Notaris Q. financiert „Missiereis
van een fantast
1
Natie herrijst uit haar geestelijk
en materieel verval
„Drijvend kabinet leek soms
een residentie"
Speciale school voor slechtziende
kinderen
De Paus over huwelijksmoraal
Interessant reisjournaal van de President Roberts
Meer wonder, dan resultaat van
menselijk ingrijpen
Bedrijfschap voor
de landbouw
H
Notaris viel van de trap
drommels, wat een weer/
Het scholierenvervoer
op Schouwen
en perrecta
mildheid.
Wegvervoer in
Engeland
Remer: „Ik zou het
wéér doen!
Met blinden hebben zij niets gemeen
GESPREK MET SALAZAR
Zwager leende even
de motor
Aspirin
DINSDAG 30 OCTOBER 1951
PAGINA S
W&mËM
„Relaties" met het Vaticaan
Briefhoofd
(Van onze correspondent)
„Binnenkort zul je gro^t nieuws over mij in de kranten lezen
zo zou de geheimzinnige notaris Q. uit Maastricht voor zijn
verdwijning teven één van zijn vrienden gezegd hebben. Deze
profetie van de notaris werd vervuld en blijft nog steeds in vervulling
gaan, vooral nu wij toevallig inzage hebben gekregen in bet reis
journaal, een gestencild pamflet, dat periodiek onder de passagiers
van bet fameuze jacht „President Roberts" wordt verspreid.
Aan de hand van dit journaal is bet ons gelukt bet verloop van
deze mysterieuze reis nauwgezet te reconstrueren. Het ondernemende
gezelschap is nog steeds op weg naar Kaapstad en volgens de laatste
berichten stomen zij op naar Tanger aan de Noord-Afrikaanse kust.
Een incident
Groot plezier in Londen
.0
Appels voor de armen
tri riv't Vv;v' vV
r V'
Tfoshu,de ideale
combinatie yan
rijke Virqinia
Poging de nationalisatie
ongedaan te maken
Kleuren en licht zijn
aangepast
GELIJK SPEL'
VERKIEZINGEN IN
ZWITSERLAND
Fatima s wonderbare kracht
Salazar s rol
Portugals gezondmaking
Mondeling overleg met S.E.R.
Dodelijk ongeval
Atus/
5?
Jacht van „koning
stoomt naar
van
Holland''
Tanger
y>* y -
Dit is het jacht de „President Roberts'', dat men in Londen aanzag voor
Holland Met dit luxueuze vaartuig verdween de Maastrichtse notaris
Kaapstad. Het jacht, ligt hier voor anker in de Portugese haven Oporto, vanwaar
vertrok met bestemming Tanger.
het jacht van de „Koning van
Q. uit Ostende in de. richting
het enkele, dagen geleden
Heerlen, wist hij ertoe over te halen, om
zich twee jaar voor zijn pensioenge
rechtigde leeftijd met zijn vrouw en
vier kinderen op het jacht in te schepen.
In totaal zijn er 36 personen aan boord,
die bij ontstentenis van de notaris van de
wind zouden moeten leven. Het blijft
voorts een open vraag, hoe de notaris het
heeft klaargespeeld, om een deel van zijn
niet onaanzienlijk vermogen naar het bui
tenland over te brengen. De procureur-
generaal te 's-Gravenhage verdacht de
notaris van deviezensmokkel en als dit
juist is, is het ook begrijpelijk, waarom
de notaris zoals ons blad enkele
dagen geleden meldde zich na de terug
reis in Brussel hoopt te vestigen, daar er
immers voor deviezenovertreding in Bel
gië geen uitleveringsplicht bestaat.
BU de motivering van deze reis heeft
Roberts het over een andere boeg gegooid
en het charitatieve ideaal buiten beschou
wing gelaten. Hy verklaart nu, dat hg met
het Vaticaan de meest vriendschappeiyke
relaties onderhoudt en dat hjj nog kortge
leden een particuliere audiëntie heeft ge
had by Z. H. de Paus. Ook zou het zyn
grote missie-yver zyn, die hem naar deze
verre landen doet reizen.
De Poolse kapitein Nowak, die het com
mando voert over dit jacht, is niet
zoals vroeger werd verondersteld de
president, al bekleedt hij wel een be
langrijke ministerspost in dit drijvende
„kabinet". Op welke bergtop deze „Ark
van Nowak" tenslotte zal belanden, blijft
een raadsel.
De organisatoren van de geheimzinnige
tocht hebben in Liberia de „President
Roberts Company" opgericht, welke nog
t kantoren zou hebben in New York en
Monrovia. Als briefhoofd gebruikt deze
onderneming een geheimzinnig wapen
met daaronder de letters C.R.V. en een S.
met in de onderste lus een balk. Verder
vermeldt het briefhoofd S. Y. President
Robert S. Inc.
De 74-jarige notaris maakt het nog
steeds goed, alleen is hy kortgeleden in
Brest van de trap gevallen waarbij hij
zpn arm brak. De fantasierüke president
Roberts blijft altijd by zgn verklaring,
dat het commerciële belangen zijn, die
hem naar Kaapstad drijven. Als hy het
doel van de reis echter nader gaat om
schrijven houdt hij zich angstvallig op de
vlakte. „Wij werken voor inkoop, verkoop
en transito" luidt zyn verklaring, die
aan onduidelijkheid niets te wensen over
laat.
„Na weken van inspannende en drukke
werkzaamheden, kwamen alle deelnemers
bijeen in een rusthuis van een Belgisch
zustersklooster" zo begint het uitvoerige
reisjournaal, waarin alle belevenissen van
de eerste dag af in details beschreven
worden. In dit rusthuis ging het er alle
maal erg officieel aan toe en vooral bij
de verjaardagen, die er uitgebreid wer
den gevierd, nam men een streng protocol
In acht. „Het leek soms een residentie,
vooral omdat wij op de feestdagen in groot
ornaat verschenen". Vooral de verjaardag
van de 29-jarige „president" Roberts"
wordt glansrijk beschreven.
De 13e Juni de dag van vertrek uit
het klooster moet zeer indrukwekkend
geweest zijn: „Er waren vele gasten. De
President hield een zeer voorname toe
spraak. slaande op de tijd, die wij tege
moet gaan". Een paar dagen later kwam
President zelf te Zeebrugge aan boord
van het jacht, dat vroeger toebehoorde
aan de Engelse koning. (De koninkIijke
wapens staan nog ergens op het schip
afgebeeld). Blijkens het verslag had het
hog heel wat voeten in de aarde, voordat
het 365 bruto register ton metende jacht
definitief zee koos. Het comfortabele schip
werd zeer luxueus ingericht.
Toen eindelijk in Oostende 't commando
„T'-ossen los!" weerklonken had, deed zich
nog een klein incident voor. „Plotseling
grote consternatie, want de notaris is niet
aan boord Als we een tiental meters van
de wal verwijderd zijn zien we, dat de
notaris de kade op komt wandelen. Dit
betekent, dat we voorbij de sluizen weer
moeten aanleggen, om hem op te nemen
Reeds de volgende dag arriveert het ge
zelschap in de haven van Londen en ge
niet daar overgrote belangstelling, getuige
het reisjournaal. „Tot ons grote plezier
iaien we 's morgens in een van de En
gelse dagbladen, dat ons jacht eigendom
was van een familielid van Prins Bern-
hard en dat de Prins zich in gezelschap
van twee prinsesjes aan boord bevond.
Deze publicatie had tot gevolg, dat de om
roepers op de plezierbootjes de goege
meente mededeling deden van het volgen-
Gelukkig helpt Aspiria
S tegen verkoudheid.
Maar opgelet! Alleen
Aspirin is voorzien van
Bayer-kruis en oranje*
band om de verpakking.
de: „Dames en heren, hier ziet U het jacht
van Prins Bernhard" of „Dit jacht be
hoort aan de Koning van Nederland" of
..Dit is één van de schoonste jachten,
waarop de Nederlandse prinsesjes loge
ren". Ja, wy hebben ons geweldig ver
maakt".
Na Londen gaat de „President Roberts"
langzaam verder. Begin Augustus moet er
in Southampton gedokt worden en op de
5e van deze maand legt het jacht aan in
Le Havre. Tot de tweede week van Sep
tember verblijft men in N.-Frankrijk en
van dit langdurig oponthoud maken de
passagiers gebruik, om Parijs te bezoeken.
In deze tijd verdween de notaris naar
Brussel en zoals de lezer zich zal herinne
ren, heeft de Brusselse correspondent
van' DE MAASBODE na een ingewikkel
de speurtocht langs vele hotels toen half
Augustus een telefonisch onderhoud met
hem gehad.
Van Cherbourg af loopt de reisroute
over Brest, La Rochelle, Bordeaux, La
Coruna, Leixoes, Oporto, Lissabon naar
Tanger. Het einddoel van de reis is Kaap
stad, waar men enige tijd hoopt te blij
ven.
Bij deze reis. met het jacht is vooral
de Maastrichtse notaris de grote geld
schieter. Al ziet het er niet naar uit,
dat hij spoedig aan zijn faillissement toe
zal zijn (naar verluidt is hij minstens
eenmaal millionnair), zal hij bij deze es
capade toch een* enorme som geld ver
liezen. Ook in de Curagao-affaire- heeft
hij veel geld gestoken en toen Roberts
in zijn niets ontziende „milddadigheid"
onlangs grote partijen appels voor de ar
men in de grote steden beschikbaar
stelde, werden deze appels geplukt in
de boomgaarden van de notaris.
Roberts is niet voor een kleintje ver
vaard, want ook de 63-jarige leraar R. uit
Onder voorzitterschap van de Commis
saris der Koningin in Zeeland is gisteren
ten gemeentehuize van Haamstede een
conferentie gehouden om een definitieve
oplossing te vinden voor het vervoer der
schoolkinderen van de West-hoek van
Schouwen naar Zierikzee. Na langdurige
besprekingen werd een compromis ge
troffen, waarbij het maandtarief tot 1
Januari 195.. blyft bepaald op 15.—
voor Haamstede en Burgh en 12.
voor Renesse. Met ingang van 1 Januari
wordt het maandtarief 22 maai de enkele
reisprijs per persoon. Dit wordt dan voor
scholieren voor Haamstede en Burgh
16.50 en voor Renesse 13.20. Er zal
door het comité getracht worden de prij
zen voor de drie gemeenten te nivelleren,
zodat zij voor alle scholieren op 15.
zullen komen.
,v
V ""'itri.'
De Britse organisatie voor het weg
vervoer ziet thans een kans om de natio
nalisatie van het wegvervoer een der
grootste grieven tegen de labourregering
ongedaan te maxen, voorlopig alleen
gedeeltelijk. Gisteren heeft zij plannen
gepubliceerd, welke voorzien in een ge
leidelijke „de-nationalisatie", met als eer
ste stap de opheffing van de maximum
afstand van 25 mijl voor particuliere on
dernemingen. Verder zou een licentie
stelsel ingevoerd worden, dat het de par
ticuliere bedrijven mogelijk zou maken
geleidelijk aan hun werkzaamheden te
hervatten. De uitvoering van het plan
zou twee jaar in beslag nemen. Het ge
nationaliseerde Britse vervoersbedrijf
langs de weg bezit thans 40.000 voertui
gen.
59
Generaal-majoor Otto Remer, die in
1944 een complot tegen Hitier verijdelde
en thans een der leiders van de neo-nazis.
tische soc. rijkspartij is, heeft Zondag een
brochure uitgegeven, waarin hij ver
klaart, dat hij „in soortgelijke omstandig
heden weer op precies dezelfde wijze zou
handelen".
Remer valt de geallieerden en de „va
zalregeringen" van Oost- en West-Duits-
land fel aan en eist, dat er opnieuw een
„sterk Duitsland" zal ontstaan, „in het
belang van Europa".
Op de voorpagina staat een foto van
Remer in de oude Duitse legeruniform.
Op de achterpagina worden o.m. werken
van pantsergeneraal Heinz Guderan, Otto
Skorzeny (Mussolini's bevrijder) en ge
neraal Rommel geadverteerd.
Hij eist vrijlating van de Duitse oor
logsleiders „achtenswaardige mannen"
die thans als oorlogsmisdadigers gevan
gen zitten.
(Van onze Utrechtse redacteur)
Het statige huis van de Prins Alexan
der stichting te Huis ter Heide, dat meer
dan vijftig jaar een blinden-inrichting
teas, is thans ingericht als school en in
ternaat voor kinderen met beperkt ge
zichtsvermogen. Daarvoor heeft een
speciale verbouwing plaats gehad, waar
door in een afzonderlijk paviljoen frisse
leslokalen zijn verkregen, terwijl in
plaats van de vroegere eetzaal gezellige
huiskamers zijn gemaakt, zodat groepjes
kinderen van ongeveer dezelfde leeftijd
in een prettige gemoedelijke sfeer bijeen
kunnen zijn.
De ervaring heeft uitgewezen, dat het
optreden van mensen met een beperkt
gezichtsvermogen geheel anders is dan
van blinden. Weliswaar kunnen zij ook
niet voldoende voorwerpen onderschei
den en normale letters lezen, maar zij
hebben toch niet- de tastzin van een
blinde en zullen het dus nalaten om met
de handen te „zien".
Het ligt dus voor de hand, dat men bij
het onderwijs een geheel ander systeem
zal moeten toepassen en reeds 'n 1892
nam de Amsterdamse oogarts dr Juda
een proef met speciaal onderricht, waar
bij het echter gebleven is.
Het vraagstuk werd weer in 1916 door
het Nederlands Oogheelkundig Genoot
schap aan de orde gesteld, evenwel zon
der het nemen van maatregelen.
Dan komt het op het AVO-congres in
1928 opnieuw ter sprake en zeven jaar
later wordt in de School voor blinden
te Haren een klas voor zwakzienöen
geïnstalleerd. De goede resultaten zijn
niet uitgebleven en om nog meer kinde
ren aan de zegeningen van het speciaal
op hun behoeften gebaseerde onderwijs
deelachtig te maken, werd ongeveer een
jaar geleden de Prins Alexandersticnting
in Huis ter Heide geheel voor dit doel
bestemd. Daar eerst nu de nodige ver
bouwingen gereed zijn, heeft de officiële
opening van deze eerste Nederlandse
school Woensdagmiddag a.s. plaats, waar
bij tal van hoogleraren in de oogheel
kunde en directeuren van sociale dien
sten aanwezig zullen zijn.
Het schoolgebouw is ingericht volgens
beginselen en eisen, die de ervaring in
binnen- en buitenland heeft geleerd. Dit
geldt voor de toetreding van het dag
licht, het kunstlicht, dat niet mag glim
men of-scherp zijn, de kleuren, die licht
gehouden moeten worden om het oog
niet te hinderen, kortom alle ooghygië-
nische voorwaarden zijn in acht geno
men.
Ernstig dient bij zwakzienden gewaakt
te worden tegen het kromzitten, doordat
zij immers geneigd zijn bijna met de neus
op het papier te liggen. Welnu, de les
senaars, hier in gebruik,zijn zodanig ge
construeerd, dat de leerlingen nooit de
ogen naar de tekst, boek óf schrift be
hoeft te brengen, maar rechtopzittend,
boek of plaat naar het oog brengt.
Het onderwijs, dat het karakter van
B.L.O. heeft, is zo goed als geheel indi
vidueel. De oudere meisjes volgen
nijverheidsonderwijs, de jongens
V.G.L.O. Zij worden zo goed mogelijk
bekwaam gemaakt voor een normale
betrekking in de maatschappij en leren
daarom ook typen en handelscorres
pondentie.
In de ochtenduren leren de kinde
ren, na eerst een kwartier lichamelijke
oefening, de technische leervakken, zo
als rekenen, Nederlandse taal en so.irij-
ven. De middaguren worden Desteed
aan de aesthetisch-motorische vakken,
die van groot belang zijn, omdat deze
leerlingen in hun motorische geaard
heid geheel anders zijn dan normaal
ziende kinderen.
Het werk in de tuin en de verzor
ging van dieren nemen bij hun vor
ming een belangrijike plaats in.
Met bewondering hebben we de onder
wijzers en onderwijzeressen in de ver
schillende vertrekken met hun werk, dat
oneindig veel geduld veygt, bezig ge
zien. Zij schenken aan de kinderen heel
veel levensgeluk. Een enkele maal komt
het zelfs voor, dat een kind op een be
paalde leeftijd de nodige onderwijsstof
zo goed verwerkt heeft, terwijl het
gezichtsvermogen intussen beter werd,
dat het verder een normale lagere school
kan volgen.
De kinderen moeten normale geest
vermogens hebben om tot deze school,
waaraan een oogarts verbonden is, te
worden toegelaten. Kinderen van ver
schillende gezindten worden opgenomen,
zodat een priester en een dominé gods
dienstonderricht komen geven.
TT et gaat ons voetballen slecht.' Blij-
fjf kens de minder fraaie koppen van
onze sportredacteuren wij bedoe
len uiteraard die boven de verslagen en
beschouwingen en niet hun werkeljke
confer feitsels) stond „ons Oranje-team
in de strijd tegen Finland aan de rand
van een debacle"; faalden de meeste spe
lers en was alleen Van Melis in „normale
doen", bij welke blijkbaar uitzonderlijke
prestatie hij als „redder van Oranje" een
blauw oog opliep. Zelfs werd de raad ge
opperd om voorlopig geen interlands
meer te spelen.'
Neen, het zit ons niet mee. Aan pres
tige boet Nederland de jaren na de oor
log nogal in. Op verschillend gebied.'
Was het alleen maar bij voetballen, r.u
ja, de bal zou toch wel rollenal gaat
het niet op rolletjes.
Maar ons land staat er minder goed
voor. Zo is naar het oordeel van v.-ile
Kamerleden de voortdurende stijging
van de gewone uitgaven verontrustei.d
vooral omdat er geen reserves zijn, welke
als stootkussens dienst kunnen doen.
En dan de woningnood.' Deze blijft een
verschrikkelijk kwaad en het valt dan
ook niet te verwonderen, dat er uit par
lementaire kringen ernstige bezwaren
werden geuit tegen beperking van de
uitgaven voor de volkshuisvesting.
Men zou bij dit alles zijn goed humeur
verliezen! En dat in een maand, waarin
de „Bond zonder Naam" telkens een
mens op zijn geweten trapt door de
spreuk „Wie lijdt er onder Uw hu
meurNu helpt alle mopperen niets,al
hoewel „kankeren" weieens verlichting
brengt. Gelukkig uit dit oogpunt, loopt de
spreuk morgen af
Zoals aan alles een einde komt. Hierop
wijzen de komende kerkelijke gedenk
dagen Allerheiligen en Allerzielen on
weerstaanbaar.
In de gedachte van deze viering: de
gemeenschap der Kerk, uitbeeldende te
vens het doel van onze pelgrimage op
aarde, ligt de oplossing van alle tegen
strijdigheden op onze wereld.
Wij zouden zo zeggen: laat ons pogen,
hoe gefaald wij in de eerste helft en
daarna ook nog wellicht, hebben, om
door al onze krachten in te spannen, aan
het einde nog een gelijk spel af te dwin
gen" bij St. Petrus..,
ANALYST,
In de nieuwe lichte en frisse schoollokalen in de Prins Alexanderstichtiu
te Huis ter Heide, waarin een speciale school en internaat voor slechtziend
kinderen gevestigd is, zijn de schoolbanken zo geconstrueerd, dat ze voor
ieder kind afzonderlijk afgesteld kunnen worden op de noodzakelijke
afstand tussen ogen en het blad van de lessenaar.
Zondag zijn in Zwitserland verkiezingen
gehouden voor 196 zetels van de nationale
raad (tweede kamer). Op het kanton Bern
r.a zijn de uitslagen bekend. De radicalen
behaalden 51 zetels (verlies 1); socialisten
51 (winst 3); kath. conserv. 48 (winst 4);
boerenpartij 23 (winst 2; onafh. 9 (winst
1); communisten 5 (verlies 2); liberaal
conserv. 5 (verlies 2).
Door DOUGLAS HYDE.
WIMBLEDON, 25 October 1951.
Toen ik onlangs op reis ging naar het Portugese Maria-oord Fatima, nam
ik een boek mee, dat een geschiedenis heeft; mgr linbar Rvan s „Our Lady
of Fatima".
Toen ik namelijk nog communist was, schreef ik dagelijks beschouwingen,
die een aanval inhielden op katholieken en fascisten, waarhij ik beide
over één kam meende te moeten scheren. Mijn geschrijf lokte de bijval uit
van een groot aantal linksen en bijna elke dag zonden lezers mij anti
communistische en zogenaamde fascistische boeken en vlugschriften, welke
zij door mij met schriftelijke aanvallen beantwoord wensten te zien.
Op zekere dag, toen mijn eerste, louter
intellectuele, belangstelling voor het
Katholicisme zich begon te ontwikkelen,
werd mij een exemplaar van het boven
genoemde boek toegezonden tegelijk met
aantekeningen, waarin mijn aandacht ge
vestigd werd op bepaalde passages in het
boek, wel-ke betrekking hadden op het
kwaad van het communisme.
Ik keek het boek eens in en zag iets
staan over pnenomenen, die beschreven
werden sis net zonnewonder, en* over ver-
schijningen en dacht, zonder verder onder
zoek: dat gaat mn verstand te boven.
Maar, daar ik juist begonnen was, mijn
aanvallen op de Kerk te staken, in ver
band met mijn reeds vermelde groeiende
belangstelling voor het katholicisme, nam
ik het boek mee naar huis en zette het in
miin boekenkast naast de werken van
Marx, Engels, Lenin en Stalm.
Daar bleef het ongelezen staan, totdat
ik jaren later, toen ik naar het katholi
cisme was overgegaan, het op een goede
dag begon te lezen en tot het inzicht
kwam, dat Fatima een speciale bood
schap bracht voor alien, die met mij
werken en bidden voor de bekering van
Rusland en van de communisten.
Dit boek nu was het exemplaar, dat ik
op mijn grote pelgrimsreis naar Fatima
voor het fe'est aldaar van 13 October mee
nam; de communistische aantekeningen
zaten er nog in.
Fatima, met zijn geweldige aansporing
tot gebed en boete en met de indrukwek
kende devotie van de honderdduizenden
Portugese katholieken, die daar tegen-
waardig waren, heeft mij veel geleerd
over de betekenis en de kracht van het
geloof. Het heeft mij ook veel geleerd
omtrent het geweldige proces, dat, bijna
onopgemerkt door de buitenwereld, zich
aan het voltrekken is in Portugal.
Want het is een onmiskenbaar feit, dat
sinds de gebeurtenissen van 1917 in
Fatima Inzonderheid sinds het aan de
macht komen in 1928 van dr Salazar (die
zo vaak voor een dictator is uitgemaakt)
Portugal geestelijk, moreel en mate
rieel is herboren.
„Heel Portugal en daar hoor ik ook
bij gelooft, dat Fatima de oorzaak is
van de grote verandering, welke in onze
natie is ingetreden", zo verklaarde dr
Salazar mij, toen ik het voorrecht had een
deel van de avond te zijnen huize te Lis
sabon door te brengen.
Vier en dertig jaar na de verschijningen te
Fatima kan weliswaar geen bezoeker de
mirakuleuze gebeurtenissen van 1917 meer
herbeleven, maar er is één wonder van
Fatima, dat ieder, die ogen heeft om te
zien, kan waarnemen, n.l. het wonder van
een herboren natie.
In de tijd, dat drie schaapsherderskinde-
ren hun schapen lieten grazen op de
plaats, waar sedertdien millioenen gelo
vigen zich verdrongen hebben, baden nog
betrekkelijk weinigen slechts die hun
godsdienst beoefenden, voor de bekering
van hun land.
Dit land werd door anti-clericalen en
atheïsten geregeerd. De kerken werden
nog hoofdzakelijk bezocht door wat oude
vrouwen: mannen waren daar zogoed als
niet meer te zien. Het onderwijs en de
pers waren niet alleen geseculariseerd,
maar van een felle anti-godsdienstige
geest doortrokken.
„Mijn land was politiek, moreel en
geestelijk zo laag gezonken, als het maar
zijn kon", vertelde mij eens een voor
aanstaande Portugees te Londen.
En een Nederlandse priester, sinds 25
jaar als missionaris werkzaam in een
achterbuurt-parochie van Lissabon (zijn
naam is Van de Ven) vertelde mij, ter
wijl ik met hem in een restaurant in die
stad gezeten was: „Vijf en twintig jaar
geleden zou ik niet hier hebben durven
komen eten, want dat zou u en mij duur
te staan zijn gekomen. Ik zou hier weg
gejaagd zijn en u zoudt gevaar hebben
gelopen van te worden gelyncht".
Dit is tekenend voor de verandering,
welke hier in 25 jaar tijds heeft plaats
gegrepen. Het is misschien het grootste
wonder van Fatima.
Ik stelde dr Salazar vele vragen, om uit
te vissen, in hoe verre hij bewust aan dat
proces heeft meegewerkt. Hij is een be
heerst en voorzichtig man, die op onge
wone wijze de harde realist en de idealist
ii: zich verenigt. Hij erkende de diepe
geestelijke veranderingen, welke hebben
plaats gegrepen en nog plaats grijpen.
Maar hij wees er tevens op, dat de nacht
van amti-clericalisme en van vervolging
nog niet ver achter ons ligt; dat er nog
mensen zijn, die in de geest van het anti-
clericalisme denken en hun politiek be
drijven, en heel veel personen meer, die
nog betrekkelijk nieuwelingen zijn in hun
herwonnen geloof. Salazar is er de man
niet naar om het te doen voorkomen, alsof
mensen lopen, terwijl ze nog niet eens
kunnen staan.
Hoe hij zijn rol ziet, wordt misschien
het best gekenschetst door een antwoord,
hetwelk hij mU gaf op een politieke vraag,
die ik hem gesteld had omtrent het ge
bruik, dat door hem gemaakt wordt van
de politiemacht.
„Als u naar Fatima gaat a.s. Vrijdag",
zo zeide hij, „zult u mogelijk meer politie
onderweg tegenkomen, dan u ooit tevoren
gezien hebt. Haar taak is te zorgen, dat
ieder, die naar Fatima wenst te gaan, ook
in staat is, dit te doen'.
Wanneer men dieper wil zien, vindt men
hierdoor de rol van de staat getekend
zoals hij die ziet, in het proces van Por
tugal geestelijke hergeboorte: maken, dat
al diegenen, die „naar Fatima willen gaan"
(met alles, wat dit inhoudt) in staat zul
len zijn, dit te doen.
Hij pretendeert niet, dat heel zijn
politiek de directe toepassing is van de
katholieke leer op sociaal gebied.
Een deel van zijn politiek, zo zegt hij,
is uitgesproken katholiek, een ander deel
uitgesproken Portugees. „Wij hebben onze
eigen doctrine en passen die ook toe",
meent hij. Maar hij houdt staande, dat zijn
gehele politiek „in wezen katholiek" is.
Wanneer zoals katholieke sociale
denkers zo vaak betogen de vraag naar
woningen op de eerste plaats komt bij
welke sociale politiek ook, dan heeft
Salazar hier inderdaad een voorbeeld
van juist inzicht gegeven.
Want, nergens in Europa Is er meer ge
bouwd aan prettige woningen: flats en
keurige nieuwe voorsteden, aangelegd
volgens het communiteitsbeginsel elk
huizencomplex met zijn eigen nieuwe
kerk, school, veplegingsgebouw, washuis,
gebouw voor openbare bijeenkomsten, ont
spanningsterrein en winkels zoals in
Lissabon.
Juist in Lissabon was het woningpro-
bleem het grootst en het meest urgent.
Maar, zoals Salazar vertelde, is men ook
bezig hetzelfde als te Lissabon maar dan
op kleine schaal natuurlijk te doen in
de landelijke districten. Waar er nog
krotwoningen zijn overgebleven zoals
inderdaad het geval is zijn zij werkelijk
verschrikkelijk. Maar zij behoren tot het
verleden de tijd vóór Salazar en
kunnen slechts gelden als een aanwijzing,
hoe groot de taak moet geweest zijn, die
hij op het gebied van de woningbouw
reeds heeft volbracht.
Wat zijn veelbesproken autoritair poli
tiek stelsel betreft, gaf hij mij duidelijk te
kennen, dat hij dit niet beschouwtals
zijnde voor geen verandering vatbaar.
„Politieke vrijheid", zo is zijn opvatting,
„is een teken van politieke en sociale ge
zondheid".
En Portugal was ziek ('slands „demo
cratie" onder het republikeins regiem
bleek een hopeloos gedoe, met telkens om
de paar maanden revolutie) toen hij aan
het bewind kwam. Wanneer het gezonder
wordt, zegt hij, zullen de politieke vrij
heden toenemen in feite zijn zij reeds
toegenomen.
Ten aanzien van sommige industriële
kwesties is hjj vrijmoedig en onbe
schroomd „reactionnair". Hij is tegen
winst-deling en medezeggenschap van de
arbeiders. Hy is van oordeel, dat de loon-
trekkenden hun eigen taak hebben en de
patroons de hunne en dat bet slechts een
nadelige uitwerking kan hebben, wanneer
arbeiders het recht krijgen om zich te
mengen in het beheer der ondernemingen.
Maar, terugkomende op Fatima, vroeg
ik hem: „Is het de bedoeling van uw
politiek, de geestelijke heropleving te be
vorderen, welke het gevolg is van het
gebeurde te Fatima?"
„Het is de plicht van de regering, die her
opleving op elke mogelijke wijze aan te
wakkeren", antwoordde hij, „want natio
naal, historisch en cultureel gezien, is dit
land een katholiek land".
En toen ik hem vroeg, of Fatima tot het
inzicht moest voeren, dat Portugal met
een wereldzending was belast, antwoordde
hij bescheiden: „Dat is de algemene op
vatting. Louter menselijk redenerend, ge
looft iedereen hier zulks. Doch de zaak
geestelijk beschouwend, kunnen we ons
niet erop beroemen, dat zoiets voor ons
is weggelegd".
Maar toch kan het niet anders, of de
bekering van een natie in minder dan een
mensenleeftyd, moet te zijner tijd van In
vloed zijn op steeds bredere kringen in de
wereld. Want, zoals de H. Vader in Zfjn
boodschap aan de millioen Fatima-pel-
grims op 13 October het uitdrukte-
„Fatima behoort niet langer aan Portugal
maar aan de hele wereld".
Verwacht kan worden, dat In de
eerste helft van November het monde
ling overleg met de organisatie-com
missie van de Sociaal-Economische
Raad over de ontwerp algemene maat
regel van bestuur tot instelling van een
bedrijfschap voor de Landbouw een
aanvang zal nemen, zo vernemen wij
van de Stichting voor de Landbouw.
Besloten is. dat van de zijde der zes
organisaties dit overleg in eerste in
stantie zal worden gewerd door de
wetgevingscommissie der Stichting voor
de Landbouw.
(Van onze correspondent)
Te Driewegen bij Temeuzen slipte de
met een grote snelheid rijdende 36-jarige
motorrijder A. B. uit Temeuzen. De man
kwam met zijn hoofd op de straat tereent
en liep een zware sohedelbasisfractuur op.
In de nacht van Zondag op Maandag is hij
in het ziekenhuis te Temeuzen overleden.
Het slachtoffer maakte een tochtje op de
motor van een zwager die ter gelegenheid
van de verjaardag van een dochtertje was
overgekomen.
'ri Paus heeft, volgens een Reu-leven en uit beweegredenen, welke
terbencht uit Vaticaanstad, in een toe- vreemd zijn aan de strikt ethische leer".
spraak, die Hij gisteren tot Italiaanse' !J-
kraamverpleegsters heeft gehouden, de
De Paus zeide vervolgens, dat gehuwde
paren zich voor altijd moeten onthouden
van volledige sexuele relaties in die ge
vallen, waarin het moederschap een te
groot gevaar oplevert voor de vrouw en
waarin het gebruik maken van de perio
den van vrouwelijke onvatbaarheid voor
bevruchting geen voldoende waarborgen
zou bieden tegen conceptie.
Hij verklaarde voorts, dat voor een
vrouw, die medisch advies heeft ontvan
gen om het moederschap te vermijden en
voor wie het gebruikmaken van de
periode van onvruchtbaarheid geen vol
doende bescherming biedt, „elke preven
tieve handelwijze en elke djrecte aantas-
tinng van het even, of van de ontwik
keling van de levenskiem in geweten
verboden en uit te sluiten is, waarbij
slechts één weg open blijft, namelijk: ont
houding van elke complete gebrulkma-
king van het betrokken natuurlek ver
mogen
i r mUs Protesteerde tegen het her-
naaiaenjk uitgesproken argument, dat
levenslange onthouding van sexueel ver
keer onmogelijk is en dat zulks boven
menselijke heldhaftigheid eist. Hij zeide:
„God vraagt bet onmogelijke niet. Maar
God vraagt onthouding van de kant van
gehuwde paren, wanneer hu vereniging
voortgaan, hun sensue e neigingen ten,niet kan voltrokken worden volgens de
volle te bevredigen, alleen voortvloeien 1 normen van de natuur Dorimive is in
uit een verkeerde opvatting van het |deze gevallen onthouding rne yiyk"
voorwaarden uiteengezet, waaronder de
Katholieke Kerk aan gehuwden toestaat,
het huwelijksverkeer te beperken tot die
perioden, waarin van nature geen vat
baarheid van de vrouw voor bevruchting
aanwezig is.
De H. Vader sprak zich uit tegen elk
gebruik van an/ti-conceptionele middelen;
tegen elke aantasting van het leven van
het kind in welke omstandigheden ook;
tegen sterilisatie of artificiële inseminatie.
Maar Hij gaf toe. dat een gehuwd paai
in bepaalde omstandigheden het huwelijks-
verkeer geoorloofd mag beperken tot de
perioden van onvatbaarheid van de
vrouw.
Zijne Heiligheid legde er echter nadruk
op, dat deze wijze van doen alleen toe
laatbaar is. wanneer „ernstige redenen,
die buiten hun beïnvloeding vallen", ge
huwde paren zouden nopen daartoe over
te gaan.
Hij voegde hieraan toe: „Wanneer ech
ter zulke ernstige redenen, hetzij van
persoonlijke natuurlijke aard, hetzij
voortvloeiende uit omstandigheden van
buitenaf, niet bestaan, dan kan het ver
langen om bevruchting in het huwelijk
te vermijden, terwijl de gehuwden
/B
(bay
