Sprekers en spelers zuilen nog
moeten wennen
Problemen rond de uitzending
van kerkdiensten
Zilvermijn in
gootsteenput
Benoeming kath. burgemeester
zou misgreep zijn
Laatste Britten
uit Abadan
"still making friends"
RECLAME MOET WAARHEID
DIENEN
DOSTOJEWSKI bij COMEDIA
De Nederlanders konden vrijwel
met iedereen overweg
Conflict Adenauer-Schumacher
over gestolen documenten
Planters keren terug naar Atjeh
Levenslang tegen Huschka geëist
Na de start der televisie
Beeld wordt gauw
„alledaags"
Aardappelmeelfabriek
uitgebrand
Teleurstelling in Hengelo?
Mr Lambooy werd „vreemd" ontvaiigen
met Uw.te
Nut van dagbladreclame onomstotelijk
bewezen
AFSCHEID KLV KOREA (3)
Felle beschuldiging611 over en weer
Scheepsbotsing in het
Kanaal
Bedrijfsorganisatie
komt op gang
DONDERDAG 4 OCTOBER 1951
PAGINA .1
Nieuwe stijl
Zakelijkheid en tempo
Contact met K.N.V.B.
vermouih Torino
Schade bedraagt vele tonnen
(Van onze correspondent)
De aardappelmeelfabriek „Musselkanaal
en Omstreken" te Terapelkanaal is gis
teravond in luttele uren een prooi der
vlammen geworden, ondanks de hard
nekkige strijd van twaalf brandweren uit
omliggende plaatsen.
HET GEHEIM OM OUD TE ZIJH
EN JONG TE SCHIJNEN.
MIDDENSTAND CONTRA
MEELFABRIKANTEN
Richt Uw ogen op de goudgele tabak,
de fijne lange snit en
de geurig-blauwe rook van King's Cross,
de zuivere Virginia van standing.
Ge ziet het in één oogopslag:
dit is kwaliteit
Met zovelen zult ge dan ook zeggen
„Ik heb een oogje op King's Cross"
- Onder vier ogen
zij is meer waard dan ze kost. -
„HET LANDGOED
STEPANTS JIKOWO'
V eldkeukens?
United Nations soldaat
„Oranda" had beste naam
SPAARACTIVITEIT
AUGUSTUS
IN
DE ACTEUR WIM HODDES IN
ZIEKENHUIS
Tivee typen
KINDERVERLAMMING IN
DJAKARTA
Maatschappelijke betekenis
van de reclame
Reclame voor
omroep?
Wereld-
TWINTIG ONDERNEMINGEN
WORDEN IN BEHEER
GENOMEN
Andere mijen keren nog
niet terug
SPION DIE VELE ILLEGALEN
DE DOOD IN HIELP
dsie roman noemde de officier hei geval
1" (Van onze correspondent)
De eerste stap is gezetNederland heeft kennis gemaakt met de televisie. De
televisie-insiders, die de moeizame en lange voorbereidingen en de vele moeilijk
heden, welke aan de televisie vooraf gingen, hebben meegemaakt, zijn verrast ge
weest over de resultaten van deze eerste uitzending, welke op hen een gunstige
indruk heeft gemaakt. Na het eerste televisie-programma en in de loopvan
"Woensdag, de dag na de eerste uitzending dus, zijn de reacties van de kijkers,
middels telefoongesprekken en brieven, m groten getale losgekomen. Er is dui
delijk uit gebleken dat men de Nederlandse televisie niet ongunstig geaccepteerd
j doch uit al deze reacties zijn ook andere, voor de televisie van grote waarde,
gedachten en waarderingen naar voren gekomen, ingestuurd door kijkers, die zon
der daartoe een verzoek te hebben gehad, spontaan hun mening uiteenzetten.
Zeer duidelijk is in deze talloze
reacties de invloed van de film op het
kijkerspubliek gebleken. De kijkers gaan
immers de televisie, hoe verschillend zij
daarvan in karakter ook moge zijn, met
de 'ii™ vergelijken en velen trekken
tussen ae film en de televisie geen
scherpe scheidslijn. Een dergelijke verge
lijking valt hieraan is niet te ontkomen
duidelijk in het nadeel van de televisie
uit. De film met haar rijke mogelijkheden
op het terrein der trucage is de televisie
en zeker de experimentèle periode
ver vooruit. De bioscoopbezoekers zijn
verwend en niet ingesteld op de veel een
voudiger televisie-beelden, welke ge
durende lage tijd bijvoorbeeld ais een
bepaalde spreker, uiteraard veelal met
Illustratief materiaal, een causerie houdt
J- weinig veranderingen te zien geven
Na de eerste interesse voor de beeld-
,v,an de spreker wordt het beeld
d»!™ ..alledaags", zonder enige
fa"^l®k'.zodat hij gauw geneigd is zijn
aandacht te laten verslappen. Ook zijn
Tainjke kijkers geneigd het gesproken
woord van de T.V. met de filmtaal te
gaan vergelijken. Dat het gesproken woord
bij de T.V. belangrijk verschilt van dat
der film, waar men Immers voor alles
gespitst is op 't samenstellen van boeien
de dialogen, is begrijpelijk. Daar komt
nog bij dat de sprekers voor de televisie
lang op het scherm blijven en hun ge
laatstrekken in korte tijd bij de kijkers
door en door vertrouwd geraken. Zij zien
dus geen spel, geen acteur, die hen ver
rast door zijn mimiek, doch moeten zich
bepalen tot één spreker, die deze acteurs
talenten mist.,De onmiddellijke reactie is
dat men, na het gezicht voldoende „be
studeerd" te hebben, intensief gaat luiste
ren naar het gesproken woord. Is de spre
ker niet In staat zijn causerie op
suggestieve wijze te houden en maakt
naast het beeld ook het gesproken woord
een „vlakke" indruk, dan ebt de aandacht
van de kijker weg.
Doch niet alleen de televisie-sprekers
ijj zullen zich een geheel nieuwe stijl
moeten aanpassen om het publiek te kun
nen boeien doch ook de televisie
spelers staan, de eerste uitzending lever
de hiervan het bewijs voor grote pro
blemen. Het spelen voor de camera is
niet te vergelijken met het spel op de
planken van een theater. De speler mist
de toneelsfeer en moet zich in een zeer
enge ruimte bewegen, waarin de toneel-
romantiek ver te zoeken is. Hij wordt
omgeven door technici, die hun lichten
op hem instellen en de speler „geen
moment rust geven". Het »Pel speelt zich
niet af voor een publiek, doch louter en
alleen voor de gapende cameralens, die
de speler ais een schicht volgt bü al zijn
bewegingen en stappen. De sPe'ers zu'"
len aan de eigen fantasie nog groter
eisen moeten stellen dan op de toneel
planken en zij zullen „ingespeeld" moeten
raken op het legertje van technici en op
de camera's.
De Nederlandse Televisiestichting is ge
start. de afzonderlijke omroepen zullen de
volgende programma's gaan verzorgen.
Het zal niet lang duren of de confessio
nele omroepen de K.R.O. en de
N.C.R.V. zullen een uniek probleem
op dienen te lossen. Deze omroepvereni
gingen zullen immers in de televisie haar
geloofsovertuiging willen uitdragen, onder
meer door het opnemen van kerkdiensten,
betgeen voor de zieken en voor de
(Advertentie)
Mevrouw G. te H, bemerkte tijdens het
afwassen dat een theelepeltje in de goot
steen verdween. Haar echtgenoot maakte
het afvoerputje open en ontdekte toen tot
zijn grote verbazing een hele collectie ta
felzilver in de put: alle verloren gewaan
de lepels en vorken waren in de loop van
ri+t j "In gootsteen verdwenen!
dergelijks zal U wel niet overko-
inen, maar toch raakt in ieder huis2€zin
wel erfis tafelgerei zoek.
Geen nood: wanneer U de waardepun-
ten van Niemeqer s Th Koffie spaart,
kunt U geh**3l zondei kosten m het bezit
komen van het pracht\q „Safira"-tafel-
bes Lek, vlekvrij door-en-door.
U geniet dubbel wanneer U Niemeijer's
Thee en Koffie gebruikt: hoe zeldzaam
geurig is zo'n kopje Gala-Thee en welk
ten pittig kopje koffie zet U van Nie-
meijer's-Paarsmerk.
En op beidewaardepunlen voor
..Safira"!
Indien U noB «een cadeaulijst mocht
hebben, vraagt er dan nog
Pey briefkaart aan Niemeijer-Gronm0en
'dat adres is voldoende).
ouderen van buitengewoon grote waarde
is. Echter, juist in het televisionneren
van kerkdiensten ligt het grote probleem.
Degenen die ooit voet hebben gezet in
een film- of televisiestudio weten, dat
elke sfeer hier teniet gedaan wordt, uit
gezonderd de sfeer van een ten top ge
voerde zakelijkheid en een zo hoog moge
lijk opgeschroefd tempo. De serene sfeer
der kerken een sfeer, die pien overal
elders tevergeefs zal zoeken zal door
een televisie-opname teniet worden ge
daan.
Zo men een gevarieerd beeld wil heb
ben, dan zal de camera moeten rollen en
de kerkvloer zal bedekt zjjn met een
wir-war van draden. Het is dan ook be
grijpelijk dat men met grote reserve het
experiment van „de televisie in de kerk"
tegemoet zal treden.
Het lijdt niet de geringste twijfel de
eerste uitzending heeft dit bewezen om-
da„ ri(^c^. sprekers, noch spelers bij machte
zullen zijn de T.V.-kijker bij voortduring
te blijven boeien of de televisie zal
haar grootste kracht vinden in het actuele
nieuws: het verslaan van grote sport- en
andere evenementen. Echter, de Neder
landse kijkers zullen zich erop moeten
instellen, dat de televisie in ons land
vooralsnog niet op grote schaal actuele
gebeurtenissen kan uitzenden, omdat hier
toe een geheel televisie-team, compleet
met wagens en een zender, nodig is.
Philips heeft een dergelijk team. doch het
werken hiermee eist grote sommen gelds.
Overigens heeft de Nederlandse Televisie
Stichting wel contacten met diverse in
stellingen, o.a. de K.N.V.B., gelegd, maar
tot definitieve resultaten is het nog niet
gekomen. Men zal trouwens niet in staat
zjjn alle evenementen op het televisie
scherm over te brengen. Zolang de ge
beurtenissen zich in de open lucht af
spelen stuit men niet op ai te grole moei
lijkheden, doch de opnamen in besloten
ruimten eisen zeer speciale voorzieningen.
Zou men b.v. opnamen willen maken
van een biljartwedstrijd, dan zouden de
camera's de biljarters volkomen uit hun
concentratie kunnen halen, welk euvel
uiteraard ook voor andere specifieke
onderwerpen geldt. Op eenvoudige wijze
het is zonder twijfel een verdienste
van de Nederlandse Televisie Stichting,
dat in deze eerste uitzending duidelijk
werd omlijnd dat men met een experi
ment te doen had is de televisie ge
start, een reeks van interessante proble
men zullen haar groei in de komende
jaren beïnvloeden.
De brand ontstond op de droogzolder
en greep zo snel om zich heen dat een
arbeider die de brand ontdekte, nauwe
lijks tijd had om een veilig heenkomen
te zoeken; h.'„ moest zijn kleren achter
laten. Met grote snelheid vrat het vuur
zich toen door het gebouw. Om een ont
ploffing te voorkomen werd eerst in het
kc Ihuis de stoom afgesloten, waarna
men met de blussing begon. Het hoofd
gebouw ging geheel verloren alsmede een
dagproductie van 1250 balen aardappel
meel, terwijl voorlopig de werkzaam
heden niet kunnen worden hervat. Er
werkten 220 personen.
Uiteraard was de hade nog niet te
beramen, maar zij beloopt vele tonnen.
De vuurzee trok grote belangstelling, ver
schillende burgemeesters uit de omgeving
waren op het terrein aanwezig.
Bij de installatie van mr Lambooy (K.\ ,P.) tot burgemeester van
Hengelo (Ov.) is gisteren door enkele voorzitters van Hengelose raads
fracties opgemerkt, dat door de benoeming van een katholieke burgemees
ter in een stad welke in meerderheid niet die geloofsovertuiging is toe
gedaan, teleurstellingen zijn gewekt. Een der sprekers noemde liet een
misgreep van de regering bij de aanstelling van burgemeesters de grootste
raadsfractie als uitgangspunt te nemen, terwijl wethouder G. H. Bulters
er zijn spijt over uitdrukte, dat de gemeenteraad zelf geen invloed kan
uitoefenen op de burgemeestersbenoeming.
Advertentie
ligt in vele gevallen in het normaal en
regelmatig functionneren der ingewanden.
Trage darmwerking is dikwijls de oor
zaak van een te snelle afbraak van het
lichaam met alle zichtbare en onzicht
bare gevolgen. Houdt Uw ingewanden vrjj
en zuiver met Laxeer-Akkertjes, die een
regelende werking op Uw darmen en daar
door op Uw gehele gestel hebben. Eens
per week één of twee Laxeer-Akkertjes
en Ge voelt U een ander mens. Ook
in chronische gevallen het aangewezen
middel want Laxeer-Akkertjes veroor
zaken geen kramp en geen gewenning.
De vele moeilijkheden, welke burge
meester Lambooy op zjjn weg zal vinden,
werden uitvoerig geëtaleerd, doch men
hoopte door een goede samenwerking
tussen burgemeester en raad vele vraag
stukken tot een oplossing te brengen.
Mr Lambooy zeïde zijn benoeming naar
Hengelo een promotie te achten. Moei
lijkheden zijn er om overwonnen te wor
den, aldus spr die grote waarde hechtte
aan particulier initiatief en zelfwerk
zaamheid der burgerij.
Onder de velen, die de installatie bij
woonden, bevonden zich de wethouders
en hoofden van dienst der gemeente
Waalwijk, waar mr Lambooy voordien
burgemeester was.
De Britse kruiser „Mauritius" is gis
teren met, de laatste Britse technici van
de raffinaderij te Abadan (ongeveer 300
man) uit dit centrum van de Perzische
olie-industrie vertrokken. Enkele uren
later gingen de Britten, die vóór Don
derdag Ferzië moesten hebben verlaten,
te Basrali (Irak) aan wal. Vandaar
worden zij met vliegtuigen naar Enge
land gebracht.
De inscheping op de „Mauritius" ge
schiedde met barkassen, omdat de Per
zische regering de oorlogsbodem geen
toestemming wilde geven aan de kade
te meren. Toen de „Mauritius" zich in
beweging zette, speelde het muziek
corps van de kruiser.
De Perzische premier, Mossadeq, ver
trekt Zondag uit Teheran naar New-
York om Perzië te vertegenwoordigen
bij de behandeling van het Brits-Perzi
sche oliegeschil door de Veiligheidsraad.
Twaalf grote meelfabrikanten hebben
onlangs onder het motto „Waarschuwing"
een beroep op de bakkerspatroons gedaan
hun meel uitsluitend te betrekken van de
leveranciers, die de nodige zekerheid kun
nen geven, dat hun producten de gezond
heid niet zullen schaden, zo vernemen
wij van de commissie van verslag van de
Middenstands-vakcentralen.
Deze commissie heeft thans een circulai
re aan de bakkerspatroons gezonden,
waarin zij zegt „deze stunt van bedoelde
twaalf grote meelfabrikanten een open
lijke aanval op het middengroot- en klein
bedrijf te achten als zodanig, waartegen
zij met kracht protesteert"
KIS M
(Van onze Utrechtse redacteur)
Prof. G. Brouwers, secretaris-generaal
van het Departement van Economische
Zaken, heeft gisteren in Utrecht het
tweedaagse congres van het Genoot
schap voor reclame geopend. Dit Ge
nootschap, dat in October 1923 werd
gesticht, heeft tot doel de reclame op
een hoger niveau te brengen
De heer H. G. D. Coppens, die de eerste
ochtendzitting leidde, noemde enkele
eisen, waaraan de reclame moet voldoen.
Zonder waarheid kan zij er niet komen
en de uitvoerder van reclame moet zich
zijn verantwoordelijkheid ten opzichte
van de gemeenschap bewust blijven. Hij
Het oeuvre van Dostojewski is door
het toneel vaak geadopteerd. Men kan
bezwaren opperen tegen deze literatuur
in de ruimte en met Gaston Baty het
kronen van „Sire le mot" als een aan
slag op de dramaturgie beschouwen.
Opvallend is echter, dat zich de laatste
jaren een stroming doet gelden om het
toneel van bloedarmoede te redden door
middel van eenzware transfusie-poëzie.
Christopher Fry leeft hij de gratie van
deze stroming een vaak overschat be
staan.
Stanislawski heeft het echter niet be
neden zijn waardigheid geacht om Dosto-
Het was niet zonder enige verbazing, dat wij uit de kranten vernamen
dat wij de helden van Wonjoe waren. Het was nog in de tijd, dat er heel
vfsel Chinezen op papier „gemaakt werden" en zelfs zijn er artikelen in
de Nederlandse bladen verschenen, met gedetailleerde beschrijvingen van
„golven" Chinezen die over dé bergen spoelden. Het moet echter gezegd,
dat bedoelde schrijver het slechts vernomen had van „horen zeggen"
later zouden wij aan den lijve ondervinden dat er inderdaad golven
Chinezen de bergen afrolden, doch in ^i'onjoe was dat zeker niet het geval.
Ik vraag me af of iemand van ons daar een Chinees gezien heeft.
Helden van Wonjoe?? Ja waarachtig
wel Er is daar gevochten onder haast
ondenkbare condities. We hebben daar
de laagste temperatuur meegemaakt:
—30 gr Cde jongens lagen in het
open veld, de sneeuw lag dik en er woei
een felle Noordenwind. De olie van ge
weren en machinegeweren bevroor en de
wapens geraakten onklaar; men ging er
op zitten om ze op temperatuur te
houden; ik heb daar mannen gezien, die
van de kou huilden. Zoals deze mannen
daar onder die verschrikkelijke om
standigheden gewerkt hebben, dwingt
alle bewondering af; ze hebben zich
heldhaftig gedragen! Dat was geen werk
van slappe Tienussen.
Het eten bestond uit C-rations; per
man één kartonnen doos, gevuld mei
bliketen. drie maaltijden per dag en een
leder moest het zelf maar zien te koken;
een helm vol sneeuw leverde een kwart
belin water; er kwam niet veel van
terecht.
weest^3' e'en is ginds ettijd moeilijk ge-
De Westduitse regering heeft de socia
listische oppositieleider dr Schumacher
en de Franse geheime dienst er van be
schuldigd. onrechtmatig geheime rege
ringsstukken in bezit gekregen te hebben.
Drie socialisten, van wie er één verbonden
is aan de federale kanselarij van dr
Adenauer worden iu arrest gehouden.
Bedoelde ambtenaar zou hebben bekend,
extra-exemplaren van geheime stukken
te hebben vervaardigd en tegen betaling
van -grote bedragen aan socialistische
functionarissen ter hand te hebben ge
steld. Ook de Franse geheime dienst
kreeg afschriften van deze documenten
Een proces is in voorbereiding. Het
openbaar ministerie heeft gisteren Schu
macher Dersoonlijk willen horen, doch
deze heeft zich op zijn immuniteit als
afgevaardigde beroepen.
De Westduitse socialistische partij heeft
ontkend dat zij „geheime" documenten
heeft gekocht; wel had zij afschriften
ontvangen van samenvattingen van docu
menten, „waarvan de inhoud reeds aan
PW* hqfcend was".
Volgens de partq vormen de beschuldi
gingen ,,cen poging, de aandacht af te
leiden van de fouten der regering en van
do bewijsbare omkoopbaarheid van hoge
ambtenaren, die zich nog „p vrije voeten
bevinden". Gedoeld wordt op het een
maand geleden ontdekte corruptie-geval
van Platovv, een Hamburgse journalist,
die vertrouwelijke informaties verspreidde
op grond van gegevens, die hem door
hoge ambtenaren der ministeries waren
verkocht. Platow zelf zit reeds weken
gevangen, doch z«n berichtgevers zfln nog
steeds op vrije voeten.
De socialisten hebben nu een interpel
latie aangevraagd over deze zaak waar
bij zij willen laten uitkomen, dat uok
geheime informaties naar Oost-Duitsland
zijn verkocht.
De beschuldigingen van Bonn aan het
adres van de socialisten heeft de ver
houding tussen Adenauer en Schumacher,
welke toch al zeer slecht- was. in het
stadium van openlijke vijandschap ge-
wojfjgt UW*#*-«eest, een *««1» ▼«8ï.
Weken lang hebben we uit die dozen
gegeten ze zaten barstens vol vitaminen,
maar vijf stevige boerenboterhammen
met spek voldoen je beter dan een koekje
waar heel het abc van vitaminen in zit.
De keukens stonden toen ongeveer een
honderd mijl achter het front en dat noe
men ze dan een vèldkeuken. Het is mij
altijd een raadsel geweest, waarom dié
dingen zo ver weg moesten staan; vooral
omdat de Amerikaanse artillerie-mensen
die vlak bij ons met hun stukken opge
steld stonden, de keuken naast zich had
den staan.
We hebben toen dikwijls naar die heer
lijk warme pannen staan kijken.... Er
werd veel gekankerd op het eten en dik
wijls zeer terecht.
Bi) elke „move" die we maakten, al'
was het maar enige uren. liep het altijd
fout met het eten, ofwel kwam er te
weinig, of het kwam veel te laat of er
kwam helemaal niets. In dat opzicht
konden we van onze Amerikaanse wapen
broeders best wat leren.
Hoe dat verder allemaal zit, weet ik
niet; wel weet ik dat we dikwijls afge
scheept zijn met een droge boterham
(twee sneetjes) met jam en een half
pannetje pap. Het eenvoudigste is dan om
alle schuld maar op de Amerikanen te
schuiven.... Met de slaapzakken was het
al niet anders. Toen de grootste kou
voorbij was, kregen we de winterslaap-
zakken. dat was ook de Yank z'n schuld,
zegt mén. Het zegt jullie natuurlijk niets,
zo'n slaapzak, maat voor ons was het in
die dagen een droom.
Als ge een duidelijk beeld wilt hebben
van spraakverwarring ga dan naar
Korea: naast de rappe Fransman, ont
moet ge de kalme Engelsman, tussen zijn
kauwgum knauwt de Amerikaan zijn
zinnen, de Vlaming klapt zijn moedertaal
en de kaaskoppen (dat zijn wij) geven
een beeld van alle dialecten van Neder
land. Verder heb je daar de Philipinno's,
de Columbianen, die Spaans spreken; de
Grieken, die niet het Grieks spreken,
wat wij geleerd hebben: je verstaat er
tenminste geen drèêd van en inderdaad
is het volkomen Grieks voor je; de Tur
ken. waar men helemaal niets van ver
staat en als ge geen buurpraatje wilt
hebben met de reuzensoldaten uit Ethiopië
zult ge handen en voeten moeten ge
bruiken.
En toch is er een eenheid, een een-
hetzelfdc, een gemeen schappelijke taak.
En of je nu een Amerikaan ontmoet of
een Turk, je bent voor elkander geen
vreemden meer. En dat Alles werkt met
elkander onder een haast goedige ge
moedelijkheid, want het grimmige, dat
harde verbetcne. waar men instinctief
bang van wordt, dat verwrongen fana
tieke, zoals wij dat gekend hebben van
andere legers, is ons vreemd en daardoor
zijn wij juist sterk omdat het mense
lijk is.
Denk nu niet bat wij altijd als broe
ders hand in hand lopen, er blijven nog
genoeg verschillen over om af en toe
eens een bokspartijtje te doen ontstaan.
Dat gebeurt wel eens achter het front als
de wijsheid is in de kan en het bier in
de man. Elk land behoudt zijn eigen
aard en gebruiken en ondanks dat alles
zijn we toch een eenheid.
Het is mij dikwijls opgevallen dat de
Nederlandse soldaat vrijwel met een
ieder overweg kan. Heb je daar de Zuid-
Koreanen; er waren er bij ons tachtig
ingedeeld. Bij wijze van spreken hadden
ze net zo goed een Congolees of Eskimo
naast ons kunnen zetten want we ken
den van de Koreaanse taal net zoveel als
een koe van Spaans, maar het ging best
en deze troep werd volledig in de ge
lederen opgenomen en met hen deelden
we alles, de sigaretten vooral, daar de
Zuid-Koreanen het moesten doen met
een karig soldij. De aanhankelijkheid van
onze Zuid-Koreaanse wapenbroeders was
soms ontroerend. De „Oranda" had een
beste naam onder de Koreanen.
I,, v. d. VRANDE M.S.C.
Bij een botsing tussen de Britse torpe-
dobootjager „Grenville" en het Italiaan
se vrachtschip „Alceo". die in de nacht
van Maandag op Dinsdag plaats greep
in het. Kanaal, is de Nederlandse adel
borst Ie klasse D. S. uit Amersfoort om
het leven gekomen.
S. behoorde tot de Nederlandse adel
borsten, die wegens gebrek aan plaats
ruimte op schepen van de Kon. Marine
hun opleiding ontvangen aan boord
van Engelse oorlogsboten.
Bü de botsing kwamen in totaal drie
opvarenden van de „Grenville" om het
leven.
Volgens opgave van. de Rijkspostspaar
bank steeg het totaalbedrag der spaar
tegoeden bij deze instelling in de maand
Augustus met 2.900.000 tot 1.270.700.000
De totale ontwikkeling van de eerste 8
maanden van dit jaar geeft evenwel een
ontwikkeling te zien, en wel ten bedrage
van 94.100.000. In Aug. werd 28.500.000
ingelegd en ƒ25.600.000 terugbetaald. In
de eerste 8 maanden van dit jaar bedroe
gen de inleggingen in totaal 182.200.000
en de terugbetalingen ƒ276.300.000.
De acteur Wim Hoddes van „Rotterdams
Toneel" is voor het ondergaan van een
knie-operatie opgenomen in het R.K. Zie
kenhuis „St Joannes de Deo" te 's Graven-
hage. Zijn rol (Montano) in „Othello" zal
waaien wervuiii door Jet «ie Groot.
jewski te adopteren voor 't toneel. Onzes
inziens niet ten onrechte. Niet zozeer om
de beklemmende sfeer voor het voetlicht
te brengen, maar omwille van de fijne
psychologie die men in vijn werken aan
treft.
De psychologische uiteenrafeling is
grandioos en de wijze waarop bepaalde
figuren getoond worden, gedetermineerd
in bepaalde omstandigheden of door be
paalde omstandigheden op een karakte-
riologisch juiste wijze beïnvloed, maakt
Dostojewski een voor het toneel alleszins
aantrekkelijke figuur.
In een besloten voorstelling voor de
Kunstkring „Voor Allen" heeft Comeaia
gisteravond in de Amsterdamse Stads
schouwburg onder regie van Cor Her
mus opgevoerd „Het landgoed Stepan-
tsjikowo", een door Marie-Louise Dou-
dart bewerkt blijspel van Dostojewski.
In een door zijn veelheid bijna ver
warrende rolbezetting heeft de auteur
echter een enkele uitgewerkte typering
gegeven, uitgewerkt door een juiste
wezensbepaling van het karakter. Het
merendeel blijft echter op het vlak van
een eenmaal gegeven iets, zonder dat
er verder de loop der gebeurtenissen
door wordt beïnvloed.
De bezitter van het landgoed en de tot
idool verheven ex-nar Foma Fomitsj
worden meesterlijk ontleed. De eeuwige
weifelaar, de naïef goed-willende en de
verafgode despoot, de man die zich
continu in het leed van anderen wellustig
rondwentelt, deze beide karakters wer
den resp. door Joan Remmelts en Cor
Hermus gespeeld.
Remmelts wist de goede toon té vat
ten. Cor Hermus was naast zijn gebruike
lijke onverstaanbaarheid en niet rolvast
zijn soms de lugubere psychopaath, soms
ook een onaanvaardbare comefliant.
Magda Janssens als de „Generaalse",
moeder van de overste, was martiaal en
Guus Hermus met zijn gebruikelijke
mondt rekkingen, een komisch louche
Iwan Iwanitsj.
Steije van Brandenberg was als neef
van de overste zwak. Deze ondankbare
rol i.s de maat om de afwijkingen van
anderen te kunnen meten. Hierin is hij
enigszins te kort geschoten.
De vele overige spelers traden niet
noemenswaard betekenisvol naar voren.
Met deze voorstelling heeft Comedia
een stuk gelanceerd, dat misschien niet
door allen genoten zal kunnen worden,
maar dat toch elementen bevat, die het
de moeite waard maken om het te gaan
zien.
Bu.
De laatste weken zijn in Djakarta zes
gevallen van kinderverlamming gecon
stateerd. Merkwaardig is, dat alle patiën
ten Europese kinderen zijn.
moet begrip hebben voor ethische waar
den en een diepgaande kennis van de
materie hebben.
Na dit inleidend woord van de heer
Coppens ging prof. Brouwers nader op
de normen van reclame in. die op de
eerste plaats betrouwbaar moet zjjn en
zich van haar maatschappelijke taak be
wust dient te zijn. Zij is een stimulans
voor een efficiënte productie en distribu
tie.
Dr Ph. J. Idenburg, directeur-generaal
van het Centraal Bureau van de Statis
tiek, sprak over „De maatschappelijke
betekenis van de reclame". Hij noemde
reclame de tolk van de cultuur en ging
na. hoe in vroeger tijden, toen de boek
drukkunst. nog niet bestond, reclame
gevoerd werd. Van lieverlede krijgt de
reclame een nationaal karakter en thans
zien we een toeneming van het inter
nationale element in de reclame. Zij is
een machtige factor in het toenemend
internationaliseringsproees. In de adver
tentie-kolommen onzer dagbladen spreekt
het ene land het andere toe. Zo is de
reclame tot op zekere hoogte de stem
der beschaving. Maar de reclame is,
naar haar wezen, meer dan een verwoor
ding en uitbeelding van hetgeen er in
een bepaalde beschaving leeft. Ze is een
macht, die zich aan de bevolking oplegt.
Er is geen reden om aan de macht van
de reclame te twijfelen. Het is bekend,
hoe de koopgewoonten door haar kunnen
worden beïnvloed. Het sigarettenroken
was zeldzaam in Engeland tot in 1878 de
„Richmond gem" voor het eerst werd
geadverteerd. Op voedsclgebied is het
advertentiewezen het middel geweest tot
de omschakeling op verpakte, gemerkte
en toebereide voedingsmiddelen.
Opinie-onderzoeken onder het publiek
en de détaillisten hebben de gevolgen van
liet uitvallen der dagblad-reclame duide
lijk aan het licht gebracht. Zo verklaar
de 40 der geënquêteerde krantenlezers
dat het ontbreken der plaatselijke dag
bladen hun koopgewoonten had gewijzigd.
De auto-firma's stelden vast, dat de ver
koop van nieuwe wagens, model 1951, bij
de gestelde verwachtingen achterbleef in
verband met het feit, dat het door een
staking op dagbladen in Pittsburg niet
mogelijk was de verkoop door middel van
dagblad-advertenties te stimuleren. Do
bloemisten leden bijzonder onder de sta
king, omdat er geen doodsberichten meer
verschenen.
Reclame is economisch een factor van
de grootste betekenis. In Nederland zou
in 1935 hiervoor naar schatting 130 mil-
lioén gulden zjjn uitgegeven. Voor 500
recente landelijke advertentie-campagnes
zou voor 73 alleen al in dagblad-recla
me zjjn geïnvesteerd.
In de middagvergadering die onder lei
ding van jhr W. van Andringa de Kem-
penaer stond, sprak de heer L. Neher,
directeur-generaal der P.T.T. over: „Pu
bliciteit in de aether".
Voor radio-reclame werd in 1949 in
Amerika een bedrag van over de 400
millioen dollar uitgegeven. De groep ra
dio-adverteerders heeft zelf een code sa
mengesteld, waarin bepaald is, wat in het
programma al of niet toelaatbaar is. Bij
een diepgaande enquête heeft slechts
30 van het luisterend publiek zich voor
radio-advertisement uitgesproken, terwijl
10 er beslist tegen was. De bereidheid
om een luisterbijdrage te betalen, als de
reclame wegvalt, is groter dan de nau
welijks 10#, die tegen reclame is.
Behalve Amerika zjjn er nog vele an
dere landen, die reclame door de radio
hebben toegestaan. Voor ons land en En
geland ligt de zaak heel wat moeilijker.
Toch kan men niet zeggen, dat er in ons
land helemaal geen radio-reclame is en
deze kan men b.v. vinden in het. juichend
verslag van een bepaalde voetbal-wed
strijd, in een rede om lid te worden van
een vereniging en de opwekking om mee
te werken aan een charitatief doel. Van
de zijde van adverteerders is de laatste
tjjd nog al eens gevraagd om reclame
door de radio, desnoods via een aparte
zender. Daarvoor is echter geen golfleng
te aanwezig.
Onze regering heeft in studie een plan
om de wereldomroep voor reclame te be
nutten. Deze omroep ls daarvoor het
meest aangewezen en er is niets op tegen
dat men er op uit is propaganda voor
zjjn land te maken, waardoor de handels
betrekkingen bevorderd worden. Het pro
gramma moet echter zeer goed zijn.
Tijdens de discussies spraken verschil
lende personen zich voor reclame door
radio en televisie uit. Gevraagd werd of
een rubriek als „De spoorwegen spreken"
niet reclame voor een bepaald vervoers
bedrijf is.
De heer Neher gaf dit toe, maar het is
geen „sponsing-program".
De congressisten zijn gisteravond met
een „mystery-train" naar onbekende be
stemming vertrokken om de ernst van
de besprekingen met enige uren amuse
ment te onderbreken.
De voorwaarden, waarop buitenlandse
eigenaren van cultuurondernemingen in
Atjeh deze kebons weer in beheer kunnen
nemen, zijn thans definitief vastgesteld.
Zoals gemeld, werd enkele weken geleden
reeds in beginsel overeenstemming bereikt
op basis van betaling door de ondernemers
van R. 87.50 per beplante hectare. Thans
zijn ook alle details van dit accoord tussen
de gouverneur van Noord-Sumatra en de
Avros geregeld.
Voorlopig zullen ruim twintig van het
veertigtal ondernemingen, dat bij deze
regeling is betrokken, door de buiten
landse eigenaren in beheer worden geno
men. Dit zijn de ondernemingen van de
Société Financière des Caoutchoucs, de
Société Internationale de Plantations et de
Finance, de Sumatra Rubber Cultuur Mij.
Serbadjadi en de Cultuur Mij Ngredjo.
De eerste planters zijn naar Atjeh ver
trokken. Zij zullen de vijf oliepalm- en
rubberondernemingen van de Socfin op
Atjeth's Westkust in beheer nemen en de
productie zo snel mogelijk op gang bren
gen, voorzover dit althans mogelijk is.
De zes oliepalm- en rubberondernemin
gen van de Socfin Oost-Atjeh (Tamiang)
zullen vermoedelijk begin October worden
bezet.
De overige maatschappijen met belan
gen in Atjeh zullen voorzover zij reeds
een beslissing hebben genomen voorlo
pig niet terugkeren naar hun ondernemin
gen aldaar, in verband met de grote kapi
talen, welke rehabilitatie van de over het
algemeen zwaar beschadigde en verwaar
loosde aanplanten zou vergen, en gezien
de onzekerheid op velerlei gebied.
De R.C.H.A. heeft reeds besloten haar
rubberonderneming Serang Djaja niet
meer in eigen beheer te nemen, daar de
aanplant onherstelbaar is beschadigd en de
rehabilitatie-kosten te hoog zouden zijn.
De H.V.A. zal zich nog nader beraden
alvorens een beslissing te nemen inzake al
dan niet terugkeer naar haar drie olie
palm- en rubberondernemingen in Atjeh.
De Ned. Handel Mij. heeft haar terug
keer naar de thee-onderneming Redeling
Noord voorlopig opgeschort. Het zal van
nadere inlichtingen afhangen of de N.H.M.
haar vezelonderneming Lho Sukan al dan
niet in eigen beheer zal nemen.
De Engelse belanghebbenden hebben nog
geen beslissing genomen. Het betreft hier
de rubberondernemingen Timbang Langsa,
Tibang Tamiang, Gadjah Meuntah en Se-
roeway (Gfrumitt, Reid en Co.) en de
rubberonderneming Percula van Sandi-
lands Buttery en Co.
Gisteren heeft de officier bü de bijz.
strafkamer van de rechtbank te Zutphen,
mr de Walle, levenslange gevangenisstraf
geëist tegen de spion C. L. Huschka, die
zich als medewerker van de Marine
Abwehrstelle te Wilhelmshafen in de
Nederlandse illegaliteit wist te dringen.
Hij bracht dan aan de Duitsers rapport
uit over het werk van de illegale wer
kers. Hierdoor vielen tal van slachtoffers.
Tijdens deze laatste zitting werd alsnog
een getuige gehoord, n.'l. mevrouw F. G.
H. Wolthuis-Breukers Zij herinnerde
zich. dat zij heeft gezien, hoe captain D.
E. Jenvey. eqn Canadees piloot, door
Huschka te Enschedé in een auto van het
leven werd beroofd.
Mr De Walle herdacht in zijn requisi
toir degenen, die ais slachtoffer van
Huschka gevallen zijn. Door todoen van
H. werden overal in het land arrestaties
verricht: illegale werkers en allen, die
hun onderdak verleenden, kwamen in
arrest. Het meest tragische hoofdstuk in
te Enschede. Op last van dr Mayer,
Huschka's chef, werden daar op een
avond acht mannen en een vrouw gedood.
Het^ verradersbloed zat deze man blijk
baar in de aderen. Hij leefde met vele
vrouwen, was vroeger al een tipgever
voor de politie, en had volgens de reclas
sering een ziekelijk fantasierijk brein.
Tevergeefs had spreker in Huschka naar
een menselijke kant gezocht. Hij heeft
noch een hart noch eeri wil en schijnt
een conglomeraat van dierlijke instincten
te zijn. Hij speelde met zijn landgenoten
als een kat met een muis. Waar hij
kwam, ontstonden rouw en leed. De
officier zag Huschka als een onverbeter
lijk misdadiger, waarin een zieke geest
heerst. Hij concludeerde tenslotte tot
levenslange gevangenisstraf, te onder
gaan in eep bijzondere strafgevangenis.
De verdediger, mr Schadd, 'betoogde dat
Huschka misscien door verscheidene za
ken de zondebok is. Pleiter meende,
dat er aanleiding bestaat voor een tijde
lijke straf, zonder ter beschikking stel
ling.
De uitspraak werd bepaald op 17
October sj
De Staatscourant van Woensdag bevat e
aantal beschikkingen van de minister va
Economische Zaken, waarbij ingevolge d
wet op de bedrijfsorganisatie een gro 1
aantal vakgroepen wordt opgeheven. Het
betreft de vakgroepen Kuiperij Dood
kistenmakerij, Kleinscheepsbouw, Roi-
luiken-. Markiezen- en Zonneschermen-
bedrijf, Houtwaren, Parket- en Hardhout
vloerenbedrijf, Borstelmakerij en Griend-
bies- en Rietverwerkende bedrijven, de
ondervakgroepen Biezenmattenmakerijen
en Biezensorteerderijen en Mandenmake
rijen, de vakgroep Reinigingsbedrijven en
de ondervakgroepen Schoonmaakbedrijven
en Glazenwasserijen, de tot de bedrijfs
groep Bouw- en Aardewerkambachten be
horende vagkroepen Pottenbakkerij 'en
aanverwante bedrijven, de vakgroepen
Kleine nijverheid op verlichtingsgebied en
Automobiel. en Motorrijwielreparatie
bedrijf en de ondervakgroepen Automo
bielreparatiebedrijf en Motorrijwiel-
reparatiebedrijf en de vakgroepen
Hoeden- en Pettenmakerij en Zeilmakerij
en Touwslagerij en de ondervakgroepen
Zeilmakerij, Dekkledeavervaardigiag en
Scheepstuigerjj en Touwslagen!,
