Hoe is nu eigenlijk de geest
der zendbrieven
SOCIAAL PROCES met TAAK VOOR ALLEN
Verlaging van schoolgelden in
het
voornemen
NEDERLAND KWAM PHILIPS
GELUKWENSEN
J
Manipulaties van een gemeente
ontvanger
aiisiP1®
V
Bssua^st
„PAX CHR
r~
'N
V.
Extra regeling voor schipperskinderen
Pater R. Hazebroek
O.F.M. ter aarde
besteld
rp.m.o britse iSP^^
raiiciscaiien honden
generaal kapittel
Een receptie welke vijf uur duurde
;i,r
GOD EN ZIJN WERELD
Roriim Nova mm her-
don king in Rome
'X SSS" jns
~N
Op allerlei manieren halve ton verduisterd
i»!
ii
:l(
ZATERDAG 12 MEI 1951
I'AGxiNA
J
Door pater mr dr TH. KEULEMANS O.Carm.)
b
Rechten en plichten
Slingerbewegingen van het
sociale proces
Hat is duidelijk en het wordt ook
Arbeid komt voort uit
de natuur
Wat zal de toekomst
brengen
iSHSw
Verlaging schoolgelden
Na veertig jaar
Eerste groep Nederlanders
aangekomen
Haaf de
spons er overf
Op allerlei manieren wist P. zijn falsi
Verjaardag der encyclieken
Douglas Hyde geeft aan liet eind van zijn pas verschenen boek
„I believed" de volgende opmerkingen: ,.I)e communist kan weliswaar
zijn vinger leggen op de wonde plekken in onze samenleving, maar alleen
liet Christendom bezit het vermogen, het goede uiteen te zetten
Tegenwoordige stromingen wijzen in de richting, dat de Kerk in haar
sociale leer waarlijk „progressief" is geweest.liet enige, dat men tegen
de sociale encyclieken Reruni Novarum en Quadragesimo Anno zou kunnen
inbrengen is, dat ze haar tijd een stuk vooruit waren".
W e halen dit citaat niet aan, om ons moed in te spreken voor het
schrijven van enkele woorden over tie .jubilerende encyclieken; geen
ernstig mens laat ze tegenwoordig ongelezen. Maar liet is een prachtig
getuigenis van iemand, die zijn hele leven hartstochtelijk naar de waarheid
heeft gezocht, ze niet.vond hij het communisme en wél in de sociale leer
der Kerk.
Wie deze leer vervat zou willen zien
in de beide encyclieken, zou zijn horizon
willekeurig beperken. Met name vinden
Kerk, Staat en verenigingen hebben er
toe meegewerkt, van R. N. de „magna
charta" der sociale orde te maken. Maar
Paus I'll" XI, die bij gelegenheid van de 40-jarige herdenking van
A ovariim in zijn encycliek Quadragesimo Anno de katholiek
doctrine nader toelichtte.
Rerttm
e sociale
we een welkome aanvulling in de ency-1 er is intussen wel een en ander gewij
cliek Graves de Communi Re van 1901 zigd, dat weliswaar geen verandering,
en in de pauselijke radioboodschap van maar wel een aanvulling van R. N. no-
1 Juni 194J bij het gouden jubilé van R.N. dig maakt. En dan wordt een aaDtal
Dc grondgedachte is die, welke ook begirselen opgezet over eigendom, ka-
H\ de zeer juist heeft gezien: in de strijd piteai en arbeid, het proletariaat, de
's-GRAVENHAGE, 11 Mei 1951.
De vergadering van de Tweede Kamer
begon gistermiddag met een nieuwe stem
ming over het amendement van de heer
Roolvink (K.VJM op het wetsontwerp be
treffende het vijandelijk vermogen, over
welk amendement in de vorige vergadering
de stemmen hadden geslaakt.
De heer Roolvink had daarin verlenging
voorgesteld van de aanvrage-termü" voor
ontyijanding.
Het amendement werd nu aangenomen
met 3935 stemmen.
Voor stemden K.V.P., AR. (uitgezon
derd dé heer Gerbrandyl, V.V.D.. S.G.F.
en de heer Weiter K.X.P t
Rij de stemming daarna over het wets
ontwerp zelf. dat werd aangenomen met
63 tegen 11 stemmen, bleken behalve de
C.P.N. plotseling zés katholieken zonder
voorafgaande verklaring tegen te zijn en
we) de heren Andriessen, v. d. Heuvel.
Peters, v. d. Zanden, v. d. Weijden en
Groen. Zij
Wat beweerde achterstelling betreft
van het. bijzonder onderwijs, -was volgens
de minister gemakkelijk aan te tonen, dat
nu eens een bijzondere school, dan weer
een openbare iets wordt bevoordeeld.
Daaruit is noch naar de ene noch naar de
andere zijde een conclusie te trekken.
k van achterstelling van het
openbare onderwijs wees de minister' ook nemen.
voor sociale hervorming zijn er twee anta
gouisten: het socialisme en het Christen-
dooi Reeds in 1878 heeft Leo XIII dit zeer
duidelijk gemaakt met zijn encycliek Quod
Aposto'lici Muneris tegen de doctrine, die
toen nog eenvoudig „socialisme" heette,
waar nog niet de splitsing was opgetre
den, die Q. A. later kan constateren:
een in scherper en een in gematigder
richting. De encycliek wilde er op wijzen,
dat in de ieer der socialisten dwa
lingen scholen en dat daardoor veerdert
dreigde niet alleen op het terrein, der
Stoffelijke goederen, maar ook op dat
van. de zuiverheid der zeden en dat van
de godsdienst.
Rerüjm Novarum sluit daarop aan,
maan- geeft tevens een uiteenzetting
over de rechten en plichten, welke aan
kapitaal en arbeid gemeen zijn en hoe
het Evangelie middeien aangeeft om ge
rechtigheid en godsdienst te beschermen
en alle strijd tussen de „klassen" weg te
nog van de hand met de stelling, dat het
bijzonder onderwijs nog altijd werd ge
regeld naar het openbaar onderwijs. Als
dus door. de tijdsomstandigheden een be
zuiniging moest worden doorgevoerd, dan
werkt deze automatisch door in het bij
zonder onderwijs.
De ontknikking was het resultaat van
onderling overleg en over dit resultaat was
men in kringen van de A.N.O.F. zeer
tevreden.
Daarvoor was nodig de erkenning,
dat er een „sociale kwestie" bestond, dat
bet socialisme die niet kon oplossen door
wegneming van de privaat-eigendom,
maar dat de oplossing moest komen van
een harmonische samenwerking van
Kerk. Staat en verenigingswezen.
De reactie was zo snel, dat 10 jaar later
loonrechtvaardigh-eid, <jé corporatieve
opbouw der samenleving, waarbij zich
aansluit een beoordeling van het heden
daagse socialisme; wat daar goed in is,
vindt men ook in de christelijke leer,
de verkeerde dingen laten het met die
leer staan in een verhouding als water
en vuur.
Om vooral de indruk te verstevigen,
dat de sociale kwestie er niet alleen een
is van maatschappelijke hervormingen,
maar ook van de beleving van de wetten
des Evangelies, bespreekt de encycliek
de onzedelijkheid van de tegenwoordige
maatschappelijke inrichting, „die de dode
stof veredeld uit de fabriek doet komen,
maar de ziel van de mens aan onder
gang blootstelt".
Andermaal was er gelegenheid, te zien,
wat de gevolgen van Q. A. waren ge
weest, a' moest wegens de oorlogsom
standigheden ditmaal de radio de dra
ger zijn vatl 's Pausen gedachten. We
bedoelen de Boodschap van 1 Juni 1941.
De Paus herinnert er aan, hóe R. N
wees op de dwalingen en de gevaren
I van het. socialisme, maair ook op de
noodlottige geve gen van een economisch
liberalisme, dat dikwijls rijn sociale
verplichtingen of niet. kende of vergeten
had of verachtte. Dat er ook katholieks
liberalen bestonden, wordt zeer duide
lijk gemaakt door de encycliek van
Pius XI tegen het goddeloze communis-
Oraves de Communi Re reeds 'n uitspraak i me, Divini Redemptoris.
moest doen in gerezen geschillen. Enige Nog meer dan Q. A. kan de Boodschap
punten willen we aangeven Vooreerst j wijzen op de vele verenigingen, leen
eer! kwestie van naam, sommigen noern-
'dende sociale actie „christen-democra
tie", maar er rees bezwaar tegen het
woord democratie als o.a. gevaar be-
Bij 'le replieken kwam de Kamer
natuurlijk nog eens op die schoolgelden
- - terug. De minister deelde daarop toen
j;( vonden de rechtsgronden van mede. dat liet overleg nor emnde un< r
dit wetsontwerp blijkbaar onvoldoende. 1 maar dat mén wenste vast te ouden aan -v.a"end v<*""\Ctle d°or
n„ .- autonomie der gemeenten ^"(ciale verentgingen. Hiertegen woédt ge-
Underwits ^unHno- ,ni-,.4 w'aaifschuwd, zoals tater Pins XII daar
Voortgezet werd hierna de behandelingKamer worden voorgelegd.- C herhaaldelijk tegen zal waarschuwen,
van de onderwijsbegroting mei de afdeling Er wordt dus gestreefd naar een ver- Ect, gevaar wem gezien m de be
lager Onderwijs. De besprekingen daar-iaet„uJ „uaT parking.eter sociale actie tot de „lagere
baniken, kassen e. d. niet alleen voor
arbeiders, maar ook voor landbouwers
en middenstanders. Ook bleek het heil
zame gevolg van de vermaning aan de
Staat, zijn plicht te kennen jegens de
maatschappelijk zwakkeren.
voor i „4 „.„u, „„i j. alsof de „hogere" gepasseerd wer- i jfceonstateerd. dat het sociale proces er
ervan afhangen °vand^ houding d*ge* Een -en >s wm actie en reactie, dikwijls ver
meenten individueel.
wordt geformuleerd, wat de bedoeling
dier goederen is: dat ze aan alle mensen
ten goede moeten komen. Volgens R. N.
is de juiste manier-, dat zoveel mogelijk
mensen particuliere eigendom bezitten,
wat door Q. A. genoemd wordt de uit
weg uit de proletarisatie. Maar het is
.mogelijk, dat er vormen van eigendom
bestaan, die. dit belemmeren. Zijn ze van
particuliere zijde in het leven geroe
pen, dan moeten ze wijken voor hét
algemene gebruiksrecht. Ook de Staat
kan ingrijpen, door alle eigendom tot
staatseigendom te '-ei-klaren en dan schiet
hij zijn doel voorbij. Grondregel voor
de gehele bedeling met stoffelijke goe
deren moet zijn: dat dc mens er een
basis in vindt voor zijn persoonlijke
ontplooiing. Ook economische systemen,
die dit beletten, moeten verdwijnen, èn
in de particuliere, en in de staatssector.
Een tweede punt hangt hiermee nauw
samen. Het is de arbeid. R. N: verklaar
de, dat de arbeid persoonijk en noodza
kelijk was, Q. A. duidde op het indi
viduele en het sociale karakter, dat
eigendom en arbeid hebben. Wat men
missejiien wel eens te veel vergeet, is,
dat de arbeid iets is, dat uit de natuur
voortkomt, en niet door een almachtige
staat als. aan een kudde slaven wordt
opgelegd. Dus zijn de eerste gegadigden
voor een regeling der verhouding ka
pitaal-arbeid de werkgevers en arbeiders
zelf (de idee van de corporaties van Q.
A.l. Slechts wanneer zij hun taak ver
zuimen of niet kunnen vervullen, mag
de Staat optreden en daarbij mag hij
geen enkel persoonlijk recht schenden.
Ook het derde punt is hier niet van
los te maken. Zowel R. N. als Q. A. heb
ben een innig verband gelegd tussen
particuliere eigendom en gezin. Hier
dreigt het gevaar van nivellering, dat
door de Boodschap aldus wordt gefor
muleerd: „Onnatuurlijk zou inderdaad
een zogenaamde „vooruitgang" der be
schaving zijn, die of door buitenmatige
lasten of door overmatige, onmiddellijke
inmenging, de betekenis van de parti
culiere eigendom zou uithollen en zo èn
het gezin èn het gezinshoofd practised
de vrijheid zou ontnemen om te streven
naar het doel, dat God aan de vervol
making van het gezinsleven heeft ge
steld Vooral geldt dit van de bestendig
heid, die in eigen grondbezit wortelt".
Een eer modernste begrippen is „levens
ruimte" voor het gezin. Het zoeken naar
1 evensruimte "rnaig een gezin niet belet
worden door slinkse manipulaties in
zake landverhuizing.
Algemeen is- het verlangen naar een
betere samenleving, maar niet onder
communistische signatuur. Men streeft
naar een poitiek, die. zoekt naar ■over-
Paus Leo XIII, die met zijn vermaarde encycliek „Rerum ISovarum"
wereld de weg wees naar de oplossing der sociale kwestie.
eenstemmimg tussen partners van ver
schillend levensinzicht, ja, van verschil
lende wereldbeschouwing. Het is waa-,
dat er punten van overeenstemming te
vinden zijn; reeds Q. A. wees hierop.
Maar we zouden willen besluiten met
een woord uit de Boodschap, dat alles
nog eens samenvat: „men hoede zich
voor de dwaling, dat de verlossing, als
behorende tot de orde der bovennatuur
lijke genade, en derhalve het uitslui
(Van onze Limburgse redacteur,)
In Venray, waar pater R. Hazebroek
lend werk van God, onze aardse mede- O.F.M. gedurende lange tijd rector van
werking niet zou behoeven. De anti- of het Gymnasium ..Immaculatae Concep-
niet-christelijke geest mag nooit de fak- tionis" is geweest, hebben de paters Fran,
kei uitdoven, die R, N. (en Q. A.) is ciscanen hedenmorgen hun oud-provin-
komen ontsteken" Dat zal de richtlijn ciaal naar zijn laatste rustplaats gebracht,
moeten zijn voor élk politiek optreden j tn de kloosterkerk, welke tijdens zijn be-
van alle christenen, die oprecht verlan
gen naar het aahbreken van betere tij
den. En in zoverre zijn de encyclieken
misschien haar tijd nog een stuk vooruit;
maar evenals Graves de C. Re zeide: de
waarheid gebood ook de niet-katholieken
te erkennen, dat de werkzaamheid der
Kerk zich heeft uitgestrekt over alle
rangen der samenleving.
l ijs een verlaging lot 30 pel., j £ell
over waren reeds de avond te vbren aan- I 'üJ Wassen/ zodat het de schijn kon wek
gevangen met een rede van de heer Peters
?KVP) die zijn teleurstelling uitspraus
over hét feit, dat de ontknikking niet vol-
ledYgwL geweest, nl. beperkt tot de Jeef-
tiid-urrens van 50 Jaar- Voorts had tuj ge
vraagd naar de regeling der schoolgelden,
met "name voor die
meer kinderen de ;agere sclmo] bezoe-
ken. Tevens vroeg hij de mmisier nu eens
iets te doen aan de vermenigvuldiging*-
factor.
F, S.
Kardinaal
Bij dc beantwoording van deze en andere
.prekers heeft minister Rutten allereerst
enige mededelingen gedaan over dc
schoolgelden.
Hij deelde mede. dat het in bet voor-
Kind reductie te verh-nen. Aan gemeenten. m s<.aa .jf'SLFran&«en 0,1 lr
die de vermenigvuldigingsfactor 0.8 aan- beraden OP de 'daarvan o^h*?8®
I,ouden, zal ecu, tegemoetkoming worden1 en de toepassing daarvan op het wereld
verleend ut de verwachting, dat daar apostolaat. Kanittels ziin W.
de schoolgelden voor het ulo -»»* I Deze generale Kapittels zijn tevens een
i.n.o. worden verlaagd.Voorts vrome gedachtenis aan het beroemde
derde punt ging tegen degenen, die bij j geleken met de schommeling van een
hun. actie geneigd waren, de kerkelijke slinger, die telkens uitslaat en uiteinde-
directieven van Paus en Bisschoppen j lijk in het midden tot rust komt. Tot
over het hoofd te zien. Op vele plaat,- i die slingerbewegingen behoort de mo-
1 sen wijst G. de C.Re op bet verkeerde gelijkheid, dat een nadruk leggen op de
i hiervair. i niet, te loochenen nöodzaak. de econo-
Een vierde verkeerde mening was, dat misch zwakkeren recht te doen, kan lei-
'de sociale kwestie louter van economl- den tot bet voorbijzien van het recht der
j sche aard zou zijn; integendeel, ze Is op economisch sterkeren. Het kan soms tijd
de. eerste plaats godsdicnstig-zedelijk.
Clemr. i Daarom zullen alle sociale verenigingen
van'de H. dongregatu» M,tarj>' prefect gid) moeten laten leiden door de gods-
protector van w 5 n en dienst. Voorts is niet alleen gerechtig-geef', de „samengebalde macht aan de
ciscanen en der Zuster7 L^roeders Fran-jneid, maar ook naastenliefde nodig. Ver-arbeiderskant, wanneer daar niet de
Assisië vertrokken, christe,«ke gematigdheid regulator is.
de proletariër in betere con-
worden, ook daarop te wijzen.
Een kleine kans tot te ver doorslaan
dar hél o
kappittel van de Franciscanen bii te
schoeisel" ioor nel vh.m.o. tot 30 pet. Het
plan 's fmeente- en schooi-
besturen rompo„Satic verlenen voor
i r, minderde schoélgeld-opb^nj,^
Het Belgische system, van insppcieur,.
bcMuemingon. waarvoor dc heer ffis hau
gepleit, wees de minister voor ons land als
onbruikbaar af.
Voor hel onderwijs aan ,schippersk,ndg.
ren wordt momenteel overleg gcpleégd om
tc komen tot een meer bevredigend!'7eg"
ling met minder kosten, re«e
Wat het smartegeld- en de rcgeiinr, bil
ziekte betreft, bad minister Rutt^
hoop. dat het overleg, ciat gaande is tot
bevredigend resultaat zal leiden. 101
ctscus gesteund door kardinaal; Hugolinus,
streed voor de zuivere evange «eest.
voor de beleving waarvan hij zijn orde
had gesticht.
waaraoor
aiti?. komt. Ten slotte: bij al die dingen
is vooral de hulp nodig der „hogere
standen", wier plicht het zelfs is cn wier
eigen belang meebrengt, dat ze niet
meegesleurd worden in de afgrond door
de onvermijdelijke val van het proleta
riaat, wanneer daar niets tegen gedaan
wordt.'
Quadragesimo Anno kan beginnen te
wijzen op de heilzame vruchten, die het
gevolg Zijn geweest van Leo's spreken.
Maar nog meer „samengebalde macht
komt tc berusten bij dc Staat, wanneer j
hjj zich ook niet iaat, leiden door
christelijke beginselen.
Pius XII heeft een zeer open oog voor
dat gevaar, en daarom geeft Hij in ge
melde Boodschap een drietal verdiepin
gen aan de leer van Q- A., die speciaal
de Staat raken, gelijk Hij iri andere
toespraken de' arbeiders wees op tie
juiste lijn.
Het eerste punt gaat over net gebruik
der stoffelijike góederen. Zeer duidelijk
De feestelijkheden bij het diamanten
jubileum der N.V, Philips te Eindhoven
zijn Vrijdag nlet-officieel ingezet nvt een
voor-receptie (dc officiële receptie, die op
Dinsdag a.s. zou worden gehouden, is uit
voorzorg in verhand met het- pokkenge-
vaar afgelast), waarop gelegenheid be
stond de jubiiaressc te complimenteren en
geschenken aan te bieden.
Deze voor-receptie, die in bet Philips
Ontspanningsgebouw plaats vond. is al
direct een hoogtepunt van hel feest ge
worden. Van 's morgens elf tot 's mid
dags vier uur zijn aan de lopende band
dc gelukwensen en geschenken, waaronder
zeer kostbare, aangeboden.
welks leden elkaar bij deze taak broeder
lijk afwisselden.
Het zou ondoenlijk zijn een opsomming
te geven van de sprekers onder -de
stuur werd gebouwd, werden gisteravond
de Metten van de overledene* gezongen,
waarbij pater H. Caminada, gardiaan te
Heerlen, agens was en mr van der
Helm O-F.M., pastoor van de St. Pascha-
liskerk te 's-Graverthage en dr B. van
Summeren, rector van het Gymnasium ts
Venray, assistentie verleenden.
Vanochtend omstreeks kwart voor tien
begonnen de Lauden, welke onder lei
ding van pater L. Verbij, magister cantus,
door het fraterskoor werden gezongen.
Mgr P. Geise, apostolisch prefect van
Sukaburoi. pater S. Bennebroek, het vol
tallig fiefinitorium en talrijke medebroe
ders afkomstig uit de kloosters van Nij
megen, Weert, Heerlen en Maastricht e.a.
alsmede vele gardiaans, die deze morgen
te Venray hun jaarlijkse retraite be
ëindigden, vulden de drie rijen van het
grote koor
De plechtige Requiemmis werd opge
dragen door pater custos P. van Leusden,
rector van het St. Franciscuscollege te
Rotterdam, met assistentie van pater
E. Hazebroek, reetor van het St. Bernar-
zich bv. dr Plesman van de K.L.M.. de
heer Neher van de P.T.T. en mr v. Has- dinuscollege te Heerlen en neef van da
selt van de Bataafse bevonden of van j overledene, en prof. dr M. Goemans.
de geschenken. Tot deze laatste behoorden
talrijke kunstvoorwerpen, van standbeel
den, bas-reliefs, wandtapijten en vele
schilderijen van vooraanstaande Neder
vicarius van het Minderbroedersklooster
te Nijmegen.
Na de absoute werd de eenvoudige
kist gesloten en onder het zingen van het
sterbedetocht voor de vrede
Vrijdag is de eerste groep van Neder,
landse Kajotters, die aan dc grote itcruw
Novarum-herdenking in ro.e,.T
men, per touringcar in de tL.uwige atan
aangekomen. Vandaag zal eeu yweeue
troep., die eeri dag later, is gcetai t. even
eens in touringcars arriveren jn totaal
nemen 630 Kajotters uit Neuerlaad aan
deze viering deel. onder
aa'moezenier. pastoor van den Beigh De
r.-u-er dan duizend leden van oe tv.A.li.
die Donderdag uit Maastricht Aln ver-
tnikken, zijn nog onderweg. Zj worden
eerst hedenavond aan het station O fiense
ven Rome verwacht met twee
non waarvan de ene via Basel eri .in
pu de andere via Boulogne naar Rome'is
vertrokken. De Nederlandse an-ude.s
worden namens Kardinaal De „ong «-
gezuld door mgr Huurdeman, vicm .„-ge
neraal van het aartsbisdom.
Behalve de Nederlandse arletders. cue
verreweg de grootste groep vormen, neemt
o ik pen" duizendtal katholieke arbeiders
u?t België, Frankrijk, Engeland en uu
iunden aan deze herdenk,ng deel.
ran de K.A.B. er. de Neder-
'lIJDAG 1 Juni a.s. komt een
De leden
en
samer;
met de
landse de^'W bij .vonea, die
dê H Vader OP Pinkstermorgen in de ömt
Pietér zaJ de n.I.R. in Brussel
Zowel de iechtige Rerum Novarum-
algemene audiëntie.bij Z.U, cle us
zij ti.
Kamt cv», aantal jonge
mensen bij elkaar in Nijmegen, Vg^naar
hoven, om in groepen van ongeveer
Den Bosch te pelgrimeren. Voor een goed aterdags
reis te voet Vrijdags loopt men 7 km en èn
nog eens 15 km onder gemeenschappeWK g gu-
overweging en onder gemeenschappelijk g®s^0géliik,
groepje- heeft daarbij zijn eigen leider en,.zo nöXvrye
zijn eigen aalmoezenier. Men overnacht oU de 8*™
burgerij Zaterdagmiddag arriveert noen ui uev o
waar om vijf uur een grote processie doot oe
trekt gevolgd door een bijeenkomst op oe niai
Zondagmorgen om 12. uur draagt men gezamenltJK
plechtig het Misoffer op en gedurende de rest van
dag heeft men in bepaalde centra voortdurend ge'f'
genheid elkaar te ontmoeten voor vruchtbaar gesprek.
Een gemeenschappelijk Lof besluit de pelgrimage.
Ik wilde in deze kolommen graag duidelijk maken,
(fot dit alles niet enkel bij wijze van show gebeurt.
Eeze ster-bedetocht was oorspronkelijk een idee van
de Nijmeegse afdeling der Pax-Christi-beweging. dje
hiertoe samenwerkte met het katholiek genootschap
voor geesteliikp vernieuwing. De tocht zal een inter
nationaal karakter dragen, evenals het vprig jaar.
toen Roermond hét eindpunt was.
Zes jaar is het nu geleden, dat wij nier m Europa
bevrijd werden van oorlog en geweld. Het is schijn
baar alweer lang geleden, zolang, dat het moeilijk valt
zich uP concrete nood en ellende van vóór de Devrtj-
ding nog te realiseren. Er is al weer zoveel overheen
gegaan, dat het zin heeft, zich af te vragen, waar men
m die barre dagen eigenlijk voor gevochten heeft.
Wa® het niet zó dat wij met rust gelaten wilden
worden? We wensten vrijheid en vrede. Dat waren*
men geen lege en ij <iele begrippen voor ons Het waren
namen voor een werkelijkheid, waarnaar wi) met hart
en zie) verlangden. Vrijheid en vrede betekenden voor
ons: los te zijn van alle dwang en overh-ersihg. nor
maal te kunnen arbeiden aan huiselijk geluk, vrij en
onbevangen te kunnen omgaan met mensen, zonder
angst en drukkende zorg, in evangelische zorgeloosheid
te kunnen leven en ademhalen. Vrijheid en vrede was
de samenvatting van alles waarnaar wijhunkerden,
"oe groot was in de hongerwinter onze nonger naar
™eEr zijn in die jaren grote plannen gemaakt.
Na bevochten te zijn, zou de vrede moeten worden
gehandhaafd en uitgebouwd. Na al bet negatieve werk
van een gigantische wereldstrijd met zijn afbraak en
vernietiging omwille van de vrede, zouden we nu
eindelijk voor diezelfde vrede iets positiefs gaan doen.
Hoe vaak heeft men zich in de vooroije zes jaren
intussen aj afgevraagd, of dat allemaal tenslotte niet
is uitgelopen op een illusie. Hoe dikwijis werd de
1 ufu oplUeuw bedreigd? Hoeveel conferenties en
jucntbmggen waren er nodig om een schtjnvrede
voorlopig nog even in stand te houden? Hoe sooedig
was men weer teruggekeerd naar oude tegenstellingen
en partijbelangen? Wat kwam er terecht van veinieu-
ivingsdrm geestelijke wederopbouw en internationale
S? J' snel gleed de democratie terug in
al te bedachtzame levenloze vormen? Hoevelen óok
en vooral onder de jongeren gaven nelaas de moed
op, ornaat zij overtuigwaren, dat de grote beslissin-
gen ergens anders, ten enenmale buiten nun invloed
óm, genomen zouden worden?
In plaats van deze vragen rechtstreeks te beantwoor
den wil ik de aandacht vestigen op het volgende. In
die voorbije oorlogsjaren legden negen Franse illegale
werkers een beiolte_ af. En uit die belofte is c?n
beweging ontstaan. Deze maquisards voelden het als
een schuld, dat. er nog niet voldoende gewerkt t**®5
om de christelijke vredesgedachten tot maaischappe-
lijke en politieke werkelijkheid te maken in Europa
en in de wereld. Negen mensen, die uit liefde voor
hun vaderland in de Franse verzetsbeweging waren
gegaan, begonnen nu uit liefde voor de weield een
internationale vredesbeweging. Al spoedig greep deze
beweging eau zich heen m irankrijk. maar ook tn
andere delen van de wereld.
Twee jaar geleden mocht ik het internationale Pax-
ChristS-congres in Lourdes bijwonen, waarby duizen
den in offer en gebed, in gezamenlijk gesprek en
onderlinge gemeenschap met elkaar verenigd waren.
Daar kreeg men te zien, wat mensen die weibch-
schijnbaar over weinig invloed beschikken aller
eerst positief voor de vrede kunnen doen. Fransen en
Duitsers, Italianen. Oekraïner», Nederlanders, Belgen.
Britten, Amerikanen en Spanjaarden, kardinalen en
bisschoppen, priesters en leken, waren dgar bijeen
gekomen, voornamelijk om samen te boeten en, le
bidden voor de vrede van Christus in het Rijk van
Christus. Daar zag men, hoe het vertrouwen in een
goddelijke oplossing voor.menselijke problemen weer
De aanbieding van de meeste der ge
schenken ging gepaard met korte toespra
ken door de afgevaardigden van de parti
culiere ondernemingen, officiële instanties
of openbare instellingen, die op deze wijze
vair hun sympathie voor de jubilaresse
wilden laten blijken. En elk van deze spro-
kers hoorde zich een dankwoord toege- j stem in de taal van die streek felicitatie-
voegd door de Raad van Bestuur der N. J. j woorden sprak. Het burgercomité uit
I Eindhoven bood de jubilerende N.V. de
i1feestversiering aan verlichting aan'van
jde binnenstad als geschenk van de ge
zamenlijke F.indhovenaren.
In een collectief dankwoord sprak ir P.
i F. S. Otten, president-directeur der N.V.,
van de goede geest en het vertrouwen, die
de veie goede wensen ongetwijfeld nog
waai devoller maakten dan de kostbare ge
schenken, welke tezamen met talloze
bloemenmanden de ruime foyer van het
gebouw van lieverlede vulden.
Het feest begonnen
Hedenmorgen werden de feestelijkheden
officieel ingezet met de opening van de
sprookjestuin in het Stadswandelpark.
JUlddMbtaaitut. tatMv. co taiigtti van «ixzt,
landse kunstenaars tot etsen toe, gebruiks- •Ah Paradisum deducant te Angeli" bege-
voorwerpen en o.a. een antieke Amster-1 leidden de aanwezigen, met brandende
damse straatlantaarn met Keyzerskroon,kaarsen in de hand, het stoffelijk over
een antiek luit en een reusachtige Philips- schot, dat door zes gardiaans gedragen
fabriek van suikerwerk. Van de kunste-werd, naar het kloosterkerkhof, waar de
naars, die deze geschenken gewrocht had- beaarding geschiedde,
den. waren de meesten persoonlijk ter
receptie aanwezig. j
Een zeer merkwaardig geschenk bood de
heer Strickland uit Malta aan namens de
agenten van de „direct-import", een we
reldkaart, welke door middel van lampjes
alles nederzettingen aangaf, terwijl een
concreet en bijna tastbaar gestalte kreeg tegen de
massieve achtergrond aer hoog oprijzende tyreneeen.
Daar zag men de moedeloosheid en het defaitisme der
jongeren verdwijnenonder een storm van hoopvoJ
gebed. Daar zag men, wat wij christenen nu, welbent
meer dan ooit, in de wereld en voor de werem nodig
hebben: een groot, ruim en bevrijdend vertrouwen in
de kracht welke van ons uit kan gaan door de Heilige
Geest die in ons bidt en werkt en die ons een geloof
kan schenken, sterk genoeg om bergen te verzetten
en oorlogen, tegen te houden,. Een gelocn en een ver
trouwen, welke ons Overigens voor elke aardse be-
dreiging van de vrede onaantastbaar maken.
Het is toch inderdaad irreëel, in stille ogenblikken
alleen maar na te denken over atoomoom, ooriog,
noodlot, economische chaos en .soortgelijke problema
tiek Waarom alleen maar constateren, dat men in een
bepaalde politiek geen vertrouwen meer heeft? Het
komt er op aan te constateren, waarin men nog wiel
vertrouwen stelt. Het komt er op aan niet te gcjover.
dat de wereld een automaat is en dat het vanzeif weer
zomer wordt eri herst en winter en crisis en oorlog en
chaos Het komt er op aan te geloven, dat de wereld
der mensen geen dwingend en grillig noodlot kent,
maar onder het machtig en liefdevol toezient slaat van
een God, Een dergelijk geloof wekt vertrouwen, en dit
vertrouwen geeft Innerlijke weerstand en uitzicht op
oneindig veel meer mogelijkheden dan wereid, politiek
en economie kunnen bieden. Dit vertrouwen werkt
genezend en bezielend. Het is in staat mensen, die
ontmoedigd waren, stevig op pelgrimstocht door het
leven te zetten en om hen te doen volharden dwars
door alle hindernissen en dreigingen heen.
Zij, die dit jaar de sterbedetocht gaan maken naar
Den Bosch, hebben dit, naar wij aannemen, vermoed of
begrepen. Ztj gaan géén politieke beslissingen forceren
en géén politieke plannen smeden. In vol vertrouwen
gaan zy bidden, gemeenschappelijk, omdat zij nog
geloven, dat een heme] vol licht zich kan openen over
een aarde vol duisterheden; omdat zij geloven, dat
vrede alleréérst een werk is van God, die in staat is
de scherpste tegenstellingen met elkaar te verzoenen;
en omdat zij in boete en gebed de wereld voor de
invloed van deze God ontvankelijk willen maken.
Wie behoefte heeft aan nadere, meer concrete en
zakelijke gegevens omtrent deze Pax-ChrisL-Oede-
tocht. kan zich wenden tot het secretariaat der Pax
Christ! in Nederland: Sterreschansweg "9 te Nijmegen
Wi<? daar geen behoefte aan heeft, kan wellicht tóch
mee bidden en mee offeren: het gaat om de vrede
S, JELSMA M.S.C.
,rnP
arnPof
i+Lckjee
»u»«rbow;
In de zeer ingewikkelde fraudezaak,
waarin de vroegere gemeente-ontvanger
van Groningen, D. P., betrokken is, is
thans enige klaarheid gebracht. Hetgeen
aan het licht gekomen is, is een om
vangrijke aaneenschakeling van falsifi
caties in de gemeente Haren, waar P.
vroeger gemeente-ontvanger is geweest.
Haren is voor minstens een halve ton
door de „activiteiten" van P. benadeeld.
In de gemeente Haren bestond in de
oorlogsjaren een gasdistributiebedryf,
waarvan P. als leider optrad. Hij wist
op geraffineerde wjjze de uitgaven van
dit bedrijf zodanig te verhogen, dat hjj
op deze wijze ongeveer 24.000 in eigen
zak stak. Hij benadeelde geen leveran
ciers, betaalde normaal de rekeningen,
doch veranderde achteraf de bedragen.
Ook is gebleken dat P. kaarten uit
gaf, waarop belasting moest worden
betaald. Deze bedragen boekte hij niet
in de administratie van de gemeente.
Op deze wijze een particulier belas
tingstelsel heeft hij de gemeente
voor ƒ2400 benadeeld. Het onderzoek,
speciaal op dit punt is nog niet geslo
ten.
ficaties uit te voeren. Zo verhoogde hij
een reeds betaalde post van ƒ46 tot
1146. De rekeningen werden daartoe op
verschillende wijzen veranderd. Ook wist
zich gelden te verschaffen via de
vermakelijkheidsbelasting. Dit is kort ge
leden aan het licht gekomen naar aanlei
ding van oen rapport, dat de heer Mui-
stege, eigenaar van een restaurant te
laterswolde, bij de gemeenteraad van
De cÜfers van dit rap-
port klopt en met de boekhouding van "de
ondernemer, doch zy klopten niet met
t„Va« de gemeente-administratie
■Ln Haren bestaat by de inning van
geelden het gelyk-inningssysteem,
waarby de gasopnemers tegelijkertijd bij
net opnemen van de meter, de verschul
digde bedragen innen. De telstaten van
deze bedragen werden 's avonds afgeslo
ten, doch P. maakte de volgende dag
nieuwe telstroken en liet allerlei bedra
gen achterwege. Het bedrag, dat hij zich
langs deze weg heeft toegeëigend, is zeer
omvangrijk en bedraagt minstens 20.000
De oude telstroken, die op deze fraude
betrekking hebben, zijn echter het vorige
jaar opgeruimd, zodat op dit punt geen
volledige klaarheid kan worden gebracht.
Het onderzoek duurt nog voort.
