Wat het eerst: Europese of
Atlantische gemeenschap?
iliiii
Kleine naties over ontwapening
Ö/e<sc/i£/iJen-é/ydstAcyj
Romantische avonturen van een
zeeheld
Limburgs Opleidingsinstituut
voor gezinsverzorgsters
Acht auteurs werkten aan één
roman
Onopgelost meningsverschil tussen
Minister en Kamer
OPNIEUW DUITSE PROTESTEN
Lbo
Frankrijk heeft dringend dollars nodig
Defensiebegrotingen zonder groot debat
Tactiek van afwachten
Oorlog en Marine
Verkoop Aku-aandelen
Nieuwe geruchten over Russische toenadering
Treinontsporing bij
Groningen
vermoulh Torino
Israël en Arabische lan
den blijven onver
zoen lijk
Straks is er weer de vreugde van het geven en
ontvangen. Is het misschien datgene, waarvan zij
reeds zo lang droomde? Aan de buitenkant is het niet
te zien. De mhoud brengt de verrassende ontknoping
een cassette
gerozi;gero~gerozi:gerozzgerozz:gerozLI
T elevisie-beschi kking
Forester's „Hornblower-trilogie" vertaald
PRTNS BERNHARD
TE LONDEN
Door bisschop ingewijdr door
gouverneur geopend
„De Doolhof
Noordoostpolder gaat
tweede lustrum vieren
DONDERDAG 22 NOVEMBER 1951
PAGINA 3
fiuropees leger
Regeringsnota
Oost-West
Studiehoofd en practijkman
„Met het volkenrecht strijdige
onteigening
öero;
MOMENTEEL
BESPREKINGEN TE PARIJS
ww hat Causes. President
Rechtszitting
Bisschop bezorgd over woning
bouw
Drie dagen feest in 't nieuwe land
FILM VAN DE MAAND
's-GRAVENHAGE, 21 November 1951.
In antwoord op de betogen van sommige Kamerleden, die de vrees
hadden uitgesproken van een al te overwegende positie van Amerika in
de Europese aangelegenheden, heeft minister Stikker hedenmiddag in
zijn antwoordrede gezegd, dat ditzelfde probleem zich zou voordoen in
de Europese genteenschap, als deze eenmaal zou worden gevormd. Dat
is eenvoudig een kwestie van de balance of power. Deze balance of power
zal altijd optreden, indien er sprake is van samenwerking. Het streven
zal er op gerieht moeten zijn zoveel mogelijk landen in de Europese
gemeenschap te betrekken en deze gemeenschap te doen opgaan in de
Atlantische gemeenschap.
at die Atlantische gemeen,schap betreft, moest men steeds de verdere
mogelijkheden van samenwerking nagaan eu wel of deze op twee of drie
zuilen zou moeten worden opgebouwd. Dit zou afbangen van de houding
van Engeland. Getracht zou moeten warden heel Europa te omvatten.
Engeland en de Scandinavische landen zou men hierin op de een oj'
andere wijze moeten trachten te betrekken.
Evenals verleden week hij de algemene beschouwingen reeds werd gezegd,
zeide nu ook minister Stikker, dat een van de mogelijkheden om Engeland
te doen deelnemen loopt via partiële integraties met samenwerking op
gelijke voet. De instelling van een supranationaal orgaan voor politieke
gezagsverhoudingen achtte minister Stikker nu
nog prematuur. Eén
gezamenlijk buitenlands beleid was alleen denkbaar, nadat de verschillende
onderdelen waren geïntegreerd. Zou Engeland niet tot volledige mede
werking bereid zijn, dan zou men moeten trachten Engeland en de Scan
dinavische landen in te schakelen via een ..associated membership.'"
Bij de replieken kwam men nog eens
Grujj op bet kernpunt van het debat: een
Europese of een Atlantische gemeenschap.
Fn men vond allerwegen, dat hier geen
sprake meer was van een aeeent, maar
van een meningsverschil tusw.il de Kamer
en de minister.
Het was duidelijk, dal de minister de
hele nadruk legde op de AÜaniisdbe ge
meenschap en dat de Europese gemeen
schap bij hem eerst op de tweede plaats
kwam. Dat ontkende minister Stikker ech
ter. Hij zocht alleen naar een synthese.
Wij weten nog niet welke kant het'zal uit
gaan. zei hij. Er is alleen de noodzaak van
samenwerking en niemand kan nog zeggen
of deze samenwerking in een. Europese of
is een Atlantische gemeenschap haar syn
these zal vinden. Wij weten nog niet wel
ke van beide slagen zal. Maar de Kamer
stond op het standpunt, dat men zou moe
ten kiezen en, dan met aLle kracht zou
moeten streven naar de verwezenlijking
van hetgeen men zich b.ij zijn keuze als
doel had gesteld. Het komt ons voor, dat
met een vastomlijnd doel voor ogen er
meer kans za; Zijn om sneller resultaat te
behalen dan bij de afwachtende tactiek van
de minister. Maar er werd verder niets
meer over dit probleem gezegd.
In de vorming van een Europees leger
had minister Stikker blijkbaar voorlopig
nog weinig fiducie. Hij «af toe, dat de
drijfv#er moest zijn. hoc West Europa zo
sterk mogelijk kon worden, georganiseerd.
Maar daarvoor moesten eerst nog allerlei
vragen zoals de medewerking van Enge
land worden opgelost. De minister zag de
opbouw van dit leger meer als een pyra
mid®, waarbij men de gouden, kragen als
geïntrigeerd zou kunnen beschouwen.
Ken gevat, antwoord gaf de minister
op de bewering van de nogal omvang
rijke communist. De Groot, dat door de
Amerikaanse druk, waardoor do handel
tussen Oost, en. West werd belemmerd,
het levenspeil van ons volk was aan
getast Toen de heer De Groot dat, be
weerde, aldus de minister, moest ik con
stateren. dat daarvan aan hem, die er
uitziet als Hollands welvaren, niet veel
te bemerken is. Er zljri dus toch in ieder
govai nog gunstige uitzonderingen.
Over het 'Japanse vredesverdrag spre
kend. reide minister Slikker, dat de
gang' naar San Francisco hem bijzonder
zwaar was gevallen. Hij kon de bitter
heid van velen begrijpen. Onze gerecht
vaardigde eisen moesten echter wijken
voor andere noodzakelijker conclusies.
Kr was geen alternatief. Dit vredesver
drag was noodzakelijk uit een oogpunt
van algemene politiek en van nationaal
belang.
Een minister naast hem wees Mi op
nieuw van de hand. omdat men het beleid
niet, in stukken kon knippen, meende hfl.
Op zijii reis naar Amerika zou de minis
ter-president persoonlijk kennis kunnen
nemen van de inspanning der Verenigde
3taten voor de verdediging van Europa.
Minister Stikker ontkende opnieuw, dat
er met Auetral'sche minister Casey
zou zijn gesproken over gezamenlijke
i voorstellen betreffende Nieuw-Guinea.
Wel had hij met deze minister gesproken
maar daarbij waren alleen de Nederlandse
en Australische standpunten nog eens op
nieuw uiteengezet.
Een interparlementair orgaan voor de
Ben el ux-landen zag de regering in tegen
stelling met de heer Korthals liever eerst
in het kader van. een verdrag over de
economische unie. Een volwaardig parle
ment te Straatsburg zou eerst tot stand
kunnen komen na een evolutie naar rui
mere bevoegdheden.
Met het rapport v. Eysinga over de
verhouding regering-parlement betref
fende de buitenlandse politiek, dus in
hoeverre het parlement moet worden be
trokken in de buitenlandse besprekingen
en overeenkomsten, kun de regering zich
grotendeels verenigen. Minister Stikker
kondigde dienaangaande een regerings
nota aan, welke bij de grondwetswijzi
ging inzake de buitenlandse betrekkingen
zou kunnen worden besproken.
Bij de bespreking van de tegenstellin
gen tussen Oost en West zette de ministcr
nog eens het bekende standpunt der Ne
derlandse regering uiteen,. Wij hebben, zo
zeide hij, geen enkele illusie omtrent de
doeleinden van liet communisme, wij heb
ben alleen de illusie, dat wij een vrije
wereld zullen kunnen verdedigen. Men
moet alles doen om door overleg tot een
redelijke oplossing te geraken, dat was
misschien wel erg cuphemistiscli, maar
spreken was óók een aspect van de mo
derne oorlog en dat was altijd nog beter
dan schieten. Dit was ook geen bewijs
van zwakte want daarnaast stond onze.
onverzettelijke wil om onze waarden te
beschermen.
Na Je replieken werden gebruikelljker-
wijs de debatten gesloten. De begroting
werd z. h. st. aangenomen met de bekende
aantekening der communisten. Prompt
gingen daarna de wand) ichten. die alleen
branden bi,i dc behandeling van begroting
van Buitenlandse Zaken, weer uit.
Daarna begon de Kamer In de namiddag
nog aan de begroting van Oorlog en van
Marine, welke behandeling des avonds
werd voortgezet.
De heer
Fens (KVP)
ging bij zijn
rede uit van
de gedachte,
dat men met
Rusland al
leen zou
kunnen spre
ken op de
voet van
maehtsge-
lijkheid. Bij
het opbou
wen van die
macht zijn
wij gegaan
tot aan de t
grens van
ons kunnen OVERSTE FENS
en daarom ...Practijkman wordt achter-
te meer is gesteld bij studiehoofd...
het noodza
kelijk, dat in het leger de grootste doel
matigheid en zuinigheid worden betracht
als een eerste plicht tegenover het Ned.
volk. Iedere dienstplichtige moet dit wor
den bijgebracht.
De beste oplossing om Duitslands deel-
neftien van de West Europese defensie te
bereiken is een Europese defensie-ge
meenschap. Zal dit een defensie zijn van
43 divisies waarvan de Benelux-landen
er 5 zullen leveren? En hoe verhoudt zich
"dit tot onze financiële bijdrage?
Churchill is steeds een voorstander ge
weest van een Europees leger, maar wat
zal hij nu doen?
De bekende brochure van het ministerie
van Financiën „Waar blijft ons belasting
geld?" was op het punt van defensie on
volledig en onjuist.
De heer Fens had bezwaar tegen de
opvatting van de minister, dat jongens
met diploma M.T.S. niet konden worden
toegelaten tot de K.M.A., daar zij de
Technische Hogeschool niet zouden kun
nen volgen. Aldus wordt de knappe prac
tijkman achtergesteld bij het studiehoofd.
De heer Fens verzette zich tegen de
steeds verdergaande verwaarlozing van
de dag des Heren, door manoeuvres te
houden op Zondag.
Wat de Nationale Reserve betreft,
was .spr. nu zover, dat hij alle mede
delingen van de regering maar voor
kennisgeving aanneemt. Er is nog niets
geschiedt.
Spr. bepleitte ook een grotere zelfstan
digheid voor de luchtmacht.
Zoals men ziet, het waren allemaal geen
grote geweldige problemen. Die zijn al
opgelost bij het grote debat over de
defensie-uitgaven, waarbij het bedrag
voor de defensie-inspanning werd ge
bracht op anderhalf milliard. Toen is
onze hele defensiepolitiek volledig uit de
doeken gedaan en een groot debat was
er nu dan ook niet meer te verwachten.
Zo was het ook met de redevoeringen
der heren Tilanus (C.H.), Roosjen (A.R.)
en Vermeer (P.v.d-A.)
Dat ging over onze positie op de
wereldzeëen. De afwijzende houding van
de regering ten aanzien van het Europese
leger achtte de heer Tilanus (C.H.) juist.
Maar hij vroeg inlichtingen over de ver
plaatsingskosten van het leger ad 9 mil
lioen.
De heer Roosjes (A.R.) bepleitte even
als de heer Fens zuinigheid vooral met
de tijd. Als er geen materieel kwam, kon
men de jongens beter naar huis sturen.
Wat de Nat Reserve betreft, vroeg
hij waar het K. B. bleef.
De heer Vermeer (P.v.d.A.) pleitte nog
eens voor de oorlogsinvaliden '14'18
en voor de weduwenpensioenen. Hij in
formeerde naar het moreel van het leger
en vroeg een betere salariëring van
land-, lucht- en zeemacht en inschake
ling van het humanisme in de geestelijke
verzorging van het leger.
Tenslotte spraken noe de heren Mol
(K.V.P.), Fokkema (A.R.) en Vonk en
Ritmeester (V.V.D.). De heer Mol bracht
o.a. de positie in he,t geding van de jonge
artsen, die reeds in de bezettingstijd enige
jaren van hun studie hadden verloren en
nu z. i. aanspraak mochten maken op een
zo kort mogelijke diensttijd. Hij brak
eveneens een lans voor de diëtisten, labo
ranten en verpleegsters, aan wie hij de
status van officier wilde geven, zo nodig
met eigen distinctieven, maar met een
betere verzorging.
De heren Fokkema en Vonk spraken
over de morele verzorging in het leger
en de opleiding tot officier van jonge
mensen, vooral van hen, die geen eind
diploma H-B.S. en Gymnasium hadden.
De heer .Ritmeester tenslotte meende
o.a., dat er voor verplaatsingskosten grote
bedragen Worden uitgegeven, die beter
konden worden gebruikt voor het bou
wen van woningen.
Morgen zal minister Staf en eventueel
de staatssecretarissen Moorman en Kra
nenburg op de diverse redevoeringen
antwoorden. F. S.
De verkoop van uit Duits bezit stam
mende aandelen van de Aku door de Ne
derlandse regering heeft tot nieuwe pro
testen in de Duitse pers aanleiding gege
ven- De strekking der beschouwingen is
dat Nederland met de verkoop der als
Duits bezit in het buitenland in beslag
genomen aandelen beoogt de verzekering
van Je rechtsaanspraken van de voorma
lige Duitse aandeelhouders nog meer te
bemoeilijken.
In het dagblad „Die Welt" wordt dc
suggestie geuit, te onderzoeken of een af
scheiding van de Vereinigte Glan/.stoffa-
briken, de Duitse tak van het concern, uit
dc Aku gerechtvaardigd zou zijn. Het blad
verwacht, Jat uit het parlement een
initiatief zal komen, om de bondsregering
tot het indienen van een 'officieel protest
te bewegen.
De in Stuttgart verschijnende „Deutsche
Zeitung" meent, dat de Duitse regering
zou dienen te overwegen, of men nu naar
opheffing van de bij verdrag vastgelegde
verhouding tussen Aku en Glanzstoff zal
moeten streven. „Hoe Je met het volken
recht strijdige onteigeningsmaatregelen
van Holland ook moeten worden beoor
deeld, het staat vast, dat de tegen het ver
drag ingaande uitoefening van het, stom-
recht uit de gedeponeerde Glanzstoff-aan-
delen door Je Duitse autoriteiten niet lan
ger mag worden toegelaten, daar het in
strijd is met recht en zeden", aldus dit
blad.
Het werpt verder de mogelijkheid op,
om de Vereinigte Glanzstoff abri ken on
der beheer te stellen „totdat door een
Duitse rechterlijke uitspraak over de te
ruggave van de Glanzstoff-aandelen is be
slist".
Omstreeks half vier is in de afgelopen
nacht op .het rangeerterrein Onnen bij
Groningen een lege kolentrein in zijde
lingse aanrijding gekomen met een goe
derentrein. Enkele wagons van de kolen-
trein ontspoorden en versperden de
hoofdsporen van de lijn Groningen
Assen. Om 7.10 uur hedenmorgen was
het treinverkeer over enkel spoor weer
mogelijk. Het treinverkeer Groningen—.
Assen vond vanochtend met enige ver
traging voortgang. Omtrent de oorzaak
van de treinontsporing tast men nog in
het duister. Bij de ontsporing deden zich
geen persoonlijke ongevallen voor. De
materiële schade viel nogal mee, omdat
de snelheid der treinen niet groot was..
mi mi
i
Woensdag werd tijdens dp zitting van
de Politieke commissie der V. N. de be
handeling van het. Westelijke ontwape
ningsplan voortgezet. De Tsjeehoslo-
waakse onder-minister van buitenlandse
zaken, mevr. Sekaninova-Carrtova, ge
trouw aan de stem van haar Russische
meesters, viel de ontwapeningsvoorstel
len aan. Zü noemde het plan om geleide
lijk de sterkte van de strijdkrachten en
de bewapening bekend te maken onvol
doende, omdat niet bepaald was, wanneer
de verschillende stadia zouden worden
bereikt.
Na de Tsjechoslowaakse afgevaardigde
sprak de Canadese minister van buiten
landse zaken, Pearson, die het Westelijk
voorstel steunde.
De Indonesische afgevaardigde, Subard-
jo, koos geen partij en zei, dat zowel de
door Visjinsky ingediende voorstellen, als
het drie-mogendhedenpian, zorgvuldige
overweging vereisen. Hij deed een be
roep op de Veiligheidsraad om mee te
werken aan het instellen van ontwape-
ningsinstanties en hij steunde het denk
beeld voor een wereldconferentie.
Indonesië geloofde, zo zeide hij, dat de
tijd gunstig wordt voor ontwapeningsbe
sprekingen.
Aangezien zich geen andere sprekers
meldden, werd het debat verdaagd. De
waarnemend-voorzitter, dr Blanco (Cuba)
zei te vrezen dat de commissie nooit het
eerste punt van de agenda Westelijke
ontwapeningsplan) zou afhandelen, tenzij
zich sprekers voor het debat van Donder
dag zouden opgeven.
De geruchten, dat enkele kleine naties
(genoemd werden India, Canada en Israël)
bezig zouden pogingen om de
twee nntwapcningspiannen met elkaar In
overeenstemming te brengen, zijn geheel
verdwenen. Men zegt, dat de Westelijke
grote mogendheden Van een dergelijke
bemiddeling niets wensten te horen. Daar
entegen doen nieuwe geruchten dc ronde,
als zou Rusland bereid zjjn op het Weste
lijke plan, zü het onder velerlei voorbe
houd, Iets verder in te gaart. Men wacht
met spanning of Visjinsky daar tijdens-
een der volgende zittingen iets over zal
loslaten.
In verhand hiermede wijst men op een
verklaring van Warren Austin, dc Ame
rikaanse permanente gedelegeerde bij de
V.N., Woensdag op een bijeenkomst van
de Brits-Amerikaanse persclub te Parijs
afgelegd, en waarin hij als zijn mening
gaf, dat het ogenblik wellicht niet al te
ver af ligt, waarop Rusland zal trachten
zich wat de ontwapening betreft bij het
Westen aan te sluiten.
„Wanneer onze staat van verdediging
toereikend is en onze eenheid van doel
stelling verder als onwrikbaar gedemon
streerd wordt, moeten de Sovjetrussische
heersers wel bereid zijn* tot onderhande
lingen om zichzelf en ons allen van de
geweldige bewapeningslasten te bevrij
den", vervolgde Austin. De Westelijke
Grote Drie en de Sovjet-Unie hadden tot
nu toe buiten de Algemene Vergadering
geen direct contact gehad, deelde Austin
nog mede.
Opgemerkt zij. dat de Duitse regering
zich in het verleden niet geneigd heeft
getoond een zo gecompliceerde kwestie
tot onderwerp van een publieke discussie
te maken, zoals dit telkens weer door Je
belangenvereniging der oude aandeelhou
ders wordt gedaan. Minister Erhard heeft
op 4 Apri'l in de Bondsdag verklaard, dat
Je regering 'het toen niet doelmatig achtte
om door Duitse wettelijke maatregelen te
trachten de Nederlandse invloed in de
Glanzstoff vooreerst uit te schakelen. Hij
meende, dat slechts overleg met de Ne
derlandse regering tot een oplossing van
het geschil zou kunnen voeren.
In een gisterochtend gepubliceerd com
muniqué van de sinds geruime tijd te
Parijs vergaderende „Verzoeningscom
missie voor Palestina" wordt meegedeeld,
dat de commissie besloten heeft, haar
werkzaamheden te beëindigen, gezien het
standpunt van partijen (n.l. Israël en de
Arabische staten), „die zich niet bereid
getoond hebben haar onbuigzame hou
ding, belangrijk te wijzigen en door be
middeling ie zoeken naar een oplossing,
die de grote lijnen van de voorstellen
van de commissie zou volgen".
De commissie zal een rapport bij de
Algemene vergadering van de V. N. in
dienen over het werk van de conferentie,
die zij met cle afgevaardigden van beide
kampen heeft gehouden en over de con
clusies, die zij hieruit heeft getrokken.
Nieuwe incidenten aan Israels
grens
In Amman (Jordanië) is officieel ver
klaard, dat twee Israëlische officieren
werden gedood, toen een Israëlische pa
trouille van twee militaire voertuigen
zich Maandag op Jordaans gebied waag
de. Een derde Israëlische officier werd
gewond. Twee uur lang werden bij de
botsing, die ten Noordwesten van Hebron
plaats vond, schoten gewisseld. Volgens
de Jordaanse verklaring ondervroegen de
Israëliërs verscheidene Arabische bur
gers over legering en sterkte van het
Arabische legioen. Toen een Arabier zich
verwijderde, poogden de Israëliërs hém
te doden. Door het schieten werden Jor
daanse posten gealarmeerd. Tenslotte
deelt de verklaring mee, dat de gemeng
de wapenstilstandscommissie het incident
had onderzocht en schuld bij de Israëliërs
had vastgesteld.
OIR©
GERO-Z1LVER. vervaardigd van zilverwit Gen
metaal, hecht verbonden metten zware laag zuiver teibt-
GERO-ZIIMETA. bttdoerr-i door vleitff metaal
In de televisiebeschikking 1951, welke
de minister van O.K. en w. uitgevaar
digd heeft, wordt o.m. bepaald, dat de
opbrengst der kijkgelden, nadat daarvan
de kosten van inning en van de televisie-
raad zijn afgetrokken, aan de machti
ginghouder zal worden afgestaan ten be
hoeve van de verzorging der program
ma's tot het bedrag, hetwelk de mach
tiginghouder uit eigen middelen aan de
programma's ten koste heeft gelegd,
zulks tot een maximum van 600.000
per jaar. Uit, een eventueel overschot
worden voldaan de kosten, die het staats
bedrijf der PTT heeft gemaakt voor de
exploitatie van de televisiezendinrichting;
het restant blijft ter beschikking van de
minister.
De uitzendingen mogen niets bevallen
dat gevaar kan opleveren voor de veilig
heid van de staat, de openbare orde of
de goede zeden. Er is een televiesieraad.
die, zowel op het daartoe strekkend ver
zoek van de minister als eigener bewe
ging, dc regering van advies dient om
trent alle met de televisie in verband
staande onderwerpen en in het bijzonder
over de inrichting en de invoering van
een definitief televisiebestel. De raad be
staat uit minstens 10 leden, die door de
minister worden benoemd voor de tijd
van twee jaar.
Voorzitter van deze raad. die 22 leden
telt, is prof. dr P. S. Gerbrandy, voor
zitter van de radioraad.
De Engelse schrijver C. S. Forester
heeft in zijn boek „The ship" een indruk
wekkend en boeiend verslas gegeven van
een moderne zeeslag. In flitsend direct
proza beschreef hij fn deze roman het
treffen tassen kleine Engelse oorlogs
schepen en een veel sterker Italiaanse
vloot. Alle opvarenden zjjn in dit Ver-
haal mensen gebleven; zö zijn geen ver
lengstukken van de materialen of ma
chinerieën, die zU te bedienen hadden,
geworden. Zij waren geen geboren hel
den, maar mannen, die op hun tanden
beten als hun plicht dat eiste.
Thans zijn', in goede Nederlandse ver
taling van J. C. MoUetna, drie delen vei
schenen van de in alle Engels sprekend
landen reeds beroemde Horatio Horn-
blowerromans van dezelfde schrijver.
I Suid-Hollandse Uitgeversmij. Ad. M. C.
Stok, Den Haag). Ook dit verhaal speelt
zich grotendeels af op de zee en wordt
beleefd door doodgewone mensen, die
zich alleen hierdoor onderscheiden dat
Z.K.H. Prins Bern-hard is Woensdag voor
een kort particulier bezoek te Londen
aangekomen. De Prins landde met de
PH-PBA van de rijksluchtvaartdienst op
het vliegveld Hendon.
Prins zal een bezoek brengen aan
het hulpeskader van de Engelse lucht
macht waarvan hij erelid is. Daarna zou
hu met graaf Mountbatten op jacht gaan.
Verwacht wordt dat de Prins Maandag
terugkeert naar Nederland.
(Van onze Limburgse redacteur)
In September 1946 Is de opleiding voor
gezinsverzorgsters in de Puthstraat te Sit-
tard gestart. Maar dit huis, door het
gemeentebestuur voor dit nobele en sociale
doel ter beschikking gesteld, bleek niet
alleen ongeschikt, maar ook veel te klein
te zijn. Daarom gaf het bestuur aan
architect Palmen opdracht aan dc Deken
Thjjssenstraat een nieuw internaat te
bouwen.
Dit huis, dat Maria-Heem heet, is gis
teren door Z. H. Exc. mgr dr G. Lem-
.Truman zou echter besloten hebben om
met gebruikmaking van de hem verleen
de bevoegdheden een gedeelte van het
voor militaire hulp bestemde bedrag
eveneens voor economische hulp te be
stemmen. Het zou hier gaan om een be
drag van 580 millioen, zodat de Ameri
kaanse regering in totaal 1.530, millioen
voor economische hulpverlening aan het
buitenland beschikbaar zou hebben.
Volgens Reuter neemt men in officiële
kringen te Washington algemeen aan, dat
Frankrijk ongeveer 400 millioen nodig
zal hebben om zijn economie te versterken
en zijn defensieprogramma te kunnen uit
voeren.
Men verwacht, dat er beslissingen ten
aanzien van de Amerikaanse hulp aan
Frankrijk zullen worden genomen als re
sultaat van de besprekingen, die Harri-
man en Acheson te Parijs met leden van
de Franse regering vomm.
Te Washington wordt vernomen, dat
Frankrijk in de komende 8 maanden
Amerikaanse hulp ten bedrage van 200
a 400 millioen nodig zal hebben, waar
van 50 millioen binnen zeer korte tijd,
om te voorkomen, dat dit land zijn invoer
van vitale goederen voor de economie en
de nationale verdediging zal moeten on
derbreken.
Volgens welingelichte kringen zal
Amerika van het bedrag ad 7 milliard,
dat voor hulpverlening aan het buiten
land ie uitgetrokken en waarvan het
grootste gedeelte bestemd is voor de her
bewapening. een som van 950 millioen
reserveren voor economische hulpverle
ning zulks in overeenstemming met de be.
Ais
iets buitennissigs in de litteraire Shhreven en dus voor liet probleem za-
wereld, is de verschijning van de roman te* feitelijke gegevens uil vorige hoofd-
„De Doolhof waarop niet minder dan stukken te aanvaarden, knap werk gele-
actht auteurs hun krachten hébben be-
proefd, zeker de aandacht waard. Een
meesterwerk of een mijlpaal is dit boek
Ibeslist niet en de reclame-campagne, die
de uitgeverij „Het Wereldvenster" te Am
sterdam rond deze roman op touw heeft
gezet, is in zekere zin een speculatie op
het naar „iets anders" jagende lezers
publiek.
We kennen in de literatuur do twee
eenheid, doch algemeen is men ér van
overtuigd, dat door samenwerking bij de
romanschrijverij nooit dót resultaat be
reikt werd, dat wellicht één auteur met
hetzelfde had kunnen bewerkstelligen.
Elke schrijver ziet een probleem op
zijn eigen wijze en brengt het op zijn
manier al dan niet tot een oplossing. Zo
ton men dus van deze achtdelige visie
op het innerlijke leven van een door
vervolgingswaanzin geplaagde figuur
niet veel verwachten.
Technisch, als bewijs van vakman
schap, hebben die auteurs Anna Biaman,
Antoon Gooien, Max Dendermonde, Hen-
riette van Eyck, Hella Haasse, Alfred
Kossmann. Adriaan van der Veen en
S$BKK Vestdijk, du» «Ut een hoofdstuk
IB1P knap werk gele
verd. Als schoonheid of ontspanning
brengend boek is ..De Doolhof" echter
minder geslaagd. Steeds opnieuw wordt
de lezer geconfronteerd met het verwar
de zielsleven van de hoofdpersoon Evert
Frel en aan herhalingen, alleen maar
anders verteld, ontbreekt het niet.
Het begin wan het_ verhaal belooft
veel, de middenmoot is echter al gauw
vervelend en langdradig, al komen er
soms goede passages in voor. De
auteur van T laatste hoofdstuk maak
te echter heel wat goed'. Uit een bijna
onontwarbare hoeveelheid van psycho
logische oonflioten werd een aan
vaardbaar, met zelfspot gekruid, detec-
trve-aohtig slot gecreëerd.
Men heeft ..rechtszittingen" gewijd
aan het al of niet aanvaardbaar zlin van
collectief tot starsd gekomen roman.
Na Amsterdam en Utrecht was gisteren
Rotterdam aan de beurt, waar de boek
handel Voorhoeve en Dietrich in restau
rant Parkzicht wel 500 belangstellenden
bijeen had om onder» leiding van Jaap
Buys Jr. naar de „aanklacht" ven. dr
Garmt Stuiveling en het verweer
H. Gomperts te luisteren.
Vjjf van de auteurs, onder wie drie
uit Rotterdam, lazen fragmenten uit
„De Doolhof" voor en gaven een ver
klaring voor hun medewerking.
Max Dendermonde vertelde hoe men tot
de samenwerking gekomen was, waarna
prof. Stuiveling in een knap betoog de
«redenen aangaf waarom volgens hem
de collectiviteit in de literatuur niet veel
vruchtbaars kan opleveren. In beginsel
stond hij er niet afwijzend tegenover,
doch de dwangpositie van de .'.auteur had
z.i. het, zü het dan intelligente, spel
element in de kunst betrokken. Hij vond
dat men geen dienst aan het lezerspubliek
had bewezen.
Gomperts daarentegen was* van me
ning, dat de veelheid van stijlen op een
eenheid van onderwerp, de actieve lezer
dwong tot het stellen van een diagnose
omtrent de Nederlandse romankunst en
hem zichzelf de vraag deed stellen: „Hoe
zou ik het gedaan hebben?". Hij wilde
echter niet voorbij gaan aan de nadelen,
o.a. de passiviteit van de schrijver, die
een half uitgewerkt gegeven moest han
teren. zodat geen meesterwerk kon wor
den gemaakt. Het voornaamste voordeel
vond hij wel, dat de auteur nu bewijzen
kon, wat hij waard was; als er een vak
man aan 't woord was. dan moet het door
hem geschreven hoofdstuk ,,'t doen". Het
publiek kreeg behalve een boek, dat hij
betitelde als een „levend en curieus expe
riment" ook een gecomprimeerde cursus
in het lezen van romans.
Er zij nog vermeld, dat er prijzen zijn
uitgeloofd voor hen die raden kunnen
wie van de acht auteurs ieder hoofdstuk
van „De doolhof" schreef.
tuens, bisschop van Roermond, ingewijd
en door mi dr F. Houben, Commissaris
der Koningin in Limburg, officieel ge
opend.
Voordat de bisschop, die bij de plech
tige Hoogmis in de basiliek van O. L.
Vrouw van het H. Hart pontificale assis
tentie had verleend, met de liturgische
inzegening begon, sprak hij een kort
woord tot de aanwezigen.
Niet alleen voor Sittard, maar ook voor
Limburg en zelfs voor geheel Nederland
was dit een belangrijke dag, aldus mgr.
De huisgezinnen hebben behoefte aan
dienende liefde. De meisjes, die in dit
internaat, dat onder Maria's schutse werd
gesteld, een totale vorming ontvangen,
moeten deze liefde naar het voorbeeld
van Gods Moeder aan de gezinnen gaan
brengen.
Deze gelegenheid, waarbij een zo groot
aantal autoriteiten aanwezig was, wilde
tngT Lommens aangrijpen om van deze
officiële plaats uiting te geven aan zijn
grote zorg: dat in het schone land van
Limburg, waar nog zoveel geloof leeft,
woningen gebouwd zullen worden, waar
in de gezinnen zich normaal ontwikkelen
kunnen. Doet toch alles om dit te ver
wezenlijken, spoorde de bisschop het ge
zelschap met nadruk aan.
De gouverneur zeide vervolgens te ho
pen, dat vele jonge vrouwen de weg naar
dit instituut zouden vinden. De behoefte
aan gezinsverzorgsters overtreft immers
nog altijd het aanbod. Geen arbeid is
vrouwelijker dan het werk dat door deze
meisjes verricht wordt.
Voorts spraken nog burgemeester Coen-
ders van Sittard, mr dr Th Speetjens uit
Venlo namens prof. dr L. Beel, de voor
zitter van de Nat. Kath. Gezinszorg, die
verhinderd was en aalmoezenier F. L.
Feiter, voorzitter van het bestuur.
Onder de vele aanwezigen bevonden
zich deken Haenraets; mgr J. Jenneskens,
directeur van het Vrouwelijke Jeugd
werk; hoofdaalmoezenier K. Roncken;
mr F. Janssen, directeur van de Staats
mijnen; ir. Kluyters; jhr mr G. Ruijs de
Beerenbrouck, provinciaal directeur van
de Wederopbouw; Jan Maenen, voorzitter
van de Limb. K-A.B., en Frans Dohmen,
voorzitter van de Ned. Kath. Mij uwer-
•iterabonJ.
ze hun plicht wisten te doen als hun
v.iderland dat vroeg.
Forester vei-plaatst. ons tiaar de Napo
leontische tijd. Homblower is die bevel
voerder van de driemaster „Lydia". We
leren hem kennen als hij „met verzegel
de orders reeds lange tijd op weg is.
Alleen hij weet het doel van de reis: een
opdracht, die hij met vakmanschap ver
vult, maar welke door allerlei merk
waardige .gebeurtenissen toch falikar.t
dreigt uit te lopen.
Forester beschrijft al deze roman-
i sche lotgevallen op boeiende, prettige
Gaf hij in ,,The ship" flitsende
notities, in dit breed uitgesponnen ver
naai vertelt hij rus tig weg. Hij maakt
van de kapitein geen harde, schier on
menselijke kerel, maar laat hem iemand
zijn met een diep gevoel, al moet hij
„f/'bijvoorbeeld als het scheepsvolk
-ïjfirtrsifen moet ondergaan) wel ver
bergen.
Een wei zeer romantisch element
brengt de schrijver in het verhaal door
in het eerste deel een vrouw, lady Bar-
tofvaUige omstandigheden aan
ooord van de „Lydia" te laten komen.
Deze koelbloedige adellijke dame speeit
J ro1 in zij" verdere leven
n dec. drie („D^ 'dans ontsprongen")
l-j.il een,al te grote rol' zodat dit deel
l^r. volwassen lezers voorbehouden
moet blijven.
talloos zijn de bijzonderheden die de
schrijver over de zeilvaart te vertellen
weet. Toch zullen niet alleen zij, die hun
nart verpand hebben aan de zee en de
zeevaart, yam deze boeken genieten
iedereen, die van een boeiend, roman
tisch verhaal houdt, zal plezier aan de
avonturen van kapitein Horatio Horn-
blower beleven.
Dezer dagen is te Emmeloord een be
spreking gehouden over de feestelijke
herdenking van het tienjarige bestaan
van de Noordoostpolder in 1952 Nage
noeg alle organisaties in de polder ne
men eraan deel. De aanwezigen waren
van oordeel dat de herdenking het best
zou kunnen worden gehouden in de
maand Juni, maar er werd nog geen
definitieve beslissing dienaangaande
genomen.
Gedacht wordt aan een herdenkings
feest van drie dagen. Overwogen wordt
éen dag voor centrale feestviering te
Emmeloord te bestemmen. Op die dag
zou aan de Nederlandse bevolking door
een grootse manifestatie kunnen worden
getoond, wat tien jaar harde arbeid in
het nieuw gewonnen land vermocht. Op
die dag ook zou de bevolking van de
polder, voor zover als het mogelijk is,
m Emmeloord dienen samen te komen
Op de andere feestdagen zullen plaat
selijk feesten worden georganiseerd.
v erder wordt er aan gedacht een' ten
toonstelling in te richten die betrekking
heeft op de landbouw, de middenstand,
de drooglegging van de Zuiderzee en die
voor de Noordoostpolder in het bijzonder.
TI, ri zijde van de directie van de
wieringermeer zal een uitgave getiteld
„Tien jaar Noordoostpolder" het licht
zien.
Besloten werd een stichting voor het
vieren van het tienjarige bestaan van de
polder in het leven te roepen.
Het bestuur van de Nederlandse Film
club heeft aan de door Henato Castellan i
vervaardigde Italiaanse film „Onder de
zon van Rome" het praedicaat „Film ven
de Maand" verleend.
