Olie enpolitieke brandstof
voldoende mate aanwezig
Ibn Saoed, de reus van Mekka
HARRIMAN NAAR TEHERAN
VERTROKKEN
Praat niet over zomer
Vlaamse schrijvers aan t woord
In de liof van de eeuwenoude
Abdij van Tongerloo
Zaterdagse
mijmeringen
Allen getuigden van hun geloo f
het leven
Zorgenkind
Shepherd vindt deze stap toch wel
van belang
l Was maar weer een zwakke rug
van lioge druk
in
Harry Prihht
ZATERDAG 14 JULI 1951
PAGINA 3
Zal, nu Korea door Sovjet-Rusland vrijwel prijsgegeven is, nu een
groot verlies aan prestige, Arabië en omgeving het doelwit der
communistische kuiperijen worden? In Iran heeft Moskou reeds
een belangrijk succes behaald door de verwarring, welke rond ae
nationalisatie der olievelden is ontstaan. Hoewel het zelf misschien
slechts enkele, procenten van de Perzische olie naar zich toe zou
kunnen trekkenwegens gebrek aan vervoermiddelen als tankers en
tankwagens en het zelfs geen technici missen kan, om in Perzië
te werk te stellenis het er in geslaagd, onrust te zaaien. En dit is en
blijft immers het doelwit van het Kremlin, dat terecht vreest, zich
tegenover een verenigde, doelbewuste Westerse ivereld niet te kunnen
handhaven.
Commercieel niet en politiek niet en wat dit laatste betreft, vooral
niet in de ogen van zijn eigen onderdanen, die op de lange duur toch
te. toeten zullen komen, dat het sovjet-paradijs in werkelijkheid één
groot slavenkamp is, waar de massa en ook de z.gvrije arbeider, van
een minimum leven moeten.
Handige pacif icatiepolitiek
Moderniserend vorst
De eerste gevolgen
In India werden Vrijdag de eerste
gevolgen van de Perzische oliecrisis
voelbaar, toen de luchtvaartmaatschap
pijen van de Indische regering orders
ontvingen, hun werkzaamheden te ver
minderen teneinde vliegtuigbenzine te
sparen.
De zuivere toon
De vruchten van deze dag
Nabije Oosten, rijp als kruitvat
In de haven van Djeddah, waar de pelgrims voor Mekka aankomen: het
gebouw van de douane.
Reeds zijn Sovjet-Russische agenten
in allerlei vermommingen in liet
Nabije Oosten op de belangrijke
strategische punten gesignaleerd. En
tegelijk met Iran is Irak voor de
Engelsen, die er een soort protecto
raat uitoefenen, een zorgenkind ge
worden. D, onrust in Irak is voor
lopig gesust door een nieuwe over
eenkomst inzake de olie, waarbij aan
Irak veel meer zal worden uitbetaald
dan voorheen. Het is wel interessant,
hier even aan te stippen, dat in Irak
ook de Bataafse Petroleum Maat
schappij, de Shell, belangen heeft.
En nog interessanter is het, dat ons
vaderland bij een eventuele ver
spreiding van de onrust in het Nabije
Oosten direct en indirect betrokken
is. Want een der belangrijkste produ
centen van olie in Arabië, de
Bahrein-eilandengroep, levert de olie
voor de Caltex-raffinaderij te Pernis
bij Rotterdam, die een belangrijk
deel van W est-Europa, zij bet natuur
lijk samen met andere maat
schappijen, van olie voorziet.
De Bahrein-eilanden,
rijk aan olie
Bahrein-eilanden liggen in de Per-
S- G?If. la.nss de kust van Saudi-
Arabie, het land van Ibn Saopd de
r? +?ksti?. Arabisohe vorst in
het Nabije Oosten. Maar ze staan onder
het gezag van een semi-onafhankelijke
sjeik en. Perzië doet rechten op deze
eilanden gelden. En hier ligt. behalve
olie, al .politieke brandstof genoeg!
Dan is er nog Koeweit, dat eveneens
onder een eigen sjeik staat en ook een
olieland is. Voorts is daar de ingewik
kelde situatie in Arabië, de spanning
Egy,Pte en Engeland over het
1 ÏÏ™3.1, het latente conflict tussen
a s\?.at Israël en de er aan gren
zende Arabische landen, als Syrië, de
Libanon en Transjordanië. De mogelijk
heden voor conflicten zijn dus velerlei
En Sovjet-Rusland zou. „Ja Engeland met
Iran de hebben
bezorgd met de Bahrein-eilanden en
Koeweit de Verenigde staten in een
lastig parket, brengen, aangezien daar
voornamelijk Amerikaanse petroleum-
•naatschappijen werken.
Ibn Saoed, alsmede de sjeik van Koe
weit en de Bahrein-eilanden hebben voor
ben heel voordelige overeenkomsten met
de oliemaatschappijen gesloten. De leuze
der nationalisatie zal er weinig opgeld
d-oen, omdat de landstreken waar de olie
■geboord wordt, als persoonlijk bezit van
de regerende vorsten worden beschouwd.
Maar zullen deze vorston tevreden blij
ven. met wat ze als hun aandeel krij
gen? Voorlopig waarschijnlijk wel, om
dat ze geen kans zouden zien, de one
zelf te exploiteren en hun het zo goea
als zeker weinig aanlokkelijk zal toe-
lijken, de jvoduetie te beperken tot de
behoeften van het eigen land.
Leuzen genoeg
Er zouden echter leuzen genoeg te
vinden zijn en er zijn zeer zeker
middelen om de ene vorst tegen de
andere uit te spelen. Er nordt in het
e Oosten nu reeds gefluisterd,
dat de olie eigenlijk het heiligdom is
van alle Arabische landen en onder
beheer van de Arabische Liga zou j
moeten worden gebracht. Er wordt 1
stemming gemaakt ten aanzien van
bet feit. dat enkele vorsten, als de
genoemde Ibn Saoed, enorme kapi-
talen incasseren en die hoofdzakelijk
ten eigen bate aanwenden.
Is het wonder, dat sommige waar
nemers 't Nabije Oosten met Arabië
als een nieuwe Balkan beschouwen,
tevens als het zwakke punt in de
verdediging van West-Europa tegen
de communistische agressie?
Het Atlantische Pact heeft West-
Europa sterk gemaakt en maakt het
steeds sterker. De Middellandse Zee
wordt thans niet alleen meer door En
geland en Frankrijk, maar ook door de
Verenigde Staten verdedigd. Turkije,
met zijn uitstekend leger, is samen mei
Griekenland een vooruitgeschoven post,
een waar bolwerk. De .grote verbindings
weg met Azië, het Suezkanaal ligt ech
ter reeds in een gebied, dat door inner
lijke zwakte op zich zelf al een gevaar
vormt. Zelfs een land als Egypte zou,
indien het bij een conflict de zijde van
het Westen 'koos,, slechts weinig kunnen
presteren, omdat zijn. leger onvoldoende
bewapend is. Dit geldt trouwens ook
voor de legers van de Arabische konin
gen, dus van de leden der Arabische
Liga. Het befaamde Arabische legioen
van Transjordanië's koning Abdoellah
heeft het enkele jaren geleden, hoewel
het onder leiding van een Engels mili
tair stond, de bekende Glubb Pasja, le
lijk tegen de tamelijk samengeraapte
troepenmacht van Israël moeten afleg
gen.
Mocht het Kremlin or ooit toe komen,
naar de Perzische Golf door te stoten
of hiertoe een verdwaasd' Iran te wil
len gebruiken, dan zullen Engeland en J
de Verenigde Staten de Arabische hulp- j
troepen als van weinig waarde buiten
beschouwing moeten laten.
Koning Ibn Saoed van Saudi-Arabië
der Arabische landen na de Tweede
Wereldoorlog biedt. In dit beeld
treedt de koning van Saudi-Arabië,
Ibn Saoed, onmiddellijk naar voren.
Ibn Saoed is een der Arabische
potentaten, die dromen van een groot
Arabisch rijk in het Nabije Oosten.
De macht der Arabische Liga
Aan de andere kant dient men de
macht van de Arabische Liga over
de Mohammedaanse bevolking en de
persoonlijke invloed der verschil
lende vorslen niet te onderschatten.
Het is trouwens een belangwekkend
en romantisch beeld, dat de opkomst
Ben der bekendste propagandisten voor
dit grote Arabische rijk is de Engels
man Lawrence geweest, die als Shaw
een belangrijke rol speelde toen tijdens
die Eerste Wereldoorlog Arabië tegen
de Turkse overheersing in opstand
kwam. Turkije streed toen aan 'de kant
der Centrale Mogendheden en Engeland,
beducht voor een doorstoten van do
heerscharen „des Kaisers" naar Bagdad,
deed alles, omonrust in Arabië te
zaaien. En het was de avontuurlijke
Lawrence, die in de woestijn de Be-
doeinen tot de heilige oorlog ppriep. Da
opstand der woestijnvorsten was een
boeiend hoofdstuk in de geschiedenis
van de Eerste Wereldoorlog. Engeland
deed toen beloften, welke het later niet
nakwam, tot diepe teleurstelling van
Lawrence, die dit als een verraad aan
zijn Arabische vrienden zag.
In de periode tussen de Eerste en
Tweede Wereldoorlog was het Ibn Saoed,
de leider der fanatieke Wafaabieten-secte,
wiens gezag over Mekka en Medinah,
de heilige steden, hem een groot aan
zien onder de Mohammedanen ver
schafte, door wie met veel doortas
tendheid naar het tot stand komen van
een groot Arabisch rijk gestreefd werd.
Als heerser over Mekka en Medinah,
had 'hij verschillende tegenstanders, o.a.
in de Hedja^ waar emirs uit de de-
oastie d©r Jasjemieten regeerden. De
Jasjemie ten beroemen zich er op, af
stammelingen van Moihammeds schoon
zoon Ali te zijn. I:n het binnenland van
Arabië heersten inmiddels chaotische
toestanden. Zwervende Bedoeinenstam-
rnen leefden van roof en plundering en
het was zelfs voor Mekka-pelgrims niet
raadzaam, hun weg te kruisen. Dit ver
droot Ibn Saoed. Het voornaamste deel
Dit zijn geen wolkenkrabbers, maar uit gebakken leem opgetrokken icoonhuizen in een Arabische stad.
van zijn inkomsten trok hij uit de op
brengst der heilige plaatsen. Bleven de
pelgrims uit angst voor de rovers weg,
dan kreeg Ibn Saoed met financiële
moeilijkheden te kampen. Hij bracht een
kleine maar goed gedrilde troepenmacht
I op de been en tastte de rovers één voor
één in hun woestijnholen aan. Telkens
I weer onderscheidde hij zidh door zijn.
grote, persoonlijke dapperheid en veld-
heertalenten. Zijn naam werd spoedig
bekend en gevreesd in Arabië. De reus
van Mekka, noemden de Bedoeinen hem.
Ibn Saoed: is een meter negentig lang!
Hij stak altijd een hoofd boven zijn te
genstander uit.
Toen hij de roverbenden en zwerven
de stammen onderworpen 'had, voerde
hij een handige politiek van pacificatie
door. Hij begon steeds met een dochter
van de onderworpen roverhoofdman of
van het onderworpen stamhoofd te trou
wen. Aldus kwam hij in de familie. En
in Arabië speelt dit een belangrijke rol.
Het deed er weinig toe, of hij d-e vrouw
later weer terugstuurde. In het Oosten
vindt men dit onbelangrijk. Echter, zelfs
als hij haar terugstuurde, bleef hij
zorgen, dat het haar en haar kinderen
aan niets ontbrak. In sommige gevallen
huwde hij de weduwe van een verslagen
vijand en adopteerde hij diens kinderen.
Het gevolg is geweest, dat Ibn Saoed
zich thans de trotse vader van enkele
honderden zonen noemt en aan alle be
langrijke families van Arabië geparen
teerd is. Volgens Oosterse opvattingen is
zulks een wijs en zegenrijk beleid.
Toen Ibn Saoed het binnenland van
Arabië onder zijn scepter verenigd had
en in elke oase en aan elk kampvuur zijn
naam met eerbied genoemd werd, keerde
hij zich tegen zijn grootste vijanden, de
Jasjemietenheersers. En hij slaagde er in,
hen te verdrijven. Een hunner, Abdoellah,
werd inmiddels door de Engelsen tot
koning van Transj ordar.ië gebombar
deerd, terwijl zijn broer koning van
Irak werd.
De Jasjemieten hadden nadien in
Arabië zelf evenwel niets meer te bete
kenen, Na vele jaren vond er een ver
zoening tussen Ibn Saoed en Abdoellah
plaats, die inmiddels tot de conclusie was
gekomen dat het hem niet gegeven zou
zijn, het grote Arabische rijk te grond
vesten en in Ibn Saoed zijn meerdere
had moeten erkennen.
Ibn Saoed werd door de fortuin let
terlijk in alle opzichten begunstigd. Want
niet in Transjordanië, maar in Saoudi-
Arabië werd olie gevonden. Met de
millioenen, welke hem dit in de schoot
wierp, kon Ibn Saoed o.a. een modern
uitgerust legertje organiseren, dat hem
tot de weerbaarste vorst in de Arabische
Liga heeft gemaakt.
Hij heeft niet geaarzeld, zijn land
te moderniseren en riep hiertoe vele
Westerse deskundigen naar zijn land.
Mekka en Medinah werden door hem
van waterleiding en electrisch licht
voorzien en de havenstad Djeddah
zo uitgebreid, dat de schepen met
pelgrims uit alle Mohammedaanse
landen er goede ligplaats kunnen
vinden. Juist dezer dagen is bekend
gemaakt, dat aan het vervoer van
Mekka-gangers uit Indonesia naar
Djeddah weer Nederlandse schepen
zullen deelnemen, die hierin een
jarenlange enaring hebben.
In het binnenland is Ibn Saoed aan
grote irrigaticwerken begonnen,
welke de dorre woestijngrond weer
vruchtbaar moeten maken. Hele
landstreken worden nu ontgonnen.
W aar eens liet zand verstoof, wuiven
nu de dadelpalmen en groeien reuze-
meloenen. Deze Arabische woestijn-
koniiig doet ook alles, om een einde
te maken aan ?t analfabetisme onder
zijn onderdanen.
Een verlicht despoot, deze Abdoel Azij
Ibn Saoed, die thans, evenals zijn oude
tegenstander Abdoellah, de dopd voelt
naderen. Hij heeft in kroonprins Amir
Saoed een waardige opvolger. En dit is.
wat Abdoellah niet heeft. Deze adht zijn
twee zoons niet tot regeren in staat en
daarom is hij er toe overgegaan, de jonge
koning van Irak als zijn opvolger aan
te wijzen, opdat aldus Transjordanië en
Irak verenigd zullen worden. Maar men
beschouwt deze stap als een laatste zet
tegen Ibn Saoed. Irak, óók rijk aan olie
en Transjordanië, met zijn steeds in be
lang toenemende haven Akab aan <J«
Rode Zee, zouden samen een groot rijk
kunnen vormen, dat misschien Saud-
Arabië in de schaduw zal kunnen stel
len.
Maar ja, dan is er nog altijd het Mo
hammedaanse Egypte, met koning Fa-
roek als Arabisch vorst. En dit Egypte
voelt zich de eigenlijke leider van de
Arabische Liga, welke ook in Kaïro haar
Z6t6l heeft
Intussen, men moet de Arabische Liga
eerder zien als een belangengemeen
schap tussen enkele vorsten dan als een
statenbond. De Arabieren hebben als
zwervers, nomaden van oorsprong, wei
nig gevoel voor het eigenlijke staatsver
band en het begrip „staat" bezit voor
hen feitelijk zo goed als geen betekenis.
Een der voornaamste doeleinden van
de Arabische Liga is, van Israël weder
een Arabische staat te maken en daar
om verzet ze zich b.v. tegen alle pogin
gen, om de uit Israël weggetrokken Ara
bieren zich elders te doen vestigen. Ze
wensen, dat die Palestijnse Arabieren
weer naar Israël terugkeren. Het. is een
massa van 760.000 mensen, de D.P.'s van
het Nabije Oosten.
Ook deze kwestie is een brandend
probleem, dat door de communisten
zal kunnen worden uitgebuit. Voeg
hierbij nog de fel nationalistische
Arabische bewegingen in Frans
Noord-Afrika en de stichting van een
onafhankelijk, Arabisch Lybië,
waarin onze landgenoot Pelt als com
missaris van de Verenigde Naties een
belangrijke rol speelt en de lezer zal
zich kunnen voorstellen, dat men
zich in Londen en Washington af
vraagt, wanneer het Kremlin pro
heren zal, hier de lont in het kruit
te steken.
Maar men is uiteraard reeds ge
ruime tijd bezig, om dit te beletten!
OBSERVATOR.
C i
Averell Harrlman, de adviseur van
president Trutnan, is gisteravond per
vliegtuig uit Washington vertrokken naar
Teheran, waar hij met de Perzische auto
riteiten over het oliegeschil zal spreken.
Bq zjjn afscheid zeide Harriman, dat hij,
als hij een geest van goede wil aantreft,
alle hoop heeft, dan een manier kan wor
den gevonden een bevredigende oplossing
van de huidige moeilijkheden uit te
werken.
Kort na het vertrek van Harriman heeft
het Witte Huis meegedeeld, dat Henry
Grady verzocht heeft van zijn functie als
ambassadeur in Perzië te worden ont
heven. President Truman zal „te ge
legener tijd" aan dit verzoek voldoen.
Dat Grady spoedig zou aftreden, werd
reeds verwacht. Toen hij zijn functie aan
vaardde, heeft hij zich slechts voor de tijd
van één jaar beschikbaar gesteld. Dit
jaar is reeds verstreken, maar Grady is
langer in Teheran gebleven in verband
met de olie-kwestie.
Intussen duurt de stagnatie te Abadan
voort. De Perzische nationale oliemaat
schappij beweert uit het buitenland vele
aanbiedingen van technici en deskundigen
te hebben gekregen, namelijk van maat
schappijen en particulieren in de Ver.
Staten Duitsland, Italië, Griekenland er
Zuid-Amerika. Een Amerikaanse firma
had aangeboden 2500 technici te sturen.
De aanbiedingen worden onderzocht.
Intussen is gebleken, dat bedoeld*
„Amerikaanse firma" de Lee-factors t«
Los Angeles was. Hedenmorgen heeft sQ
medegedeeld, haar aanbod te hebben In
getrokken, omdat het Witte Huis sterk
tegen het zenden van technici gekant ia.
iVan onze weerkundige medewerker)
Het is dit jaar maar een treurige zaak
om over de zomer te praten. De nu bijna
afgelopen week heeft geen twee dagen
hetzelfde weer gehad. Telkens kwam er
wat anders, vaak was dat wat slechts en
alleen aan het eind was het iets beters
Frankrijk is ditmaal de grote leverancier
Toen koning Abdoellah van Trans
jordanië nog emir was in de kracht
van zijn leven stond
(Van onze redacteur)
'Van heinde en ver waren ze naar Tongerloo gekomen, de honderden be
langstellenden. De dreef naar het klooster stond vol bussen en auto s, maar
zodra men de poort onderdoor was, bleek het rusteloze, rumoerige heden-
aagselevem geheel buitengesloten. Uiterlijk althans want van de schrij
vers, die over hun werk spraken, waren er enigen, die problemen van deze
tijd aansneden.
rakeVatiuée'H 7£ams wa* üttc-
raire matinee Het begon al met de een-
zame hoornblazer, die aan de klooster
poort de gasten begroette. Deze taak werd
direct ovei genomen door een vriendelijke
pater die zich haastte u aan de gastheren
voor te stellen, de pielaat, mgr. Stalmans,
en de heer Vink, directeur van de be
kende Antwerpse uitgeverij, welke zijn
naam draagt.
Voorts trof ons de sfeer van hartelijke
gemoedelijkheid die geen formaliteiten
kent en de tijd neemt. Met hef (zeer
Vlaamse!) gevolg, clat de in 't programma
genoemde uren verre overschreden wer-
Iiitussen werd het steeds voller in de
hoek van de grote kloosterhof, waar het
podium was opgesteld. Iedereen maakte
kennis met iedereen, de stemming was
allerprettigst en niemand had haast; de
schrijvers die aan het woord kwamen,
ook niet.'Het programma was echter zo
overladen, dat elke spreker slechts een
tiental minuten kon krijgen. Vooral een
rasechte verteller als Ernest Claes had
men graag nog wat langer gehoord Char
mant en geestig verhaalde hij hoe hij
zijn eerste novelle, „Jefke schreef en
geplaatst kreeg in het tijdschrift „De
groene linde".
Willem Putman (Jean du Pare) sprak
over zijn liefde voor de muziek, welke
weerslag heeft gevonden in zijn romans,
_J.;„ T Pnlrmn
zou geen rasechte Vlaming zijn, als hij
zijn betoog niet gebouwd had op een
smakelijk-vertelde anecdote en niet de
naam had genoemd van Peter Benoit. de
grote componist, wiens vijftigste sterfdag
overal in 't Vlaamse land herdacht wordt.
Niet slechts met woorden huldigde Put
man Benoit, maar ook door de der-de
pianofantasie van de Vlaamse meester te
spelen.
Van Ilemeldonck bezorgd.
Emiel van Hemeldonck, die zijn meeste
boeken in de Kernpen laat spelen, ge
tuigde van zijn genegenheid voor deze
lange tijd ongeschonden gebleven
streek en toonde zich zeer bezorgd voor
de toekomst van land en volk.
De jonge schrijver Valeer van Kerk-
hove, wiens roman „De weerlozen" een
ware litteraire verrassing is geweest, ver
telde heel smakelijk, hoe hij te horen
kreeg, dat zijn boek bekroond was met
de Sijtlioff-eerstelingen-prijs.
Enige andere jonge schrijvers, wier
boeken in Nederland nog niet bekend zijn,
spraken over de bedoeling van hun wer
ken en lazen fragmenten, Het waren
Domien van Rietvelde, Ivo Michiels en
Jos Ghysen. Het was aan de hand van
deze korte fragmenten uiteraard onmoge-
ujk uit te maken, of hun werk inderdaad
de betekenis heeft, welke hun inleider, de
beer Vermeiren, er aan toeschreef. Slechts
vooral in „Christine Lafontaine Futman een nadere kennismaking kan gelegen
heid geven, vast te stellen in hoeverre
onze twijfel gerechtvaardigd is.
De voordrachten werden afgewisseld
door zang en voorlezingen, o.m. uit „De
bloeiende gaarde" van de onlangs over
leden Paul de Mont en uit boeken van J.
M. Esing. Aan de nagedachtenis van
Felix Timmermans werd hulde gebracht
door het lezen van Veremans' herinnerin
gen aan zijn laatste bezoek aan de dood
zieke schrijver.
V erbondenheïd
Als woordvoerders van de Noordneder
landse belangstellenden traden op dr P.
H. Ritter Jr_ en Anton van Duinkerken.
Beiden legden nadruk op hun gevoel van
verbondenheid met Vlaanderen, Ritter
met „Ik spreek niet vanuit Nederland,
want ik sta in Nederlandvan Duinker
ken (tegelijk zeer charmant de paters
Norbertijnen dankend) met: „Juist paters
en schrijvers zijn altijd de dragers van
dit gevoel van verbondenheid geweest"
Zeer terecht verklaarde dr Ritter zich
getroffen door het feit, dat de Vlaamse
schrijvers m hun boeken blijven getui
gen van hun geloof in het leven, terwijl
in de Noordnederlandse romankunst
alleen mensen, die het leven ontluisteren
en verguizerj, aan bod zijn. Het einde
van deze rampzalige ontwikkeling is nog
steeds met in zicht en daarom vestigt dr
Ritter veel hoop op wat Vlaanderen
brengt en brengen zal.
Jean du Pare vertelde, hoe Hugo Ver-
nest eens bij een priester kwam, die
lange tijd op zijn viool één en dezelfde
toon speelde, telkens opnieuw, de ogen
dicht van het genieten. Dit eentonige ge
luid begon Verriest echter te vervelen en
hij vroeg om uitleg. „Waarom steeds
opnieuw maar die éne toon?". En het
antwoord was; „Om het geluk van een
zuivere toon te horen".
Deze anecdote is in vele opzichten
van toepassing op de Vlaamse litera
tuur. De uitzonderingen bevestigen deze
regel: dat de Vlamingen steeds gepro
beerd hebben de zuivere toon te vin
den. Bijzonder sterk komt dit tot uit
drukking in Du Parc's boeken en in het
werk, dat als de beste Vlaamse hagio-
graphie wordt beschouwd: „Zuster
Virgilia" van Gerard Walschap. Helaas
was deze :«chrijver verhinderd om per
soonlijk de bijeenkomst bij te wonen.
Wegens verplichtingen elders, moest
hij op het laatste ogenblik afzeggen.
Na een kort dankwoord van mgr Stal-
werd <"e litteraire middag besloten.
Een „wapenschouw van het Vlaamse
proza", zoals de inleider de bijeenkomst
had genoemd, is het weliswaar niet ge
weest. want daarvoor ontbraken te veel
voorname figuren. Maar dat deze „dag
van het Vlaamse proza" een dag van
vriendschap geworden is, is meer dan
men van de meeste Noordnederlandse
litteraire bijeenkomsten kan zeggen.
En ongetwijfeld was bet van bete
kenis, dat de belangstellenden iets meer
te weten kwamen over wat de schrijvers,
al vertellen ze nog zo onopzettelijk, met
hun boeken nastreven. Velen kunnen
hierdoor nader gebracht worden tot het
begrijpen en waarderen van hun auteurs.
Dat zijn de mogelijke toekomstige
vruchten van deze „Dag van het Vlaamse
proza". De directe vruchten waren: uren
van schoonheid en vriendschap binnen
de muren van een eeuwenoud klooster.
De Norbertijner abdij van Tongerloo
werd ca 1130 gesticht. Zij heeft zeer veel
gedaan voor de ontginning van de Kem
pen en in de zestiende eeuw stond zij
on dor prelaten, die de wetenschap en
kunst sterk bevorderden. Thans staat zij
wederom onder zulk een prelaat, nl. mgr
Stalmans, die schrijvers en belangstel
lenden uitnodigde volgend jaar vooral
terug te komen. Hetgeen zij gaarne zullen
doen.
van alles wat voor een mens met vacau-
tie niet door de beugel kan; telkens ont
staan daar de onweersstoringen, die eerst
zeer onschuldig lijken, maar die na ver
loop van tijd met toenemende snelheid en
met steeds groter wordende activiteit
eerst België en dan Nederland met een
bezoek vereren.
Woensdag kregen wij zo'n bezoek en
gisteren was het weer zo, al ging er toen
niet zo vehement toe. Dit kwam doordat
de depressie niet over ons land, maar
vlak langs de kust van Zeeland en Hol
land naar de Noordzee trok. Het ergste
hebben wij dus ditmaal niet gehad, maar
de nasleep was wel hetzelfde, want de
koude lucht drong overal 'bi/men, even
als Woensdag, Nergens, zelfs niet in het
vaak zo warme Limburg, kwam de tem
peratuur gisteren boven20 graden.
In de afgelopen nacht is een zwakke
rug van hoge druk over ons land getrok
ken, die de wolken gisteravond reeds deed
verdwijnen. Het was vannacht dan ook
bepaald koud te noemen. In Woensdrecht
daalde het kwik tot 6 graden. Vanmor
gen was de bewolking alweer aan het
toenemen, doordat het boven Frankrijk
alweer niet pluis is. Regenbuien en hier
en daar onweer maken het ook daar voor
de vacantiegangers niet aangenaam. De
storing breidde zich weer langzaam naar
het Noorden uit, maar doordat zich bij de
Spaaijse kust een nieuwe storing be
vindt, die de eerstgenoemde in haar be
weging zou kunnen vertragen, was het
vanmorgen nog niet zeker, dat deze
buien ook tot ons land zullen doordrin
gen. Het was derhaive op het ogenblik,
dat wij dit schrijven, nog zeer moeilijk
een nauwkeurige weersverwachting voor
de Zondag te geven; stabiel weer is ech
ter piet in zicht, zodat de zomer nog wel
wat met vacantie zal blijven.
Ernest Claes: „Elke bladzijde, die ik geschreven heb, is mij ingegeven
door de liefde voor het Vlaamse volk".
IN EEN publicatie, die in het te Barce
lona uitgegeven tijdschrift „Apostolado"
is verschenen, heeft een aantal priesters
de volgende verklaring afgelegd: „Indien
onze arbeiders geen levensmiddelen ont
vangen, is het voUtomen nutteloos, dat
wij over de ware richtlijnen voor het
familieleven preken. Bovendien is het dan
overbodig, dat wij preken over de zede
lijkheid en over de verplichting om zijn
kinderen een Christelijke opvoeding te
geven. Dit brengen wij alle autoriteiten
te Barcelona en de ministers van Justitie
en Arbeid hier eens duidelijk onder ogen".
„Men heeft gezien zo zeggen deze
priesters verder dat niemand, die in de
hogere kringen leeft, zich om de ellen
dige toestanden van de arbeiders bekom
mert De enige manier, welke een oplos
sing van de wantoestanden zou kunnen
bevorderen, bestaat in het ontwerpen van
een nieuw wettelijk systeem tot verdeling
van de goederen". Het gaat er in dat land
wel „Spaans" toe. Men zou zo zeggen een
situatie van vóór „Rerum Novarum". Eer
men daar nu eens aan „Quadragesima
Anno" toe is.
JOHN PEET, gewezen correspondent
van Reuter in Berlijn, die enkele maan
den geleden overliep naar de Oost-duitse
communisten, schreef in het communis
tische orgaan „Weltbühne", dat de Oost-
Duitsers veel te vaak handjes geven en
dat door die gewoonte per dag in totaal
37.000 mandagen arbeid verloren gaan.
Peet heeft uitgerekend, dat alle Oost-
Duit sers samen in één dag 3,2 milliard
handen schudden. Wat een productiviteit.
Toch vind ik het zo beter dan toen die
Duitsers met ene hand in hoogte stonden.
RIJD en loopt met overleg, de dood
loert op de weg. Wie veilig loopt, loopt
langer mee. Veilig rijden, veilig lopen,
uw ogen en uw oren open. Wie „over
stuur" is, blijve van het stuurPas deze
verkeersregels altijd toe, maar nog eens
extra tn deze drukke vacantietijd.
JAN NOTEBAART, een 43-jarige pae-
dagoog uit Bergen op Zoom, heeft aan
ae Unesco meegedeeld, dat hij er bij zijn
werkin het dorp Baroda, ongeveer 55 km.
min Kano, in geslaagd is nieuwe metho
den uit te vinden ter bestrijding van
analphabetisme. Notebaart en zijn assis
tenten dr Kadriloefit en Khalikl Kamel,
stelden een a.b.c.-boek samen met 49 pcL
ntinder letters en tekens dan in het klas
sieke Arabisch. Volwassenen kunnen nu
tn zes weken leren lezen in plaats van
negen maanden, 'tls nog al eens een
Nederlander, die de toon aangeeft.
IN EEN telegram aan de H. Vader
hebben de bisschoppen van Zwitserland
hun leedwezen uitgesproken over de ver
oordeling van mgr Grösz. In aansluiting
op deze conferentie hebben zij zich tot de
Zwitserse Katholieken gericht: „Gij moet
u bewust blijven van de verschrikkelijke
bedreiging", aldus de bisschoppen, „die
gericht is tegen de gehele Christelijke
cultuur en tegen alle Europese landen.
Daarbij is het ons aller plicht om ieder
voor zich de fundamentele beginselen der
rechtvaardigheid en der Christelijke lief
de zowel in de sociale en economische
sectoren van het leven als in de binnen
landse en buitenlandse politiek hoog te
houden". De bisschoppen wijzen er op,
dat de wereld van de werkelijke vrede
nog ver verwijderd is.
BOVENSTAAND bisschoppelijk woord
ts inderdaad juist. Er kan elke dag nog
van alles gebeuren. Eén typisch feitje: Op
initiatief van de Communistische Partij
in China heeft het Chinese volk grote
hoeveelheden oorlogsmateriaal aan Nooi -
Korea geschonken, ondanks de wapen
stilstandsbesprekingen, die thans gaauut
zijn. Aldus meldt het Romeinse pers
bureau C.I.P. Dit Chinese aanbod omval
o.a 2000 vliegtuigen van uiteenlopen e
typen, 105 kanonnen, 27 stuks luchtaf
weergeschut en 7 tanks. Handelslieden t.
Shanghai hebben in deze zending een
aandeel van 270 vliegtuigen, de arbeider
van Peking schonken 50 vliegtuigen.
MAAR IN IEDER geval morgen is het
weer Zondag. Al weer half Juli en vacan-
Uepenode. Vergeet echter niet de collecte
voor de nieuwe kerken. Dat werk moet
-onder vacantie doorgaan St Paulus
maant weer tot uitkijken. AIt Jen staat,
zie men toe met te vallen. Nog erger is
als men zo dom is om volgens St Lucas
de tvd der genade niet te onderkennen
Wat zal men dan voor tegenvallers komen
te staan Voorts met de beproeving ook
uitkomst Dus een gezegende Zondag met
?e™ gelaat. Gebruiksaanwijzing
