Wenende
(d la
Amsterdamse staakte
Van Est) de strijd
Van een student en spreid voet
complexen
Koninkl. B.K. vierde honderdste
verjaardag
Nog grote uitbreidingen bij AKU
Koopvaardijmensen in het leger
Precaire financiële toestand van
't ziekenfondswezen
Twintig maanden
zm'AÏ'liï gram*. Hm
DAALMEYER's
donderdag 26 juli mi
Gezinstoeslag aan
rentetrekkers
NIJMEEGSE VIERDAAGSE
Gisteravond
185 uit
vallers
2r»ni.a«rtewaddeIa?" d*
Ernstig gewonde bij
vechtpartij met politie
Ned. Korea-mannen
Feest in Kampen
Begin 1952 papiercellulose
Speciale opleiding in een diensttijd van
vier maanden
Pettenverfraaiing ging
niet door
Overlijden van Kard.
Sapieha bevestigd
De conferentie van de
Noordzeehavens
Mwitw»
Hessen Jenever
Eén soort verzekerden zou oplossing zijn99
PAGINA
DE VIERDAAGSE
4e MARS DAG 27JUU
OPRICHTING EUROPESE
VERVOERS-„POOL"
Voorstellen voor een „lage
tarieven-club"
Wat een eenvoudige blikslagersknecht vermocht
BINNENLANDSE VRAAG
NAAR RAYON BUITEN
SPORIG TOEGENOMEN
Goede schutters
„RIJNDAM" IN NEW-YORK
Voorbereiding te Rotterdam
WESTDUITSE MINISTER
KOMT OVER VERKEERS-
PROBLEMEN PRATEN
OVERAL VERKRIJGBAAR
Ingediend is een wetsontwerp met de
strekking het recht op gezinstoeslag in
gevolge de wet tot aanvulling van renten
krachtens de Invaliditeitswet eveneens
aan rentetrekkers, tot wier gezin één of
meer kinderen behoren van zestien tot
een en twintig jaar, die invalide zijn, toe
te kennen.
Het ontwerp heeft slechts betrekking
°P gehuwd geweest zijnde personen, die
een invaliditeits- of weduwenrente ge
nieten en tot wier gezin bovendien inva
lide kinderen behoren van zestien tot
een en twintig.
Op de vraag Hoe wij ons het com
munisme van het lijf houden, kan men
met enkele korte woorden het juiste
antwoord geven. En dat antwoord luidt:
door ons eigen persoonlijk offer.
Men dient zich immers wel te reali
seren, dat juist doör het gebrek aan
offerzin bij hen, die iets te offeren had
den, duizenden hier in Europa en mil-
lióenen in Azië van generatie tot gene
ratie tot armoede waren gedoemd en nu
het communisme zich van deze armoede
heeft meester gemaakt en met koude
en andere oorlogen, niet leugen en be
drog zich van deze mensen bedient om
de wereld te overheersen, dat wil zeg
gen om de mensheid in een slavernij te
storten, die haars gelijke zelfs nauwe-
Irjks vindt in de Romeinse oudheid, nu
breekt er iets los van de zucht tot zelf
behoud in de gedachte, dat wij ,,iets"
moeten gaan doen. Dat „iets" i3 juist
het offer in de praetijik van het leven.
In de Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer op de defensie-begroting
heeft minister Staf nu medegedeeld, dat,
te beginnen met dé lichting 1351 I de
militaire diensttijd van 16 maanden op
20 maanden moet worden gebracht. Deze
•verlenging acht ds minister nodig in
•verband met de nadere uitwerking van
het defensie-program. De regering is tot
de overtuiging gekomen, dat zo spoedig
mogelijk één divisie paraat, moet zijn.
Eat is een offer, dat wij uit welbegre
pen eigenbelang zonder morren zouden
moeten brengen. De aandrang hiertoe is
Uitgegaan van de K.V.P.-fractie in de
Tweede Kamer bij de behandeling van
'ds defensie-begroting aldaar op 29 Mei
van dit jaar, toen de militaire specialist
dier fractie, de heer Fens, de noodzake
lijkheid van één parate divisie bepleitte.
„Het is mij volkomen duidelijk", zo
sprak hij bij die gelegenheid, „dat wij
èn uit financieel èn uit economisch oog
punt geen vijf divisies doorlopend als
parate troepen onder de wapenen mo
gen en kunnen houden. Maar net is mij
evenzeer duidelijk, dat Nederland, en
niet alleen Nederland, maar allen, die
betrokken zijn bij deze Westeuropese de
fensie, uit welbegrepen eigenbelang niet
kunnen volstaan met alleen een mobili
sabele bijdrage in die defensie. Zal een
aanvaller ons de tijd gunnen het gehele
apparaat van vijf divisies te mobilise
ren?"
Dit was de veelbetekenende vraag,
welke de heer Fens stelde, en hij gaf er
zelf het antwoord op, toen hij vervolg
de: „Hét is wel voldoende bekend, dat
de aanval, welke wij zouden verwach
ten, toch niet officieel zal worden aan
gekondigd, maar dat deze aanval veel
meer het karakter zal dragen van een
overval. Wij zullen toch iets moeten heb
ben om die overval op te vangen en de
mobilisabele divisies gelegenheid te ge
ven te mobiliseren. Dat „iets", daarom
gaat het. Wij moeten zo snel mogelijk
beschikken over parate troepen. Ik heb
een open oog voor de moeilijkheden,
ivelke het gelijktijdig formeren van pa
late troepen en het opbouwen van mo
bilisabele eenheden met zich brengen.
Maar de minister ziet een mogelijkheid,
of beter twee mogelijkheden, namelijk
met een eerste oefentijd van 18 maanden
en met een eerste oefentijd van twintig
maanden.
Voor mij is er slechts één mogelijk
heid, n.l. de eerste oefentijd van twintig
maanden".
Nu had de minister zelf m zyn deten-
sie-nota gezegd, dat indien de interna
tionale omstandigheden tot een langer
verblijf onder de wapenen zouden nopen,
het gekozen systeem: verlenging van de
duur der eerste oefening tot 20 maanden,
zou toelaten.
„Zijn de door de minister veronder
stelde internationale omstandigheden
niet aanwezig?" zo vroeg de heer Fens.
"Als ik mij niet vergis, getroost de vrije
Gereld zich alle inspanningen en ont
beringen, verbonden aan een zo snel mo
gelijke opbouw van het defensie-appa
raat omdat de internationale situatie
hoogst bedenkelijk en benauwend is.
Daarom verbaasde het mij eigenlijk, dat
de regering in deze niet zelf de beslis
sing nam en positief streefde naar één
divisie, niét verbonden aan nopende in
ternationale omstandigheden".
Nu zien wij, dat de regering, i.e. de
minister van Oorlog, deze beslissing toch
heeft genomen.
Dat „iets" is het offer, waarvan wij
gewaagden. En toch is er van meer dan
één zijde ernstige critiek uitgeoefend op
deze aandrang uit de K.V.P.-fractie.
Moet men het zijn politici dan verwij
ten, dat zij de zaken zien, zoals zij zijn?
Eat zij de zaken hoogst ernstig zien en
daarnaar de maatregelen aanbeveien,
welke zij nodig achten?
Men zou bovendien moeten beseffen,
dat deze maatregel van een oefentijd van
twintig maanden, welke een offer vraagt
van velen, tegelijk aan tallozen het ge
loof en de hoop kan teruggeven, dat het
tóeh mogelijk is het heidense en heilloze
communisme tot staan te brengen. Men
dient daarnaast niet te vergeten, dat de
aanslag, welke momenteel op onze vrij
heid wordt voorbereid, mogelijk is ge
worden, omdat wij verzuimd hebben de
milliarden, die wij bereid waren uit te
geven om de aanvallers uit de eerste
twee Wereldoorlogen af te slaan, preven
tief te besteden, namelijk voor dat ont
stellend grote deel der mensheid, dat
geteisterd wordt door honger, ziekten en
alle andere mogelijke vormen van col
lectieve rampspoed. Wij hebben toen dat
offer niet willen brengen met het resul
taat, dat millioenen in hun ellende zich
tot het communisme hebben gewend en
nu het negatieve offer van de verdedi
ging van ons eisen. Terwijl de mensheid
vroeger haar offer had kunnen brengen
voor een positief doel, indien de wereld
de handen ineen had geslagen en mil
lioenen hongerenden had willen helpen.
Zelfs nu nog brengen velen dit offer
slechts schoorvoetend en met morren.
Niet alleen aan ons moet het geloof en
de hoop worden teruggegeven, maar ook
aan de haast naamloze ellendigen, van
Wie er millioenen in de wereld leven.
Ook aan hen die leven in de macht van
het communisme, de onschuldigen, die
bij duizenden worden weggevoerd uit de
grote steden in het Oosten. De kinderen,
die er worden opgeëist door de commu
nistische leiders der staten en voor een
som. geld» door de moeders „vrijwillig"
moeten warden afgestaan. Die hoop en
dat geloof vragen het offer. En dat het
bij dit defensie-offer zelfs niet mag blij
ven, heeft de uitslag van de tweede we
reldoorlog ons afdoende bewezen. Als
onze hoop eenmaal verwezenlijkt zal
Sijn tot heil van ons en van onze kin
deren God geve het zal er op straf
fe van uiteindelijk tóch de chaos méér
moeten geschieden.
Dat de K.V.P. ons dit bij het defensie-
debat heeft aangetoond en dat de minis
ter van Oorlog dit daarop -heeft ingezien,
moge wel eens openlijk op de credit
zijde van de K.V.P.-fractie worden ge
boekt.
(Van on2e speciale verslaggever)
NIJMEGEN, Woensdagavond
In Wijchen weende een Amsterdamse juffrouw Niet zomaar met stille
tranen en gesmoorde snikken, maar luid hoorbaar.
„Oe oeoeoehuilde de juffrouw.
„Meid, misschien pleistere se je er nog wel in'„ troostte haar vriendin.
„Oe oe oe oe.antwoordde de juffrouw schoksnikkend.
„Nee, het wordt niets meer", constateerde de zuster, die opnieuw de
pijnlijke voet onderzocht, U hebt een middelvoetsheentje gebroken...."
„Oe oe oe oe.klonk het vanachter de zakdoek.
De juffrouw wilde verder lopen, had lak aan dat geknapte middelvoets
heentje, wilde niet opgeven.
„Mag ik Uw deelnemerskaart?" zei een onvermurwbare mannenstem.
„Oe oe oe oe. echode de juffrouw een octaaf hoger.
„Meid, trek 't je toch niet so aon.... Fan Est met s'n gele trui moes
toch ook opgeejfe.nauw dan?!"
„Oe oe oe oe oezette de juffrouw de hele massage-hoek op stelten.
Erl mocht U, bij de lectuur van déze
serieuze beschouwing geloven dat wij, die
thans vier dagen voor dag en dauw uit
vallers noteren gaan en geeuwende gal
genhumor en het kraken van stijve spier
tjes, toch een zonnesteek hebben opge
lopen, dan kunt U niet beter doen dan
het weerbericht lezen, dat de radiopost
het héle parcours langs zijn er dit jaar
posten op een groot schoolbord had
geschreven.
„Het weerbericht van 7 uur: zwaar be
wolkt, hier en daar regen, opklaringen
vanuit het Zuiden, maximum tempera
turen: 16-19 graden".
Boven nul, zeiden sommigen erbij om
misverstanden te voorkomen.
Ja. dat drukte toch de sfeer wel enigs
zins en alleen de Luchtmachtkapel, die
in Wijchen concerteerde toen er overi
gens reeds grote groepen door waren
kon daar tegen op blazen.
Boven alle lof
Wij bewaren overigens aan dit parcours
weer zeer goede herinneringen, want
burgemeester Mr van Thiel onthaalde op
het kasteel-raadhuis de leiding, genodig-
den en journalisten telkenjare wordt
deze Vierdaagsekaravaan groter, zijn er
meer autoriteiten en genodigden met
vrouwen op een
echt Wychens hartelijk welkom, waarbij
van alle kanten de vriendelijke en waar-
™°r2?n ,ondei" de eeuwenoude
zolderbalken klonken, en majoor Breu-
nese zich over het hoofd van de burge-
me^êrr«cMeen Vlêr^gse-plaats met de
25^4» fenS extra ricbtte
^t'hef verzoek de^nfe'uwe Jongde"
aTnente° wakklrenT86 markt t0Ch V°°ral
ieaAme7eenUkoe,lyiSSte worstebrood-
speeches en S drgO0ne$/0Sdop de
vaa Cu>* bok
op diY dageif Ive^^u^t66—e:SdleêVrfk
nmuurUik^niet Z*\ WJlde
doen en zei ooi,r wUehên °nder-
len èeven w?rstebroód te zu'"
veralaggever "m* S Vr«daS"> zei da
terug is vanlemand. die juist
vertegenwoorri^1" Nederiand mocht
voor lén gat n' tSt uiteraard niet
ZO «lonff ®aS:2e' En
,,'t Zit 'm in de kleding", zei een der deelnemers aan de Vierdaagse tegen
onze verslaggever. Zou deze bonte rij" er ook zo over denkenP
van de pijn, kropen echter na twintig
minuten enigszins stijf, maar zonder op
gehoopte vermoeidheidsStoffen in de be
trokken spieren weer van de massage
tafel af.
„Wie volgt", zei de zuster met glim-
mende massage-oliehanden.
Kwam een bedremmeld mannetje- Ik
hèb wat aan mien voet'n, zuster, maar
eh ik heb d'r niet opgêrek'nd,' dat dé
schoen'n en aokk'n uutmost'n".
Dat bleek te kloppen. „Nogal eeltig
zei de zuster om beleefd te zijn,
„Nog altijd lopen er mensen mee, die
beter tevoren naar hun dokter hadden
kunnen gaan, dat zou hun veel teleur
stelling hebben bespaard, want wat men
ons hier vaak voor plat-' of spreidvoeten
onder de neus douwt
„Spreidvoeten?"
Zij legde ons uit, dat dat eigenlijk plat
voeten aan de tenen waren en meteen
moest een beblaarde Student van de
Utrechtse studentenweerbaarhêid komen
opdraven. want die had spreidvoeten
zonder dat ie 't ooit geweten had.
Drama's
Een half uur lètér stond die juffrouw
nog met dikke ogen langs het parcours
te wachten óp een auto, die haar naar
Nijmegen brengen 2öu, hoorde he.f mars
lied van „En we ginge door de floer" en
„Hup Holland hup, laat de leeuw niet
m se hempie staan...." en sprak gebro
ken: „De leiding befeelt, maar 't is
hard, hoor....".
Drama's, maar er liepen vandaag wei
nig leeuwen in hun hempiê, want het
was weer wat je noemt êen ongewoon
zachte winterdag en in plaats dat de pa
relende dauw van het afschuwelijk vroe
ge startuur weldoende neersloeg in de
prachtig golvende baard van die opval-
ende Öberammergau-figuur uit Amster
dam. liep iedereen kippevel te krijgen,
richting Beuningen: dikke truien en nog
een extra laagje opruimingstêxtiel!
Gebrands snelwandelaar
Êehalve voor de snelwandelaar; die
stielwandelde zónder deelnemerskaart
en weer in zo'n kleurig mouwloos tri-
cotje en weer in hoog tempo. Men
probeerde hem van de weg te verwij
deren, maar hij zei: „die weg is net zo
goed van mij als van U" en het zat
hem niet in dat snelwandelen zei hij,
want dat kón, volgens het reglement;
het zat hem in zijn kleding, zei ie, en
hoe vindt U nou m'n pakkie, meneer?
Wij vonden het nogal vroeg voor een
mode-praatje, maar het was 'n normaal
Slijkhuis-pakkie zo te zien, voor
athleten.
„Ik woon in Noordwijk, meneer", zei
hij, „daarom ben ik zo bruin. M'n hele
bovenlichaam is gewoon van brons",
voegde hü er verduidelijkend aan toe,
alsof wij anders gedacht zouden hebben
dat het roodkoper zou zijn geweest. Wan
neer hij niet sn.elwandelde, hielp hij ook
wel als hoekman op de Amsterdamse
beurs, vertelde hij nog, en eindelijk ging
ons lekeninzicht in shares en claims gen
licht op; geen wonder dat het op de
beuro soms zo hard ging; maar voor we
hem daarnaar konden vragen, was hij
al aan de horizon verdwenen
Tempo, .tempo!
Myogelose en spreidvoeten
Zo'n tweede dag is altijd een dag van
de herkenning; je gaat de wandelaars al
aan bepaalde trucjes en bepaalde tactiek
kneepjes herkennen, en je roept al uit
de verte „Ha, die meneer!" tegen een
heel klein mager mannetje, dat licht als
een veertje de staart van de 50- en 55-ers
vormt, en op onze groet onveranderlijk
zijn wandelstokje omhoog steekt en
daarbij denken doet aan die olijke met
afgemeten gebaartjes bewegende figuur
tjes op een draaiorgel.
En daar was onze vriend de Overste,
die vandaag naast éen postbode liep. Iets
minder Soepel dan gisteren en bij elke
stap trok er iets aan z'n moncjioeken of
ie z'n sterren in z'n schoenen had zitten
en z'n balken in z'n kniegewrichten.
Volhouden, overste, morgen gaat 't beter
of helemaal niet meer. Die tweede dag
is een beulendag, en wanneer men zich
deze .tormenten niet zelf op de sportieve
hals had gehaald, zou U eens wat ge
hóórd hebben. Thans, terwijl buiten de
igezangen weerklonken van dat er in
geen jaren zo'n reuze feest was geweest
en dat iedereen door de vloer ging (in
spirerend lied is dat), werd er in de mas
sage-hoofdkwartieren gekreund tussen
opeengebeten tanden. Wij weten niet of
ze Uw myogelose wel eens hebben weg-
gestreeld met vaardige zachte vingers,
maar sommigen gingen door het plafond
N'JMEGEN
Neder-
=G roe new
:arto~5167
40KM Route
***•30 KM Route
KasW ^VercXetfiHDOV
55KM Route
••"50KM Route
Spoorlijn
„Hoe voelt U zich nou, nu U dit weet?''
vroeg de verzamelde pers met het on-
barmhartigepotlood; de student grinnikte.
Wanneer ie er maar geen spreidvoeten-
complex van over houdt, dachten wy
nog: jarenlang leefde de heer X te U,
volkomen tevreden, Uverlg doende zich
een carrière op te bouwen, tot men hem
In Wijchen tijdens de tweede dag van de
vierdaagse vertelde dat hij spreidvoeten
had. Sindsdien at hij niet meer, leed on
der slapeloosheid, begon zyn Carrière
weer af te breken en kwijnde weg.
Zei iemand, die wij onderweg vroegen
hoe het ging, wijzend naar de reclame
slagzin op een auto voor een of ander
voedzaam, licht verteerbaar ontbytvoed-
sel: ,.Net als dat spul., gaar in het pak!"
Boven nul
Dit was dus de dag van het land van
Maas en Waal, maar iedereen had 2oveel
haast om di« 5550. *0 of 30 kilometers
af te trappen en zo gauw mogelijk weer
achter de kachel te kruipen, dat er aan
vankelijk weinig aan de middenstands-
strijkstok hangen bleef: er werd nauwe
lijks gerust, café-terrassen smeekten om
hete melk of gloeiende koffie en de
limonadeboeren weifelden of ze tóch
maar niet met de zomer-opruimingstac-
tiek beginnen zouden; bij een glas ijs-
gekoelde ranja een jaegeronderbroek
cadeau.
zo slooft iedere staHiL li
hiirh» i>nn, 8*ad, dorp, vlek óf ge-
het de VierrlaaÜ, Pare°Urs zich uit óm
zin te maken. mogelijk naar de
Van Wijchen af waren alle eroeDen
dénei"hIternr^M-(de en^O-els hPad"
Hrweon 8e wandelparcours langs
mtetf éi™ fc"' H»nen en Leur ge-
1v(er het Maas en Waal
kanaal richting Nymegen
hardste gin2 de straaljager,
die gisteien en vandaag da hónderden
blauw-gnjs geüniformeerden, die mee
lopen (en Generaal Aler, die vandaag
zelf zag hoe puik zyn mannen het de-
den) een loeiende riem onder hot hart
kwam steken, maar ook op de begane
grond was het tempo verre van tam.
De helft zit er op!
Ai NK yann?Móag aan de Vereniging
en de Wedren arriveerde, maakt al een
goede kans op de beloning en wie de
morgen nog overleeftVrij-
aan met muziek ÖP da finish
Óe derde dag staat boven oo het
",WU willen braajen!"
n„ l.fn I overigens niet, want wannéér
vitrei morgenvroeg met een traditioneel
knma^ g^(r5nnetje °P de pl'0PPen zou
door hêel diê deinende massa
ae_*reet gaan naar koelte en schaduw.
rpen wfl de heer Dinkhuizen, die thans
samen met Van der Kaay, voor de 27e
jnmeeIo0pt' en elke dag 's ochtends
IJL* yroegte onderweg nog ergens Mis
haai* naar zÜn wensen vroegen,
zi ah h6 ,e schouders op: Ze moeten
hP Peter kleden", zei hij, terwjjj hh on-
onriaPa Voorbij tippelde, „luchtig wollen
künt Sn6".8"611 0USJ6S' Öie jé weg
mapiwf'6 oudies doen het nog best, al
oP Pil oIP® dat hÜ enig®2'"8 jaloers was
op die Oberammergau Mokumer met
zEn lange haren en baard..
ie" Pa- uPP dat ie nog maar in de zestig
zei hfl. ..wat vóór baard zóu ik dan
Tfuumet moeten hebben". Als we 't goed
hebben is ie ver in de tachtig! 1 g
ria?6T'.lkki,?,voor z,J'n gemoedsrust had ié
aa-t Utrecht» studentje nog niet ontdekt,
die uit zijn Dsjenghis Khantjja nog wat
innhPJP gewas ha4 overgehouden en thans
inplaat» van op een kameel op een paar
kr^^1 eindeloze dag klein
Morgen dé dag van 't natuurschoon:
Groesbeek, Berg en Dal.
De stand
Op de tweede dag van de Vierdaagse
verschenen 8991 deelnemers aan de
Straat, hetgeen betekende, dat 81 de strijd
blijkbaar niet meer hadden aangedurfd.
In de loop van Woensdag gaven nog 72
lopers op, zodat met de 32 uitvallers van
de eerste dag meegerekend, in totaal 185
uVvielen en het aantal tot 8919 terug-
Een vechtpartij tussen een groepje
mannen en een politie-patrouille, heeft
in Veenendaal tot een betreurenswaardig
incident geleid, waarbij een man, A. B.
geheten, door een schot in de buik werd
getroffen. Levensgevaarlijk gewond
moest het slachtoffer naar het ziekenhuis
worden overgebracht.
Een groepje mannen, bij wie ook B.
stond tegen het middernachtelijk uur
nogal luidruchtig te praten voor 'n Vee-
nendaals café. Toen de politiemannen
hen tot stilte maanden, verzetten enige
personen, vooral B. en een zekere H. G.,
zich daartegen. Het kwam tot 'n vecht
partij. Een der agenten werd van ach
teren en van voren aangevallen en na
dat hij een zijner armen had vrij weten
te maken, greep hij zijn pistool en loste
een waarschuwingsschot. Het tweetal
deinsde achteruit, doch stortte zich later
weer op de agenten. Een van hen werd
bij zijn arm beetgepakt, waarop 't schot
afging en B„ in het onderlijf getroffen,
ineenstortte.
De voorzitter van de economische com
missie van de Raad van Europa heeft
medegedeeld, dat de raadgevende ver
gadering van de Raad de oprichting van
een Europese vervoer»-),pool" zal hespre
ken.
De economische commissie heeft tij
dens haar bijeenkomst te Parijs de op
richting van een Europees vervoersbu-
reau goedgekeurd, welk bureau de mo
gelijkheden zal onderzoeken van het in
een' „pool" bijeenbrengen van 't Euro
pese vervoer op dezelfde wijze ais voor
kolen en staal in het plan-Schuman is
geschied. Ook keurde de commissie een
voorstel goed voor de vorming van een
afzonderlijke pool voor het luchtvervoer.
Verder besloot de commissie om aan
de vergadering voorstellen voor te leg
gen betreffende de oprichting van een
„lage tarieven-club" voor die landen, die
de handel meer dan 60 procent gelibera
liseerd willen hebben.
De bijeenkomst van de raadgevende
Vergadering zal waarschijnlijk op i6 Oc
tober a.s. te Straatsburg worden gehou
den.
Opnieuw eervol vermeld
De Nederlandse troepen delen in de
eervolle vermelding, diê de Amerikaanse
tweede infanterie-divlsie in Korea van
de zijde van president Truman heêft ont
vangen.
De eervolle vermelding, die door het
achtste leger bekend is gemaakt, is ver
leend wegens het standhouden van de
divisie in Mei by de rivier de Sojang
naby de 38ste breedtegraad, toen onge
veer 100.000 noordelyken poogden de
oostelijke sector van het centrale front te
doorbreken. De aanval werd echter af
geslagen en de noordelyken zouden daar
bij ongeveer 48.000 man hebben verlóren
aan doden en gewonden.
(Van onze speciale verslaggever)
Grote letters, des avonds verlicht, kon
vincie Overijssel, lr T. J. Ridder de van
der Schueren mededeelde. Een andere
Welverdiende onderscheiding is de benoe
ming tot ridder in de Orde van Oranje-
Nassau van de heer J. H. H. Berg, wien
algen op de IJsselbrug, zodra men de oude de versierselen door de burgemeester van
Kampen, de heer H. M. Oldenhof, op de
borst werden gespeld.
handelsstad Kampen nadert, van ver
reeds het grote feit aan „Honderd jaar
B. K.".
Uit het kleine bedrijfje, dat de eenvou
dige blikslagersknecht Hendrik Berk in de
Boven-Nieuwstraat begon, toen hij ontslag
kreeg, omdat de weduwe Van Grafhorst
geen volle knecht, die ƒ2.50 per week
verdiende, meer betalen kon, is een mach
tige emaille-industrle gegroeid met 800
man personeel.
Deze Hendrik Berk was een onderne
mend man, wat wel hieruit bleek, dat hij
in zyn vrije tijd te Grave, toen hü daar
als remplagant gedurende twee jaar in
dienst lag, vertinnen van ijzeren en rood
koperen artikelen leerde. In zo'n energiek
persoon moest de bankier Kalff te Zwolle,
toen Berk, die zelf geen rooie duit bezat,
om financiële hulp kwam vragen, wel ver
trouwen stellen.
Zijn zonen schenen uit hetzelfde krach
tige hout gesneden; zü hebben het bedrü'f
door tal van grote moeilijkheen heenge-
sleept en toen rond de jaren 1877 de grote
Duitse concurrentie kwam in de vorm van
een nieuw product, het emaille, en de
Nederlandse huismoeders steeds minder
vertind ijzerwerk of koperen keukengerei
begonnen te vragen, hebben zy de bakens
verzet. Ook zy wilden emaille gaan ma
ken en na vele mislukte experimenten zyn
ze erin geslaagd. Vier jaren lang waren
de winsten, die de vertinnery opleverde,
door de proeven met het emailleren opge
slokt.
Het bedryf bleef voortdurend groeien
en op een drassig weiland, dat opgespoten
moest worden, vlak by Ketel en IJssel, in
Brunnepe, werd in 1886 een nieuwe grote
fabriek gebouwd. Voortdurend moest uit
gebreid worden en in 1909 werkten reeds
500 man in deze onderneming, die verre
weg de grootste industrie van Kampen
was geworden.
De verknochtheid van het personeel,
waarvoor zowel de vroegere als tegen
woordige directie tal van sociale voorzie
ningen trof, is wel duidelijk gisteren ge
bleken op de officiële herdenkingsdag,
toen verscheidene inwoners vsn Kampen
blijk gaven van hun meeleven met dit
jubileum door het uitsteken van de vlag.
Op de herdenkingsbyeenkomst in een
van de fabriekshallen was niét alleen het
voltallige personeel aanwezig, maar ook
vele gepensionneerden luisterden met in
tense belangstelling naar de uitvoerige
historiesehets, die de president-directeur,
de heer J. H. H. Berk gaf.
Tot zelfs de weduwen toe hebben by-
gedragen voor het monument, dat het per
soneel aan de directie heeft aangeboden,
een muur, waarop door de kunstenaar
Lex Horn de ontwikkeling van dê N.V.
Kamper Emaillefabrieken v.h H. Berk en
Zonen is uitgebeeld.
Onderscheidingen
Van nu af aan mag de B. K.-industrie
het praedicaat „Koninkiyk" voor haar
naam voeren, welke verheugende tijding
de Commissaris der Koningin ln de pro-
De onthulling van de gedenkmuur op
êen weide aan de Ketel, hetgeen geschied
de door het oudste en jongste lid van het
personeel, de heren A. Spaan en M. Sellus.
kreeg een aardige omlijsting door het op
treden van de drumband der fabriek.
De president-commissaris, de heer J. v.
Moorsel, die het geschenk aanvaardde,
stak op zijn beurt zyn waardering voor
de toewijding van het personeel niet onder
stoelen of banken.
In aansluiting op de gegevens uit het
Aku-vêrslag, die wij gisteren reeds kon
den publiceren, melden wy nog het vol
gende:
De overeenkomsten tussen de staat en
de A.K.U. met betrekking tot de N. V.
Mij tot Stroverdeling „Sove" kwamen in
het verslagjaar tot stand. Nieuw kapitaal
ten bedrage van 6,3 millioen werd in
de vroegere verhouding van 5 op 4 door
de staat en A.K.U. verstrekt. A.K.U. werd
met de directie van „Sove" belast.
De belangrijkste apparaten en machines
werden besteld; lange levertijden zijn oor
zaak. dat meS de productie niet eerder
dan begin 1952 zal kunnen worden aan
gevangen. Er zal begonnen worden met
de vervaardiging van papiercellulose.
De Mij slaagde er in het nodige aan
grondstoffen te verkrijgen om de produc
tie niet alleen aan de gang te houden,
maar ook de geprojecteerde productie
verhogingen te realiseren. Er bestaat voor
het nu lopende jaar grond te verwachten
dat de grondstoffenvoorzienlng voldoende
zal zyn.
De tegen het einde van 1950 buiten
sporig toegenomen vraag naar rayon was
voor de regering aanleiding de in 1945
ingestelde beperking van de rayongaren-
export onverminderd te handhaven en
daarnaast de uitvoer van rayónvezel aan
zienlek te verminderen ten bate van de
binnenlandse voorziening.
Wat de export betreft, heeft de maat
schappij zich aangepast aan de algemeen
geldende wereldmarktprijzen, als gevolg
waarvan een behoorlyk rendement op
deze export-activiteit kon worden ver
kregen.
Volgens een regeling, welke in Februari
j.l. in werking is getreden, is bepaald, dat
dienstplichtig koopvaardjj-personcel in
plaats van zoals een ander 21 maanden
onder de wapenen te moeten komen er
met 4 maanden af is.
In deze vier maanden krijgen deze
jongelui in Den Helder een speciale op
leiding, welke juist gericht is op hun
eventuele taak in oorlogstijd.
De eerste groep van 120 jongelui ts er
thans onder de wapenen en over onge
veer een maand zullen zy met een brevet
in de zak weer terugkeren naar hun
schip, of dat nu de „Nieuw-Amsterdam"
of een doodgewone kustvaarder is. Enkele
korte herhalingsoefeningen zullen er na
dien voor zorgen, dat zfl „bij blijven,
maar de militaire dienst is voor hen
achter de rug.
Men kampt in de ,,burger"-zeevaart op
het ogenblik met gebrek aan personeel.
Indien een belangryk deel van de jonge
zeelieden gedurende 21 maanden onder de
wapenen zou worden gebracht, zouden
deze moeilijkheden sterk vergroot worden.
Die is niet nodig gebleken, vooral ook,
omdat in oorlogstijd de koopvaardij ook
moet kunnen blyven varen en het op
roepen van deze zeemiliciens dan even
zeer ontwrichtend zou werken als in
vredestyd. Kort en goed, het koopvaardij-
personeel kan noch in vredestyd, noch in
oorlogstijd op de koopvaardijschepen ge
mist worden.
Deze zeelieden kunnen er belangrük <oa
bijdragen de taak van de marine in oor-
logstyd te verlichten door zelf mee te
helpen in dergelijke tyden het schip,
waarop zij varen, te verdedigen. Alle
worden uitgerust met artillerie, daarom is
voor het koopvaardijpersoneel een op
leiding ontworpen die in drie a vier
maanden deze mannen vaardigheid geeft:
a. in het bedienen van luchtdoelartillerie,
dat tevens horizontaal kan schieten'
(kanonnen van 10,5 cM., 7,6 cM. en mitrail
leurs van 40 en 20 mm.); b. in het be
strijden van branden en c. in het dich
ten van lekken. Dit compromis een
compromis, dat ln alle landen van het
Noord-Atlantische Pact tussen marine en
koopvaardij is gesloten komt tegemoet
aan de moeilijkheden van de koopvaardij
en helpt ook de marine.
Kapitein ter zee S. Dobbenga heeft in
zijn functie als hoofd van het bureau
handelsbescherming van de marinestaf de
algemene zorg voor deze opleiding. De
dagelijkse leiding berust bij de luitenant
ter zee I. F. van Dyk.
Tevreden
Reders en maa-lne-officiereai *yn vol
komen tevreden over deze regeling, de
eersten niet alleen omdat het een groot
verschil is of een jonge stoker, matroos
of stuurman 4 in plaats van 21 maanden
niet kan varen, maar ook omdat getraind
personeel in oorlogstijd de kans op het
behoud van het schip vergroot en boven
dien een goed brandweerman aan boord
te allen tijde een aanwinst ls.
De marine-officieren, omdat deze mili
ciens bewezen hebben hun dienst ernstig
op te vatten en met enthousiasme te ver
vullen.
Stuk voor stuk, zo vertelde ons luitenant
- -----iter zee Van Dijk, blijken deze jongens te
koopvaardyschepen zullen in ocrlogstydj begrypen, dat het snel blussen van een
brand of het verjagen van een aanvallend
vliegtuig een zaak is. die hen zeer per
soonlijk raakit, indien zy in oorlogs
omstandigheden op een schip in volle zee
worden aangevallen. Het behoud van dat
schip betekent behoud van kostbare
lading en bovenal behoud van de leven»
der opvarenden.
Ongeveer 100 uren tydens de opleiding
worden besteed aan de scheepsbeveiliging
en 180 aan de artillerie. Daarnaast wordt
ook aandacht besteed aan de algemene
militaire vorming en het aankweken van
discipline.
De opleiding, zo vertelde ons kapi
tein ter zee Dobbenga is continu. Onge
veer 15 tot 20 man per week beginnen
in Voorschoten om dan na verloop van
tijd naar Den Helder te komen en een
plaaitsje te vinden in de niéuwe kazerne
voor de Onderzeebootdienst, die evenwel
door deze dienst nog niet gebruikt,
wordt. Per jaar zullen ongeveer 800
dienstplichtigen van het koopvaardij
personeel een opleiding krygen.
Daarby worden alle moderne middelen,
die de marine ten dienste staan, gebruikt.
De jongens krygen dan ook evenals iedere
andere marine-artillerist een beurt om te
oefenen met de wapens, die staan opge
steld in het artillerie opleidingskamp, dat
ook wel eens de „speeltuin van de
marine" wordt genoemd. Dit opleidings
centrum dankt onze bijnaam aan het
feit, dat hier tal van schoetoefeningen
mogelijk zyn op bewegende doelen, voor
namelijk vliegtuigen en schepen, op
films. Dat de opleiding van drie maanden
van deze jongens goede schutters heeft
gemaakt, bewees een van hen, die met
veertien treffers van de 59 schoten een
Japans „zelfmoordvliegtuig" onschadelijk
maakte met een zware mitrailleur.
Deze „koopvaardy-marine" draagt het
normale marine-uniform met als speciaal
herkenningsteken op de linkermouw een
rode ruit met een witte margriet.
Financiering zeer groot bouw
plan uit eigen middelen.
In Maart 1950 werd een uitbreidings
program van de American Enka Corpo
ration goedgekeurd, hetwelk eind 1951
4al zyn voltooid en waardoor de totale
productie met 25 pet zal stygen. Op het
huidige moment zyn er tekenen, welke
wijzen op een teruggang in de textiel
markt," welke echter, naar men in Ame
rika verwacht, slechts van tijdelijke aard
zal zyn.
De liquiditeit is bevredigend. Sinds
1945 zijn de grote uitbreidingen uit eigen
middelen gefinancierd. Ofschoon het
bouwprogramma nóg zeer grooi is, neemt
de directie aan, dat deze wijze van finan
ciering ook in de eerstkomende jaren
gevolgd Zal kunnen worden.
De extra afschrijving ad 7.085.0Ö0 op
gebouwen, inrichting proefbedrijven, ma
chines en inrichting der productiebedrü-
ven, komt voor 5 millioen voor rekening
van machines en inrichting der produe-
tiebed.yven. Deze laatste 5 millioen ex
tra afschrijving dient voornamelyk om
het ten gevolge van de gestegen prijzen
ontstane tekort op de in het verleden me-
gepaste afschrijvingen ln te halen. Het
totaal dezer afschrijvingen is hierdoor
wederom op basis van vervangingswaarde
gebracht.
Woensdag is het nieuwe schip van de
Holland-Amerika Lijn, de „Rijndam',
voor het eerst in de haven van New York
aangekomen. Twee blusboten van de
brandweer spoten stromen water de lucht
in, hefschroefvliegtuigen cirkelden om het
schip en passerende schepen verwelkom
den de „Rijndam" met drie stoten van
de fluit.
Na de verwelkoming door stads-auton-
teiten verklaarde de directeur van de
H.A.L., de heer De Monchy te menen, dal
de „Rijndam" een nieuwe idee op het
gebied van de scheepvaart is. doch hij
verklaarde met nadruk, dat de H.A.L. niet
tracht passagiers van andere schepen weg
te lokken. „Eerder zal het schip nieuwe
behoeften scheppen", aldus De Monchy.
Militairen hunnen schadever
goeding krijgen
De regering heeft bepaald, dat militai-
rfJ) Vu" die reeds de bij ministe
riele beschikking van Februari j.l. ver
fraaide pet-emblemen hebben gekocht-, de
aanschaffingskosten van deze versierin
gen door het rijk vergoed kunnen krij-
geP' ,nJu bovenbedoelde ministeriële be
schikking is opgeschort, omdat tegen deze
pettenverfraaiing in militaire kringen en
vooral ook daarbuiten onmiddellijk fel
verzet rees.
In de tijd tussen het bekend worden
van de ministeriële beschikking en de
later volgende opschorting hebben ver
scheidene officieren, onderofficieren en
soldaten voor eigen rekening hun hoofd
deksel volgens de richtiynen van de
ministeriële beschikking laten verande
ren.
De tegemoetkoming in de kosten be
draagt ten hoogste 34.50 voor een opper-
offieier, 12.50 voor een hoofdofficier,
ƒ11 voor een subaltern-officier, ƒ7 50
voor een vaandrig, kornet en een onder
officier van hogeren, ƒ2.50 voor een
onderofficier van lagere rang dan die van
adjudant-onderofficier en 1.50 voor een
korporaal en een soldaat.
Naar verluidt zal er geen verandering
meer gebracht worden in de petten, tenzy
een zeer kleine, die niet meer dan een
gulden zal kosten.
Het Vatican» heeft van het Metropoli-
taan kapittel te Krakau in Polen beves
tiging van het overlijdensbericht va»
kardinaal Sapieha ontvangen. Vandaag
was het stoffelijk overschot in de kathe
drale kerk opgebaard en morgen zal de
plechtige begrafenis plaats hebben.
In sobere maar ontroerende woorden
heeft de spreker van Radio Vaticana de
persoon van de overleden kardinaal her
dacht. Hy werd genoemd „De goede her
der", die zich door geen enkel politiek
regime liet vangen, welke de critiek ook
was, die op hem werd uitgeoefend. Hy
is een onvervaard stryder voor de rech
ten van de Kerk geweest.
Hy was wars van alle compromissen
en verzette zich fel, reeds toen de jónge
Poolse regering na de laatste oorlog
maatregelen nam, waarmede de Kerk
rich niet mocht verenigen.
Na de dood van deze laatste kardinaal
achter het „Ijzeren gordijn" telt het H.
College van kardinalen te Rome nog
slechte 49 leden, van wie 18 Italianen.
Gisteren zijn 8e Rotterdam onder aus
piciën van de Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor Rotterdam enige verte
genwoordigers van de havens van Am
sterdam, Rotterdam, Antwerpen, Ham
burg, Bremen en Gent bijeen geweest, óm
de grote conferentie van de Noordzeeha
vens voor te bereiden, die op 25, 26 en 27
September a-s. 8e Rotterdam zal worden
gehouden. Op de bijeenkomst van giste
ren is de agenda voor die grote conferen
tie besproken en deze is, naar wij menen
te weten, in ontwerp gereed gekomen.
Op 16 Augustus zal de Westduitse mi
nister van Verkeer, dr Hans Seebohm,
een bezoek brengen aan Den Haag om
met minister Wemmers verkeersproble
men van Nederland en Duitsland te be
spreken.
Gisteren hield ln het gebouw voor Kun
sten en Wetenschappen te Utrecht de
centrale bond van onderling beheerde
ziekenfondsen zijn algemene vergadering.
Deze was druk bezocht, een gevolg van
de precaire financiële toestand van hel
ziekrnfondswezen
De bondsvoorzitter, de heer C. J. van
Lienden uit Eindhoven, besprak de voor
naamste punten uit het voorontwerp zie
kenfondswet. dat door de ziekenfonds
raad ter zake van advies aan de minister
werd gestuurd. Uitdrukkelijk zei spreker,
dat de enige goede oplossing, voor het
ziekenfondswezen zal zyn, de instelling
van één soort verzekerden, zodat dus de
begrippen verplicht en vrijwillig verze
kerden dienen te verdwijnen. "Ook de
ambtenaren, aldus spr, behoren onder de
ziekenfondsverzekering te worden ge
bracht, voor zover hun inkomen de daar
toe gestelde grenzen niet overschrijdt.
Alhoewel de spr zeide het historisch ge
groeide te respecteren, betoogde hy, dat
het uitbreiding geven aan ziekenfondsen
op levensbeschouweiyke grondslag, de ge
wenste unificatie van het ziekenfonds
wezen z.i. in de weg staat.
Uitvoerig ging spr ia op de grote fi
nanciële moeilijkheden, waarin het zie
kenfondswezen verkeert, zowel voor wat
betreft de vrijwillige als de verplichte ver
zekering. Er dreigt een millioenen tekort
te ontstaan, zo geen drastische maatrege
len worden genomen, zeide spr. Een een
voudige rekensom wijst uit, dat bij het
huidige peil der verstrekkingen de premie
voor de verplichte verzekering tenminste
op 4,6% dient te worden gebracht
Spr deed een beroep op de samenwer
king van alle organen en instanties, die
met hét ziekenfondswezen te maken heb
ben, opdat alle partijen begrip zullen to
nen voor de uiterst j
heden.
precaire omstandig-
De honórariumwensen, die by dé mede-
werkersgroepen leven alsmede de steeds
S'tygende 'kostenfactoren in het zieken
fondswezen, maken de toestand schier on
houdbaar, zo verzekerde spr. Wanneer
het ziekenfondswezen zyn huidige om
vang niet kan handhaven zou dit bete-
kenen, dat een belangrijk deel van de
risico's naar andere organen moet worden
afgeschoven, daar door vele verzekerden
de premie niet meer zou kunnen worden
opgebracht.
Spr noemde als voorbeeld, dat in
Noord-Brabant de premie voor de vrij
willige verzekering met 10 cent per ver
zekerde per week. ingaande 5 Augustus,
moet worden verhoogd. Voor de stad
Eindhoven moet de premie zelfs met 30
cent stijgen en daardoor op 1.50 per
verzekerde per week xvorden gebracht.
