Voordeliger Betere kwaliteit, lagere prijs
De idee gaat vóór de vorm
BLUE BAND
smaakt vee!beter!
Half elf
Blookertijd
Reclame: L>e motor van Uw bedrijf
Rumoer rond Richier's kruisbeeld
in de kerk van Assy
PRIJSVERLAGING
geung?-* gezond
VERLOVINGS
RINGEN
REKENSOM
PAGINA
VRIJDAG 21 SEPTEMBER 1951
De grenzen der religieuze
kunst
„...En al die merken
margarine, tegenwoordig. Voor mij
is er geen verschil, hoor!"
jVg. Offensief tegen vernieuwing
ji|F Blue Band wordt bereid in Neerlands
W' grootste fabriek. Een eigen speciaal
recept en de strengste hygiëne, daaraan
dankt U de heerlijke smaak en de zuiverheid
van dit bijzondere product. En door een uiterst
snelle verpakking en verzending wordt ervoor
gezorgd dat Blue Band ook bij Uw leverancier
altijd „fabrieksvers" arriveert. Probeer morgen
Blue Band maar eens. Proef ze: puur, van
een lepeltje; gesmeerd op brood; gesmolten
in een hapje groente. Dan weet U ook, dat
al die speciale zotgen niet voor niets zijn ge
weest; dat Blue Band de beste margarine is
Voor U en Uw crezin.
Het Kruisbeeld van Richier dat door
de bisschop van Annecy uit de kerk
te Assy werd verwijderd.
Onverstaanbaar voor het
volk
Cs,A brengt U het nieuwste van Parijs;
de nieuwe lijn - de populaire fantasiestof
de favoriete kleuren.
Wij tonen U hierbij
een kleine selectie uit onze
Keurcollectie Najaar 1951
Drie Mode-triomfen:
de pyramide-swagger, de klassieke mantel
het costuum in fantasie.
C& A brengt U deze mode-triomfen
tegen prijzen
Véél en véél lager
dan tvaar ook!
Stichting
Vakonderwi
Meent 96 - R'dam
even voorbij de Beuri
leltjke dat wil zeggen aan geen enkele
norm beantwoordende kruisen, over
heersend is en daaronder is ook de zoge
naamde „gruwel van Saint-Sulpice", de
Katholiek moet voor ogen blijven houden
dat het H. Lijden de doorgang opent naar
de eeuwige vreugde.
Als het om religieuze kunst gaat, dan
is de eerste voorwaarde dat de kunst het
godsdienstig gevoel dient en niet omge
keerd. De idee gaat daarom vóór de
vorm, zeide mgr Constantini, die nog kort
geleden in de Osservatore Romano waar
schuwde dat de religieuze kunst niet aan
de arbitrage van de kunstenaar mag wor
den overgelaten. Voor wat de voorwer
pen voor de H. Dienst betreft wordt dat
wel algemeen ingezien. Voor de beeld
houw- en schilderkunst is dat minder het
geval. Daarom is de samenwerking tussen
kunstenaar en deskundig priester voor
de religieuze kunst een gebiedende eis.
Daarom was het zo prachtig dat een
pater Janvier, een Abbé Sertillanges en
een mgr Gillet zich zoveel moeite hebben
gegeven de katholieke kunstbeweging in
Frankrijk de nodige theologische voor
lichting te geven. Anders worden de gren
zen overschredenmet de beste be
doelingen natuurlijk. Het prachtige ge
dicht van Richïer is niet tot het gebed
van de hopende, das blijmoedige katho
liek geworden.
verbeelding levende gedaante kan geven.
Maar men blijft dan in het vage. Der
gelijke vaagheid laat een aanvaardbare
vroom geïnspireerde, maar voor de devo
tie bestemde kunst niet toe. Met het werk
van Richier is men juist bij een andere
pool beland, dan met de fameuze Churri-
guerastijl, die in het begin der 18de
deuw het op de spits gedreven realisme
van Valdès Leal zozeer in het extra
vagante joeg, dat men niet aarzelde van
het Corpus een lillend lichaam te maken,
waarin spiegelglas de ogen verving en
bloedend haar onder de doornenkroon uit
over de schouders hing.
Dat was de Spaanse sensualiteit met
het Moorse realisme. Bij Richier is ook
een uiterste tot in het extravagante ge
voerd. want wat is zijn voorstelling an
ders dan dat van de volkomen uitgemer
gelde mens, met voorbijzien van de di-
viniteit van de Christus.
Om dat laatste gaat het toch in de
religieuze kunst. Een kruisbeeld heeft
niet alleen het Lijden, maar ook de Vrede
van Christus uit te drukken. De godde
lijke natuur mag niet van de aangeno
men menselijke gescheiden worden. En
nu moge het waar zijn dat het aantal
(Van onze Parijse correspondent)
Toen wij enige tijd geleden een inventaris gaven van de moderne kunst
werken in de zo veelbesproken kerk van Assy, was het grote kruis van
Richier er nog niet geplaatst. Maar pater Couturier had reeds de aandacht
op dat merkwaardige werk gevestigd.
Het kruis, dat het wandtapijt van Lurcat tot achtergrond moest hebben,
werd juist geplaatst op het ogenblik dat de kunst te Assy aan felle kritiek
bloot stond. Kritiek was te verwachten, want zowel pater Regamey als
pater Couturier hadden uitdrukkelijk verklaard dat wat de kunstenaars
te Assy hadden geleverd niet in alle opzichten voldeed. Maar ook
verklaarden zij dat de proef om kunstenaars die zich niet uitsluitend op
religieuze kunst toeleggen, vrije kunstenaars dus, voor het godshuis te doen
werken, geslaagd was.
De parochianen van Assy zijn intellec
tuelen, doktoren en verplegend personeel
en verpleegden. Van die kant is geen
kritiek gekomen. Integendeel, zelfs toen
de Kruisiging van Richier werd ge
plaatst, vonden zij in dat ongetwijfeld
tot dusver unieke Corpus een aandrang
t.ot devote overweging. Assy heeft echter
het noodlot van de publiciteit niet kun
nen ontgaan, en waar de wereldpers over
Assy heeft gesproken, daar is het vreem-
delingenbezoek er hinderlijk geworden.
En de vreemdelingen komen voor het
overgrote deel uit sensatiezucht en zon
der enig gevoel voor religieuze kunst.
Dat heeft de kritiek gediend, die (voor
al uit Zwitserland) zich op de „proef van
Assy" heeft geworpen om een te sterk
persoonlijk overwicht van de kunstenaar
«b kortwieken.
Aan hetzelfde gevaar staat men te
Vence bloot, waar de „kapel van Matisse"
ook een bezienswaardigheid der toeristen
ip geworden, niet om te weten wat hij
voor de religieuze kunst heeft gedaan,
ihaar om het snobisme te bevredigen. En
helaas wordt dat in Vence nog in de hand
gewerkt door de dure foto's, albums enz.
iie er gretige kopers vinden.
5 In de strfjd om de religieuze kunst
die op zich zelf een verblijdend ver
schijnsel is en op een wakker-worden
wijst, heeft men van sommige zijden
een offensief ondernomen tegen de
kunstvernieuwing en vooral tegen de
aiet-figuratieve uitbeelding. Men be
roept zich daarbij op gezaghebbende
uitspraken omtrent de eisen aan de
kunst voor het kerkgebouw en voor de
H. Dienst te stellen. Uitspraken die in
tussen door hen, die op kunstvernieu-
jving en vooral op een eerlijke, in
derdaad geïnspireerde kunst aandrin
gen, allerminst uit het oog worden ver
loren. De goede zflde van deze strijd is,
dat het vraagstuk van de begrenzing
der religieuze kunst daarmee op het
voorplan wordt gebracht.
Het was dan ook niet geheel onver
wacht, dat we vernamen dat de bis
schop van Annecy bevel had gegeven
om het kruisbeeld van Richier uit de
kerk van Assy te verwijderen. De
klachten waren legio, maar kwamen
niet uit Assy zelf. Integendeel, de pa
rochianen hadden tot mgr het verzoek
gericht het te mogen behouden.
Het Kruisbeeld werd dus verwijderd
en Richier had daaromtrent geen andere
opmerking, dan dat hij het betreurde dat
zijn werk niet tot achtergrond het wand
tapijt van Lurgat had ontvangen, waar
door zijn intentie: „De Verlosser die tot
het uiterste zich heeft gegeven", beter
begrepen zou zijn.
De kunstwaarde van het Corpus op zich
zelf is moeilijk te betwisten. Vier Musea
dingen op dit ogenblik naar het bezit er
van. Maar de beslissing van de bisschop
van Annecy is ook onaantastbaar. En
juist de bewondering die wij voor het
werk van Richier hebben, doet ons zeg
gen. dat inderdaad dit kruisbeeld in het
kerkgebouw niet op zijn plaats was.
De godsdienstige intentie van de kun
stenaar staat vast. Maar met zijn werk i
heeft hij zich buiten de grens van doel-
matige religieuze kunst begeven, omdat
zijn werk volslagen onverstaanbaar is
voor „het algemene volk". De verbeel
ding, die de kunstenaar heeft gevolgd,
leidt niet tot het katholieke begrip van
het Verlossingswerk. Het werk is de uit- i
drukking van een vertwijfelend mededo
gen geworden, een gedicht dat in een be
paalde gemoedstoestand werd geboren,
maar dat een onjuist droombeeld is ge
worden, dat alle Christelijke blijmoedig
heid, alle hoop, alle dankbaarheid mist,
juist omdat het theologisch onjuist is.
Langs de wilgen aan de waterkant in
de avondschemering dwalend is het niet
moeilijk de knottige vermolmde stammen
tot figuren te zien worden waaraan de
Massief - voegloos
Het beste van het
beste en.
niet
duurder/'
Hebt et) wel eens uitge
rekend wat duizend Drie
ven kosten? Stelt de
prijs van een
KAMPIOEN-ADVERTENTIE
daar eens tegenover l Bn
dan moogt gu bi] deze ver
gelijking. wat ons betreft,
gerust de factor verwaar
lozen. dat deze kleine ad-
vertentien veel meer dan
1000 mensen onder de ogen
komen.
Inderdaad onze „kampioenen"
behoren tot de goedkoopste
boodschappers ter wereld.,...
Hier ziet U
het beroemde Pyramid» silhouet!
Schattig kraagje... aflopende schouders...
ruimvallendroyale zakken., grote knopen
Zware winterveloure in
favoriete modekleuren
(38 t/m 48) En dal voor
U hebt Uw zinnen gezet
op een modern costuum!
öekijkt U dit fraaie model eens
in Pariise fantasiestof (beeldig ruitje)
Echte biberette kraag
gezellige herfsttinten
Chique costuum
in de nieuwe medelijn voor
(38 t/m 46) m HM
Mathenesserlaan 299
ROTTERDAM-C.
■■■■Vraagt Prospectus. M
Allercharmantst
deze klassieke, getailleerde mantel
met de populaire full-swing rok.
Fijne velours,, percy garnering
warme herfsttinten.
(38 t/m 46) Een droom voor
