Nieuws uit STAD eu OMTREK
Volksbond verving Broers vest
De deviezenpositie weer iets
verbeterd
7
Azië en zijn grondstoffen
Medespeler op het toneel
der wereld
HALVE EEUW VISAFSLAG
IN AMSTERDAM
EEN EUROPEES LEGER?
De camera op t
buitenland
Twee der daders
meldden zich
Woensdag 29 augustus 1951
pagina 2
Het was er overvol, maar het ging
Vanavond
Broersvestival
HARRIMAN in parijs
Nederlandsche Bank
President Truman naar
San Francisco
Schuldig aan treinramp
in de rol van neutrale derde macht
Tijden veranderen, maar vissers niet
HET PLAN-PLEVEN
Herstelbetalingen door
Jap
an
Mgr Montini in
Amerika
Hij zat met zijn vrouw
aan een kopje thee
Groningen herdenkt
zijn ontzet
Pax-Romana in het
Midden-Oosten
WEERZIEN MET „THE KID"
BURGERLIJKE STAND
LICHT- EN FEESTWEEK
TE GOES
N.V. BOTTELO GEOPEND
UITSLAG PRIJSVRAGEN
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
HET RIJK NEEMT WEER
VOORSCHOT OP
Liquiditeitsverbetering
Stijging bankbiljettenomloop
Het epos van Piet Vrees
DE OVERVAL TE ROTTERDAM
Geen geld voor jubileum
In verband met de a.s. vrede
met Japan?
gepakt
Echtgenote werd
geschaduwd
Vereniging van Arabische
katholieke academici
Moeten de organisatoren van het Broersvestival er spijt van gehad hebben,
dat zij gisterenavond voor alle zekerheid op stel en sprong naar het gebouw
van de R. K. Volksbond verhuisden uit angst, dat in de open lucht hun
filmfestival zou verregenen?
Men zegt, dat het allemaal nogal meegevallen is en zeker waren er weinig
Schiedammers, die zich door het slechte weer lieten afschrikken om hun
tocht naar de stad te maken. Zodat men kan zeggen, dat de voorzichtigheid
wellicht wat al te groot is geweest. De solidariteit van de Schiedammers met
hun week is groter gebleken dan verwacht was.
Het was overigens niet ongezellig in de Volksbond, die zich in een
minimum van tijd tot de laatste plaats had gevuld, voor een niet gering
deel met kinderen.
Alle verhuizingen hadden een kwartier vertraging veroorzaakt, maar om
kwart over acht kon het Selectie-Orkest onder leiding van Gijsbert
Nieuwland aan de luisterende schare worden voorgesteld.
R.E.T.-V.V.V. RITTEN
De directeur van de Rotterdamse Elec-
trische Tram maakt bekend dat, in ver
band met de grote belangstelling van de
VVV-rondrit per RET-autobus, deze rit
ook na 31 Augustus 1951 tot nadere aan
kondiging op dezelfde tijden zal worden
gemaakt n.l. op Maandag t.m. Vrijdag één
rondrit te 10.30 uur en één rondrit te 14
uur; op Zaterdag en Zondag één rondrit
te 15 uur.
Metl behoefde geen kenner bij uitstek
te zijn om vanaf het begin te horen, dat
het selectie-orkest inderdaad bijzondere
kwaliteiten had. Het was zeer juist gezien
van Gijsbert Nieuwland om de kracht niet
te zoeken in spectaculaire nummers, maar
op de eerste plaat3 in de perfecte uitvoe
ring van muziek, die binnen de macht
van zijn muzikanten lag. Gerecruteerd als
zij waren uit diverse muziekcorpsen, was
hun instelling natuurlijk zeer verschillend.
Zij hebben niet alleen in korte tijd een
hoge graad van eenheid bereikt, maar het
Broersvest plaats had, omdat door de
grote bezetting de temperatuur in de zaal
boven het verdragelijke rees, terwijl veel
te weinig Schiedammers konden genieten
van dit weerzien. Max Nabarro was een
uitstekend explicateur, die ongemerkt
door zijn stem veel bijdroeg tot de sfeer
vooral in de gevoelige scènes. Grote be
wondering hadden wij voor de pianist-
begeleider Lafos.
In het kader van het Broersvestival
zou deze avond weer een hoogtepunt ge
weest zijn.
Evenals op andere avonden traden weer
amateurs op. Amateurs, die verzocht had-
is niet teveel gezegd, dat de aard van de den zich te mogen laten horen. Het op
uitvoering voor Schiedam uniek was. Men
genoot van de prachtig tegen elkaar af
gewogen partijen; men bewonderde de
speelsheid en de trefzekerheid van de kla
rinetten; de bronzen diepwarme toon van
de baritons en de saxen. De bassen bleven
hun fundamentele taak zonder op te drin
gen uitvoeren en het koper was edel bij
alle kracht, die ontplooid werd. Het ging
bij de beoordeling niet alleen meer om de
ideële waarde van dit orkest. Het ging er
niet alleen om, dat de leden van diverse
orkesten elkaar in een bijzonder, een
tijdelijk gevormd orkest hadden gevonden.
Men kon muzikale maatstaven aanleggen.
Of dit nu betrof „Les deux pigeons" van
Messager of de soldateske „La Houzarde".
Hoogtepunt van de avond was echter de
„Partita Picola" van Gerard Boedijn. Deze
componist, die oorspronkelijke composi
ties voor harmonie-orkest schrijft, doet be
langrijk werd om het eigen karakter van
deze orkesten tot uiting te doen komen
Zijn partita is van een doorzichtige een
voud. die volledig het karakter van elk
instrument recht doet wedervaren; par
tijen dooreenweeft en de indruk maakt
van volwaardige harmonie-muziek. De
uitvoering van dit werk was ongetwijfeld
het hoogtepunt van het concert gisteren
avond en wij hopen, dat de Schiedamse
orkesten de weg, die door dit concert is
aangewezen met overtuiging zullen in
slaan.
Het applaus van het publiek voor de
prestaties van het orkest was zeer spon
taan en zeer groot. Vandaar, dat Gijsbert
Nieuwland het orkest herhaaldelijk liet
rijzen om de hulde in ontvangst te
nemen.
Door de verspeelde tijd kon de Mond-
accordeonvereniging „Bravo" van de
C.J.M.V. slechts eenmaal optreden. De lei
der van dit orkest was hiertoe onmiddel
lijk bereid, zodat de organisatoren een
Zorg minder hadden. De heer A. N. v.
Baaien, de dirigent liet beheerst en muzi
kaal spelen. De filmvoorstelling is niet
alleen een lachsucces, maar ook een artis
tiek succes geworden. Niet door de voor
film „Mooi maar modderig", die onzent-
wege achterwege had kunnen blijven, om
dat alle gijn op een smijtpartij met mod
der berustte. Neen, de artistieke zijde
kwam aan bod in de na 31 jaar nog
grootse film „The Kid"' met Charley
Chaplin en Jackey Cöögan. Een drakerig
verhaal: een zwerver vindt een vondelin
getje, neemt het bij zich op en gaat er
zielsveel van houden; wordt echter van
het kind beroofd, maar vindt het terug
bij zijn moeder, die spijt van haar daad
had. Charley wordt in het rijke huis opge
nomen en er komt een einde aan zijn
misère.
Dit drakerig verhaal is echter door Cha
plin zo volgeladen met menselijkheid; hij
heeft op zo geraffineerde wijze een be
roep gedaan op de gevoelens van zijn toe
schouwers voor het jochie, dat men tegen
deze film niet aankijkt als tegen een voor-
wereldlijke draak, maar als tegen een
kostbaar reliek uit de grote tijd van een
groot acteur. Hoe kostelijk is de droom
aan het slot; hoe echt-ontroerend is de
genegenheid van de man voor het jochie
en van het jochie voor de man uitgebeeld.
Men moet het betreuren, dat deze ver
toning in de Volksbond en niet op de
treden van „The singing cowboys" moest
worden afgelast, omdat de heren meenden
dat hun optreden belangrijker was dan de
film met de geniale Chaplin, zodat zij
voortijdige beëindiging van deze film
vroegen. Gelukkig had zich een vocaal trio
uit Vlaardingen gemeld, dat het uitblijven
van het Wild West-gezang meer dan goed
maakte door beschaafde uitvoering van
Amerikaanse songs. De begeleiding van
guitaar en string-bass deed het voortreffe
lijk, zodat opnieuw bedacht kon worden,
hoe jammer het was, dat dit alles niet
op de Broersvest gehoord kon worden.
Na de film waren velen verdwenen,
maar de zaal bevatte toch nog zoveel men
sen, dat de J.M.-band met de vocalisten
Betty Koomans, Jules Westerveld en Tom
Vroom een dankbaar gehoor hadden voor
hun muziek, die door dit amateu'-ensem-
ble goed gebracht werd.
Vanavond zal bij enigszins redelijk weer
het Broersvestival gewoon doorgaan.
Martin Rijkens Broersvestival-Grkest zal
optreden, afgewisseld door enkele ama
teur-ensembles. Een hoogtepunt moet de
gemeenschapszang worden. De teksten van
de liedjes worden gratis in grote getale
verspreid.
GEBOREN: Hendriksje d v D Roeters
en H Burgerhout, Johannes F H z v J H
Creemers en E C v d Boor, Martinus z v
M Brobbel en A Lange, Elisabeth d v D
v Genderen en J Visscher, Gerrit z v H
de Nooijer en A Schwagermann, Jacob z
v N Touw en C G Notenboom, Aukje d v
J Minderhoud en J H Gij bels, Dirkje d
v J Wetter en M Kleiberg.
OVERLEDEN: A Roetman 76 j gehuwd
geweest met H Eijsberg, E A Oltheter 73
jaar.
Bij zijn aankomst in Parijs heeft de
reizende ambassadeur van president Tru
man, Harriman, gisteravond aan de ver
slaggevers medegedeeld, dat hij geduren
de zijn verblijf in Parijs, dat 48 uur zal
duren, met generaal Eisenhower, Paul
Porter, de waarnemend-rondreizende
ambassadeur voor het plan-Marshall en
Franse functionarissen besprekingen zal
voeren. Gisteravond dineerde hij met
onze minister van buitenlandse zaken,
tevens voorzitter van de O.E.E.S., Stik
ker.
Alvorens hij Vrijdag naar Washington
zal vliegen om president Truman ver
slag uit te brengen, zou hij misschien
nog in Bonn besprekingen voeren mei
de Amerikaanse hoge commissaris
McCloy.
Zijn bezoek zou slechts betrekking
hebben op gewone economische zaken
en het zou geen bijzondere betekenis
hebben, aldus verklaarde Harriman op
een vraag, of het bezoek in verband
zou staan met de Duitse bijdrage tot de
Westelijke verdediging.
Na vele voorbereidende besprekingen is
het comité „Goes" thans geslaagd de plan
nen tot het houden van een bloemen- en
lichtfestijn van 11 tot en met 22 Septem
ber a.s. uit te voeren. Dit zal gebeuren
in samenwerking met 't gemeentebestuur
en de middenstandsverenigingen. Op vele
plaatsen zullen bloemenversieringen wor
den aangebracht en vele daarvoor ge
schikte plaatsen zullen worden verlicht
o.m. de gehele Oostwal. Voorts wordt er
een zgn. „wondertuin" ingericht. Een ten
toonstelling zal er zijn van „Goes als
centrum-gemeente", terwijl tevens tele
visie op het programma voorkomt
De middenstandsverenigingen gaan nu
nog de plannen bespreken voor een prijs
vraag en étalagewedstrijd. Voor de jeugd
zal een optocht met versierde fietsen enz.
worden geregeld.
Reeds van 15 Februari j.l. af komen
gevulde Coca Cola-flesjes uit de botte
larij in de Van Déventerstraat te Schie
dam met een tempo van 8500 per uur
Vanmiddag is het bedrijf officieel door-de
burgemeester van Schiedam mr J. W.
Peek geopend.
De N.V. Bottelo is een van de zes ge
heel Nederlandse N.V.'s, die met Neder
lands kapitaal, Nederlandse arbeids
krachten en voor een belangrijk deel
Nederlandse machines de Coca Cola bot
telen. Zij bestrijkt 900.000 inwoners in het
rayon Zuid-Holland, omvattende Schie
dam, Vlaardingen, Maassluis, Hoek van
Holland, Rotterdam en Dordrecht.
Gisteravond zijn de prijzen bekend ge-
- maakt van de beide prijsvragen van
Maandagavond. De guitaar is gewonnen
door M. Kooyman Jr. Roitterdamse Dijk
441d, het overhemd door mevr. Koppenol
-Diesch, Bellstraat 14a, de kist sigaren
door M. Kooyman, Havendijk 202a en de
doos bonbons door A. v. Leeuwen, Vlaard.
dijk 203b. De le prijs van de muzikale
prijsvraag is voor Reuling-Rekers, VI.
dijk 25a, de 2e voor Groeneweg, Burg. v.
Haarenlarl 130c en de 3e voor Groenen-
daal, P.K.O.-laan 114.
OAGBIAD VOO* SCHUD AM IN OM.STAC KIN
73e Jaargang No 21629
De kantoren der Redactie en Admi
nistratie zijn tijdelijk gevestigd to he'
gebouw K.K Volksbond, Lange Haven 71
Schiedam Teteioon Administratie 66152:
TelefooD Redactie 07423
Giro-nummei 9095 ten name van de N.V
De Courant De Maasbode. Rotterdam
Abonnementsprijs t 4.95 per kwartaal
f 1.70 per maand, 0.40 per week.
Advertentie-pm» op gewone kolomnreedtr
f 15 pei millimeter noogte
Ingezonden Mededelingen op redactloneit
kolumnreedle I o 30 per mlltimetei hoogte
Bij contract gelden lagere tarieven welke
bij de administratie ot oy de erkende
advertentie-buieau* verkrugnaai zijn
Kampioenen i kleine adveetentien tot 3D
woorden 50 ct Bik woord meet 1 et
Maximum HO woorden Plaatsing uitsluitend
bt) vooruitbetaling.
Alle advertentie-orders worden afgesloten en
geplaatst overeenkomstig de Regelen voor
he» Advertentie-wezen.
Directeur: J. Kuljpers
Hoofi relacteur: Leo J. M. HazeUet
Tot de wijzigingen, die deze week In de
weekstaat van de Ned. Bank wel het
meest de aandacht trekken behoort aller
eerst de verslechtering van de positie van
het Rijk. Was er n.l. de vorige week nog
een Rekening Courant-saldo bij de Bank
aanwezig ter grootte Van ruim 25 mil-
lioen, terwijl men niet meer bij deze in
stelling in het krijt stond, ditmaal zijn de
rollen omgedraaid en heeft men niet al
leen bovenstaand tegoed opgesoupeerd,
maar is er bovendien nog een Voorschot
opgenomen ten bedrage van 11.2 mil-
lioen. M.a.w. het Rijk heeft in de afgelo
pen week een middelenbehoefte gehad van
ruim 36 millioen, althans voorzover uit
de gegevens van de Ned. Bank valt op te
maken. Het is nl. nog heel goed mogelijk,
dat daarnaast het Rijk ook nog op de geld
markt Callgeld heeft opgenomen.
Blijkens de laatste opgave van de stand
van 's Rijks kas nl. per 15 Augustus was
het in de open markt opgenomen bedrag
aan Daggeldleningen tot een vrij laag be
drag van 15 millioen gedaald. In hoe
verre met bovenstaande middelen het zich
in handen van de Ned. Bank bevindende
schatkistpapier is afgelost valt niet te
achterhalen. Het door de Ned. Bank ge
kochte schatkistpapier is nl. in de afgelo
pen week met f 11 millioen gedaald. Voor
de hand ligt bovenstaande veronderstel
ling echter niet èn het is dan ook eerder
aan te nemen, dat de Ned. Bank het af
gestoten schatkistpapier op de Open
markt heeft geplaatst. Dit is nog temeer
aannemelijk omdat het Rijk de middelen
thans met het oog op de naderende ultimo
hard genoeg nodig heeft ter financiering
van verschillende per 1 September te ver
richten uitkeringen en betalingen.
Het streven tot Uquiditeitsverbetering
heeft er vermoedelijk ook bij de banken
toe geleid, dat deze instellingen haar Rek.
Courant-tegoed hebben verminderd met
8 millioen. Het is overigens ook moge
lijk, dat de banken dit tegoed hebben
moeten aanspreken ter financiering van
importen door het bedrijfsleven. Ook in
de afgelopen week ls er nl. weer een be
drag tegoed geschreven op de vóórreke
ning E.C.A. Dollarfinanciering voor
een waarde van 6 millioen. Dit bedrag
kan men afleiden uit de relatief geringere
vermindering van de vóórrekening ressori
terend onder de Saldi van Anderen verge
leken met de stijging van de bijzondere
rekening. Deze vermindering ter grootte
van bijna 53 millioen hield nl. verband
met een overboeking van bijna 59 mil
lioen aan tegenwaarde afkomstig van de
vóórrekening naar de Bijzondere Rekening
van de Schatkist. In totaal is er thans aan
tegenwaarde E.C.A. Dollars definitief
1684.8 millioen geblokkeerd.
De versterking van de liquiditeitsposi
ties met het oog op de nadere maandwis-
seling manifesteerde zich ook nog in een
stijging van de bankbiljettenomloop ad
31 millioen. De inkrimping van de circu
latie met 10 millioen. welke de vorige
week plaats vond, ging ten laste van het
uit de maandwisseling Juni-Jull in het
verkeer nog achtergebleven chartale geld
ter grootte van 70 millioen. Vergeleken
met het tot dusverre in 1951 bereikte laag
te-niveau van de bankbiljettenomloop ad
2673.8 millioen per 21 Mei 1.1. is thans,
gezien de jongste stand ad 2762.1 mil
lioen de circulatie circa 90 millioen gro
ter dan per genoemde datum. De komende
dagen zal daar overigens nog wel het een
en ander bijkomen, vooral ook omdat Ie
ultimo Aug.—Sept. tot de lichtelijk zware
maand wisselingen wordt gerekend. Het is
overigens wel opmerkelijk tot welk een
gering peil de vraag naar Voorschotten bij
de Ned. Bank uit de particuliere sector
is gedaald. De laatste twee maanden is er
in deze post die thans 210.7 millioen be
loopt niet veel verandering gekomen.
De deviezenpositie gaf in de afgelopen
week een verdere versterking te zien,
vooral wegens de stijging van de post
Vorderingen en Geldswaardige papleren
met 27 millioen. Door een daling van
de Guldensvorderingen enerzijds en an
derzijds door een toeneming van de schuld
aan de E.B.U.. aan de passiefkant, met 16
millioen is uiteindelijk de verbetering der
netto-deviezenpositie tot ruim 3.5 mil
lioen beperkt gebleven.
De netto-deviezenpositie Inclusief het
Goud steeg van 976.7 millioen tot 980.2
millioen.
In hoeverre de versterking van de
valutapot betrekking heeft op 'n eventuele
verdere opneming van het Dollarvoorschot
(thans al 20 millioen groot) op de nog
door het Amerikaanse Congres vast te
stellen dollarhulp aan Nederland voor de
periode 1 Juli '51—30 Juni '52 valt niet met
zekerheid te achterhalen. De verbetering
van de deviezenpositie blijft ondanks de
aanslagen, die hierop uit het E.B.U.-
kamp worden gepleegd, via het maande
lijks te verrekenen tekort, wel opmerke
lijk.
Spaanse officieren naar West-Duits-
land. Naar de „Sunday Times" beridht,
worden de eerste opleidingsofficieren van
het Spaanse leger en de luchtmacht
voor de herfst in West-Duitsland ver
wacht, alwaar zij zullen worden ver
trouwd gemaakt met de bediening en
het onderhoud van Amerikaanse wapens.
Zij zullen worden ondergebracht in
oefencentra in de Amerikaanse zone.
De kinderen, die door de stempeltocht naar de Brandiveerkuzerne werden
gevoerd, bekijken hier onder het oog van brandmeester De Jager vol
belangstelling de babypomp.
President Truman zal Maandag aan-
stande naar San Francisco vertrekken,
waar hij volgens plannen tijdens de ope
ningszitting van de conferentie over het
Japanse vredesverdrag zal spreken. (De
conferentie begint Dinsdagavond plaatse
lijke tijd; Woensdagnacht Ned. tijd.)
Uit San Francisco wordt gemeld, dat
vissers van de tonijnvissersvloot bij Tru-
mans aankomst zullen demonstreren te
gen. de Japanse vredesconferentie. Hon
derden vissers van Alaska tot de Mexi
caanse grens zullen komen om een tarief
bepaling of een invoerbeperking te eisen
tegen goedkope Japanse tonijn.
René Didelon. een 49-jarige treinwach
ter, is na een officieel onderzoek beschul
digd van manslag door nalatigheid, zulks
in verband met het treinongeluk bij Metz,
waarbij 21 personen om het leven kwa
men en 35 gewond werden.
Verklaard wordt, dat Didelon de eerste
trein gewaarschuwd had te stoppen zon
der pogingen te doen om de vongende
trein te doen stilstaan.
Het is werkelijk opvallend, hoeveel
plaatsruimte de grote internationale pers,
welke niet met z'n ontstellend papier
gebrek heeft te kampen als de Neder
landse aan de Aziatische problemen in
ruimt. Ongetwijfeld geschiedt dit in de
overtuiging, dat tussen de twee internatio-
naal-politieke kolossen, de Verenigde
Staten en de Sovjet-Unie. Azië een even
belangrijke plaats inneemt als West-
Europa. Zuiver momenteel gezien is het
voor Washington van groot gewicht de
Atlantische gemeenschap hecht en sterk
te maken, wijl het Atlantische industriële
potentieel veel machtiger is dan dat van
het communistische blok. Maar op langere
termijn gezien zal de suprematie over de
wereld afhangen van dat andere feit,
wie de practlsch onuitputtelijke, nog nau
welijks aangeboorde schatten aan grond
stoffen van het Aziatische continent in
zijn vriendschapsdienst kan stellen.
Meer dan de helft van het mensdom
woont in Azië. En als deze mensenmassa
tot dusverre een zeker volkomen on
evenredig aandeel in de leiding van de
wereld heeft gehad, dan is dat, wijl haar
technische ontwikkeling verre bij die
van het Westen is achtergebleven. Thans
echter is het ogenblik aangebroken, dat
Azië zelf de exploitatie van zijn hulp
bronnen ter hand neemt. Tenminste ter
hand wil nemen. Want al heeft het het
voordeel, dat de moeizame ontwik-
kelingsfaze van de industrie niet behoeft
door te maken en profijt kan trekken
van alle vindingen van „het Westen",
daar staat tegenover, dat het, over het
geheel genomen, in een revolutionnaire
toestand verkeert.
Een dergelijke situatie is voor landen,
welke voor het eerst een eigen zelfstandig
bestaan kregen, heel gewoon en natuur
lijk. Zij zijn practisch altijd ontstaan na
een revolutie of een oorlog; en zo'n oor
sprong bergt vanzelf heel wat spanningen
in zich. Alle landen van Europa en Ame
rika, die nu tot een verzadigings- en rust
punt zijn gekomen, hebben dergelijke pe
rioden doorgemaakt; om dit te weten, be
hoeft men slechts wat vaderlandse en we
reldgeschiedenis te kennen. Die tijden lig
gen echter voor ons reeds verre achter
ons; voor Azië zijn ze thans aangebroken;
en straks zal ook Afrika ze beleven. En
voor die „jongere" gebieden zullen ze
naast de nationale voldoening ook, we
zouden willen zeggen bovenal, moeilijk
heden, zorgen en gevaren in overvloed
brengen. We behoeven, hetgeen zich op
het ogenblik in alle delen van Azië, van
Noord- tot Zuid, van Oost tot West af
speelt, maar ietwat nauwkeuriger gade te
slaan om ons daarvan grondig te overtui
gen.
Het proces van deze Aziatische struc
tuuromwenteling voltrekt zich in een tijd,
waarin de gebieden, die tot dusverre de
wereldmarkt vormden en zelfs nu nog
vormen, in een verschrikkelijke strijd: de
koude oorlog zijn gewikkeld. Evengoed als,
zoals we reeds opmerkten, er voor Wash
ington heel veel aan gelegen is een mach
tig West-Europa als voorterrein te hebben,
zo is het voor Moskou van hoog belang
datzelfde West-Europa binnen zijn in
vloedssfeer te betrekken. Terecht merkt
het jongste labourmanifest op. dat de po
tentiële macht van de landen, die de
vrede wensen, al hetgeen de Sovjet-Unie
en haar bondgenoten tegen deze landen op
de been kunnen brengen, verre overtreft.
Maar deze waarheid geldt toch alleen, zo
lang West-Europa vrij blijft en niet onder
de Sovjet-heerschappij komt. Zou dit laat
ste het geval zijn, dan zou het machtsover
wicht van de overgebleven vrije wereld,
aanmerkelijk worden beperkt, wellicht ge
heel teniet worden gedaan.
Zolang de wereld in oorlog denkt, zal
zij ook denken in de grondstoffen, welke
nodig zijn om een oorlog te voeren en te
winnen. En aldus raken we weer in het
Aziatische probleem. Want Azië is dat
deel van de wereld, waar juist die grond
stoffen in bijna onbegrensde hoeveelheid
aanwezig zijn. Daarom zullen zowel Was
hington als Moskou pogen Azië in hun
sfeer te halen. Waarbij een dubbel doel
kan worden nagestreefd: óf wel bedoelde
grondstoffen zelf te gebruiken, óf wel te
voorkomen, dat de tegenpartij ze zal be
nutten. We kunnen ons bijv. indenken, dat
de Sovjet-Unie de eerste jaren niet in
staat zal zijn de oliebronnen van Perzië
en de Arabische landen voor eigen baat
uit te buiten; het bezit er van heeft dus
voor Ruslano geen nuttige waarde op zich.
Maar wel heeft het er hoog belang bij, dat
in geval van oorlog die bronnen niet door
de tegenpartij kunnen worden gebruikt;
zelfs in vredestijd wordt de mogelijke te
genstander verzwakt, als hij niet uit zijn
normale gebieden kan halen wat hij
nodig heeft. Dat brengt nieuwe moeiten
en kosten mede. Ook als de oliebronnen
aldus te gronde zouden gaan, kan Moskou
een winstpunt tegenover Washington boe
ken. En men zou wel een naïveling in de
internationale politiek moeten zijn om te
geloven, dat Washington van zijn kant
nooit dergelijke methoden zou toepassen.
Er wordt wel eens gezégd, dat Azië een
neutrale derde macht tussen de twee grote
tegenstanders kan zijn. We geloven Inder
daad, dat het dit ooit zou kunnen worden
en aldus een belangrijke vredesfactor zou
zijn. Maar op dit ogenblik is niettegen
staande alle zelfstandigheid, welke de
Aziatische landen hebben verworven, Azië
nog steeds meer object dan subject van de
Internationale politiek, en wel in de strijd
tussen West en Oost. Waarschijnlijk is dit
voor de betrokkenen nog onaangenamer
dan de situatie waarin zij de jongste tien
tallen jaren onder de z.g. koloniale over
heersing leefden. Toen wisten zij tenmin
ste met of tegenover wie ze stonden; nu
zijn ze vaak een speelbal van onzichtbare
machten.
(Van onze Amsterdamse redactie)
Amsterdam heeft zijn bestaan aan vis
sers te danken. La 1275, toen het IJ nog
tot diep in het kleine stedeke doordrong,
hokten deze nijvere lieden, die met hard
werken hun brood verdienen moesten, al
samen op de Vijgendam om daar het zee
banket aan te prijzen. Een leger visvrou
wen scharrelde daar, druk neringdoende
rond. om aan wal de bedrijvigheid van hun
mannen voort te zetten. Dit gilde visvrou
wen met haar blanke schorten en blauwe
boezeroenen is uitgestorven om plaats te
maken voor mannen met auto's en kar
ren, die in alle vroegte bijeenkomen op De
Ruljterkade. om daar hun keus te maken
uit vijf en dertig soorten vis, die op de af
slag komen.
Vijftig jaar lang is dit gilde van de vis
handelaren nu al in het noodgebouw aan
deze kade gehuisvest. De houten vlonders
zijn weliswaar verdwenen, het visspoelen
iri het IJ is verboden, tante Truitje valt
niet meer in het element, waar de bewo
ners van haar handeltje rondspartelen,
maar toch is er in al die jaren betrekkelijk
weinig veranderd. De betaling gaat nu
wel over de schijf van de gemeente en de
visboer met zijn stalletje moet jaarlijks
een cautie storten, maar de geest van
saamhorigheid is gebleven en als het ni9et
staan de veilingmensen een uurtje eerder
op om de Urker vissers, die dagelijks om
drie uur 's morgens hun zootje vakterm,
waarmee niets denigrerends is bedoeld
vis op de wal deponeren, te helpen.
Wij hebben ter gelegenheid van het vijf
tigjarig bestaan van de Amsterdamse
visafslag een bezoek gebracht aan Piet
(Van een bijzondere medewerker).
Toen de Amerikanen midden 1950 de
herbewapening van Duitsland ter sprake
brachten en Duitse divisies aan de Wes
terse verdediging wilden laten deelne
men, ontmoette dit grote tegenstand bij
de Fransen.
Frankrijk, reeds enige malen door
D-itse legers overrompeld, was bevreesd
voor nieuwe agressie, zag met wantrou
wen de vorming van een nieuw Duits
leger, wilde geen zelfstandig Duits mi
nisterie van Oorlog en geen grote Dull se
generale staf, omdat daardoor het Duit
se militarisme weder zou opleven.
Daarom kwam Frankrijk in October
1950 met het z.g. plan-Pleven, het plan
voor een Europees leger, een leger,
waarin de nationale legers zouden sa
mensmelten. De recrutering, de opleiding,
de materieelvoorziening van dit leger
zouden geschieden onder leiding van een
Europees minister van Defensie (Euro
pese commissaris van defensie) ondet
wie de organen voor de uitvoering werk
zaam zouden zijn. Deze Europese m'nis-
ter zou benoemd worden door de deelne
mende landen en zijn verantwoorde
lijkheid zou nader worden geregeld; zo
zou hij verantwoordelijk kunnen zijn
aan de Assemblee in Straatsburg.
Hij zou dezelfde bevoegdheden bezit
ten als een minister van Oorlog in de
deelnemende landen t.a.v. hun nationale
strijdkrachten.
Een deel van dit Europese leger zou
ter beschikking worden gesteld van de
Opperbevelhebber van het Atlantische
Pact, een ander deel zou ter beschikking
komen van de deelnemende landen.
Men zal zich afvragen of de aanwe
zigheid van een Atlantisch Pact geen vol
doende waarborgen biedt tegen gevrees
de excessen van een Duitse herbewape
ning. Neen, zeide minister Schaman te
Straatsburg, het Atlantisch Pact regelt
slechts de vorming van een éénhoofdig
commando over de ter beschikking ge
stelde delen der nationale legers, doch
de nationale legers blijven bestaan. Het
Atlantische Pact is tijdelijk. Het Europese
leger is de definitieve oplossing, de na
tionale legers verdwijnen voorgoed. De
deelnemende landen zullen een deel van
hun autonomie moeten afstaan ten be
hoeve van de collectieve autoriteit. De
bedoeling is duidelijk. Frankrijk wil de
vorming van het Duitse leger niet in
handen stellen van een Duitse, maar van
een Europese instantie, teneinde hierdoor
toezicht en controle erop te kunnen
blijven uitoefenen.
Deze ingrijpende maatregel acht men
van Franse zijde nodig i.v.m. de vroe
ger opgedane ervaringen. Duitsland
heeft uit het 100.000 man sterke leger
na de vrede vac Versailles een krach
tig leger gevormd. Na 1807, in de Napo
leontische periode, heeft Pruisen even
eens een sterk leger kunnen vormen,
niettegenstaande beperkende bepalin
gen. Men bedenke echter, dat Duitsland
gelijkberechtigd zal zijn en dat maatrege
len genomen t.a.v. Duitsland ook moeten
worden genomen jegens de andere deel
nemende landen, m.a.w. dat voor ons land
de recrutering, de opleiding, de materieel
voorziening enz. zullen worden voorge
schreven van Parijs uit.
Want het is duidelijk, dat de Europese
minister van Defensie een Fransman zal
zijn, dat de zetel gevestigd zal zijnin
Frankrijk en tevens dat Frankrijk nu
Engeland zich heeft teruggetrokken
de belangrijkste, de dominerende positie,
zowel militair als economisch, in West-
Europe zal innemen.
Zowel Pleven als Schuman geven toe
dat er vele moeilijkheden zijn.
Verschillende vragen en
bezwaren
Alle landen helbben hun eigen wijze
van recrutering, opleiding, materieel
voorziening e. d„ welke ontstaan zijn
uit een bepaalde traditie, dan wel ver
band houden met de mentaliteit en de
aard van het volk. De militaire wetten
zijn daarvan een uitvloeisel.
Verschillende vragen en moeilijkheden
rijzen in verband hiermede.
Zal de recrutering in alle deelnemen
de landen op dezelfde wijze geschieden
of blijft in ieder land het bestaande ge
handhaafd en zal alleen voor Duitsland
een nieuw systeem passende in
de opzet en goedgekeurd door Duits
land worden ontworpen? Moet een
deel van het ministerie van Oorlog, °a;
de afdeling dienstplicht, ondergeschikt
worden gemaakt aan de Europese minis"
ter van Defensie?
Moeten de dienstplichtwetten in de
verschillende landen met elkaar in over
eenstemming worden gebracht?
De opleiding komt in handen van de
Europees M. v. D. De voertaal zal natuur,
lijk Frans zijn, doch in het Atlantische
Pact is zij Engels. De reglementen en
voorschriften zullen met elkaar in over
eenstemming moeten worden georacht.
De geoefende onderdelen de parate
divisies zullen over en weer moeten
worden gelegerd Dit is vooral van be
lang, indien de Europese legers in een'
verder-gevorderd stadium zijn en in
sterkte de overzeese troepen overtreffen.
Indien werkelijk van een samensmelting
der nationale legers m een Europees leger
sprake is, zal de bewapening en de voor
ziening van het benodigde voor dit leger
op dezelfde wijze voor allen moeten ge
schieden.
Bij de verwezenlijking van het plan-
Pleven wordt een deel van ons ministe
rie van Oorlog overbodig en het is de
vraag, of er voor een minister nog een
taak is, want het gehele militaire beleid
wordt door de Europese autoriteit ge
voerd. Deze maakt ook een begroting,
waaraan elk land zijn deel moet bijdra
gen.
Wat wordt de taak van de chef van
de Generale Staf in deze nieuwe Con
stellatie. Is er ook wat hem betreft, nog
wel een taak?
Is het bovendien prettig, als onze ter
ritoriale verdediging door een Europese
instantie wordt geregeld, die bepalen
zal, in hoeverre een territoriale verde
diging nodig is en hoeveel troepen daar
voor bestemd zullen worden?
In principe kan men het met het plan-
Pleven misschien eens zijn. Maar het
gaat er mede als met vele internationale
verdragen. De moeilijkheden komen eerst
zodra de principes in uitvoeringabepalin-
gei worden omgezet en het eigenbelang
der landen gaat medespreken.
Nederland heeft naar de conferentie te
Parijs slechts een waarnemer gezonden.
Wordt aan de practische uitvoerbaarheid
van het plan-Pleven getwijfeld?
Inmiddels zijn enkele détails van het
overleg te Parijs bekend geworden. Zodra
belangrijke bijzonderheden wereldkundig
worden, hopen wij hierop terug te komen.
Twee van de drie mannen, die fn d«
nacht van Maandag op Dinsdag een over
val hebben gepleegd op het café „Taran
tella", gelegen op de hoek van de Putse-
laan en de Retiefstraat te Rotterdam-Zuid,
hebben zich vanmorgen gemeld aan het
bureau Sandelingplein. Een van hen, de
32-jarige opkoper L. T., is degene, die
het dodelijke schot op de kastelein, de
11-jarige G. G. Becude, heeft afgevuurd.
De ander ls de 31-jarige opkoper Z. J.
De twee mannen verklaarden, dat zi.j
zich eerst moed hadden ingedronken, voor
zij tot hun daad overgingen. Het was ni
de bedoeling geweest de kastelein ia
doden. T. was zijn zenuwen niet me r
meester, toen de zaak fout liep, door t
de caféhouder een vaas tegen het g -
in-loodraam wierp. in die toestand kj.-e
llij het fatale schot.
Eerst Dinsdagmorgen hadden zij ge
hoord, dat het slachtoffer dood was. Om
dat zij geen rust meer hadden en er tevens
van overtuigd waren, dat zij toch gearres
teerd zouden worden, hebben de mannen
zich gemeld. Het onderzoek naar de derde
dader duurt voort.
De Japanse regering heeft Woensdag de
bepalingen bekend gemaakt van 'n wets
ontwerp, dat voorziet in compensatie voor
verliezen, door Japan toegebracht aan ge
allieerde eigendommen in Japan, tot een
totaal bedrag van 26.900 millioen yen (on
geveer 286 millioen gulden).
De betaling zal volgens het ontwerp
geschieden in een periode van drie jaar,
waarbij in een jaar de limiet van tien
milliard yen (ongeveer 106 millioen gul
den) niet mag worden overschreden.
Aanspraken moeten worden ingediend
binnen negen maanden na het van kracht
worden van het vredesverdrag en beta
ling zal moeten geschieden zes maanden
nadat de aanspraken zijn ingediend
Het wetsontwerp is ter behandeling in
de herfstzitting van het parlement inge
diend.
Vrees. Hij ontving ons 's morgens met
een kopje thee en rumbonen. Dit laatste
ter vervanging van de borrel, die de vis-
venters vroeger wel lustten. Vis moet
zwemmen,- zeiden ze. maar ze vergisten
zich constant met de plaats waar zij het
geestrijk vocht plengden. De vis werd er
niet spiritueel van. maar de uitdrukkin
gen waarmee ze aan de man werd ge
bracht des te meer.
Dit is allemaal veranderd in de ruim
zestig jaar dat Piet Vrees al als visboer
werkt en op de visafslag komt. Hij is nu
rustend vishandelaar, maar hij heaft
heel wat schelvisogen op de kade bij het
IJ en op de Nieuwmarkt zien zieltogen
voordat hij de „levendige vis" vervan
gen zag door „verse".
Als de 73-jarige Piet Vrees begint te
praten dan moet u geen haast hebben. Hij
raakt onder de ban van zijn visrijke her
inneringen en zoals hij de Huizer boeren
met hun viskruiwagens. de vlotten waarop
gehandeld werd en het ontstaan van vis
winkels schildert, is hij de vis-Querido
van onze dagen
„Ik ben er steeds trots op als ik een
viswinkel voorbij ga", zegt hij, want dat
kende men vroeger' jaren niet. De vis
werd in de open lucht verkocht.
De tijden vera-nderen en de mensen ver
dwijnen om voor anderen plaats te maken,
maar de geest blijft hetzelfde. Oom Gerrit
Lammers, de man die er een eigen theorie
op nahoudt waarom vissers nooit aan kan
ker sterven, een theorie, die door een van
de directeuren van het kankertnstituut
met interesse is gelezen, heeft zich een
ongekende virtuositeit in het „mijnen"
verworven, maar is nog steeds de gemoe
delijkheid in eigen persoon, die weet wat
voor vis hij in de kuip heeft.
Geld om het vijftigjarig bestaan luister
rijk te herdenken, is er niet. Als er één
jubilaris is, dan wordt er groots gefeest.
Piet Vrees glundert nog bij de gedachte
3an zijn zestigjarig visjubileum drie jaar
geleden. Maar nu zijn ze allen jubilaris
en daar zijn de tijden niet naar om dat
te vieren. Het zilver van de schubben is
nog geen wettig betaalmiddel en de ge
meentekas wil men vrijhouden van vis
lucht. De 4 a 5 millioen kilo vis die jaar
lijks op deze markt worden verhandeld
voor een bedrag van ongeveer drie en een
half millioen gulden, zetten niet genoeg
zoden aan de vissersdijk om te bankette
ren. maar dit nijvere volkje, dat met eel
tige handen zijn zuurverdiend brood eet,
zal met voldoening neerzien op de tijden
die achter hen liggen en misschien met
grimmigheid naar de toekomst. Het voor
stel om te verhuizen naar de centrale
markt in West lokt hen helemaal niet
aan. Zij moeten het water van het JJ
horen klotsen en de schepen zien uit- en
binnenvaren.
Naar Reuter uit Vaticaanstad meldt, ver
toeft de substituut-staatssecretaris van de
Paus. mgr Montini, op het ogenblik in
New York. Er zijn geen officiële inlichtin
gen beschikbaar over het doel van zijn
bezoek, maar men acht het waarschijnlijk,
dat de reis van mgr Montini verband
houdt met het vredesverdrag met Japan
aldus Reuter.
Het Vaticaan heeft tot nu toe geen
officiële aanwijzing gegeven omtrent zijn
houding ten opzichte van het ontwerp-
vredesverdrag. maar' men weet, dat het
het grootste belang hecht aan het oprich
ten van een anti-communistisch bolwerk
in Japan, waar katholieke missionarissen
na de oorlog groot succes behaald hebben
met hun arbeid, zo besluit Reuter.
Tweede uitbreker in Den Haag
De in het begin van deze maand uit
het huis van bewaring te Amsterdam
uitgebroken Utrechtse accountant M. v.
O. is Dinsdag in Den Haag gepakt. Hij
zat daar in hotel Terminus met zijn
vrouw aan een kopje thee.
In de namiddag van 8 Augustus te 16.20
uur ontvluchtten uit het Amsterdamse huis
van bewaring twee gevangenen, die met
behulp van een derde gedetineerde over
de hoge gevangenismuur waren geklom
men. De derde gevangene werd, tegen de
tevoren gemaakte afspraak in, aan de
binnenzijde van de muur achtergelaten,
vrijheid tegemoet.
Dit waren de koopman V. en genoemde
accountant, beiden uit Utrecht afkomstig.
V. is m de avond van 20 Augustus door de
Amsterdamse recherche ingerekend, toen
hij in de Staalstraat liep te wandelen. En
kele dagen daarvoor ontving de directeur
van het huis van bewaring de gevangenis
kleren van de beide ontvluchten netjes per
post teruggestuurd.
De accountant heeft met zijn tactiek om
de politie te doen geloven dat hij reeds
lang in het buitenland (Frankrijk) vertoef
de, gefaald. De politie deed alsof, maar
wist wel beter, omdat zij zekerheid had
dat zijn vrouw regelmatig met hem in
contact stond. Dit is hem tenslotte nood-
lotig geworden.
De Utrechtse recherche die de echt
genote schaduwde, volgde haar, toen zij
Dinsdagmiddag per trein naar Den Haag
ging en daar van het Staatsspoor naar
het Hollandse Spoor tramde. Zjj ging
het tegenover het Hollandse Spoor ge
legen hotel Terminus binnen, even later
gevolgd door de Utrechtse rechercheur.
Deze arresteerde daar Van O, die achter
een kopje thee gezeten, zijn echtgenote
had opgewacht.
Het bleek, dat de voortvluchtige onder
valse naam in een pension aan de Rijs-
wijkse Weg verbleef, waar, waar hij zich
had uitgegeven voor ambtenaar aan een
van de departementen. Intussen was hij
druk doende om in Den Haag, natuurlijk
ook onder valse naam, een werkkring te
vinden.
Van O. was inderdtijd tot twee jaar ge
vangenisstraf veroordeeld wegens vals
heid in geschrifte en het verkopen van
goederen uit een failliete boedel. Hij was
van dit vonnis in hoger beroep gegaan,
maar was te ongeduldig om in het huis
van bewaring de verdere behandeling van
zijn zaak af te wachten.
Groningen vierde gisteren zijn 28-
Augustusfeest. De aanhoudend stromende
regen weerhield de talrijke inwoners niet
naar het marktplein te komen om daar
getuige te zijn van de traditionele paar-
denkeuringen, welke, enig in ons land,
telken jare ter gelegenheid van het Gro
nings ontzet aan de voet van de Martini
toren worden gehouden. Vooraf had het
bestuur van de vereniging voor volksver
maken reeds een rijtoer in open landauers
door de stad gemaakt ter verwelkoming
van de gasten van elders. Ook de Gro
ningse muziekcorpsen lieten zich niet on
betuigd en marcheerden in een ware
plensregen door de stad.
Op de drie marktpleinen van Groningen
werd om elf uur de 28-Augustus-kermis
geopend, waarna een défilé volgde door
het regiment infanterie Johan Willem
Friso en het garderegiment Prinses Irene.
Des middags werd in het Stadspark een
concours hippique gehouden. Het feest van
Groningen en Ommeland werd 's avonds
besloten met een vuurweerfc op de Grote
Markt-
Een aantal katholieke intellectuelen in
Syrië heeft een „Beweging van Katho
lieke Intellectuelen van het Midden-Oos
ten" opgericht. Het doel van deze organi
satie is, de katholieke academici van
Egypte, Syrië, de Libanon, Irak, Pales
tina en Trans-Jordanië in één beweging
te verenigen. Tot nu top waren slecht»
enkele Katholieke intellectuelen en dan
nog slechts individueel uit deze landen
lid van de „Pax Romana"-beweging.
In een dezer dagen gepubliceerde cir
culaire verklaren de oprichters, dat zij
geloven, dat zich hier, juist als in an
dere delen van de wereld, vele kwesties
en problemen van algemeen, sociaal, be
roepsmatig en religieus belang voordoen,
die de Katholieke intellectuelen niet on
verschillig moeten laten. Ten opzichte
daarvan hebben zij hun houding te be
palen en een verantwoordelijkheid op
zich te nemen. Ook hebben zij rechten
te beschermen en belangen te verdedi
gen. De Katholieke intellectuelen moe
ten daarom hun krachten samenbundelen
en hun invloed bij al deze problemen en
vraagstukken laten gelden.
