FRISCOstad der contrasten
Schiereiland, het verblijf der
millionnairs
Televisie: zorgenkind van regering
en omroepverenigingen
Wel of geen reclame in beeld
uitzending
Graham Greene's nieuwste roman
The end of the affair
V
Herinneringen aan het reuzebomenwoud en
de straat der honderd dieven
Vreemde briefkaarten-
schrijverij
Aanbidding van liet
Lam" terug
Weer emigrantenvluch-
ten naar Australië
Overleg inzake Triest?
Met twee kinderen op
de fiets
„Het Europese glas"
„Iedere stap kost hier een kapitaal"
Geldkwestie omzeild
Tegen volksvijand
rheumatiek
SATERDAG 8 SEPTEMBER 1951
PAGINA 6
1
„Ut vecht met de wapens
die ik heb
l an Eyck's meesterwerk geheel
gerestaureerd
Thans officieel
JO SPIER DREIGDE MET
PROCES
T>
V)
Geen spoedige oplossing?
Toestel-aankoop eist bedenking
Biscoop en televisie
Strijd in nieuwe phase
urineer we hier herinneringen ophalen aan San Francisco, dan
denken we aan de zeeleeuwen, die daar van de zeeboulevard af
kunnen worden gade geslagen, levend in hun elementde wijde zee,
aan die kleine, aardige missiekerk, waaraan de stad haar naam
dankt, aan het zo interessante Calif'ornië-Museum, aan de beruchte j
gevangenis van Saint Quentin, aan de Redwoods, de reuzebomen
bij Mount 7 amalpais, kortom aan een oord, rijk aan toeristische
geneugten. Ocean
hn dit is juist iets, wat men in Amerika, althans in de Verenigde
Staten, niet in de eerste plaats verwacht. Men denkt er wolkenkrab
bers te zien en een enorme massa auto's en verder niets dan tamelijk
nuchtere huizen en pandenblokken, waarlangs de eerste tot de
Zoveelste Straat lopen, met nummers, die tot in de duizenden gaan.
Maar San Francisco kent o.a. de Een tenslottehet Peninsula,
het schiereiland, waarin in Santa
Clara Valley de millioivnairs van San
Francisco hun luxueuze buitenver-
verblijven hebben gebouwd, die niet
onderdoen voor de paleizen van New
5 orkse multimillionnairs als Vander-
bilt en Astor en Morgan.
De 'grootvaders van de huidige bewo
ners hebben uit Europa kunstenaars en
vaklieden laten komen, om hun villa's te
decoreren en te meubileren. Nog gaat
onder de nakomelingen van d© pioniers,
Straat van de Honderd Dieven en
menig plekje, vervuld van de roman
tiek ener weliswaar voorbije periode,
maar die toch in tal van kleinig
heden en pittoreske dingen is blij
ven voortbestaan. En dit, terwijl de
Had nauwelijks vijftig jaar geleden
bijna geheel met de grond gelijk ge
maakt werd en dus een door en door
moderne stad is.
San Francisco en zijn omgeving bezit
ten een merkwaardige Europese sfeer,
gevormd door een 'oonte geschiedenis
en een merkwaardige verzameling van
mensen. Het is slechts een van de vele
merkwaardigheden, dat de telefoongirls
m Chinatown er met de klanten in vijf
Chines*» dialecten spreken en de vissers
havens zo uit de Middellandse Zee naar
de Stille Oceaan lijken te zijn overge
plaatst. Men hoort er alle klanken van
Europa en vele van de rest der wereld.
En San Francisco's cosmopolitische be
volking zal heel wat afgevaardigden op
de grote, internationale conferentie, wel
ke het vredesverdrag met Japan moet
opleveren, bijna als oude bekenden be
groeten.
De grote havenstad zit vol contrasten.
Haar omgeving bekoort eveneens door
een wonderlijke mengeling van vreemde
en vertrouwde elementen. In de Straat
der Honderd Dieven zou men zich ergens
ln een Zuideuropese stad kunnen wanen.
Maar in het woud der reuzebomen aan de
voet van Mount Tamapais waart men als
het ware in een pre-historische wereld
rond. Daar staat men op een gegeven
ogenblik tegenover een boom, die reeds
majestueus ten hemel torende, toen Co
lumbus met zijn nietige karavelen de
Atlantische Oceaan overstak, om Ame
rika te ontdekken. De kruin van deze
boom bewoog zich op de stormen slechts
zachtjes heen en weer toen het blanke
ras over het Amerikaanse continent naar
de Stille Oceaan stormde, het rode onder
de voet lopend.
In het woud der reuzebomen, de
zg. Redwoods en in die der nog gro
tere, de Sequoiahs, heerst een stilte
als op de scheppingsdag. De zonne
stralen zijn er gedurende eeuwen
niet tot de grond doorgedrongen en
deze grond is een zacht tapijt van
humus.
Het Is er bijna benauwend, in het dal j
der reuzebomen, waar geen vogel kwin- j
keleert. Adembenemend is het schemer- i
duister en de roerloosheid der natuur en j
bijna ongelooflijk lijkt er het drukke
gewoel niet zo heel ver er vandaan in j
die metropolis aan de Stille Oceaan:
San Francisco.
Dat San Francisco doemt in de herin
nering op met een overstelpende lawine
van onverwachte en menigmaal zonder
linge belevenissen. Men ziet er vorige
eeuwse trams, die met een kabel naar
omhoog worden getrokken. Zo reed de
tram vroeger in San Francisco. Thans
wordt ze alleen nog maar gebruikt voor
reclame van grote magazijnen. Ze beho
ren tot de weinige relieken van het San
Francisco vóór de aardbeving van 1906,
waardoor de stad een wereldvermaard
heid heeft gekregen.
Er zijn tegenwoordig in San Francisco
meer auto's dan 'gezinnen. Men kan er
eten volgens de gewoonten en de tradi
tie van Azië, Europa en.... Amerika en
in Market Street, de drukste straat van
de stad, kan men des middags vaak
slechts voetje voor voetje vooruit, vooral
tegen beurstijd.
Die zeeleeuwenrots, waarover we het
tn de aanvang hadden steekt zwart en
glimmend uit de zee op. Zwart en glim
mend liggen de slanke zeebewoners er
op te rusten of duiken er in het rond.
Hier geen dieren in een dierenpark, maar
in de vrije natuur. Hun domein is geen
bassin, doch de Stille Oceaan. Natuurlijk
worden ze door een speciale wet be
schermd. Ze vormden een der grootste
attracties van San Francisco.
Wie zich wil gaan verdiepen in de 'ge
schiedenis van dat wonderlijke land", Ca-
lifornië en iets wil opsteken omtrent de
levenswijze der Spanjaarden in de Nieu
we Wereld, vindt in het Californië-Mu-
seum in de ene zaal na de andere o.m.
prachtige voorbeelden van edelsmeed
kunst in zilver en goud, fraaie meubelen
en vele interessante gebruiksvoorwerpen.
Hier is Amerika's geschiedenis reeds
enkele honderden jaren oud.
En dan die pittoreske Dolores Missie,
eens door Paters Franciscanen gesticht,
de paters, die in hun bruine habijten met
de ..conquistadores" meetrokken, om de
Tndianen te bekeren. De stijl, waarin
kerkje en klooster gebouwd werden, is
er>e fraai voorbeeld van de Spaanse mis-
"'ertijl. die Californië tot zelfs de woning-
bcnv heeft beïnvloed.
Och, we zouden steeds door kunnen
rran met het opnoemen en beschrijven
van alles, wat in San Francisco te zien
is. We hadden het zoeven over contras
ten. Felle, schrille tegenstellingen vor
men de idyllische voorsteden met een
daar niet ver vandaan liggende 'gevan
genis als een bolwerk, die San Quentin
heet en waarvan de gevangenen in de
gestreepte gevangeniskleding onder ge
wapend toezicht aan de wegen werken.
En dan, in die prachtige Golden Gate, de
beruchte Alcatraz-gevan'genis, waar de
ergste misdadigers worden opgesloten:
sombere muren in een omlijsting van het
kobalt van de baai en het azuur van de
hemel.
Een stad waar de hartstochten der
mensen fel tegen elkander opbotsen, de
longshoremen, ofwel havenarbeiders, tij
dens hun stakingen zo gemakkelijk tot
daden van geweld overgaan en de politie
vaak meedogenloos tegen rustverstoorders
en oproerkraaiers optreedt
door wie de grondslag voor San Fran-
cieco's economische en financiële struc
tuur werd gelegd, het verhaal van de
Hertog van Manchester, die omstreeks
1890 op een {eest van de society in Santa
Clara Valley meende te moeten verschij
nen in een cowboy hemd en rijlaarzen.
Hij vond de gasten gekleed, zoals hij dit
OMLAND
.FRANCISCO/
San Francisco Bay
UAOtrr
PALO ALTO
KOOUSIDC tfb
STANFORD UNIVERSITY
erscheldenc inwoners van Zeist en Een dezer dagen zal het beroemde
Het schiereiland, waarop San Fran
cisco ligt. De toegang tot de Baai van
San Francisco wordt door de be
roemde Golden Gate gevormd.
in de Europese hoofdsteden gewoon was,
maar redde zich er uit door te zeggen,
gemeend te hebben, naar een gecostu-
meerd bal te zijn genodigd
Namen als Ralston (bankier), Matson
(scheepvaartmagnaat), Crocker (eveneens
bankier), Sperckels (suikermagnaat),
Floos (mijnmagnaat), Clark (kopermag
naat) leven op het Peninsula voort en
bij deze namen hebben zich nieuwe ge
voegd als: Neylan (schatrijk advocaat),
Cameron (idem uitgever), Blyth (inves
teringen) etc.
Het zijn allemaal nog steeds zaken
mensen. Ze bekleden belangrijke posities,
staan aan het hoofd van grote scheep
vaartmaatschappijen en handelsonderne
mingen, wier bedrijvigheid zich over heel
Azië uitstrekt.
Dit is slechts een glimp van San Fran
cisco, waar thans de volken der aarde
beraadslagen over de toekomst van
Japan.
De KLM is in de gelegenheid om in de
naaste toekomst wederom enkele vluchten j
met emigranten naar Australië uit te voe-
ren. Het eerste vliegtuig zal op Woensdag
12 September van Amsterdam naar
Sydney vertrekken.
Zoals bekend, werden deze vluchten
destijds gestaakt in verband met de ver
wikkelingen rond de Perzische Olie.
Zolas gisteren in een deel van onze
oplage werd gemeld, heeft een woord
voerder van het Britse ministerie van
buitenlandse zaken Vrijdag medegedeeld,
dat de „Italiaanse en Joegoslavische re
geringen bereid zjjn met elkaar over de
toekomst van Triëst te spreken".
Italiaanse regeringsautoriteiten hebben
geweigerd commentaar te geven op dit
officiële bericht uit Londen. In Italiaan
se politieke kringen ontving men het met
„pijnlijke verbazing" en men ziet er een
Britse poging in om de kwestie te for
ceren.
Algemeen wondt verwacht, dat premier
de Gasperi, die Woensdag j.l. voor een
bezoek aan Washington vertrokken is,
juiist allies in het werk zal stellen om
Amerika de Italiaanse zijde te doen kie
zen in de bittere controverse met Joego
slavië.
In 't gisteren uitgegeven Staatsblad no.
331 is opgenomen een Kon. besluit van 30
Juli 1951 tot wijziging van het Wegenver
keersreglement.
Bij dit besluit is de bepaling in het We
genverkeersreglement met betrekking tot
het verbod van het meevoeren van twee
kinderen op de fiets vervangen door:
Het is een bestuurder van een tweewie
lig rijwiel verboden:
a. Meer dan één persoon mede te voe
ren, tenzij hij de leeftijd van 18 jaren
heeft bereikt, in welk geval hij ten hoog
ste twee personen mag mede voeren, met
dien verstande, dat indien twee personen
worden meegevoerd, geen van deze per
sonen de leeftijd van tien jaren mag heb
ben bereikt.
b. Tenzij hij de leeftijd van 18 jaren
heeft bereikt, een persoon mede te voeren,
die ouder is dan de bestuurder.
c. Een kind beneden de leeftijd van
tien jaren mede te voeren, dat niet ge
zeten is op een doelmatige en veilige zit
plaats met voldoende steun voor rug. han
den en voeten.
Aan deze bepaling is een nieuw lid toe
gevoegd. waarin staat, dat met betrekking
tot het bepaalde in het vorige lid berij
ders van tweewielige rijwielen, ingerient
voor een of meer berijders buiten de be
stuurder. niet als meegevoerde personen
worden beschouwd.
omgeving ontvangen nu reeds lange tijd
minder vriendelijke briefkaarten van de
51-jarige Zeistenaar J. N., die „vecht met
dc wapens die hij heeft", zoals hij het
zelf noemde. Ook aan een zekere Van
D. schreef hij met grote regelmaat
briefkaarten, waarop hij deze kwalifi
ceert als „misdadiger cn dief'. Van D.
diende een klacht ln en gisteren stond do
afzender voor het Amsterdams Gerechts
hof in hoger beroep terecht.
„Ik scihrijf die kaarten, omdat Van D.
inderdaad een dief en een misdadiger is",
riep hij uit. De politie wil niet eens pro-
ces-verbaal opmaken over die poging tol
doodslag."
.,U moogt de mensen niet beledigen",
zei de president. „Gaat u er nog steeds
mee door?"
„Gisteren heb ik er nog een aan Van
D afgestuurd".
„Maar U stuurt ze ook aan andere men
sen".
„Ja, ik schrijf iedereen over wat ik
tegen hem heb".
„Meent U, dat die Van D. U 850.—
schuldig is?"
„Ja, edelachtbare. Hij wil me 12,
betalen als ik een kwitantie teken, maar
dat doe ik niet".
In een psychiatrisch rapport werd ver
dachte niet toerekeningsvatbaar genoemd
en dus als niet verantwoordelijk voor zijn
daden beschouwd.
De procureur-generaal achtte derhalve
de verdachte in Maart J.l. door de
Utrechtse politierechter opgelegde maat
regel de juiste en eiste bevestiging van
dit vonnis: ontslag van rechtsvervolging
en ter beschikkingstelling van de regering
om van harentwege te worden verpleegd.
„U bent niet van plan met die schrij
verij uit te scheiden?" vroeg de president
ihem tenslotte. Het antwoord luidde ont
kennend.
Uitspraak van het Hof op 21 Septem
ber a.s.
schilderij van de gebroeders Van Eyck
„De Aanbidding van het Lam" weer
worden geplaatst in een zijkapel van de
kathedraal van Gent. Het meesterwerk
heeft een grondige restauratie onder
gaan.
Tijdens en na de tweede wereldoorlog
heeft dit schilderstuk een wisselend lot
beleefd. Toen de oorlog uitbrak en de
Duitse horden de Belgische grenzen over
stroomden, werd het grote drieluik weg
genomen van zijn oorspronkelijke plaats
en ergens in Frankrijk verborgen. In
1942 werd het door de Duitsers ontdekt
in het kasteel van Henri IV te Pau en
meegenomen. In 1945 vonden de Ameri
kaanse troepen het werk in een zoutmijn
te Alt Aussee in Beieren en stuurden
het terug naar Gent. Drie jaar later con
stateerde men, dat het vernis bescha
digd was en vocht de kleuren aantastte.
Het werd overgebracht naar een werk
plaats in Brussel, waar het op kosten
van de Belgische regering door de meest
gekwame restaurateurs onder handen
werd genomen.
De taptoe bij het Kasteel van Edinburgh
In het midden van de maand October
zal in het museum „Willet Holthyzen"
te Amsterdam een tentoonstelling wor
den gehouden, die de titel draagt: „Het
Europese glas". Uit Nederlandse parti
culiere- en musea-verzamelingen is een
keuze gemaakt uit glas, dat in Europa
werd gebruikt van de vroegste tijden tot
de 19e eeuw, zodat de jongste glassoort
het z.g. Biedermayer glas zal zijn. Er
zullen geen inzendingen uit het bui
tenland komen.
De tentoonstelling „Het Europese
glas" sluit direct aan op de tentoonstel
ling van kant, die tot in October voor
het publiek geopend zal blijven.
Deze week werd de 5000ste bezoeker
van de kanttentoonstelling in het mu
seum Willet Holthuyzen geboekt.
De bekende tekenaar Jo Spier heeft de
Vereniging voor Veilig Verkeer te 's Gra-
venhage met een proces bedreigd daar op
langs de Haagse invalswegen geplaatste
„Anti Lawaai-borden" een vergroting van
een van zijn tekeningen staat afgebeeld.
Deze tekeningen werden indertijd voor
de bestrijding van het verkeerslawaai door
Jo Spier voor de KNAC ontworpen, en
thans door de KNAC, vanwege de Haagse
veilig verkeersweek, belangeloos aan de
vereniging afgestaan.
Jo Spier is van mening, dat de borden
met de gewraakte tekening onder zijn
aanwijziging hadden moeten worden ver
vaardigd. Om een proces te vermijden
heeft de Vereniging voor Veilig Verkeer
nu besloten de borden te doen verwij
deren.
Malaria in de V.S. De Amerikaanse
regering heeft de bevolking gewaar
schuwd voor een mogelijke malaria-epi
demie. Er zijn namelijk ruim achthonderd
gevallen van malaria gemeld onder uit
Korea terugkerende militairen.
dat voor deze reportaigevorm apart®
teams moeten worden samengesteld, die
de beschikking dienen te hebben over
een uitzonderlijke technische apparatuur.
(Van onze correspondent)
«Het televisie-probleem heeft in Nederland dermate venvarrende vormen
aangenomen, dat een ruime voorlichting op dit gebied hoogst noodzakelijk
was", aldus betoogde de voorzitter van de buitenlandse persvereniging, de
heer George Franks, tijdens het dezer dagen door deze vereniging georga
niseerde Televisie-forum in de A.V.R.O.-studio. Hij voegde er aan toe, dat
het forum geen radio- of Philips-stunt, noch een bepaalde regeringsma
noeuvre was, doch louter de bedoeling had licht te werpen op de televisie
kwesties. Verschillende buitenlandse en Nederlandse televisiekenners voer
den tijdens het forum, dat een gehele dag in beslag nam, het woord, waar
bij door de Nederlandse sprekers de nodige voorzichtigheid in acht werd
genomen. De secretaris van de Nederlandse Televisie-stichting, de heer J.
Rengelink, deelde mede, dat de Stichting gekant is tegen de zogenaamde
„sponsored" programma's, waarbij de beelduitzendingen mede worden ge
bruikt voor reclamedoeleinden. Hij zeide dat de diverse omroepen het als
vereniging hiermee eens zijn. Een waarschuwend geluid op dit gebied liet
ook de Amerikaan Ju Winnie, de televisie-adviseur van de Amerikaanse
regering op het gebied van de opvoedende taak der T.V., horen. Hij zeide,
dat in Amerika tegen de zogenaamde „sponsored"-programma's steeds gro
ter bedenkelijkheid gaat heersen, omdat het reclame-element te snel gaat
prevaleren.
Miss Mary Adams, het hoofd van de
gesproken woord afdeling van de B. B. C.
televisie, belichtte het culturele aspect der
T. V., waarbij zij opmerkte dat de vrou
wen over een grotere critische zin wat
betreft het peil der televisie-programma's
beschikken dan de mannen. De neer M.
Leeuwin van Philips gaf een technische
uiteenzetting van de televisie; verschei
dene andere sprekers, onder wie de heer
Vogt, garven eveneens hun mening te ken
nen over de komende televisi.e in Neder
land.
De geldkwestie werd op dit televisie
forum dat weliswaar het medium te-
DE WERKING DER
Van de strijd tussen Goed en Kwaad in de mens interesseert
Graham Greene vooral de wezenlijke waarde van het
Goede: de heldhaftigheid van de priester in „The power
and the glory" telt voor hem meer dan diens onwaardig
heid, de liefde van de scrupuleuze weifelaar Scobie in „The
heart of the mattermeer dan diens laatste wanhoopsdaad.
Het probleem van Greene is het probleem van de zondige
mens die in de diepste schuilhoek van zijn hart God's wet
erkent en voor wie ivij mogen hopen dat God's barmhartig
heid in de hemel toch nog een klein bruggehoofd vrij houdt.
Dat de goddelijke genade in iedere mens, hoe zondig ook,
werkzaam blijft, heeft Greene in zijn vorige romans trach
ten uit te beelden; hoe de genade werkt is het onderwerp
waaraan zijn nieuwste roman „The end of the affair die op
3 September verscheen, is gewijd.
Een vrouw en een romanschrijver zijn de hoofd
personen van de roman, die zich afspeelt in Londen
tijdens de oorlogsjaren. Sarah is gehuwd met een
eerzame ambtenaar bij het ministerie van de Home
Security, een correcte echtgenoot, wiens liefde echter
niet meer betekent dan een vriendelijke genegenheid.
Het gemis aan een werkelijk huwelijksleven wordt de
oorzaak van Sarah's val. Tussen haar en de roman
schrijver Bendrix de ik-figuur, die de geschiedenis
vertelt ontstaat een verhouding, die, door Bendrix
luchthartig begonnen om als materiaal voor een
nieuwe roman intieme bijzonderheden uit een ambte
naarsleven aan de weet te komen, uitgroeit tot een
gepassioneerde liefde.
Op eigenaardige wijze loopt deze idylle af. Bij een
rendez-vous in een Londen's hotel laat Bendrix zijn
geliefde even aiieen en juist op dit ogenblik slaat een
V 1 in zijn nabijheid in. Wanneer Bendrix, slechts
lichtgewond, terugkomt, vindt hij Sarah geknield op
de grond. In haar houding jegens hem treedt sinds dit
ogenblik een onverklaarbare verkoeling in; even plot
seling als het begin, schijnt „the end of the affair"
gekomen.
Mysterie
De reden van Sarah's omkeer is voor Bendrix raad
selachtig. De gedachte dat een nieuwe minnaar hem
verdrongen heeft, kwelt hem met een wrede pijn. Nu
Sarah teruggetreden is heeft zijn leven, het lege leven
van een ongelovige cynicus, de laatste kans op geluk
verloren. Hij wordt een bitter mens, met een door
jalouzie en haat verwrongen hart, maar wiens haat
in de grond niets anders is dan het spiegelbeeld van
zijn liefde.
Ook Henry heeft intussen aanleiding om aan de
huwelijkstrouw van zijn echtgenote te twijfelen. Hij
wil een detective te hulp roepen; het is echter niet
Henry, maar Bendrix, die het contact met het speur
dersbureau opneemt. De ijverige Parkis doet zijn
werk grondig en speelt Bendrix weldra Sarah's dag
boek in handen.
Tot zover is Greene's roman ongetwijfeld van een
verbluffende technische virtuositeit; hij schept figuren,
wier liefde, haat en minnenijd levende en schrijnende
werkelijkheid worden onder de macht van zijn ver
beeldingsvermogen; maar het gegeven verheft zich tot
Graham Greene
dat ogenblik niet boven de gebruikelijke problematiek
van de driehoeksverhouding, al voelt men achter de
gebeurtenissen een mysterieuze, diepere betekenis,
waarvan de sluier eerst wordt afgetrokken wanneer
Bendrix de dagboekbladen van Sarah leest.
Dagboekbladen
Deze dagboeknotities bevatten Sarah's dooltocht
naar een geloof in God. Zonder dat zij het zichzelf
bewust werd, was op het moment, dat de V 1 Bendrix
bedreigde, de goddelijke genade in haar hart in
geslagen. Wanhopige angst om het leven van haar
minnaar leerde haar bidden tot een God, waaraan zij
niet geloofde, maar aan Wie zij de gelofte deed, de
verhouding met Bendrix te verbreken als hij het leven
mocht behouden.
„The end of the affair" werd zodoende voor
Sarah een begin van haar opgang naar God. Haar
bekering voltrekt zich echter niet met de miracu
leuze bliksemachtigheid, die in sommige katholieke
romans de zegepraal der genade zo'n bijsmaak van
onwaarschijnlijkheid geven.
De genade werkt in haar zonder dat zij het zelf
beseft; het vage gevoel dat zij haar gelofte, zelfs
tegenover een God aan Wiens bestaan zij twijfelt,
niet schenden mag, wordt het uitgangspunt van
een geestelijke zwerftocht, waarin zij al het moge
lijke doet om die God, die haar geluk verstoorde,
kwijt te raken. Maar het mosterdzaadje woekert
verder, tegen alle opstandigheid van haar hart,
tegen alle redeneringen van de rationalist Smythe,
bij wie zij de overtuiging dat God niet bestaat
hoopte te vinden, in. Haar zwerftocht eindigt bij de
priester, maar dit vertrouwde zij zelfs aan haar
dagboek niet toe
Met diep inzicht heeft Greene deze strijd tussen
menselijke liefde en de roepstem der genade uitgebeeld.
Niets wonderbaarlijks laat hij geschieden; Gods ge
nade werkt langs natuurlijke weg; eerst in een door
lijden vermorzeld hart ontdekt de mens de schuilhoek
waarin de kiem van het geloof verborgen ligt.
Bendrix' beurt
De lectuur van Sarah's journaal doet intussen
^endrtx'. hoop Gerieven. is dus geen mjgty-
GENADE
minnaar, en die religieuze waan zal hij haar wel uit
het hoofd praten. Maar nu is de beurt aan Bendrix
om zijn gevecht tegen de genade te beginnen. In
het kille regenachtige Londen ontvlucht de zieke
Sarah zijn onstuimige toenadering en de volgende
dag meldt Henry hem Sarah's dood door een acute
longontsteking.
Een lawine van wonderlijke coïncidenties die na
"Sarah's dood plaats hebben, schokken de zekerheid
van de agnosticus Bendrix. Een onberaden afspraak
met een vrouw wil hij ongedaan maken en zie, als
een reddende engel treedt Sarah's moeder tussen
beide; Sarah stierf als katholiek en nu blijkt dat
zij vroeger in het geheim ook katholiek gedoopt
was; een jongen droomde dat Sarah iets in een
boek schreef en zijn droom blijkt werkelijkheid;
de rationalist Smythe, wiens gelaat ontsierd was
door een lidteken, dat Sarah gekust had zoals
Claudel's Violaine de leproze kuste, bleek plotseling
genezen. Toevalligheden? Wonderen? Greene dringt
zijn lezers geen verklaring op, maar voor Bendrix
zijn het de stappen, die de dreigende nadering van
Gods genade aankondigen.
Onrust
Ondragelijke onrust maakt zich van hem meester.
Hij verzet zich hardnekkig tegen die God die niet
bestaat maar die zijn hart kwelt en verontrust. Hij
tracht de zich opdringende vragen weg te redeneren,
maar de bravour van zijn hooghartig scepticisme breekt
stuk op die ene gedachte:
als deze God bestaat en als zelfs jij
met je passie en je overspel- en de schuchtere leu
gens die je pleegde te vertellen zo kunt verande
ren, dan zouden wij allen heiligen kunnen worden,
door te springen zoals jij sprong, door onze ogen te
sluiten en de sprong te doen, voor eens en voor
altijd: als jij een heilige bent, dan is het niet zo
moeilijk een heilige te zijn. Het is iets dat Hij van
ieder van ons kan vragen: springen. Maar ik Wil
niet springen".
Wanneer hij echter samen met Henry zijn ochtend
wandeling door Londen maakt, twee doelloze vrij
gezellen, vindt hij het gebed waarmee het boek eindigt:
„O God, Gij hebt me genoeg aangedaan, Gij hebt me
van genoeg beroofd; ik ben te moe en te oud om nog
te leren liefhebben, laat me met rust voor altijd...."
„The end of the affair" is opnieuw een meesterlijke
roman. Greene's meesterschap bereikt ook in dit boek
weer dat de problematiek de spanning van het ver
haal geen geweld aandoet; zijn intuïtie voor de diepste
roerselen van de menselijke ziel heeft ook hier weer
figuren geschapen met een eigen leven, dat ons per
soonlijk ter harte gaat.
Opmerkelijk is hierbij de vrijmoedig, soms al te
vrijmoedig het verhaal vertellende ik-figuur Bendrix.
Het kan geen toeval zijn dat Greene een succesvolle
Britse romanschrijver als verteller van het sombere
drama van haat, liefde en genade liet optreden. En de
talrijke passages waarin hij over het ontstaan van een
roman, over het schrijven of over de critici spreekt,
versterken de veronderstelling, dat Greene in deze
figuur veel van zijn eigen ervaringen gestalte heeft
gegeven.
Het boek is ook een voortreffelijk specimen van, een
katholieke roman. De genade zegeviert niet met schet
terende bazuinstoten, maar in de stilte van een lijdend
hart; zij wordt niet triomfantelijk aangekondigd, maar
behoedzaam gesuggereerd. Greene zegt niet, dat de
echtbreekster Sarah een heilige werd, maar de woor
den van haar biechtvader: „We kunnen niets misdoen
wat sommige heiligen niet vóór ons gedaan hebben",
laten de mogelijkheid daartoe open. Hij zegt niets over
Bendrix' bekering, maar de weg naar het heil is ge
opend op het ogenblik, dat Bendrix tot God bidt om
hem voor altijd met rust te laten.
P.
N.a.v. „The end of the affair" door Graham Greene.
Ievisie in uitgebreide zin behandelde,
doch de Nederlandse televisieproblemen
slechts ten dele belichtte angstvallig
omzeild, waarmee het hoofdprobleem van
de Nederlandse T. V. welke instelling
bereid zal zijn de gro-te lasten te dragen
en de Nederlandse Televisie Stichting te
steunen voorbij werd gelopen. De geld
kwestie overheerst de T. V.-problemon en
zonder een acceptabele oplossing, waarin
vooral de omroepverenigingen een zekere
garantie willen vinden, zal de start der
televisie, ondanks de toezegging van de
heer Landré_ van de regeringsvoorlich
tingsdienst, die mededeelde dat wat de
regering betreft de televisie in October
kan starten, problematisch blijven.
Meer dan op het forum gebleken is,
beheerst het vraagstuk van de „sponso
red" programma's de televisie in Neder
land. Weliswaar deelde de heer Renge
link mee dat de omroepen gekant zjjn
tegen betaalde programma's, doch deze
mening wordt niet door alle leden van
de Televisie Stichting gedeeld. De voor
standers van de door de reclame be
taalde programma's motiveren hun stand
punt door erop te wijzen dat de televisie
alleen met „sponsored" programma's mo
gelijk zal blijken. Zij zijn van mening dat
de Nederlandse Televisie alleen door be
taling der programma's voor reclamedoel
einden mettertijd kan worden uitgebreid.
De tegenstanders zijn echter bevreesd
voor een nivellering van het culturele
clement der T. V. als reclame wordt
toegepast.
nat deze verschillende standpunten
aanleiding zullen geven tot verdere
„stryd in de Televisie Stichting is ze
ker; slechts als inderdaad een afdoende
oplossing wordt gevonden voor de finan
ciële problemen zal deze controverse zijn
^°"".pe kanten verliezen. Overigens ver-
hT- men in omroepkringen niet dat
«eze financiële problemen spoedig zul-
worden opgelost. De regering is
aiaus meent men zeker niet van plan
«22* son,men «eMs in dc televisie te
geiten en de radio-verenigingen kunnen
zich evenmin (mede omdat zij de telcvi-
s,e scherp gescheiden willen houden van
de normale radio-uitzendingen) grote
uitgaven permitteren. „Voorzichtig, iedere
stap kost hier een kapitaal", zo zon de
heer Rengelink op de deur van de Stu
dio te Bussum willen zetten.
Niettemin heerst er bij de omroepver
enigingen een begrijpelijk verlangen* naar
de start der televisie. Niet alle omroe
pen zijn gebrand op invoering der T. V.,
doch de komst ervan is niet te vermij
den. De Duitse en de Amerikaanse in
dustrieën zouden spoedig klaar zijn het
televisie-experiment in Nederland over
te nemen, met het gevolg dat de om
roepverenigingen op dit gebied uitge
schakeld zouden worden.
Het is overigens aan geen twijfel on
derhevig of al deze televisie-problemen
houden voor de toekomstige kijkers een
zeker gevaar in. Immers het experiment
kan en zeker als de financiële moei
lijkheden voort blijven duren ten
dele of geheel mislukken. Een televisie
toestel vergt van de aspirant-kijkers een
respectabel bedrag. De toekomstige kij
kers de interesse voor aankoop van
T. V.-toestellen is niet gering zullen
als de experimentele televisie is gestart
in de mening verkeren dat zij door de
aankoop van hun toestel hun verdere
loven verzekerd zullen zijn van hun
„huiskamer-televisie" en zijn ervan over
tuigd dat na de experimentele uitzen
dingen, welke zoals men weet slechts en
kele uren per week in beslag zullen ne
men, de televisie ten minste iedere avond
zal worden uitgezonden. Zou het experi
ment halverwege worden gestopt of
drastisch worden ingekrompen het
geen uiteraard zeer wel mogelijk is
dan zouden de toestellen voor de be
zitters onrendabel zijn.
Ook kunnen over de experimentele
televisie geen al te hoog gespannen ver
wachtingen worden gekoesterd. De pro
gramma's rullen eenvoudig moeten wor
den opgezet en kunnen vooralsnog geen
grootse vormen aannemen. Een der aan
trekkelijkste vormen der televisie het
maken van buitenreportages is even
ing* aan grots kosten onderhevig om-j
Dat de vele aan de T. V. verbonden
problemen en verschillende meningen
hun invloed zullen doen gelden op de
experimentele periode behoeft geen be
toog. Het is dan ook een publiek geheim
dat de omroepverenigingen een min of
meer zorgelijke kijk hebben op de komen
de televisie en er geenszins van over
tuigd zijn dat het experiment alle kans
van slagen heeft.
Behoudens het financiële probleem
zijn er nog meer kwesties, die de T. V.
in Nederland beheersen. Een van deze
is de verhouding tussen de bioscoopbond
en de televisie. Een overeenkomst tussen,
beide instellingen is op korte termijn te
gemoet te zien; welke de voorwaarden
zullen zijn is echter nog niet bekend. De
bioscoopbond was er aanvankelijk op
gespitst dat men de televisiestudio in
Duivendreeht zou onderbrengen. Door de
hoge prijs, die voor het gebruik van deze
modern ingerichte studio's werd gevraagd,
heeft de Televisiestichting echter beslo
ten na de eerste Bussumse periode te
verhuizen naar een studio aan de Spoor
straat te Hilversum, waar een garage
tot studio zal worden omgebouwd.
Een open vraag is ook hoe liet Neder
landse publiek op de televisie zal rea
geren en of de kijkers zullen verlangen
naar programma's, die voor de T. V.
grote kosten met zich mee zullen bren
gen. Ook de smaak van het publiek kan
de financiële problemen op deze wijze
toespitsen. De televisie is, in het stadium,
waarin ze nu verkeert en zeker ook in
de komende experimentele periode, een
zorgenkind, dat slechts ten koste van
grote financiële offers en een grote eens
gezindheid, waaraan thans nogal het een
en ander hapert, kan uitgroeien tot
een gezonde instelling met een verant
woorde vormgeving.
Gistermorgen heeft dr P. Muntendam,
staatssecretaris van volksgezondheid, in de
vergaderzaal van ztyn departement de
onlangs door hem in het leven geroepen
rheuma-commissie geïnstalleerd. Deze
Commissie heeft opdracht de staatssecreta
ris van advies te dienen inzake de organi
satie en de financiering van de rheuma-
tlekbestrijding, waarbij in het bijzon
der aandacht zal dienen te besteden aan
de oprichting van rheumacentra.
Dr Muntendam begon zijn installatierede
met nog eens in cijfers op de grote sociale
en sociaal-economische betekenis van de
rheumatiek te wijzen. Alleen reeds voor
het arbeidsverzuim wegens deze ziekte
wordt 20 pet. van al het ziekengeld in
Nederland uitgekeerd; dat is ongeveer
vijfmaal zoveel als voor de tuberculose eu
meer dan voor welke andere ziekte ook.
Meer dan ƒ20.000.000.— wordt jaarlijks
aan ziekengeld uitgegeven wegens rheu.
matisch lijden.
Daarnaast staan dan nog de behande-
lingskosten, de kapitaalwaarde van de
renten, die wegens tijdelijke, doch vooral
wegens blijvende invaliditeit tengevolge
van rheuma worden verleend, het verlies
aan arbeidsproductiviteit en aan levens
vreugde. Spr. releveerde, dat de uitvoe
ringsorganen der ziektewet in ons land
vrijwillig tot een verlengde uitkering van
ziekengeld voor tuberculose-patiënten zijn
overgegaan, doch nog niet tot een zoda
nige uitkering voor rheumapatiënten, voor
wie overigens dezelfde motieven gelden.
Alle rapporten en adviezen, over de
rheumatiekbestrijding in de laatste 25 jaar
verschenen, komen tot een zeer belang
rijke conclusie; Het rheuma dient herkend
en doelmatig behandeld te worden in een
vroeg stadium der ziekte. Hierop dient de
organisatie van de rheumatiekbestrijding
te zijn gericht. In tal van plaatsen is de
strijd krachtdadig aangevat. Met name
noemde dr Muntendam Amsterdam, Lei
den, Rotterdam, Nijmegen en Groningen.
Dat men hierbij de consultatiebureauvorm
heeft gekozen, achtte hij zeer gelukkig.
De thans ingestelde commissie zal mede
tot taak hebben, de plaats te bepalen,
welke deze consultatiebureaux in de orga
nisatie van de rheumatiekbestrijding heb
ben in te nemen: los van behandelings
inrichtingen of hiermede in organisch ver
band opgenomen? Wellidht gesubordineerd
aan centra met klinische behandelings
mogelijkheden?
Inzake de wenselijkheid van die gespe
cialiseerde klinische behandeling is men m
Nederland van 't aanvankelijk afwijzende
standpunt teruggekomen. Een bescheiden
begin is gemaakt in Leiden en Nijmegen.
Plannen zijn in voorbereiding, o.m. '.n
Rotterdam en Groningen. Een zeer ern
stige achterstand is echter in te halen.
In zijn antwoordrede deelde de voor
zitter der commissie, de heer P. L. Stel,
geneeskundig inspecteur van de volks
gezondheid in algemene dienst, mede, dat
er op het ogenblik 36 consultatiebure iux
voor de rheumatiekbestrijding zijn en on
geveer 200 „rheumabedden", bij een niet
ruim geschatte behoefte - an 20Ö0.
Deakin voorzitter van T.U.C. Arthur
Deakin, die bekend staat als een feil#
anti-communist, is gekozen tot voorzitter
van het T.U.C., het machtige Britse vak
verbond, dat 7.800.000 leden telt. De ver»
kiezingen voor de algemene raad lever
den eveneens een zware nederlaag voof
de communistische candidates op.
