeggen de
ueboren moeder en echtgenote is; 2. het luchthartige
uitgaanstype, wier gedachtenwereld altijd om drie
punten draait; „jongens, kleren, uitgaan".
Dit type doet nog maar net „haar plichten", bevolkt
in eroten getale de Mis van twaalf uur, praat altijd
nver kleren, weet zo goed als mets van de godsdienst
„f rinet sterk aan „make up is dol op de bioscoop en
niets van katholieke meisjesverenigingen e.d.
hlhhen Ze zijn charmant, vaak goedhartig, doch op-
nervlakkfg Nu heb ik opgemerkt, dat in zeer veel
gevallen het eerste type bijna nooit, het tweede type
ff J-«aak een gemengde verkering aangaat. Dat komt
Is" S omdat dit tweede type het leven zoveel
hmhtfeef opneemt, maar ook omdat dit type door
moteJtantse jongens veel gezocht wordt aanmerkelijk
mééf dan door katholieke jongens, die dit type veelal
oppervlakkig en leeghoofdig veroordelen
Bij de protestanten met hun nog steeds óf sterk
nur teinse (rechtzinnige) óf sterk intellectualistische
(vrUzinnige) inslag, kómt dit charmante luchthartige
meisies-type met zijn sterke „sex-appeal" veel en veel
minder voor dan onder de katholieken De protestantse
jongens treffen in hun eigen kring dit typevrij zelden
aan en voelen zich daarom sterk aangetrokken tot dit
onder punt 2 genoemde type katholieke meisje dat ze
exotisch en on-Hollands vinden in haar vlotte levens
stijl en haar modieuze gesoigneerdheid. Ze zien er een
tegenwicht in tegen hun eigen zwaar-op-de-handsheid
en omgekeerd vindt dit katholieke meisjes-type de
protestantse jongens met hun heel andere levensinstel
ling „interessant" en „echt-mannelijk". waardoor ze
vaak aan hen de voorkeur geven boven haar geloofs
genoten terwijl bij sommigen wellicht de „verboden
vrucht" onbewust lokt
Persoonlijk zijn mij enige gevallen bekend, dat ka
tholieke meisjes van dit „vlotte type" tot drie a vier
keer achtereen „verkering" hadden, steeds weer met
protestanten, nimmer met geloofsgenoten. Ik heb op
kantoren gezien, hoe zulke meisjes als het ware „om
zwermd" werden door toenadering zoekende protes
tanten. terwijl de katholieke jongens er nagenoeg geen
notitie van namen. „„„„.1
Het is dan ook geen wonder, dat er zodoende z°jeel
gemengde huwelijken tot stand komen en dat velen
dezer meisjes na het aangaan van zulk een h J
niet meer practiseren of hoogstens een minimum „uit
trwS8de katholieke jongens betreftdiegemengd
huwen, daarover heb ik minder ervaring. Maar ik heb
wel eens de indruk gekregen, dat dit
die het leven veeleer te „zwaar'dan te -^ht nemen,
die hyper-critisch en twijfelend staan tegenover ge
loofskwesties (i.v.m. hun karakter en opvattingen voe
len ze zich noch tot het serieus-godsdienstige,noch tot
het luchthartig-opperviakkige katholieke meisjes-t>pe
aangetrokken en ze prefereren vaak niet-katholieke
meisjes, met wie ze betei kunnen praten over allerlei
diepzinnige „problemen" en die „verstandelijker aan~
gelegd zijn dan de doorsnee-katholieke meisjes, welke
meer tot het „gevoelstype" behoren)
Geen wonder, dat dan ook bij katholieke jongens,
die gemengd huwen het gevaar voor afvalligheid nog
aanmerkelijk groter is dan bij meisjes. Ik begrijp
daarom niet, waarom in verreweg de meeste preken
over hef gemengde huwelijk uitsluitend gesproken
wordt over meisjes, die een gemengde verkering aan
gaan. Al gaan katholieke jongens inderdaad aanmerke
lijk minder vaak tot gemengde verkeringen over dan
meisjes, daar tegenover staat, dat bij hen het gevaar
van volkomen afvalligheid nog veel groter is.
Maar.... aj meen ik dan ook de hoofdoorzaak van
de gemengde huwelijken te weten, een afdoend middel
om ze te voorkomen, weet ik helaas ook niet!"
In deze brief worden een aantal psychologische oor
zaken genoemd van het befaamde verschijnsel der
„gemengde verkering" Het is zeker niet de bedoeling
van de briefschrijveralle oorzaken op te sommen.
Zijn opmerkingen zijn vooral hierom zo waardevol,
omdat hij ze getoetst heeft aan een stuk dagelijkse en
practische werkelijkheid. Tegelijkertijd ligt hier m.i.
ook het zwakke punt van het betoog De dagelijkse en
practische werkelijkheid moet in dit geval niet enkel
psychologisch worden benaderd. Afgezien van het feit,
dat ook volgens de wetten der experimentele psycho
logie de classificatie in „twee typen" te weinig ge
nuanceerd lijkt, heeft men bij het huidige verschijnsel
der gemengde verkering, dunkt ons, toch voornamelijk
te maken met een belangrijk onderdeel van een acute
algemene geloofscrisis.
Het is momenteel niet moeilijk, zich een werkelijk
godsdienstig meisjes-type in te denken, dat nogal veel
over kieren praat, behoorlijk aan „make-up" doet en
niet ongaarne vrij geregeld „een bioscoopje pikt". Er is
zelfs een waarlijk godsdienstig meisjes-type denkbaar,
dat om welke gegronde of ongegronde reden dan ook
er slechts moeilijk of helemaal niet toe komt, Zich bij
bepaalde katholieke meisjesverenigingen aan te sluiten.
De oorzaken daarvan liggen niet in het strikt-rell
gieuze, maar voor eeii groot deel vooral in een katho
liek organisatorisch verleden en in de algemene gees
telijke verwarring, welke eigen is aan het moderne
tijdsbeeld.
Het is niet primair een kwestie van te veel sex-
appeal en van een te veroverende charme en gesoig
neerdheid; het is primair een kwestie van tekort aan
geloofsbewustzijn. Dat is trouwens maar goed ook.
De oorzaken, die de briefschrijver noemt, zijn n.l.
moeilijk weg te nemen; we kunnen van een bepaalde
categorie katholieke meisjes niet eisen, dat zij haar
luchtige bevalligheid en haar charme afleggen. We
kunnen haar echter wel wijzen op haar geloofstekort.
Aan jonge mensen kan (en moet') het Evangelie ver
kondigd worden. Ei kan (en moet!) gewerkt worden
aan de opbouw van een sterk geloof Men begrijpe het
goed: niet per se aan de opbouw van een grote geloofs
kennis. maar wel per se aan de constructie van een
realistisch en inspirerend geloofsleren.
Als gemengde verkering" krachtens overwegin
gen des geloof s zo veel mogelijk vermeden dient
te worden, dan kan men het verschijnsel ook
slechts positief bestrijden door het geloof voor een
jonge generatie te maken tot iets dat ten volle de
moeite van het overwegen waard is en dat zich als
goddelijke realiteit aan het bewustzijn kan pre
senteren.
S. JELSMA M.S.C.
Het Poolse Episcopaat heeft niet na
gelaten hiertegen een scherp profest
aan te tekenen. Op Zaterdag 3 Februari
had de aartsbisschop van Gnesen en
Warschau, Mgr Wiszynski, de Primaat
van Polen, een onderhoud met de pre
sident van de Poolse Republiek Bierut.
Men veronderstelt, dat hij bij die gele
genheid het protest heeft aangeboden.
In het betreffende gebied wonen 4
millioen katholieken, meestal Polen,
overgebracht uit de door Rusland ge
annexeerde gebieden In afwachting
van een beslissing van de H Stoel is
in deze gebieden volgens de*kerkelijke
wet de toestand ingetreden, die men
noemt „Sede impedita" d.w.z. bis
schopszetel, waar de bisschoppelijke
functies niet kunnen worden u tge-
oefend. De gelovige zien met angst de
komende gebeurtenissen tegemoet.
Verschillende brieven, in 1889 verzonden,
werden dezer dagen op een politiebureau
in de Franse hoofdstad ontvangen. Deze
epistels waren gevonden in een brievenbus,
die bij verbouwingswerkzaamheden ln een
slagerij, die vroeger als politiepost gebruikt
was, weer werd teruggevonden. Een der brie
ven behandelde echter een zeer modern pro-
blefem: iemand beklaagde er zich bij
politie over, dat de prijzen, die bij een be
paalde winkelier gevraagd werden, hem le
hoog voorkwamen en verder toonde deze
briefschrijver (reeds in 18891) zich zeer ver
bolgen over de steeds stijgende levensstan
daard.
Het politieonderzoek naar de oorzaak
van de grote brand op 25 Januari j.l. bij
de isoleermaterialenindustrie firma Pull
op Heydepark te Doorn, heeft uitgewezen,
dat deze gesticht is door een 15-jarige
werknemer. Deze veelbelovende knaap
heeft bekend de brand te hebben gesticht
uit een ongemotiveerde wrok jegens zijn
chefs, „omdat hem werk werd opgedragen
dat hem niet zinde". De jongen is ter be
schikking van de justitie gesteld.
In verband met de voortgaande repa
triëring van dienstplichtigen uit Indonesië
komen de groetenuitzendingen, welke de
P.C.J. Wereldomroep voor de militairen
op Java verzorgt, binnenkort te vervallen.
Derhalve zullen slechts de reeds binnen
gekomen verzoekbrieven hiertoe nog in
behandeling kunnen worden genomen.
Wat de groeten gericht aan militairen
op Nieuw Guinea betreft: de uitzending
van persoonlijk uitgesproken groeten zal
worden voortgezet, doch de uitzending
van voor te lezen groeten zal tot het
uiterste moeten worden beperkt. Verwan
ten van militairen op Nieuw Guinea, die
een groet willen zenden kunnen dus hun
aanvragen h,ertoe blijven richten tot. de
Marine Voorlichtins,:dienst (afd. radio).
Koninginnegracht 12 Den Haag.
(Van onze Brusselse correspondent)
De bekende Benedictijner liturgist Dom
Franco de Wijels, is gekozen tot abt van
de Benedictijnerabdij van Affligem, als
opvolger van de onlangs overleden abt
Dom Benedictus van Schepdael.
De onderminister van het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken en lei
der van de Europese afdeling Perkins,
wordt heden voor een tweedaags bezoek
aan Joego-Slavië in Belgrado verwacht.
Voor de zoveelste maal is de parafering
van het Schuman-plan uitgesteld. M»n
verwacht thans, dat de overeenkomst de
komende week zal worden geparafeerd.
Zoals gemeld, was aangekondigd, dat net
Zaterdag j.l. zou geschieden, doch v-r
bleek, dat nieuwe besprekingen over be
paalde punten nodig waren.
