Moderne Reclasseringszorg
Priesters verrichten
slavenarbeid
Oponthoud van schepen in de
zeehavens
KOSMISCHE STRALEN EN
INVLOED OP HET LEVEN
Samenleven van Oost en West
Verzet tegen het communisme
is agressie
Veelzijdige activiteit ter bestrijding
van misdaad en recidive
Arbeidsvraagstuk in Indonesië urgent
UITWISSELING KUNSTENAARS
De camera op h
buitenland
v.
v*" 133m
VAUXHALL MODERNISEERDE
fflfrti
In Tsjechische uranium-raijnen
Daarom is redeneren zo moeilijk
Ontvangst in de
Tweede Kamer
Organisatie der beroeps
keuze-voorlichting
Duitsland één groot
oefenterrein
'M.
i m I
VERVOERSCAPACITEIT ZOU
CIRCA 30 PCT. GROTER
KUNNEN ZIJN
P. PELLA UIT ADVIES
COMMISSIE
Verschillende oorzaken van
geringe productiviteit
PRODUCTIE IN AUGUSTUS
VERDER GEDAALD
Indexcijfers gemiddelde
dagproductie 128 (v.m. 132)
MET TALKPOEDER DE
VRIJHEID IN
AMERIK. BEGROTINGS
TEKORT
In afgelopen drie maanden
2.614.986.764
mm# mmm h
WBmmEkÊmm
WOENSDAG 3 OCTOBER 1951
PAGINA 4
Van onze redacteur)
De moderne reclassering dateert van 1823, toen het Nederlandse Genoot
schap tot Zedelijke Verbetering der Gevangenen werd opgericht. Sinds
de differentiatie naar levensbeschouwing in 1910 staan in de strijd tegen
misdaad en recidive schouder aan schouder naast het Genootschap en het
Leger des Heils, die in principe voor delinquenten van alle gezindten
openstaan, de R. K. en de Prot.-Chr. Reclasseringsvereniging.
Wat houdt het moderne reclasseringswerk zoal in? Op deze vraag
ontvingen wij op een onlangs door de Vereniging voor Reclasserings-
instellingen n.a.v. de Nationale Reclasseringsdag 1951 georganiseerde
persconferentie en persexcursie een uitgebreid antwoord.
De reclassering is, zo bleek ons, uit
gegroeid tot een veelzijdig onderdeel van
het maatschappelijke werk, zij het met
•en geheel eigen stempel: het grootste
deel van het werk kan slechts krachtens
overheidsopdracht (zoals voorlichting en
toezicht) of, na verkregen toestemming
nT
(zoals celbezoek en recreatie in gestichten
geschieden, terwijl het contact met de
hulp-ontvangende reclassent meest een
gedwongen karakter heeft.
Van subjectieve pleidooien tot
objectieve voorlichting
Het werk begint reeds, voordat er van
een veroordeling sprake is, nl. met het
geven van voorlichting aan de rechter
omtrent persoon en levensomstandigheden
van de verdachte. Deze eerste reclas-
seringsbemoeiing hangt samen met de
Invoering ln ons strafstelsel van de V.V.,
de voorwaardelijke veroordeling, in 1918.
Voor een doelmatige toepassing ervan had
de rechter immers niet alleen gegevens
nodig over de daad, zoals vervat in hei
proces-verbaal, maar ook over de mens,
die de misstap beging, de dader.
In deze behoefte nu ging de reclas
sering voorzien in de vorm van zgn.
reclasseringsrapporten, aanvankelijk ware
pleidooien voor toepassing van V.V. met
reclasseringstoezicht als voorwaarde, in
die tijd als een panacee aangezien.
Over deze eenzijdigheid, die voortsproot
uit nog niet gerijpt idealisme en gebrek
aan ervaring, is de reclassering inmiddels
heen gegroeid.
Met ernst wordt thans getracht in het
voorlichtingsrapport (deze naamsverande
ring is symptomatisch), dat sinds 1926 in
het Wetboek van Strafvordering een wet
telijk onderdak gekregen heeft, op zo
objectief mogelijke wijze antwoord te
geven op de moeilijke vraag: hoe is deze
man (vrouw) uit dit milien met deze voor
geschiedenis tot dit delict gekomen? Wat
b in het belang van de maatschappij en
in zijn (haar) eigen belang de beste maat
regel?
U zult wellicht vragen: wat heeft dit
nu eigenlijk met reclassering te maken?
t)e kwestie is, dat de eigenlijke reclas
sering niet goed zonder deze voorlichting
kan functionneren. 't Voorlichtingsrapport
stelt de reclassering in staat de reclas-
sabele gevallen te selecteren en de rech
ter voor te lichten omtrent de perspec
tieven van een V.V. Tevens is de inhoud
van het rapport ^or celbezoeker en toe
zichthouder, waarover zo dadelijk, een
waardevol houvast bij hun reclasserings-
pogingen.
Met haar voorlichtingsarbeid levert de
reclassering een zeer belangrijke bijdrage
tot humanisering en individualisering van
ons moderne strafrecht, aldus mr Ch. J.
Enschedé op genoemde persconferentie.
Per jaar worden thans ongeveer 11.000
voorlichtingsrapporten uitgebracht. Het
maken van zo'n rapport (op verzoek van
Openbaar Ministerie, rechter-commissaris
of rechtbank), 'i geen wissewasje. Het
vraagt practische ervaring, psychologisch
inzicht en rapport-technische vaardigheid.
Dit onderdeel wordt dan ook grotendeels
verricht door speciaal-geschoolde reclas-
seringsambtenaren van het particuliere
initiatief of van het Rijk.
Reclassering in de gevangenis:
celbezoek en recreatie
Is het vonnis geveld en wordt de ver
dachte tot gevangenisstraf veroordeeld,
dan betekent dit voor het oog van het
publiek het (welverdiende) einde van de
strafzaak.
Maar voor de reclassering betekent het
een nieuw chapiter: het opnemen van
contact met de gestrafte gedurende zijn
insluiting, door het zgn. celbezoek. Meer
dan de andere aspecten van. het werk.
vertoont het celbezoek zo goed als het
bezorgen van recreatie in de strafgestich-
ten aanrakingspunten met de al enige
Jaren op gang zijnde vernieuwing van het
gevangeniswezen, die thans haar wette
lijke bekrachtiging gaat krijgen in de
nieuwe Beginselenwet gevangeniswezen,
welke de strekking heeft de ten
uitvoerlegging van de straf mede dienst
baar te maken aan de reclassering van de
delinquent. Reeds enige jaren is in onze
«trafgestichten een sociale dienst werk
zaam, die o.m. tot taak heeft de persoon
lijke en sociale moeilijkheden der gedeti
neerden op te vangen en voor hun ont
spanning te zorgen.
Men kan zich afvragen, of in verband
met deze vernieuwing de reclassering van
het particuliere initiatief met zijn cel
bezoek en recreatie nog een functie In de
gevangenis te vervullen heeft. Is er voor
de particuliere celbezoeker nog een taak
naast de sociale ambtenaar van het ge
sticht?
Drs J. Hk. Hoornweg, directeur van het
Nationaal Bureau voor Reclassering, deel
de ons terzake mede, dat in de practijk
tussen beide een zekere modus vivendi
gevonden is. De particuliere celbezoeker
behoudt ook in het nieuwe bestel een
eigen taak. Hjj is de verbindingsfiguur
tussen het gesticht en de vrije maat
schappij, van het nu-in-de-gevangenschap
en het morgen-in-vr(jheid. Hij komt tot
de gevangene niet als onderdeel van het
regiem hoe menselijk dit ook moge
zijn maar hij stelt zich naast deze, ge
heel vrtjwilllg om mit hem dat „morgen"
der vrijheid voor te bereiden.
Hij zal daartoe ook contact met het
gezin van zijn cliënt moeten onderhouden,
eventueel werken aan het herstel van
verstoorde gezinsverhoudingen, of bemid
delend optreden, als het gezin in sociaal
ongunstige omstandigheden verkeert.
y tv W'
Deze cel-(reclasserings) bezoeken leggen
vaak de grondslag voor het vrijwillig
aanvaarden van nazorg, als de straf is
„uitgezeten".
Toezicht en nazorg (dwang- en
vrij patronaat)
Een zeer gewichtig onderdeel van de
reclasseringsarbeid is het toezicht, het
dwangpatronaat, zoals dit tot ontwikke
ling gekomen is met de invoering van
reclasseringsmaatregelen als V.n.V. (voor
waardelijke niet-vervolging), de reeds ge
noemde V.V., het voorwaardelijk ter be
schikking van de Regering stellen (na
psychiatrisch rapport) en de V.I. (de voor
waardelijke invrijheidstelling) na het ver
strijken van 2/3 deel van de 6traf (min
stens 9 maanden).
Wil het toezicht, als voorwaarde aan
dergelijke reclasseringsmaatregelen ge
koppeld, vruchtbaar zijn, dan moet er
een zodanige levende relatie met de
betrokkene ontstaan, dat hij, c.q. zijn
gezin, ook werkelijk de geboden hulp aan
vaardt. Daartoe wijst de reclasserings
vereniging uit haar midden een toezicht
houder aan. die er naar moet streven een
op vertrouwen gegronde band „met de
reclassent" te leggen. Dit is gemakkelijker
gezegd dan gedaan. Verbitterd, ja met
ressentimenten achterdocht en haatgevoe
lens geladen, kan de gestrafte in de maat
schappij terugkeren.
Is de toezichthouder echter uit het goede
hout gesneden, dan kan het toezicht voor
de reclassent een unieke ervaring zijn.
Misschien is er voor het eerst in zijn leven
iemand, die belangeloos hartelijk voor
hem en zijn moeilijkheden zich interes
seert.
Deze moeilijkheden, die de sociale her
aanpassing in de weg kunnen staan, zijn
dikwijls niet gering, zoals arbeids-, ge-
zins- en huisvestingsmoeilijkheden en niet
te vergeten het grote probleem van de
vrije-tijds-besteding: het elimineren van
gevaarlijke invloeden en het wekken,
waar nodig, van nieuwe interesses.
Als herstel in de oude betrekking niet
meer mogelijk is, moet nieuwe passende
arbeid worden gevonden en wanneer er
spanningen zijn tussen de reclassent en
zijn meisje, zijn vrouw of ouders, dan is
het de taak van de patroon hiervoor een
oplossing te zoeken.
V.I. wordt gewoonlijk pas toegestaan,
nadat een schriftelijk uitgewerkt reclas-
seringsplan is opgesteld, waarin derge
lijke moeilijkheden onder het oog gezien
en voor zoveel mogelijk ondervangen
zijn.
In de hedendaagse practijk strekt zich
de reclassering, de hulp bij de maat
schappelijke wederaanpassing, veelal niet
alleen uit tot de reclassent, maar tot het
gehele gezin of milieu, waartoe hij be
hoort.
De titel van het bekende boek van prof.
Van Bemmelen: „Van Zedelijke Verbete
ring tot Reclassering" is daarom al weer
aan het verouderen, aldus mr T. Semeyns
de Vries van Doesburgh op genoemde
persconferentie. Zij zou thans veeleer
moeten luiden: „Van Zedelijke Verbete
ring langs Reclassering tot Maatschappe
lijk Gezinswerk".
Nazorg is vrijwillig aanvaard patronaat.
Zij is de reclasseringshulp aan de ont
slagen gevangene, die zijn straf ten volle
ondergaan heeft en vrijwillig de bijstand
der reclassering accepteert. Vooral voor
degenen, wier straf 9 maanden of korter
duurt en die derhalve voor V.I. niet in
aanmerking komen, kan de nazorg van
groot belang zijn. Soms zijn dit lieden,
die voor de eerste maal met de gevange
nis kennis hebben gemaakt en in wier
leven dit intermezzo funeste gevolgen kan
hebben. Zij zijn hun werk kwijt, hebben
moeilijkheden in hun gezin of worden
door vroegere vrienden gemeden. Meer
dan de straf zelf kan het onterende
karakter, dat iedere straf heeft, hun ver
hinderen hun plaats in de maatschappij
te hervinden. Zoals wij reeds eerder op
merkten, legt vooral de arbeid van de
celbezoeker de grondslag tot deze vrij
willig aanvaarde reclasseringsbemoeiing.
Verpleging
De verpleging is niet het meest omvang
rijke, wel het meest intensieve onderdeel
van de reclasseringsarbeid.
Doorgaans zijn het de minst reclassabele
gevallen, die in speciale verplegings-
inrichtingen als de Chr. Vereniging Het
fjoogeland, de R.R. Landkolonie „Konings-
lust", de Landkolonle „Groot Batelaar"
van 't Leger des Heils en „Maria Regina",
de verplegingsinrlchting voor vrouwen
van de zusters Dominicanessen van
Bethanië té Stevensbeek, terecht komen.
De aan V.V., V.I. en voorwaardelijke ter
beschikkingstelling verbonden voorwaar
den kunnen een dergelijke verpleging
voorschrijven.
Vluchtelingen uit Tsjeehoslowaküe, die
in Wenen zijn aangekomen, vertelden
van honderden katholieke priesters, die
onder Russisch toezicht als slaven wer
ken in de Tsjechische uranium-mijnen te
Jachymov. Alle priesters die jong genoeg
zijn om aan de onmenselijke jacht naar
uraniumerts te kunnen deelnemen, zijn
in deze harde arbeid ingeschakeld, zeiden
de vluchtelingen.
Onder deze priesters bevindt zich dr
Jan Opasek, de voormalige abt (Anasta-
sius) van het Benedictijnerklooster Brev-
nov te Praag. Abt Opasek, die 38 jaar
oud is en een flinke, athletische verschij
ning, is een van de 9 prelaten die in 't be
ruchte Praagse proces in November van
het vorige jaar, van verraad en spion-
nage werden beschuldigd.
De vluchtelingen, die zelf kans hadden
gezien een paar weken vóór hun aan
komst in Wenen uit de uraniummijnen
te ontsnappen, vertelden, dat de pries
ters, evenals alle anderen die in Jachy
mov worden vastgehouden, zijn gedwon
gen ln ploegen 9 uur achtereen in de met
water gevulde schachten te werken, ter
wijl Russische beambten het werk leiden
en de productie controleren. Het aantal
Russische employe's, die in en om de
mijnen en bijbehorende arbeidskampen
dienst doen, wordt geschat op 300. Enige
Russische vrouwen zijn daar aangesteld
als productie-controleurs.
Behalve priesters, vertelden de vluch
telingen, werken minstens twee Hollan
ders, circa 25 Oostenrijkers en een aan
tal Grieken en Polen onder de 120.000
slaven in de mijnen. Men vermoedt, dat
de Oostenrijkers smokkelaars zijn die
aan de OostenrijksTsjechoslowaakse
grens werden gearresteerd, maar onze
zegslieden wisten niet, wie de overige
buitenlanders zijn, noch de reden van
hun straf.
Onder de gevangenen bevinden zich
generaal Rasla, voormalig rechter en
advokaat van het Slowaakse krijgsge-
recht en verscheidene hooggeplaatste
officieren. Er zijn. geen belangrijke poli
tieke gevangenen in de mijnen: deze
worden vastgehouden in een gevangenis
ergens in Slowakije.
De vluchtelingen vertelden een en an
der over het leven vol ellende en ontbe
ringen van de in de mijnen wroetende
gevangenen. Zil worden bewaakt door
politiemannen, die speciaal zijn afgericht
op arbeidskampdienst, zij werken negen
uur per dag tot aan hun knieën in het
water, zeven dagen per week. Boven
dien krijgen zij na afloop van elke dag
een uur lang les in de politiek en er
wordt driemaal daags appèl gehouden,
dat telkens een uur duurt.
De vei'voerscapaciteit van de schepen
waarover de wereld beschikt, zou met 25
tot 30 pet. kunnen worden verhoogd, in
dien vertragingen in de havens zouden
kunnen worden opgeheven, aldus O.E.E.S.-
deskundigen op het gebied van zeever
voer. zo deelt men ons van de zijde van
het ministerie van Economische Zaken
mede. Teneinde de oorzaken voor opont
houd in de zeehavens op te heffen en een
meer efficiënt gebruik van de schepen
te bereiken, heeft de raad van de O.E.E.S.
maatregelen aanbevolen om het in- en
uitklaren, alsmede lossen en iaden der
schepen ln de havens binnen hun grond
gebied sneller te doen geschieden. De
organisatie heeft de deelnemende landen
ook geadviseerd hun vertegenwoordigers
bij de organen van de Ver. Naties instruc
ties te geven om de aandacht van de niet-
deelnemende landen te vestigen op de
noodzakelijkheid van maatregelen op dit
terrein.
Tot de voornaamste oorzaken van een
langzame behandeling der verschepingen
kunnen worden gerekend de ontoereikend
heid van de haven- en in- en uitklarings-
faciliteiten, alsmede de plaatselijke
arbeidsvoorwaarden. In sommige gevallen
wordt de toestand verergerd door discri
minerende practijken, waarbij voorkeur
wordt gegeven aan de nationale vlag.
Indien deze vertragingen kunnen wor
den opgeheven of verminderd door maat
regelen In de deelnemende en nietdeel-
nemende landen, zal niet alleen de ver
voerscapaciteit van 's werelds schepen
automatisch worden verhoogd, maar het
peil van de vervoerskosten zal dan een
opmerkelijke verlaging tonen.
Het voedsel bestaat uit kleine hoeveel
heden brood en vlees met een weinig
taptemelk per dag. Elke verslapping in
de arbeidsprestatie betekent een drasti
sche vermindering van rantsoenen gedu
rende de volgende twee weken.
Herhaaldelijke weigering om de door
de Russen vastgestelde hoeveelheden te
produceren wordt gestraft met insluiting
in een cel van nog geen twee meter in
het vierkant, welke nog met acht andere
slavenarbeiders moet worden gedeeld. En
wanneer dit nog niet voldoende is om
de weerstand der gevangenen te breken,
worden de gevangenen getransporteerd
naar de Bory-gevangenis nabij Pilsen,
waar de behandeling, naar men beweert,
de verschrikkelijkste is van heel Tsje-
choslowakije.
Een poging tot ontsnapping wordt ge
straft met 6 weken arrest in zulk een
cel of, indien bij deze poging een bewa
ker is gedood, met executie zonder vorm
van proces. De medische verzorging is
miniem en onlangs is het grootste gedeel
te van de voorradige medicijnen door de
bewakers gestolen. Op deze diefstal volg
de een typhus-epidemie, tengevolge
waarvan 100 van de 1800 gevangenen in
één barakkenkamp stierven.
Op onze persexcursie bezochten wij
„Groot Batelaar" en „Maria Regina".
In het middelpunt van de verpleging
Staat hier de arbeidstherapie: het inwer
ken op het verstoorde wilsleven door in
teresse en liefde bij te brengen voor
geregelde arbeid.
Vreugde als opvoedingsmiddel
Maar, zoals ons op „Maria Regina"
bleek, wordt ook de vreugde als opvoe
dingsmiddel niet verwaarloosd.
Terecht, want men mag wel zeggen, dat
het scheppen van vreugde (vooral muziek)
behoort tot de gewichtigste paedagogische
hulpmiddelen, juist btj mensen, die door
hun verleden, hun levensomstandigheden,
hun morele nederlagen, gedrukt en ver
somberd zijn. Niet de vreugde, maar de
vreugdeloosheid, naar een bekend woord,
is de moeder der uitspattingen 1
In de korte spanne tijds, welke wij op
„Maria Regina" doorbrachten, mochten
wij genieten van zang, declamatie, contra-
en reidansen, gymnastiek èneen blij
spel, vlot ten tonele gebracht onder de
bezielende leiding van de directrice, Zr.
M. Annie Theeuwen.
Geen grote onpersoonlijke collectiviteit
hier, maar een samenstel van kleine groep
jes, waarin de meisjes en vrouwen naar
gelang van hun opvoedingsmogelijkheden
ingedeeld worden. Ieder groepje heeft een
eigen huiskamer en keukentje en staat
onder leiding en toezicht van een groeps-
zuster. Aldus weten de zusters een sfeer
te scheppen, die het gezinsleven nabij
komt en een individuele aanpak mogelijk
maakt.
Een bijzonderheid van deze zeer reële
zusters van Bethanië is nog, dat de meis
jes en vrouwen harer inrichtingen tot
haar congregatie kunnen toetreden en
volledige geloften mogen afleggen. Tot nu
toe traden er zes van dit soort vrouwen
toe, vertelde de directrice.
Reclassering geen hopeloze
onderneming!
In het voorgaande ls in ruwe trekken
een beeld geschetst van het moderne
reclasseringswerk ln zijn verschillende
facetten.
Men zou zich de -- prealabele vraag
kunnen stellen: heeft al deze menslievende
Inspanning wel zin? Zijn deze verdoolde
mensen in de regel nog wel te redden?
Mr T. Semeyns de Vries van Doesburgh
vertelde ons van een zeker toneelstuk,
waarin de hoofdpersonen, gevallen men
sen, een „tweede kans" krijgen en stuk
voor stuk met dezelfde passie in de oude
fout hervallen. Het ls de pessimistische
opvatting van phllosophen als Schopen
hauer etc., voor wie het menselijke karak
ter een onveranderlijke grootheid is en
reclasseringspogingen derhalve een zin
loze onderneming. Is het inderdaad een
illusie?
Toch niet, want het gaat er bij her
opvoeding en reclassering niet om het
aangeboren karakter uit te roeien, maar
om uit het complex van vaak tegenstrij
dige neigingen het positieve, gezonde,
sociale te ontdekken, te versterken en uit
te spelen tegen het negatieve, anti
sociale of ziekelijke.
Het gaat er om de overmacht der
slechte neigingen te breken door de voor
handen positieve krachten ruimschoots ge
legenheid te geven zich te laten gelden.
Niet zelden liggen achter uitwendig ver
keerde neigingen en gedragingen in zeer
misvormde gedaante zeer waardevolle
karakterkrachten verscholen.
Neen, een hopeloze zaak is het reclas
seringswerk zeker niet.
VVel een zaak van veel, zeer veel ge
duld, tact en menselijk inlevingsvermogen.
Bij beschikking van de staatssecreta
ris van O., K. en W. is de heer P. Pella
te Amsterdam op zijn verzoek eervol
ontslag verleend als lid van de commissie
van advies voor het verlenen van prij
zen en opdrachten aan Nederlandse com
ponisten in 1951 en tot benoeming van
haar voorzitter, leden en secretaris. De
heer L. Toebosch te Breda is in de ont
stane vacature benoemd.
Het afkondigen van de Noodwet betref
fende de beslechting van arbeidsgeschil
len en de conferentie van diensten en
afdelingen van het ministerie van arbeid,
waren voor de heer Suchjar Tedjacu*
kmana, secretaris-generaal van de Dewan
Ekonomi Indonesia Pusat. aanleiding om
in een onderhoud met P. I. Aneta's fi-
nancieal-economisch redacteur het stand,
punt van zijn organisatie ten aanzien van
recente arbeidsproblemen uiteen te zetten.
„Het probleem van de arbeidsaangele-
genheden heeft momenteel in Indonesië
dergelijke proporties aangenomen, dat het
één van de belangrijkste, zo niet de be
slissende factor is geworden voor de eco
nomische opbouw van ons land", meende
de heer Suchjar, die voorts Q.a. zeide:
„In tegenstelling tot het standpunt van
de inspectie van het ministerie van arbeid
zijn wij van mening, dat het verrichten
van: overwerk als iets normaals moet
worden beschouwd.
Dit houdt in, dat de ondernemer te al-
len tijde aan zijn personeel moet kunnen
(Van onze Amsterdamse redactie)
Het programma van het vijfde seizoen
van de Stichting Nederlandsch Impresa
riaat is voor een groot deel er weer op
gericht om uitwisseling tussen Nederland
se en buitenlandse kunstenaars te bevor
deren. De vele buitenlanders, die buiten
dit uitwisselingssttreven toch hier op
treden, maken het n.l. mogelijk dat het
Ned. Impresariaat Nederlandse kunste
naars kan blijven steunen. Uiteindelijk
zuilen de prestaties van de artisten het
succes moeten bewerkstelligen, maar de
eerste schreden kunnen hen vergemakke
lijkt worden door bemiddeling van het
voornoemde impresariaat.
Een mooi voorbeeld van uitwisseling
is de uitnodiging, die Hans Henkemans
heeft gekregen, om tijdens de Van Rie-
beekfeesten in Z.-Afrika op te treden en
die voor de fluitist Kurt Redel om hier
het fluitconcert van Henkemans te spe
len. Theo Bruins zal een tournee door
Duitsland maken, waar hij 10 concerten,
waarvan twee met oikest, en drie radio
concerten zal geven. Hij is opgenomen in
de meesterserie naast b.v. Gieseking en
Cortot. Verder zal hij nog optreden in
Wenen en Parijs.
J. Juda. Theo Oiof en „Alma Musica"
gaan naar Brussel, ondanks het nog voort-
Veertig jaar geleden wisten de psysici, dat uiterst geringe hoeveelheden van
radioactieve stoffen in de bodem en in de lucht een straling uitzenden, die ook de
zorgvuldigst geïsoleerde electroscopen ontladen en dat deze stralingsinvloed op
grotere hoogte afneemt om bij ong. 200 meter te verdwijnen.
In die dagen beklom pater Wulf S.J. met zijn electroscopen een spécialité
van de bekende Valkenburgse Jezuiet de Eiffeltoren te Parijs en constateerde
zelfs op 300 meter hoogte nog wel degelijk een ontladende invloed op zijn instru
menten. Daar de radioactieve invloed van de aarde hier uitgesloten was, moest
het nu gaan om een van buiten de aarde komende straling van electrische aard.
Toen klom men steeds hoger op ber
gen en in luchtballons iedereen her
innert zich nog de beroemde tochten
van Fiocard en Cosijns waarbij een hoog
te van 16300 meter bereikt werd en
steeds duidelijker bleek het bestaan van
buitenaardse straling. Ze kon niet af
komstig zijn van de zon, want ook des
nachts en bij zonsverduistering werd ze
onveranderd bevonden. Het verschijnsel
werd bestempeld als Kosmische straling
of hoogtestraling.
Dat deze energieke boodschap uit de
diepte van het heelal interesse en bestu
dering vond, spreekt vanzelf. Tegenwoor
dig wordt aangenomen dat ze veroor
zaakt wordt door het ontploffen van
sterren, een verschijnsel, dat in de as
tronomie bekend is als het ontdekken
van een Nova. Hieronder wordt een ster
verstaan, die plotseling geweldig in hel
derheid toeneemt om kort daarna weer
sterk te verzwakken. Jammer genoeg
zijn de Novae zeldzaam, misschien een
per jaar, zodat men nog lang niet alle
gewenste zekerheid heeft over deze fan
tastische realiteiten.
Toch is er voldoende grond om te ver
onderstellen dat de Novae stromen van
buitengewoon energierijke electronen de
wereldruimte in zenden, die een tot nu
toe ongehoord doordringend vermogen
hebben. Ze doorboren loden platen die
meer dan duizend maal zo dik zijn als
die welke door krachtige Röntgenstralen
doorboord worden.
Begrijpelijk is het, dat deze straling
invloed moet hebben op de gebeurtenis
sen op aarde. Wel is waar wordt de hoog-
testraling door de atmosfeer zover ge
absorbeerd, dat slechts een honderdvijf-
tigste deel ervan de aarde bereikt, maar
zelfs dit is van betekenis. Wel een om
standigheid om rekening mee te houden
voor levende wezens die zich buiten de
de dampkring willen wagen voor een
maanreis!
Men wist, dat Röntgenstralen en ra-
diumstralen invloed hebben op de groei
van de weefsels der levende wezens en
verwachtte dus iets dergelijks van de
kosmische stralen. Inderdaad werd dit
geconstateerd. De stralenbui die voort
durend onze aarde treft en zelfs 300
meter diep in zee doordringt, heeft vol
gens de proeven van Eugster in 1940
invloed op de groei van zaden, op bacte
riën en muizen-
Men heeft zelfs gemeend de zgn.
sprongmutaties, dat *zjjn plotselinge
veranderingen in de kiemcellen van le
vende wezens, waardoor nieuwe vormen
van planten en dieren ontstaan, aan de
kosmische stralen te moeten toeschrijven
Hiervoor is echter nog weinig bewijs
materiaal aanwezig. Sommigen hebben
zelfs verondersteld, dat deze stra
ling het einde van het leven zou be
palen, doordat de hersencellen en andere
vitale delen er in de loop der jaren door
zouden worden beschadigd.
Het boudste maakte het de bekende
Amerikaanse astronoom J. Jeans door de
mening te opperen, dat de evolutie van
aapachtig wezen tot mens door de kos
mische stralen zou veroorzaakt zijn! Met
voorbijgaan van deze laatste onzin, kan
men echter van de hoogtestraling pp het
ogenblik wel zeggen dat ze zeker Iets
misschien wel veel voor het leven op
aarde te betekenen heeft, maar dat er
ook nog zeer veel geheimzinnigs is in
haar ontstaan en werking.
A. S.
In een interview, dat de Britse prime
minister Clement Attlee aan de liberale
„News Chronicle" heeft verleend, heeft hij
de reeds vaak, en het eerst eigenlijk door
Stalin zelf verkondigde stelling nogmaals
geponeerd, dat de vrije Westelijke wereld
vredelievend met het sovjet-communisme
kan samenleven. Onze gehele politiek,
zeide hp, is er op gericht de sovjet
leiders ervan te overtuigen, dat aan elke
aanval op de vrije wereld met gewaar
borgd succes weerstand zal worden ge
boden en dat van hun standpunt gezien
het enige alternatief voor een vrede
lievende samenleving is een oorlog, welke
de Russen zouden verliezen. De sovjet
regering heeft niets van de Westerse
democratische landen te vrezen; wij zul
len haar niet aanvallen en als zij er van
kan worden weerhouden om ons aan te
vallen, is een vreedzame samenleving
zeker mogelijk.
Het Is niet heel duidelijk, of Attlee bij
de door hem gebezigde term „paeceful
co-existence" gedacht heeft aan samen
leving of dat hem voor de geest stond
een verdeling van de wereld in twee
grote invloedssferen, waarbU Rusland zou
kunnen behouden, wat het thans heeft
overweldigd, terwijl het als contrapres
tatie zijn propaganda in de nog vrije
wereld zou stopzetten of in ejk geval
binnen redelijke grenzen zou houden. Wat
hiervan echter zij, in welke betekenis
men de co-existence (letterlijk „het be
staan met") ook neemt, men voelt in
Attlee's woorden de veel gekoesterde o.i.
zeer naïeve opvatting, dat de Sovjet-Unie
zich niet door de vrije wereld bedreigd
acht Een opvatting, die men ook in
Amerikaanse kringen heel vaak tegen
komt en welke waarschijnlijk al heel wat
kwaad heeft aangericht en de koude oor
log nog steeds ln een bloedige strijd, ln
een derde wereldoorlog zou kunnen doen
overslaan.
Het gaat er daarbij niet aozear om, wat
de volle werkelijkheid van het internatio
nale leven is; evenmin speelt een door
slaggevende rol, welke de Westelijke op
vattingen zijn. Zaak is alleen, hoe het
Kremlin de situatie ziet of aanvoelt.
De volle werkelijkheid is, dat „het
Westen" zich door het uit Moskou gelei
de communisme bedreigd weet. Overal
ter wereld zijn de vijfde colonnes, die
haar instructies van het politburo krij
gen, aan het werk, om desnoods met ge
weld de macht in handen te krijgen; dat
zij een minderheid, en soms een kleine
minderheid vormen, weerhoudt haar niet
de greep naar de macht te wagen en als
zij deze in handen hebben, het gehele
volk in de gruwelijkste situatie, alleen
en uitsluitend ten profijte van Moskou,
te brengen. Zo is het gegaan in de Baltl-
sche staten, in Polen, Roemenië, Honga
rije en ten slotte in Tsjechosiowakije.
Toen is het gewelddadige communisme
een halt toegeroepen, door Washington.
De vrije wereld heeft zich opgemaakt,
in zuiver verdedigende houding, om het
opdringen van het Moskovitische com
munisme, dat de gehele wereld onder
zijn wreed terreurstelsel wilde brengen,
tegen te houden.
Voor de vrije mensen van het Westen,
die toch niets anders doen dan hun le
venswijze verdedigen, is het moeilijk te
begrijpen, maar het is een feit dat
overigens in de rnarxistisch-leninistische
filosofische opvattingen, welke een ideo
logisch, dus dogmatisch karakter hebben,
volkomen past dat Moskou deze vei-
dediging als een agressie ziet. Het com
munisme meent de plicht en het recht te
hebben de gehele wereld voor zijn leer te
veroveren; wie zich daartegen verzet, is
zonder meer aanvaller.
Tegen dit hopeloze standpunt loopt elke
redenering vast. Daarom valt er ook met
de apostelen van Moskou niet te praten.
Zij spreken een andere taal dan wij, wui
de woorden hun betekenis aan de aan
vaarde filosofie ontlenen. Zelfs als men
soms meent, dat men elkaar heeft begre
pen, blijkt spoedig, dat dit niet het geval
is. Zo nog dezer dagen bh het voorstel
van Grotewohl aan Adenauer. Toen de
laatste antwoordde, dat hu. en dan nog
onder bepaalde voorwaarden, vrue en ge
heime democratische verkiezingen eiste,
was het onmiddellijk volgende weder
woord, dat er nooit vrijer en geheimer
verkiezingen waren gehouden dan die in
het onder Russische invloed staande, door
de communisten beheerste Oost-Duits-
land. Daarmede zou het contact eigenlijk
al verbroken moeten zijn, want de twee
standpunten blijken op geheel verschil
lende, niet verenigbare fundamenten te
zijn opgetrokken.
Conferenties .met, de Russen of met
communisten zijn dan ook tot dusverre
altijd op een fiasco uitgelopen. Zelfs als
men het gevoel had, dat zij inderdaad tot
een resultaat wilden komen, zoals bijv.
te Kaesong het geval was en, zo het tot
een bespreking tussen West- en Oost-
pultsland zou komen, ook dan het geval
zou zijn, staat men voor een hindernis,
welke praetisch niet is te overkomen. De
communisten hébben altijd hun doel: de
proletarische wereldrevolutie voor ogen.
En het kan niet anders dan dat de nog
vrije wereld zich door de gedachte laat
inspireren, dat in elk geval moet voor
komen worden, dat het communistische
Rusland nog verdere vorderingen maakt;
want elke nieuwe winst voor Moskou
zou tegelijkertijd een pijnlijk en gevaar
lijk verlies voor het Westen zijn.
Daarom lijkt ons het naast elkaar of
samenleven, zoals Attlee dat voorstelt,
niet zo heel eenvoudig. Zelfs nu Rusland
door de tactiek van de vrije wereld even
tot Inbinden gedwongen schijnt, ls er
niets van de principiële houding van het
Kremlin gewijzigd. Het wacht zijn uur
af. En het Westen zal heel sterke zenu
wen en bewuste zelfbeheersing nodig
hebben om de huidige voofsprong te be
houden. Zal het bereid zijn de daarvoor
noodzakelijke offers te bcengen.?
durende conflict met de Belgische radio.
Door deze onverkwikkelijke omstandig
heid moet hiervoor subsidie worden ver
leend.
Frans Vroons zal in Baden-Baden en
Gotheborg „Das Lied von der Erde" zin
gen, terwijl „Alma Musica" een tournee
door Frankrijk maakt, waar o.a. in Parijs
gramofoonlaten opgenomen zullen wor
den.
Het Nederlandse Kamerkoor verkeert
in de gelukkige omstandigheid dat het
een subsidie heeft gekregen, waardoor
het voortbestaan is verzekerd. Het ka
merkoor zal een tournée door Engeland
en Ierland maken.
Van de buitenlanders, die hier zullen
optreden, noemen wij de componisten
Milhaud en Berkley, het Stutgarter
Kammer Orchestra o 1. v. Münchener,
die zullen optreden met Henkemans als
solist, I. Seefried en W. Schneiderhan
en de voortreffelijke Duitse ontdekking,
de bariton Dietrich Fischer Dieskau.
Voor de Mattheus Passion is een nieu
we tenor aangewezen, n.l. Hellmuth
Krebs.
Ook het Contact Centrum Nederlandse
Musici met zijn 54 leden, die allen zijn
geselecteerd door het Ned. Impresariaat,
zal het komende seizoen de werkzaam
heden hervatten. In samenwerking met
het Ned. Impresariaat is het aan Kees
Koper mogelijk gemaakt de studiebeurs
van een Amerikaanse academie hij Chi
cago te accepteren-
Verder zal vooral de vocalist David
Hollesteile in het brandpunt van de be
langstelling worden geplaatst. Het C.C.
N.M, wil n.l. bestuderen hoe de resul
taten zullen zijn als een seizoen lang aan
enkelen, zonder verwaarlozing van ande
ren, uitzoderlijke hulp wordt verleend.
De Contactmiddagen zullen weer door
gang vinden en de gevangeniseoncerten
zullen worden hervat. Het jeugdorkest
o. 1. v. J. de Hoogh zal zich voorstellen
op het jubileumconcert van Rosa Spier.
vragen overwerk te verrichten tegen nor
male overwerklonen. Thans is de situatie
zo, dat wanneer een werkgever overwerk
wil doen verrichten, hij hiertoe toestem
ming moet verkrijgen van de organisatie
der betrokken arbeiders en van de ar
beidsinspectie. Naar onze mening moet
de laatste, officiële, instantie eerst wor
den Ingeschakeld, wanneer vrij overleg
tussen werkgever en betrokken werkne
mers niet tot resultaat voert".
„Wij moeten erkennen, dat als gevolg
van het huidige prijspeil in Indonesië, de
lonen over het algemeen niet toereikend
zün.
Door een bepaalde werknemersorgani
satie is een minimumloon genoemd van
R. 7 per dag als een redelijk loon. Feit is
echter, dat de meeste ondernemingen en
bedrijven in Indonesië een dergelijk loon
niet kunnen betalen, voornamelijk als ge
volg van de lage prestaties van het hui
dige productie-apparaat.
Deze lage prestaties van het productie
apparaat worden bepaald door een aan
tal factoren", die de heer Suchjar als
volgt opsomde:
a. Slechte arbeidsprestaties, b. Te korte
werkdag „wij achten thans de tijd rijp
een initiatiefvoorstel in te dienen ioij de
regering om de zeven-urige werkdag te
veranderen in een acht-urige werkdag",
c. Vele bedrijven zijn niet meer efficiënt
(textielbedrijven in Oost-Java). d. De
hoge kosten, die móeten worden uitgege
ven voor beveiliging.
De voorzitter der Tweede Kamer en
mevrouw Kortenhorst hebben gistermid
dag in het gerestaureerde gebouw der
Kamer een druk bezochte ontvangst ge
houden. Onder de aanwezigen waren tal
van leden der beide Kamers, een aantal
ministers en staatssecretarissen, leden van
de Raad van State, van het Haagse ge
meentebestuur en van de Algemene Re
kenkamer. Voorts waren aanwezig leden
van het personeel der beide Kamers, be
nevens een groot aantal personen, die een
aandeel hebben gehad in de verbouwing
van het Kamergebouw. Ook verscheidene
oud-Kamerleden waren aanwezig, terwijl
degenen, die vroeger op enigerlei wijze
hun diensten aan de Kamer bewezen me
de in de gerestaureerde zalen bijeen wa
ren. Het Kamergebouw, dat in een feeste
lijke verlichting prijkte en welks vestibule
getooid was met een fraaie versiering van
groen en bloemen, bood tijdens de ont
vangst een levendige aanblik. De Com
missaris der Koningin in de provincie
Zuid-Holland, mr Kesper, zagen wij op
een goed ogenblik zetelen in de griffiers-
stoel, welke hij weleer bezette.
In enige der bovenzalen was een ten
toonstelling ingericht van voorwerpen,
boeken, prenten e.d., betrekking hebbend
op de geschiedenis der Staten-Generaal.
Blijkens gegevens van het C. B. 8. ls
de algemene productie-Index voor de
Industrie ln de maand Augustus t. o. v.
Juli met een punt gestegen tot 136. Daar
het aantal arbeidsdagen voor Juli 24 en
«BUS 25 bedroeg, gaf het lndex-
S.?, e gemiddelde dagproductie
Onderstaand staatje geeft van het ver-
wop van de verschillende indexcijfers
een overzicht.
Aug. Juni Juli Aug.
1950 1951
Alg. prod.-index Ml 143 135 136
trernidd. dagprod. 133 143 132 128
Bouiwmat132 133 135 187
Leder, schoenen,
rulbber 161 169 130 151
Steenkolen 91 93 92 92
Metaal prod157 i72 igg 154
Openb. nutdbedr. 167 169 171 177
Commissie van advies ingesteld
De minister van Sociale Zaken en
Volksgezondheid heeft een commissie
van advies inzake beroepskeuze-voor
lichting in het leven geroepen, welke
tot taak heeft zich te beraden over
de meest gewenste organisatie en
werkwijze van de openbare en de
bijzondere beroepskeuze-voorlichting
en over de financiering van deze be.-
moeiing.
Behalve vertegenwoordigers van de
ministeries, die direct of indirect bij het
vraagstuk der beroepskeuze-voorlichting
zijn betrokken, hebben in de commissie
deskundigen van verschillende levens-
en wereldbeschouwing zitting, alsmede
vertegenwoordigers van organisaties van
werkgevers en werknemers.
Het voorzitterschap der commissie is
opgedragen aan prof. dr M. J. Lange-
veld, hoogleraar in de paedagogiek aan
de rijksuniversiteit te Utrecht; secreta
ris is ir M. de Wolff, hoofd van de af
deling beroepskeuze-voorlichting van 't
rijksarbeidsbureau.
Vandaag zijn in de Noordelijke helft van
de Amerikaanse bezettingszóne in West-
Duitsland de grootste geallieerde oefenin
gen van na de oorlog begonnen, waaraan
160.000 man Amerikaanse, Britse en Fran
se troepen deelnemen. De naam der oefe
ning is „Combine"; zij zal acht dagen du
ren. Er wordt uitgegaan van een aanval
op zeer grote schaal uit het Oosten, die
moet worden apgevangen, totdat tijd is
gevonden een verdedigingslinie langs de
Rijn te organiseren.
Intussen treffen zes Russische veldleger*
in Oost-Duitsland voorbereidingen voor
oefeningen op grote schaal, die vermoede
lijk later in October zullen worden ge
houden. Deze Russische troepen zijn in de
gehele afgelopen zomer te velde geoefend.
Vier jaar geëist tegen uitbreker
De officier van Justitie bij de rechtbank
te Alkmaar, mr J. C. V. Meischke, beeft
4 jaar gevangenisstraf geëist tegen de
Almelose arbeider R. G„ die door de di
rectie van het Alkmaarse strafgesticht
„Schutterswei" in de cartonnage-afdeling
van de Ringersfabrieken was te werk ge
steld. Deze 22-jarige jongeman had op 28
Augustus aan een van zijn bewakers om
talkpoeder gevraagd. Toen hij het kreeg,
blies hij het de bewaker in de ogen, griste
bliksemsnel een revolver uit een kast en
dreef de bewaker, onder ernstige bedrei
gingen een andere kast in. waarin hij hem
opsloot. Een tweede bewaker en de werk
meester ondergingen hetzelfde lot. Daarna
ontsnapte hij, wat hem wonderwel gelukte.
In Limmen stal hij van een boer, in wiens
hooiberg hij de nacht had doorgebracht,
een fiets.
Voor de diefstallen van fiets en revol
ver, de bedreiging van de drie mannen en
hun opsluiting eiste de officier van Justi
tie een strenge straf, mede als voorbeeld
voor andere gestraften, die z.i. in veel ge
vallen te grote vrijheid genieten.
De uitgaven van de Amerikaanse
regering waren in het eerste kwar
taal van het lopende belastingjaar
2,614.986.764 groter dan haar In
komsten. Nog nimmer hebben de Ver.
Staten in vrede stijd een zodanig groot
begrotingstekort in een periode van drie
maanden gehad. In totaal bedroegen de
uitgaven in de afgelopen drie maanden
1 14.988.766.353, terwijl de inkomsten
uit belastingen en andere bronnen
12.3 L 779.588 beliepen.
Het tekort is voor een belangrijk deel te
wijten aan de hoge defensie-uitgaven.
Deze bedroegen in de maanden Juli,
Augustus en September J4. 9.232 millioen
tegen 3.954 millioen in de overeenkom
stige periode van het vorige jaar. In
laatstgenoemd tijdvak waren de inkomsten
van de Amerikaanse regering S 296 347 044
groter dan de uitgaven.
fi/n ,9e®la?0<i.e van de nieuwe Vauxhall (de „Eix"-Wyvern met 4 evL
flL n*>tor), één der modellen welke deze Engelse fabriek van het Cwcïni
Motors-concern ter gelegenheid van de Parijse automobiel-,^
stiilvnllr fe carl!'ossler gelegenheid, een bijzonder vlotte, moderne en toch
de achterbank °4S /mVbr^arr^SSeJie t'onlwerPen- Deze carrosserie, waarin bijv.
u,rv Oetniu -r iT der typen, plaatste men enkele
luxe-detaus daargelaten) zowel op het chassis met de 6-eyl. motor als op dat van
de 4-cylinder. Niet alleen het koetswerk doch ook het rij-cömfort onderging vele
verbeteringen. Zo verkreeg men een grotere stijfheid van het chassis en de zelf
dragende carrosserie en vergrootte men, o.rm. door toepassing van een rij-stabilisator
en dubbelwerkende telescoplsche schokbrekers, zowel de vering als de wealiaaina
der ,£ieuwe wagens,
