CANADA, het olieland der toekomst
Machtig concurrent van het Oosten li
Mil. Kapel 75 jaar Koninklijk
„Vliegende-schoter'-nieuws van
1947 tot 1950
Nogmaals Vacantie
Nelly Goedhart bijna vermoord
Het woord is weer aan de auteur
r
v
Het drama der „wilde" bronnenj
r
I
Engeland's houding
Het nieuwe plan van
de E.C.A. -
Benelux-concert op het Binnenhof
Broeder Joannes O.F.M.
Talrijke grensinci
denten langs de Joego
slavische grenzen
ZATERDAG 1 AUGUSTUS 1951
PAGINA 3
CJ
W ordt Canada het nieuwe, rijke olielandZullen in de uitgestrekt
heid der prairies de boortorens verrijzen en de farmers hun koeien
verkopen, om in de olieraffinaderijen te gaan werken? Er zijn
tekenen, die hierop wijzen. Volgens sommige optimisten is Canada's
rijkdom aan olie even groot als die van het Nabije Oosten, waarover
momenteel zoveel te doen is. En wie het totaalbeeld, van de olie-
productie in heel de wereld bekijkt, vraagt zich onwillekeurig af,
waarom de Engelsen zicli zo druk maken om Abadan. En uit het
feitdat de Verenigde Staten druk uitoefenen op Engeland, om de
Perzische nationalisatie te erkennen, zou men kunnen concluderen,
dat de wereld niet bepaald om de olie van Iran te springen zit.
Canada is een verklaring van Amerika's houding.
Officiële mededeling te
Washington
Olie en rechten
Een oliemeer
1500 bronnen
Observator
Uiterst boeiende lectuur
Avis rara
Verplicht?
Een document
Nieuwe protestnota's van
Belgrado
De soldaat was op slag dood.
Het feit, (lat de Engelse regering
practiscli eigenaresse van de Anglo
Iranian is, heeft vermoedelijk iets bij
gedragen tot haar tamelijk halsstar
rige houding, al blijft het natuurlijk
belangrijk, dat voor 't Nabije Oosten
en de landen rond de Middellandse
Zee de olie uit het naburige Iran het
goedkoopste is en Engeland er niet
veel voor voelt, de olie uit Saoedi
Arabië eventueel met dollars te be
talen. Hét heeft reeds eerder de in
voer van olie uit de dollarlanden
vrijwel stopgezet, 't Uitvallen van de
olieproductie in Iran zou voor Enge
land niet alleen het verlies van het
millioenenbezit der Anglo Iranian
betekenen, maar tevens inhouden,
dat het veel meer voor zijn olie, of
althans voor een groot percentage
daarvan, zal moeten gaan betalen.
De Amerikanen zijn in Iran bemidde
lend opgetreden. Ze willen de Perzen zo
veel mogelijk toegeven. En wel. omdat
de Amerikanen veel meer dan de Engel
sen altijd kunnen terugvallen op een pro
ductie elders, terwijl bij hen bovendien
nog het motief geldt, dat alle olie, die niet
uit de Verenigde Staten zelf komt of uit
door Amerikaanse maatschappijen geëx
ploiteerde olievelden in andere landen,
altiid een concurrent is.
Men heeft het. misschien zo terloops
zien vermeld, dat het communistische
China alle opslagplaatsen en gebouwen
van de Amerikaanse oliemaatschappijen
te Sjanghai zonder meer in beslag geno
men'heeft. De Verenigde Staten hebben
er geen ophef over gemaakt en dit U15"®
als een voorlopige verliespost genoteerd.
Natuurlijk, er wordt in China geen -Ab3-
dan" genationaliseerd, maar er zou toen
aanleiding genoeg zijn geweest, om er een
brandende, politieke kwestie van te
maken.
Voor het overige, wat hier ook van zij
-- van hieruit is het uiterst moeilijk, alle
facetten van het huidige probleem-
Iran goed te bekijken de olie uit Per-
zië is uiteindelijk slechts zo niet een
druppel, dan toch maar een aantal em
mers in de enorme zee van olie, waarop
de wereldeconomie drijft.
2200 bijproducten
Alvorens we nader ingaan op
Canada als het nieuwe olieland,
stellen we even vast, welke rol de
olie thans speelt. Ze levert 30 procent
van de in heel de wereld dagelijks
gebruikt wordende energie. In 1913
was dit percentage nog slechts 6 pet.
Er kunnen uit petroleum thans niet
minder dan 2200 derivaten ofwel bij
producten vervaardigd worden. Tij
dens de tweede wereldoorlog hebben
de zeestrijdkrachten negentien maal
zoveel olie en benzine verbruikt als
in de eerste.
Uit economisch zowel als militair oog
punt is de olie dus een bijzonder be
langrijke factor, een veel begeerd bezit.
Nu heeft men tot voor kort algemeen
aangenomen, dat de in het Nabije Oosten
in de grond aanwezige voorraad meer
dan de helft bedroeg van wat de aardbol
op zijn tocht rond de zon dagelijks mee
sleept. Er, bestonden zelfs schattingen van
75 pCt ofwel 250 milliard vaten. Naar men
aannam, zou het grootste gedeelte hier
van in Arabië worden aangeboord.
Maar er wordt heden ten dage meer re
kening gehouden met de mogelijkheid,
dat de aarde nog olie bevat, waar men
die nauwelijks vermoedt. Dit is ook in
Canada en wel in de Westelijke provincie
Alberta het geval geweest. Jarenlang is
daar door maatschappijen, die er bron
nen van natuurgas exploiteerden, naar
olie geboord, echter tevergeefs, totdat op
eens olie ontdekt werd in enorme hoe
veelheden.
Dc nieuwe campagne tot productie steun
voor West-Europa van de E.C.A. neen
grotere industriële productie, hogere lonen
en lagere kosten en prijzen ten doei, zo
werd te Washington aangekondigd. (Zie De
Maasbode van 26 en 27 Juli jl.)
Functionarissen van de E.C.A. zeiden,
dat het programma in de eerste plaats be
trekking heeft op fabrieken, en dat de
reeds in uitvoering zijnde plannen tot ver
groting van de productie van landbouw,
visserij en bosbouw ongetwijfeld versneld
zullen worden. Het doel van de nieuwe
campagne voor de Europese industrieën is
niet nieuw, aldus de functionarissen, maar
de gedetailleerde planning betekent, dat
een en ander op volkomen nieuwe wijze
wordt aangepakt.
De E.C.A. is voornemens om wijziging
te brengen in haar politiek van het uit
sluitend via de regeringen werken. Wan
neer de regeringen van de Marshall-lan
den daarin zouden toestemmen, zou de
E.C.A. rechtstreeks werken met de vak
verenigingen. afzonderlijke maatschap
pijen en bedrijfsleiders.
Volgens het plan zouden voor elke in
dustrie productie-steun-raden gevormd
worden. Er zouden deskundigen en tech
nische raadgeving voor een industrie in
haar geheel en voor de afzonderlijke fa
brieken beschikbaar worden gesteld.
Naar men hoopt zal het programma niet
slechts technologische verbeteringen om
vatten, maar ook practijken betreffende
bedrijven en arbeidskrachten voorzover
deze verband houden met de disi.ibutie
'en de afzet' van dë vergrote productie.
Men spreekt reeds van Canada's fabel
achtige olierijkdom. Die heeft Canada's
tekort aan Amerikaanse dollars reeds
met honderd millioen verminderd en een
minister stelde onlangs vast. dat binnen
afzienbare tijd heel Canada van de
nieuwe olierijkdom zal profiteren, zodat
alle beperkingen op de invoer van Ame
rikaanse luxe-artikelen als ijskasten, te
levisieapparaten etc, zullen kunnen wor
den opgeheven.
Het is met Canada s olierijkdom intus
sen" heel "anders gesteld dan elders in
Amerika.' Terwijl in Texas en andere
oliesiaten farmers en Indianen schatrijk
werden, omdat er olie op hun land werd
aangeboord, moeten de boeren in Canada
lijdelijk toezien, hoe anderen de olie uit
hun grond halen. Slechts enkelen: profi
teren vgn de nieuwe situatie en wel,
doordat ze zich vóór hét jaar 1905 ter
plaatse vestjgden. Een groot gedeelte
van het land in de provincie Alberta, die
het centrum van de huidige olieproduc
tie vormt, behoorde toe aan de Hudson
Bay Company en aan de Canadian Paci
fic spoorwegmaatschappij. Toen deze
maatschappijen land aan boeren verkoch
ten, die zich in Alberta vestigden, maak
ten ze het voorbehoud, dat bij de ver
koop de z.g. minerale rechten niet waren
inbegrepen. Indien er dus olie wordt aan
getroffen, behoort die aan één der twee
maatschappijen toe. Bovendien heeft de
Canadese regering zich nog het recht
voorbehouden, concessies voor het boren
van olie te verstrekken.
Een farmer, die heeft laten vaststellen,
dat er in zijn grond olie zit, kan zo n con
cessie kopen. Maar voor het aanboren
an de stad Edmonton, waaromheen
zich voor het ogenblik de voornaam
ste. en rijkste olievelden bevinden.
De Atlantic 3 werd in Maart 1943
opeens „wild" en de technici slaag
den er niet in, de steeds toenemende
i vloed van olie te stuiten. Hoe het
mogelijk was, dat de bron niet onder
controle bleek te houden, is nog
steeds een der raadsels van Alberta's
jonge olieindustrie. Op de eerste dag,
natuurgas de lucht in en als die in brand
zou vliegen
In Juni was men er in geslaagd, een
groot gedeelte van de ingedijkte olie af
te voeren. Overal vandaan waren de
tankwagens gekomen ende bron
scheen tot bedaren te komen. Men haalde
ruimer adem.
En toen begon de bron opnieuw te
werken een hoeveelheid van 10.000 vaten
per dag aan de oppervlakte brengend.
Maar ze moest dicht! Er werd een spe
ciale pijpleiding aangelegd, waardoor
honderdduizenden liters water over een
afstand van ettelijke kilometers in de
bron gepompt werden.
Maar de Atlantic 3 werd er nog wilder
door. Op eon goede dag stortte de stalen
boortoren ineen en verdween in de grona
en in de eerste week van September vloog
de bron in brand
Deze wild geworden, brandende olie
bron in de provincie Alberta,
Canada, wierp maanden achtereen
een honderden meters hoge kolom
van brandende olie en gas de lucht-
in, tot ze eindelijk „getemd"' werd.
van een oliebron en de exploitatie van
een olieveld zijn grote kapitalen nodig.
En een concessie wordt gewoonlijk niet
verstrekt, als de gegadigde niet kan aan
tonen, financieel in staat te zijn, haar te
gebruiken. Tegen een fortuin, dat in de
olie verdiend wordt, gaan er gemiddeld
negen verloren. Zelfs de gemiddelde^ ka
pitalist is. niet in staat, „in de olie te
gaan, aangezien er grote risico s aan ver
bonden zijn.
Een „olie-vulkaan 1
Een treffend voorbeeld hiervan is
wel het. in brand vliegen van de
Atlantic, een oliebron in de buurt
dat ze in werking trad, spoot deze] De v]ammen sloegen ettelijke honder
bron 10.000 vaten olie de lucht in,
alsmede een 50.000 kubieke voet
natuurgas, in een kolom, die een
hoogte van ongeveer vijftig meter
bereikte. Het met sneeuw overdekte
land in liet rond werd met modder
en olie bedekt. Op dc tweede dag
leek bet, dat de bron rustiger werd,
maar opeens begon de grond te sid
deren en de bron een wild gedruis
uit te stoten. Atlantic 3 werd een
kleine vulkaan!
Het afsluiten van een wild geworden
oliebron is zoiets als het stoppen van een
opengesprongen brandkraan met blote
handen. Maar men probeerde het. Grote
hoeveelheden modder en cement werden
er in gepompt, om te trachten, do olie
stroom te stuiten. Maar overal in het rond
ontstonden kleinere kraters en vormden
zich grote plassen olie, die spoedig kleine
meertjes werden. Een hoogst gevaarlijke
toestand! Eind April waren er enkele
honderden kratertjes en er begon zich
nu een waar meer van olie te vormen.
Men riep een deskundige uit Texas te
hulp. die daar al menige wilde oliebron
„getemd had. Maar ook deze expert
stond aanvankelijk machteloos. Tever
geefs liet hij op duizend meter diepte
dynamiet ontploffen, teneinde de bron
geheel af te grendelen. Daarna pompte
hij massa s veren, Icatoenzaadhulzen, ha
vermout, zaagsel en 10.000 zakken cement
in de bron.
**ad .2ich een hoeveelheid van
15.000 vaten olie over het land verspreid.
In allerijl werden er dijken aangelegd,
on?r tu i tegen te houden.
Het hele olieveld werd tot verboden
terrein verklaard en het werd vliegmachi-
Se+ ^eu-boden, boven de bron te vliegen.
Fotografen hadden de toestellen gehuurd
mTrfrfpiH %n nï^aken! Met de olie st€eg ge
middeld 50.000 tot 100.000 kubieke voet
den meters de lucht in en het oliemeer,
dat zich inmiddels weer gevormd had.
werd één massa vlammen en dikke, vette
rook. Negen-en-vijftig uur achtereen
brandde de Atlantic 3. Al 't water, waar
over men in de omgeving beschikte, werd
er in geworpen en plotseling, met een
soort geweldig spuwen en kuchen, kwam
de bron tot rust. Ervaren boortechnici
hebben haar twee maanden later met al'.e
middelen der moderne techniek herme
tisch afgesloten.
Intussen had Atlantic 3 toch maar even
tjes 1.250.000 vaten olie opgeleverd en zich
aldus onder de rijkste oliebronnen van
heel West-Canada geschaard. Het groot
ste gedeelte er van kon bijeen gezameld
en ter markt gebracht worden.
Het drama van de Atlantic 3 was
het eerste en het laatste drama.
Sinds 1948 zijn er in Alberta geen
bronnen meer wild geworden. En er
zijn er, die reeds veel meer op
geleverd hebben dan Atlantic 3. Het
totaal aantal producerende bronnen
bedraagt nu in de provincie Alberta
1500 en'.zoals deskundigen be
weren, we zijn pas begonnen
Volgens voorlopige berekeningen
heeft Canada's olierijkdom die van
het Nabije Oosten van 75 pet. der
wereldrijkdom tot 40 pet. terug
gebracht. En dit, terwijl niet zo heel
lang geleden in oliekringen de kans,
dat er in Alberta voldoende olie zou
worden gevonden, op 13 tegen 1 ge
steld werd.
Inderdaad heeft het aanvankelijke on
derzoek grote teleurstellingen en verhe
zen opgeleverd. Zo heeft een combinatie
van vijf Amerikaanse oliemaatschappijen
nog verleden en eerverleden jaar op een
bepaalde plaats 555 dagen achtereen naar
olie laten boren, zonder resultaat.
Maar thans loopt er dwars door de
graanvelden van Canada's Westelijke pro
vincies 'n pijpleiding van enkele duizenden
kilometers lengte. Edmonton's inwonerta.
is van 91.000 in 1941 tot 160.000 in 1950 ge
stegen. En in de kas van Alberta alleen
vloeit jaarlijks 25. millioen dollar aan con
cessierechten. terwijl deze provincie met
Texas tot de rijkste oliegebieden van de
wereld gerekend wordt. En volgens gezag
hebbende experts is de olievoorraad var,
Alberta ongelimiteerd. Zij zal de stout
ste verwachtingen overtreffen, zeggen ze.
Er is bij Edmonton reeds een grote olie-
raffinaderij gebouwd. Economen voorspal
len, dat dank zij de olie in West Canada
talrijke industrieën zullen verrijzen, zodat
de landbouw er spoedig ten achter za.
staan bij ie industriële bedrijvigheid.
Een nadeel wordt inmiddels gevormd
door de strenge winters, waarin vooral
het vervoer van de olie per tankwagen
gestagneerd wordt. Met ijs bedek'e wegen
dwingen de chauffeurs vaak, dagen lang
ergens in de prairie te parkeren. Het win
nen van olie gaat er in het koude Canada
heel anders aan toe dan in het he-e
Arabië en Iran. In beide gebieden eenzelf
de romantiek: vele snel rijk geworden
mensen, voorts in het nabije Oosten
Bedoeinen, die rich opperbest op eee
truck thuisvoelen en in Canada cowboys,
die hun kudden in de steek laten, om
achter het stuurwiel te gaan zitten.
Canada zal als olieland een be-
langrijke rol gaan spelen. Het
wereldverbruik van olie is thans
3.500.000.000 vaten per jaar, waar
van 2.000.000.000 in Noord- en Zuid-
Amerika en Europa verbruikt wordt.
Men neemt aan, dat de wereldreserve
tussen de 60 en 70 milliard vaten
groot is, zodat de voorraad in een
halve eeuw uitgeput zou zijn, indien
tlians niet Canada als een nieuwe
producent naar voren was getreden.
Er wordt daar voorspeld, dat velen,
die als boeren naar Canada zij" g<*.
gaan. bun definitieve bestemming in
de olie- en de daarmede annex zijnd?
industrieën zullen vinden.
De Kon. Militaire Kapel ontving 75 jaar
geleden het praedicaat „Koninklijke". En
terecht zei staatsraad mr dr L. N. Deckers,
voorzitter van de Stichting „Onze Kon.
Militaire Kapel", dat Koning Willem III
een vooruitziende blik hierbij had gehad
en dat het corps het praedicaat had ver
dient en het waardig is gebleken.
Ter viering van dit heuglijk feit, werd
op het historische Binnenhof met als
klankbord de aloude gevel van de Rid
derzaal, een gala-concert, gegeven door de
..Guides de Belgique" uit Brussel, het
muziekcorps van de Garde Grand-Ducale
uit Luxemburg en de Kon. Militaire
Kapel.
De laatste lettergreep van Benelux
opende het concert met. de ouverture
Tannhauser, voorts met een prachtig
huzarenstuk van M. Gould, getiteld „Je
richo, Rhapsodie Americame een goed
geschreven, interessant werk, dat ook
de kwaliteiten van het muziekcorps uit-
stekend liet uitkomen. Met de Sabeldans
uit Katchaturian s Ballet „Gajeneh
werd pittig besloten door de Luxembur
gers, die een hartelijke hulde in ont
vangst hadden te nemen.
De Guides begonnen met Koeberg s
„Zeelandia", een sympathieke geste,
waarvoor de componist kwam danken
„Rhapsodie Flamande" met veel muzi
kale Uylenspiegel-streken spande de aan
dacht nog meer en met de heide Pracb"
tige marsen, die van de parachutisten en
die van het regiment Guides, werd
geestdrift tot het kookpunt gebracht. Dat
was formidabel mooi en uitstekend ge
speeld. Het jubilerende corps besloot het
concert met de bekende Piet Hein-rhap-
sodie van Peter van Anrooy, drie delen
uit hetzelfde Ballet van Katchaturian
waarin nog meer barbarisme klinkt dan
in de Sabeldans en tenslotte drie tradi
tionele marsen van dr Walther Boer (die
zelf dirigeerde onder groot enthousias
me). N. A. Bouman en Dunkier (Grena
diersmars). Bij die marsen werkte de
band met trompetters en drummers mee.
Men zou er werkelijk krijgshaftig van
kunnen worden en men komt wel onder
de mdruk van de macht der muziek, ook
in deze regionen.
Staatsraad Deckers huldigde het ju
bilerende corps, de deelnemende buiten
landse corpsen en de initiatiefnemers van
deze geslaagde gala-avond. De burge
meester van 's Gravenhage voegde daar
aan nog enkele woorden toe, waarin hij
vooral zijn erkentelijkheid erover uit
sprak, dat de Kon. Militaire Kapel haar
„ouderlijk huis", de Residentie, niet heeft
verlaten, hetgeen een tijd lang heet* ge
dreigd. Als huldeblijk bood hij een door
een Haagse componist te schrijven feest-
mars aan. Zeer veel genodigden o.wf veel
militaire en burgerlijke autoriteiten
woonden het concert bij.
's Middags waren de drie corpsen reeds
door de burgemeester wie ze een muzi
kale groet brachten, ontvangen. J. K.
Spoken van deze eeuw
Gedurende drie jaren heeft de wereld zich druk gemaakt om vliegende
schotels. Er werden allerlei grappen over gedebiteerd, doch velen geloof
den er niet alleen ernstig aan, maar getuigden met de grootste stelligheid,
ze met éigen ogen gezien te hebben. En ook toen er vanwege het Ameri
kaanse luchtvaartministerie een officiële verklaring van het fenomeen ver
strekt was, bleven velen volhouden, dat er werkelijk zoiets als vliegende
schotels hestonden.
Beel wat mensen hebben zich er bang om gemaakt. Ze beschouwden de
vliegende schotels werd er zelfs niet gemeld, dat er één in Mexico een nood
landing had gemaakt en men er de piloot, een mannetje van één meter lengte,
dood in gevonden had'T als verkenners van een der ons omringende planeten,
m het bijzonder Mars, die wat dit betreft, zijn naam niet mee heeft. En ze
vreesdendat. een invasie van Marsbewoners, waarmee herhaaldelijk de draak
gestoken is, dan toch wel eens zou, kunnen plaats vinden. Enkele jaren geleden
liepen in de Verenigde Staten de mensen doodsbenauwd hun huizen uit, toen de
bekende filmspeler en regisseur Orson Welles in een radio-luisterspel zo'n
invasie dermate levendig beschreef, dat. het net echt leek.
Dit is John Rebus, een der weinige farmers in Alberta, die. rijk. werd, toen
er olie in zijn land gevonden was. Hij had dit n.lvóór 190.Ï gekocht, bezat-
dus de z.g. minerale rechten. Men ziet hem hier in gesprek met een tweetal
olietechnici.
En nu zitten we met een heel boek over
de vliegende schotels, ondanks de catego
rische ontkenning van het luchtvaart-
ministerie. dat immers beweerde, dat het
niets anders waren dan grote, tafzijden
luchtballons, welke tot grote hoogten op
stegen en die werden opgelaten ten be
hoeve van bepaalde atmosferische waar
nemingen. Ze wekten, wanneer ze zich op
bepaalde hoogten bevonden, de indruk
van een vliegende schotel.
Wanneer wij ons hier aan de officiële
verklaring houden en dus het bestaan van
vliegende schotels ofwel geheimzinnige,
uit bijzondere, niet op de aarde voor
komende materialen bestaande, door de
lucht klievende en al of niet „bemande
machines als uitgesloten beschouwen,
neemt dit niet weg, dat we het probleem
als hoogst interessant aanvaarden, ien
eerste, omdat de hemelruimte ons smds
de dagen van Jules Verne en zijn denk
beeldige reis naar de maan bijzonder in
teresseert én ten tweede, omdat al die
waarnemingen van zg. vliegende schotels
een belangwekkend, psychologisch pro
bleem vormen. En we twijfelen er geen
ogenblik aan, dat in de geschiedenis van
de verovering van het heelal indien de
mens hierin althans slaagt de periode
der vliegende schotels als een heel merk
waardige zal worden aangetekend. Mis
schien zal men ze dan vergelijken met
spoken en geesten, zoals die in vroeger
eeuwen de mensen met schrik vervulden
en heden ten dage nog voor heel wat hun
ner aanleiding tot heerlijke of angstwek
kende griezelpartijen zijn.
Deze ontboezeming werd ons ingegeven
door het boek van Frank Scully „De Jacht
op de Vliegende Schotels", waarvan een
Nederlandse vertaling door mS- R- A-
Arnken verschenen is by de Uitgeverij
De Librije te Heemstede.
We stellen al direct vast. dat dit boek
in ieder geval een uiterst boeiende lectuur
vormt en teven? heldere, interessante uit
eenzettingen bevat, over verschillende
problemen, welke aan eventuele reizen
door de hemelruimte verbonden zijn. En
alleen al het vliegende schotelmeuws van
1947 tot 1950 verschaft de lezer heel wat
f stof tot overpeinzingen en speculaties En
die lezer kan zowel jong als oud zijn.
Voor beide categorieën is er „elck wat
wils".
De verklaring van het Amerikaanse
luchtvaartministerie is indertijd nog aan
gevuld door een mededeling van dr
Li<""
Mej, Nelly Goedhart heeft aan mijn verbeelding haar bestaan te danken.
Persoonlijk heb ik haar de acte lager onderwijs uitgereikt en een vaste
aanstelling aan een bijzondere school bezorgd. Beladen met. drie zware
handkoffers is ze met mijn toestemming naar Londen afgereisd,
Thans, nu haar persoon nogal wat pennen in beweging heeft, gebracht,
zou het voor mij natuurlijk een kleine moeite zijn haar even op te bellen
om haar mede te delen en op te dragen: „Je irriteert me zo, spring maar
van de hoge leuning van de Tower-Bridge midden in de Theems en
verdwijn".
Zo wreed en onbarmhartig wil ik deze gefantaseerde jongedame echter
niet behandelen Ik sou mij daarmede in ernstige mate compromitteren
tegenover degenen, die het in onze editie van verleden week Zaterdag voor
haar hebben opgenomen. Ze mag nog wat blijven leven en krijgt de
gelegenheid om haar voornaamste karakterfout in te zien. Eerst dan mag ze
voor goed verdwijnen in het niet, ivaaruit zij werd geboren. Wanneer zij
stra xS bruingebrand. uit Zuid-W ales terugkeert, mag zij alle artikelen
lezen, die ik zorgvuldig voor haar bewaar.
Het aantal mensen, dat vindt, dat de
onderwijzer (es) toch maar een gemakke
lijk leventje leidt, is legio. Beweer maar
eens, dat het heus niet meevalt om je
leven lang in eer, schoollokaal een gr uit
aantal jongens of meisjes de kennis bij
te brengen, welke voor het latere leven
wordt vereist. Prompt daarop zal de
verpleegster daartegen inbrengen, dat zij,
die juist een hele week lang 's nachts in
het ziekenhuis heeft moeten waken, het
toch maar heel .wat moeilijker heeft. De
gezinsverzorgster, die zich uitslooft om
de kinderen, wier moeder al maanden
lang ziek te bed ligt, keurig voor de dag
te laten komen, ook. De vertegenwoordi
ger, die het gehele land moet afreizen
om zijn salaris bij elkaar te verdienen,
eveneens. De journalist, die nog 's avonds
laat op de schrijfmachine jakkert om zijn
artikel op het nippertje met de laatste
trein te kunnen meegeven, dito. En dan
de winkelier, de treinconducteur, de
chauffeur van dr X, noem ze maar op..
Deze mensen krijgen geen vijf weken,
doch doorgaans niet meer dan vijf dagen
vacantie per. jaar. Hoogop twee weken.
Zelf heb ik ook een goed bezette dagtaak
toegemeten gekregen, doch ook mijn
Mej. Nelly Goedhart
vlot, sportief, goedhartig
jaarlijks verlof bestaat uit niet meer dan
vijf dagen.
Van het idee om er samen eens op uit
te trekken, dat door Tijdspiegelaar ge
suggereerd werd, kan derhalve tot mijn
spijt niets komen. De wederzijdse vreug
de zou van te korte duur moeten zijn.
Zijn plan om enige tijd in ons klooster te
komen logeren, zou beter uitvoerbaar
zijn. Wij hebben nog wel een cel voor
hem vrij. Hij is natuurlijk te allen tijde
welkom. Als hij haar, die zijn zorgen
deelt maar thuis laat, want wij hebben
pauselijk slot.
Wanneer hij deze pelgrimage onder
neemt, doet bij dat ongetwijfeld met de
wfjze woorden van Thomas van Kempen
voor ogen: „dat kap en kruin weinig
baten, doch boetvaardigheid, versterving
en ingetogenheid yan zinnen bepalend
zijn voor de inwendige gesteltenis eens
waren kloosterlings". (De vertaling die
op mijn boekenrek staat, is niet meer zó
nieuw).
Doch Iaat ons het luchtig tournooi der
speelse spitsvondigheden staken om over
te gaan tot een ernstige beschouwing van
ons onderwerp.
Wie in zijn jeugd het onderwijzersbe-
roep kiest, doet dit over het algemeen uit
idealisme. Kinderen opleiden tot flinke
leden van .de maatschappij en trouwe en
overtuigde zonen en dochters en
Moederkerk mag beschouwd worden ais
een apostolaat dat de inzet van de gehele
persoonlijkheid vergt. Daartoe zijn over
gave. toewijding en opojferlingsgezmd-
heid vereist. Zij moeten trouwens hun
taak verrichten zonder de afleiding,
welke in andere beroepen doorgaans veel
vuldig wordt geboden. Is de overmatige
drukte der laatste weken van het school
jaar achter de rug, dan kunnen wjj ons
indenken, dat zij door en door ver
moeid behoeften gevoelen aan een
paar weken volkomen rust. Dat komt hun
toe. Niemand mag bun deze noodzake
lijke ontspanning misgunnen.
Niettemin heb ik veertien dagen gele
den het plan geopperd, dat Mej. Nelly
Goedhart ook eens aan de zorgen en
moeilijkheden van Mevr. Clara Elisabeth
de Boer geb. van Dam zou denken. Ik
durfde dat aan, omdat de praktijk my
geleerd heeft, dat velen harer mannelijke
en vrouwelijke collega's dat reeds met
terdaad doen. Die trekken er met dc
kinderen van hun klas tijdens de vacan
tie meermalen op uit. Leraren en lerares-
Mevrouw De BoerVan Dam
sen van middelbare scholen gaan met
hun leerlingen zelfs wekenlang in een of
andere mooie streek van ons land loge
ren. Zij beschouwen dat niet als „werk",
maar als een „goed werk", waarmede zij
de lasten der ouders helpen verlichten.
Tevens vormt zo'n trip voor leiders en
leidsters een voldoening gevende ont
spanning. die hen gelukkiger maakt, om
dat zij anderen in hun genoegens doen
delen. Voor een idealistisch voelend
meisje bestaat er geen verhevener taak
dan door dienende liefde anderen rijker
en gelukkiger te maken.
„Schrijft U ook 'ns over de moeilijkhe
den van de ongehuwde werkende vrouw"
vroeg mij een onderwijzeres in een keu
rige en uiterst correct gestelde brief. Ik
heb haar beloofd, dat ik dat te zijner
tijd zou doen, doch kan haar thans reeds
verzekeren, dat de oplossing vóór dit
probleem, waardoor zovele jonge vrou
wen werden gekweld, in deze richting
gezocht moet worden.
Mej. Nelly Goedhart begrijpt van dit
allés niets. Dat is de voornaamste grief,
die ik tegen haar karakter heb, voor
welks deugden en feiien ik overigens
zelf verantwoordelijk ben. Haar sociaa'
gevoel is op z'n zachtst uitgedrukt
zwak ontwikkeld. Als zodanig is zij een
avis rara genoemd. Dat is ze ook. Geluk
kig maar. Maar het is mij gebleken, dat
er in ons land nog plaatsen bestaan, waar
nesten van deze uitzonderlijke vogels
worden aangetroffen. Daarom heb ik er
eentje gevangen en in een kooitje te
kijk gezet.
Js Mej. Goedhart verplicht een weekje
van haar vacantie voor dit doel beschik
baar te stellen? Dat heb ik allerminst
beweerd. Wanneer Iemand gevraagd
wordt om Vincentiaan te worden Is htf
daartoe ook niet verplicht. Om als Com
missaris tot het bestuur van het St. Fran-
ciscus-Llefdewerk toe fe treden ook niet
Maar het is voor de maatschappij toch
maar heel gelukkig, dat er niet altyd zo
nauw op een strikte verplichting wordt
gelet Wel heb Ik betoogd, dat Mevr. de
Boer-Van Dam dat tenzeerste zou waar
deren. En met Mevr. de Boer talrjjke
andere mevronwen. Beweren wjj teveel
wanneer we verklaren dat de zorgen van
Mevrouw de Boer de zorgen van het
grote gezin momenteel de grootste
zorg van het katholieke volk van Neder
land vormen? Wat zij voor haar gezin
nodig heeft is allemaal even duur; hulp
heeft z() doorgaans niet, want meisjes,
die een dienende gezinstaak als de mooi
ste voorbereiding op haar toekomstige
levensbestemming beschouwen, worden
met de dag schaarser. Wel krjtgen deze
mevrouwen wekenlang haar kinderen
over dc vloer, die uit verveling nog bij
zonder lastig kunnen zijn ook.
„De moeilijkheden van haar levensstaat
heeft zij vrijwillig aanvaard" werd mij
schriftelijk verzekerd. „In de sacramen
tele huwelijksgenade vindt zij de kracht
om deze te dragen. Wij, alleenstaande
vrouwen, beschikken niet over deze nooit
falende bron. Haar leven is toch maar
heel wat rijker dan het onze".
Dat is allemaal volkomen waar, doch
de oplossing, die mij dan aan de hand
wordt gedaan: laat zij haar moeilijkheden
maar zonder hulp van buiten trachten te
boven te komen, bevredigt niet. Deze is
fout. Als sociaal voelende mensen zijn
wij verplicht elkander zoveel mogelijk te
helpen.
Is Mej. Goedhart de enige die deze taak
op zich moet nemen? Dat is niet direct
noodzakelijk. Door haar maatschappe
lijke positie, welke meebrengt_ dat zij de
opvoedingstaak der ouders gedeeltelijk
en zelfs voor een groot gedeelte
mag aanvullen, valt weliswaar de aan
dacht allereerst op haar en haar collega's,
doch anderen particulieren zowel als
organisaties, zoals verleden week terecht
naar voren werd gebracht mogen haar
dit werk gerust uit handen nemen. Laat
Nelly Goedhart dan maar in Zuid-Wales
blijven. Zo het goede maar gedaan wordt.
Voor een verblijf in een rustoord die
W'ij by ons in Limburg gelukkig beril-
ten komt Mevrouw de Boer niet in
aanmerking. Wat zij nodig heeft js: een
paar dagen op vacantie gaan, zoals ten
slotte de winkeljuffrouw, de stenotypiste,
de dienstbode, de melkboer, de loodgie
ter en Jan en alleman doen. Weg uit
tredmolen van haar dagelijkse bestaan,
met haar man de vrije natuur in, xonoer
de kinderen, die zij altyd om zich lie
heeft. Tenslotte willen man en vrouw
ook wel eens samen alleen zijn.
Wat denken de talryke lotgenoten van
Mevrouw Clara Elisabeth de Boer geo
Van Dam daarvan?
E. LOHMAN Q.F.M.
,iddle, hoofd van de afdeling Kernsplit
sing van het Bureau van Onderzoek der
Amerikaanse Marine, die mededeelde, dat
zijn afdeling eveneens van „proefballons"
gebruik heeft gemaakt, die een snelheid
van 300 kilometer per uur konden be
reiken.
Daarmede leek de kwestie wel vol
komen van de baan. waarbij overbleef
dat Frank Scuèly zich niet door de offi
ciële verklaringen bevredigd voelde. Hij
beschouwt zijn boek in ieder geval als een
document En dit is het ook, al kan er
niet van gezegd worden, dat het de indruk
maakt, wetenschappelijk volkomen ver
antwoord te zijn.
Intussen, ing. Arnken, de bewerker,
meent, dat dë inhoud van het boek niet
onaannemelijk is en hij zegt dit als tech
nicus. Hü is zo voorzichtig, de vraag of
Scully de waarheid spreekt, in het midden
te laten en merkt voor het overige terecht
op, dat diens mededelingen fascinerend
en suggestief zijn.
Dit zün we volkomen met hem eens
En indien wetenschappelyke mensen wel
licht om details zullen glimlachen en het
hele probleem der vliegende schotels naar
net rijk der fabeltjes willen verwijzen,
dan is er toch nog heel wat, dat voor d»
gemiddelde leek de moeite, er kennis van
te nemen, alleszins waard is
We leven in een tijd van' de beste en
modernste communicatiemiddelen Het
meuws kan op allerlei manieren worden
overgebracht, met postduiven (zoals we
bu het jubile van het persbureau Reuter
nebben kunnen lezen) en door telex en
draadloze. Maar soms heeft men het ge
voel. dat men over menig aspect van het
nuidige wereldgebeuren hoogst onvol
doende, ja zelfs op bedrieglijke wijze
wordt, voorgelicht.
Het woord „top secret" ig daarbij niet
van de lucht. Allerlei officiële instanties
betrachten de grootste geheimzinnigheid
omtrent tal van zaken, waarmede het
welzijn der mensheid gemoeid is. De
atoombom is hiervan wel een éclatant
voorbeeld. Welnu, een boek als het onder
havige vindt zijn oorsprong, bestaansrecht
en aantrekkingskracht in belangrijke mate
ln dit geheimzinnige gedoe.
Over de atoombom gesproken. De
schrijver vertelt, dat de atoomsplitsing in
feite naar een magnetische splitsing voert,
welke veel gevaarlijker is. Hij wijst tevens
op het verschil van inzicht inzake het
electro magnetisme, waarvan men tot dus
ver het geheim niet heeft weten te door
gronden en dat de geleerden nog lang zal
bezig houden, maar dat tevens nieuwe,
ongedachte mogelijkheden opent.
De oorspronkelijke titel „Behind the
flying saucers" (Wat er zoal achter de
vliegende schotels zit), gaf het karakter
van het hierboven bedoelde boek beter
weer dan het sensationele „De jacht op de
vliegende schotels".
Naar Vrijdag officieel te Belgrado is
bekend gemaakt, heeft Joegoslavië hij
Roemenië en Hongarije geprotesteerd
wegens „het uitlokken van grensinciden
ten".
In een Vrijdag aan de Roemeense am
bassade overhandigde nota wordt Ro--
menie ervan beschuldigd in de pen-
van 27 Mei tot 25 Juli 53 maal het Joet
Slavische grondgebied te hebben gesoho:
den De Roemeense regering heeft.
voegt de nota er aan toe, niets gedaan n
de agressieve activiteit van haar gren.--
personeel te beëindigen".
Een soortgelijke nota is enige dagen -
leden aan de Hongaarse regering gezon
den. In deze nota wordt melding gemaakt
van 38 grensincidenten in dezelfde periode.
Tot dusver is geen antwoord ontvangen
op acht dergelijke protestnota's, waarin
gesproken werd van 200 grensincidenten,
waarbij één Joegoslaaf werd gedood en
drie gewond.
In Belgrado kwam Vrijdag inmiddels
eeii bericht binnen over een nieuw inci
dent aan de Joegoslavisch-Roemeense
grens. Volgens radio-Belgrado werd een
Joegoslavisch soldaat door het hoofd ge
schoten door Roemeense soldaten, die zich
op Joegoslavisch grondgebied bevonden
in de omgeving van Hetlna.
