Op zoek naar vrede met Japan
Nog tal van moeilijkheden
Geen grootse filmprestaties te
Cannes
DE EEUW VAN HET KIND
De Staat had meer op
markt moeten
de
Tekort op de betalingsbalans
f 1346 (935) miilioen
De camera op
buitenland
7t
PATER BROCKBERND TERUG
UIT AMERIKA
Critiek op Lieftinck's lening
Verontrustende financiering lagere
publiekrechtelijke lichamen
r
„Westerse" oplossing niet mogelijk
V.
De bloem en de politiek
Ambonezen in Neder
land krijgen onderwijs
Fransen zwerven machteloos I* hoger sferen
Ellen Key en haar geruchtmakend werk
1020 'mmtm'SSgSS^C.XLSSSSr' - v"n
VRAAGT UW LEVERANCIER DE
PHARMACEUT1SCHE PRAEPARATEN
MET DE GROTE
GENEESKRACHT j
Geldcreatie ten behoeve van Over
f 287 52) milUoen
PAGINA 3
HET IDEAAL VAN
CHéVéTÖGNE
Tiet ..Binnenhof op de
Keukenhof
NEDERLANDS-BELGISCH
ACCOORD
Inzake ouderdoms-, weduwen-
en wezenrente
PRACTISCH EN MOOI
HEBBEN DE VOORKEUR
PASTOOR P. DE GEUS t
Rijk had kasoverschot
DE INDONESISCHE
KABINETSCRISIS
JL/i»i4: Ai'ULL i>oi
Joh-^poster Dulles, die zojuist van zijn
derde bezoek aan Tokio naar Washington
is teruggekeerd, wordt door president
Truman bestempeld als zijn speciale ver
tegenwoordiger inzake het Japanse vre
desverdrag en daarbij betrokken zaken.
Deze daarbij betrokken zaken" zijn niet
gering, want het sluiten van een vredes
verdrag met Japan verwekt deining in de
gehele Pacific en verwekt repercussies m
alle staten van het Oostaziatische vasie-
,8Hetis de Amerikanen ernst met hu"
woorden over de oprichting van <?®n
ganse wereld omspannend defensie---
teem tegen de comraunistisciie dreig»8e.
T.a.v. Korea is 't verschil tussen de.f!der
ring en MacArthur, dat de <^rSte V*Lng
wil gaan in haar pogingen tot vernul
van n wereldconflict, dan de ^neraal ZU
beproeft het uiterste.misschiet£et haal
mogeliike, om een conflict op Srote s_
met China,-en dan wellicht ook met Rj»
land. te voorkomen. Het verschil e
dat zij China door toegeven to dg
wenst te- krijgen Oe activite» op
Amerikaanse «gering is, er «an cn
gericht, om ook in het Verre wa^ir.
de Pacific een toestand teschepP ig is
1„ de vrije wereld n7stisch Qp_
georganiseerd, om elk commu
dringen bij voorbaat af te ikaanse rege-
In principe volgt de A®f in bet Westen
ring hier het voorbeeld dat p waar-
wordt gegeven. De omstandig Verre
Enkele weken geleden heeft Malik, die
over dit onderwerp met Dulles besprekin
gen voerde, elk contact verbroken. De
Amerikanen staan terecht op het stand
punt. dat Rusland voor de zes dagen
..strijd", die dit land tegen Japan gevoerd
heeft, met de in Jalta beloofde en inmid-
De grote verschillen tussen de landen
van het Verre Oosten en de Pacific, en
de enorme afstanden die hen van elkaar
scheiden, maken een oplossing als in het
Westen wordt nagestreefd practisch on
mogelijk. "Men kan verdér niet beweren,
dat het vertrouwen in Japan algemeen
gedeeld wordt. Amerika's verwachtingen
van de resultaten van MacArthur s herop
voeding zijn - wel enigszins pour besotn
de ia cause zeer hoog gespannen Maai
Australië en Nieuw Zeeland denken daar
geheel anders over. Inderdaad bergt een
herrezen Japan grote gevaren tn zich Is
dels door Rusland bezette Koerillen. met het loyaal in de uitvoering van het vre-
Zuid Sachalin, de havens Port Arthur en
Dairen, en met de buit in Mandsjoerije
rijkelijk genoeg beloond is en zij dreigen
de Russische rechten op deze gebieden
niet te erkennen, indien de Sovjets wei
geren het. verdrag te ondertekenen. De
kwestie Formosa, evenals het probleem,
welke Chinese regering aan de onder-
uiivicj. dj --O- ZUn eunier
Oosten ter hand moet nem de Qrga_
totaal anders.M pact genomen
msatie van het At.an westeuropése
heeft en de groei van de gel;,kM
economische lnte§^'®^Jhappelijk maat-
worden door een g™e®aC"r[™e,"
schappelük en cultureel
het Verre Oosten ontbre
het Verre Oosten voor deJi
handelingen moet deelnemen veroorzaakt
eveneens moeilijkheden, speciaal tussen
Amerikanen en Britten, die imrriers in de
officiële erkenning van de beide Chinese
regeringen verschillen. De oplossing, die
Dulles hiervoor geeft in zijn ontweip
vredesverdrag ontloopt de kern van de
zaak, doordat hij daarin alleen wil vasjr
stellen, dat Japan afziet van Formosa,
maar niet aan wie het vervolgens zal wor
den toegewezen.
Van veel groter belang zijn evenwel de
vragen naar wat er gebeurt, wanneer het
vredesverdrag eenmaal is tot stand geko
men. en Japan is hersteld in zijn souve-
reine rechten.
desverdrag en aan de doelstellingen van
de V N dan is toeneming van de span
ning met Peking zeer waarschijnlijk Maar
is het niet loyaal - en wie durft te ga
randeren dat het Japanse mllita'ristische
nationalisme dood is - dan acht boven
dien de gehele Pacific zich bedreigd.
Amerika erkent de redelijkheid van de
vrees voor 'n nieuw imperialistisch Japan
en het heeft drieërlei wapen daartegen
Er blijven Amerikaanse troepen in Japan,
speciaal op Okinawa krachtens een
speciaal te treffen accoord met Tokio De
V. S. zijn voorts bereid met alle landen
van de Pacific een garantie-verdrag te
sluiten, dat dus andere landen dan Japan
eveneens tegen dit land beschermt
Tenslotte wil het Japan zo snel mogelijk
toelaten tot de V. N., en Foster Dulles
heeft in dit verband reeds bekendheid ge
geven aan zijn plannen om een eventueel
veto van, Rusland daartegen ongedaan te
maken.
Deze maatregelen geven echter geen op
lossing voor Japans economische proble
men, ;die het imperialisme van dit land
in qjjet verleden zo sterk bevorderd heb-
bemTJe isolatie van communistisch China
maakt deze problemen alleen maar Inge
wikkelder. Toch is de oplossing van de
op dit terrein rijzende moeilijkheden
primair voor de stabilisatie van het gehele
Verre Oosten. Ad int
Als men in
naar een
gemeenschappelijke^ vmtd
men die noch m «A gen het Westen was
a" Anbrh leuze waarvoor men in alle
de enige meérdere of mindere .mate
Na een verblijf van ruim vier maanden
in Amerika is de Benedictijner Pater B.
Brockbernd O.S.B. gisteravond met de
„Veendam" in Nederland teruggekeerd.
Pater Benedictus kreeg tegen het e"id
Jas ErTjuist het overwinnen van
deze anti-Westerse gezindheid is de nood
zakelijke voorwaarde, voor^het slagen van
^Opvulling33"®" het door de nederlaag
„an ïaoan geschapen vacuum in de Paci-
f c kan alleen door een herstel van Japan
ffésehieden. Door het wegvallen van
China is er geen andere oplossing moge-
liik Het is duidelijk dat Amerika niet
voorbij kan gaan, bij de opbouw van het
Oosterse verdedigingssysteem, aan het
enorme potentieel, zowel aan mensen als
tn industrieel opzicht, dat Japan vertegen
woordigd-
pit impliceert noodzakelijkerwijze ue
teruggave van de souvereiniteit aan bet
Japanse rijk. Hierbij rijzen echter grote
moeilijkheden, van tweeërlei aard Op de
eerste plaats bij hét sluiten van he' ver
drag zelf, waarbij immers de overwon
nene en alle overwinnaars uit de voorbije
oorlog partij zijn. Dus ook Rusland en dus
nok China. Het hoeft geen ^toog a*
Rusland de bij de overige dv®r.w™™
voorzittende bedoelingen .^t hel kom
de vredesverdrag geenszins ondeis
Vele leden van de beide Kamers der
Staten-Generaal brachten gisteren, ver-
-f=-zeid van hun dames een bezoek aan
De Keukenhof, waar tulpen en narcissen
Pl, hvacinten en primula's zich koester
den in de warme lentezon, Ook veie leden
r-n het bureau der Tweede Kamer, de
chefs der beide griffies en de b.bliothe-1 van ket vorige jaar opdracht van zijn
caris der Tweede Kamer waren onder oe overheid om in Amerika belangstelling
Is er al evén hard als hier en de fabel-
ties over de Amerikaanse rijkdom zijn
ook inderdaad fabeltjes.
Pater Brockbernd is niet alleen
Bezwaren tegen Indonesische taal
en werken in DUW-verband
De Ambonezen, die thans tijdelijk in
Nederland vertoeven, sullen met ingang
van 1 Mei a.s. onderwijs kunnen krijgen,
kinderen, mannen ên vrouwen. Er is 'n
volledig plan voor opgesteld: De kinde
ren krijgen lager onderwijs (middelbare
scholen komen er ook), voor de mannen
komt er gelegenheid tot herscholing en
vakonderwijs en voor de vrouu en wordt
eenvoudig huishoudonderwijs ingericht
Aldus een mededeling van dr Van Dif-
feien, die dit. alles heeft georganiseerd.
Bij het opstellen van het onderwijsplan
is men ervan uitgegaan dat deze Am
bonezen Indonesische burgers zijn en
eerlang naar hun vaderland zullen te
rugkeren. Daarom zal bv. het lager on
derwijs gegeven worden met als voertaal
de Bahasa Indonesia (de Indonesische
taal) en zoveel mogelijk aangepast aan
het Indonesische leerplan voer de lagere
scholen. „Wij hebben echter geen be
zwaren om die kinderen, die Nederlands
kennen, naar Nederlandse scholen te stu
ren. De scholen zullen gevestigd worden
in de kampen. Voorzover er leerlingen
zijn, die de middelbare scholen willen en
kunnen bezoeken, zullen alleen in de gro
te kampen middelbare scholen worden
ingericht, alweer gebaseerd op het In
donesische middelbare leerplan.
De herscholing van de mannen is in
het algemeen zo opgezet, dat zij\ om te
beginnen worden ingedeeld bij de DUW-
arbeiders. De DUW zal dan na drie
maanden de besten onder hen voor her-
scholings-cursussen selecteren. Na zes
maanden kunnen de overigen kiezen
welke vakopleiding zij wensen te ont
vangen. Ook bij de keuze dei vakop
leidingen zal zoveel mogelijk rekening
worden gehouden met de behoeften van
de Ambonese maatschappij op Ambon.
Zo zal getracht worden de mannen op
te leiden voor ambachten als timmer
man, metselaar etc. De besten onder hen
krijgen gelegenheid een technische op
leiding te volgen. In het algemeen echter
zal een grote vrijheid worden gelaten
in de keuze der vakken.
Voor de vrouwen zal in de kampen
eenvoudig huishoudonderricht gegeven
worden.
Ofschoon nog slechts de helft van de
Ambonezen, die naar Nederland zullen
worden overgebracht, alhier gearriveerd
zijn zal op 1 Mei a.s. met het onderwijs
begonnen worden.
(Van een bijzondere correspondent)
C AA NES, April 1951
Met de regelmaat van een klok worden de dagprogramma's in liet Palais
des Festivals te Cannes afgewerkt. Groots kunnen tot nu toe de prestaties
en we hebben het langste deel van bet filmfestijn al achter de rug
uiet worden genoemd. Doch er is een andere factor in het geding. Men
ontmoet voor de zoveelste maal het machteloze zweven in hogere sferen
van de Franse industrie en daarnaast de ontwapenende moed van de
Italianen om een probleem aan te snijden, dat de kernen van het leven
raakt.
Van het eerste verschijnsel geeft ons j 's avonds een met ongeduld verwachte
de befaamde Franse regisseur Marcel Franse film van regisseur Marcel Carné
Carné een verbluffend staaltje en van ziet, die uitmunt door cerebrale droom-
het tweede schenkt de tot dusverre als beelden, oorverdovend lawaai en èen
filmer onbekende Italiaanse auteur en
journalist, Curzio Malaparte, een opmer
kelijk voorbeeld. Daartussen in hangen
de Amerikanen met een naklank van de
oorlog in „DE NIEUWE DAGERAAD"
(Lights out), waarin zij de tragiek van
blind geschoten soldaten belichten, echter
mei een optimistisch slot.
Met alle waardering voor de film
„Lights out", die regisseur Mark Rob-
son vervaardigde, moeten wij vaststel
len, dat er duidelijk wordt voortgebor
duurd op thema's, die deernis wekten en
dientengevolge commercieel succes boek
ten. Wij behoeven slechts te herinneren
aan de rolprent „Mannen" om te doen
begrijpen, dat het nodig werd geacht,
een zelfde effect te bereiken met een
ander soort oorlogsverminkten, namelijk
de blinden. Hiermede wil niet worden
beweerd, dat zo'n rolprent nutteloos is.
In tegendeel, het kan van grote bete
kenis zijn. op deze wijze de aandacht te
dwingen naar de deerniswekkende gevol
gen van de wereldkriig voor vele indivi
duen.
„Lights out" zou gedeeltelijk een do
cumentaire kunnen worden genoemd
wegens de opnamen in een hospitaal,
waar de mannen zoveel mogelijk wor
den geoefend voor hun terugkeer in het
leven. Echter de gebruikelijke „Love
Story" mocht natuurlijk niet ontbreken
en de structuur van dit onderdeel van bet
scenario is dusdanig, dat de film aan
overtuigingskracht inboet. Voor het,
overige heeft regisseur Robson er een
goede publiekfilm van gemaakt, die
gasten.
Zij werden
u 'e wekken voor het grote werk, dat door
verwelkomd door de neren dg bewoners van de abdij te Chévétogne
van wjia»» voorzitter der stichting ondernomen is, :n.l. het werk van'de ver-
De Keukenhof'en De Graaf^urgemees- eniging deJ, fccrken. Ook in ons land is
ter van Lis-se, Ld ,1 dankte voor °*it werk interesse, twee jaar gele-
in een kort. „voorlopig ën«estéldhfeid I dda werd hier de „Cèrcle de Chévétogne
bij afwezigheid weger» Korten-1 opgericht, die zich voor dit grootse ideaal
van prof. Kranenburg, d uG bezoek. I inzette.
horst voor de uitnodiging De abdij, die eerst te Amay aan de
Langdurig verwijlden de K -i Maas werd opgericht door Z. H. Pius XI
op het. schoon aangelegde^ lana»oe^ j werd ,i
Maar
de Benedictijn van Chévétogne, hy is ook
de Benedictijn met een levendige belang
stelling voor de kerkmuziek en het Gre
goriaans en in deze functie profiteert ook
de K.R.O. van zijn gaven- Is het dus won
der. dat de K.R.O. ook geïnteresseerd is
bij deze reis?
Heeft U in Amerika nog iets op dit
gebied meegemaakt dat U als Europeaan
bijzonder getroffen heeft, zo vroegen we
Pater Benedicties. En het voorzichtig ont.
kennende antwoord hadden we eigenlijk
wel verwacht. In de Amerikaanse kerken
is het muzikale bestanddeel in de ere
dienst volkomen afhankelijk van de per
soonlijke inzichten en capaciteiten van de
betreffende leiding.
Er zjjn kerken waar het Gregoriaans
niet slecht gezongen wordt, waar zelfs
ook wel belangstelling voor de muziek
van Palestrina e.a. is. maar er zijn er
ook. waar de wisselende gezangen een
voudig overgeslagen worden, omdat men
er niet toe in staat is om.deze behoorlijk
uit te voeren.
Sprekende over de Amerikaanse radio
;ta vergelijking met de Nederlandse
mérkte Pater Benedictus op, dat verge
lijking zeer moeilijk is. In technisch op
zicht is men daar natuurlijk wel verder,
maar de programma's zijn qnalitatief
totaal anders. De radio geldt in Amerika
allereerst als, advertentie-middel, hetgeen
natuurlijk voor ons gevoel wonderlijke
consequenties met zich medebrengt. Wat
ik van televisie gezien heb. zegt Pater
Benedictus.is zeer goed, maar zeker nog
niet geperfectionneerd.
En dan komen er voor Pater Brock
bernd familie en kennissen, zodat het
voor ons tijd wordt om te retireren.
4 j Nederland haar weg wel zal vinden. Wij
Ambonezen met enthousiast hebben namelijk vernomen, dat voor ons
Dr Van Diffelen zeide zich bewust te land de rechten reeds zjjn verzekeid.
zijn dat nog vele moeilijkheden moeten i Als men, na s-middags een v'sie va
worden overwonnen, Hollywood te hebben aanschouwd,
De Ambonezen zelf zijn tot nu toe j
niet bijzonder enthousiast over de on- j
derwijsplannen. Zij wensen bv. geen
Bahasa Indonesia als voertaal bij het
onderwijs. Het liefst zouden zij alle
kinderen naar Nederlandse scholen
sturen, hetgeen echter volgens dr Van
Diffelen op grote practische bezwaren
stuit. De mannen hebben voorts grote
bezwaren om in Duw-verband te wer
ken. Zij willen liever onmiddellijk
aan een vakopleiding beginner.. De
meesten kiezen dan echter een vakop
leiding die buitengewoon kostbaar is,
bv. bankwerker..
Er is voor het gehele onderwijsplan
voor dit jaar een bedrag van 1.3 miilioen
gulden uitgetrokken, dat. iang niet toe
reikend zou zijn, indien aan een zeer
groot deel van de mannen een technische
opleiding zou moeten worden gegeven.
Bovendien zou een dergelijke opleiding
op grote schaal geen mogelijkheid^ bie
den voor werkgelegenheid op de Zuid-
Molukken. afgezien nog van bet feit aat
vele mannen geen toereikende voorop
leiding hiervoor hebben gehad.
matig aanvaardbare, feitelijk pessi
mistische levensbeschouwing met de
liefde als het eeuwige licht op de achter
grond dan is ongetwijfeld de verzuch
ting verklaarbaar: „Geef me dan maar
het gerationaliseerde Hollywood!"
Gérard Philippe had tot taak, de jon
geman uit te beelden, die wegens een
klein vergrijp in de gevangenis is te
rechtgekomen, smacht naar zijn geliefde
en in een droom de gevangenisdeuren ziet
opengaan en 't vrije leven weer binnen
schrijdt. Een dorp vol mensen zonder
enige memorie is zjjn pleisterplaats. Zelfs
zijn geliefde Juliette, die ook in (fit
droomdorp verblijft, kan zich slechts een
zweempje van hem herinneren. Dit geeft
echter niets, want diep in haar luidt de
klepel der liefde. Totdat een individu,
dat in het droombos een droomkasteel
bewoont, haar meetroont. Dit individu
is een Blauwbaard en de jongeman be
gint in zjjn ontzetting te vechten en te
schreeuwen. Natuurlijk wordt hij wakker
en dan is het. de bewaker, die hem naai
de directeurskamer voert.
Daar trekt zjjn vroegere patroon de
aanklacht in, hetgeen voor hem de vrij
heid betekent. Wat blijkt echter? De
patroon heeft het voorkomen van de ge
droomde Blauwbaard en zijn geliefde zal
met deze patroon, alias gedroomde
Blauwbaard, sraan trouwen. Dit levert
aan het slot de zelfmoord op van de
jongeman in een transformatorhuisje
weer eens iets anders met de sug
gestie, dat het ontrouwe meisje hem na
ijlt om zijn lot te delen.
Hiernaar kijkt men gedurende enige
uren. Het ontbreekt, natuurlijk niet aan
veie lange gesprekken, die door de ca
mera slechts moeizaam worden opgevan
gen. Het geval beeft driehonderd mii
lioen francs gekost en het komt ons voor,
dar dit kapitaal eigenlijk weinig meer
is dan weggegooid geld. Goedé fotogra
fie is het enige, wat er in deze rolprent
is te waarderen.
Wederom bewijzen de Italianen, dat zij
iets kunnen zeggen in beelden, een eigen
schap, die slechts tot vreugde kan stem
men ook al is men het niet hetgeen
woédt gezegd niet helemaal eens,
Curzio Malaparte heeft een opmerke
lijk debuut gemaakt met „De verborgt
Christus" (Cristo proibito», een ti
waarover in ons blad reeds uitvoerig*
geschreven.
Regisseur Malaparte laat enige, zo niet
véél twijfel achter omtrent zijn ware
bedoelingen. Hij ziet in ieder geval be
wust of onbewust over het hoofd, dal
Christus als de Onschuldige aller tijden
onschuldig heeft geboet voor de zondeu
der gehele mensheid. Huldigt de regisseur
deze opvatting niet, dan betekent deze
film 'n oproep tot, volkomen onafhanke
lijk van Christus' voorbeeld, onschul
dig lijden In dit geval belanden wij in
een sector van absolute geestelijke onaf
hankelijkheid, die op zijn minst aanvecht-
Dat een film aanleiding geeft tot der
gelijke overwegingen en hieraan heeft
het in bepaalde kringen onder de
Festival-bezoekers te Cannes dezer
dagen niet ontbroken bewijst, dat
„De verboden Christus" aanzienlijk bo
ven de middelmaat stijgt, hetgeen in niet
geringe mate is te danken aan de film
vorm, die de régisseur aan zjjn pro
bleem gaf.
Zaterdagmorgen hebben de heer G. var
den Daele, minister van Arbeid en sociale
voorzorg van België en minister Joekes
te 's Gravenhage een accoord getekend
inzake de verzekering tegen de geldelijke
gevolgen van ouderdom en vroegtijdige
dood.
Dit is bet vierde accoord ingevolge het
op 29 Augustus 1947 tussen Nederland en
België gesloten verdrag oe treffende de
toepassing der wederzijdse wetgeving op
het punt der sociale verzekering. Het
thans gesloten accoord stelt legelen vast
met betrekking tot de toekenning, de be
rekening cn de betaalbaarstelling van
ouderdoms-, weduwen- en wezenrenten
en de daarop te verlenen toeslagen.
Evenals de drie voorafgaande accoor-
den krijgt ook dit accoord terugwerkende
kracht tot 1 October 1949, de datum waar
op het verdrag van 1947 in werking trad
Huisvrouwen spreken ziek uit
Als degenen die meegedaan hebben aan
de enquête van het Instituut Industriële
Vormgeving, representatief zijn voor de
koo»-ters in ons land. dan kan alle kitsch
wel opgeruimd vvorden. Op de onlangs
in Amsterdam gehouden Huishoudbeurs
werd aan het publiek gevraagd een for
mulier in te vullen waarop zij konden
aangeven welk exemplaar uit een serie
van drie óf twee zij de "voorkeur gaven,
te weten een stoei een gascomfoor, een
couvert en een strijkijzer.
In totaal zijn 4863 formulieren inge
vuld en ruim twaalfduizend adviezen uit
gebracht.
ijf en twintig jaar geleden stierf op 25 April Ellen Kev; een kwart
eeuw na liet verschijnen van haar veel gelezen, veel besproken, veel
geruchtmakende werk: ,.De Eeuw van liet Kind".
Sindsdien wordt door velen de twintigste eeuw de eeuw van het kind
genoemd, al denkt men daarbij lang niet altijd aan Ellen Key, evenmin aart
de paedagogische inzichten, die zij in liet boek, dat zoveel opzien heeft
gebaard, heeft neergelegd.
Vanochtend is de Zeereerw. heer G. L.
de Geus. pastoor van de St.- Vitusparo-
chie te Bussum, na 'n kortstondige ziek
te overleden. Pastoor De Geus werd in
19.18 priester gewijd. Hij was achtereen
volgens kapelaan te Goo T'
en daarna volgde zijn
pastoor te Bussum.
in Zweden geboren, als dochter
van een vader, die als een vooraanstaan
de persoonlijkheid gold in èen gezin,
waar veel omgang bestond met geieer-
den en kunstenaars. In dit cultureel
De motivering n, die het, mee-t naar h00gstaande milieu is haar vurige
voren treden zijn: practische bruikbaar- idealisme ontstaan en gevoed, 't idealiSr
heid 2320 maal vorm 2229 maal, gemak- I me, waarmee ze het recht van de vrouw.
EUenjKey wérd in 1849 in Smudshoim jtn? En waarom is de titel van dit boek
overbekend geworden en in de volk--
mond bewaard gebleven, terwijl men de
inhoud vergat of bewust terzijde stelde.
1864 maal en- prijs 1270 maal.
De keuze was geheel vrijblijvend en
anoniem.' Het feit dat de nadruk werd
gelegd op de keuze en niet op het kopen,
is misschien oorzaak dat de prijs een zo
JI ondergeschikte rol speelde. De huisvrou-
olgpnc kapelaan-te Goor en te Enschede jsven geven blijkbaar als zij vrij staan
benoeming tot. j in baar keuze de voorkeur aan prac-
tische en sierlijke voorwerpen.
bewon-
aangelegde
dwaalden langs de oevers van
vijvers en door de vele tU»P®n
derden in de kassen talloze tulpen- -
teii en genoten kennelijk van ap
voorgelegde „stukken
Hoe zij hadden genoten, daarvan •ge
tuigde 'in de restaurantzaal de bee,(
Kortenhorst, toen hij. het „eindverslag
uitbracht. Dit wijdde enige aandacht aan
de relaties -tussen de Kamers en ,,de
bioem". Gewezen werd op de stijlbloemp
jes, die men we! eens te genieten geeft
ën op de bosjes distels, die men elkaar
wëlééns aanbiedt. Spr. wijdde voorts
aandacht aan de relaties tussen depo-'
l'tiek en de bioem eens heeft de rode
tulp betekenis, gehad als uiting van -po
litieke gezindheid tekende de natio
nale betekenis vah de anjer, hoopvol
svnibool- in droeve dagen en repte, dan
van de volkomen algemene bewondering
vobr rfe harmonie, welke men bad mogen
aanschouwen.
al ^spoedig te klein én in 1939 kon
meo beslag leggen op de grotere abdij te
Chévétogne. het enige klooster met
Latijnse en Byzantijnse kapellen als
unieke uitdrukking van de universaliteit
van de Kerk.
Wij vonden Z.E.. aan boord van de
Veendam, terstond bereid om ons iets
van de indrukken -van zijn Amerikaan-
se reis te vertellen. Het ideaal van
Chévétogne, aldus Pater Brockbernd,
vindt ook in Amerika weerklank. Niet
dat de U.S.A. op siag hiervoor ver
overd zijn. ®aar de e®rste contacten
ziih gelegd en we kunnen slechts hopen
on het afwerpen der vruchten.
Overigens heeft Pater Brockbernd in
Amerika nog maf ge
vonden van de rijke Uncle SamMet
ODzet heeft Pater Benedictus w vele
^"ge'verkëerd. Naftwlijk in,di ve,-S9
klooster, maar vooral ookonder leden
i van allerlei rang an stand. Het leven
Rondom 1900 '.varen er velen ig de we
reld van de practische en theoretische
opvoedkunde, die zich trachtten te ont
worstelen aan het te veel aan opvoeding
waaraan de achttiende eeuw, niet name
de Rationalisten en de Philantropijnen.
zich hadden schuldig gemaakt. Dat Ellen
Key langzaam maar zeker doordrong" n
werd van de grove onrechtvaardigheid,
het kind en de kinderlijke ontwikkeling
aangedaan door het zo snel mogelijk tot
een miniatuur volwassene te maken, is
begrijpelijk.
Vandaar dat er een golf van enthou-
een heel
leven lang met. grote moed en volhar
ding nastreefde. Ze was twintig jaar lang
onderwijzeres, schreef en sprak veel, en
was zowel als spreekster als auteur ge
liefd en gevierd.'
Haar publicaties, en zeer speciaal haar
meest verspreide en bekende werk: ..De
Eeuw van het Kind" heeft enthousiaste
bewonderaars gehad over de gehele j e tn™
wprélrl maar ook schêröp bê^trridcrs P3^daöogcn-^Gnio.-Q6r-n -.loGg, to i.
NU in 1951mag men we] ÏÏeS!»" Key niets, minder neerschreef dan
dat het ieger van haar bewonderaars öet volgende.
aanzienlijk is ingekrompendat er wei- j Hoo TO„ he, aJs eindelijk eens
ragen meer die haar inzichten zon- j i^gnnnen de aanwijzingen der Natuur
der meer aanhangen of verdedigen. tesvolgen ea lu te rien, dat het grootste
..U8t 'fet* we6> dat ieder onpai- g-etielirt der opvoeding juist daarin ver-
tiidig beoordelaar ruiterlijk zal moeten - -
erkennen, dat haar werk getuigt van
uitzonderlijke menselijke kwaliteiten,
van grote mensenliefde en onbaatzuch
tigheid.
Waarom was „De eeuw van het Kind"
zo'n opzienbarende publicatie? Welke
i paedagogische inzichten beleed zij daar-
i lijden.. Het openbaart slechts, dat in ons
land meer wordt uitgegeven dan uit bet
lópende inkomen wordt verdiend, het
geen alleen mogelijk- is door gebruiK te
maken .van inflatoire, financieringsmid
delen, d.w.z. nieuwe geldcreatie of acti
vering. van oude liquiditeiten. Gedurenoe
de periode van herstel en wederopbouw
was dit beroep op inflatoire financierings
middelen welhaast onvermijdbaar. Thans
dient aan, het beroep op inflatoire finan
ciering 'een einde te komen.
Het verloon van de gron'istoffeni-nvoer j goederen intrad. De
- ifttn n K /A-ii -i - j...tiAi.o rliö'ne+tre
In zijn jaarverslag over 1950 wijdt de president van De Nederlaudsehe
Bank, dr. M. W. Holtrop, wederom een alleszins belangwekkende beschou
wing aan 'bet monetaire evenwicht en betalingsbalanstekprt. Hij komt
f hierin tot de conclusie, dat thans, nu de productieve kracht van het land
is hersteld, aan het beroep op inflatoire financiering een einde dient te
komen, te meer daar op voortzetting, van de buitenlandse hulp, op civiel
gebied, nog slechts korte tijd mag worden gerekend.
in' 1950- wettigt bet vermoeden dat in de
naaste toekomst die invoer, naar hoeveel
heid, op een ietwat lager niveau zal'ko
men, dat dan ongeveer in overeenstem-
mir.S zal kunnen ziin met het niveau van betalingen door Indonesië op de korflo-
ri-,t.4„;xii.:„ pende schuld. Rente en dividenden le-*
netto
particuliere dienstverkeer
(v. j. .775) miilioen. Baten
opbrengsten liepen terug t
miilioen. wegens
Herstel vaji het monetaire evenwicht
ligt binnen ons bereik: herstel van het
bftalingsbalausevenwicht zal daar met
zekerheid op volgen. Zij vragen echter
om de moed de werkelijkheid onder de
ogen te zien, om de bereidheid de conse-
de industriële productie
Het prijsindexcijfer van deze toege
voegde waarde ligt aanmerkelijk lager
dan dat van de export in xli" geheelDit
prijsindexcijfer cn eer» daarop gebaseerd
indexcijfer van de ruilvoet wijst in de
richting van een daling van de ruilvoet,
sedert de devaluatie. in de orde van
„rootte van 15 pet. en sedert de Korea-
crisis met circa 9 pet. De werkelijke
verarming voor de volkshuishouding in
h-.or eeheel sedert de devaluatie bedraagt
van het reële nationale in
nate uit het
beliep /949
uit kapitaa -
wegvallen' vafréuto- q^mties te aanvaarden van wat men zelf
heeft gewild en om de wijsheid bij bet
bouwen aan de toekomst te blijven bin
nen de grenzen, der beschikbare middelen.
vorden per saldo een netto bate op van
ƒ163 (215"» miilioen.
Ter dekking van het bruto betalings
balanstekort ad 1346 miilioen kwamen
ter beschikking: ƒ38 miilioen uit liqui
datie van buitenlandse activa, ƒ11 mii
lioen uit diverse kapitaaltransacties, 134
miilioen uit nieuw opgenomen overheids-
credieten en 1375 (1041) miilioen uit in
1950 tot uitbetaling gekomen rechtstreek
se en indirecte E CA.-hulp.
De geldhoeveelheid onderging in 1950
een vermindering met f 471 miilioen. De
ongeeer 5 pet. van het reële
U He5n tekort van de lopende rekening j geldscheppitig ten behoeve van de over-
van de betalingsbalans steeg tot 1106 heid beliep 287 (v. j.62) miilioen. weihe
(v i *53) miilioen Het brnto betilings- I werden aangewend voor aflossing van
balanstekort nam echter slechts toe met buitenlandse schuld en van binnenlandse
ƒ411 miilioen. n.l. van f935 miilioen in
1949 tot 1346 miilioen in 1950.
Dit laatste gunstige feit was te danken
aan het wegvallen op de kapitaalrekening
van de credietverlening aan Indonesië,
Suriname en de Antillen, die in 1949 f 431
miilioen hadden geëist.
Hogere baten uit diensten
verkeer
Er zijn redenen om aan te nemen, dat
het vergrote tekort op de handeisoalgns
.„.t i 11*705 nailli au i-, vs J
vlottende schuld, welke zich bevond in
handen van institutionele beleggers en
bedrijfsleven.
De kaspositie van het rijk bleef zich in
1S50 gunstig ontwikkelen De werkelijke
kasontvangsten waren in 1950 circa f 309
miilioen hoger dan in 1949. n.l. op een
totaal van ƒ4.6 milliard
Bet werkelijke kasoverschot, in de zin
van bet verschil tussen de rijksinkomsten
Staat moest schatkistpapier
aflossen
De geldcreatie ten behoeve van de
overheid heeft f 287 miilioen bedragen
Zji heeft in 1950 niet gediend ter dek
king van lópende uitgaven, doch ter af-
ioss ng van buitenlandse schuld en van
binnenlandse schuld welke zich in ban
den bevond van andere dan geldschep-
pende instellingen. Drie groepen van
houders, vroegen een deel van hun Liqui
diteiten op In de eerste plaats de spaar
banken De tweede groep van houders
van schatkistpapier, die ten .dele terug
betaling verlangden, wordt gevormd door
publiek en bedrijfsleven. Het bedrag, van
deze terugbetaling is op circa 150 h „00
miilioen te ramen: het. bedrag dat zich
per eind 1950 nog in handen van deze
groep bevond is te stellen op <00 a 800
miilioen.
De derde groep van houders van schat
kistpapier. die hun portefeuille m be
langrijke mate verkleinden, waren de
institutionele beleggers. Het bedrag aan
vlottende schuld, dat door deze groep ir
1950 werd afgesloten (inclusief door de
spaarbanken) is'te stellen op 750 a 800
en de rijksuitgaven voor andere bestem
ad ƒ2073 (v. j. 1.179) miilioen ten dele mmgen dan schuldaflossing of gehllcnin-
veroorzaakt werd door een verandering gen beliep pl.m. f400 miilioen Oe rijks- - - -z.
in hei olume der handelscredieten ten uitgaven voor andere doeleinden dan nijlhoen, waarvan echter f
ongunste van Nederland, omdat een ver- schuldaflossing of geldlening hebben ult hoofde van consolidatie,
scelling van de betalingen voor import- pl m. f 4,2 13,7milliard bedragen, Dr, Holtrop betoogt, dat bij bet volgen
van een juiste consolidatiepolitiek en bij
reservering van de uit het inhalen van
belastingachterstand verkregen middelen
voor de noodzakelijke schuldaflossing,
daaronder begrepen eventuele verdere
aflossing van vlottende schuld in handen
van publiek cn bedrijfsleven een beroep
van de schatkist op geldcreatie- voor de
financiering van haar binnenlandse be
hoeften vermijdbaar is.
Uiteraard za) daartoe nodig zijn dat
gee-n verhoging van uitgaven plaats vindt
zonder dat deze wordt gedekt dóór niéu
we middelen, zo mogelijk belastingmidde
len zo nodig aan de kapitaalmarkt te
onttrekken nieuwe besparingen. Het voor
enkele weken aangekund gde en ten dele
reeds uitgevoerde programma van bezui
nigingen, subsidieverlaging en belasting
verhogingen mag het vertrouwen wek
ken, dat naar dit doel wordt gestreefd
Kasreserves niet meer groot?
De geldcreatie door het bankwezen
ten behoeve van het bedrijfsleven is met
voor volstrekte beheersing, doch wel voor
een belangrijke mate van bein vloed mg
vatbaar en wel door de credietcontrole
Nu sedert begin 1951 de credietcontrole
wordt toegepast, mag vertrouwd worden,
aldus Holtrop, dat een credietexpansie,
die de monetaire reserves te sterk zou
dreigen aan te tasten, vermeden za! kun
nen worden.
Er is weinig aanleiding voor de ver
wachting, dat in ons land nog een aan
zienlijk beroep op vrije kasreserves zou
kunnen worden gedaan, al moet reken mg
worden gehouden met de omstandigheid
dat nog een zeker bedrag aan reserves
wordt aangehouden ter voldoening van
achterstall ge belastingen Het lijkt te be
twijfelen of deze reserves nog zeer groot
kunnen zijn De inflatoire gevaren, die
van een verder beroep op in geldvorm
aangehouden reserves nog zouden kunnei
uitgaan, mogen van beperkte omvang
worden geacht.
Voor de handhaving vaD het' betalings- -
balansevenwicht moet aan het voeren zflii de gezamenlijke besparingen aam-
van een op juiste economische beginse- zieniyk. hr is geen reden te geloven, dat
ten gebaseerde loonpolitiek grote bete- zü. wanneer 6e normale bedrtjfsvoorra-
kems worden toegekend. j zijn herstelt, niet voldoende zouden
"Het betalingsbalanstekort is geen symp- zijn «minde voor de toekomstige werk-
toom van een ongeneeslijke ziekt, waar-gelegenheid noodzakelijke investeringen
aan de Nederlandse volkshuishouding zou I te voorzien.
Het Rijk heeft in 1950 circa f 400 miilioen door aflossing van vlottende
schuld terugbetaald aan de kapitaalmarkt en bovendien per saldo ruim
f 100 miilioen afgelost op de buitenlandse schuld. De Staat blijkt te zijn
teruggevallen voor f 287 miilioen op geldcreatie en we] door vergroting
van zijn schuld aan geld schep pende instellingen met f 110 miilioen en
aanwending van uit geblokkeerd geld ontvangen middelen ten bedrage
van f 177 miilioen.
Hieruit moet worden geconcludeerd dat
ter handhaving van het monetaire even
wicht de Staat in 1950 in ruimere mate j
een beroep op de kapitaalmarkt had moe- j
ten trachten te doen Hit had dan aan de
daar aangeboden nieuwe besnartneen mid- i
delen knnnen ontlenen om In staat te 41»
aan de opvraging van vlottende schold
het hoofd te bieden en tevens door een
krachtiger consolidatie van vlottende
schold In handen van institntionele beleg
gers aan de omvang van de opvraging van
vlottende schuld beperkingen kunnen op
leggen.
Zorglijke vlottende schuld van
gemeenten en provinciën
Door gemeenten en provinciën werd in
1950 f 642 (v 1 546) min nieuw geld op
lange termijn opgenomen tegen onder
handse scholdhehentenissen Het urooiste
deel diende voor de financiering van de
woningbouw De sttigine van het door de
lagere publiekrechtelijke organen <>pgeno
men bedrag aan leningen moet temeer
wanneer men bovendien rekening houdt
met de toeneming van opgenomen kas-
geldleningen (zie hieronder) verontrns
tend geaehl worden Hiermede wordt een
beroep op de kapitaalmarkt gedaan, dal
het bedrag der voor dit doel beschikbare
besparingen overtreft.
borgen ligtniet op te voeden? Het
kind niet in rust te laten, dat is de groot
ste misdaad der huidige opvoeding".
De individualiteit van het kind is on
aantastbaar en de 20ste eeiiw heeft tot
taak een nieuw geslacht van sterke, ge
niale persoonlijkheden te kweken.
Ze uit haar felle aanklachten tegen de
school, waar zielemoorden plaats vin
den, tegen de staat, die de grootste of
fers brengt voor het militarisme, tegen
het dogmatische godsdienstonderwijs pn
tegen nog veel meer, dat in het kader
van dit artikel niet terzake doet.
Ze zweert bij Rousseau en ze sluit
aan bij Nietzsche's Uebermenscb en ze
staat naast Tolstoi, voor zover ze een
negatieve, „natuurlijke" opvoeding pro
pageert.
Het hoeft weinig betoog, dat deze leer
voor ieder, die gelooft aan de erfzonde
en de gevolgen daarvan, voor leder die
aanneem!dat een mens tor wereld
Bjj een gons tl gbij y e n r 1 un r komt met eon natuur, die zowel ten goe
de als ten kwade geneigd is, ©naanvaard-
ixaar is.
Iedere practische opvoeder za! bo
vendien, los van iedere levensbeschou
wing uit ervaring wéten, dat Ellen Key
met al haar goede bedoelingen niet de
rechten van het kind verdedigt aJs ze
uitroept: „niet voordat vader en moed-r
hun hoofd in het stof buigen voor de
hoogheid van het kind, niet voordat zij
inzien dat het woord kind slechts een
andere uitdrukking is voor het begrip
j majesteitzullen zii begrijpen, dat zü
evenmin de macht of het recht hebben
dit nieuwe schepsel wetten voor te schrij
ven, als dat zij de macht en het recht
bezitten de banen der sterren te rege
len".
We zijn Ellen Key dankbaar, dat zij rie
wereld wakker heeft geschud en bijna
bezworen om het kind te benaderen van
uit zijn eigen wezen. Dat was noodzake
lijk en da» heeft voor het kind grote
winst betekend.
Maar dan moeten natuur en natuur
lijke ontwikkeling ook op concrete, ob
jectieve manier bekeken worden. Wie
die natuur ongeremd haar gang laat
gaan, niet opvoedt, neergebogen in eer
bied voor de majesteit van het kind.
kweekt menselijke wanproducten en is
voor God en geweten niet verantwoord.
De opvoeder is daar om met eerbied, lei
ding te geven aan de natuurlijke moge
lijkheden en moeilijkheden, om de weg
te wijzen naar de koninklijke vrijheid
die gebonden is aan eigen geweten.
Dr SIS HEYSTER
Het aan gemeentelijke en provinciale
kasgeldleningen uitstaande bedrag nam in
1950 toe van f 394 min tot 493 min De
toeneming van het bedrag aan opgenomen
kasgeldleningen kan niet anders dan met
zorg worden beschouwd Er vertoont zich
hierin een tendentie tot het financieren
van duurzame vermogensbehoeften met
slechts voor korte termijn beschikbare
middelen welke financieringswijze een
duideiyk inflatoir karakter draagt en die
tot moeilijkheden aanleiding kan geven
wanneer straks gepoogd wordt tot conso
lidatie over te gaan
De monetaire goudvoorraad van de Ned.
Bank beliep eind 1950 f 870 fv. j 497) min
en de totale deviezenvoorraad 9018
(730 89) min De procentuele verdeling
van de totale deviezenvoorraad over de
voornaamste geldsoorten was aldus Ame
rikaanse dollars 48 5 (36 1) West-Duitse
marken 31.2 '26 1), Antitiaanse er Suri
naamse guldens 4.4 GD ("an dol ars 3 6
4,2) ponden sterling 3.1 (24 3> Noorse
kronen 3 0 G S> Cruzeiros 2.1 <0 5> Deen
■ie kronen 2.1 <0.7), Zwitserse franken 0 7
'3 0>.
Blijkens de wtnst- en verliesrekening
iv-er I960 beliep de netto-winst f 14 793 466
G4 538 1811 Hiervan ts 1 849 436
'2.907 636) in het reservefonds gestort, ter
wijl
Na besprekingen tussen president Su
karno vice-president Hatta ei: beide for
mateurs heeft de president Maandag
avond het volgende medeled» eld: „Aan
gezien ik in de pogingen van beide for
mateurs vooruitgang heb .econstateerd,
heb ik de gestelde termijn die vandaag
afliep, verlengd tot Dinsuaa 24.00 uur".
In politieke kringen meende men te we
ten. dat tijdens de besprekingen ten palei-
Wk„-JB - ze reeds de ontwerp-samensteJling voor
f 12 944 1)30 G' «30 345) aan de Staat, het nieuwe Indonesische kabinet ter tafel
wordt uitgekeerd,
4 is gekomen.
